Curesy1 z jidysz

Scenariusz do zajęć edukacyjnych o języku jidysz dla dzieci.

Autorki:

Martyna Majewska i Marta Rutkowska

Konsultacje merytoryczne: dr Jacob Weitzner

Temat zajęć: Zajęcia są wprowadzeniem do edukacji o języku jidysz i jego wpływie na język

polski..

Wielkość grupy: 25-30 osób.

Wiek odbiorców: dzieci w wieku od lat 3 do 9 lat.

Czas trwania zajęć: 30- 45 min w zależności od wieku dzieci.

Po zakończeniu zajęć uczestnicy:

• Wiedzą, że jidysz był językiem Żydów Aszkenazyjskich,

• Rozpoznają litery alfabetu jidysz,

• Znają słowa, które przeniknęły z języka jidysz do języka polskiego i z języka polskiego

do jidysz.

Materiały wykorzystywane w czasie zajęć:

• Bajka animowana O szczęśliwym człowieku w wersji jidysz

• Kserówki z kolorowankami i zadaniami do wykonania przez dzieci

• Arkusz z alfabetem języka jidysz

PODSTAWA PROGRAMOWA

Zgodnie z podstawą programową wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w

poszczególnych typach szkół (Dz.U.2012.977) wychowanie dzieci w wieku przedszkolnym

ma m.in. na celu:

• budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej

orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe;

• budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym

oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób

zrozumiały dla innych.

Dzieci biorące udział w edukacji wczesnoszkolnej w klasach 0-III powinny po zakończeniu

1 Curesy (jid) – kłopoty.

tego etapu:

1) przyswoić sobie podstawowy zasób wiadomości na temat faktów, zasad, teorii i praktyki,

dotyczących przede wszystkim tematów i zjawisk bliskich doświadczeniom uczniów;

2) zdobyć umiejętności wykorzystywania posiadanych wiadomości podczas wykonywania

zadań i rozwiązywania problemów;

3) nabyć umiejętności i postawę warunkujące sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we

współczesnym świecie

Opis zajęć:

1. Na początku zajęć powitaj się z dziećmi i poinformuj je o temacie oraz celu zajęć,

a także ustal zasady współpracy z grupą.

2. Przedstaw się dzieciom i poproś dzieci, aby zrobiły to samo. Oprócz swojego imienia

poproś aby każde dziecko powiedziało jeden wyraz w języku obcym, jakiego się uczy/

lub zna.

3. Wyświetl dzieciom bajkę O szczęśliwym człowieku w wersji jidysz. Następnie poproś

dzieci o opowiedzenie fabuły w j. polskim. Zapytaj czy znają język, który przed chwilą

słyszały.

4. Pokaż dzieciom tablice z alfabetem jidysz i opowiedz dzieciom o ludziach, którzy nim

mówili i o wpływach na język polski i odwrotnie podając przykłady.

5. Następnie przekaż dzieciom zadanie polegające na tym, że:

a. Dzieci młodsze o mniejszej koordynacji psychoruchowej na przygotowanych

kolorowankach pokolorują postacie z bajki oraz wybrane słowa.

b. Dzieci starsze na karcie pracy spróbują napisać przy wykorzystaniu alfabetu jidysz wybrane słowa.

6. Na zakończenie zajęć podaruj dzieciom kolorowanki, oraz karty z zadaniami do

wykonania i podziękuj za wspólnie spędzony czas.

O jidysz

Jidysz – יִידיש (dosłownie: żydowski – od pierwotnego określenia w tym języku יִידיש־טַײטש jidisz-tajcz; żydowski niemiecki) – język Żydów aszkenazyjskich, powstały ok. X wieku w południowych Niemczech na bazie dialektu średnio-wysokoniemieckiego (Mittelhochdeutsch) z dodatkiem elementów hebrajskich, słowiańskich i romańskich.

Zwany niekiedy także מע־לשון ;loszn-aszkenaz) לשון־ שּכנז (mame-loszn; matczyny-język) lub מjęzyk-aszkenazyjski) w odróżnieniu od שדוק־ןושל (loszn-kojdesz; język święty), którym to terminem określany jest tradycyjny język hebrajski.

