Część III Prowadzenie działalności gospodarczej, podatki ...karr.pl/wp-content/uploads/2018/07/3a.pdf · 1.2.1. Ogólne zasady prowadzenia działalności gospodarczej Zasady

1

Projekt „Sieć rozwoju gospodarczego pogranicza czesko-polskiego”. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu współpracy INNTEREG V-A Republika Czeska-Polska.

Część III Prowadzenie działalności

gospodarczej, podatki, ubezpieczenia i prawo pracy w Polsce w 2018 roku

Janusz Turakiewiczdoradca podatkowy 01821

Spis treści

1. Działalność gospodarcza w Polsce ............................................................................................... 3 1.1. Podstawy prawne ............................................................................................................................. 31.2. FormyprowadzeniadziałalnościgospodarczejwPolsce ................................................................ 41.2.1. Ogólnezasadyprowadzeniadziałalnościgospodarczej .................................................................. 5 1.2.2. Koncesje,zezwolenia,zgody,licencjeorazregulowanadziałalnośćgospodarcza ......................... 71.2.3. Zawodyregulowane ......................................................................................................................... 81.2.4. Kontroladziałalnościgospodarczejprzedsiębiorcy ......................................................................... 81.2.5. Mikroprzedsiębiorcy,maliiśredniprzedsiębiorcy .......................................................................... 91.2.6. Zasadypodejmowaniaiwykonywaniadziałalnościgospodarczejprzezosobęfizyczną ............. 111.2.7. Spółkacywilna ............................................................................................................................... 141.2.8. Spółkihandlowe ............................................................................................................................. 151.3. Obowiązkiprowadzącychdziałalnośćgospodarcząwynikającezprzepisówszczególnych ........ 16

2. Podatki w Polsce ..............................................................................................................................2.1. SystemdaninowywPolsce ............................................................................................................ 17 2.2. Podatki ........................................................................................................................................... 17 2.2.1. Podstawy prawne ........................................................................................................................... 182.2.2. Ordynacjapodatkowa .................................................................................................................... 19 2.2.3. Identyfikacjaiewidencjapodatników ........................................................................................... 192.2.4. Odpowiedzialnośćkarna ................................................................................................................ 202.2.5. Postępowanieegzekucyjnewadministracji ................................................................................... 212.2.6. Podatekodtowarówiusług(VAT) ................................................................................................ 212.2.7. Podatekakcyzowy ......................................................................................................................... 232.2.8. Podatekdochodowyodosóbprawnych(CIT) ............................................................................... 232.2.9. Podatekdochodowyodosóbfizycznych(PIT) ............................................................................. 242.2.9.1. Opodatkowaniedochodunazasadachogólnych ........................................................................... 242.2.9.2. Opodatkowanieryczałtowe ............................................................................................................ 252.2.9.2.1.Ryczałtodprzychodówewidencjonowanych ................................................................................ 25 2.2.9.2.2. Karta podatkowa ............................................................................................................................ 262.2.9.3. Obowiązkipłatnikówpodatkudochodowegoodosóbfizycznych ................................................ 262.2.10. Podatekodczynnościcywilnoprawnych(PCC) ............................................................................ 262.2.11. Podatekodnieruchomości ............................................................................................................. 272.2.12. WpłatynaPaństwowyFunduszRehabilitacjiOsóbNiepełnosprawnych ..................................... 28

2


2.3. Podatek od środkówtransportowych ............................................................................................. 292.4. Opłatyzakorzystanieześrodowiska ........................................................................................... 29

3. Ubezpieczenia w Polsce ............................................................................................................... 30 3.1. Podstawy prawne ........................................................................................................................... 303.2. Ubezpieczeniespołeczne ............................................................................................................... 313.2.1. Ubezpieczenieemerytalne ............................................................................................................. 313.2.2. Ubezpieczenierentowe .................................................................................................................. 313.2.3. Ubezpieczeniewypadkowe ............................................................................................................ 313.2.4. Ubezpieczeniechorobowe ............................................................................................................. 313.2.5. SkładkinaFunduszEmeryturPomostowych(FEP) ...................................................................... 313.2.6. Wysokośćskładekprzedsiębiorcyzastyczeń–grudzień2018roku ............................................ 323.2.7. WydawanieprzezZUSpisemnychinterpretacjicodozakresuisposobuzastosowaniaprzepisów 323.3. Ubezpieczeniezdrowotne .............................................................................................................. 333.4. SkładkinaFunduszPracy(FP) ...................................................................................................... 333.5. SkładkinaFunduszGwarantowanychŚwiadczeńPracowniczych(FGŚP) .................................. 34 3.6. Obowiązkipłatnikówskładek ........................................................................................................ 343.6.1. Zgłaszaniedanychpłatnikaiosóbubezpieczonychorazichzmiany ............................................ 343.6.2. Pobieranieskładekisporządzaniedeklaracjirozliczeniowych ..................................................... 353.6.3. Opłacanieskładek .......................................................................................................................... 353.7. Kontrolapłatnikaskładek .............................................................................................................. 363.8. Odpowiedzialnośćzawykroczeniapopełnioneprzezpłatnikaskładek ........................................ 37

4. Prawo pracy w Polsce ................................................................................................................. 37 4.1. Podstawy prawne ........................................................................................................................... 374.2. Podstawowezasadyprawapracy ................................................................................................... 384.3. Stosunekpracy ............................................................................................................................... 394.4. Umowaopracę .............................................................................................................................. 394.4.1. Zawarcieumowyopracę ............................................................................................................... 394.4.2. Rozwiązanieumowyopracę ......................................................................................................... 404.4.3. Obowiązkipracodawcy .................................................................................................................. 414.4.4. Obowiązkipracownika .................................................................................................................. 424.5. Regulaminpracy ............................................................................................................................ 424.6. Nagrodyiwyróżnienia .................................................................................................................. 434.7. Odpowiedzialnośćporządkowapracowników ............................................................................. 434.8. Odpowiedzialnośćmaterialnapracowników ................................................................................ 434.8.1. Odpowiedzialnośćpracownikazaszkodęwyrządzonąpracodawcy ............................................ 434.8.2. Odpowiedzialnośćzamieniepowierzonepracownikowi ............................................................. 434.9. Czaspracy ...................................................................................................................................... 444.9.1. Zasadyogólne ................................................................................................................................ 444.9.2. Systemyirozkładyczasupracy ..................................................................................................... 444.9.3. Pracawgodzinachnadliczbowych ................................................................................................ 454.9.4. Pracawporzenocnej ..................................................................................................................... 454.9.5. Pracawniedzieleiświęta .............................................................................................................. 454.9.6. Urlopywypoczynkowe .................................................................................................................. 464.9.7. Urlopybezpłatne ............................................................................................................................ 464.10. Bezpieczeństwoihigienapracy .................................................................................................... 464.10.1. Podstawoweobowiązkipracodawcy ............................................................................................. 464.10.2. Prawaiobowiązkipracownika ...................................................................................................... 474.10.3. Profilaktycznaochronazdrowia ..................................................................................................... 474.10.4. Wypadkiprzypracyichorobyzawodowe ..................................................................................... 484.10.5. Szkolenie ........................................................................................................................................ 484.11. Umowycywilnoprawne ................................................................................................................. 484.12. Pracatymczasowa .......................................................................................................................... 49 5. Ważne strony internetowe ........................................................................................................... 50

3


1. Działalność gospodarcza w Polsce

1.1. Podstawy prawne

PodstawoweznaczeniedlaokreśleniazasadprowadzeniedziałalnościgospodarczejwPolscemają:a) KonstytucjaRzeczpospolitejPolskiejzdnia2kwietnia1997rokuustalająca,że„Społecznagospodarka

rynkowaoparta nawolności działalności gospodarczej,własności prywatnej oraz solidarności, dialoguiwspółpracypartnerówspołecznychstanowipodstawęustrojugospodarczegoRzeczypospolitejPolskiej.”(Art.20).

b) acquis communautaire (dorobekprawny)UniiEuropejskiejprzyjętyzdniem1.5.2004rokujakoobowią-zującynaterytoriumRP,omówionywczęściI.

c) ustawy– Ustawazdnia159.2000rokuKodeksspółekhandlowych.– Ustawazdnia28.7.2005rokuokosztachsądowychwsprawachcywilnych.– Ustawazdnia16.9.1982rokuPrawospółdzielcze.– Ustawazdnia23.4.1964roku–Kodekscywilny.– Ustawazdnia20.8.1997rokuoKrajowymRejestrzeSądowym.– Ustawazdnia12.12.2003rokuoogólnymbezpieczeństwieproduktów.– Ustawazdnia2.7.2004rokuoswobodziedziałalnościgospodarczej–dodnia30.4.2018roku.– Ustawazdnia22.7.2006rokuospółdzielnieuropejskiej.– Ustawa z dnia 4.3.2010 roku o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – do dnia

29.4.2018roku.– Ustawazdnia16.2.2007rokuoochroniekonkurencjiikonsumentów.– Ustawazdnia6.7.1982rokuozasadachprowadzenianaterytoriumPolskiejRzeczypospolitejLudowej

działalnościgospodarczejwzakresiedrobnejwytwórczościprzezzagraniczneosobyprawneifizyczne–dodnia29.4.2018roku.

– Ustawazdnia22.12.2015rokuozasadachuznawaniakwalifikacjizawodowychnabytychwpaństwachczłonkowskichUniiEuropejskiej.

– Ustawazdnia6marca2018r.–Prawoprzedsiębiorców–oddnia30.4.2018roku.– Ustawazdnia6marca2018r.oCentralnejEwidencjiiInformacjioDziałalnościGospodarczejiPunkcie

InformacjidlaPrzedsiębiorcy–oddnia30.4.2018roku.– Ustawazdnia6marca2018r.oRzecznikuMałychiŚrednichPrzedsiębiorców–oddnia30.4.2018roku.– Ustawazdnia6marca2018r.ozasadachuczestnictwaprzedsiębiorcówzagranicznychiinnychosóbza-

granicznychwobrociegospodarczymnaterytoriumRzeczypospolitejPolskiej–oddnia30.4.2018roku.d) wykonawcze rozporządzenia wydawane przez RadęMinistrów lub upoważnionych ministrów,w tym

m.in.:– RozporządzenieMinistraPracyiPolitykiSocjalnejzdnia26.9.1997rokuwsprawieogólnychprzepisów

bezpieczeństwaihigienypracy.– RozporządzenieMinistraSprawiedliwościzdnia22.12.2011rokuwsprawiewarunkóworganizacyjno-

-technicznych dotyczących formywniosków i dokumentów oraz ich składania drogą elektroniczną dosądówrejestrowychiCentralnejInformacjiKrajowegoRejestruSądowegoorazsposobuposługiwaniasiędokumentamiwydanymiwpostacielektronicznej.

–RozporządzenieMinistraSprawiedliwościzdnia9.7.2017rokuwsprawietrybuzakładaniakontawsys-temie teleinformatycznym, sposobukorzystaniaz systemu teleinformatycznego ipodejmowaniawnimczynnościzwiązanychzzawiązaniemspółkizograniczonąodpowiedzialnościąprzywykorzystaniuwzor-caumowyorazinnychczynnościwykonywanychwsystemieteleinformatycznym.Dnia30.3.2018rokuogłoszonyzostałwDziennikuUstawpakietustawskładającychsięnatzw.Konsty-

tucjębiznesu,skutkiemktórychbędziezastąpieniezdniem30.4.2018 rokuUstawyoswobodziedziałalnościgospodarczejprzezUstawę–Prawoprzedsiębiorców.Celemtychzmianjestprzebudowai reformapraw-no-instytucjonalnego otoczenia przedsiębiorców oraz wykonywanej przez nich działalności gospodarczej

4


wzwiązkuzrealizacjąrządowego“PlanunaRzeczOdpowiedzialnegoRozwoju”oraz“StrategiinaRzeczOdpowiedzialnegoRozwoju”.Jednocześnienastąpiązmianyw189ustawachzwiązanychzprzedsiębiorczo-ścią.

Wśródzmianznajdująsięm.in.:– ustanowieniezasad:proporcjonalności(urzędnikomwolnopodejmowaćjedynietakiedziałania,któresą

koniecznedoosiągnięciazamierzonegocelu),bezstronnościirównegotraktowania(urzędnicymuszątrak-towaćwszystkiepodmiotyprawawedług jednakowejmiary;wżyciugospodarczymniktniemożebyćdyskryminowanyzjakiejkolwiekprzyczyny);

– wprowadzeniezasad:domniemaniauczciwościprzedsiębiorcyirozstrzyganiawątpliwościfaktycznychnakorzyśćprzedsiębiorcyorazprzyjaznejinterpretacjiprzepisów(gdyniedasięusunąćwątpliwościcodostanufaktycznegolubsposobuinterpretacjiprzepisuprawnego,urzędnicypowinnirozstrzygaćtewątpli-wościnakorzyśćprzedsiębiorców);

– wprowadzenie instytucji działalności nierejestrowej dla osób fizycznych prowadzących działalność namniejsząskalę,tj.gdymiesięczneprzychodyzniejpochodzącenieprzekraczają50%minimalnegowyna-grodzenia(w2018roku1.050PLN),któreniebędąmusiałyrejestrowaćtejdziałalnościanipłacićztegotytułuskładekZUS;

– wprowadzenietzw.„ulginastart”–początkującyprzedsiębiorcyniebędąmusielipłacićskładeknaubez-pieczeniaspołeczneprzezpierwszych6miesięcywykonywaniadziałalnościgospodarczej;

– likwidacjazgódilicencji,jakoodrębnychformreglamentacjidziałalnościgospodarczej;– wydawanieprzezorganyadministracji,napisanychprostymjęzykiem„objaśnieńprawnych”–będąone

wsposóbpraktycznywyjaśniałyprzepisydotyczącedziałalnościgospodarczej,aprzedsiębiorcystosującysiędonichniebędąmogliztegopowoduponieśćnegatywnychkonsekwencji;

– wprowadzeniemożliwościzawieszeniawykonywaniadziałalnościgospodarczejbezterminowolubteżnadowolnyokreswskazanyprzezprzedsiębiorcęwpisanegodoCEIDG;

– ustanowienieRzecznikaMałychiŚrednichPrzedsiębiorcówjakoorganuinterweniującegoistojącegonastrażyprzedsiębiorców,posiadającegokompetencjem.in.dowystępowaniadourzędówowydawanie„ob-jaśnieńprawnych”.

1.2. Formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce

DziałalnośćgospodarczawPolscemożebyćprowadzonaindywidualnieprzezosobęfizycznąlubwformiespółek,zasadyfunkcjonowaniaktórychokreślająprzepisyKodeksucywilnegoiKodeksuspółekhandlowych,jakrównieżprzezspółdzielnie:

działalnośćgospodarczaindywidualnaosobyfizycznej

spółka spółdzielnia

cywilna

handlowaOsobowa kapitałowa

jawna

partn

ersk

a

kom

andy

tow

a

kom

andy

tow

o-akcyjna zograniczoną

odpowiedzialnościąakcyjna

zasadyfunkcjonowaniaokreślanesąprzez:

Ustawaoswobodziedziałalnościgospodarczej/

UstawaPrawoprzedsiębiorcy

Kodeks cywilny

Kodeksspółekhandlowych Prawo spółdzielcze

Możliwejesttakżeprowadzenietejdziałalnościprzezjednostkizzałożenianiedochodowe,jakimisąfun-dacjeistowarzyszeniaorazprzezspółdzielniesocjalne,jakrównieżprzezpodmiotymającesiedzibęwinnych

5


państwach,bezpośrednio lubw formieprzedstawicielstwa/oddziału,a takżeprzezspółkieuropejskie (SE)ispółdzielnieeuropejskie(SCE).OsobyzagranicznezpaństwczłonkowskichUniiEuropejskiej,zpaństwczłonkowskichEuropejskiegoStowarzyszeniaWolnegoHandlu(EFTA)orazosobyzagranicznezpaństwnie-będącychstronamiumowyoEuropejskimObszarzeGospodarczym,któremogąkorzystaćzeswobodyprzed-siębiorczościnapodstawieumówzawartychprzeztepaństwazUniąEuropejskąijejpaństwamiczłonkow-skimi,mogąpodejmowaćiwykonywaćdziałalnośćgospodarcząnatakichsamychzasadach,jakobywatelepolscy.PrzedsiębiorcyzagraniczninaterytoriumRPmogątworzyćoddziałydlawykonywaniadziałalnościgospodarczejorazprzedstawicielstwadlaprowadzeniawyłączniereklamyipromocji.

Wybórformyprowadzeniadziałalnościmaczęstoistotneznaczeniedlajejefektywności.Składająsięnatowszczególnościzagadnieniazwiązanezkosztamiprowadzenia (np.obligatoryjnośćprowadzeniaksiągrachunkowychprzezosobyprawne,obligatoryjnośćbadaniasprawozdaniafinansowegoiudziałunotariuszawwalnychzgromadzeniachwspółceakcyjnej)jakisprawnośćzarządzania(udziałkilkuosóbwpodpisy-waniudokumentów,składaniedokumentówwKrajowymRejestrzeSądowym).Ważnejesttakżeryzykoma-jątkoweprowadzeniadziałalności:pełneprzydziałalnościgospodarczejosobyfizycznejiniektórychspółekosobowychaograniczonewprzypadkuwspólnikówspółkizograniczonąodpowiedzialnościąiakcjonariuszyspółkiakcyjnejdowysokościinwestycji,przyjegoprzeniesieniunaosobyzarządzające.

1.2.1. Ogólne zasady prowadzenia działalności gospodarczejZasadypodejmowania,wykonywania izakończeniadziałalnościgospodarczejnaterytoriumRzeczypo-

spolitejPolskiejorazzadaniaorganówpublicznychwtymzakresieregulujedodnia29.4.2018rokuUstawaoswobodziedziałalnościgospodarczej.Określaonawszczególności:– Przedmiotdziałalnościgospodarczej,którymjestzarobkowadziałalnośćwytwórcza,budowlana,handlo-

wa,usługowaorazposzukiwanie,rozpoznawanieiwydobywaniekopalinzezłóż,atakżedziałalnośćza-wodowa,wykonywanawsposóbzorganizowanyiciągły.

– Definicjęprzedsiębiorcy,którymjestosobafizyczna,osobaprawnaijednostkaorganizacyjnaniebędącaosobąprawną,którejodrębnaustawaprzyznajezdolnośćprawną,wykonującawewłasnymimieniudzia-łalnośćgospodarczą;zaprzedsiębiorcówuznajesiętakżewspólnikówspółkicywilnejwzakresiewykony-wanejprzeznichdziałalnościgospodarczej.

– Zasadę,iżpodejmowanie,wykonywanieizakończeniedziałalnościgospodarczejjestwolnedlakażdegonarównychprawach,zzachowaniemwarunkówokreślonychprzepisamiprawa.

– PodstawowezasadyudzielaniaprzezPaństwopomocypublicznejprzedsiębiorcomorazwspieraniaprzezorganyadministracjipublicznejrozwojuprzedsiębiorczości,przez tworzeniekorzystnychwarunkówdopodejmowaniaiwykonywaniadziałalnościgospodarczej,awtymwspieraniamikroprzedsiębiorcóworazmałychiśrednichprzedsiębiorców.

– Zasadę,iżwykonującswojezadania,wtymwzakresienadzoruikontroli,organydziałająwyłącznienapodstawieiwgranicachprawa,zposzanowaniemuzasadnionychinteresówprzedsiębiorcy.

– Zasady uzyskiwaniaprzezprzedsiębiorcęodorganówadministracjipublicznejpisemnychinterpretacjicodozakresuisposobuzastosowaniaprzepisów,zktórychwynikaobowiązekświadczeniaprzezprzedsiębiorcędaninypublicznejorazskładeknaubezpieczeniaspołecznelubzdrowotne,wjegoindywidualnejsprawie.

– Zasadę,iżprzedsiębiorcamożepodjąćdziałalnośćgospodarcząwdniuzłożeniawnioskuowpisdoCen-tralnejEwidencjiiInformacjioDziałalnościGospodarczej(CEIDG)albopouzyskaniuwpisudorejestruprzedsiębiorcówwKrajowymRejestrzeSądowym(KRS).

– Zasady zawieszaniawykonywanie działalności gospodarczej przez przedsiębiorców niezatrudniającychpracowników.

– Obowiązekposiadaniaprzezprzedsiębiorcętytułuprawnegodonieruchomości,którychadresypodlegająwpisowidoCEIDG/KRS.

– Zasadę,iżprzedsiębiorcawykonujedziałalnośćgospodarcząnazasadachuczciwejkonkurencjiiposzano-waniadobrychobyczajóworazsłusznychinteresówkonsumentów.

– Obowiązekspełnianiaprzezprzedsiębiorcęokreślonychprzepisamiprawawarunkówwykonywaniadzia-łalnościgospodarczej,wszczególnościdotycząceochronyprzedzagrożeniemżycia,zdrowialudzkiegoimoralnościpublicznej,atakżeochronyśrodowiska.

6


– Obowiązekzapewnienia,jeżeliprzepisyszczególnenakładająobowiązekposiadaniaodpowiednichupraw-nieńzawodowychprzywykonywaniuokreślonegorodzajudziałalnościgospodarczej,abyczynnościwra-machdziałalnościgospodarczejbyływykonywanebezpośrednioprzezosobę legitymującąsięposiada-niemtakichuprawnieńzawodowych.

– Zasadę,żeprzedsiębiorcawprowadzającytowardoobrotunaterytoriumRPjestobowiązanydozamiesz-czenianatowarze,jegoopakowaniu,etykiecie,instrukcjilubdodostarczeniawinny,zwyczajowoprzyjętysposób,pisemnychinformacjiwjęzykupolskimokreślającychfirmęproducentaijegoadres,atakżepań-stwosiedzibywytwórcy,jeżelimaonsiedzibępozaterytoriumpaństwczłonkowskichUniiEuropejskiejipaństwczłonkowskichEuropejskiegoStowarzyszeniaWolnegoHandlu(EFTA)orazumożliwiającychidentyfikacjętowaru,chybażeprzeznaczenietowarujestoczywiste.

– Obowiązekdokonywanialubprzyjmowaniapłatnościzwiązanychzwykonywanądziałalnościągospodar-czązapośrednictwemrachunkupłatniczegoprzedsiębiorcy,wkażdymprzypadkugdystronątransakcji,zktórejwynikapłatność,jestinnyprzedsiębiorcaorazjednorazowawartośćtransakcji,bezwzględunaliczbęwynikającychzniejpłatności,przekraczarównowartość15000zł,przyczymtransakcjewwalutachobcychprzeliczasięnazłotewedługkursuśredniegowalutobcychogłaszanegoprzezNarodowyBankPolskizostatniegodniaroboczegopoprzedzającegodzieńdokonaniatransakcji.

IstotneznaczeniedlaomawianychzagadnieńmająprzepisyKodeksucywilnegodotycząceprzedsiębior-cówiichoznaczenia(Art.431-4310)orazdefiniująceprzedsiębiorstwo(Art.551).Regulacjetestanowiąm.in.:– Przedsiębiorcąjestosobafizyczna,osobaprawnaijednostkaorganizacyjna,niebędącaosobąprawną,któ-

rejustawaprzyznajezdolnośćprawną,prowadzącawewłasnymimieniudziałalnośćgospodarcząlubza-wodową.

– Przedsiębiorcadziałapodfirmą,którąujawnia sięwewłaściwymrejestrze, chybażeprzepisyodrębnestanowiąinaczej.

– Firmaprzedsiębiorcypowinnasięodróżniaćdostatecznieodfirminnychprzedsiębiorcówprowadzącychdziałalnośćnatymsamymrynku.Firmaniemożewprowadzaćwbłąd,wszczególnościcodoosobyprzed-siębiorcy,przedmiotudziałalnościprzedsiębiorcy,miejscadziałalności,źródełzaopatrzenia.

– Firmąosobyfizycznejjestjejimięinazwisko.Niewykluczatowłączeniadofirmypseudonimulubokre-śleńwskazującychnaprzedmiotdziałalnościprzedsiębiorcy,miejscejejprowadzeniaorazinnychokreśleńdowolnieobranych.

– Firmąosobyprawnejjestjejnazwa.Firmazawieraokreślenieformyprawnejosobyprawnej,któremożebyćpodanewskrócie,aponadtomożewskazywaćnaprzedmiotdziałalności,siedzibętejosobyorazinneokreśleniadowolnieobrane.

– Przedsiębiorca,któregoprawodofirmyzostałozagrożonecudzymdziałaniem,możeżądaćzaniechaniategodziałania,chybażeniejestonobezprawne.Wraziedokonanegonaruszeniamożeontakżeżądaćusu-nięciajegoskutków,złożeniaoświadczenialuboświadczeńwodpowiedniejtreściiformie,naprawienianazasadachogólnychszkodymajątkowejlubwydaniakorzyściuzyskanejprzezosobę,któradopuściłasięnaruszenia.

– Przedsiębiorstwo jest zorganizowanymzespołemskładnikówniematerialnych imaterialnychprzeznaczo-nymdoprowadzeniadziałalnościgospodarczej.Obejmujeonowszczególności:

– oznaczenieindywidualizująceprzedsiębiorstwolubjegowyodrębnioneczęści(nazwaprzedsiębiorstwa);– własnośćnieruchomościlubruchomości,wtymurządzeń,materiałów,towarówiwyrobów,orazinnepra-

warzeczowedonieruchomościlubruchomości;– prawawynikającezumównajmuidzierżawynieruchomościlubruchomościorazprawadokorzystania

znieruchomościlubruchomościwynikającezinnychstosunkówprawnych;– wierzytelności,prawazpapierówwartościowychiśrodkipieniężne;– koncesje,licencjeizezwolenia;– patentyiinneprawawłasnościprzemysłowej;– majątkoweprawaautorskieimajątkoweprawapokrewne;– tajemniceprzedsiębiorstwa;– księgiidokumentyzwiązanezprowadzeniemdziałalnościgospodarczej.

7


– Czynnośćprawnamającazaprzedmiotprzedsiębiorstwoobejmujewszystko,cowchodziwskładprzed-siębiorstwa,chybażecoinnegowynikaztreściczynnościprawnejalbozprzepisówszczególnych.

1.2.2. Koncesje, zezwolenia, zgody, licencje oraz regulowana działalność gospodarcza Koncesjonowaniupodlegawykonywaniedziałalnościgospodarczejm.in.wzakresie:

– wytwarzaniaiobrotumateriałamiwybuchowymi,broniąiamunicjąorazwyrobamiitechnologiąoprze-znaczeniuwojskowymlubpolicyjnym,

– wytwarzania,przetwarzania,magazynowanialubprzeładunku,przesyłania,dystrybucjiiobrotupaliwamiienergią,

– ochronyosóbimienia,– rozpowszechnianiaprogramówradiowychi telewizyjnych,zwyłączeniemprogramówrozpowszechnia-

nychwyłączniewsystemieteleinformatycznym,któreniesąrozprowadzanenaziemnie,satelitarnielubwsieciachkablowych,

– przewozówlotniczych,– prowadzeniakasynagry.

Szczegółowyzasadywykonywaniadziałalnościkoncesjonowanejokreślająprzepisyodpowiednichustaw.Udzielenie,odmowaudzielenia,zmianaicofnięciekoncesjilubograniczeniejejzakresuwstosunkudo

wnioskunastępujewdrodzedecyzji.Organkoncesyjnymożeokreślićwkoncesjiszczególnewarunkiwyko-nywaniadziałalnościgospodarczejobjętejkoncesją.Wprzypadku,gdyliczbaprzedsiębiorców,spełniającychwarunkidoudzieleniakoncesjiidającychrękojmięprawidłowegowykonywaniatejdziałalnościjestwiększaodliczbykoncesjiprzewidzianychdoudzielenia,organkoncesyjnyzarządzaprzetarg,wktórymdokonujewyboruofertkierującsięwysokościązadeklarowanychopłatzaudzieleniekoncesji.

