Dachy 5/2010

DA

CH

Y 5

/201

0

1

NOWE OKNO DACHOWE FTP-V P2

Czy Twój domjest dobrze zabezpieczony

Dom musi być przede wszystkim bezpieczny, a o tym decyduje nie tylko alarm, antywłamaniowe drzwi czy okna pionowe. Ważne są również odpowiednie okna dachowe.

Firma FAKRO wprowadza do standardowej oferty okno, które zwiększa antywłamaniowe bezpieczeństwo mieszkańców i chroni ich mienie.

Okno FTP-V P2 ma znany już system wzmocnienia konstrukcji okna topSafe,nowy system zabezpieczający przed wymontowaniem szyby,

laminowaną i antywłamaniową szybę klasy P2A oraz klamkę z blokadą.O cenę i pozostałe zalety zapytaj dystrybutora.

Okno dachowe FTP-V P2 posiada holenderski, policyjny znak jakości - „Mieszkaj bezpiecznie”.

Liczy się każda sekunda i każdy wbity gwóźdź

NOWOŚĆ!

Wood Protection System

5Dachy 5/2010

OD REDAKCJI

Miesięcznik DACHY w niemal każdym wydaniu prezentuje nowator-

skie rozwiązania i referencyjne realizacje.

W numerze majowym poruszamy m.in. zagadnienie spadzistego da-

chu zielonego z hydroizolacją z EPDM. Niecodzienna to koncepcja,

aby technologię stosowaną zwykle na dachach płaskich wykorzysty-

wać na dachu spadzistym. Artykuł inż. Edmunda Ratajczaka dowodzi

jednak, że nie jest to pomysł niemożliwy i ma szanse powodzenia.

Na stronie 12 znalazł się artykuł przedstawiający dach perfekcyjny.

Żaden detal nie jest tu przypadkowy, dekarz (będący także projektan-

tem dachu) zaplanował wszystko i wykonał to w sposób doskonały.

Efektem jest dach szczelny, ładny i zharmonizowany z bryłą obiektu,

która dodatkowo nabrała nowoczesnego wyglądu.

Ale dachy to nie tylko nowoczesne materiały i technologie – to również

zabytki, będące świadkami dawnych technologii krycia i produkcji.

Zagadnienie to podnosi autorka będąca pracownikiem państwowego

muzeum, zajmująca się historycznymi dachami od wielu lat. Jej arty-

kuł to jednocześnie apel do wszystkich, którym leży na sercu zabytko-

wa substancja naszego kraju.

Zapraszam do lektury!

Piotr Rożnowicz

Redaktor naczelny

Szanowni

Państwo

ADRES REDAKCJI I BIURA REKLAMY

02-516 Warszawa, ul. Starościńska 1B lok. 2

tel./fax (0-22) 646 75 21 do 23

[email protected]

www.dachy.info.pl

REDAKTOR NACZELNY

Piotr Rożnowicz

[email protected]

REDAKCJA

Artur Kuźmiuk

SZCZEGÓŁOWE INFORMACJE

I OBSŁUGA ZLECEŃ REKLAMOWYCH

Sylwia Rogozińska

[email protected]

Zbigniew Migda

[email protected]

Dorota Tokarska

[email protected]

tel./fax (0-22) 646 75 21 do 23

PRENUMERATA I KOLPORTAŻ

Edyta Dziubińska

[email protected]

Zlecenia na prenumeratę przyjmuje redakcja,

Kolporter, Poczta Polska, Ruch, Garmond Press.

Cena prenumeraty rocznej: 102 zł

Cena prenumeraty specjalnej: 55 zł + 7% VAT

(dla uczniów, studentów, uczelni, szkół

budowlanych, bibliotek i prenumeratorów

Forum Budowlanego).

ODPOWIEDZIALNA ZA REKLAMĘ

I PRENUMERATĘ NA TERENIE NIEMIEC

Tanja Petrich

tel. (0-049) 221-5497-297,

fax (0-049) 221-5497-326

Verlagsgesellschaft Rudolf Müller

GmbH & Co. KG,

Postfach 41 09 49, 50869 Köln

CENNIK OGŁOSZEŃ

Obowiązuje cennik ogłoszeń ważny

od 1 stycznia 2008 r.

Termin dostarczania materiałów do redakcji:

2 tygodnie przed publikacją.

Materiałów nie zamówionych redakcja nie

zwraca, a w razie opublikowania zastrzega

sobie prawo do ich skracania. Redakcja nie

odpowiada za treść ogłoszeń i reklam.

PRZYGOTOWANIE DO DRUKU

Edit sp. z o.o.

Wydrukowano w Polsce

ADRES WYDAWCY

02-516 Warszawa, ul. Starościńska 1B lok. 2;

tel./fax (0-22) 646 75 21 do 23,

e-mail: [email protected]

PREZES ZARZĄDU

Tadeusz Bąk

6 Dachy 5/2010

SPIS TREŚCI

16Pokrycie zielonego dachu spadzistego

membraną EPDM

Do krycia dachów spadzistych stosuje się powszechnie

znane dachówki, gonty, blachę, także papy bitumiczne.

Jeśli jednak dach spadzisty ma mieć postać dachu

zielonego (opisanego w bieżącym wydaniu), to na

hydroizolację idealna będzie membrana EPDM.

12Perfekcja w każdym detalu

Szeroko zakrojony remont uczynił z niepozornego jedno-

rodzinnego domu obiekt nowoczesny i wyróżniający się

z otoczenia. Inwestycja obejmowała nie tylko wymianę

pokrycia, ale i postawienie nowej więźby oraz wyburzanie

ścianek działowych na poddaszu. Wszystkie czynności

zaprojektował wykonawca dachu. On też koordynował

i nadzorował współpracę wszystkich rzemieślników.