Jidysz zapisywany jest tradycyjnie czcionkami alfabety hebrajskiego przy czym znajdziemy w nim samogłoski oraz zbitki literowe podobne jak w języku polskim. Zapisuje się go od prawej do lewej. Pewne litery mają dwie wersje – wersję która występuje w środku wyrazu oraz wersję końcowowyrazową.

Język jidysz rozwijał się i rozkwitał na terenach Europy Środkowowschodniej; renesans języka i literatury jidysz przypada na okres od końca XIX wieku do wybuchu II wojny światowej. Jidysz jako jedyny język bez kraju miał swój oddział w PEN Clubie. Siedziba oddziału mieściła się w Wilnie.

To właśnie w tym języku tworzyli Szolem Alejchem, Szolem Asz, Mordechaj Gebirtig Czy Izaak Bashevis Singer. W tym języku powstawały również niezliczone sztuki teatralne, piosenki czy wiersze.

Obecnie liczbę osób mówiących w jidysz szacuje się na 3- 4 miliony osób. Nad rozwojem języka jidysz oraz jego standaryzacją czuwa YIVO (od Yidisher Visnshaftlekher Institut, Żydowski Instytut Naukowy), zał. w 1925 r. w Wilnie; od 1940 r. z siedzibą w Nowym Jorku.

Źródła internetowe (stan na styczeń 2013):

- O jidysz inaczej http://horajec.republika.pl/fakt23.html

- Wzbogacaj słownictwo http://www.fzp.net.pl/kultura/wzbogacaj

- http://www.ibiblio.org/yiddish/school.html/

- http://pl.wikipedia.org/wiki/Jidysz

- http://pl.wiktionary.org/wiki/Portal:Jidysz/pl/project

- jidyszland.pl

- http://www.yivoinstitute.org/

- http://www.wprost.pl/ar/69704/U

Nota prawna

Uznanie autorstwa

Polska

Ten scenariusz został opracowany w ramach projektu Cztery Strony Bajek przez Kolektyw

Odrobina Kultury. Przy jego tworzeniu korzystaliśmy z ogólnodost

publicznej.

Będziemy szczęśliwi jeżeli będziecie wykorzystywać ten scenariusz w sposób niekomercyjny

jednocześnie wskazując na autora tego scenariusza.

Źródła internetowe (stan na styczeń 2013):

http://horajec.republika.pl/fakt23.html

http://www.fzp.net.pl/kultura/wzbogacaj-slownictwo

http://www.ibiblio.org/yiddish/school.html/

http://pl.wikipedia.org/wiki/Jidysz

http://pl.wiktionary.org/wiki/Portal:Jidysz/pl/project

http://www.yivoinstitute.org/

http://www.wprost.pl/ar/69704/U-babyniu-i-zajdy/

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0

Ten scenariusz został opracowany w ramach projektu Cztery Strony Bajek przez Kolektyw

Odrobina Kultury. Przy jego tworzeniu korzystaliśmy z ogólnodostępnych zasobów domeny

Będziemy szczęśliwi jeżeli będziecie wykorzystywać ten scenariusz w sposób niekomercyjny

jednocześnie wskazując na autora tego scenariusza.

slownictwo

Na tych samych warunkach 3.0

Ten scenariusz został opracowany w ramach projektu Cztery Strony Bajek przez Kolektyw

ępnych zasobów domeny

Będziemy szczęśliwi jeżeli będziecie wykorzystywać ten scenariusz w sposób niekomercyjny

Podpowiedzi dla prowadzącego

Język polski Język jidysz

(tu należy wpisać swoje imię)

……………………………………….

Warszawa ווארשע

Polska פוילן

Belfer – nauczyciel בעל�ער

Kaczke – kaczka ק�טשקע

Kartofel – ziemniak פל ק�רט

Żabe – żaba זש�בע

Mame- mama מ�מע

Tate- tata עט�ט

Bobe- babcia ב עב

Zajde – dziadek זיידע

Karta pracy

W kolumnie nr 1 w pustym miejscu wpisz swoje imię. W kolumnie po stronie prawej w

puste miejsca wpisz słowa przy użyciu alfabetu jidysz. Czy znasz ich znaczenie?

Język polski Język jidysz

(tu należy wpisać swoje imię)

……………………………………….

Warszawa

Polska

Belfer

Kaczke

Kartofel

Żabe

Mame

Tate

Bobe

Zajde