Jeżeliprzepisodpowiedniejustawystanowi, żedany rodzajdziałalności jestdziałalnością regulowaną,wykonywaniejejjestmożliwepospełnieniuokreślonychwarunkówipouzyskaniuwpisuwrejestrzedziałal-nościregulowanej.Zadziałalnośćregulowanąuznanezostałym.in.następującerodzajedziałalnościgospo-darczej:– kantorowa,– przechowywaniedokumentacjiosobowejipłacowejpracodawcówoczasowymokresieprzechowywania,– organizowanie imprez turystycznych oraz pośredniczenie na zlecenie klientów w zawieraniu umów

oświadczenieusługturystycznych,– świadczenieusługturystycznychobejmującychpolowaniawykonywaneprzezcudzoziemcównateryto-

riumRPipolowaniazagranicą,– prowadzeniestacjikontrolipojazdów,ośrodkaszkoleniakierowców,ośrodkadoskonaleniatechnikijazdy

orazpracownipsychologicznejdlacelówuzyskiwaniaprawjazdy,– wyróblubrozlewnapojówspirytusowych,– wyrób,oczyszczanie,skażanielubodwadnianiealkoholuetylowegoorazwytwarzaniewyrobówtytonio-

wych,– wyróblubrozlewwyrobówwiniarskich,– świadczenieusługdetektywistycznych,– wytwarzanie,magazynowanielubwprowadzaniedoobrotubiokomponentów.

Organprowadzącyrejestrdziałalnościregulowanejjestobowiązanydokonaćwpisuprzedsiębiorcydotegorejestruwterminie7dnioddniawpływudotegoorganuwnioskuowpiswrazzoświadczeniemospełnieniuwarunkówwymaganychdowykonywaniadziałalnościgospodarczej,dlaktórejrejestrjestprowadzony.Organprowadzącyrejestrdziałalnościregulowanejwydajezurzęduzaświadczenieodokonaniuwpisudorejestru.

Przedsiębiorcajestobowiązanyprzechowywaćwszystkiedokumentyniezbędnedowykazaniaspełnianiawarunkówwymaganychdowykonywaniadziałalnościregulowanej.

Rejestrydziałalnościregulowanejsąjawne.Każdymaprawodostępudozawartychwnimdanychzapo-średnictwemorganu,któryprowadzirejestr.

Uzyskania zezwolenia wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie określonymm.in.wprzepisach:– ustawyzdnia19.11.2009rokuograchhazardowych,

8


– ustawyzdnia26.10.2000rokuogiełdachtowarowych,– ustawyzdnia14.12.2012rokuoodpadach,– ustawyzdnia11.5.2001roku–Prawoomiarach,– ustawyzdnia6.9.2001roku–Prawofarmaceutyczne,– ustawyzdnia6.92001rokuotransporciedrogowym,– ustawyzdnia11.9.2015rokuodziałalnościubezpieczeniowejireasekuracyjnej,– ustawyzdnia22.5.2003rokuopośrednictwieubezpieczeniowym,– ustawyzdnia6.12.2008rokuopodatkuakcyzowym,– ustawyzdnia19.8.2011rokuousługachpłatniczych,– ustawyzdnia23.3.2017rokuokredyciehipotecznymorazonadzorzenadpośrednikamikredytuhipotecz-

negoiagentami.Uzyskanialicencjiwymagawykonywaniedziałalnościgospodarczejwzakresieokreślonymwprzepisach

ustawyzdnia6.9.2001rokuotransporciedrogowymorazustawyzdnia28.3.2003rokuotransporciekole-jowym.

Uzyskaniazgodywymagaprowadzeniesystemupłatnościwzakresieokreślonymwprzepisachustawyzdnia24.8.2001rokuoostatecznościrozrachunkuwsystemachpłatnościisystemachrozrachunkupapierówwartościowychorazzasadachnadzorunadtymisystemamiatakżeschematupłatniczegowzakresieokreślo-nymwprzepisachustawyzdnia19.8.2011rokuousługachpłatniczych.

Oddnia30.4.2018rokureglamentacjadziałalnościgospodarczejobejmowaćbędzie:– koncesje,– zezwolenia,– wpisdowłaściwegorejestrudziałalnościregulowanej,

przyczymUstawaPrawoprzedsiębiorcyniezawierakatalogudziałalności,objętychtymiformamiograni-czeń,pozostawiająctąkwestięodpowiednimustawom.

1.2.3. Zawody regulowaneWykonywaniedziałalnościwzakresiezawodówregulowanychmożliwejestpospełnieniuwarunkówokre-

ślonychodpowiednimiustawami.Sątom.in.zawodyadwokata,architekta,aktuariusza,biegłegorewidenta,farmaceuty,doradcypodatkowego,lekarza,nurka,radcyprawnego.Wprzypadkuwykonywaniadziałalnościgospodarczejwtychzawodachprzedsiębiorcazobowiązanyjestdoposiadaniaodpowiednichuprawnieńlubdozatrudnieniaosobyjeposiadającej.

Aktualnypełnywykazzawodówregulowanychdostępnyjestwserwisieec.europa.eu.AktualnezasadyuznawaniazawodówregulowanychwPolsce,oparteoDyrektywęParlamentuEuropej-

skiegoiRadyNr2005/36/WEijejmodyfikacje,określoneprzepisami,Ustawiezdnia22.12.2015rokuoza-sadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytychwpaństwach członkowskichUniiEuropejskiej do-stępne są w serwisie http://ec.europa.eu/growth/tools-databases/regprof/index.cfm?action=regprofs&id_co-untry=23&quid=1&mode=asc&maxRows=*#top%20.

1.2.4. Kontrola działalności gospodarczej przedsiębiorcy KontroladziałalnościgospodarczejprzedsiębiorcówprzeprowadzanajestnazasadachokreślonychwUsta-

wieoswobodziedziałalnościgospodarczej,zwyjątkamiwynikającymizbezpośredniostosowanychprzepi-sówpowszechnieobowiązującegoprawawspólnotowegoalbozratyfikowanychumówmiędzynarodowych,kontroliwzakresieprzestrzeganiawarunkówbezpieczeństwajądrowegoiochronyradiologicznejikontrolicelno-skarbowej.Zakresprzedmiotowykontroliorazorganyupoważnionedojejprzeprowadzeniaokreślająustawy.

Organykontrolizawiadamiająprzedsiębiorcęozamiarzewszczęciakontroli,zwyjątkiemszczególnychokreślonychprzezUstawęokreślonychprzypadków.Kontrolęwszczynasięniewcześniejniżpoupływie7dniiniepóźniejniżprzedupływem30dnioddniadoręczeniazawiadomieniaozamiarzewszczęciakontroli.Jeżelikontrolaniezostaniewszczętawterminie30dnioddniadoręczeniazawiadomienia,wszczęciekontroliwymagaponownegozawiadomienia.Nawniosekprzedsiębiorcykontrolamożebyćwszczętaprzedupły-wem7dnioddniadoręczeniazawiadomienia.Wprzypadkuwszczęciaczynnościkontrolnychpookazaniu

9


legitymacjisłużbowej,przedpodjęciempierwszejczynnościkontrolnej,osobapodejmującakontrolęmaobo-wiązekpoinformowaćkontrolowanegoprzedsiębiorcęlubosobę,wobecktórejpodjętoczynnościkontrolne,ojegoprawachiobowiązkachwtrakciekontroli.

Czynnościkontrolnychdokonujesięwobecnościkontrolowanegolubosobyprzezniegoupoważnionejzwyjątkiemsytuacji,gdy:– ratyfikowaneumowymiędzynarodowestanowiąinaczej,– przeprowadzeniekontrolijestniezbędnedlaprzeciwdziałaniapopełnieniuprzestępstwalubwykroczenia,

przeciwdziałaniapopełnieniuprzestępstwaskarbowegolubwykroczeniaskarbowegolubzabezpieczeniadowodówjegopopełnienia,

– kontrolajestprowadzonawtokupostępowaniaprowadzonegonapodstawieprzepisówUstawyoochroniekonkurencjiikonsumentów,

– przeprowadzeniekontrolijestuzasadnionebezpośrednimzagrożeniemżycia,zdrowialubśrodowiskana-turalnego.

Oddnia30.4.2018rokuwykaztenuzupełnionyzostanieosytuacje,gdykontrola:– mazostaćprzeprowadzonanapodstawiebezpośredniostosowanychprzepisówprawaUniiEuropejskiej;– jest przeprowadzananapodstawieprzepisówustawyzdnia25.8.2006 rokuo systemiemonitorowania

ikontrolowaniajakościpaliw;– jestprowadzonanapodstawieart.23blubart.23rust.1ustawyzdnia10.4.1997roku–Prawoenergetycz-

ne;– jestprzeprowadzananapodstawieprzepisówustawyzdnia20.7.1991r.oInspekcjiOchronyŚrodowiska

wzakresiepoziomówpólelektromagnetycznychemitowanychzinstalacjiradiokomunikacyjnej,radiona-wigacyjnejlubradiolokacyjnej;

– dotyczyprzypadkówokreślonychwart.282cOrdynacjipodatkowej;– jestprzeprowadzananapodstawieprzepisówustawyzdnia25.8.2006rokuobiokomponentachibiopali-

wachciekłych,jakrównieżgdyprzeprowadzeniekontrolijestniezbędnedlaprzeciwdziałanianaruszeniuzakazów,októ-

rychmowawart.44bust.1ustawyzdnia29.7.2005 rokuoprzeciwdziałaniunarkomanii a także,kiedyprzedsiębiorcaniemaadresuzamieszkanialubadresusiedzibylubdoręczaniepismnapodaneadresybyłobezskutecznelubutrudnione.

Kontrolęprzeprowadzasięwsiedzibiekontrolowanego,miejscuwykonywaniadziałalnościgospodarczejlub,zazgodąlubnawniosekkontrolowanego,winnymmiejscuprzechowywaniadokumentacji,wtymksiągpodatkowych,wgodzinachpracylubwczasiefaktycznegowykonywaniadziałalnościgospodarczejprzezkontrolowanego.Kontrolalubposzczególneczynnościkontrolne,zazgodąkontrolowanego,mogąbyćprze-prowadzanerównieżwsiedzibieorganukontroli,jeżelimożetousprawnićprowadzeniekontroli.

Przedsiębiorcajestobowiązanyprowadzićiprzechowywaćwswojejsiedzibieksiążkękontroliorazupo-ważnieniaiprotokołykontroli.Książkakontrolimożemiećformęzbiorudokumentów.Książkakontrolisłużyprzedsiębiorcydodokumentowanialiczbyiczasutrwaniakontrolijegodziałalności.Oddnia1.5.2018rokuksiążkakontrolimożebyćprowadzonawformieelektronicznej.

Niemożnarównocześniepodejmowaćiprowadzićwięcejniżjednejkontrolidziałalnościprzedsiębiorcy.Niedotyczytom.in.sytuacji,gdy:– ratyfikowaneumowymiędzynarodowestanowiąinaczej,– przeprowadzeniekontrolijestniezbędnedlaprzeciwdziałaniapopełnieniuprzestępstwalubwykroczenia,


– przedsiębiorcawyraziłzgodęnarównoczesnepodjęcieiprowadzeniewięcejniżjednejkontroli,– kontrolajestprowadzonawtokupostępowaniaprowadzonegonapodstawieprzepisówoochroniekonku-

rencjiikonsumentów,– przeprowadzeniekontrolijestuzasadnionebezpośrednimzagrożeniemżycia,zdrowialubśrodowiskana-

turalnego,– kontroladotyczyzasadnościdokonaniazwrotupodatkuodtowarówiusługprzeddokonaniemtegozwrotu,

10


– przeprowadzeniekontroli jest realizacjąobowiązkówwynikającychzprzepisówprawawspólnotowegooochroniekonkurencjilubprzepisówprawawspólnotowegowzakresieochronyinteresówfinansowychWspólnotyEuropejskiej;

– prowadzona kontrola jest kontrolą amerykańskich rachunków raportowanych uregulowaną w ustawiezdnia9.10.2015rokuowykonywaniuUmowymiędzyRządemRzeczypospolitejPolskiejaRządemSta-nówZjednoczonychAmerykiwsprawiepoprawywypełnianiamiędzynarodowychobowiązkówpodatko-wychorazwdrożeniaustawodawstwaFACTA.Jeżelidziałalnośćgospodarczaprzedsiębiorcyjestjużobjętakontroląinnegoorganu,organkontroliodstąpi

odpodjęciaczynnościkontrolnychorazmożeustalićzprzedsiębiorcąinnyterminprzeprowadzeniakontroli.Czas trwaniawszystkichkontroliorganukontroliuprzedsiębiorcyw jednymrokukalendarzowymnie

możeprzekraczać:– wodniesieniudomikroprzedsiębiorców–12dniroboczych;– wodniesieniudomałychprzedsiębiorców–18dniroboczych;– wodniesieniudośrednichprzedsiębiorców–24dniroboczych;– wodniesieniudopozostałychprzedsiębiorców–48dniroboczych.

Ograniczeńczasukontroliniestosujesięm.in.wprzypadkachgdy:– ratyfikowaneumowymiędzynarodowestanowiąinaczej,– przeprowadzeniekontrolijestniezbędnedlaprzeciwdziałaniapopełnieniuprzestępstwalubwykroczenia,


– kontrolajestprowadzonawtokupostępowaniaprowadzonegonapodstawieprzepisówoochroneikonku-rencjiikonsumentów,

– przeprowadzeniekontrolijestuzasadnionebezpośrednimzagrożeniemżycia,zdrowialubśrodowiskana-turalnego,

– kontroladotyczyzasadnościdokonaniazwrotupodatkuodtowarówiusługprzeddokonaniemtegozwrotu,– przeprowadzeniekontroli jest realizacjąobowiązkówwynikającychzprzepisówprawawspólnotowego

oochroniekonkurencjilubprawawspólnotowegowzakresieochronyinteresówfinansowychWspólnotyEuropejskiej,

– kontroladotyczypodmiotów,którymnamocyodrębnychprzepisówwłaściwyorganwydałdecyzjęouzna-niuprawidłowościwyboruistosowaniametodyustalaniacenytransakcyjnejmiędzypodmiotamipowiąza-nymi–wzakresiezwiązanymzwykonaniemtejdecyzji.Przedłużenieczasutrwaniakontrolijestmożliwejedyniezprzyczynniezależnychodorganukontroliiwy-

magauzasadnienianapiśmie.Uzasadnieniedoręczasięprzedsiębiorcyiwpisujedoksiążkikontroliprzedpodjęciemdalszychczynnościkontrolnych.Przedłużenieczasutrwaniakontroliniemożenaruszaćpodanychwyżejterminów.Przedłużenieczasutrwaniakontrolimożliwejesttakże,jeżeliwtokukontrolizostanieujaw-nionezaniżeniezobowiązaniapodatkowegolubzawyżeniestratywwysokościprzekraczającejrównowartość10%kwotyzadeklarowanegozobowiązaniapodatkowegolubstraty,albowprzypadkuujawnieniafaktunie-złożeniadeklaracjipomimotakiegoobowiązku.Oddnia1.5.2018rokuuszczegółowionotenprzepiswtensposób,żeprzedłużenieczasutrwaniakontrolimożliwejestgdywtokukontrolizostanieujawnionezaniżeniezobowiązaniapodatkowegowwysokościprzekraczającejrównowartość10%kwotyzadeklarowanegozobo-wiązaniapodatkowego,jednaknieniższejniż500złotych,lubzawyżeniestratywwysokościprzekraczającejrównowartość50%kwotyzadeklarowanejstraty,jednaknieniższejniż2500złotych.Organkontrolizawia-damiakontrolowanegoo tychujawnionychokolicznościach, jednocześniewskazujączgromadzonyw tymzakresiemateriałdowodowy.Uzasadnienieprzedłużeniaczasutrwaniakontroliumieszczasięwksiążcekon-troliiprotokolekontroli.

1.2.5. Mikroprzedsiębiorcy, mali i średni przedsiębiorcyKryteriaustaleniakategoriiprzedsiębiorcy,mająceznaczeniem.in.dlaokreśleniaczasutrwaniakontroli

przedsiębiorcyorazudzielanejpomocypublicznej:– Zamikroprzedsiębiorcęuważasięprzedsiębiorcę,którywconajmniejjednymzdwóchostatnichlatobro-

towych:

11


• zatrudniałśrednioroczniemniejniż10pracownikóworaz • osiągnąłrocznyobrótnettozesprzedażytowarów,wyrobówiusługorazoperacjifinansowychnieprze-

kraczającyrównowartościwzłotych2milionóweuro,lubsumyaktywówjegobilansusporządzonegonakoniecjednegoztychlatnieprzekroczyłyrównowartościwzłotych2milionóweuro.

– Zamałegoprzedsiębiorcęuważasięprzedsiębiorcę,którywconajmniej jednymzdwóchostatnich latobrotowych:•zatrudniałśrednioroczniemniejniż50pracownikóworaz•osiągnąłrocznyobrótnettozesprzedażytowarów,wyrobówiusługorazoperacjifinansowychnieprze-

kraczającyrównowartościwzłotych10milionóweuro,lubsumyaktywówjegobilansusporządzonegonakoniecjednegoztychlatnieprzekroczyłyrównowartościwzłotych10milionóweuro.

– Zaśredniegoprzedsiębiorcęuważasięprzedsiębiorcę,którywconajmniejjednymzdwóchostatnichlatobrotowych:

•zatrudniałśrednioroczniemniejniż250pracownikóworaz •osiągnąłrocznyobrótnettozesprzedażytowarów,wyrobówiusługorazoperacjifinansowychnieprzekracza-

jącyrównowartościwzłotych50milionóweuro,lubsumyaktywówjegobilansusporządzonegonakoniecjednegoztychlatnieprzekroczyłyrównowartościwzłotych43milionóweuro.

WyrażoneweurowielkościprzeliczasięnazłotewedługśredniegokursuogłaszanegoprzezNarodowyBankPolskiwostatnimdniurokuobrotowegowybranegodookreśleniastatusuprzedsiębiorcy.Średniorocz-nezatrudnienieokreślasięwprzeliczeniunapełneetaty.

1.2.6. Zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej przez osobę fizycznąZgodniezUstawąoswobodziedziałalnościgospodarczejprzedsiębiorcybędącyosobamifizycznymipod-

legająwpisowi doCEIDG.Ewidencja ta prowadzona jestw systemie teleinformatycznymprzezministrawłaściwegodosprawgospodarki.CzęśćdanychzawartychwCEIDG,dotyczącychpodstawowychinformacjioprzedsiębiorcy,udostępnionajestwserwisieMinisterstwaPrzedsiębiorczościiTechnologii,copozwalanaweryfikacjękontrahentówprzezinnychprzedsiębiorcówikonsumentów.

WnioskiowpisdoCEIDG,informacjeiinnedaneprzekazywanesądoCEIDGzapośrednictwemformularzyelektronicznychzamieszczonychnastronieinternetowejCEIDG,wBiuletynieInformacjiPublicznejministrawłaściwegodosprawgospodarkioraznaelektronicznejplatformieusługadministracjipublicznej.Osobapodle-gającawpisowimożetakżezłożyćwniosekwformiepapierowejwwybranymprzezsiebieurzędziegminyalbowysłaćlistempoleconymnaadreswybranegourzędugminy.Treśćtakiegozgłoszeniazostaniewprowadzonadosystemuteleinformatycznegoprzezpracownikategourzędu–poosobistympotwierdzeniutożsamościalbopotwierdzeniupodpisunawnioskuprzeznotariusza. WnioskiowpisdoCEIDGsąwolneodopłat.

WpisowidoCEIDGpodlegajądodnia29.4.2018roku:– firmaprzedsiębiorcyorazjegonumerPESEL,oiletakiposiada,– dataurodzeniaprzedsiębiorcy,– numeridentyfikacyjnyREGONprzedsiębiorcy,oiletakiposiada,– numeridentyfikacjipodatkowej(NIP)przedsiębiorcy,oiletakinumerzostałnadanyorazinformacjeojego

unieważnieniulubuchyleniu,– informacjaoobywatelstwiepolskimprzedsiębiorcy,oiletakieposiada,iinnychobywatelstwachprzedsię-

biorcy,– adres do doręczeńprzedsiębiorcy oraz adresy, podktórymi jestwykonywanadziałalność gospodarcza,

wtymadresgłównegomiejscawykonywaniadziałalnościioddziału,jeżelizostałutworzony,– danekontaktoweprzedsiębiorcy,wszczególnościadrespocztyelektronicznej,stronyinternetowej,numer

telefonu,oiledanetezostałyzgłoszonewewnioskuowpisdoCEIDG;– datarozpoczęciawykonywaniadziałalnościgospodarczej,– określenieprzedmiotówwykonywanejdziałalnościgospodarczej,zgodniezPolskąKlasyfikacjąDziałal-

ności(PKD),– informacjeoistnieniulubustaniumałżeńskiejwspólnościmajątkowej,– numeridentyfikacjipodatkowej(NIP)oraznumeridentyfikacyjnyREGONspółekcywilnych,jeżeliprzed-

siębiorcazawarłumowytakichspółek,

12


– danepełnomocnikaupoważnionegodoprowadzeniasprawprzedsiębiorcy,wrazzewskazaniemzakresuspraw,któreobejmujedanepełnomocnictwo,oileprzedsiębiorcaudzieliłpełnomocnictwaizgłosiłinfor-macjęojegoudzieleniuwewnioskuowpisdoCEIDG,

– daneprzedstawicielaustawowego,oilesąwymagane,– informacjaozawieszeniuiwznowieniuwykonywaniadziałalnościgospodarczej,– informacjaoograniczeniu lubutraciezdolnościdoczynnościprawnychorazustanowieniukurateli lub

opieki,– informacjaoogłoszeniuupadłości,ukończeniutegopostępowaniaorazdanesyndyka,– informacjaoprawomocnymoddaleniuwnioskuoogłoszenieupadłościz tegopowodu,żemająteknie-

wypłacalnegodłużnikaniewystarczana zaspokojeniekosztówpostępowania lubwystarcza jedynienazaspokojenietychkosztów,

– informacjaoprawomocnymuchyleniulubwygaśnięciuukładuzawartegowpostępowaniurestrukturyza-cyjnymlubupadłościowym,

– informacjaootwarciupostępowaniarestrukturyzacyjnego,oukończeniupostępowaniarestrukturyzacyjnegoalboouprawomocnieniusiępostanowieniaozatwierdzeniuukładuwpostępowaniuozatwierdzenieukładuorazdanenadzorcylubzarządcy,

– informacjaoprzekształceniuprzedsiębiorcybędącegoosobąfizycznąwykonującąwewłasnymimieniudziałalnośćgospodarcząwjednoosobowąspółkękapitałową,

– informacjaozakazieprowadzeniadziałalnościgospodarczej,– informacjaozakaziewykonywaniaokreślonegozawodu,któregowykonywanieprzezprzedsiębiorcępod-

legawpisowidoCEIDG,– informacjaozakazieprowadzeniadziałalnościzwiązanejzwychowaniem,leczeniem,edukacjąmałolet-

nichlubzopiekąnadnimi,– informacjaodacietrwałegozaprzestaniawykonywaniadziałalnościgospodarczej,oileinformacjatazo-

stałazgłoszonawewnioskuowpisdoCEIDG,– informacjaowykreśleniuprzedsiębiorcyzCEIDG.

Oddnia30.4.2018rokuwpisdoCEIDGobejmuje:– imięinazwiskoprzedsiębiorcy,numerPESEL,oiletakiposiada,orazdataurodzenia,oilenieposiada

numeruPESEL;– dodatkoweokreślenia,któreprzedsiębiorcawłączadofirmy,oileprzedsiębiorcatakichużywa;– numeridentyfikacyjnyREGONprzedsiębiorcy,oiletakiposiada;– numeridentyfikacjipodatkowej(NIP)przedsiębiorcy,oiletakiposiada,orazinformacjeojegounieważ-

nieniulubuchyleniu;– informacjaoobywatelstwieprzedsiębiorcy;– adresdodoręczeńoraz–jeżeliprzedsiębiorcatakiemiejsceposiada–adresstałegomiejscawykonywania

działalnościgospodarczej;danedotycząceadresusązgodnezoznaczeniamikodowymiprzyjętymiwkra-jowymrejestrzeurzędowympodziałuterytorialnegokraju,oiletowdanymprzypadkumożliwe;

– inneniżwymienionewpkt6danekontaktoweprzedsiębiorcy,wszczególnościadrespocztyelektronicz-nej,adresstrony internetowej,numer telefonu,o iledane tezostałyzgłoszoneprzezprzedsiębiorcęwewnioskuowpisdoCEIDG;

– przedmiotwykonywanejdziałalnościgospodarczejwedługPolskiejKlasyfikacjiDziałalności(PKD)napoziomiepodklasy,wtymjedenprzedmiotprzeważającejdziałalności.

– datarozpoczęciawykonywaniadziałalnościgospodarczej;– numeridentyfikacjipodatkowej(NIP)oraznumeridentyfikacyjnyREGONspółkicywilnej,oileprzedsię-

biorcazawarłumowętakiejspółki;– daneinnegoniżwymienionywpkt7,8i11przedstawicielaustawowego,oilesąwymagane;– datazawieszeniaiwznowieniawykonywaniadziałalnościgospodarczej;– datazaprzestaniawykonywaniadziałalnościgospodarczej,oilezostałazgłoszonawewnioskuowpisdo

CEIDG;– informacjaowykreśleniuprzedsiębiorcyzCEIDG;

13


– informacjaoograniczeniulubutraciezdolnościdoczynnościprawnychorazoustanowieniukuratelilubopieki,obejmującadanekuratoralubopiekuna;

– informacjaoogłoszeniuupadłości,ozakończeniulubumorzeniupostępowaniaupadłościowegoorazdanesyndyka;

– informacjaoprawomocnymoddaleniuwnioskuoogłoszenieupadłościz tegopowodu,żemająteknie-wypłacalnegodłużnikaniewystarczana zaspokojeniekosztówpostępowania lubwystarcza jedynienazaspokojenietychkosztów;

– informacjaoprawomocnymuchyleniulubwygaśnięciuukładuzawartegowpostępowaniurestrukturyza-cyjnym,upadłościowymlubnaprawczym;

– informacjaootwarciupostępowaniarestrukturyzacyjnego,ojegozakończeniulubumorzeniualboupra-womocnieniusiępostanowieniaozatwierdzeniuukładuwpostępowaniuozatwierdzenieukładuorazdanenadzorcylubzarządcy;

– informacjaoprzekształceniuprzedsiębiorcybędącegoosobąfizycznąwykonującąwewłasnymimieniudziałalnośćgospodarcząwjednoosobowąspółkękapitałową;

– informacjaozakazieprowadzeniadziałalnościgospodarczej;– informacjaozakaziewykonywaniaokreślonegozawodu,któregowykonywanieprzezprzedsiębiorcępod-

legawpisowidoCEIDG;– informacjaozakazieprowadzeniadziałalnościzwiązanejzwychowaniem,leczeniem,edukacjąmałolet-

nichlubzopiekąnadnimi;– informacjaoistnieniulubustaniumałżeńskiejwspólnościmajątkowej,oilezostałazgłoszonawewniosku

owpisdoCEIDG

ZapośrednictwemCEIDGdokonywanesątakże,zgodnieztzw.„procedurąjednegookienka”,zgłoszeniadotyczące:– wpisualbozmianywpisudoprowadzonegoprzezGłównyUrządStatystycznykrajowegorejestruurzędo-

wegopodmiotówgospodarkinarodowej(REGON),– zgłoszeniaidentyfikacyjnegoalboaktualizacyjnegodoCentralnegoRejestruPodmiotów–KrajowejEwi-

dencjiPodatników,– zgłoszeniapłatnikaskładekpobieranychprzezZakładUbezpieczeńSpołecznych,– oświadczenia owyborze przez przedsiębiorcę formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób

fizycznychalbownioskuozastosowanieopodatkowaniawformiekartypodatkowejalborezygnacjizwy-branejformyopodatkowania,

– zawiadomieniaowyborzesposobuwpłacaniazaliczeknapodatekdochodowyodosóbfizycznychalbozawiadomienia o rezygnacji zwybranego sposobuwpłacania zaliczekna podatek dochodowyodosóbfizycznych,

– zawiadomieniaowyborzeopłacaniaryczałtuodprzychodówewidencjonowanychcokwartałalbozawia-domieniaozaprzestaniuopłacaniaryczałtuodprzychodówewidencjonowanychcokwartał,

– zawiadomieniaoprowadzeniupodatkowejksięgiprzychodówirozchodówalbozawiadomieniaozamia-rzeprowadzeniaksiągrachunkowych,

– przyjęciazawiadomieniaozawarciuzbiuremrachunkowymumowyoprowadzeniepodatkowejksięgiprzychodówirozchodówalboumowyoprowadzenieewidencjiprzychodów,atakżezawiadomieniaoroz-wiązaniutychumów,

– wprzypadkuprzedsiębiorcybędącegopłatnikiemskładekwyłącznienawłasneubezpieczeniazgłoszeniadoubezpieczeńspołecznychidoubezpieczeniazdrowotnegoalbodoubezpieczeniazdrowotnego,zgło-szeniadoubezpieczeniazdrowotnegoczłonkówrodziny izmianydanychwykazanychw tychzgłosze-niachorazzgłoszeniawyrejestrowaniazubezpieczeń.WrazzwnioskiemowpisdoCEIDGskładasięoświadczenieobrakuorzeczonychwobecosoby,której

wpisdotyczy,zakazówprowadzeniadziałalnościgospodarczej,wykonywaniaokreślonegozawodulubpro-wadzeniadziałalnościzwiązanejzwychowaniem, leczeniem,edukacjąmałoletnich lubzopiekąnadnimiorazposiadaniutytułuprawnegodonieruchomości,którychadresypodlegająwpisowidoCEIDG.Oświad-czenietoskładanejestpodrygoremodpowiedzialnościkarnejzazłożeniefałszywegooświadczenia.