Przegląd

8 Blach-Dek otwiera sezon

Panel ekspertów Isola

Rynny Galeco pod deszczem nagród

11 Dzień Dekarza w ŚSD

Gont gontowi nierówny – norma EN 544

Technika

12 Perfekcja w każdym detalu

16 Pokrycie zielonego dachu spadzistego membraną

EPDM

20 Folia dachowa pod gonty bitumiczne. Delta-Roof®

22 Czysta energia. Kolektory słoneczne Fakro

23 Fuszerka na dachu hali

26 Zestawienie okien dachowych

33 Znaki, inskrypcje i ślady w zabytkowych

konstrukcjach dachowych, cz. 2

36 Zwody instalacji odgromowej na dachach obiektów

budowlanych

Przegląd techniczny

40 Nowy kołnierz do okien połaciowych

Nowa powłoka blach dachowych

41 Gwoździarki pneumatyczne

42 System wsporników pod panele solarne

Membrany dachowe

43 Okno balkonowe

Branża

44 Brak zabezpieczeń przyczyną śmierci

45 Pamiętajmy o starych dachach!

48 Przewodnik branżowy

50 Zapowiedzi

Zdjęcie na okładce przedstawia budynek

jednorodzinny po przebudowie. Dach i część

elewacji są pokryte blachą cynkowo-tytanową

oraz dachówką ceramiczną. Zdjęcie zostało

zrobione przez wykonawcę dachu i elewacji,

mistrza dekarsko-blacharskiego

Waldemara Klimka.

7

23Fuszerka na dachu hali

Artykuł przedstawia halę o powierzchni 4500 m2

pokrytą dachem z blachy trapezowej o kącie spadku 2o.

Dach wyglądał tak, jakby zrobili go przysłowiowi piek-

arze, a nie dekarze – popełniono na nim wiele błędów,

niektóre podstawowe. Dach musiał przeciekać.

45Pamiętajmy o starych dachach!

Nie brakuje u nas ludzi pasjonujących się zabytkowymi

dachami, historycznymi dachówkami, starymi tech-

nologiami krycia dachów – apeluję do nich o chronie-

nie starych dachów! Mamy ich tak niewiele, że szkoda

każdego z nich. Przechowujmy historyczne, nieprodu-

kowane dzisiaj dachówki, będące produktami tak ceni-

onej dzisiaj ludzkiej (nie maszynowej) pracy.

8 Dachy 5/2010

PRZEGLĄD

Blach-Dek otwiera sezon

23 kwietnia w siedzibie fi rmy Blach-Dek uroczyście otwarto nowy sezon dekarski 2010. Z tej okazji w Wolsztynie zorgani-zowano imprezę dla współpracujących z fi rmą dekarzy, handlowców, przed-stawicieli producentów i hurtowni oraz przyjaciół. Ta impreza o piknikowym charakterze przyciągnęła dekarzy z kilku województw Polski południowo-zachod-niej. Frekwencja była bardzo wysoka: przybyło ponad 300 gości.Wydarzenie było zaplanowane na cały dzień. Blach-Dek zapewnił oczywiście poczęstunek i rozrywkę, lecz także za-troszczył się o to, aby wydarzenie nie mia-ło wyłącznie charakteru rekreacyjnego. Poza celami integracyjnymi spotkanie miało bowiem na celu podnoszenie kwa-lifi kacji dekarzy i wymianę doświadczeń zawodowych między nimi. Ponadto za-prezentowano także niektóre nowoś-ci z dziedziny materiałów dachowych. Odbyły się więc zajęcia o charakterze

warsztatowo-szkoleniowym oraz pokazy i prezentacje ponad 20 fi rm. Szkolenia prowadził m.in. doskonale zna-ny w branży (i nie tylko) Jerzy Ptak. Ich tematyka to m.in. obróbka komina, krycie „wolego oka”, montaż okna dachowego, pokrywanie powierzchni łupkiem. Imprezy takie Blach-Dek organizuje co roku, ta była kolejną już z cyklu. Cieszą się one dużym powodzeniem wśród fi rm współpracujących i zyskały sobie miano użytecznych.

Panel ekspertów Isola

Isola as z Norwegii i jej partner, fi rma Zamek, organizują w Łodzi spotkanie dla osób planujących budowę lub remont dachu w lekkich technologiach. Panel dyskusyjny poprowadzi mistrz dekarski Andrzej Wilhelmi wraz z ekspertami z fi rm Isola i Zamek.Podstawowym zadaniem spotkania jest umożliwienie inwestorom znalezienia rzetelnych odpowiedzi na szczegółowe

pytania związane z wykonaniem trwa-łego i komfortowego dachu z gontów bitumicznych i stalowych dachówek pa-nelowych:– jak uniknąć typowych zasadzek i błędów?– jak zaprojektować konstrukcję budyn-

ku, aby maksymalnie wykorzystać zale-ty lekkiego dachu?

– które zalecenia są prawdą, a które jedy-nie mylnymi mitami?

– jak dobierać elementy dachu, aby unik-nąć słabych punktów o skróconej ży-wotności?

– jak w praktyce zrealizować wentylację dachu gwarantującą prawidłową eks-ploatację?

– na co zwrócić uwagę wybierając tech-nologię dostosowaną do coraz bardziej gwałtownego klimatu?

– co daje świadomemu inwestorowi powie-rzenie dachu w ręce dekarza-rzemieślnika blisko współpracującego z doświadczo-nym dystrybutorem wspieranym przez producenta?

Zagadnienia będą omawiane w szczegó-łowy sposób, bazując na fachowej wiedzy i praktyce.Na spotkanie zaproszeni są również de-karze zainteresowani tematem. Organi-zatorzy liczą na ożywioną dyskusję, wy-mianę doświadczeń i kontaktów.Spotkanie odbędzie się 24 czerwca o 17.00 w fi rmie Zamek przy ulicy Brukowej 18 w Łodzi. Patronat nad panelem objął mie-sięcznik DACHY i portal Dachowy.plZgłoszenia i zapytania są przyjmowane pod adresem [email protected]ść miejsc ograniczona.

Rynny Galeco pod deszczem

nagród

Certyfi katy i nagrody przyznawane przedsiębiorstwom świadczą nie tylko o ciągłym ich rozwoju i dążeniu do do-skonałości, ale także są potwierdzeniem stabilnej pozycji na rynku. W ostatnim czasie fi rma Galeco została wyróżniona zarówno przez klientów, jak i specjali-stów zajmujących się gospodarką. Złoty Laur Konsumenta, Solidna Firma czy

Otwarcie sezonu w firmie

Blach-Dek w Wolsztynie

Pokazy sprzętu cieszyły się

sporym zainteresowaniem

Permo® extreme SK• Bardzo wysoka wytrzymałość mechaniczna - 460 N/5 cm.

