Cynnal Lles 6 Chwefror 2015

Chw

eched

Rhifyn

C roeso i rifyn arbennig y flwyddyn newydd Cynnal Lles,

cylchlythyr y Tîm cynaladwyedd am faterion

Cynaladwyedd a Lles

yn y Brifysgol! Mae’r rhifyn hwn yn cynnwys golwg ar uchafbwyntiau cynaladwyedd 2014, mae’n cyhoeddi hyrwyddwyr cynaladwyedd y tymor ac yn rhoi’r holl newyddion am gerrig milltir i chi, gan gynnwys canlyniadau Blacowt y Nadolig. Mwynhewch ei ddarllen ac mae croeso i chi gysylltu â ni yn sustainability@abertawe.ac.uk neu galwch heibio’r swyddfa yn ystafell 6 ar lawr gwaelod y Techniwm Digidol.

www.swan .ac .uk/susta inab i l i ty/

G o l w g a r Uchafbwyntiau Cynaladwyedd 2014

Cerrig Milltir

Fis Hydref diwethaf, cynhaliwyd archwiliad allanol o'r Brifysgol ac mae wedi ennill achrediad ISO 14001 a statws Platinwm EcoCampws am yr ail flwyddyn yn olynol.

O ganlyniad i ymdrechion diwyd a chydweithredu gan adrannau ar draws y Brifysgol, mae gweithdrefnau cynaladwyedd yn cael eu gwreiddio ymhellach ac yn parhau i wella gweithrediadau.

Newyddion gwych! Cafodd Prifysgol Abertawe ddosbarth cyntaf unwaith eto yng nghanlyniadau Cynghrair Prifysgolion People and Planet. Mae'r holl waith caled a wnaed y llynedd wedi dwyn ffrwyth wrth i Brifysgol Abertawe symud 18 safle i fyny'r tabl i'r 21ain safle.

Mae'r Brifysgol wedi cael sgôr lawn yn y categorïau canlynol: Polisi amgylcheddol, staff amgylcheddol, system archwilio a rheoli'r amgylchedd ac addysg.

Dyma gamp wych a fydd yn sbarduno'r Brifysgol i fynd i'r afael â rhai o'r heriau sy'n dal i'w hwynebu, fel lleihau gwastraff a charbon a gwella ein gweithdrefnau buddsoddi moesegol.

I weld dadansoddiad llawn o'r sgorau, ewch i dabl cynghrair People and Planet.

Rhagor o newyddion da!

Abbey Cyllid Haldane Keir Hardie Richard Price Tŵr Vivian Y Llyfrgell

Cyfradd ddiffodd Mae'r gyfradd ddiffodd yn dangos arferion arbed ynni, a chaiff ei chyfrifo fel canran yr holl ddyfeisiadau trydanol a gofnodwyd a

oedd wedi'u diffodd gan ddefnyddwyr adeilad.

Canlyniadau Blacowt Mawr y NADOLIG

19%

4%

63%

2% 8%

1%

12%

78%

53%

33%

56%

Ar 5 Rhagfyr, gwnaeth 4 aelod staff ac 11 myfyriwr

wirfoddoli ar gyfer Blacowt Mawr y NADOLIG fel

rhan o ymdrech barhaus y Brifysgol i wella arferion

arbed ynni.

Gwnaed gwaith gwych gan y gwirfoddolwyr a aeth ati

i gofnodi a diffodd dyfeisiadau diangen lle bynnag yr

oedd modd a gwobrwyo staff am arbed ynni drwy roi

losin iddyn nhw. Byddai'r digwyddiad wedi bod yn

amhosib heb ddiwydrwydd a chefnogaeth frwd ein

gwirfoddolwyr a Gwasanaeth Arlwyo'r Campws a

ddarparodd pizzas blasus i bawb a gymerodd ran!

Er bod ein harchwilwyr yn ceisio cofnodi cymaint o

wybodaeth â phosib, nid yw bob amser yn hawdd.