14


Wprzypadku gdy przedsiębiorca nie posiada numeru PESEL, okazuje upoważnionemu pracownikowiurzędugminypaszportalboinnydokumentpotwierdzającyjegotożsamośćiobywatelstwo.

Przedsiębiorcajestobowiązanyzłożyćwnioseko:– zmianęwpisu–wterminie7dnioddniazmianydanych,– jegowykreślenie–wterminie7dnioddniatrwałegozaprzestaniawykonywaniadziałalnościgospodarczej.

DanewpisanedoCEIDGobjęte sądomniemaniemprawdziwości.OsobafizycznawpisanadoCEIDGponosiodpowiedzialnośćzaszkodęwyrządzonązgłoszeniemdoCEIDGnieprawdziwychdanych,jeżelipod-legałyobowiązkowiwpisunajejwniosek,atakżeniezgłoszeniemdanychpodlegającychobowiązkowiwpisudoCEIDGwustawowymterminiealbobrakiemzgłoszeniazmiandanychobjętychwpisem,chybażeszkodanastąpiławskuteksiływyższejalbowyłączniezwinyposzkodowanegolubosobytrzeciej,zaktórąosobawpisanadoCEIDGnieponosiodpowiedzialności.

PrzedsiębiorcapodlegawykreśleniuzCEIDGzurzęduwprzypadku:– stwierdzeniatrwałegozaprzestaniawykonywaniaprzezprzedsiębiorcędziałalnościgospodarczej,– niezłożeniawnioskuowpisinformacjiowznowieniuwykonywaniadziałalnościgospodarczejoddniana-

stępującegopodniu,doktóregoprzedsiębiorcazawiesiłwykonywaniedziałalnościbądźteżwprzypadkuniezłożeniawnioskuowpisdoCEIDGinformacjiowznowieniuwykonywaniadziałalnościprzedupły-wem24miesięcyoddniajejzawieszenia,

– utratyprzezprzedsiębiorcęuprawnieńdowykonywaniadziałalnościgospodarczej,– gdywpiszostałdokonanyznaruszeniemprawa,– gdywCEIDGzostałazgłoszonainformacjaoprawomocnymorzeczeniuzakazuprowadzeniadziałalności

gospodarczej,zwyłączeniemorzeczeniazakazuprowadzeniaokreślonejdziałalnościgospodarczej,– pozgonieprzedsiębiorcy.

DostępnośćdanychwpisanychdoCEIDGpowoduje,żeorganyadministracjipublicznejniemogądoma-gaćsięodprzedsiębiorcówokazywania,przekazywanialubzałączaniadownioskówzaświadczeńowpisiewCEIDG.Wprzypadkupotrzebyprzedsiębiorcamożezwrócićsiędoministrawłaściwegodosprawgospo-darkiopotwierdzeniewydrukuzCEIDGcelempoświadczeniaprzezapostille.

Oddnia30.4.2018rokuutworzonyzostanieprzezministrawłaściwegodosprawgospodarkiPunkt In-formacjidlaPrzedsiębiorcy,dozadańktóregonależym.in. zapewnieniemożliwościdopełnieniaproceduriformalnościzwiązanychz:a) podejmowaniem,wykonywaniemizakończeniemdziałalnościgospodarczejnaterytoriumRzeczypospo-

litejPolskiej,b)uznawaniemkwalifikacjizawodowychnabytychwpaństwachczłonkowskichUniiEuropejskiej,zwyłą-

czeniemodbyciastażuadaptacyjnegoiprzystąpieniadotestuumiejętności,c) świadczeniemusługtransgranicznychwrozumieniuustawyzdnia22.12.2015rokuozasadachuznawania

kwalifikacjizawodowychnabytychwpaństwachczłonkowskichUniiEuropejskiejorazwykonywaniemusługowejdziałalnościtransgranicznejwrozumieniuprzepisówustawyzdnia6.3.2018rokuozasadachuczestnictwaprzedsiębiorcówzagranicznych i innychosób zagranicznychwobrociegospodarczymnaterytoriumRzeczypospolitejPolskiej,

d)wydaniemeuropejskiejlegitymacjizawodowej,októrejmowawprzepisachustawyzdnia22.12.2015rokuozasadachuznawaniakwalifikacjizawodowychnabytychwpaństwachczłonkowskichUniiEuropejskiej;

1.2.7. Spółka cywilnaZasadyfunkcjonowaniaspółkicywilnejokreślająprzepisyKodeksucywilnego(Art.860-875).Przezumo-

węspółkiwspólnicyzobowiązująsiędążyćdoosiągnięciawspólnegocelugospodarczegoprzezdziałaniewsposóboznaczony,wszczególnościprzezwniesieniewkładów,którymimogąbyćwłasnośćlubinneprawaalbonaświadczenieusług.Umowaspółkipowinnabyćzawartawformiepisemnej.Jeżeliumowaniestanowiinaczej,domniemywasię,żewkładywspólnikówmająjednakowąwartość.Umowaspółkicywilnejpodlegapodatkowiodczynnościcywilnoprawnych.

Wczasie trwaniaspółkiwspólnikniemożerozporządzaćudziałemwewspólnymmajątkuwspólnikówaniudziałemwposzczególnychskładnikachtegomajątkuorazniemożedomagaćsiępodziałuwspólnegomajątkuwspólników.

15


Zazobowiązaniaspółkiwspólnicyodpowiedzialnisąsolidarnie.Każdywspólnikjestuprawnionyizobo-wiązanydoprowadzeniasprawspółki.

ZgodniezUstawąoswobodziedziałalnościgospodarczejspółkacywilnaniejestuznawanazaprzedsię-biorcę.Osobyfizyczne,którezamierzająprowadzićdziałalnośćgospodarcząwformiespółkicywilnej,musządokonaćwpisuwCEIDGjakoprzedsiębiorcy,zgłaszającinformacjeoprowadzeniudziałalnościwtejformie.Sytuacjatanieulegniezmianieoddnia1.5.2018roku.

SpółkacywilnauzyskujewłasnynumerREGONiNIP.Jestpodatnikiempodatkuodtowarówiusług(VAT)ipodatnikiem/płatnikieminnychdaninpublicznychzwiązanychzjejdziałalnościąorazpłatnikiemskładekrozliczanych przezZakładUbezpieczeńSpołecznych. Podatek dochodowyod osóbfizycznychwspólnicyopłacająindywidualnie,wedługosiągniętegoprzezsiebiedochodu.

1.2.8. Spółki handloweUtworzenie spółki handlowej podlega rejestracjiwKrajowymRejestrzeSądowym (KRS).Wymaga to

sporządzeniaumowynapiśmieiwypełnieniaodpowiednichformularzyrejestracyjnychorazdokonaniaopła-tysądowej.Wprzypadkuspółkikomandytowej,komandytowo-akcyjnej,zograniczonąodpowiedzialnościąiakcyjnejkoniecznejestsporządzenieumów/statutówwformieaktównotarialnych.NiektóreumowymogąbyćsporządzoneprzywykorzystaniuwzorcaumowyudostępnionegowsystemieteleinformatycznymKRS.Zewzględunamożliwośćpopełnieniaistotnychbłędów,powodującychdługotrwałośćrejestracjiirzutują-cychwprzyszłościnafunkcjonowaniespółki,celowejestkorzystanieprzyopracowywaniuumów/statutówzdoradztwaprawnego.

Spółkąjawnąjestspółkaosobowa,któraprowadziprzedsiębiorstwopodwłasnąfirmą,aniejestinnąspół-kąhandlową.Każdywspólnikodpowiadazazobowiązaniaspółkibezograniczeniacałymswoimmajątkiemsolidarniezpozostałymiwspólnikamiorazzespółką.Firmaspółkijawnejpowinnazawieraćnazwiskalubfirmy(nazwy)wszystkichwspólnikówalbonazwiskoalbofirmę(nazwę)jednegoalbokilkuwspólnikóworazdodatkoweoznaczenie„spółkajawna”(wskrócie„sp.j.”).

Spółkąpartnerskąjestspółkaosobowa,utworzonaprzezwspólników(partnerów)wceluwykonywaniawolnegozawoduwspółceprowadzącejprzedsiębiorstwopodwłasnąfirmą.Firmaspółkipartnerskiejpowin-nazawieraćnazwiskoconajmniejjednegopartnera,dodatkoweoznaczenie„ipartner”bądź„ipartnerzy”albo„spółkapartnerska”orazokreśleniewolnegozawoduwykonywanegowspółce;dopuszczalnejestużywaniewobrocie skrótu„sp.p.”,przyczymsformułowań tychmożeużywać tylko spółkapartnerska.Partneramiwspółcemogąbyćwyłącznieosobyfizyczne,uprawnionedowykonywaniawolnychzawodów(adwokata,aptekarza,architekta,inżynierabudownictwa,biegłegorewidenta,brokeraubezpieczeniowego,doradcypo-datkowego,maklerapapierówwartościowych,doradcy inwestycyjnego,księgowego, lekarza, lekarzaden-tysty, lekarzaweterynarii,notariusza,pielęgniarki,położnej, radcyprawnego, rzecznikapatentowego, rze-czoznawcymajątkowegoitłumaczaprzysięgłego)lubokreślonychwodrębnejustawie.

Spółkąkomandytowąjestspółkaosobowamającanaceluprowadzenieprzedsiębiorstwapodwłasnąfirmą,wktórejwobecwierzycielizazobowiązaniaspółkiconajmniejjedenwspólnikodpowiadabezograniczenia(komplementariusz),aodpowiedzialnośćconajmniejjednegowspólnika(komandytariusza)jestograniczona.Firmaspółkikomandytowejpowinnazawieraćnazwiskojednegolubkilkukomplementariuszyorazdodat-koweoznaczenie„spółkakomandytowa”;dopuszczalnejestużywaniewobrocieskrótu„sp.k.”.Jeżelikom-plementariuszem jestosobaprawna,firma spółkikomandytowejpowinnazawieraćpełnebrzmieniefirmy(nazwy)tejosobyprawnejzdodatkowymoznaczeniem„spółkakomandytowa”.Nazwiskokomandytariuszaniemożebyćzamieszczanewfirmiespółki.

Spółkąkomandytowo-akcyjnąjestspółkaosobowamającanaceluprowadzenieprzedsiębiorstwapodwła-snąfirmą,wktórejwobecwierzycielizazobowiązaniaspółkiconajmniej jedenwspólnikodpowiadabezograniczenia(komplementariusz),aconajmniejjedenwspólnikjestakcjonariuszem.Firmaspółkikomandy-towo-akcyjnejpowinnazawieraćnazwiskajednegolubkilkukomplementariuszyorazdodatkoweoznaczenie„spółkakomandytowo-akcyjna”;dopuszczalnejestużywaniewobrocieskrótu„S.K.A.”.Jeżelikomplemen-tariuszemjestosobaprawna,firmaspółkikomandytowo-akcyjnejpowinnazawieraćpełnebrzmieniefirmy(nazwy)tejosobyprawnejzdodatkowymoznaczeniem„spółkakomandytowo-akcyjna”.Nazwiskoalbofir-ma(nazwa)akcjonariuszaniemożebyćzamieszczanewfirmiespółki.

16


Spółkazograniczonąodpowiedzialnościąmożebyćutworzonaprzezjednąalbowięcejosóbwkażdymceluprawniedopuszczalnym,chybażeustawastanowiinaczej.Wspólnicynieodpowiadajązazobowiązaniaspółki.Kapitałzakładowyspółkipowinienwynosićconajmniej5000złotychawartośćnominalnaudziałuniemożebyćniższaniż50złotych.Firmaspółkimożebyćobranadowolniezdodatkowymoznaczeniem„spółkazograniczonąodpowiedzialnością”;dopuszczalnejestużywaniewobrocieskrótu„spółkazo.o.”lub„sp.zo.o.”.

Zawiązaćspółkęakcyjnąmożejednaalbowięcejosób.Spółkaakcyjnaniemożebyćzawiązanawyłącznieprzezjednoosobowąspółkęzograniczonąodpowiedzialnością.Akcjonariuszenieodpowiadajązazobowią-zaniaspółki.Kapitałzakładowyspółkipowinienwynosićconajmniej100000złotychawartośćnominalnaakcjiniemożebyćniższaniż1grosz.Firmaspółkimożebyćobranadowolniezdodatkowymoznaczeniem„spółkaakcyjna”;dopuszczalnejestużywaniewobrocieskrótu„S.A.”.

1.3. Obowiązki prowadzących działalność gospodarczą wynikające z przepisów szczególnych

Przedsiębiorcazobowiązanyjestdoprzestrzeganiaunijnychikrajowychprzepisówregulującychdziałal-nośćwdziedzinachbędącychprzedmiotemjegoprzedsiębiorstwaorazprzepisówustawdotyczącychwszyst-kichprzedsiębiorców.Należądonichwszczególności:– Ustawazdnia29.6.1995rokuostatystycepublicznej–wszczególnościwzakresieposiadanianumeru

REGON,stosowaniasymboliklasyfikacjistatystycznychisporządzaniasprawozdaństatystycznych,– Ustawa z dnia 29.8.1997 rokuoochronie danychosobowych–w szczególnościw zakresie tworzenia

iprzetwarzaniadanychosobowych,– Ustawazdnia27.4.2001rokuPrawoochronyśrodowiska–wszczególnościwzakresieprzestrzegania

wymogówśrodowiskowychprzyrealizacjiinwestycjiiprowadzeniudziałalnościgospodarczej,– Ustawazdnia26.6.1974rokuKodekspracy–wszczególnościwzakresiewarunkówzawieraniairealiza-

cjiumówopracęorazprzestrzeganiazasadbezpieczeństwaihigienypracy,– Ustawazdnia9.5.2014 rokuo informowaniuocenach towarów iusług–wszczególnościwzakresie

uwidacznianiawmiejscusprzedażydetalicznejiświadczeniausługcenorazcenjednostkowychtowarów(usług)

– Ustawazdnia18.4.2002rokuostanieklęskiżywiołowej–wszczególnościwzakresiezawieszeniudzia-łalnościokreślonychprzedsiębiorcóworazprzestrzeganiainnychnakazówlubzakazów,

– Ustawa zdnia21.11.1967rokuopowszechnymobowiązkuobronyRzeczypospolitejPolskiej –wszcze-gólnościwzakresiewykonywaniaświadczeńnarzeczobrony,

– Ustawazdnia11.5.2001rokuPrawoomiarach–wszczególnościwzakresiestosowanialegalnychjedno-stekmiary,

– Ustawpodatkowychregulującychzasadywymiaruiopłacaniadaninpublicznych.Dnia25.5.2018rokuzacznieobowiązywaćRozporządzenieParlamentuEuropejskiegoiRady(UE)2016/679

zdnia27.4.2016rokuwsprawieochronyosóbfizycznychwzwiązkuzprzetwarzaniemdanychosobowychiwsprawieswobodnegoprzepływutakichdanychorazuchyleniadyrektywy95/46/WE(ogólnerozporządzenieoochroniedanych)(RODO),cospowodujeuchylenie Ustawyzdnia29.8.1997rokuoochroniedanychoso-bowychorazzmianywokoło200innychustawach.Regulacjetedotycząwszystkichprzedsiębiorców,którzypowinniprzedwejściemwżycieRODOopracowaćiwdrożyćodpowiednieprocedury.NaruszeniezasadRODOmożespowodowaćbardzopoważnekonsekwencjewpostacikarfinansowych.

17


2. Podatki w Polsce

2.1. System daninowy w Polsce

podatki

Bezpośrednie pośrednie

stanowiącedochodybudżetu

centralnego

dochodowyodosóbprawnych(CIT)dochodowyodosóbfizycznych(PIT)tonażowyodwydobycianiektórychkopalinspecjalnypodatekwęglowodorowyodniektórychinstytucjifinansowych.odsprzedażydetalicznej(zawieszony)

odtowarówiusług(VAT)(PTU)akcyzowyodgier

odczynnościcywilnoprawnych(PCC)odspadkówidarowiznodnieruchomościodśrodkówtransporturolnyleśny

stanowiącedochodybudżetówsamorządowych

opłaty (wybrane)

stanowiącedochodybudżetu

centralnego/scentralizowane

paszportowaabonamentzaużywanieodbiornikówRTV

skarbowa,targowa,miejscowa,uzdrowiskowa,zaposiadaniapsów,adiacencka,eksploatacyjna,koncesyjna

stanowiącedochodybudżetówsamorządowych

inne daniny publiczne (wybrane)

scentralizowane składkinaubezpieczeniespołeczneskładkinaubezpieczeniezdrowotneskładkinaFunduszPracyskładkinaFunduszGwarantowanychŚwiadczeńPracowniczychskładkinaPaństwowyFunduszRehabilitacjiOsóbNiepełnosprawnychopłatapaliwowa

opłatyzakorzystanieześrodowiska

zdecentralizowane

18


2.2. Podatki

2.2.1. Podstawy prawne PodstawoweznaczeniedlaokreśleniaobowiązkówpodatkowychprzedsiębiorcówwPolscemają:

a) KonstytucjaRzeczpospolitejPolskiejzdnia2kwietnia1997rokuustalająca,że„Każdyjestobowiązanydoponoszeniaciężarówiświadczeńpublicznych,wtympodatków,określonychwustawie”(Art.84)oraz„Nakładaniepodatków, innychdaninpublicznych, określaniepodmiotów,przedmiotówopodatkowaniaistawekpodatkowych,atakżezasadprzyznawaniaulgiumorzeńorazkategoriipodmiotówzwolnionychodpodatkównastępujewdrodzeustawy”(Art.217).

b) acquis communautaire (dorobekprawny)UniiEuropejskiejprzyjętyzdniem1.5.2004rokujakoobowią-zującynaterytoriumRP,omówionywczęściI.

c) ustawy– Ustawazdnia15.2.1992rokuopodatkudochodowymodosóbprawnych.– Ustawazdnia16.11.2016rokuoKrajowejAdministracjiSkarbowej– Ustawazdnia16.11.2016roku–PrzepisywprowadzająceustawęoKrajowejAdministracjiSkarbowej

2017 r. – Ustawazdnia10.9.1999roku–Kodekskarnyskarbowy.– Ustawazdnia13.10.1995rokuozasadachewidencjiiidentyfikacjipodatników.– Ustawazdnia29.8.1997roku–Ordynacjapodatkowa.– Ustawazdnia9.9.2000rokuoopłacieskarbowej.– Ustawazdnia6.12.2008rokuopodatkuakcyzowym.– Ustawazdnia9.9.2000rokuopodatkuodczynnościcywilnoprawnych.– Ustawazdnia17.6.1966rokuopostępowaniuegzekucyjnymwadministracji.– Ustawazdnia26.7.1991rokuopodatkudochodowymodosóbfizycznych.– Ustawazdnia20.11.1998rokuozryczałtowanympodatkudochodowymodniektórychprzychodówosią-

ganychprzezosobyfizyczne.– Ustawazdnia30.10.2002rokuopodatkuleśnym.– Ustawazdnia12.1.1991rokuopodatkachiopłatachlokalnych.– Ustawazdnia15.11.1984rokuopodatkurolnym.– Ustawazdnia6.7.2016rokuopodatkuodsprzedażydetalicznej–zawieszona.– Ustawazdnia24.8.2006rokuopodatkutonażowym.– Ustawazdnia2.3.2012rokuopodatkuodwydobycianiektórychkopalin.– Ustawazdnia11.3.2004rokuopodatkuodtowarówiusług.

Dla prawidłowegookreślania obowiązkówpodatkowychmają często także przepisy zawartew innychaktach,awszczególności:– Ustawazdnia9.5.2014rokuoinformowaniuocenachtowarówiusług.– Ustawazdnia23.4.1964roku–Kodekscywilny.– Ustawazdnia7.7.1994roku–Prawobudowlane.– Ustawazdnia27kwietnia2001roku–Prawoochronyśrodowiska.– Ustawazdnia29.9.1994r.orachunkowości.– Ustawazdnia27.8.1997 rokuo rehabilitacji zawodowej i społecznejorazzatrudnianiuosóbniepełno-

sprawnych.– Umowazdnia13.9.2011rokumiędzyRzecząpospolitąPolską iRepublikąCzeskąwsprawieunikania

podwójnegoopodatkowaniaizapobieganiauchylaniusięodopodatkowaniawzakresiepodatkówoddo-chodu.

d) wykonawcze rozporządzenia i inne aktyprawnewydawaneprzezRadęMinistrów lubupoważnionychministrów,w tymm.in.:

– RozporządzenieMinistraRozwojuiFinansówzdnia20.12.2017rokuwsprawiezwolnieńzobowiązkuprowadzeniaewidencjiprzyzastosowaniukasrejestrujących.

– RozporządzenieMinistraFinansówzdnia27.3.2014rokuwsprawiepojazdówsamochodowychuznawa-nychzawykorzystywanewyłączniedodziałalnościgospodarczejpodatnika.

19


– RozporządzenieMinistraRozwojuiFinansówzdnia27.12.2016rokuwsprawiewzorówdokumentówzwiązanychzrejestracjąpodatnikówwzakresiepodatkuodtowarówiusług.

– RozporządzenieMinistraRozwojuiFinansówzdnia27.12.2016rokuwsprawiewzorówdeklaracjidlapodatkuodtowarówiusług.

– RozporządzenieMinistraRozwojuiFinansówzdnia27.12.2016rokuwsprawiewzoruinformacjipodsu-mowującejwobrociekrajowym.

– RozporządzenieMinistraRozwojuiFinansówzdnia27.12.2016rokuwsprawieinformacjipodsumowu-jącejodokonanychwewnątrzwspólnotowychtransakcjach.

– RozporządzenieMinistraRozwojuiFinansówzdnia7.12.2017rokuwsprawieokreślenianiektórychwzo-rówoświadczeń,deklaracjiiinformacjipodatkowychobowiązującychwzakresiepodatkudochodowegoodosóbfizycznych.

– RozporządzenieMinistraRozwojuiFinansówzdnia17.5.2017rokuwsprawieokreśleniakrajówiteryto-riówstosującychszkodliwąkonkurencjępodatkowąwzakresiepodatkudochodowegoodosóbfizycznych.

– RozporządzenieMinistraRozwojuiFinansówzdnia8.6.2017rokuwsprawieokreśleniawzoruuprosz-czonegosprawozdaniawzakresiepodatkudochodowegoodosóbprawnych.

– ObwieszczenieMinistraRozwojuiFinansówzdnia6.10.2017rokuwsprawiestawekpodatkuodśrodkówtransportowychobowiązującychw2018roku.

– ObwieszczenieMinistraRozwoju iFinansówzdnia28.7.2017 rokuw sprawiegórnychgranic stawekkwotowychpodatkówiopłatlokalnychw2018roku.

2.2.2. Ordynacja podatkowa Ordynacjapodatkowanormujesprawyzobowiązańpodatkowych(m.in.terminypłatności,odsetkizazwło-

kęiopłataprolongacyjna,wygaśnięciezobowiązańpodatkowych,przedawnienie,nadpłatakorektadeklara-cji),informacjipodatkowych,postępowaniapodatkowego(m.in.załatwianiespraw,doręczenia,wezwania,przywrócenieterminu,wszczęciepostępowania,protokołyiadnotacje,udostępnianieakt,dowody,decyzje,postanowienia,odwołania,zażalenia),kontrolipodatkowejiczynnościsprawdzających,tajemnicęskarbowąorazwydawaniazaświadczeń.

PrzepisyOrdynacjipodatkowejstosujesiędo(1)podatków,opłatorazniepodatkowychnależnościbudżetupaństwaorazbudżetówjednosteksamorząduterytorialnego,doktórychustalanialubokreślaniauprawnionesąorganypodatkowe,(2)opłatyskarbowejorazopłat,októrychmowawprzepisachopodatkachiopłatachlokalnychoraz(3)sprawzzakresuprawapodatkowegoinnychniżwymienionewp.(1),należącychdowła-ściwościorganówpodatkowych.

Ważnymwpraktyceuprawnieniempodatnikówipłatnikówjestmożliwośćuzyskaniainterpretacjiogólnejlub indywidualnejprzepisówprawapodatkowegowsytuacjach,gdyprzepisy tebudząwątpliwościcodoichzastosowaniawkonkretnejsytuacji.Składanywniosekointerpretacjędotyczyćmożezaistniałegostanufaktycznego lubprzewidywanych zdarzeńprzyszłych.Zastosowanie siędo interpretacji ogólnej niemożezaszkodzićtemu,ktosiędoniejzastosował;wodniesieniudointerpretacjiindywidualnejzasadatadotyczyjedyniewnioskodawcy,któryoniąwystąpił.Interpretacjewindywidualnychsprawachpodatnikówwydajeorganpodatkowy–dyrektorKrajowejInformacjiSkarbowej.Wydaneinterpretacjepodatkowepublikowanesąwserwisiehttp://sip.mf.gov.pl/.

2.2.3. Identyfikacja i ewidencja podatników Osobyfizyczne,osobyprawne,jednostkiorganizacyjneniemająceosobowościprawnejorazinnepodmio-

ty,którenapodstawieodrębnychustawsąpodatnikami,płatnikamipodatkówlubpłatnikamiskładekubezpie-czeniowych,podlegająobowiązkowiewidencyjnemu.Identyfikatorempodatkowymjest:

–numerwPowszechnymElektronicznymSystemieEwidencjiLudności(PESEL)–wprzypadkupodatni-kówbędącychosobamifizycznymiobjętymirejestremPESELnieprowadzącychdziałalnościgospodarczejlubniebędącychzarejestrowanymipodatnikamipodatkuodtowarówiusług,

–numeridentyfikacjipodatkowej(NIP)–wprzypadkupozostałychpodmiotówpodlegającychobowiązko-wiewidencyjnemu.

PostępowaniewsprawienadaniaNIPjestprowadzonenapodstawieOrdynacjipodatkowej.NadanieNIP

20


następujeprzyużyciuCentralnegoRejestruPodmiotów–KrajowejEwidencjiPodatników,prowadzonegoprzezMinistraFinansów.NIPwdrodzedecyzjiadministracyjnejnadajewłaściwynaczelnikurzęduskarbo-wego.NIPskładasięzdziesięciucyfr,zktórychtrzypierwszeoznaczająurządskarbowynadającynumer.

Osobyzobowiązanedozgłoszenia identyfikacyjnegodokonujągo jednokrotnie,bezwzględuna rodzajorazliczbęopłacanychprzezpodatnikapodatków,formęopodatkowania, liczbęorazrodzajeprowadzonejdziałalności gospodarczej oraz liczbę prowadzonychprzedsiębiorstw.PosiadaczNIP zobowiązany jest doaktualizacjidanychobjętychzgłoszeniemidentyfikacyjnym.

Podatnicyzobowiązani sądopodawania identyfikatorapodatkowegonawszelkichdokumentachzwiązanychzwykonywaniemzobowiązańpodatkowychorazniepodatkowychnależnościbudżetowych,doktórychpoboruobo-wiązanesąorganypodatkowelubcelneorazwsprawachdotyczącychzobowiązańpodatkowychorazniepodatko-wychnależnościbudżetowych.Podatnicymająobowiązekpodawaćidentyfikatorapodatkowegonażądanieorga-nówadministracjirządowejisamorządowej,organówkontroliskarbowej,przedstawicieliNajwyższejIzbyKontroli,bankówispółdzielczychkasoszczędnościowo-kredytowych,stronczynnościcywilnoprawnych,płatnikóworazin-kasentówpodatkówiniepodatkowychnależnościbudżetowych.

NawniosekzainteresowanegourządskarbowyobowiązanyjestdopotwierdzeniafaktunadaniaNIPpod-miotowi,którynimsięposługuje.Zainteresowanymmożebyćzarównosampodatnik,któregopotwierdzeniedotyczy,jakiosobatrzecia,mającainteresprawnywzłożeniuwniosku.Nawniosekpodatnikaurządskarbo-wy,którywydałdecyzjęonadaniuNIP,wydajeduplikatdecyzjionadaniuNIP.