• Extremalnie wysoka wodoszczelność - ponad 4,5 m słupa wody.

• Wysoka paroprzepuszczalność - sd = 0,08 m.

• Powierzchnia antypoślizgowa.

• Zintegrowany pas klejący - pełna wiatroszczelność.

Ekstremalnie wytrzymała membrana dachowa o wysokiej paroprzepuszczalności.

Permo® extreme SK

Klöber – HPi Polska Sp. z o.o., ul.17 Stycznia 45 B, 02-146 Warszawatel.: +48 (0)22 35 12 900, fax: +48 (0)22 35 12 901www.kloeber-hpi.biz, [email protected]

aktualnych informacji

o materiałach pokryciowych

i izolacyjnych,

rozwiązań konstrukcyjno-

-projektowych,

wydarzeń w branży.

ZAMÓW PRENUMERATĘ I CZYTAJ!

PRENUMERATA DACHY 2010

Zamów prenumeratę roczną miesięcznika Dachy w cenie 102 zł (brutto)

Nazwa firmy …………………………………………………………………………………………..………………....……....…….

Imię i nazwisko zamawiającego …………………………………………………………………..…………………..……....…….

Ulica ……………………………………………………………………………………….……………………………………………

Kod ………………………………….……… Miasto ……………………………………………………………...……...........……

NIP ……………………………………………………………………………………….…………………………….……................

Tel/fax …………………………………..………….. e-mail ………………………………………..…………………….….…..….

Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o., ul. Starościńska 1B lok. 2, 02-516 Warszawa

e-mail: [email protected] tel. 0-22 646 75 21

Wyra am zgod na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych wydawnictwa Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o., oraz na ich przetwarzanie zgodnie z tre ci Ustawy o ochronie danych osobowych z dn. 29.08.1997r. (Dz.U.133, poz.88) wy cznie dla potrzeb marketingowych wydawnictwa.

Dzięki prenumeracie masz stały dostęp do:

Gazele Biznesu to tylko niektóre nagro-dy świadczące o kreatywności i rzetel-ności fi rmy Galeco. W marcu 2010 roku spółka Galeco została nagrodzona Godłem Firma Przyjazna Klientowi. Program ten od siedmiu lat wyróżnia przedsiębiorstwa, które wyznają zasadę „Klient nasz pan”, a więc takie, dla których priorytetem jest przyjazna i profesjonalna obsługa. Kolejnym wyróżnieniem, którym po-szczycić się może Galeco, jest Certyfi kat Solidna Firma 2009. Kapituła Programu Gospodarczo-Konsumenckiego po raz drugi przyznała fi rmie miano uczciwego i sumiennego przedsiębiorstwa. Ponieważ spośród nagród najcenniejsze są zwykle te przyznawane przez klien-tów, to niezwykle ważnym wydarzeniem było odznaczenie fi rmy Galeco Złotym Laurem Konsumenta 2009. Medal ten odzwierciedla starania fi rmy w zakresie dbałości o jakość dostarczanych pro-duktów. Jako czołowy polski dostawca systemów odprowadzania wody desz-czowej dążymy do zaspokojenia po-trzeb klientów poprzez profesjonalną obsługę, zaangażowanie i entuzjazm oraz ciągłe poszukiwanie nowatorskich rozwiązań. W swojej działalności kieru-jemy się zasadami etyki, a zadowolenie klientów i satysfakcja pracowników są dla nas celem nadrzędnym – wyjaśnia Tomasz Piotrowski, Dyrektor Działu Marketingu i Sprzedaży Krajowej w fi r-mie Galeco. Dowodem na coraz mocniejszą pozycję fi rmy Galeco jest też przyznana po raz drugi Gazela Biznesu 2008. Kapituła konkursu, przy opracowaniu opubliko-wanej przez Puls Biznesu listy najdyna-miczniej rozwijających się fi rm w Polsce brała pod uwagę wyniki z trzech ostat-nich lat działalności oraz nieskazitelną reputację, uczciwość wobec kontrahen-tów, pracowników i skarbu państwa.

Dzień Dekarza w ŚSD

Śląskie Stowarzyszenie Dekarzy zaprasza wszystkich dekarzy na VII Dzień Deka-

rza, organizowany w sobotę 12 czerw-ca br. Doroczny festyn odbędzie się w Ośrodku Wypoczynkowym „Balaton” w Sosnowcu.Dzień Dekarza będzie obfi tował w wiele atrakcji artystycznych, konkursów, zabaw i nagród. Poza wydarzeniami rozrywko-wymi odbędzie się także seminarium po-święcone nowoczesnym technologiom stosowanym w budownictwie.

Gont gontowi nierówny

– norma EN 544

Od roku 2008 na niemieckim rynku ist-nieją dwa rodzaje gontów bitumicznych: gonty zgodne z normą EN 544 i tzw. gonty lekkie, zawierające prawie 40% mniej masy bitumicznej na 1 m2. Z wprowadzeniem tej normy czoło-wi producenci gontów porozumieli się w ramach swojego gremium w sprawie przestrzegania minimalnych wymagań, prezentujących najnowszy stan techniki. Jednym z takich podstawowych warun-ków spełniających wymagania normy EN 544 jest zawartość bitumu na po-ziomie co najmniej 1.300 g/m2. Wysoka zawartość bitumu zapewnia szczelność produktu i wydłuża jego żywotność. Tak więc tylko stosowanie się producenta do wytycznych normy EN 544 gwarantuje inwestorowi bezpieczeństwo i daje deka-rzowi pewność użycia produktu wysokiej jakości.W porównaniu z gontami zgodnymi z EN 544, gonty lekkie zawierają niemal 40% mniej bitumu – jego zawartość wy-nosi tylko ok. 800 g/m2. Trzeba przyznać jednak, że wyroby z obu grup są dopuszczone do obrotu i posia-dają znak CE. Mimo to wytyczne dla po-kryć dachowych z gontów bitumicznych jednoznacznie zalecają zastosowanie produktów zgodnych z EN 544. Dekarz układający inne gonty naraża się na za-rzut nieprzestrzegania wytycznych.Wynika z tego, ze sam znak CE nie gwarantuje odpowiedniej jakości wyro-bu – dopiero w połączeniu z EN 544 uczestnicy procesu budowlanego dekarz, inwestor i mieszkańcy mogą być spokoj-ni o inwestycję.