Penderfynodd rhai adeiladau gymryd rhan yn

annibynnol yn y Blacowt yn hytrach na bod yn rhan

o'r archwiliad ac mae’r canlyniadau arbed ynni, ar sail

mesuryddion, wedi'u cynnwys yn y graff isod. Mae'r

wybodaeth a gasglwyd yn ddarlun pwyllog o arferion

arbed ynni a'r potensial i arbed ynni mewn adeiladau

amrywiol ar y campws.

Bu archwilwyr y Blacowt wrthi'n ofalus i gofnodi

goleuadau, cyfrifiaduron, monitorau, argraffwyr,

gwefryddion ayyb heb eu diffodd, i ganfod canran yr

ynni y gellid ei arbed pe bai dyfeisiadau diangen yn

cael eu diffodd yn rheolaidd. Mae canlyniadau'r

archwiliad yn dangos bod lle sylweddol i wella.

Cafwyd y perfformiad

gorau yn Adeilad Richard

Price gyda staff yn diffodd

78% o'r holl ddyfeisiadau a

gafodd eu harchwilio. Mae'r

data o'r mesuryddion yn yr

Abaty yn dangos, pe bai

dyfeisiadau diangen yn cael

eu diffodd, gallai'r Abaty

gyflawni gostyngiad enfawr o 63% yn yr ynni mae'n ei

ddefnyddio. Mae'r graff isod yn dangos y canlyniadau

amrywiol iawn ar gyfer yr adeiladau a gafodd eu

harchwilio a chanlyniadau’r mesuryddion.

Yn ôl yr Ymddiriedolaeth Garbon, gall mabwysiadu

mesurau arbed ynni syml (h.y. diffodd dyfeisiadau

ymysg pethau eraill) leihau biliau ynni hyd at 20%.

Mae Canllawiau i Swyddfeydd o eiddo’r

Ymddiriedolaeth Garbon yn darparu cyngor

defnyddiol ar sut i leihau defnydd o ynni ac arbed

arian.

Yn seiliedig ar ostyngiad cyfartalog posib o 5% yn ei

defnydd o ynni, gallai'r Brifysgol arbed tua £26,000 ar

ei bil trydan blynyddol drwy ddiffodd dyfeisiadau

diangen mewn adeiladau a swyddfeydd academaidd.

Gydag ymdrech bendant gan yr holl staff, gallem

arbed hyd yn oed mwy o arian!

Cyfradd Arbed Ynni Mae'r gyfradd arbed ynni'n

seiliedig ar yr ynni a ddefnyddiwyd - yn ôl mesuryddion - yn ystod

penwythnos y Blacowt o'i gymharu â meincnod y defnydd cyfartalog dros ddau benwythnos blaenorol.

Cyflawni gyda'n gilydd

Ym mhob rhifyn rydym yn cydnabod staff am eu

hymdrechion i wneud eu gweithle, eu bywyd a'u

cymuned yn fwy cynaliadwy. Hoffem ddiolch i'r

Hyrwyddwyr Cynaladwyedd am eu

cyfraniadau a'u mentrau arbennig.

Yn y rhifyn hwn o ‘Cynnal Lles hoffem DDIOLCH i

Les Carmichael (Rheolwr Arlwyo) am ei

waith arwrol yn plannu coed ar Fynydd Cilfái

ym mis Hydref diwethaf. Cafodd Les ei fagu yng

nghymuned St Thomas ac aeth ati o'i ben a'i bastwn

ei hun i gadw ac adfywio rhan helaeth o ardal

Mynydd Cilfái.

Gyda chymorth ei bartner busnes, Darganfod a'r

Tîm Cynaladwyedd arweiniodd Les fenter i blannu

130 o goed. Rhodd garedig yr Athro Tariq Butt oedd

y pinwydd ifanc, enghraifft o gydweithrediad gwych

rhwng gwahanol adrannau'r Brifysgol.