PodatnicyVATdokonującytransakcjinarynkuUniiEuropejskiejmająobowiązekdodatkowejrejestracjiiposługiwaniasięwdokumentachdotyczących tych transakcjinumeremidentyfikacyjnym,którystanowiNIPpoprzedzonyliteramiPL.

2.2.4. Odpowiedzialność karna Kodekskarnyskarbowynormujeodpowiedzialnośćzawykroczeniaiprzestępstwaskarbowe(przeciwko:

obowiązkompodatkowymirozliczeniomztytułudotacjilubsubwencji,obowiązkomcelnym,zasadomob-rotuzzagranicątowaramiiusługami,obrotowidewizowemu,organizacjigierhazardowych,postępowaniewsprawachoprzestępstwaskarboweiwykroczeniaskarboweorazpostępowaniewykonawczewsprawachoprzestępstwaskarboweiwykroczeniaskarbowe(wykonywaniekariwykonywanieśrodkówkarnych).

Odpowiedzialnościkarnejzaprzestępstwolubwykroczenieskarbowepodlegatentylko,ktopopełniaczynspołecznie szkodliwy,zabronionypodgroźbąkaryprzezustawęobowiązującąwczasie jegopopełnienia.Niejestprzestępstwemlubwykroczeniemskarbowymczynzabroniony,któregospołecznaszkodliwośćjestznikoma.Niepopełniaprzestępstwa lubwykroczeniaskarbowegosprawcaczynuzabronionego, jeżeliniemożnamuprzypisaćwinywczasieczynu.Tensamczynmożestanowićtylkojednoprzestępstwoalbotylkojednowykroczenieskarbowe.

Odpowiadazasprawstwonie tylko ten,ktowykonujeczynzabronionysamalbowspólnie iwporozu-mieniuzinnąosobą,aletakżeten,ktokierujewykonaniemczynuzabronionegoprzezinnąosobęlubwyko-rzystującuzależnienieinnejosobyodsiebie,polecajejwykonanietakiegoczynu.Każdyzewspółsprawcówwykonującychczynzabronionyodpowiadawgranicachswejumyślnościlubnieumyślności,niezależnieododpowiedzialnościpozostałychsprawców.Zaprzestępstwalubwykroczeniaskarboweodpowiada,jakspraw-ca,takżeten,ktonapodstawieprzepisuprawa,decyzjiwłaściwegoorganu,umowylubfaktycznegowykony-waniazajmujesięsprawamigospodarczymiosobyfizycznej,osobyprawnejalbojednostkiorganizacyjnejniemającejosobowościprawnej.Orzeczeniezapadłewpostępowaniuwsprawieoprzestępstwolubwykroczenieskarboweniezwalniaodobowiązkuuiszczenianależnościpublicznoprawnej.

Niepodlegakarzezaprzestępstwolubwykroczenieskarbowe,ktopopopełnieniuczynuzabronionegoza-wiadomiłotymorganpowołanydościgania,ujawniającistotneokolicznościtegoczynuorazwterminiewy-znaczonymprzezuprawnionyorganuiściłwcałościnależnośćpublicznoprawnąuszczuplonąpopełnionymczynemzabronionym.Zawiadomieniepowinnobyćzłożonenapiśmiealboprzekazaneustniedoprotokołu.Zawiadomienie jestbezskuteczne, jeżelizostałozłożonewczasie,kiedyorganściganiamiał jużwyraźnieudokumentowanąwiadomośćopopełnieniuprzestępstwaskarbowegolubwykroczeniaskarbowego,jakrów-nież po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej,w szczególności przeszukania, czynnościsprawdzającejlubkontrolizmierzającejdoujawnieniaprzestępstwalubwykroczeniaskarbowego,chybażeczynnośćtaniedostarczyłapodstawdowszczęciapostępowaniaotenczynzabroniony.

21


Organamipostępowaniaprzygotowawczegowsprawachoprzestępstwaskarboweiwykroczeniaskarbo-wesąrokuurządskarbowy,naczelnikurzęduskarbowego,inspektorkontroliskarbowej,urządcelny,naczel-nikurzęducelnego,naczelnikurzęducelno-skarbowego,StrażGraniczna,Policja,ŻandarmeriaWojskowa,AgencjaBezpieczeństwaWewnętrznegoiCentralneBiuroAntykorupcyjne.Opróczprokuratoraoskarżycie-lempublicznymprzedsądemjestorgan,którywnosiipopieraaktoskarżenia.

Oddnia1.3.2017rokuobowiązująprzepisyKodeksukarnego,wprowadzająceodpowiedzialnośćkarnązapodrabianieiprzerabianiefakturwceluichużyciajakoautentycznychorazwystawianiefałszywychfaktur(poświadczającychnieprawdę).Zgodnieznowelizacjązapodrabianie/przerabianiefakturgrozikaraod6miesięcydo8lat,zaśzawyłudzanieVATnapodstawiefikcyjnychfakturowartościpowyżej10mlnPLNgrozikarado25latpozbawieniawolności.

2.2.5. Postępowanie egzekucyjne w administracji Wprzypadkuniewpłaceniaprzezpodatnika,płatnikalubinkasentapodatków,opłatiinnychnależności,

doktórychstosujesięprzepisyOrdynacjipodatkowejpodlegająoneegzekucjiadministracyjnej,którejzasa-dyokreślaUstawaopostępowaniuegzekucyjnymwadministracji.Określaonatakżezasadyzabezpieczeniazobowiązaniapodatkowegoprzed terminempłatnościnamajątkupodatnika istosowanewtokuegzekucjiśrodkiprzymususłużącedoprowadzeniudowykonaniaprzezzobowiązanychichobowiązków.MaonatakżezastosowaniedopoddanychegzekucjiadministracyjnejnależnościpieniężnychpaństwczłonkowskichUniiEuropejskiejiinnychpaństw,jeśliprzewidujątoratyfikowaneumowymiędzynarodowe.

WzakresieegzekucjinależnościpieniężnychUstawaokreślazagadnieniaegzekucji:zpieniędzy,zwy-nagrodzeniazapracę,zeświadczeńzzaopatrzeniaemerytalnegoorazubezpieczeniaspołecznegoirentyso-cjalnej,zrachunkówbankowych,zinnychwierzytelnościpieniężnych,zprawzinstrumentówfinansowych,zpapierówwartościowychniezapisanychnarachunkupapierówwartościowych,zweksla,zautorskichprawmajątkowychiprawpokrewnychorazzprawwłasnościprzemysłowej,zudziałuwspółcezograniczonąod-powiedzialnością,zpozostałychprawmajątkowychorazzruchomościinieruchomości.

2.2.6. Podatek od towarów i usług (VAT)OpodatkowaniuVATpodlegają:

1.odpłatnadostawatowarówiodpłatneświadczenieusługnaterytoriumkraju,2.eksporttowarów,3. importtowarównaterytoriumkraju,4. wewnątrzwspólnotowenabycietowarówzawynagrodzeniemnaterytoriumkraju,5.wewnątrzwspólnotowadostawatowarów.

Przepisówustawyniestosujesiędotransakcjizbyciaprzedsiębiorstwalubzorganizowanejczęściprzed-siębiorstwaorazczynności,któreniemogąbyćprzedmiotemprawnieskutecznejumowy.Wprzypadkuosią-ganiaprzychodówrocznychponiżej200.000PLNobowiązujezwolnienieodpodatku,przyczympodatnikmożezrzecsiętegozwolnienia.Zwolnienietoniemazastosowaniadoniektórychczynności,m.in.doimportutowarówiusługiwewnątrzwspólnotowegonabyciatowaróworazpodatnikówdokonującychdostawm.in.wyrobówzmetaliszlachetnychlubzudziałemtychmetali,towarówopodatkowanychpodatkiemakcyzowyminowychśrodków transportuorazświadczącychniektóreusługi,w tymprawnicze,wzakresiedoradztwaijubilerskie.

PodstawowązasadąopodatkowaniapodatkiemVATw transakcjachkrajowych jest rozliczaniepodatkunależnegowokresie(miesiącualbokwartale)dokonaniadostawytowarówlubwykonaniausługiorazroz-liczeniepodatkunaliczonegoprzyzakupietowarówiusługwokresie(miesiącualbokwartale),wktórymwodniesieniudonabytychlubimportowanychprzezpodatnikatowarówiusługpowstałobowiązekpodat-kowy,jednakniewcześniej,niżwokresie,wktórympodatnikotrzymałfakturęlubdokumentcelny.Jeżelipodatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonegow tym terminie,możetegodokonaćwdeklaracjiskładanejzajedenzdwóchnastępnychokresówrozliczeniowych.Wtrans-akcjachzkontrahentamizagranicznymipowstanieobowiązkupodatkowegoiprawadoodliczeniapodatkunaliczonegowiążesięzterminemdokonaniatransakcjiorazotrzymaniemdokumentówpotwierdzającychichzrealizowanie.

22


Małypodatnik(tj.taki,uktóregowartośćsprzedażynieprzekroczyławpoprzednimrokurównowartości1.200.000EUR)maprawowyborumetodykasowejrozliczeńpolegającejnatym,żeobowiązekpodatkowywpodatkuodtowarówiusługpowstajezdniem:(1)otrzymaniacałościlubczęścinależności–wprzypadkudokonaniadostawytowarów(świadczeniausług)narzeczpodatnikówzarejestrowanychjakopodatnicyVATczynni,(2)otrzymaniacałościlubczęścizapłaty,niepóźniejjednakniż180.dniaoddniadostawytowarów(wykonaniausługi)–narzeczpodmiotuinnego,niżokreślonywp.(1).Małypodatnikmożezrezygnowaćzmetodykasowej,niewcześniejjednakniżpoupływie12miesięcy,podczasktórychrozliczałsiętąmetodą,pouprzednimpisemnymzawiadomieniuurzęduskarbowego,wterminiedokońcakwartału,wktórymstoso-wałtęmetodę.

Wtransakcjachzkontrahentamizagranicznymipowstanieobowiązkupodatkowegoiprawadoodliczeniapodatkunaliczonegowiążesięzterminemdokonaniatransakcjiorazotrzymaniemdokumentówpotwierdza-jącychichzrealizowanie.

PodatnicyobowiązanisąskładaćwurzędzieskarbowymdeklaracjepodatkoweVAT-7do25.dniamiesiącanastępującegopomiesiącu,wktórympowstałobowiązekpodatkowy.Malipodatnicy,którzywybralimetodękasową,składająwurzędzieskarbowymdeklaracjepodatkoweVAT-7Kdo25dniamiesiącanastępującegopokwartale,wktórympowstałobowiązekpodatkowy.Malipodatnicy,którzyniewybralimetodykasowejmogą również składaćkwartalnedeklaracjepodatkoweVAT-7K,pouprzednimpisemnymzawiadomieniuurzęduskarbowegoowyborzetakiejmetodyrozliczaniapodatku,wterminiedo25dniadrugiegomiesiącakwartału,zaktórybędzieporazpierwszyskładanadeklaracjakwartalna.Wtychsamychterminachpodatnicysąobowiązanidowpłacaniapodatkunarachunekwłaściwegourzęduskarbowego.

Podstawąsporządzeniadeklaracjijestewidencjasprzedażyizakupów,pozwalającanaokreślenie,napodsta-wiefakturiinnychdokumentów,daneniezbędnedookreśleniaprzedmiotuipodstawyopodatkowania,wy-sokościkwotypodatkunależnego,korektpodatkunależnego,kwotypodatkunaliczonegoobniżającejkwotępodatkunależnego,korektpodatkunaliczonego,kwotypodatkupodlegającejwpłaciedourzęduskarbowegolubzwrotowiztegourzędu,atakżeinnedanesłużąceidentyfikacjiposzczególnychtransakcji,wtymnumer,zapomocąktóregokontrahentjestzidentyfikowanynapotrzebypodatku(NIP)lubpodatkuodwartoścido-danej.Oddnia1.1.2018rokuewidencjataprowadzonajestwyłączniewformieelektronicznejprzyużyciuprogramówkomputerowych.

PodatnicyVATczynnizobowiązanisądoprzekazywaniaewidencjidodnia25.każdegomiesiącazamiesiącpoprzednidoMinisterstwaRozwojuiFinansówwsystemieinformatycznym–jakoJednolityPlikKontrolny(JPK).SzczegółowezasadypostępowaniaprzedstawionesąwserwisieKrajowejAdministracjiSkarbowej

http://www.mf.gov.pl/krajowa-administracja-skarbowa/dzialalnosc/struktury-jpk Wterminachzłożeniadeklaracjipodatnicysąobowiązanidoobliczaniaiwpłacaniapodatkunarachunek

właściwegourzęduskarbowego.ChociażpodstawowastawkapodatkuVATwynosi22%astawkiobniżone7%,3%i0%,toprzedłużonyzostałokres,wktórympodstawowastawkaVATwynosi23%,zaśstawkiobniżoneodpowiednio8%,5%i0%– wedługaktualnegostanuprawnegoobowiązywaćonebędądokońca2018roku.Wprzypadkupogorszeniasięsytuacjimakroekonomicznejkrajumożliwejestpodwyższeniestawek,naczasokreślony,maksymalnieodpowiedniodo25%,7%i10%.StosowanesązwolnieniaodpodatkudlatowarówiusługwyszczególnionychwUVATlubnapodstawierozporządzeńMinistraFinansów.

Podatnicysprzedający towary iświadczącyusługi,w tymrównieżwzakresiehandlu igastronomii,narzeczosóbfizycznychnieprowadzącychdziałalnościgospodarczejorazrolnikówryczałtowych,sąobowiąza-nidoprowadzeniaewidencjiobrotuikwotpodatkunależnegoprzyzastosowaniukasrejestrujących.Szczegó-łowezasadystosowaniakasfiskalnychokreślarozporządzeniemministerwłaściwydosprawgospodarkizaśwarunkikorzystaniazezwolnieniaodstosowaniakasrejestrującychokreślaMinisterFinansów.Wśródpo-datnikówzwolnionychodobowiązkustosowaniakasrejestrującychznajdująsięm.in.tacy,uktórychwartośćsprzedażynarzeczosóbfizycznychnieprowadzącychdziałalnościgospodarczejorazrolnikówryczałtowychnieprzekroczyła20.000PLN.

Dlaudokumentowaniadokonywanejsprzedażypodatnicyobowiązanisązazwyczajdowystawianiafak-tur.TerminywystawianiatychdokumentówizakreszawartychwnichinformacjiokreślaUstawaopodatkuodtowarówiusług.Wprzypadkusprzedażyobjętejzwolnieniemobowiązkowymelementemtreścifakturyjest symbolPKWiUsprzedawanego towaru lubusługi albowskazanieprzepisu,określającegozwolnienie

23


odpodatku.Wprzypadkuwewnątrzwspólnotowejdostawytowarówobowiązujepodaniewfakturzenumeruidentyfikacyjnegokontrahentazodpowiednimiliteramikrajunabywcy.

Wprzypadkunieterminowej zapłaty zadostarczone towary i usługipodatnik, którynieureguluje swegozobowiązaniawciągu150dnioddniaupływuterminupłatności,zobowiązanyjestdokorektypodatkunaliczo-nego.Analogiczniepodatnik,którywciągu150dniodterminuzapłatynależnościnieotrzymazapłaty,upraw-nionyjestdokorektyswegopodatkunależnego.

W2014roku,napodstawiezgodywydanejdlaPolskiprzezKomisjęEuropejską,wprowadzonezostałynowezasadyodliczaniapodatkunaliczonegozwiązanegozużytkowaniemprzezpodatnikówśrodkówtrans-portu,ograniczającedo50%odliczeniazwiązanezkosztamieksploatacyjnymipojazdów,któreniesąwyko-rzystywanejedyniedodziałalnościopodatkowanej.

W przypadku stwierdzenia przez organy podatkowe nieprawidłowości w deklaracji podatkowej VATustalanejestdodatkowezobowiązaniepodatkowe,wynoszące30%.kwotynieprawidłowości.Wprzypadkustwierdzenia odliczenia naliczonegoVAT na podstawie fakturwystawionych przez podmiot nieistniejący,bądźktóre stwierdzającychczynnościniewykonane,zwierająkwotyniezgodnez rzeczywistością, sankcjawynosi100%uszczuplonejkwotypodatku.

2.2.7. Podatek akcyzowy PodatekakcyzowypobieranyjestodwyrobówakcyzowychzgodniezzasadamiobowiązującymiwUnii

Europejskiej.Opakowania jednostkowewyrobówtytoniowychialkoholowych(zwyjątkiempiwa)będąceprzedmiotemobrotumusząbyćoznaczoneznakamiakcyzowymi(banderolami).

2.2.8. Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)Podstawowazasadaopodatkowaniaosóbprawnychstanowi,iżpodatnicy,jeżelimająsiedzibęlubzarząd

naterytoriumRP,podlegająobowiązkowipodatkowemuodcałościswoichdochodów,bezwzględunamiej-sceichosiągania.Podatekmacharakterliniowy,wynoszący19%podstawyopodatkowania,którąstanowidochódustalonynapodstawieprawidłowoprowadzonychksiągrachunkowych.Oddnia1.1.2017rokustaw-kapodatkudlamałychpodatnikówobniżonazostałado15%podstawyopodatkowania.Podatnicyzobowią-zanisądocomiesięcznegosamodzielnegoobliczaniadochoduipodatkuorazzapłatyzaliczkinatenpodatekdnia20.następnegomiesiąca,bezskładaniadeklaracjipodatkowych.Malipodatnicymogąwpłacaćzaliczkiwokresachkwartalnych.Pozakończeniurokupodatkowegopodatnicyobowiązanisądozłożeniazeznaniaowysokościdochodu/stratywterminiedokońcatrzeciegomiesiącarokunastępnego.

DlaprawidłowegorozliczaniaCITkoniecznajestszczegółowaznajomośćkatalogówkosztówuzyskaniaprzychodów,zwolnieńprzedmiotowychiodliczeńodpodstawyopodatkowania.Szczególneznaczeniezaj-mująwtymzakresieprzepisydotycząceamortyzacjiśrodkówtrwałychiwartościniematerialnychipraw-nych,bowiemustalonywzałącznikudoUstawyopodatkudochodowymodosóbprawnychwykazrocznychstawekamortyzacyjnychprzyjmowanyjestczęstojakopodstawadookreślaniastawekumorzeniowychdlacelówrachunkowości.

Odpisy amortyzacyjnemogąbyćdokonywanew równych ratach comiesiąc albo cokwartał, bądź teżjednorazowonakoniecrokupodatkowego.Oddnia1.1.2017rokupodniesionowartośćśrodkówtrwałychpodlegającychjednorazowejamortyzacjiz3.500PLNdo10.000PLNPodatnicyrozpoczynającydziałalnośćorazmalipodatnicymogą–wedługzasadokreślonychdlapomocyde minimis –dokonywaćjednorazowejamortyzacjiniektórychśrodkówtrwałychdowysokości50.000EUR(w2018roku–216.000PLN)rocznie.

Dochód(strata)dlacelówCITustalanyjestnapodstawieprawidłowoprowadzonychksiągrachunkowych,zgodniezzasadamiokreślonymiprzezUR.UszczegółowienieprzepisówURstanowiąKrajoweStandardyRachunkowości(KSR),wydawaneprzezfunkcjonującyprzyMinisterstwieFinansówKomitetStandardówRachunkowości.PublikowanesąonewDziennikuUrzędowymMinistraFinansów/MinistraRozwojuiFi-nansów oraz w serwisie http://www.mf.gov.pl/ministerstwo-finansow/dzialalnosc/ciala-kolegialne/komitet--standardow-rachunkowosci/o-komitecie.Na podstawie tych przepisówkażdypodatnik opracowuje swojezakładowezasady(politykę)rachunkowości,uwzględniającespecyfikęjegodziałalności,wtymzakładowyplankont.MożliwejesttakżewykorzystanieMiędzynarodowychStandardówRachunkowości.

Wciągutrzechmiesięcypozakończeniurokuobrotowegosporządzanejestsprawozdaniefinansowe,które

24


powinnobyćzatwierdzonedokońcaszóstegomiesiącapodniubilansowym.Przedzatwierdzeniempodlegająbadaniuprzezbiegłychrewidentówroczneskonsolidowanesprawozdaniafinansowegrupkapitałowychorazrocznesprawozdaniafinansowekontynuującychdziałalność:– bankówkrajowych,oddziałówinstytucjikredytowych,oddziałówbankówzagranicznych,zakładówubez-

pieczeń,zakładówreasekuracji,głównychoddziałówioddziałówzakładówubezpieczeń,głównychod-działówioddziałówzakładówreasekuracjiorazoddziałówzagranicznychfirminwestycyjnych,

– spółdzielczychkasoszczędnościowo-kredytowych,– jednostekdziałającychnapodstawieprzepisówoobrociepapieramiwartościowymiorazprzepisówofun-

duszachinwestycyjnychizarządzaniualternatywnymifunduszamiinwestycyjnymiorazjednostek,októ-rychmowawart.2ust.2bustawyorachunkowości,

– jednostekdziałającychnapodstawieprzepisówoorganizacjiifunkcjonowaniufunduszyemerytalnych,– krajowychinstytucjipłatniczychiinstytucjipieniądzaelektronicznego,– spółekakcyjnych,zwyjątkiemspółekbędącychnadzieńbilansowyworganizacji,– pozostałychjednostek(przedewszystkimspółekzo.o.,spółekjawnych,partnerskich,komandytowych,

komandytowo-akcyjnych,cywilnychorazprzedsiębiorstwosóbfizycznych),którewpoprzedzającymrokuobrotowym,zaktórysporządzonosprawozdaniefinansowe,spełniłyconajmniejdwazponiższychwarun-ków:

(a)średniorocznezatrudnieniewprzeliczeniunapełneetatywyniosłoconajmniej50osób,(b)sumaaktywówbilansunakoniecrokuobrotowegostanowiłarównowartośćwwaluciepolskiejconaj-

mniej2.500.000EUR(za2016rok=11.060.000PLN),(c)przychodynettozesprzedażytowarówiproduktóworazoperacjifinansowychzarokobrotowystanowiły

równowartośćwwaluciepolskiejconajmniej5.000.000EUR(za2016rok=22.120.000PLN).Ujętewksięgachrachunkowychprzychodyikosztysąodpowiedniozmniejszaneokwotynieuznawaneza

podatkowe(np.kosztyreprezentacyjne,niewypłaconewynagrodzenia)ipowiększaneokwotyniepodlegają-ceujęciuwksięgachalemająceznaczeniepodatkowe(np.przychodyztytułunieodpłatnegowykorzystaniaskładnikówobcegomajątku,kosztywypłaconychwynagrodzeńzokresówpoprzednich).

Oddnia1.1.2017rokuwprowadzonozasadę,żewprzypadkuzapłatynależnościprzekraczającej15.000PLNgotówkąkwotataniejestzaliczanadokosztówuzyskaniaprzychodów.Odnosisiętotakżedowartościśrodkówtrwałychoraztransakcjiwewnątrzwspólnotowych.

2.2.9. Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)

2.2.9.1. Opodatkowanie dochodu na zasadach ogólnych Przedsiębiorcaprowadzącydziałalnośćgospodarcząjakoosobafizycznalubwspólnikspółkiniemającejosobo-

wościprawnej(spółkicywilneosóbfizycznych,spółkijawneosóbfizycznych,spółkipartnerskie)mawwiększościprzypadkówmożliwośćwyboruformyopodatkowaniaiprowadzonychurządzeńksięgowych.Ograniczeniewyborudotyczytylkookreślonychrodzajówdziałalnościorazwystępujeprzyprzekroczeniuokreślonychwielkościprzed-siębiorstwa:– wyłączeniu z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych podlegają przed-

siębiorcyosiągającywrokupoprzednimprzychodyzdziałalnościprowadzonejwyłączniesamodzielniewwysokościprzekraczającej250.000EUR(za2017rok1.078.425PLN)lubuzyskaliprzychodywyłącz-niezdziałalnościprowadzonejwformiespółki,asumaprzychodówwspólnikówspółkiztejdziałalnościprzekroczyłakwotę250.000EUR,

– poprzekroczeniuprzychodunettozesprzedażytowarów,produktówioperacjifinansowychwwysokości2.000.000EUR(uzyskaniew2017rokuconajmniej8.627.400PLN)przychodównettozesprzedażyto-warów,produktówioperacjifinansowychosobyfizyczneispółkicywilneosóbfizycznychorazspółdziel-niesocjalneobowiązanesądoprowadzeniawnastępnymrokuobrotowymksiągrachunkowych.Wybórrodzajuprowadzonychksiąg(ewidencji)iformyopodatkowaniapoprzedzonybyćpowinienszcze-

gółową analizą skutkóww zakresie pracochłonności i kosztóworaz skutkówpodatkowych.Tego rodzajuanalizapowinnabyćsporządzanacorocznie,przedterminamizgłoszeniawurzędzieskarbowyminformacjiodokonanymwyborze.

25


OpodatkowaniewgUPIT,czylinatzw.zasadachogólnych,powodujeobowiązekprowadzenia(1)podatkowejksięgiprzychodów i rozchodów,będącejpodstawąustaleniapodstawyopodatkowania, (2)ewidencji środkówtrwałychorazwartościniematerialnychiprawnych,(3)ewidencjiwyposażenia,(4)kartprzychodówpracowni-ków,(5)ewidencjisprzedaży,(6)ewidencjiprzebiegupojazduniewprowadzonegodoewidencjiśrodkówtrwa-łychoraz(7)obliczaniazaliczeknapodatekdochodowyiichwpłacanianarachunekurzęduskarbowego,przyczymbrakjestobowiązkuskładaniadeklaracjipodatkowychwciąguroku.

Zeznaniepodatkoweskładanejestzarokpodatkowydokońcakwietniarokunastępnego.Uwzględnianesąwnimdochody(straty)zewszystkichźródełprzychodówpodatnika,opłaconeskładkinaubezpieczeniaspołeczneizdrowotne,ulgiiodliczeniazwszystkichtytułów,doktórychpodatnikmaprawo.Wtymsamymterminiepodatnikobowiązanyjestdodokonaniadopłatypodatku,jeżelikwotawynikającazrozliczeniarocz-negojestwyższaniżwpłaconewciągurokupodatkowegozaliczki.Wprzypadkunadpłatyzostanieonazwró-conawciągutrzechmiesięcyodzłożeniazeznanialubzostaniezaliczonanainnewymagalnezobowiązaniapodatkowe.

Zaprzychódzpozarolniczejdziałalnościgospodarczej,uważasiękwotynależne,choćbyniezostałyfak-tycznieotrzymane,powyłączeniuwartościzwróconychtowarów,udzielonychbonifikatiskont.Upodatni-kówdokonującychsprzedażytowarówiusługopodatkowanychpodatkiemodtowarówiusługzaprzychództejsprzedażyuważasięprzychódpomniejszonyonależnypodatekodtowarówiusług.

Dla prawidłowego rozliczania PIT konieczna jest szczegółowa znajomość katalogów zwolnień przed-miotowych,kosztówuzyskaniaprzychodówiodliczeńodpodstawyopodatkowania.Oddnia1.1.2017rokuwprowadzonozasadę,żewprzypadkuzapłatynależnościprzekraczającej15.000PLNgotówkąwartośćprze-kraczająca tąkwotęnie jestzaliczanadokosztówuzyskaniaprzychodów.Odnosisię to takżedowartościśrodkówtrwałychoraztransakcjiwewnątrzwspólnotowych.

W2018rokupodatekdochodowypobierasięodpodstawyjegoobliczeniawedługnastępującejskali:

Podstawa obliczenia podatku w PLN Podatek wynosi

do 85.528 18% minuskwotazmniejszającapodatek ponad 85.528 15.395,04PLN+32%nadwyżki

ponad85.528PLN

Wtrakcierokupodatnicy,którychdochodynieprzekraczajągórnejgranicypierwszegoprzedziałuskalipodatkowej,pomniejszajązaliczkio556,02PLN.Pozakończeniurokuwzeznaniupodatkowymuwzględnia-nesąkwotyzmniejszającepodatekwzależnościoduzyskanegodochodu,wynoszące:– 1.188PLN–dlapodstawyobliczeniapodatkunieprzekraczającejkwoty6.600PLN;– 1.188PLNpomniejszoneokwotęobliczonąwedługwzoru:631,98PLN×(podstawaobliczeniapodatku–

6.600PLN)÷4.400zł,dlapodstawyobliczeniapodatkuwyższejod6.600PLNinieprzekraczającejkwoty11.000PLN;

– 556,02PLN–dlapodstawyobliczeniapodatkuwyższejod11.000PLNinieprzekraczającejkwoty85.528PLN;

– 556,02PLNpomniejszoneokwotęobliczonąwedługwzoru:556,02PLN×(podstawaobliczeniapodatku–85.528PLN)÷41472PLN,dlapodstawyobliczeniapodatkuwyższejod85.528PLNinieprzekracza-jącejkwoty127.000PLN.