(Na podstawie informacji fi rmy Isola as)

BLACHARSTWO

12 Dachy 5/2010

Perfekcja w każdym detalu

Szeroko zakrojony remont uczynił z niepozornego jednorodzinnego domu obiekt nowoczesny Szeroko zakrojony remont uczynił z niepozornego jednorodzinnego domu obiekt nowoczesny

i wyróżniający się z otoczenia. Inwestycja obejmowała nie tylko wymianę pokrycia, ale i wyróżniający się z otoczenia. Inwestycja obejmowała nie tylko wymianę pokrycia, ale

i postawienie nowej więźby oraz wyburzanie ścianek działowych na poddaszu. Wszystkie i postawienie nowej więźby oraz wyburzanie ścianek działowych na poddaszu. Wszystkie

czynności zaprojektował wykonawca dachu. On też koordynował i nadzorował współpracę czynności zaprojektował wykonawca dachu. On też koordynował i nadzorował współpracę

wszystkich rzemieślników.wszystkich rzemieślników.

pisywany obiekt to dwukondyg-nacyjny dom mieszkalny, wzniesiony w latach 50. ubiegłego wieku. Wyglądał standardowo, zadbany, schludny, ale bez wyrazu – niczym specjalnym nie wyróż-niał się z otoczenia.O remoncie zadecydowały względy este-tyczne - inwestorka chciała mieć po pro-stu ładny dom. Ponadto przebudowa miała podnieść komfort mieszkania. Na poddaszu było ciemno, przez niewielkie okna w szczycie wpadało mało światła. Poza tym było głośno. Pewną rolę odegrały również względy fi nansowe. Remont miała na celu popra-wienie energooszczędności budynku.Na dachu znajdowały się dwie rury spu-stowe, z których przy większych ule-wach woda przelewała się na elewację i brudziła ją.Wszystko to sprawiło, że właścicielka zdecydowała o wymianie dachu (łącznie

z konstrukcją) i nowej elewacji części pod-dasza. Więźba dachowa została całkowicie usunięta, zburzono też ścianki działowe na poddaszu. Skuto betonową wylewkę na stropie, aby poprawić ochronę akustyczną i izolację cieplną. Stare, małe okna piono-we zostały zastąpione oknami pełnowy-miarowymi, na nową wymieniono także instalację elektryczną.Nowy etap rozpoczęto wylewając nowy jastrych, na którym ustawiono kon-strukcję dachu. Więźba została zrobiona z pełnego drewna konstrukcyjnego. Wy-konano ją w zakładzie ciesielskim, do-kładnie według precyzyjnych pomiarów podanych przez nadzorującego całą in-westycję mistrza dekarskiego Waldemara Klimka. On był także autorem projektu przebu-dowy i koordynatorem robót. Staran-nie zaplanował wszystkie prace, łącz-nie z detalami. Niemal każdy szczegół

został omówiony z inwestorską, która otrzymała kilka wersji wykonawczych do wyboru. Mistrz Klimek uwzględnił jej uwagi, dzięki czemu udało mu się po-godzić funkcjonalność i estetykę dachu.

Szlachetne materiałyNa deskowaniu użyta została paro-przepuszczalna membrana Dörken. Poza nią w dachu i na fasadzie wyko-rzystano tylko dwa materiały: blachę cynkowo-tytanową VM Zinc i dachów-ki ceramiczne Erlus. Nie zastosowano ani grama silikonu i ołowiu. W żadnym miejscu nie ma też widocznych zamo-cowań blachy.Ściany szczytowe zyskały okładzinę z tytanowocynkowych paneli z wypeł-nieniem z wełny mineralnej klasy A1. Wszystkie panele o większej długości są mocowane na środku oraz na krawę-dziach; tu dzięki podłużnym otworom mają one możliwość rozszerzania się. Dzięki panelom można było zrezygno-

Tak wyglądał obiekt przed remontem

– niczym nie wyróżniający się, standardowy dom

Nowa nadbudowa

prawie gotowa. Widoczna

papa na dachu lukarny

BLACHARSTWO

13Dachy 5/2010

wać z tynkowania górnej części domu, a jednocześnie ściany otrzymały trwałą ochronę. W celu uzyskania harmonijnego i upo-rządkowanego obrazu, rozmieszczenie wszystkich detali dopasowano do rastra fasady. Przykładowo wysokość komi-na dostosowano do rozmiarów paneli, podobnie jest z koszami zlewowymi czy wystającą poza obręb murów pła-twią. W siatkę wpisują się okna i inne płaszczyzny. Projektant uwzględnił te szczegóły już na etapie planowania prac, dzięki czemu nie ma tu przypadkowości i rozwiązań tworzonych „na kolanie”.Komin posiada odlewaną na miejscu betonową czapkę z biegnącym dookoła specjalnym nacięciem na powierzchni, które służy do odprowadzania wody. Okładziny komina są wentylowane przez szczelinę w obróbce płyty.Podatny na uszkodzenia wylot wyciągu kuchennego był wcześniej obrobiony oło-

wiem – teraz podstawa została uszczel-niona obejmą ze stali nierdzewnej. Starannie rozmierzone panele znalazły się także na ściankach lukarny, która znacznie powiększyła przestrzeń miesz-kalną poddasza.Jako spodnia warstwa hydroizolacji na lukarnie zastosowana została papa bitu-miczna. Na papę ułożono warstwę roz-dzielającą w postaci maty strukturalnej. Połączenie pokrycia z dachówek z płasz-czyzną odwadniania lukarny wykonano z szarów blachy łączonej na podwójny rąbek stojący (w miejscu zagięcia jest to rąbek zagniatany).