Mae'n rhaid DIOLCH yn arbennig i'r hyrwyddwyr

prysur hyn: Claudio Donofrio (ASTUTE) a

Dr Natascha Kljun (Daearyddiaeth) am

sefydlu'r prosiect ‘Cyfrifiaduron i Affrica’. Hyd

yn hyn, mae tua 650 o eitemau cyfarpar TG sy'n

addas i'w hailddefnyddio wedi'u rhoi i'r elusen

Brydeinig, IT Schools Africa, sy'n adnewyddu hen

gyfrifiaduron ac yn eu dosbarthu i ysgolion yn

Affrica.

Dros y ddwy flynedd diwethaf, bu Claudio a

Natascha yn chwarae rôl allweddol wrth drefnu,

cefnogi a hyrwyddo'r casgliadau hyn gan arbed

costau gwaredu i'r Brifysgol. O ganlyniad i lefel

wych o gydweithredu, cymorth dosbarthu gan

Carillion ac ymateb da i alwadau am ragor o

roddion gan adrannau a staff unigol, mae'r Tîm

Cynaladwyedd yn ystyried dynodi mannau casglu

cyfarpar TG diangen fel y bydd staff yn gallu eu rhoi

drwy gydol y flwyddyn.

Ydych chi'n adnabod neu'n gweithio gyda rhywun

yn y Brifysgol a ddylai gael ei gydnabod am ei

gyfraniad at gynaladwyedd? Rhowch wybod i ni!

Hoffem glywed am eich ffrind neu'ch cydweithiwr

a diolch iddo am ei fenter. Rhowch ei enw a

disgrifiad byr i'r Tîm Cynaladwyedd.

Edrychwn ymlaen at dderbyn

eich enwebiadau!

Hyrwyddwyr Cynaladwyedd y Tymor

Mae Lles yn y

gweithle’n

yn

bwysig

Dros y misoedd diwethaf, cynhaliodd y Tîm Cynaladwyedd arolwg lles ymhlith staff y Brifysgol er mwyn creu darlun o les yn y gweithle.

Cafwyd ymateb da i'r arolwg lles gydag oddeutu 550 o staff yn ymateb. Mae eich atebion bellach yn cael eu dadansoddi ar sail gorfforaethol a fesul coleg/adran (yn ddienw) a bydd yr holl reolwyr yn derbyn adroddiad am faterion sy'n berthnasol i'w meysydd penodol a'r

Brifysgol. Diolch yn fawr iawn i'r holl staff sydd wedi llenwi'r arolwg. Rydym yn gwerthfawrogi'ch adborth a bydd yn cyfrannu at greu amgylchedd gwaith ysgogol i chi a'ch cydweithwyr.

I gael mwy o syniadau am yr hyn sy'n gwneud i ni deimlo'n dda am ein gwaith, gwyliwch y sgwrs TED ddifyr hon gan yr economegydd ymddygiadol Dan Ariely

Ar y gweill

Ydych chi'n hoff o wylio adar neu oes gennych lygad

da am adnabod pethau? Os ydych, dyma her i chi!

Mae Adran y Biowyddorau'n recriwtio myfyrwyr a staff newydd i wella ar

ganlyniad y llynedd pan enillodd wobr gyntaf am adnabod 113 o rywogaethau adar

ar diroedd y Brifysgol! Drwy gofnodi rhywogaethau adar a welir ar Gampws

Singleton neu Dwyni Crymlyn a'r cyffiniau, gallwch ennill gwobrau mewn sawl

categori (yn unigol ac fel prifysgol).

Dyma gyfle gwych i feithrin sgiliau tacsonomig, dysgu technegau arolygu pwysig,

cyfrannu at gynllun casglu data cenedlaethol ar gyfer dinasyddion er mwyn helpu i

warchod rhywogaethau penodol A rhyfeddu at nifer y rhywogaethau adar sydd

i'w gweld ar y campws!