Możliwejestopodatkowaniedochoduzdziałalnościgospodarczejpodatkiemliniowymwwysokości19%podstawy opodatkowania.

2.2.9.2. Opodatkowanie ryczałtowe

2.2.9.2.1. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanychOpłacaniepodatkuzryczałtowanegopowodujeobowiązekprowadzenia(1)ewidencjiprzychodów,będą-

cejpodstawąustaleniapodstawyopodatkowania,(2)ewidencjiśrodkówtrwałychorazwartościniematerial-

26


nychiprawnych,(3)ewidencjiwyposażenia,(4)kartprzychodówpracownikóworaz(5)obliczaniazaliczeknapodatekdochodowyiichwpłacanianarachunekurzęduskarbowego.

Podatnikskładadourzęduskarbowegowłaściwegowedługmiejscazamieszkaniapisemneoświadczenieowybo-rzeopodatkowaniawformieryczałtuodprzychodówewidencjonowanychzadanyrokpodatkowyniepóźniejniżdo20.styczniarokupodatkowego;jeżeliwtymterminieniezgłosiłlikwidacjidziałalnościgospodarczejlubniedokonałwyboruinnejformyopodatkowania,uważasię,żenadalprowadzidziałalnośćopodatkowanąwformieryczałtuodprzychodówewidencjonowanych.Podatnicyopłacającypodatekwformieryczałtuewidencjonowanegosąobowią-zanizakażdymiesiącobliczaćryczałtiwpłacaćgowterminiedodnia20.następnegomiesiąca,azamiesiącgrudzieńwterminiezłożeniazeznania–narachunekurzęduskarbowego.Podatnicycisąobowiązanizłożyćwurzędzieskar-bowymwłaściwymwedługmiejscazamieszkaniazeznaniePIT-28owysokościuzyskanegoprzychodu,wysokościdokonanychodliczeńinależnegoryczałtuodprzychodówewidencjonowanych,wterminiedodnia31.stycznia.

Ryczałtodprzychodówewidencjonowanychwynosi,zależnieodrodzajuprowadzonejdziałalności,od3do20%.

PrzychodówopodatkowanychwformachzryczałtowanychniełączysięzprzychodamizinnychźródełpodlegającymiopodatkowaniuPIT.

2.2.9.2.2. Karta podatkowa Kartapodatkowajestformąopodatkowaniazryczałtowanego,którąmogąopłacaćprzedsiębiorcyprowadzący

działalnośćwzakresiewymienionychwUstawieozryczałtowanympodatkudochodowymodniektórychprzy-chodówosiąganychprzezosobyfizycznerodzajówdziałalności.

Podatnicyprowadzącydziałalnośćopodatkowanąwformiekartypodatkowejsązwolnieniodobowiązkuprowadzeniaksiąg,składaniazeznańpodatkowych,deklaracjiowysokościuzyskanegodochoduorazwpła-caniazaliczeknapodatekdochodowy.Objęciekartąpodatkowąnastępujenawniosekpodatnikazłożonywe-długustalonegowzorudowłaściwegourzęduskarbowego,niepóźniejniżdodnia20.styczniarokupodatko-wego;jeżelidodnia20.styczniarokupodatkowegopodatnikniezgłosiłlikwidacjidziałalnościgospodarczejlubniedokonałwyboruinnejformyopodatkowania,uważasię,żeprowadzinadaldziałalnośćopodatkowanąwtejformie.Naczelnikurzęduskarbowego,uwzględniającwniosekozastosowaniekartypodatkowej,wy-dajedecyzjęustalającąwysokośćpodatkunarokpodatkowy.Podatnicypłacąpodatekdochodowywformiekartypodatkowej,pomniejszonyozapłaconąskładkęnapowszechneubezpieczeniezdrowotne,bezwezwa-niawterminiedodniasiódmegokażdegomiesiącazamiesiącubiegły,azagrudzień–wterminiedodnia28.grudniarokupodatkowego,narachunekwłaściwegourzęduskarbowego.

2.2.9.3. Obowiązki płatników podatku dochodowego od osób fizycznych OkreśloneprzezUPITobowiązkipłatnikaobejmują:

– obliczanieipobieraniezaliczeknapodatekdochodowyodwynagrodzeńiinnychświadczeńwypłacanychpracownikomorazwynagrodzeńwypłacanychztytułurealizacjiumówcywilnoprawnych,

– sporządzanie rocznej deklaracji podatkowej (PIT-4R) i składanie jej w urzędzie skarbowym do końcastycznianastępnegoroku,

– wpłacanie pobranych zaliczek na podatek na rachunek bankowy urzędu skarbowego do 20.dnianastępnegomiesiąca,

– sporządzanie i doręczanie podatnikom, którym dokonano wypłat wynagrodzeń i urzędom skarbowymwłaściwymwedługmiejscazamieszkaniapodatnikówinformacji(PIT-11),

– sporządzanieinnychustalonychinformacjipodatkowychiskładanieichwodpowiednimurzędzieskarbo-wym.

2.2.10. Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) Podatkowitemupodlegają:

1. czynnościcywilnoprawne–umowysprzedażyorazzamianyrzeczyiprawmajątkowych,umowypożyczkipieniędzylubrzeczyoznaczonychtylkocodogatunku,umowydarowizny–wczęścidotyczącejprzejęciaprzezobdarowanegodługówiciężarówalbozobowiązańdarczyńcy,umowydożywocia,umowyodziałspadkuorazumowyozniesieniewspółwłasności–wczęścidotyczącejspłatlubdopłat,ustanowieniehi-

27


poteki,ustanowienieodpłatnegoużytkowania,wtymnieprawidłowego,orazodpłatnejsłużebności,umo-wydepozytunieprawidłowego,umowyspółki,

2. zmianyumówwymienionychwpkt1,jeżelipowodująonepodwyższeniepodstawyopodatkowaniapodat-kiemodczynnościcywilnoprawnych,

3. orzeczeniasądów,wtymrównieżpolubownych,orazugody,jeżeliwywołująonetakiesameskutkipraw-ne,jakczynnościcywilnoprawnewymienionewpkt(1)lub(2).Czynnościcywilnoprawnepodlegająpodatkowi, jeżeli ichprzedmiotemsąrzeczyznajdującesięna te-

rytoriumRPlubprawamajątkowewykonywanenaterytoriumRPorazrzeczyznajdującesięzagranicąlubprawamajątkowewykonywanezagranicą,wprzypadkugdynabywcamamiejscezamieszkanialubsiedzibęnaterytoriumRPiczynnośćcywilnoprawnazostaładokonananaterytoriumRP.Umowaspółkiorazzmianaumowyspółkipodlegapodatkowiodczynnościcywilnoprawnych,jeżelisiedzibaspółkicywilnejznajdujesięnaterytoriumRP,zaśwprzypadkuspółkikapitałowej–jeżelinaterytoriumRPznajdujesięrzeczywistyośrodekzarządzaniaalbosiedzibaspółki–jeżelijejrzeczywistyośrodekzarządzanianieznajdujesięnatery-toriuminnegopaństwaczłonkowskiegoUElubEFTA.

Niepodlegająpodatkowim.in.:umowysprzedażynieruchomościlubprawaużytkowaniawieczystegoza-wieranejwzwiązkuzrealizacjąroszczeńwynikającychzograniczeniasposobukorzystaniaznieruchomościnapodstawieprzepisówoochronieśrodowiska,umowysprzedażyrzeczywpostępowaniuegzekucyjnymlubupadłościowym,czynnościcywilnoprawne,inneniżumowaspółkiijejzmiany,jeżeliprzynajmniejjednazestronztytułudokonaniatejczynnościjestopodatkowanapodatkiemodtowarówiusługlubjestzwolnionaodtegopodatku(zokreślonymiwyjątkami).

Obowiązekpodatkowypowstajezchwilą:1. dokonaniaczynnościcywilnoprawnej,awprzypadkugdypłatnikamisąnabywcyrzeczyprzeznaczonych

doprzerobulubodprzedaży–zchwiląwypłacenianależności,2. podjęciauchwałyopodwyższeniukapitałuspółkimającejosobowośćprawną,3. złożeniaoświadczeniaoustanowieniuhipotekilubzawarciaumowyustanowieniahipoteki,4. uprawomocnieniasięorzeczeniasądu,doręczeniawyrokusądupolubownegolubzawarciaugody,5. powołaniasięnafaktdokonaniaczynnościcywilnoprawnej–jeżelipodatnikniezłożyłdeklaracjiwspra-

wiepodatkuodczynnościcywilnoprawnychw terminie5 latodkońca roku,wktórymupłynął terminpłatności,anastępniepowołujesięprzedorganempodatkowymluborganemkontroliskarbowejnafaktjejdokonania. Podstawęopodatkowaniastanowim.in.:

– przyumowiesprzedaży–wartośćrynkowarzeczylubprawamajątkowego,– przyumowiepożyczkiiumowiedepozytunieprawidłowego–kwotalubwartośćpożyczkialbodepozytu,– przyustanowieniuhipoteki–kwotazabezpieczonejwierzytelności.

Podatnicysąobowiązani,bezwezwaniaorganupodatkowego,złożyćdeklaracjęwsprawiepodatkuodczynnościcywilnoprawnychorazobliczyćiwpłacićpodatekwterminie14dnioddniapowstaniaobowiązkupodatkowego,zwyłączeniemprzypadków,gdypodatekjestpobieranyprzezpłatnika(notariusza–odczyn-nościcywilnoprawnychdokonywanychwformieaktunotarialnegooraznabywcyrzeczy–odumówsprzeda-ży,jeżelinabywcakupujeterzeczydoprzerobulubsprzedaży).

2.2.11. Podatek od nieruchomości Opodatkowaniupodatkiemodnieruchomościpodlegajągrunty,budynkilubichczęściorazbudowlelub

ichczęścizwiązanezprowadzeniemdziałalnościgospodarczej.Opodatkowaniuniepodlegajągruntysklasy-fikowanewewidencjigruntówibudynkówjakoużytkirolne,gruntyzadrzewioneizakrzewionenaużytkachrolnychlublasy,zwyjątkiemzajętychnaprowadzeniedziałalnościgospodarczej.

Podstawęopodatkowaniastanowi:– dlagruntów–powierzchnia;– dlabudynkówlubichczęści–powierzchniaużytkowa,przyczympowierzchniępomieszczeńlubichczę-

ściorazczęśćkondygnacjiowysokościwświetleod1,40mdo2,20mzaliczasiędopowierzchniużytko-wejbudynkuw50%,ajeżeliwysokośćjestmniejszaniż1,40m,powierzchniętępomijasię;

– dlabudowlilubichczęścizwiązanychzprowadzeniemdziałalnościgospodarczej–wartośćpoczątkowa

28


środkówtrwałych,określonazgodniezprzepisamiopodatkachdochodowych,ustalonanadzień1.styczniarokupodatkowego,stanowiącapodstawęobliczaniaamortyzacjiwtymroku,niepomniejszonaoodpisyamortyzacyjne(wartośćbruttobudowli).Wysokośćstawekpodatkuodnieruchomościokreślaradagminy,przyczymniemogąoneprzekroczyć

granicokreślonychUstawąopodatkachiopłątachlokalnych.Przyokreślaniuwysokościstawekradagminymożeróżnicowaćichwysokośćdlaposzczególnychrodzajówprzedmiotówopodatkowania,uwzględniającwszczególnościlokalizację,rodzajprowadzonejdziałalności,rodzajzabudowy,przeznaczenieisposóbwy-korzystywaniagruntuorazsposóbwykorzystywania,rodzajzabudowy,stantechnicznyorazwiekbudynków.Wprzypadkunieuchwaleniastawekpodatkówstosujesięstawkiobowiązującewrokupoprzedzającymrokpodatkowy.

Wysokośćpodatkuokreślanajestdla:– osóbfizycznych–wdrodzedecyzjiorganupodatkowegowłaściwegozewzględunamiejscepołożenia

przedmiotów opodatkowania, na podstawie złożonych przez te osoby informacji o nieruchomościachiobiektachbudowlanych,wterminie14dnioddniawystąpieniaokolicznościuzasadniającychpowstaniealbowygaśnięcieobowiązkupodatkowego,

– osóbprawnychijednostekorganizacyjnychorazspółekniemającychosobowościprawnej–napodstawiedeklaracjizłożonychorganowipodatkowemuwłaściwemuzewzględunamiejscepołożeniaprzedmiotówopodatkowaniawterminiedodnia31.styczniarokupodatkowego;jeżeliobowiązekpodatkowypowstałpotymdniudeklaracjawinnabyćzłożonawterminie14dnioddniazaistnieniaokolicznościuzasadniają-cychpowstanieobowiązkupodatkowego.Informacje ideklaracjenapodatekodnieruchomości sporządzone sąna formularzachwedługwzorów

ustalonychprzezradęgminy.Obowiązekskładaniainformacjionieruchomościachiobiektachbudowlanychorazdeklaracjinapodatekodnieruchomościdotyczy równieżpodatnikówkorzystającychzezwolnieńodpodatku.Organempodatkowymwłaściwymwsprawachpodatkuodnieruchomościjestwójt(burmistrz,pre-zydentmiasta).

Osobyfizyczneopłacająokreślonydecyzjąpodatkowąpodatekwratachproporcjonalnychdoczasutrwa-niaobowiązkupodatkowego,wterminachdodnia15.03.,15.05.,15.09.i15.11.rokupodatkowego.Osobyprawne,jednostkiorganizacyjneorazspółkiniemająceosobowościprawnejwpłacająobliczonywdeklaracjipodatekbezwezwania,wratachproporcjonalnychdoczasutrwaniaobowiązkupodatkowego,wterminiedo15.dniakażdegomiesiąca(zastyczeńdo31.stycznia).

2.2.12. Podatek od środków transportowych Opodatkowaniupodatkiemodśrodkówtransportowychpodlegają:

– samochodyciężaroweodopuszczalnejmasiecałkowitejod3,5tonyiponiżej12ton,– samochodyciężaroweodopuszczalnejmasiecałkowitejrównejlubwyższejniż12ton,– ciągnikisiodłoweibalastoweprzystosowanedoużywaniałącznieznaczepąlubprzyczepąodopuszczal-

nejmasiecałkowitejzespołupojazdówod3,5tonyiponiżej12ton,– ciągnikisiodłoweibalastoweprzystosowanedoużywaniałącznieznaczepąlubprzyczepąodopuszczal-

nejmasiecałkowitejzespołupojazdówrównejlubwyższejniż12ton,– przyczepyinaczepy,którełączniezpojazdemsilnikowymposiadajądopuszczalnąmasęcałkowitąod7

toniponiżej12ton,zwyjątkiemzwiązanychwyłączniezdziałalnościąrolnicząprowadzonąprzezpodat-nikapodatkurolnego,

– przyczepyinaczepy,którełączniezpojazdemsilnikowymposiadajądopuszczalnąmasęcałkowitąrównąlubwyższąniż12ton,zwyjątkiemzwiązanychwyłączniezdziałalnościąrolnicząprowadzonąprzezpo-datnikapodatkurolnego,

– autobusy.Obowiązekpodatkowywzakresiepodatkuodśrodkówtransportowychciążynaosobachfizycznychioso-

bachprawnychbędącychwłaścicielamiśrodkówtransportowych.Organemwłaściwymwsprawachpodatkuodśrodkówtransportowychjestwójtgminy(burmistrz,pre-

zydentmiasta),naktórejterenieznajdujesięmiejscezamieszkanialubsiedzibapodatnika,awprzypadkuprzedsiębiorstwawielozakładowegolubpodmiotu,wktóregoskładwchodząwydzielonejednostkiorganiza-

29


cyjne–organpodatkowy,natereniektóregoznajdujesięzakładlubjednostkaposiadającaśrodkitransporto-wepodlegająceopodatkowaniu.

Wysokośćstawekpodatkuodśrodkówtransportowychokreślaradagminy,ztymżerocznastawkapo-datkuniemożeprzekroczyćgranicokreślonychprzepisamiUstawyopodatkachiopątachlokalnych.Przyokreślaniustawekradagminymożeróżnicowaćwysokośćstawekdlaposzczególnychrodzajówprzedmiotówopodatkowania,uwzględniającwszczególnościwpływśrodkatransportowegonaśrodowiskonaturalne,rokprodukcjialboliczbęmiejscdosiedzenia.

Podatekodśrodkówtransportowychjestpłatnywdwóchrównychratach,wterminiedo15.2.i15.9.każ-degoroku.Podatekodśrodkówtransportowychuiszczanyjestbezwezwanianarachunekbudżetuwłaściwejgminy.

2.3. Wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

Pracodawcazatrudniającyconajmniej25pracownikówwprzeliczeniunapełnywymiarczasupracyjestobowiązanydokonywaćwpłatmiesięcznychnaPaństwowyFunduszRehabilitacjiOsóbNiepełnosprawnych(PFRON),wwysokościkwotystanowiącejiloczyn40,65%przeciętnegowynagrodzeniailiczbypracowni-kówodpowiadającejróżnicymiędzyzatrudnieniemzapewniającymosiągnięciewskaźnikazatrudnieniaosóbniepełnosprawnychwwysokości6%arzeczywistymzatrudnieniemosóbniepełnosprawnych.Zwpłatzwol-nienisąpracodawcy,uktórychwskaźnikzatrudnieniaosóbniepełnosprawnychwynosiconajmniej6%.

Pracodawcy,którzyzatrudniająosobyniepełnosprawnezaliczanedoznacznegostopnianiepełnosprawnościorazosoby,uktórychstwierdzonookreśloneschorzeniauprawnienisądozastosowaniazniżekwewpłatach.

Przedsiębiorcy,obowiązanidowpłatnaPFRONobowiązanisądosporządzaniamiesięcznychdeklaracjiiprzesyłaniaichdrogąelektronicznąwsystemiee-PFRON2https://pracodawca.e-pfron.pl w terminie do 20. dnianastępnegomiesiąca.WtymsamymterminieobowiązanisąonidodokonaniawpłatynakontoFunduszu.

WpłatynaPFRONstanowiądolegliwyobowiązekdlaprzedsiębiorców,ponieważniemogąbyćzaliczanedokosztówuzyskaniaprzychodów.

2.4. Opłaty za korzystanie ze środowiska

Oddnia1.1.2018rokuopłatyteustalanesązgodniezprzepisami:– Ustawy–PrawoochronyśrodowiskaorazRozporządzeniaRadyMinistrówzdnia22.12.2017rokuwspra-

wiejednostkowychstawekopłatzakorzystanieześrodowiska–ztytułuwprowadzaniagazówlubpyłówdopowietrzaorazskładowaniaodpadów,

– Ustawy–PrawowodneorazRozporządzeniaRadyMinistrówzdnia22.12.2017rokuwsprawiestawekopłatzausługiwodne–ztytułuwprowadzaniaściekówdowódlubdoziemiorazpoboruwód.Podmiot korzystający ze środowiska ustalawewłasnym zakresiewysokość należnych opłat za okres,

wktórymkorzystanieześrodowiskamiałomiejsceidodnia31marcaprzedkładamarszałkowiwojewództwawykazzarokpoprzednizawierającyinformacjeidaneozakresiekorzystaniaześrodowiskaorazwysokościnależnychztegotytułuopłat.Wtymsamymterminiepodmiottenwnosiobliczoneopłatynarachunekwła-ściwegourzędumarszałkowskiego.Niesąwnoszoneopłatyzakorzystanieześrodowiska,którychrocznawysokośćdlajednegorodzajukorzystaniaześrodowiskanieprzekracza800PLN.Jeżelirocznawysokośćopłatynieprzekracza100PLN,nieprzedkładasiętakżewykazówozakresiekorzystaniaześrodowiska.

Opłatyztytułuwprowadzaniaściekówdowódlubdoziemiorazpoboruwódustalanesąjakoopłatystałeizmienne,zależnem.in.odrodzajuzanieczyszczeńściekóworazrodzajówdziałalności,doktórejwykorzy-stywanajestpobranawoda.OpłatęstałąwnosisięnarachunekbankowyWódPolskichwczterechrównychratachkwartalnych,niepóźniejniżdokońcamiesiącanastępującegopoupływiekażdegokwartału.OpłatęzmiennąwnosisięnarachunekbankowyWódPolskichniepóźniejniżdokońcamiesiącanastępującegopoupływiekażdegokwartału,woparciuodczytyurządzeńpomiarowych.

30


3. Ubezpieczenia w Polsce

3. 1. Podstawy prawne

PodstawoweznaczeniewzakresieubezpieczeńspołecznychizdrowotnychwPolscemają:a) KonstytucjaRzeczpospolitejPolskiejz dnia2kwietnia1997rokuustalająca,że„Obywatelmaprawodo

zabezpieczeniaspołecznegow razieniezdolnościdopracyzewzględunachorobęlubinwalidztwoorazpoosiągnięciuwiekuemerytalnego”(Art.67)oraz„Obywatelom,niezależnieodichsytuacjimaterialnej,władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środkówpublicznych”(Art.68).

b)acquis communautaire (dorobek prawny) Unii Europejskiej przyjętyzdniem1.5.2004rokujakoobo-wiązującynaterytoriumRP,omówionyczęści1.

c) ustawy–Ustawa z dnia 19.12.2008 r. o emeryturachpomostowych.– Ustawa z dnia13.7.2006rokuo ochronieroszczeńpracowniczychw razieniewypłacalnościpracodawcy.–Ustawa z dnia20.4.2004rokuo promocjizatrudnieniai instytucjachrynkupracy.– Ustawaz dnia30.10.2002rokuo ubezpieczeniuspołecznymz tytułuwypadkówprzypracyi choróbzawo-

dowych.– Ustawaz dnia13.10.1998rokuo systemieubezpieczeńspołecznych.– Ustawaz dnia27.8.2004rokuo świadczeniachopiekizdrowotnejfinansowanychześrodkówpublicznych.– Ustawaz dnia25.6.1999rokuo świadczeniachpieniężnychz ubezpieczeniaspołecznegow raziechoroby

i macierzyństwa.d) wykonawcze rozporządzenia wydawane przez RadęMinistrów lub upoważnionych ministrów,w tym

m.in.: – RozporządzenieRadyMinistrówzdnia30.12.1998rokuwsprawieszczegółowychzasaditrybuprzepro-

wadzaniakontrolipłatnikówskładek.– RozporządzenieMinistraPracyiPolitykiSpołecznejzdnia29.11.2002rokuwsprawieróżnicowaniasto-

pyprocentowejskładkinaubezpieczeniespołeczneztytułuwypadkówprzypracyichoróbzawodowychwzależnościodzagrożeńzawodowychiichskutków.

– RozporządzenieRadyMinistrówzdnia20.12.2004rokuwsprawieterminów,zakresuitrybuweryfikacjidanychubezpieczonychorazsposobupostępowaniaZakładuUbezpieczeńSpołecznychiKasyRolniczegoUbezpieczeniaSpołecznegowraziestwierdzeniaichniezgodności.

– RozporządzenieRadyMinistrówzdnia18.4.2008rokuwsprawieszczegółowychzasaditrybupostępo-waniawsprawachrozliczaniaskładek,doktórychpoborujestzobowiązanyZakładUbezpieczeńSpołecz-nych.

– RozporządzenieMinistraPracyiPolitykiSocjalnejzdnia18.12.1998rokuwsprawieszczegółowychza-sadustalaniapodstawywymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowe.

– RozporządzenieMinistraPracy iPolitykiSpołecznejzdnia2.2.2001rokuwsprawieokreśleniawzoruinformacjiozasiłkach,świadczeniachlubwynagrodzeniachztytułuniezdolnościdopracy,wypłaconychprzezpłatnikówskładek,orazsposobujejsporządzania,przekazywaniaikorygowania.

– RozporządzenieMinistraGospodarki,PracyiPolitykiSpołecznejzdnia31.7.2003rokuwsprawieszcze-gółowychzasadumarzanianależnościztytułuskładeknaubezpieczeniaspołeczne.

– RozporządzenieMinistraPracyiPolitykiSpołecznejzdnia23.10.2009rokuwsprawieokreśleniawzorówzgłoszeńdoubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportówmiesięcznychiimiennychraportówmiesięcznychkorygujących,zgłoszeńpłatnika,deklaracjirozliczeniowychideklara-cjirozliczeniowychkorygujących,zgłoszeńdanychopracywszczególnychwarunkachluboszczególnymcharakterzeorazinnychdokumentów.

– RozporządzenieMinistraFinansówzdnia5.11.2009rokuwsprawiewzorubankowegodokumentupłatni-czegonależnościztytułuskładek,doktórychpoboruobowiązanyjestZakładUbezpieczeńSpołecznych.

– RozporządzenieMinistraPracyiPolitykiSpołecznejzdnia1.4.2010rokuwsprawiewymagań,jakiemu-

31


sząspełniaćpłatnicyskładekprzekazującydokumentyubezpieczeniowewformiedokumentuelektronicz-negopoprzeztransmisjedanych.

– RozporządzenieMinistraZdrowiazdnia4.11.2014rokuwsprawiewzoruwnioskuozwrotkosztówświad-czeńopiekizdrowotnejudzielonychpozagranicamikraju.

3.2. Ubezpieczenie społeczne

Ubezpieczeniespołeczneobejmujeubezpieczenieemerytalne,rentowe,choroboweiwypadkowe.Składkaobciążakosztydziałalnościprzedsiębiorcylubjesttraktowanajakoelementpomniejszającychdochódprzedopodatkowaniempodatkiemdochodowymodosóbfizycznychdlaosóbubezpieczonych.Obowiązekopła-caniaskładekobejmujeosobyprowadzącedziałalnośćgospodarcząiznimiwspółpracujące,zatrudnionychpracownikóworazosobywykonująceumowycywilnoprawne(umowyzleceniaawniektórychprzypadkachtakżeumowyodzieło).

3.2.1. Ubezpieczenie emerytalneSkładkanatoubezpieczeniewynosi19,52%podstawynaliczenia.Finansowanajestpopołowie(po9,76%)

przezosobęubezpieczonąipłatnikaskładek(pracodawcę,zleceniodawcę).Wprzypadkuprzedsiębiorców–osóbfizycznychiosóbznimiwspółpracującychcałąskładkęopłacaprzedsiębiorca.

Podstawanaliczeniaskładeknaubezpieczenieemerytalnepodlegaograniczeniu.Kwotarocznegoograni-czeniapodstawywymiaruskładeknatoubezpieczeniaw2018rokuwynosi133290PLN.

3.2.2. Ubezpieczenie rentoweSkładka na to ubezpieczeniewynosi 8%podstawy naliczenia, finansowanej przez osobę ubezpieczoną

(1,5%)ipłatnikaskładek(pracodawcę,zleceniodawcę)(6,5%).Wprzypadkuprzedsiębiorców–osóbfizycz-nychiosóbznimiwspółpracującychcałąskładkęopłacaprzedsiębiorca.

Podstawanaliczeniaskładeknaubezpieczenierentowepodlegaograniczeniu.Kwotarocznegoogranicze-niapodstawywymiaruskładeknatoubezpieczeniaw2018rokuwynosi133290PLN.

3.2.3. Ubezpieczenie wypadkoweWysokośćskładkinaubezpieczeniewypadkowewynosi0,40-3,60%podstawynaliczenia,zależnieodka-

tegoriiryzykaustalonejdlazakładupracy.Stopaprocentowaskładkinaubezpieczeniewypadkowedlapłat-nikaskładekzgłaszającegodoubezpieczeniawypadkowegoniewięcejniż9ubezpieczonychwynosi1,80%.Stopaprocentowaskładkinaubezpieczeniewypadkowedlapłatnikazgłaszającegodoubezpieczeniawypad-kowegoconajmniej10ubezpieczonychjestustalanaprzezZUS.

Składka ta finansowana w całości przez płatnika składek (pracodawcę, zleceniodawcę).W przypadkuprzedsiębiorców–osóbfizycznychiosóbznimiwspółpracującychcałąskładkęopłacaprzedsiębiorca.