Klarowność wizjiDach jest odwadniany przez wewnętrz-ną rynnę leżącą. Rynna została scho-wana, żeby nie zaburzała wyraźnych konturów obiektu. Jej koryto zostało wyłożone papą bitumiczną i następnie przykryte blachą. Szerokość budynku

wynosi 12 m, więc rynnę podzielono na dwa odcinki, każdy po 6 m, uwzględnia-jąc współczynnik rozszerzalności bla-chy. Sama średnica i głębokość rynny zostały zaprojektowane z dwukrotnie większym zapasem niż to przewiduje norma. Dzięki temu domownicy mogą być pewni, że woda nie zaleje ich nawet podczas największej burzy. Tym bar-dziej, że przewidziano również odpływ bezpieczeństwa.Wykonaną na placu budowy rynnę zro-biono z blachy grubości 7 mm, a więc grubszej niż zwykle. Wszystkie zagięcia w rynnie mają promień 3 mm, jedynie

Komin obłożony panelami z blachy Wizja projektanta uwzględniała nawet taki element więźby dachowej

jak płatew

Projekt remontu

wykonał wykonawca

– mistrz dekarsko-

blacharski Waldemar

Klimek. On także

był koordynatorem

wszystkich pracujących

na budowie

rzemieślników

Do precyzyjnego optycznego podziału fasady

dostosowano wszystkie detale

BLACHARSTWO

14 Dachy 5/2010

z prawej strony blachę dwukrotnie wy-gięto pod kątem 45°, co pozwoliło unik-nąć jej spękania.

Pewność ponad wszystkoPrawidłowości swoich prac wykonaw-ca dowiódł wieloma badaniami, ob-liczeniami i dowodami. Przykładowo przeprowadził on obliczenia energo-oszczędności budynku zgodnie z roz-porządzeniem w sprawie oszczędzania energii (w chwili budowy obowiązywała wersja rozporządzenia z 2007 r.). Inne

obliczenia dowodzą ochrony przeciw-pożarowej.Połaci kryte dachówkami rozmierzono w taki sposób, aby w żadnym miejscu nie trzeba było ich docinać. Tym sa-mym nie trzeba się obawiać uszkodze-nia angoby.Mimo że wynosząca osiem metrów wy-sokość budynku nie nakazywała klam-rowania dachówek (obiekt znajduje się w I strefi e wiatrowej Niemiec), zrobiono to na wyraźne życzenie inwestorski. Pro-ducent klamer przeprowadził specjalne

obliczenia ich wytrzymałości. Podobne świadectwo dostarczył także producent kołków fasadowych, którymi zamoco-wano drewnianą konstrukcję nośną. Zastosowanie wysokiej jakości materiałów, użycie wypróbowanych konstrukcji i nad-zwyczaj staranne wykonanie gwarantują długą żywotność dachu. Własnoręczny projekt i koordynacja prac wykonywanych przez rzemieślników z różnych branż do-brze przysłużyły się mistrzowi Waldemaro-wi Klimkowi. Dzięki tej inwestycji zdobył on dużo kolejnych zleceń.

…czy kosz zlewowy i rurę spustową Połączenie dwóch połaci pokrytych różnymi

materiałami

Kosz przy ściance lukarny

Narożnik parapetu Wylew bezpieczeństwa z rynny

Budynek po nadbudowie zyskał nowoczesny wygląd

Wzorowe rąbki, szczelne luty

DACHY ZIELONE

16 Dachy 5/2010

Pokrycie zielonego dachu

spadzistego membraną EPDM

Do krycia dachów spadzistych stosuje się powszechnie znane dachówki, gonty, blachę, także Do krycia dachów spadzistych stosuje się powszechnie znane dachówki, gonty, blachę, także

papy bitumiczne. Jeśli jednak dach spadzisty ma mieć postać dachu zielonego (opisanego papy bitumiczne. Jeśli jednak dach spadzisty ma mieć postać dachu zielonego (opisanego

w bieżącym wydaniu), to na hydroizolację idealna będzie membrana EPDM.w bieżącym wydaniu), to na hydroizolację idealna będzie membrana EPDM.

embranę EPDM uważa się za pokrycie odpowiednie do układania wyłącznie na dachach płaskich, zwykle o konstrukcji betonowej lub z blachy trapezowej. Niewiele jednak osób wie, że EPDM nadaje się także do krycia da-chów spadzistych, i to tak wymagających, jak dachy zielone. Trzeba jednak prze-strzegać wymogów technologicznych opisanych dalej w niniejszym artykule.Firmy zajmujące się wykonywaniem da-chów zielonych podają różne warianty uwarstwień na połaci, nie podając jed-nak, jak i czym poprawnie pokryć połać spadzistego zielonego dachu o konstruk-cji drewnianej.Dach zielony ma zdolność magazyno-wania wody z opadów atmosferycz-nych. Cała jego struktura jest wystawio-na na ciągłe działanie wilgoci. Trudno więc stosować powszechnie stosowane standardowe materiały budowlane pod „zawsze mokry” dach. Nie nadaje się do tego żadna blacha i papa bitumicz-na. Owszem, materiały te doskonale spełniają swoją rolę, gdy nie są niczym przykryte. Jest jednak materiał, który sprawdza się w najtrudniejszych nawet warunkach – jest to EPDM. Membrany EPDM to doskonała hydroizolacja powierzchni narażonych na działanie wody: wykła-da się nimi stawy, zbiorniki retencyjne, rowy melioracyjne, zbiorniki na odpady, ścieki rolnicze i gnojówkę, wały przeciw-powodziowe i wiele in. Materiał ten nie ulega degradacji pod wpływem czynni-

ków atmosferycznych, jest odporny na promieniowanie UV i ozon. Stosuje się go od ponad 50 lat i jak dotąd nie wy-kryto w nim zmian starzeniowych.EPDM to syntetyczna guma, produko-wana z etylenowo-propylenowo diemo-wych monomerów zmieszanych z sadzą techniczną i olejem technicznym oraz środkami utwardzającymi i przyspiesza-jącymi łączenie się tych związków. Pro-dukuje się także EPDM zbrojone poli-estrem oraz EPDM o właściwościach ognioodpornych.EPDM ma wiele zalet:

jest odporne na promieniowanie UV i ozon, zachowuje elastyczność do 400%, posiada dużą rozciągliwość, jest odporny na kwasy humusowe, bakterie i grzyby, zachowuje stabilne właściwości w tem-peraturze od –45° do 150°C, jest odporny na przebicie korzeniami.