Ni waeth beth yw'ch disgyblaeth, mae croeso i chi gyfrannu! Mae'n hawdd

cofnodi'r adar rydych yn eu gweld a gallwch gymryd rhan ni waeth beth yw'ch

sgiliau adnabod adar. Bydd Adran y Biowyddorau yn falch i'ch helpu wella'ch

sgiliau adnabod. I gymryd rhan yn yr her, cysylltwch ag Emma Cole

neu Dr Dan Foreman.

GWYLIWCH

AM Y GWDIHŴ Dewch o hyd i'ch Bydi Teithio

eich hun yn Abertawe

Wyddech chi? Gallwch arbed hyd at £1000

y flwyddyn drwy rannu car. Chiliwch am eich

bydi teithio i ddechrau arbed nawr. Mae'n

hawdd ...defnyddiwch Gynllun Bydi Teithio

Prifysgol Abertawe sydd newydd gael ei

lansio. Drwy fewngofnodi i'r wefan rhannu

taith ar ei newydd wedd, gallwch ddod o hyd

i'r bydi teithio perffaith i rannu car,

beicio neu gerdded.

Mae Pythefnos Masnach Deg ar y Trothwy!

Mae'r pwyslais eleni ar dynnu sylw at straeon y bobl sy'n cynhyrchu cynifer o'r nwyddau Masnach Deg rydym yn eu prynu bob dydd, gan gynnwys te, siwgr a choco. I gynyddu ymwybyddiaeth o'r cynhyrchwyr Masnach Deg hyn bydd Gwasanaeth Arlwyo'r Campws yn darparu nifer o gynigion a mentrau arbennig gan gynnwys:

> Cyfle i flasu Coffi Masnach Deg Eros mewn nifer o leoedd arlwyo > Ffrwythau Masnach Deg am ddim gyda phob salad sy'n cael ei brynu (y Venue) > Raffl Gwin Masnach Deg (y Venue) > Dangosiad 'Black Gold (Caffi Fusion)

Serch hynny, mae llawer o waith i'w wneud i sicrhau bod yr holl farchnadoedd

yn deg - dim ond 1.2% o goco a llai na 10% o de sy'n cae ei fasnachu yn ôl

telerau teg yn fyd-eang. Helpwch ni i gyflawni'r nod!

“Mae 78% o'r cyhoedd yn y DU yn adnabod nod MASNACH DEG.”

Mis Chwefror yw Mis y Galon, y cyfle perffaith i chi a'ch cydweithwyr

ofalu am eich calonnau a chymryd rhan yn Her 10 Munud Mis y Galon.

Ewch ati i gadw'n heini neu gwnewch newidiadau yn eich deiet - camau

bach sy'n gallu arwain at ffordd iachach o fyw a gwella'ch lles yn y gweithle.

Mae Sefydliad Prydeinig y Galon wedi creu pecyn cymorth gyda phopeth

mae ei angen arnoch i herio pawb yn eich gweithle i wneud newid bach bob

dydd am 10 niwrnod.

Gall y 'llun gorau' a'r 'astudiaeth achos' orau

sy'n cael eu derbyn erbyn 6 Mawrth 2015

ennill talebau Love2Shop

gwerth £20!

Cofrestru ar gyfer yr her i

dderbyn eich pecyn cymorth

.

MIS Y G LON YR HER 10 MUNUD

16-27 Chwefror 2015

Mae enwau enillwyr yr Arolwg

Teithio wedi’u cyhoeddi! Fe’ch

hysbysir os byddwch wedi ennill

un ai Pryd Carferi i ddau, un o’n

cloeon beic solet, neu lyfr o ‘10

tocyn diwrnod ’ ar gyfer Taith

Fws First Cymru

(gwerth £50).

ENILLWYR

Cofrestrwch ar gyfer

Hyfforddiant Hyrwyddwyr

Teithio Cynaliadwy gyda

Jayne Cornelius!

CYNNIG HYFFORDDIANT

AM DDIM

PYTHEFNOS MASNACH DEG 2015 23 Chwefror – 8 Mawrth

GWRANDEWCH AR EU

STRAEON, RHENNWCH EU

STRAEON, NEWIDIWCH

RAGOR O FYWYDAU.