3.2.4. Ubezpieczenie choroboweSkładkanatoubezpieczeniewynosi2,45%podstawynaliczenia.Finansowanajestwcałościprzezosobę

ubezpieczoną.Wprzypadkuprzedsiębiorców–osóbfizycznychiosóbznimiwspółpracujących(dlaktórychmaonacharakterdobrowolny)całąskładkęopłacaprzedsiębiorca.

Podstawanaliczeniaskładeknaubezpieczeniechoroboweosóbprowadzącychdziałalnośćgospodarcząiosóbznimiwspółpracującychpodlegaograniczeniu.Kwotamiesięcznegoograniczeniapodstawywymiaruskładeknatoubezpieczeniaw2018rokuwynosi11.107,50PLN.

3.2.5. Składki na Fundusz Emerytur Pomostowych (FEP).ZasadywpłatskładeknaFEPorazfinansowaniaświadczeńzFunduszuokreślaUEP.Emeryturapomo-

stowaprzysługujeosobom,którewykonywałypracewszczególnychwarunkach (m.in.pracepodziemią,nawodzieipodwodą,wpowietrzu,wwarunkachgorącegoizimnegomikroklimatu,bardzociężkiepracefizyczne,pracewwarunkachpodwyższonegociśnieniaatmosferycznego,ciężkiepracefizycznezwiązanezbardzodużymobciążeniemstatycznym)luboszczególnymcharakterze(pracewymagająceszczególnejod-

32


powiedzialnościorazszczególnejsprawnościpsychofizycznej,którychmożliwośćnależytegowykonywaniawsposóbniezagrażającybezpieczeństwupublicznemu,wtymzdrowiulubżyciuinnychosób,zmniejszasięprzedosiągnięciemwiekuemerytalnegonaskutekpogorszeniatejsprawności,np.pracemaszynistówpojaz-dówtrakcyjnych,pracekierowcówpojazdówuprzywilejowanych).

StopaskładkinaFEPwynosi1,5%podstawywymiaru.Podstawęjejwymiarustanowipodstawawymiaruskładeknaubezpieczenieemerytalneirentowe.SkładkanaFEPjestfinansowanawcałościprzezpłatnikaskładek.Składkęoblicza,rozliczaiopłacacomiesiącpłatnikskładek.

SkładkinaFEPopłacasięzapracownika,któryurodził siępodniu31.12.1948roku iwykonujepracewszczególnychwarunkachluboszczególnymcharakterze.ObowiązekopłacaniaskładeknaFEPpowstajezdniemrozpoczęciawykonywaniaprzezpracownikapracywszczególnychwarunkachluboszczególnymcharakterze,austajezdniemzaprzestaniawykonywaniatychprac.

3.2.6. Wysokość składek przedsiębiorcy za styczeń – grudzień 2018 roku wynosi (PLN)*:

Rodzaj składki konto Zdobrowolnymubezpieczeniem chorobowym

Bezdobrowolnegoubezpieczenia chorobowego

Ubezpieczenia społeczne** 846,91 781,60

Ubezpieczenie zdrowotne 319,94 319,94

Fundusz Pracy 65,31 65,31

*dotyczyosóbprowadzącychpozarolnicządziałalność,dlaktórychminimalnąpodstawęwymiarustanowikwota 2.665,80PLN(60%prognozowanegoprzeciętnegowynagrodzeniamiesięcznego,przyjętegodoustaleniakwotyograniczeniarocznejpod-stawywymiaruskładeknarok2018)

** kwotaskładkinaubezpieczeniewypadkoweobliczonastopąprocentowąwwysokości1,80%właściwądlapłatnikówskładekzgłaszającychwpoprzednimrokukalendarzowymdoubezpieczeniawypadkowegoprzeciętniemiesięcznieniewięcejniż9osób.

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, które prowadzą ją nie dłużej niż dwa lataawokresieostatnich60miesięcykalendarzowychprzeddniemrozpoczęciawykonywaniadziałalnościgo-spodarczejnieprowadziłypozarolniczejdziałalności,orazniewykonujądziałalnościgospodarczejnarzeczbyłegopracodawcy,na rzeczktóregoprzeddniem rozpoczęciadziałalnościgospodarczejwbieżącym lubpoprzednimrokukalendarzowymwykonywaływramachstosunkupracylubspółdzielczegostosunkupracyczynnościwchodzącewzakreswykonywanejdziałalnościgospodarczejkorzystająwokresiedwóchlatodrozpoczęciatejdziałalnościzobniżeniapodstawywymiaruskładek.W2018rokupodstawętąstanowizade-klarowanakwota,nieniższaniż630,00PLN,cooznacza,żeskładkanaubezpieczeniaspołecznetychosóbniemożebyćniższaniż:– 122,98PLN(tj.19,52%podstawynaliczenia)–naobowiązkoweubezpieczenieemerytalne,– 50,40PLN(tj.8%podstawynaliczenia)–naobowiązkoweubezpieczeniarentowe,– 15,44PLN(tj.1,80%podstawynaliczenia)–naobowiązkoweubezpieczeniewypadkowe-przyzałoże-

niu,żeprzedsiębiorcazgłaszadoubezpieczeniawypadkowegoniewięcejniż9osób,– 15,44PLN(tj.2,45%podstawynaliczenia)–nadobrowolneubezpieczeniechorobowe.

3.2.7. Wydawanie przez ZUS pisemnych interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisówWprzypadkukoniecznościuzyskaniapisemnejinterpretacjicodozakresuisposobuzastosowaniaprze-

pisów,zktórychwynikaobowiązekświadczeniaprzezprzedsiębiorcębędącegownioskodawcąskładeknaubezpieczeniaspołeczne,możeonzłożyćwniosekojejwydaniedowłaściwegoOddziałuZUS,któryjestwłaściwydowydaniainterpretacjiwsprawach:– obowiązkupodleganiaubezpieczeniomspołecznym,– zasadobliczaniaskładeknaubezpieczeniaspołeczne,ubezpieczeniezdrowotne,FunduszPracy,Fundusz

GwarantowanychŚwiadczeńPracowniczychiFunduszEmeryturPomostowych,

33


– podstawywymiaruskładeknaubezpieczeniaspołeczne,ubezpieczeniezdrowotne,FunduszPracy,Fun-duszGwarantowanychŚwiadczeńPracowniczychiFunduszEmeryturPomostowych.

– ZUSniejestzobowiązanydowydawaniainterpretacjim.in.wsprawach:– objęciaubezpieczeniemzdrowotnym,– obowiązkuświadczeniaprzezprzedsiębiorcęskładeknaFunduszPracyorazFunduszGwarantowanych

ŚwiadczeńPracowniczych,– uznaniadanejpracyzapracęwszczególnychwarunkachluboszczególnymcharakterze,– świadczeń,– zasadskładaniaiwypełnianiadokumentówubezpieczeniowych,– zasadustalaniawłaściwegoustawodawstwawzakresiezabezpieczeniaspołecznegowświetleprzepisów

RozporządzeniaParlamentuEuropejskiego iRady(WE)nr883/2004zdnia29.4.2004rokuwsprawiekoordynacjisystemówzabezpieczeniaspołecznego.Interpretacjeindywidualnewrazzwnioskiemowydanieinterpretacji,pousunięciudanychidentyfikują-

cychwnioskodawcęoraz innepodmiotywskazanew treści interpretacji,ZakładniezwłoczniezamieszczawBiuletynieInformacjiPublicznej(http://www.zus.pl/bipzakładka„Interpretacje”,które:– zostaływydanewindywidualnychsprawachprzedsiębiorców,woparciuoopisaneprzeznichstanyfak-

tycznelubzdarzeniaprzyszłeistosownieprzepisówUstawyoswobodziedziałalnościgospodarczejwiążąoneZUStylkowsprawach,wktórychzostaływydane;

– wydawanesąwoparciuozawartywewnioskuopisstanfaktycznegolubzdarzeniaprzyszłego,przyczymnawetnajmniejszaróżnicawzawartymwewnioskuowydanieinterpretacjiopisiestanufaktycznegolubzdarzeniaprzyszłegomożemiećistotneznaczeniedlarozstrzygnięciazawartegowinterpretacji;

– dotycząstanuprawnegoobowiązującegowchwiliichwydania,cooznacza,że.niektórezopublikowanychodnosząsiędonieobowiązującychprzepisów.

3.3.Ubezpieczenie zdrowotne

SystemfinansowaniaświadczeńwzakresieochronyzdrowiaiobowiązkiprzedsiębiorcówwtymzakresieokreślaUstawazdnia27.8.2004rokuoświadczeniachopiekizdrowotnejfinansowanychześrodkówpublicz-nych.Osobyprowadzącepozarolnicządziałalnośćgospodarczą,osobyznimiwspółpracująceorazosobybę-dącepracownikamiwrozumieniuUstawyzdnia13.10.1998rokuosystemieubezpieczeńspołecznychobjętesąodbezpieczeniemobowiązkowym.ZamieszkującynaterytoriumPolskiczłonkowierodzinosóbobjętychobowiązkowymubezpieczeniemzdrowotnym,jeżeliniesąosobamipodlegającymiobowiązkowemuubez-pieczeniuzdrowotnemu,uznawanisązaubezpieczonych.

Składkanaubezpieczeniezdrowotnewynosi9,00%podstawynaliczeniaiobciążawcałościosobyubez-pieczone.Podstawęnaliczeniaustalasię:– dlapracowników–wedługprzepisówdotyczącychwymiaruskładeknaubezpieczenieemerytalneirentowe,– dlaprzedsiębiorcówiosóbwspółpracujących–zadeklarowanakwota,któraniemożebyćniższaniż75%

przeciętnegowynagrodzenia.Część składkiwynosząca7,75%podstawynaliczenia podlegaodliczeniuodpodatkudochodowegood

osóbfizycznychlubzryczałtowanegopodatkudochodowego,płaconegoprzezosobyubezpieczone.Wprzypadkugdyubezpieczonyuzyskujeprzychodyzwięcejniżjednegotytułudoobjęciaobowiązkiem

ubezpieczeniazdrowotnego,np.osobazatrudnionanaumowieopracęprowadzi jednocześniedziałalnośćgospodarczą,składkanaubezpieczeniezdrowotneopłacanajestzkażdegoztychtytułówodrębnie.

ZUS zobowiązany jest doweryfikacji danych o ubezpieczonych oraz uprawniony do przeprowadzaniakontrolirzetelnościzgłaszaniadoubezpieczeniazdrowotnegoosóbobjętychtymubezpieczeniemorazdekla-rowanychpodstawobliczaniaskładek,prawidłowościobliczania,opłacaniaiodprowadzaniaskładek.

3.4. Składki na Fundusz Pracy (FP)

ZasadywpłatskładeknaFPorazfinansowaniaświadczeńzFunduszuokreślaUstawazdnia20.4.2004rokuopromocjizatrudnieniaiinstytucjachrynkupracy.

34


WysokośćskładkinaFPustalanajestcoroczniewUstawiebudżetowej.Wroku2018wynosiona2,45%podstawywymiaruskładkinaubezpieczeniaemerytalneirentowe,bezograniczeniapodstawy.Jestonawca-łościfinansowanaześrodkówpłatnikaskładek.

PracodawcazwolnionyjestzopłacaniaskładeknaFunduszm.in.za:– pracownikówpowracającychzurlopumacierzyńskiego,dodatkowegourlopumacierzyńskiegoluburlopu

wychowawczego–wokresie36miesięcypocząwszyodpierwszegomiesiącapopowrocieztakiegourlo-pu,

– zaosobyzatrudnione,któreukończyły50rokżyciaiwokresie30dniprzedzatrudnieniempozostawaływewidencjibezrobotnychpowiatowegourzędupracy–przezokres12miesięcypocząwszyodpierwszegomiesiącapozawarciuumowyopracę,

– zapracowników,którzyukończyli55latwprzypadkukobieti60latwprzypadkumężczyzn.IstniejetakżemożliwośćdofinansowywaniaześrodkówFunduszukosztówszkoleniapracownikówobję-

tychprzestojemekonomicznymlubobniżonymwymiaremczasupracyObjętezostałyonezasadamipomocyde minimis. Dofinansowanie szkoleń pracowników objętych umową o dofinansowanie kosztów szkoleniamożeobejmowaćkosztynależnościprzysługującychinstytucjiszkoleniowejztytułuszkolenia,przejazdówzwiązanychzudziałemwszkoleniach,badańlekarskichlubpsychologicznychniezbędnychdorozpoczęciaszkoleniaorazobowiązkowegoubezpieczeniaprzez instytucję szkoleniowąpracownikaodnastępstwnie-szczęśliwychwypadkówpowstałychwzwiązkuzeszkoleniemorazwdrodzedomiejscaszkoleniaizpowro-tem.

3.5. Składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP)

ZasadywpłatskładeknaFGŚPorazfinansowaniaświadczeńzFunduszuokreślaUstawazdnia13.7.2006rokuoochronieroszczeńpracowniczychwrazieniewypłacalnościpracodawcy.

WysokośćskładkinaFGŚPustalanajestcoroczniewUstawiebudżetowej.Wroku2018wynosiona0,10%podstawywymiaruskładkinaubezpieczeniaemerytalneirentowe,bezograniczeniapodstawy.Jestonawca-łościfinansowanaześrodkówpłatnikaskładek.

ZeśrodkówFunduszufinansowanesąm.in.wrazieniewypłacalnościpracodawcy:– wynagrodzeniazapracę;– wynagrodzeniazaczasniezawinionegoprzezpracownikaprzestoju,– wynagrodzeniazaczasniezdolnościdopracywskutekchoroby,– wynagrodzeniazaczasurlopuwypoczynkowego,– odprawypieniężneprzysługującenapodstawieprzepisówoszczególnychzasadachrozwiązywaniazpra-

cownikamistosunkówpracyzprzyczynniedotyczącychpracowników,– składkinaubezpieczeniaspołecznenależneodpracodawcównapodstawieprzepisówosystemieubezpie-

czeńspołecznych,– ekwiwalentypieniężnezaurlopwypoczynkowy,należnyzarokkalendarzowy,wktórymustałstosunek

pracy;– odszkodowaniaztytułuskróconegookresuwypowiedzeniaumowyopracę.

IstniejetakżemożliwośćprzyznawaniaiwypłatyześrodkówFunduszuświadczeńprzysługującychpra-cownikomw okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonegowymiaru czasu pracy.Objęte zostały onezasadamipomocyde minimis.

3.6. Obowiązki płatników składek

3.6.1. Zgłaszanie danych płatnika i osób ubezpieczonych oraz ich zmianyZakresobowiązkówprzedsiębiorcówwtymzakresieobejmujedokonaniezgłoszeniadanychpłatnikaiich

zmianorazdokonaniezgłoszeniadanychosóbubezpieczonychiichzmian.Wzorydokumentówstosowanychwprocedurachskładającychsięnarealizacjętychobowiązkówokreślo-

nesąprzepisamiRozporządzeniaMinistraPracyiPolitykiSpołecznej.

35


Obowiązująnastępująceterminyrealizacjiwymienionychobowiązków:

Poz. Wyszczególnienie Termin

1 Zgłoszeniepłatnikaskładek Wciągu7dniod:

–zatrudnieniapierwszegopracownika lubpowstaniastosunkuprawnego uzasadniającego objęcie ubezpieczeniem pierwszejosoby

–powstaniaobowiązkuubezpieczeńemerytalnychirentowychdlaubezpieczonychzobowiązanychwyłączniedopłaceniaskładeknaubezpieczeniewłasnelubosóbznimiwspółpracujących

2 Zgłoszenieosobyubezpieczonej wciągu7dniodpowstaniaobowiązkuubezpieczenia

3 Zgłoszeniezmianydanychpłatnika wciągu14dniodzaistnieniazmian

4 Zgłoszeniezmianydanychosobyubezpieczonej

wciągu7dniodzaistnieniazmian

ZgłoszeniadanychpłatnikówskładekprzekazywanesądoZUSsystemachteleinformatycznychprzez:– CentralnąEwidencjęiInformacjęoDziałalnościGospodarczejRzeczpospolitejPolskiej(CEIDG)–wodnie-

sieniudoosóbfizycznychprowadzącychdziałalnośćgospodarczą,– sądyprowadząceKrajowyRejestrSądowy–wodniesieniudojednostekpodlegającychwpisowiwKRS.

3.6.2. Pobieranie składek i sporządzanie deklaracji rozliczeniowychZakresobowiązkówprzedsiębiorcówwtymzakresieobejmuje:

– pobieranieskładekobciążającychosobyubezpieczone,– naliczanieskładekobciążającychpłatnika,– wypłacanieświadczeń,– składaniedeklaracjiowysokościskładekiwypłaconychświadczeniach,– sporządzanieiskładanieinnychdokumentów,– wpłacanieskładek.

DeklaracjewedługwzorówokreślonychprzezMinistraPracy iPolitykiSpołecznejskładanesąwformiepapierowej(płatnicyrozliczającydo5ubezpieczonych)alboelektronicznej(pozostali)wprogramie„Płatnik”.

Aktualnąwersjąprogramu„Płatnik”jest10.01.001.Program„Płatnik”jestudostępnianybezpłatnie.Do-stępnyjestonnastroniehttp://www.platnik.info.pl/.Przedinstalacjąprogramu„Płatnik”należyzapoznaćsięzwymaganiamisystemowymiisprzętowymiorazdokonaćsprawdzeniaautentycznościwersjiinstalacyjnej.

Obowiązująnastępująceterminyrealizacjiwymienionychobowiązków:

Poz. Wyszczególnienie Termin1 Złożeniedeklaracjirozliczeniowejiwpłataskładek

–jednostkiizakładybudżetowe–osobyfizyczneopłacająceskładkęwyłączniezasiebie–pozostalipłatnicy

do5dnianastępnegomiesiącado10dnianastępnegomiesiąca

do15dnianastępnegomiesiąca2 Złożeniekorektydeklaracjirozliczeniowej wciągu7dniodstwierdzenianieprawidłowości

3.6.3. Opłacanie składekZapłataskładekdokonywanabyćmożewyłączniebezgotówkowo,przywykorzystaniuwzorówpoleceń

zapłatyskładek.Oddnia1.1.2018rokuskładkipobieraneprzezZUSbędąwpłacanejednymprzelewem,narachunekbankowyustalonyindywidualniedlakażdegopłatnika.Wpłaconeskładkizaliczanebędąnanajstar-szezobowiązanie,niezależnieodpodanegotytułuwpłaty.Nieterminowazapłataskładekpowodujepowstanie

36


obowiązkuzapłatyodsetekzazwłokę,nazasadachiwwysokościprzewidzianychprzepisamiOrdynacjipo-datkowej.Wynosząoneobecnie8%wskalirocznej.SkładkiiodsetkizazwłokęniezapłaconeprzezpłatnikapodlegająściągnięciuprzezZUSwtrybieprzepisówopostępowaniuegzekucyjnymwadministracjilubegze-kucjisądowej.WrazienieopłaceniaskładeklubopłaceniaichwzaniżonejwysokościZUSmożewymierzyćpłatnikowiskładekdodatkowąopłatęwwysokości100%nieopłaconychskładek.

Odstycznia2017rokunastąpiłoskróceniezdziesięciudopięciulatokresuprzedawnieniaztytułuopłaca-niaskładek,np.składkizagrudzień2012rokuprzedawniłysięzdniem16.1.2017roku,składkizalipiec2013rokuprzedawniąsięzdniem15.8.2018roku.

3.7. Kontrola płatnika składek

Prawidłowośćrealizacjiobowiązkówprzezpłatnikaskładekpodlegakontroli,prowadzonejprzezZUS.Kontrolamożeobejmowaćwszczególności:– zgłaszaniedoubezpieczeńspołecznych;– prawidłowośćirzetelnośćobliczania,potrącaniaiopłacaniaskładekorazinnychskładekipłat,doktórych

pobieraniazobowiązanyjestZakład;– ustalanieuprawnieńdoświadczeńzubezpieczeńspołecznychiwypłacanietychświadczeńorazdokony-

wanierozliczeńztegotytułu;– prawidłowośćiterminowośćopracowywaniawnioskówoświadczeniaemerytalneirentowe;– wystawianiezaświadczeńlubzgłaszaniedanychdlacelówubezpieczeńspołecznych;– dokonywanieoględzinskładnikówmajątkupłatnikówskładekzalegającychzopłatąnależnościztytułu

składek.WramachkontroliinspektorkontroliZUSmaprawo:

– badaćwszelkieksięgi,dokumentyfinansowo-księgoweiosoboweorazinnenośnikiinformacjizwiązanezzakresemkontroli,

– dokonywaćoględzinskładnikówmajątkupłatnikówskładekzalegającychzopłatąnależnościztytułuskła-dek,

– zabezpieczaćzebranedowody,– żądaćudzieleniainformacjiprzezpłatnikaskładekiubezpieczonego,– legitymowaćosobywceluustaleniaichtożsamości,jeżelijesttoniezbędnedlapotrzebkontroli,– przesłuchiwaćświadków,– przesłuchiwaćpłatnikaskładekiubezpieczonego,jeżelizpowodubrakulubpowyczerpaniuinnychśrod-

kówdowodowychpozostałyniewyjaśnioneokolicznościmająceznaczeniedlapostępowaniakontrolnego.Wtrakciekontrolipłatnikskładekjestobowiązany:

– udostępnićwszelkieksięgi,dokumentyiinnenośnikiinformacjizwiązanezzakresemkontroli,któresąprzechowywaneupłatnikaorazuosóbtrzecichwzwiązkuzpowierzeniemtymosobomniektórychczyn-nościnapodstawieumów,

– udostępnićdooględzinskładnikimajątku,którychbadaniewchodziwzakreskontroli,jeżelizalegazza-płatąnależnościztytułuskładek,

– sporządzić iwydaćkopiedokumentówzwiązanychzzakresemkontroli iokreślonychprzez inspektorakontroliZUS,

– zapewnićniezbędnewarunkidoprzeprowadzeniaczynnościkontrolnych,wtymceluudostępnićśrodkiłączności(zwyjątkiemśrodkówtransportowych)orazinneśrodkitechniczne,którymidysponuje,dowy-konaniaczynnościkontrolnych,

– udzielaćwyjaśnieńkontrolującemu,– przedstawićtłumaczenienajęzykpolskiprzedłożonejwtokukontrolidokumentacjifinansowo-księgowej

iosobowejsporządzonejwjęzykuobcym.Wciągu14dniodotrzymaniaprotokołukontrolowanymaprawozłożyćzastrzeżeniado jegoustaleń,

wskazującjednocześniestosowneśrodkidowodowe.Kontrolapłatnikaskładekbędącegoprzedsiębiorcąwjednymrokukalendarzowymniemożeprzekraczać

– mikroprzedsiębiorców–12dniroboczych,

37


– małychprzedsiębiorców–18dniroboczych,– średnichprzedsiębiorców–24dniroboczych,– pozostałychprzedsiębiorców–48dniroboczych.

3.8. Odpowiedzialność za wykroczenia popełnione przez płatnika składek

Płatnikskładekalboosobaobowiązanadodziałaniawjegoimieniu,która:– niedopełniaobowiązkuopłacaniaskładekwprzewidzianymprzepisamiterminie,– niezgłaszawymaganychustawądanych lubzgłaszanieprawdziwedanealboudzielaw tych sprawach

nieprawdziwychwyjaśnieńlubodmawiaichudzielenia,– udaremnialubutrudniaprzeprowadzeniekontroli,– niedopełniaobowiązkuwypłacaniaświadczeńzubezpieczeńspołecznychizasiłkówfinansowanychzbu-

dżetupaństwaalbowypłacajenienależnie,– nieprowadzidokumentacjizwiązanejzobliczaniemskładekorazzwypłatąświadczeńzubezpieczeńspo-

łecznych,– niedopełniaobowiązkuprzesyłaniadeklaracji rozliczeniowychoraz imiennych raportówmiesięcznych

wprzewidzianymterminie,– nie stwierdzanieprawidłowościw imiennymraporciemiesięcznymw terminieniepóźniejszymniż30

kwietnianastępnegorokukalendarzowego– niedopełniaobowiązkuprzekazywaniadokumentówzwiązanychzubezpieczeniamispołecznymiiubez-

pieczeniemzdrowotnymwodpowiedniejformie,– nie zgłaszawymaganychdanych lubzgłaszanieprawdziwedanemającewpływnawymiar składekna

ubezpieczeniezdrowotne,udzielawtychsprawachnieprawdziwychwyjaśnieńlubodmawiaichudziele-nia,

– udaremnialubutrudniaprzeprowadzeniekontroliwzakresierealizacjiubezpieczeniazdrowotnego,– nieodprowadzawterminieskładeknaubezpieczeniezdrowotne–podlegakarzegrzywnydo5000złotych.

4. Prawo pracy w Polsce

4.1. Podstawy prawne

PodstawoweznaczeniedlaokreśleniazasadwykonywaniapracywPolscemają:a) KonstytucjaRzeczpospolitejPolskiejzdnia2kwietnia1997rokuustalającawArt.65i66,że:

– Każdemuzapewniasięwolnośćwyboruiwykonywaniazawoduorazwyborumiejscapracy.Wyjątkiokre-ślaustawa.

– Obowiązekpracymożebyćnałożonytylkoprzezustawę.– Stałezatrudnianiedziecidolat16jestzakazane.Formyicharakterdopuszczalnegozatrudnianiaokreśla

ustawa.– Minimalnąwysokośćwynagrodzeniazapracęlubsposóbustalaniatejwysokościokreślaustawa.– Władzepubliczneprowadząpolitykęzmierzającądopełnego,produktywnegozatrudnieniapoprzezreali-

zowanieprogramówzwalczaniabezrobocia,wtymorganizowanieiwspieranieporadnictwaiszkoleniazawodowegoorazrobótpublicznychipracinterwencyjnych.

– Każdymaprawodobezpiecznych ihigienicznychwarunkówpracy.Sposób realizacji tegoprawaorazobowiązkipracodawcyokreślaustawa.

– Pracownikmaprawodookreślonychwustawiedniwolnychodpracy icorocznychpłatnychurlopów;maksymalnenormyczasupracyokreślaustawa.

b) acquis communautaire (dorobekprawny)UniiEuropejskiejprzyjętyzdniem1.5.2004rokujakoobowią-zującynaterytoriumRP,omówionywczęści1.

38


c) ustawy–Ustawazdnia23.4.1964roku–Kodekscywilny.–Ustawazdnia26.6.1974rokuKodekspracy.– Ustawazdnia23.5.1991rokuoorganizacjachpracodawców.–Ustawazdnia10.10.2002rokuominimalnymwynagrodzeniuzapracę.–Ustawazdnia9.7.2003rokuozatrudnianiupracownikówtymczasowych– Ustawazdnia22.12.2015rokuozasadachuznawaniakwalifikacjizawodowychnabytychwpaństwach

członkowskichUniiEuropejskiej.–Ustawazdnia23.5.1991rokuozwiązkachzawodowych.– Ustawazdnia10.1.2018rokuoograniczeniuhandluwniedzieleiświętaorazwniektóreinnedni.d) wykonawczerozporządzeniawydawaneprzezRadęMinistrówlubupoważnionychministrów,w tymm.in.:– RozporządzenieRadyMinistrówzdnia30.6.2009rokuwsprawiechoróbzawodowych.– RozporządzenieMinistraPracyiPolitykiSocjalnejzdnia26.9.1997rokuwsprawieogólnychprzepisów

bezpieczeństwaihigienypracy.– RozporządzenieMinistraPracyiPolitykiSocjalnejzdnia15.5.1996rokuwsprawiesposobuusprawiedli-

wianianieobecnościwpracyorazudzielaniapracownikomzwolnieńodpracy.– RozporządzenieRadyMinistrówzdnia28.5.1996rokuwsprawieprzygotowaniazawodowegomłodocia-

nychiichwynagradzania.– RozporządzenieMinistraZdrowiazdnia2.2.2011rokuwsprawiebadańipomiarówczynnikówszkodli-

wychdlazdrowiawśrodowiskupracy.– RozporządzenieRadyMinistrówzdnia1.7.2009rokuwsprawieustalaniaokolicznościiprzyczynwypad-

kówprzypracy.– RozporządzenieMinistraRodziny,PracyiPolitykiSpołecznejzdnia8.12.2015rokuwsprawiewniosków

dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych dotakichwniosków.

– RozporządzenieMinistraRodziny,PracyiPolitykiSpołecznejzdnia30.12.2016rokuwsprawieświadec-twapracy.

4.2. Podstawowe zasady prawa pracy

ZgodniezKodeksempracy:– Pracodawcajestobowiązanyszanowaćgodnośćiinnedobraosobistepracownika.