Dużą zaletą EPDM jest sposób łączenia poszczególnych pasm/arkuszy. Wykonu-je się to taśmą dwustronnie klejąca, nie-zwulkanizowaną. Po połączeniu z folią taśma wulkanizuje i tworzy z nią jedno-rodną powloką natychmiast po sklejeniu. EPDM jest dopuszczony do sprzedaży i stosowania w budownictwie w Polsce, posiada aprobatę techniczną, aprobatę PZH i certyfi kat jakości ISO.

Systemy układania EPDMSystemy układania membrany EPDM na dachach są wprawdzie znane, ale

moim zdaniem trzeba je omówić nieco dokładniej.System balastowy stosowany na dachach płaskich i o pochyleniu połaci do 15%. Na twardym, nieodkształcalnym podłożu, np. betonowym, rozkłada się membranę EPDM z zakładami 100 mm pomiędzy ar-kuszami. Sąsiednie arkusze skleja się taśmą samoklejącą. System balastowy polega na obciążeniu membrany żwirem lub wylewką betonową o ciężarze min. 50 kg/m2. Dla żwiru będzie to warstwa grubości ok. 4–5 cm, dla betonu 2,5 cm. System balastowy nie może być stosowany na konstrukcjach drewnianych.System pełnego klejenia polega na kle-jeniu membrany na całej powierzchni bez-pośrednio do podłoża. Można go stosować na dachach drewnianych.Sąsiednie arkusze układa się z zakładami szerokości co najmniej 100 mm i skleja za pomocą kleju. Podłoże pod przykleja-ną membranę EPDM to deskowanie, ale wykonane nie ze zwykłych desek. Zwykła tarcica z tartaku do tego się nie nadaje, ponieważ nie ma odpowiedniej gładkości. Wynika to z technologii przecierania drew-na. Piły tartaczne wykonują ruchy pio-nowe, przecinając poprzecznie podłużne włókna drew. Zależnie od szybkości prze-suwu przecieranej kłody, szybkości ruchu pił i wielkości zębów, włókna przecinane są w pewnych odstępach. Stąd końców-ki włókien pomiędzy ich cięciami tworzą sterczące włókna. Taka tarcica nadaje się doskonale na deskowanie pod blachę, papę czy gont. Odpowiednia pod EPDM jest

DACHY ZIELONE

17Dachy 5/2010

„podłogówka”, tzn. deska wygładzona po jednej stronie, bez pióra i wpustu.System pełnego klejenia ma wiele zalet:

można go stosować na dachach o do-wolnym spadku; błędne jest twierdzenie niektórych „specjalistów”, że EPDM nadaje się wyłącznie na dachy płaskie, doskonale nadaje się do dachów o skom-plikowanych kształtach, – ma dużą wy-trzymałość na siłę ssącą wiatru.

System mocowania mechanicznego. Znane są trzy sposoby mechanicznego mo-cowania membrany EPDM do podłoża.

Sposób 1 – rys. 1. W dachu bez ziele-ni rozstaw taśm mocowanych mecha-nicznie do podłoża zależy od siły ssącej wiatru. W przypadku dachu zielonego ssanie wiatru nie odgrywa roli ze wzglę-du na dodatkowe obciążenie zielenią z substratem. W tym systemie stosuje się taśmy Quick Seam RMA. Jest to taśma o szerokości 254 mm wykonana ze zbro-jonej membrany EPDM. Na zewnętrznej powierzchni tej taśmy w sposób mecha-niczny przymocowuje się taśmę Quick Splice Tape. Do niej przykleja się arkusze

membrany. W miejscach połączeń arku-szy stosuje się zakłady o szerokości min. 100 mm. Złącza wykonuje się przy po-mocy taśmy Quick Seam Tape. Takie mocowanie pokrycia połaci dachu nie ingeruje mechanicznie w membranę. W strefach brzegowych membranę przy-kleja się na całej powierzchni.

Sposób 2 – rys. 2. Duże arkusze memb-rany EPDM układa się na deskowaniu, przyklejając je lub mocując mechanicznie

na obwodzie. Na ułożonej membranie mechanicznie mocuje się płaskowniki (można je też mocować w złączach arku-szy). Odległości między płaskownikami zależą od siły ssącej wiatru, chociaż aku-rat w przypadku dachu zielonego ssanie wiatru nie ma znaczenia. Płaskowniki na arkuszach membrany EPDM zabezpie-cza się taśmą Quick Seam Batlen Coyer Strips, o szerokości 150 mm. Jeżeli na łączeniu arkuszy membrany są umieszczone płaskowniki, szerokość za-

Rys. 2. Mocowanie z wykorzystaniem

płaskowników

Rys. 1. System mocowania mechanicznego

z wykorzystaniem taśm

Polecac m m fif rmmę ę PRPREFEFE A,A,A popopopopopoponininininininiiewewewewewewewważażażażażażażż z z z z zzajajajajajaja mumummmmum jęjjjjj się profefesjsjononnalallnynynynym m m momommontntntntażażażażemememem

wywywwywyyyrobób w teej j fifirmrmmy y y i i stststądądądąd m m mmojojojoje e e prprprprzezezez kokokonanananininie e e o o oo trtrtrt wawawawałołołołoścścścści ii i i i i jajajakokokooścścścścii i alalalumumuminininnioiiowywywychhhch

sysysys stststs ememememówówów dd dacaca hohowywyychch P PREREFAFA..

DACH | | || FASADA

AMBASADORPREFA

PREPREPRER FA FA FA POLPOLPOLSKASKAKA SP SPSP. ZZ. Z O.O. O.O O.,O.,O., UL UL UL. E. E. EEMALMALMALMALIOWIOWIOWIOWA 2A 2A 2A 28, 88, , 02-02-02-02 295295295295 WA WAWA WARSZRSZRSZSZAWAAWAAWAAWA, N, N, N, NIP:IP:P:P: 52 5252526-26-26-26-275-75-75-66-66-66-06,06,06,0 TELTETEL.: .: +4848+48 22 22222 72 720 60 60 62 92 92 0, 0, 0 FAXFAXAXAA .: .: +48+48+48 22 2222 88 88 886 16 16 10 50 50 54 ,4 ,4 , BI BI BIB UROUROUROU @PR@PR@PRREFAEFAEFAE .CO.CO.COC M, M, M, WWWWWWWWWW .PR.PR.PRREFAEFAEFA.CO.CO.COCOMMM

FiFiFiFiFiFiFiirmrmrmrmrmrmrmmaa a aaa SASASASAASASAAR RRRRRR DADADDDD CHCH

DACHY ZIELONE

18 Dachy 5/2010

kładu wynosi 200 mm, natomiast pozo-stałe mają zakład 100 mm. Wszystkie połączenia są klejone przy pomocy specjalnej taśmy klejącej Quick Seam Splice Tape.