– Pracownicymająrówneprawaztytułujednakowegowypełnianiatakichsamychobowiązków;dotyczytowszczególnościrównegotraktowaniamężczyznikobietwzatrudnieniu.

– Jakakolwiekdyskryminacjawzatrudnieniu,bezpośrednialubpośrednia,wszczególnościzewzględunapłeć,wiek,niepełnosprawność,rasę,religię,narodowość,przekonaniapolityczne,przynależnośćzwiąz-kową,pochodzenieetniczne,wyznanie,orientacjęseksualną,atakżezewzględunazatrudnienienaczasokreślonylubnieokreślonyalbowpełnymlubwniepełnymwymiarzeczasupracy–jestniedopuszczalna.

– Pracownikmaprawodogodziwegowynagrodzeniazapracę,przyczymwarunki realizacji tegoprawaokreślająprzepisyprawapracyorazpolitykapaństwawdziedziniepłac,wszczególnościpoprzezustalanieminimalnegowynagrodzeniazapracę,wynoszącegow2018roku2.100PLNmiesięcznie.

– Pracownikmaprawodowypoczynku,któryzapewniająprzepisyoczasiepracy,dniachwolnychodpracyorazourlopachwypoczynkowych.

– Pracodawcajestobowiązanyzapewnićpracownikombezpieczneihigienicznewarunkipracy.– Pracodawca,stosowniedomożliwościiwarunków,zaspokajabytowe,socjalneikulturalnepotrzebypra-

cowników.– Pracodawcajestobowiązanyułatwiaćpracownikompodnoszeniekwalifikacjizawodowych.– Postanowieniaumówopracęorazinnychaktów,naktórychpodstawiepowstajestosunekpracy,niemogą

byćmniejkorzystnedlapracownikaniżprzepisyprawapracy.– Postanowieniaumówiaktów,mniejkorzystnedlapracownikaniżprzepisyprawapracysąnieważne;za-

miastnichstosujesięodpowiednieprzepisyprawapracy.

39


– Postanowieniaumówopracęiinnychaktów,napodstawiektórychpowstajestosunekpracy,naruszającezasadęrównegotraktowaniawzatrudnieniusąnieważne;zamiast takichpostanowieństosujesięodpo-wiednieprzepisyprawapracy,awraziebrakutakichprzepisówpostanowieniatenależyzastąpićodpo-wiednimipostanowieniaminiemającymicharakterudyskryminacyjnego.

– Pracownicy ipracodawcy,wcelureprezentacji iobronyswoichprawi interesów,mająprawotworzyćorganizacjeiprzystępowaćdotychorganizacji,nazasadachokreślonychprzezUstawęozwiązkachzawo-dowych,Ustawęoorganizacjachpracodawcóworazinneprzepisyprawa.

– Nadzórikontrolęprzestrzeganiaprawapracy,wtymprzepisówizasadbezpieczeństwaihigienypracy(BHP),sprawujePaństwowaInspekcjaPracy.

– Nadzórikontrolęprzestrzeganiazasad,przepisówhigienypracyiwarunkówśrodowiskapracysprawujePaństwowaInspekcjaSanitarna.

– Społecznąkontrolęprzestrzeganiaprawapracy,wtymprzepisówizasadBHP,sprawujespołecznainspek-cjapracy.Pracownikiemmożebyćosoba,któraukończyła18lat.Osobawwieku16-18lat(pracownikmłodociany),

możebyćzatrudnionawcelunaukiiprzygotowaniazawodowegoorazdopraclekkich.Wwiekuponiżej16latwykonywaniepracylubinnychzajęćzarobkowychjestdozwolonewyłącznienarzeczpodmiotuprowa-dzącegodziałalnośćkulturalną,artystyczną,sportowąlubreklamową,pospełnieniuszereguwarunków.

4.3. Stosunek pracy

Nawiązaniestosunkupracyorazustaleniewarunkówpracyipłacy,bezwzględunapodstawęprawnątegostosunku,wymagazgodnegooświadczeniawolipracodawcyipracownika.Przeznawiązaniestosunkupra-cypracownikzobowiązujesiędowykonywaniapracyokreślonegorodzajunarzeczpracodawcyipodjegokierownictwemorazwmiejscu iczasiewyznaczonymprzezpracodawcę,apracodawca–dozatrudnianiapracownikazawynagrodzeniem.Wkażdymprzypadku,jeżelizatrudnienienastępujewtychwarunkach,jestonouznawanezazatrudnienienapodstawiestosunkupracy,bezwzględunanazwęzawartejprzezstronyumowy.Jestniedopuszczalnezastąpienieumowyopracęumowącywilnoprawnąprzyzachowaniuwarunkówokreślonychwyżejwykonywaniapracy

Pracodawcamaprawożądaćodosobyubiegającejsięozatrudnieniepodaniadanychosobowychobejmu-jącychimię(imiona)inazwisko,imionarodziców,datęurodzenia,miejscezamieszkania(adresdokorespon-dencji),wykształcenieiprzebiegdotychczasowegozatrudnienia.Prócztegopracodawcamaprawożądaćodpracownikapodania,takżenumeruPESELpracownikaorazinnychdanychosobowychpracownika,atakżeimioninazwiskorazdaturodzeniadziecipracownika,jeżelipodanietakichdanychjestkoniecznezewzględunakorzystanieprzezpracownikazeszczególnychuprawnieńprzewidzianychwprawiepracy.Pracodawcamożetakżeżądaćpodaniainnychdanych,jeżeliobowiązekichpodaniawynikazodrębnychprzepisów.

4.4. Umowa o pracę

4.4.1. Zawarcie umowy o pracę Umowęopracęzawierasięnaokrespróbny,naczasnieokreślonyalbonaczasokreślony.Umowęopracęnaokrespróbny,nieprzekraczający3miesięcy,zawierasięwcelusprawdzeniakwalifika-

cjipracownikaimożliwościjegozatrudnieniawceluwykonywaniaokreślonegorodzajupracy.Okreszatrudnienianapodstawieumowyopracęnaczasokreślony,atakżełącznyokreszatrudnieniana

podstawieumówopracęnaczasokreślonyzawieranychmiędzytymisamymistronamistosunkupracy,niemożeprzekraczać33miesięcy,ałącznaliczbatychumówniemożeprzekraczaćtrzech.Poprzekroczeniutychlimitówuznajesię,iżpracownikzatrudnionyjestnapodstawieumowyopracęnaczasnieokreślony.

Stosunekpracynawiązujesięw terminieokreślonymwumowie jakodzień rozpoczęciapracy,a jeżeliterminutegonieokreślono–wdniuzawarciaumowy.

Umowaopracęokreślastronyumowy,rodzajumowy,datęjejzawarciaorazwarunkipracyipłacy,wtymwszczególnościrodzajpracy,miejscewykonywaniapracy,wynagrodzeniezapracęodpowiadającerodzajowipracy,wymiarczasupracyorazterminrozpoczęciapracy.Umowęopracęzawierasięnapiśmie.Jeżeliumowa

40


opracęniezostałazawartazzachowaniemformypisemnej,pracodawcaprzeddopuszczeniempracownikadopracypotwierdzapracownikowinapiśmieustaleniacodostronumowy,rodzajuumowyorazjejwarunków.

Pracodawcamaobowiązekpoinformowaniaw formiepisemnejpracownika,niepóźniejniżwciągu7dni od dnia zawarcia umowy o pracę, o obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasupracy,częstotliwościwypłatwynagrodzeniazapracę,wymiarzeprzysługującegopracownikowiurlopuwy-poczynkowego, obowiązującej pracownikadługości okresuwypowiedzenia umowyopracęoraz układziezbiorowympracy,którympracownikjestobjęty.Wprzypadku,gdypracodawcaniemaobowiązkuustaleniaregulaminupracy,obowiązanyjestdodatkowodopoinformowaniaoporzenocnej,miejscu,terminieiczasiewypłatywynagrodzeniaorazprzyjętymsposobiepotwierdzaniaprzezpracownikówprzybycia iobecnościwpracyorazusprawiedliwianianieobecnościwpracy.ZgodniezArt.675Kodeksupracypracamożebyćwykonywanaregularniepozazakładempracy,zwykorzystaniemśrodkówkomunikacjielektronicznejwro-zumieniuprzepisówoświadczeniuusługdrogąelektroniczną(telepraca).Wtakimprzypadkupracodawcajestobowiązanydostarczyćtelepracownikowisprzętniezbędnydowykonywaniapracywformietelepracy,ubezpieczyćtensprzęt,pokryćkosztyzwiązanez instalacją,serwisem,eksploatacjąikonserwacjąsprzętuorazzapewnićtelepracownikowipomoctechnicznąiniezbędneszkoleniawzakresieobsługisprzętu–chybażepracodawca i telepracownikpostanowią inaczejwzawartejumowie.Kodekspracyustala szczegółowewarunkiwykonywaniapracynapodstawietakiejumowy.

4.4.2. Rozwiązanie umowy o pracę Umowaopracęrozwiązujesięnamocyporozumieniastron,przezoświadczeniejednejzestronzzacho-

waniemokresuwypowiedzenia(rozwiązanieumowyopracęzawypowiedzeniem),przezoświadczeniejed-nejzestronbezzachowaniaokresuwypowiedzenia(rozwiązanieumowyopracębezwypowiedzenia)orazzupływemczasu,naktórybyłazawarta.Umowaopracęzawartanaokrespróbnyrozwiązujesięzupływemtegookresu,aprzedjegoupływemmożebyćrozwiązanazawypowiedzeniem.

Okreswypowiedzeniaumowyopracęobejmującytydzieńlubmiesiącalboichwielokrotnośćkończysięodpowiedniowsobotę lubwostatnimdniumiesiąca.Oświadczeniekażdejzestronowypowiedzeniu lubrozwiązaniuumowyopracębezwypowiedzeniapowinnonastąpićnapiśmie.Woświadczeniupracodawcyowypowiedzeniuumowyopracęlubjejrozwiązaniubezwypowiedzeniapowinnobyćzawartepouczenieoprzysługującympracownikowiprawieodwołaniadosądupracy.

Każdaze stronmoże rozwiązaćumowęopracęzawypowiedzeniem.W takimprzypadku rozwiązanieumowynastępujezupływemokresuwypowiedzenia.Okresywypowiedzeniazależąodrodzajuumowyorazodokresuzatrudnieniaudanegopracodawcy.

Wzwiązkuzwypowiedzeniemumowyopracępracodawcamożezwolnićpracownikazobowiązkuświad-czeniapracydoupływuokresuwypowiedzenia.Wokresietegozwolnieniapracownikzachowujeprawodowynagrodzenia.

Pracownikmożewnieśćodwołanieodwypowiedzeniaumowyopracędosądupracy.Wrazieustalenia,żewypowiedzenieumowyopracęzawartejnaczasnieokreślonyjestnieuzasadnionelubnaruszaprzepisyowypowiadaniuumówopracę,sądorzekaobezskutecznościwypowiedzenia,ajeżeliumowauległajużroz-wiązaniu–oprzywróceniupracownikadopracynapoprzednichwarunkachalbooodszkodowaniu.

Pracodawcamoże rozwiązać umowę o pracę bezwypowiedzenia zwiny pracownikaw razie ciężkie-gonaruszeniaprzezpracownikapodstawowychobowiązkówpracowniczych,popełnieniaprzezpracownikawczasietrwaniaumowyopracęprzestępstwa,któreuniemożliwiadalszezatrudnianiegonazajmowanymstanowisku,jeżeliprzestępstwojestoczywistelubzostałostwierdzoneprawomocnymwyrokiemorazzawi-nionejprzezpracownikautratyuprawnieńkoniecznychdowykonywaniapracynazajmowanymstanowisku.

Pracownikmożerozwiązaćumowęopracębezwypowiedzenia,jeżelizostaniewydaneorzeczenielekar-skiestwierdzająceszkodliwywpływwykonywanejpracynajegozdrowie,apracodawcanieprzeniesiegowterminiewskazanymworzeczeniulekarskimdoinnejpracy,odpowiedniejzewzględunastanjegozdrowiaikwalifikacjezawodoweatakżewówczas,gdypracodawcadopuściłsięciężkiegonaruszeniapodstawowychobowiązkówwobecpracownika.

Umowaopracęwygasawprzypadkachokreślonychwkodeksieorazwprzepisachszczególnych,wtymzdniemjegośmierci.

Zdniemśmiercipracodawcyumowyopracęzpracownikamiwygasają,przyczympracownikowi,którego

41


umowaopracęwygasłaztejprzyczyny,przysługujeodszkodowaniewwysokościwynagrodzeniazaokreswypowiedzenia.

Pracamożebyćwykonywanaregularniepozazakładempracy,zwykorzystaniemśrodkówkomunikacjielektronicznejwrozumieniuprzepisówoświadczeniuusługdrogąelektroniczną(telepraca).Pracodawcajestobowiązanydostarczyćtelepracownikowisprzętniezbędnydowykonywaniapracywformietelepracy,ubez-pieczyćtensprzęt,pokryćkosztyzwiązanezinstalacją,serwisem,eksploatacjąikonserwacjąsprzętuorazzapewnićmupomoctechnicznąiniezbędneszkoleniawzakresieobsługisprzętu.

Warunkiwynagradzaniazapracęiprzyznawaniainnychświadczeńzwiązanychzpracąustalająukładyzbiorowepracy.Pracodawcazatrudniającyconajmniej20pracowników,nieobjętychzakładowymukłademzbiorowympracyaniponadzakładowymukłademzbiorowympracyustalawarunkiwynagradzaniazapracęwregulaminiewynagradzania.

Pracownikowiwykonującemunapoleceniepracodawcyzadaniesłużbowepozamiejscowością,wktórejznajdujesięsiedzibapracodawcy,lubpozastałymmiejscempracyprzysługująnależnościnapokryciekosz-tówzwiązanychzpodróżąsłużbową.

Wynagrodzeniezapracępowinnobyćtakustalone,abyodpowiadałowszczególnościrodzajowiwykony-wanejpracyikwalifikacjomwymaganymprzyjejwykonywaniu,atakżeuwzględniałoilośćijakośćświad-czonej pracy.Wynagrodzenie przysługuje za pracęwykonaną.Za czas niewykonywania pracy pracownikzachowujeprawodowynagrodzeniatylkowówczas,gdyprzepisyprawapracytakstanowią.

Zawadliwewykonaniezwinypracownikaproduktówlubusługwynagrodzenienieprzysługuje.Jeżeliwskutekwadliwiewykonanejpracyzwinypracownikanastąpiłoobniżeniejakościproduktulubusługi,wy-nagrodzenieulegaodpowiedniemuzmniejszeniu.Jeżeliwadliwośćproduktulubusługizostałausuniętaprzezpracownika,przysługujemuwynagrodzenieodpowiedniedojakościproduktulubusługi,ztymżezaczaspracyprzyusuwaniuwadywynagrodzenienieprzysługuje.

Wynagrodzeniezapracępodlegaochronie.Pracownikniemożezrzecsięprawadowynagrodzeniaaniprzenieśćtegoprawanainnąosobę.Wypłatywynagrodzeniazapracędokonujesięconajmniejrazwmiesią-cu,wstałymiustalonymzgóryterminie.Zwynagrodzeniazapracę,poodliczeniuskładeknaubezpieczeniaspołeczneorazzaliczkinapodatekdochodowyodosóbfizycznych,podlegająpotrąceniu tylkonależnościegzekwowanenamocytytułówwykonawczychnazaspokojenieświadczeńalimentacyjnychorazinneusta-wowookreślonekwoty,przyczymwysokośćpotrąceńjestlimitowana.

4.4.3. Obowiązki pracodawcy Pracodawcajestobowiązanywszczególności:

– zaznajamiać pracownikówpodejmującychpracę z zakresem ich obowiązków, sposobemwykonywaniapracynawyznaczonychstanowiskachorazichpodstawowymiuprawnieniami;

– organizowaćpracęwsposóbzapewniającypełnewykorzystanieczasupracy,jakrównieżosiąganieprzezpracowników,przywykorzystaniu ichuzdolnień ikwalifikacji,wysokiejwydajności inależytej jakościpracy;

– organizowaćpracęwsposóbzapewniającyzmniejszenieuciążliwościpracy,zwłaszczapracymonotonnejipracywustalonymzgórytempie;

– przeciwdziałaćdyskryminacjiwzatrudnieniu,wszczególnościzewzględunapłeć,wiek,niepełnospraw-ność,rasę,religię,narodowość,polityczne,przynależnośćzwiązkową,pochodzenieetniczne,wyznanie,orientacjęseksualną,atakżezewzględunazatrudnienienaczasokreślonylubnieokreślonyalbowpełnymlubwniepełnymwymiarzeczasupracy;

– zapewniaćbezpieczneihigienicznewarunkipracyorazprowadzićsystematyczneszkoleniepracownikówwzakresiebezpieczeństwaihigienypracy;

– terminowoiprawidłowowypłacaćwynagrodzenie;– ułatwiaćpracownikompodnoszeniekwalifikacjizawodowych;– stwarzaćpracownikompodejmującymzatrudnieniepoukończeniuszkołyprowadzącejkształceniezawo-

dowelubszkoływyższejwarunkisprzyjająceprzystosowaniusiędonależytegowykonywaniapracy;– zaspokajaćwmiaręposiadanychśrodkówsocjalnepotrzebypracowników;– stosowaćobiektywneisprawiedliwekryteriaocenypracownikóworazwynikówichpracy;– prowadzićdokumentacjęwsprawachzwiązanychzestosunkiempracyorazaktaosobowepracowników;

42


– przechowywaćdokumentacjęwsprawachzwiązanychzestosunkiempracyorazaktaosobowepracowni-kówwwarunkachniegrożącychuszkodzeniemlubzniszczeniem;

– wpływaćnakształtowaniewzakładziepracyzasadwspółżyciaspołecznego;– przeciwdziałaćmobbingowi,przezktóryrozumiesiędziałanialubzachowaniadotyczącepracownikalub

skierowaneprzeciwkopracownikowi,polegającenauporczywymidługotrwałymnękaniulubzastraszaniupracownika,wywołująceuniegozaniżonąocenęprzydatnościzawodowej,powodującelubmającenaceluponiżenielubośmieszeniepracownika,izolowaniegolubwyeliminowaniezzespołuwspółpracowników;

– wydaćpracownikowiświadectwopracyniezwłocznieporozwiązaniulubwygaśnięciustosunkupracy.Wświadectwiepracynależypodaćinformacjedotycząceokresuirodzajuwykonywanejpracy,zajmowa-

nychstanowisk, tryburozwiązaniaalbookolicznościwygaśnięciastosunkupracy,a także inne informacjeniezbędnedoustaleniauprawnieńpracowniczychiuprawnieńzubezpieczeniaspołecznego.Ponadtowświa-dectwiepracyzamieszczasięwzmiankęozajęciuwynagrodzeniazapracęwmyślprzepisówopostępowaniuegzekucyjnym.Na żądanie pracownikaw świadectwie pracy należy podać także informację owysokościiskładnikachwynagrodzeniaorazouzyskanychkwalifikacjach.

Pracownikmożewciągu7dniodotrzymaniaświadectwapracywystąpićzwnioskiemdopracodawcyosprostowanieświadectwa.Wrazienieuwzględnieniawnioskupracownikowiprzysługuje,wciągu7dniodzawiadomieniaoodmowiesprostowaniaświadectwapracy,prawowystąpieniazżądaniemjegosprostowaniadosądupracy.

Szczegółowątreśćświadectwapracyorazsposóbi trybjegowydawaniaiprostowaniaokreślaministerwłaściwydosprawpracywdrodzerozporządzenia.

4.4.4. Obowiązki pracownika Pracownikjestobowiązanywykonywaćpracęsumiennieistarannieorazstosowaćsiędopoleceńprzeło-

żonych,któredotycząpracy,jeżeliniesąonesprzecznezprzepisamiprawalubumowąopracę.Pracownikjestobowiązanywszczególności:– przestrzegaćczasupracyustalonegowzakładziepracy;– przestrzegaćregulaminupracyiustalonegowzakładziepracyporządku;– przestrzegaćprzepisóworazzasadBHP,atakżeprzepisówprzeciwpożarowych;– dbaćodobrozakładupracy,chronićjegomienieorazzachowaćwtajemnicyinformacje,którychujawnie-

niemogłobynarazićpracodawcęnaszkodę;– przestrzegaćtajemnicyokreślonejwodrębnychprzepisach;– przestrzegaćwzakładziepracyzasadwspółżyciaspołecznego;– przestrzegaćzakazukonkurencjiwzakresieokreślonymwodrębnejumowie,zawartejpodrygoremnie-

ważnościwformiepisemnej.Pracownikwokreślonychsytuacjachmożeodmówićwykonaniapoleceniapracowadawc.Dotyczytonp.

zleceniapodróżysłużbowejpracownicywciążylubpracownikowiopiekującemusiędzieckiemwwiekudoczterechlat,którewymagajązgodytakiegopracownika.

4.5. Regulamin pracy

Regulaminpracyustalaorganizacjęiporządekwprocesiepracyorazzwiązaneztymprawaiobowiązkipracodawcyipracowników.Regulaminupracyniewprowadzasię,jeżeliwtymzakresieobowiązująpostano-wieniaukładuzbiorowegopracylubgdypracodawcazatrudniamniejniż20pracowników.Regulaminpracypowinienustalaćwszczególności:– organizacjępracy,warunkiprzebywanianatereniezakładupracywczasiepracyipojejzakończeniu,wy-

posażeniepracownikówwnarzędziaimateriały,atakżewodzieżiobuwieroboczeorazwśrodkiochronyindywidualnejihigienyosobistej;

– systemyirozkładyczasupracyorazprzyjęteokresyrozliczenioweczasupracy;– poręnocną;– termin,miejsce,czasiczęstotliwośćwypłatywynagrodzenia;– wykazypracwzbronionychpracownikommłodocianymorazkobietom;

43


– rodzajepraciwykazstanowiskpracydozwolonychpracownikommłodocianymwceluodbywaniaprzy-gotowaniazawodowego;

– wykazlekkichpracdozwolonychpracownikommłodocianymzatrudnionymwinnymceluniżprzygoto-waniezawodowe;

– obowiązkidotycząceBHPorazochronyprzeciwpożarowej,wtymtakżesposóbinformowaniapracowni-kóworyzykuzawodowym,którewiążesięzwykonywanąpracą;

– przyjętyudanegopracodawcysposóbpotwierdzaniaprzezpracownikówprzybyciaiobecnościwpracyorazusprawiedliwianianieobecnościwpracy;

– informacjeokarachstosowanychzgodniezart.108ztytułuodpowiedzialnościporządkowejpracowników.

4.6. Nagrody i wyróżnienia

Pracownikom,którzyprzezwzorowewypełnianieswoichobowiązków,przejawianieinicjatywywpracyipodnoszeniejejwydajnościorazjakościprzyczyniająsięszczególniedowykonywaniazadańzakładu,mogąbyćprzyznawanenagrodyiwyróżnienia.Odpiszawiadomieniaoprzyznaniunagrodylubwyróżnieniaskładasiędoaktosobowychpracownika.

4.7. Odpowiedzialność porządkowa pracowników

Zanieprzestrzeganieprzezpracownikaustalonejorganizacjiiporządkuwprocesiepracy,przepisówBHP,przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecnościw pracyoraz usprawiedliwiania nieobecnościw pracy, pracodawcamoże stosować kary upomnienia i nagany. ZanieprzestrzeganieprzezpracownikaprzepisówBHPlubprzepisówprzeciwpożarowych,opuszczeniepracybezusprawiedliwienia,stawieniesiędopracywstanienietrzeźwościlubspożywaniealkoholuwczasiepracypracodawcamożerównieżstosowaćkarępieniężną.Ozastosowanejkarzepracodawcazawiadamiapracow-nikanapiśmie.Odpiszawiadomieniaskładasiędoaktosobowychpracownika.

4.8. Odpowiedzialność materialna pracowników4.8.1. Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy

Pracownik, którywskutek niewykonania lub nienależytegowykonania obowiązków pracowniczych zeswejwinywyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialnośćmaterialnąwedług zasad określonychwprzepisachniniejszegorozdziału.Pracownikponosiodpowiedzialnośćzaszkodęwgranicachrzeczywistejstratyponiesionejprzezpracodawcęitylkozanormalnenastępstwadziałanialubzaniechania,zktóregowy-nikłaszkoda.

Pracowniknieponosiodpowiedzialnościzaszkodęwtakimzakresie,wjakimpracodawcalubinnaosobaprzyczyniłysiędojejpowstaniaalbozwiększenia.Pracowniknieponosiryzykazwiązanegozdziałalnościąpracodawcy,awszczególnościnieodpowiadazaszkodęwynikłąwzwiązkuzdziałaniemwgranicachdo-puszczalnegoryzyka.

Odszkodowanieustala sięwwysokościwyrządzonej szkody, jednakniemożeonoprzewyższaćkwotytrzymiesięcznegowynagrodzeniaprzysługującegopracownikowiwdniuwyrządzeniaszkody.

Jeżelipracownikumyślniewyrządziłszkodę,jestobowiązanydojejnaprawieniawpełnejwysokości.

4.8.2. Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi Pracownik,któremupowierzonozobowiązkiemzwrotualbodowyliczeniasiępieniądze,papierywar-

tościowelubkosztowności,narzędziaiinstrumentylubpodobneprzedmioty,atakżeśrodkiochronyindy-widualnej orazodzież i obuwie robocze, odpowiadawpełnejwysokości za szkodępowstałąw tymmie-niu.Dotyczytotakżeinnegomieniu,powierzonegomuzobowiązkiemzwrotualbodowyliczeniasię.Ododpowiedzialnościzapowierzonemieniepracownikmożesięuwolnić, jeżeliwykaże,żeszkodapowstałazprzyczynodniegoniezależnych,awszczególnościwskutekniezapewnieniaprzezpracodawcęwarunkówumożliwiającychzabezpieczeniepowierzonegomienia.

Pracownicymogąprzyjąćwspólnąodpowiedzialnośćmaterialnązamieniepowierzoneimłączniezobo-wiązkiemwyliczeniasię.Podstawąłącznegopowierzeniamieniajestumowaowspółodpowiedzialnościma-

44


terialnej,zawartanapiśmieprzezpracownikówzpracodawcą.Pracownicyponoszącywspólnąodpowiedzial-nośćmaterialnąodpowiadająwczęściachokreślonychwumowie.Jednakżewrazieustalenia,żeszkodawca-łościlubwczęścizostałaspowodowanaprzezniektórychpracowników,zacałośćszkodylubzastosownąjejczęśćodpowiadajątylkosprawcyszkody.

4.9. Czas pracy

4.9.1. Zasady ogólneCzasempracyjestczas,wktórympracownikpozostajewdyspozycjipracodawcywzakładziepracylub

winnymmiejscuwyznaczonymdowykonywaniapracy.Czaspracyniemożeprzekraczać8godzinnadobęiprzeciętnie40godzinwprzeciętniepięciodniowym

tygodniupracywprzyjętymokresierozliczeniowymnieprzekraczającym4miesięcy,zzastrzeżeniemprze-pisówszczególnych.Wkażdymsystemieczasupracy,jeżelijesttouzasadnioneprzyczynamiobiektywnymilubtechnicznymilubdotyczącymiorganizacjipracy,okresrozliczeniowymożebyćprzedłużony,niewięcejjednakniżdo12miesięcy,przyzachowaniuogólnychzasaddotyczącychochronybezpieczeństwaizdrowiapracowników.

Rozkładczasupracydanegopracownikamożebyćsporządzony,wformiepisemnejlubelektronicznej,naokreskrótszyniżokresrozliczeniowy,obejmującyjednakconajmniej1miesiąc.Pracodawcaprzekazujepracownikowirozkładczasupracyconajmniejna1tydzieńprzedrozpoczęciempracywokresie,naktóryzostałsporządzonytenrozkład.

Wymiarczasupracypracownikawokresierozliczeniowymulegawtymokresieobniżeniuoliczbęgodzinusprawiedliwionejnieobecnościwpracy,przypadającychdoprzepracowaniawczasietejnieobecności,zgod-niezprzyjętymrozkłademczasupracy.

Tygodniowyczaspracyłączniezgodzinaminadliczbowyminiemożeprzekraczaćprzeciętnie48godzinwprzyjętymokresierozliczeniowym.