Sposób 3 – rys. 3. Tutaj płaskownik mo-cuje się na styku arkuszy przy szerokości zakładu 200 mm. Zakłady klejone są przy pomocy specjalnej taśmy klejącej Quick Seam Splice Tape.

Technologia krycia dachu

membraną EPOM

Najpierw krótko przedstawię technologię krycia dachu membraną EPDM w syste-mie fi rmy Firestone, który jest przydatny również dla naszych celów. EPDM można również zgrzewać gorącym powietrzem, lecz stosowanie zgrzewarek na niewielkim dachu nie ma ekonomicznego uzasadnie-nia. Tu korzystniejsze będzie postępowa-nie wg sposobu opisanego przeze mnie.Szczegóły związane z dachami spadzisty-mi zielonymi podam w kolejnym wyda-niu miesięcznika. Klejenie arkuszy membrany nie powinno być wykonywane w następujących przy-padkach:

przy opadach deszczu lub śniegu, kondensacja pary wodnej na podkła-dzie lub na membranie, bezpośrednio po rozłożeniu memb-rany na połaci dachu. Po jej rozłoże-niu konieczne jest jej pozostawienie na 30–45 minut w celu umożliwienia jej relaksacji.

Cała technologia sprowadza się do łącze-nia arkuszy membrany EPDM. Dwa sąsiednie arkusze łączy się przy po-mocy taśmy samoklejącej. Kolejność po-stępowania jest następująca: a) ułożenie membrany w odpowiednim

miejscu – arkusze należy ułożyć z zakładem

około 200 mm, – membrana powinna być ułożona

płasko, tj. bez fałd i załamań i nie powinna być naprężona,

– przy pomocy markera na dolnym ar-kuszu w odległości 10 do 20 mm od

Przebieg prac przy

układaniu membrany EPDM

w technologii mocowania

taśmami

Rys. 4

Rys. 5 Rys. 6

Rys. 7 Rys. 8

Rys. 9 Rys. 10

Rys. 3. Inny wariant metody z wykorzystaniem

płaskowników

krawędzi górnego arkusza zaznacza się linię przerywaną (rys. 4);

b) tymczasowe przyklejanie zakładu – górna część arkusza o szerokości 250 mm powinna być od-

winięta do góry i tymczasowo przyklejona do podkładu przy pomocy preparatu gruntującego Quick Primer krótkimi od-cinkami,

– jeżeli membrana okaże się brudna, należy ją oczyścić szmat-ką, gąbką zmoczoną w preparacie Splice Wash (rys. 5);

c) stosowanie podkładu Quick Primer – podkład Quick Primer przed użyciem należy dobrze wymie-

szać. Nanosi się go na membranę, nakładając go gąbką ru-chem posuwisto-zwrotnym na obie klejone powierzchnie,

– podkład nanosi się do momentu, gdy powierzchnia stanie się ciemnoszara. Należy unikać powstawania smug i mokrych plam. Namoczoną gąbkę pokrywa się powierzchnię o dłu-gości 1,0 m i szerokości 100 mm z każdej strony.

– obie strony klejonych powierzchni powinny być obrabiane w tym samym czasie, aby zapewnić równy czas wysychania,

– sprawdzić czy podkład jest gotowy. Przed nałożeniem taśmy należy odczekać około 10 minut dla umożliwienia całkowi-tego wyschnięcia podkładu. Sprawdzenie polega na dotknię-ciu zagruntowanej powierzchni palcem, aby upewnić się, że zagruntowana powierzchnia jest sucha na całej szerokości. Jeżeli podkład jest lepki, to powierzchnia nie jest jeszcze go-towa do układania taśmy klejącej. Czas wysychania zależy od parametrów powietrza zewnętrznego: wilgotności względ-nej, prędkości wiatru i temperatury (rys. 6);

d) zakładanie taśm – taśmę Quick Seam Splice Tape z papierem ochronnym na

górze należy układać na dolnym arkuszu wzdłuż linii wcześ-niej zaznaczonej,

– po ułożeniu taśmy od razu należy ją docisnąć wałkiem sili-konowy (rys. 7);

e) kontrola ułożenia taśmy – górny odgięty arkusz należy opuścić na dolną część, na taśmę

pokrytą papierem, – taśma powinna wystawać 10 do 15 mm spod górnej krawę-

dzi (rys. 8);f) usunięcie z taśmy papieru ochronnego – w celu usunięcia papieru ochronnego trzeba odgięć arkusz

membrany. Papier zrywa się ciągnąc go pod kątem 45 stopni do taśmy i równolegle do powierzchni membrany,

– po zdjęciu papieru ochronnego swobodnie opuścić membra-nę na taśmę i docisnąć ją (rys. 9);

g) dociskanie połączeń – ostatnią czynnością jest dociskanie połączenia na calej dłu-

gości wałkiem silikonowym: najpierw prostopadle do szwu i potem równolegle (rys. 10).

Szczegóły związane z dachami spadzistymi zielonymi zostaną podane w kolejnym wydaniu miesięcznika.

Opracował: Edmund Ratajczak

Pracownia „Expronad”

FOLIE DACHOWE

20 Dachy 5/2010

Folia dachowa pod gonty bitumiczneDelta®-Roof

Do bogatego portfolio produktów firmy Dörken dołączyła nowa folia dachowa - DeltaDo bogatego portfolio produktów firmy Dörken dołączyła nowa folia dachowa - Delta®®-Roof. -Roof.