Pracownikowiprzysługujewkażdejdobieprawodoconajmniej11godzinnieprzerwanegoodpoczynku.Pracownikowiprzysługujewkażdymtygodniuprawodoconajmniej35godzinnieprzerwanegoodpoczynku,obejmującegoconajmniej11godzinnieprzerwanegoodpoczynkudobowego.

4.9.2. Systemy i rozkłady czasu pracy Jeżelijesttouzasadnionerodzajempracylubjejorganizacją,możebyćstosowanysystemrównoważnego

czasupracy,wktórymjestdopuszczalneprzedłużeniedobowegowymiaruczasupracy,niewięcejjednakniżdo12godzin,wokresierozliczeniowymnieprzekraczającym1miesiąca.Przedłużonydobowywymiarczasupracyjestrównoważonykrótszymdobowymwymiaremczasupracywniektórychdniachlubdniamiwolnymiodpracy.Wszczególnieuzasadnionychprzypadkachokresrozliczeniowy,możebyćprzedłużony,niewięcejjednakniżdo3miesięcy.

Jeżelijesttouzasadnionerodzajempracylubjejorganizacją,możebyćstosowanysystemprzerywanegocza-supracywedługzgóryustalonegorozkładuprzewidującegoniewięcejniżjednąprzerwęwpracywciągudoby,trwającąniedłużejniż5godzin.Przerwyniewliczasiędoczasupracy,jednakżezaczastejprzerwypracowni-kowiprzysługujeprawodowynagrodzeniawwysokościpołowywynagrodzenianależnegozaczasprzestoju.

Wprzypadkach uzasadnionych rodzajempracy lub jej organizacją albomiejscemwykonywania pracymożebyćstosowanysystemzadaniowegoczasupracy.

Pracazmianowajestdopuszczalnabezwzględunastosowanysystemczasupracy.Wkażdymsystemieczasupracy,jeżeliprzewidujeonrozkładczasupracyobejmującypracęwniedziele

iświęta,pracownikomzapewniasięłącznąliczbędniwolnychodpracywprzyjętymokresierozliczeniowymodpowiadającąconajmniejliczbieniedziel,świątorazdniwolnychodpracywprzeciętniepięciodniowymtygodniupracyprzypadającychwtymokresie.

Pracodawcaprowadziewidencjęczasupracypracownikadocelówprawidłowegoustaleniajegowynagro-dzeniaiinnychświadczeńzwiązanychzpracą.Pracodawcaudostępniatęewidencjępracownikowi,najegożądanie.Wstosunkudopracownikówobjętychsystememzadaniowegoczasupracy,pracownikówzarządza-jącychwimieniupracodawcyzakładempracyorazpracownikówotrzymującychryczałtzagodzinynadlicz-bowelubzapracęwporzenocnejnieewidencjonujesięgodzinpracy.

45


4.9.3. Praca w godzinach nadliczbowych Pracawykonywanaponadobowiązującepracownikanormyczasupracy,atakżepracawykonywanapo-

nadprzedłużonydobowywymiarczasupracy,wynikającyzobowiązującegopracownikasystemuirozkładuczasupracy,stanowipracęwgodzinachnadliczbowych.Pracawgodzinachnadliczbowychjestdopuszczalnawraziekoniecznościprowadzeniaakcjiratowniczejwceluochronyżycialubzdrowialudzkiego,ochronymienialubśrodowiskaalbousunięciaawariiorazszczególnychpotrzebpracodawcy.

Liczbagodzinnadliczbowychprzepracowanychwzwiązkuzeszczególnymipotrzebamipracodawcyniemożeprzekroczyćdlaposzczególnegopracownika150godzinwrokukalendarzowym.

Zapracęwgodzinachnadliczbowych,oprócznormalnegowynagrodzenia,przysługujedodatkiwwysoko-ści100%albo50%wynagrodzenia.

4.9.4. Praca w porze nocnej Poranocnaobejmuje8godzinmiędzygodzinami21:00a7:00.Pracownik,któregorozkładczasupracy

obejmujewkażdejdobieconajmniej3godzinypracywporzenocnejlubktóregoconajmniej1/4czasupracywokresierozliczeniowymprzypadanaporęnocną,jestpracującymwnocy.

Pracownikowiwykonującemupracęwporzenocnejprzysługujedodatekdowynagrodzeniazakażdągo-dzinępracywporzenocnejwwysokości20%stawkigodzinowejwynikającejzminimalnegowynagrodzeniazapracę,ustalanegonapodstawieodrębnychprzepisów.

4.9.5. Praca w niedziele i święta Dniamiwolnymiodpracysąniedzieleiświętaokreślonewprzepisachodniachwolnychodpracy.Za

pracęwniedzielęiświętouważasiępracęwykonywanąmiędzygodziną6:00wtymdniuagodziną6:00wnastępnymdniu,chybażeudanegopracodawcyzostałaustalonainnagodzina.

Pracawświętawplacówkachhandlowychjestniedozwolona.Pracawniedzielejestdozwolonawplaców-kachhandlowychprzywykonywaniuprackoniecznychzewzględunaichużytecznośćspołecznąicodziennepotrzebyludności.Pracawniedzieleiświętajestdozwolonawściśleokreślonychprzypadkach(np.wraziekoniecznościprowadzeniaakcjiratowniczejwceluochronyżycialubzdrowialudzkiego,ochronymienialubśrodowiskaalbousunięciaawarii)irodzajachzakładówpracy(np.wgastronomiiizakładachhotelarskich).

Pracownikpracującywniedzielepowinienkorzystaćconajmniejrazna4tygodniezniedzieliwolnejodpracy.

Odmarca2018rokuwprowadzonoograniczeniahandluorazwykonywaniaczynnościzwiązanychzhan-dlem wniedzieleiświęta, zgodniezktórymiwtychdniachwplacówkachhandlowychsązakazane:1)handelorazwykonywanieczynnościzwiązanychzhandlem,2)powierzaniepracownikowilubzatrudnionemuwykonywaniapracywhandluorazwykonywaniaczynno-

ścizwiązanychzhandlemW2018rokutenzakaznieobowiązujewpierwsząiostatniąniedzielękażdegomiesiącakalendarzowego,

chybażewdniutymprzypadaświęto.Zakaztennieobowiązujem.in.:

– nastacjachpaliwpłynnych;– waptekachipunktachaptecznych;– wplacówkachhandlowych,wktórychprzeważającadziałalnośćpoleganahandlupamiątkamilubdewo-

cjonaliami;– wplacówkachhandlowych,wktórychprzeważającadziałalnośćpoleganahandluprasą,biletamikomuni-

kacjimiejskiej,wyrobamitytoniowymi,kuponamigierlosowychizakładówwzajemnych;– wplacówkachpocztowych;– wplacówkachhandlowychwzakładachhotelarskich;– wplacówkachhandlowychwzakładachprowadzącychdziałalnośćwzakresiekultury, sportu,oświaty,

turystykiiwypoczynku;– wplacówkachhandlowychnadworcach–wzakresiezwiązanymzbezpośredniąobsługąpodróżnych;– wsklepachinternetowychinaplatformachinternetowych;– wplacówkachhandlowych,wktórychhandeljestprowadzonyprzezprzedsiębiorcębędącegoosobąfi-

zycznąwyłącznieosobiście,wewłasnymimieniuinawłasnyrachunek;

46


– wpiekarniach,cukierniachilodziarniach,wktórychprzeważającadziałalnośćpoleganahandluwyrobamipiekarniczymiicukierniczymi;

– wplacówkachhandlowych,wktórychprzeważającądziałalnościąjestdziałalnośćgastronomiczna.

4.9.6. Urlopy wypoczynkowe Pracownikowiprzysługujeprawodocorocznego,nieprzerwanego,płatnegourlopuwypoczynkowego.Pra-

cownikniemożezrzecsięprawadourlopu.Pracownikpodejmującypracęporazpierwszy,wrokukalenda-rzowym,wktórympodjąłpracę,uzyskujeprawodourlopuzupływemkażdegomiesiącapracy,wwymiarze1/12wymiaruurlopuprzysługującegomupoprzepracowaniuroku.Prawodokolejnychurlopówpracowniknabywawkażdymnastępnymrokukalendarzowym.

Wymiarurlopuwynosi20dni(jeżelipracownikjestzatrudnionykrócejniż10lat)albo26dni(jeżelipra-cownikjestzatrudnionyconajmniej10lat).

Urlopypowinnybyćudzielanezgodniezplanemurlopów.Planurlopówustalapracodawca,biorącpoduwagęwnioskipracownikówikoniecznośćzapewnienianormalnegotokupracy.Planurlopówpodajesiędowiadomościpracownikówwsposóbprzyjętyudanegopracodawcy.

Pracodawcamożeodwołaćpracownikazurloputylkowówczas,gdyjegoobecnościwzakładziewymaga-jąokolicznościnieprzewidzianewchwilirozpoczynaniaurlopu.Pracodawcajestobowiązanypokryćkosztyponiesioneprzezpracownikawbezpośrednimzwiązkuzodwołaniemgozurlopu.

Wprzypadkuniewykorzystaniaprzysługującegourlopuwcałościlubwczęścizpowodurozwiązanialubwygaśnięciastosunkupracypracownikowiprzysługujeekwiwalentpieniężny.

Zaczasurlopupracownikowiprzysługujewynagrodzenie,jakiebyotrzymał,gdybywtymczasiepracował.

4.9.7. Urlopy bezpłatne Napisemnywniosekpracownikapracodawcamożeudzielićmuurlopubezpłatnego.Okresuurlopubez-

płatnegoniewliczasiędookresupracy,odktóregozależąuprawnieniapracownicze.Przyudzielaniuurlo-pubezpłatnego,dłuższegoniż3miesiące,stronymogąprzewidziećdopuszczalnośćodwołaniapracownikazurlopuzważnychprzyczyn.

4.10. Bezpieczeństwo i higiena pracy

4.10.1. Podstawowe obowiązki pracodawcy PracodawcaponosiodpowiedzialnośćzastanBHPpracywzakładziepracy.Nazakresodpowiedzialności

pracodawcyniewpływająobowiązkipracownikówwdziedzinieBHPorazpowierzeniewykonywaniazadańsłużbyBHPspecjalistomspozazakładupracy.

Pracodawcajestobowiązanychronićzdrowieiżyciepracownikówprzezzapewnieniebezpiecznychihi-gienicznychwarunkówpracyprzyodpowiednimwykorzystaniuosiągnięćnaukiitechniki.Wszczególnościpracodawcajestobowiązanym.in.:– organizowaćpracęwsposóbzapewniającybezpieczneihigienicznewarunkipracy;– zapewniać przestrzeganiew zakładzie pracy przepisóworaz zasadBHP,wydawać polecenia usunięcia

uchybieńwtymzakresieorazkontrolowaćwykonanietychpoleceń;– reagowaćnapotrzebywzakresiezapewnieniaBHPorazdostosowywaćśrodkipodejmowanewceludo-

skonaleniaistniejącegopoziomuochronyzdrowiaiżyciapracowników,biorącpoduwagęzmieniającesięwarunkiwykonywaniapracy;

– zapewnićrozwójspójnejpolitykizapobiegającejwypadkomprzypracyichorobomzawodowymuwzględ-niającejzagadnieniatechniczne,organizacjępracy,warunkipracy,stosunkispołeczneorazwpływczynni-kówśrodowiskapracy;Pracodawcajestobowiązanyprzekazywaćpracownikominformacjeo:

– zagrożeniachdlazdrowiaiżyciawystępującychwzakładziepracy,naposzczególnychstanowiskachpra-cyiprzywykonywanychpracach,wtymozasadachpostępowaniawprzypadkuawariiiinnychsytuacjizagrażającychzdrowiuiżyciupracowników;

– działaniachochronnychizapobiegawczychpodjętychwceluwyeliminowanialubograniczeniazagrożeń;

47


– pracownikachwyznaczonychdoudzielaniapierwszejpomocyorazwykonywaniadziałańwzakresiezwal-czaniapożarówiewakuacjipracowników.Wraziegdyjednocześniewtymsamymmiejscuwykonująpracępracownicyzatrudnieniprzezróżnych

pracodawców,pracodawcycimająobowiązekwspółpracowaćzesobą,wyznaczyćkoordynatorasprawują-cegonadzórnadBHPwszystkichpracownikówzatrudnionychwtymsamymmiejscu,ustalićzasadywspół-działaniauwzględniającesposobypostępowaniawprzypadkuwystąpieniazagrożeńdlazdrowia lubżyciapracowników oraz informować siebie nawzajem oraz pracowników lub ich przedstawicieli o działaniachwzakresiezapobieganiazagrożeniomzawodowymwystępującympodczaswykonywanychprzeznichprac.

Pracodawcajestobowiązany:– zapewnićśrodkiniezbędnedoudzielaniapierwszejpomocywnagłychwypadkach,zwalczaniapożarów

iewakuacjipracowników;– wyznaczyćpracownikówdoudzielaniapierwszejpomocyorazwykonywaniadziałańwzakresiezwalcza-

niapożarówiewakuacjipracowników;– zapewnićłącznośćzesłużbamizewnętrznymiwyspecjalizowanymiwszczególnościwzakresieudzielania

pierwszejpomocywnagłychwypadkach,ratownictwamedycznegoorazochronyprzeciwpożarowej.Wraziewystąpieniabezpośredniegozagrożeniadlazdrowialubżyciapracodawcajestobowiązanywstrzy-

maćpracęiwydaćpracownikompolecenieoddaleniasięwmiejscebezpieczneorazdoczasuusunięciazagro-żenianiewydawaćpoleceniawznowieniapracy.

4.10.2. Prawa i obowiązki pracownika WraziegdywarunkipracynieodpowiadająprzepisomBHPistwarzająbezpośredniezagrożeniedlazdro-

wialubżyciapracownikaalbogdywykonywanaprzezniegopracagrozitakimniebezpieczeństweminnymosobom,pracownikmaprawopowstrzymaćsięodwykonywaniapracy,zawiadamiającotymniezwłocznieprzełożonego.

PrzestrzeganieprzepisówizasadBHPjestpodstawowymobowiązkiempracownika.Wszczególnościpra-cownikjestobowiązany:– znaćprzepisyizasadyBHP,braćudziałwszkoleniuiinstruktażuztegozakresuorazpoddawaćsięwyma-

ganymegzaminomsprawdzającym;– wykonywać pracęw sposób zgodny z przepisami i zasadamiBHP oraz stosować się dowydawanych

wtymzakresiepoleceńiwskazówekprzełożonych;– dbaćonależytystanmaszyn,urządzeń,narzędziisprzętuorazoporządekiładwmiejscupracy;– stosowaćśrodkiochronyzbiorowej,atakżeużywaćprzydzielonychśrodkówochronyindywidualnejoraz

odzieżyiobuwiaroboczego,zgodniezichprzeznaczeniem;– poddawaćsięwstępnym,okresowymikontrolnymorazinnymzaleconymbadaniomlekarskimistosować

siędowskazańlekarskich;– niezwłoczniezawiadomićprzełożonegoozauważonymwzakładziepracywypadkualbozagrożeniużycia

lubzdrowialudzkiegoorazostrzecwspółpracowników,atakżeinneosobyznajdującesięwrejoniezagro-żenia,ogrożącymimniebezpieczeństwie;

– współdziałaćzpracodawcąiprzełożonymiwwypełnianiuobowiązkówdotyczącychBHP.Osobakierującapracownikamijestobowiązana:– organizowaćstanowiskapracyzgodniezprzepisamiizasadamiBHP;– dbaćosprawnośćśrodkówochronyindywidualnejorazichstosowaniezgodniezprzeznaczeniem;– organizować,przygotowywaćiprowadzićprace,uwzględniajączabezpieczeniepracownikówprzedwypad-

kamiprzypracy,chorobamizawodowymiiinnymichorobamizwiązanymizwarunkamiśrodowiskapracy;– dbaćobezpiecznyihigienicznystanpomieszczeńpracyiwyposażeniatechnicznego,atakżeosprawność

środkówochronyzbiorowejiichstosowaniezgodniezprzeznaczeniem;– egzekwowaćprzestrzeganieprzezpracownikówprzepisówiBHP;– zapewniaćwykonaniezaleceńlekarzasprawującegoopiekęzdrowotnąnadpracownikami.

4.10.3. Profilaktyczna ochrona zdrowia Pracodawcaoceniaidokumentujeryzykozawodowezwiązanezwykonywanąpracąorazstosujeniezbęd-

ne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko oraz informuje pracownikówo ryzyku zawodowym, które

48


wiążesięzwykonywanąpracą,orazozasadachochronyprzedzagrożeniami.Wstępnymbadaniomlekarskimpodlegająosobyprzyjmowanedopracyorazpracownicymłodocianiprzenoszeninainnestanowiskapracyi innipracownicyprzenoszeninastanowiskapracy,naktórychwystępujączynnikiszkodliwedlazdrowialubwarunkiuciążliwe.Obowiązektenniedotyczyosóbprzyjmowanychponowniedopracyutegosamegopracodawcynatosamostanowiskolubnastanowiskootakichsamychwarunkachpracywciągu30dniporozwiązaniulubwygaśnięciupoprzedniegostosunkupracyztympracodawcąbądźteżprzyjmowanychdopracyuinnegopracodawcynadanestanowiskowciągu30dniporozwiązaniulubwygaśnięciupoprzedniegostosunku pracy, jeżeli przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciw-wskazańdopracywwarunkachpracyopisanychwskierowaniunabadanialekarskie.

Pracownikpodlegaokresowymbadaniomlekarskim.Okresoweikontrolnebadanialekarskieprzeprowa-dzasięwmiaręmożliwościwgodzinachpracy.Zaczasniewykonywaniapracywzwiązkuzprzeprowadza-nymibadaniamipracownikzachowujeprawodowynagrodzenia.

Wstępne,okresoweikontrolnebadanialekarskieprzeprowadzasięnapodstawieskierowaniawydanegoprzezpracodawcęinajegokoszt.

4.10.4. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe Wraziewypadkuprzypracypracodawcajestobowiązanypodjąćniezbędnedziałaniaeliminującelubogra-

niczającezagrożenie,zapewnićudzieleniepierwszejpomocyosobomposzkodowanymiustaleniewprzewi-dzianymtrybieokolicznościiprzyczynwypadkuorazzastosowaćodpowiednieśrodkizapobiegającepodob-nym wypadkom.

Pracodawcajestobowiązanyniezwłoczniezawiadomićwłaściwegookręgowegoinspektorapracyipro-kuratoraośmiertelnym,ciężkimlubzbiorowymwypadkuprzypracyorazokażdyminnymwypadku,którywywołałwymienioneskutki,mającymzwiązekzpracą,jeżelimożebyćuznanyzawypadekprzypracy.

Pracodawcajestobowiązanyprowadzićrejestrwypadkówprzypracy.Pracodawcajestobowiązanyprze-chowywaćprotokółustaleniaokolicznościiprzyczynwypadkuprzypracywrazzpozostałądokumentacjąpowypadkowąprzez10lat.

Pracodawcajestobowiązanyniezwłoczniezgłosićwłaściwemupaństwowemuinspektorowisanitarnemuiwłaściwemuokręgowemuinspektorowipracykażdyprzypadekpodejrzeniachorobyzawodowej.Obowią-zektendotyczytakżelekarzapodmiotuwłaściwegodorozpoznaniachorobyzawodowej.

Pracodawcajestobowiązanysystematycznieanalizowaćprzyczynywypadkówprzypracy,choróbzawo-dowych i innychchoróbzwiązanychzwarunkami środowiskapracy inapodstawiewyników tychanalizstosowaćwłaściweśrodkizapobiegawcze.

4.10.5. Szkolenie Niewolnodopuścićpracownikadopracy,doktórejwykonywanianieposiadaonwymaganychkwalifika-

cjilubpotrzebnychumiejętności,atakżedostatecznejznajomościprzepisóworazzasadBHP.PracodawcajestobowiązanyzapewnićprzeszkoleniepracownikawzakresieBHPprzeddopuszczeniemgo

dopracyorazprowadzenieokresowychszkoleńwtymzakresie.Szkoleniepracownikaprzeddopuszczeniemdopracyniejestwymaganewprzypadkupodjęciaprzezniegopracynatymsamymstanowiskupracy,którezajmowałudanegopracodawcybezpośrednioprzednawiązaniemztympracodawcąkolejnejumowyopracę.

4.11. Umowy cywilnoprawne

Możliwe jestwykonywaniepracynapodstawie innychumów,w tymwszczególnościumowyopracęnakładczą(chałupniczą)orazumowyzleceniaiumowyodzieło,regulowanychprzezKodekscywilny.Wa-runkirealizacjitakichumówniemogąbyćtożsamezwarunkamiumówopracę,wszczególnościwzakresiepodporządkowaniaosobyjewykonującejpracodawcy(zleceniodawcy,zamawiającemu).

Oddnia1.1.2018rokuwynagrodzenieztytułurealizacjitakichumówniemożebyćniższeniż13,70PLNzagodzinę.

49


4.12. Praca tymczasowa

Ustawaozatrudnianiupracownikówtymczasowychokreślazasadyzatrudnianiapracownikówtymczaso-wychorazkierowaniatychpracownikówiosóbniebędącychpracownikamiagencjipracytymczasowejdowykonywaniapracytymczasowejorazsankcjekarnezanaruszenietychzasad.

ZgodniezUstawąpracątymczasowąjestwykonywanienarzeczdanegopracodawcyużytkownika,przezokresniedłuższyniżwskazanywustawie,zadań:– ocharakterzesezonowym,okresowym,doraźnymlub– którychterminowewykonanieprzezpracownikówzatrudnionychprzezpracodawcęużytkownikanieby-

łobymożliwe,lub– których wykonanie należy do obowiązków nieobecnego pracownika zatrudnionego przez pracodawcę

użytkownika.Pracownikowitymczasowemuniemożebyćpowierzonewykonywanienarzeczpracodawcyużytkownika

pracy:– szczególnieniebezpiecznejwrozumieniuprzepisówwydanychnapodstawieArt.23715Kodeksupracy;– nastanowiskupracy,naktórymjestzatrudnionypracownikpracodawcyużytkownika,wokresieuczestni-

czeniategopracownikawstrajku;– tego samego rodzaju copracawykonywanaprzez pracownikapracodawcyużytkownika, z którymzo-

stałrozwiązanystosunekpracyzprzyczynniedotyczącychpracownikówwokresieostatnich3miesięcypoprzedzającychprzewidywanyterminrozpoczęciawykonywaniapracytymczasowejprzezpracownikatymczasowego,jeżelitakapracamiałabybyćwykonywanawjakiejkolwiekjednostceorganizacyjnejpra-codawcyużytkownikapołożonejwgminie,na tereniektórej znajduje się lubznajdowała się jednostkaorganizacyjna,wktórejbyłzatrudnionyzwolnionypracownik;

– wymagającejuzbrojeniapracownikaochronywbrońpalnąbojowąlubprzedmiotyprzeznaczonedoobez-władnianiaosóbzapomocąenergiielektrycznej,którychposiadaniewymagauzyskaniapozwolenia,októ-rymmowawustawiezdnia21.5.1999rokuobroniiamunicji.Umowaopracęzawartamiędzyagencjąpracytymczasowejapracownikiemtymczasowympowinnaokre-

ślaćstronyumowyidatęzawarciaumowyorazwskazywaćpracodawcęużytkownikaiustalonyokreswyko-nywanianajegorzeczpracytymczasowej,atakżewarunkizatrudnieniapracownikatymczasowegowokresiewykonywaniapracynarzeczpracodawcyużytkownika,wszczególności:– rodzajpracy,któramabyćpowierzonapracownikowitymczasowemu;– wymiarczasupracypracownikatymczasowego;– miejscewykonywaniapracytymczasowej.– wynagrodzeniezapracęorazterminisposóbwypłacaniategowynagrodzeniaprzezagencjępracytymcza-

sowej.Pracodawcaużytkownikwykonujeobowiązkiikorzystazprawprzysługującychpracodawcy,wzakresie

niezbędnymdoorganizowaniapracyzudziałempracownikatymczasowego.Jestonobowiązanyzapewnićpracownikowitymczasowemubezpieczneihigienicznewarunkipracywmiejscuwyznaczonymdowyko-nywaniapracytymczasowejiprowadzićewidencjęczasupracypracownikatymczasowegowzakresieinazasadachobowiązującychwstosunkudopracowników.

Pracowniktymczasowywokresiewykonywaniapracynarzeczpracodawcyużytkownikaniemożebyćtraktowanymniejkorzystniewzakresiewarunkówpracy i innychwarunkówzatrudnienianiżpracownicyzatrudnieniprzeztegopracodawcęużytkownikanatakimsamymlubpodobnymstanowiskupracy.Pracowniktymczasowymaprawodokorzystaniazurządzeńsocjalnychpracodawcyużytkownikanazasadachprzewi-dzianychdlapracownikówzatrudnionychprzeztegopracodawcęużytkownika.

Agencjapracytymczasowejmożeskierowaćdanąosobędowykonywaniapracytymczasowejnapodsta-wieumowyopracęorazumowyprawacywilnegonarzeczjednegopracodawcyużytkownikaprzezokresnieprzekraczającyłącznie18miesięcywokresieobejmującym36kolejnychmiesięcy.

Agencjapracytymczasowejwydajepracownikowitymczasowemuświadectwopracydotyczącełącznegozakończonegookresuzatrudnieniawtejagencji,objętegokolejnymiumowamiopracę,nawiązanymiwokre-sieniedłuższymniż12kolejnychmiesięcy.Wświadectwiepracynależypodaćinformacjedotyczącekaż-

50


degopracodawcyużytkownika,narzeczktóregobyławykonywanapracatymczasowanapodstawieumowyopracę,orazokresywykonywaniatakiejpracy.Osobieskierowanejdowykonywaniapracytymczasowejnapodstawieumowyprawacywilnegoagencjapracytymczasowejwydajezaświadczeniepotwierdzająceokreswykonywaniapracytymczasowejnarzeczdanegopracodawcyużytkownika.

5. Ważne strony internetowe

– pełny wykaz zawodów regulowanych w serwisie http://ec.europa.eu/growth/tools-databases/regprof/in-dex.cfm?action=regprofs&id_country=23&quid=1&mode=asc&maxRows=*#top%20.

– zasadyuznawaniazawodówregulowanychwPolscewserwisieMinisterstwaPrzedsiębiorczościiTechno-logiihttps://www.biznes.gov.pl/przedsiebiorcy/biznes-w-europie/uznawanie-kwalifikacji-zawodowych-w--ue/uznawanie-kwalifikacji-w-ue.

– informacjeoprowadzeniudziałalnościgospodarczejwPolscewserwisieMinisterstwaPrzedsiębiorczościiTechnologiihttps://www.biznes.gov.pl/poradniki-przedsiebiorcy

– dostępdoKrajowegoRejestruSądowegowserwisieMinisterstwaSprawiedliwościhttps://bip.ms.gov.pl/pl/rejestry-i-ewidencje/krajowy-rejestr-sadowy/

– dostępdoCentralnejEwidencjiiInformacjiioDziałalnościGospodarczej(CEIDG)wserwisieMinister-stwaPrzedsiębiorczościiTechnologiihttps://prod.ceidg.gov.pl/CEIDG/Ceidg.Public.UI/Search.aspx

WydawcaKarkonoskaAgencjaRozwojuRegionalnegoSA

58-500JeleniaGóra,ulica1MajaNr27www.karr.pl

Nota WydawcyPublikacjamacharakterinformacyjny,zgodnyzestanemprawnymnadzień1.4.2018roku.Wykorzystanie

zawartychwniej informacjiwkonkretnychsytuacjachpoprzedzonepowinnobyćanaliząstanuprawnegoaktualnegowczasierealizowanychczynności.

AutorzyiWydawcanieponosząodpowiedzialnościzaskutkiwykorzystaniatreścizawartychwpublikacji.ŹródłamiprawawPolscesąwyłącznietekstyogłoszonewDziennikuUrzędowymUniiEuropejskiej(http://

eur-lex.europa.eu),DziennikuUstaw(oddnia1.1.2010roku–wDziennikuUstawwwersjielektronicznejnastronieinternetowejRządowegoCentrumLegislacji)http://dokumenty.rd.gov.pl/DziennikUstaw)orazinnychorganachpromulgacyjnych,zktóryminależyzapoznaćsięprzedwykonaniemkonkretnychdziałań.

TekststanowiczęśćpublikacjiISBN978-83-939860-8-8

Documents

Część III Prowadzenie działalności gospodarczej, podatki ...karr.pl/wp-content/uploads/2018/07/3a.pdf · 1.2.1. Ogólne zasady prowadzenia działalności gospodarczej Zasady