Na polskim rynku jest to nowość, ale materiał ten ma za sobą lata prób i testów w skrajnych Na polskim rynku jest to nowość, ale materiał ten ma za sobą lata prób i testów w skrajnych

warunkach klimatycznych na terenie USA i Kanady. Delta®-Roof została opracowana warunkach klimatycznych na terenie USA i Kanady. Delta®-Roof została opracowana

z myślą o dachach w pełni szalowanych i przeznaczonych do krycia gontem. A rynek Ameryki z myślą o dachach w pełni szalowanych i przeznaczonych do krycia gontem. A rynek Ameryki

Północnej to właśnie miliony metrów kwadratowych dachów pokrytych takim materiałem. Północnej to właśnie miliony metrów kwadratowych dachów pokrytych takim materiałem.

ZastosowanieDelta®-Roof jest produktem dedyko-wanym do układania na dachach desko-wanych jako warstwa wstępnego krycia i doskonały materiał podkładowy pod pokrycia z gontów. Folię tę można sto-sować na dachach o kącie nachylenia połaci od 8o. Materiał mocuje się przy pomocy gwoździ z szerokim łbem, tzw. „papiaków”. Gwoździe mogą być wbi-jane zarówno ręcznie, jak i przy użyciu gwoździarek. Montaż foli odbywa się w pasie gór-nym tak, by zakład folii zakrył łączniki i uszczelnił potencjalne miejsca, w któ-rych może nastąpić przeciek. W celu za-chowania maksymalnej wodo- i wiatrosz-czelności zakłady powinno się skleić za pomocą kleju Delta®-Than. Zakład po-ziomy powinien wynosić od 10 do 15 cm, natomiast pionowy od 15 do 20 cm (war-tości te zależne są od kąta nachylenia połaci). Szczegóły zaleceń technicznych znaleźć można na karcie technicznej pro-duktu oraz w instrukcji układania. Wprawdzie Delta®-Roof najczęściej wy-korzystuje się jako podkład pod gont bitumiczny, jednak materiał ten jest rów-nież doskonałą warstwą podkładu pod gont drewniany, łupek naturalny i inne podobne materiały pokryciowe.

BudowaDelta®-Roof to kombinacja dwóch warstw włókniny polipropylenowej, po-między którymi znajduje się zamknięty dla dyfuzji pary wodnej fi lm, oraz wyko-nane z polipropylenu zbrojenie.

Zastosowany fi lm odpowiedzialny jest nie tylko za ograniczenie przepływu pary wodnej (sd = 80 m), ale i za wodoszczel-ność folii. Za sprawą zastosowanych komponentów Delta®-Roof jest w pełni wodoszczelna a jej ograniczona zdol-ność dla dyfuzji pary wodnej zabezpiecza przed powstawaniem pęcherzy parowych pomiędzy folią a gontem bitumicznym.Zadaniem zbrojenia jest zapewnienie od-porności materiału na ewentualne uszko-dzenia mechaniczne podczas prac mon-tażowych oraz spowodowane warunkami atmosferycznymi: wiatrem, deszczem czy śniegiem. Folia Delta®-Roof będzie na rynku kon-kurowała głównie z papami bitumiczny-mi, które stanowią najczęściej stosowa-ny materiał podkładowy pod pokrycia z gontów. Jednak jedną z zalet tej folii jest to, że układa się ją łatwiej niż dotychczas stosowane produkty. Ponadto niewielkie

i lekkie w stosunku do papy rolki folii ła-twej jest magazynować i transportować. Jeszcze inna pozytywną cechą jest rów-nież jej znacznie wyższa wytrzymałość mechaniczna niż tradycyjnych nasączo-nych bitumem folii i pap. Wykonawców na pewno ucieszy fakt, że materiał po-siada zewnętrzną powierzchnię antypo-ślizgową, przez co znacznie poprawia się bezpieczeństwo pracy na wstępnie po-krytym dachu.

W ofercie fi rmy Dörken folia należy do grupy produktów Premium, w związku z czym na każdej rolce folii znajduje się 20 pkt. w programie Dach na Maxxa.

Na podstawie materiałów firmy

Dörken Delta Folie Sp. z o.o.

TECHNIKA SOLARNA

22 Dachy 5/2010

Czysta energia Kolektory słoneczne Fakro

Rozwój przemysłu i konsumpcyjny styl życia sprawiają, Rozwój przemysłu i konsumpcyjny styl życia sprawiają,

że zapotrzebowanie na energię wzrasta. Zasoby że zapotrzebowanie na energię wzrasta. Zasoby

nieodnawialnych źródeł są jednak ograniczone. nieodnawialnych źródeł są jednak ograniczone.

Ich pozyskiwanie staje się coraz trudniejsze, a uzyskiwana Ich pozyskiwanie staje się coraz trudniejsze, a uzyskiwana

z nich energia coraz droższa. Co więcej, taka polityka z nich energia coraz droższa. Co więcej, taka polityka

szkodliwie wpływa na środowisko naturalne. Można jednak szkodliwie wpływa na środowisko naturalne. Można jednak

korzystać z czystej i darmowej energii, której jest pod korzystać z czystej i darmowej energii, której jest pod

dostatkiem. Wystarczy za pomocą kolektorów słonecznych dostatkiem. Wystarczy za pomocą kolektorów słonecznych

Fakro przekształcić promieniowanie cieplne w energię Fakro przekształcić promieniowanie cieplne w energię

i wykorzystywać ją w codziennym życiu. i wykorzystywać ją w codziennym życiu.

ealizując proekologiczny kurs rozwoju, fi rma Fakro wprowadziła do swo-jej oferty kolektory słoneczne. Zamieniają one promieniowanie słoneczne w czystą, darmową energię, którą można wykorzy-stać w gospodarstwie domowym. Instalacje o wysokiej sprawności potrafi ą zaoszczę-dzić nawet do 70% energii koniecznej do podgrzania wody użytkowej oraz 30% energii do centralnego ogrzewania. Niezmiernie ważną rolę w ilości uzyski-wanego ciepła odgrywa odpowiednie położenie kolektorów. Umieszczenie ko-lektorów w kierunku południowym za-pewnia najlepszy odbiór ciepła. Zmiana położenia o 45° w kierunkach wschodnim i zachodnim jest dopuszczalna, lecz obniża sprawność kolektora o około 10%. Kolek-tory słoneczne Fakro posiadają hartowaną

szybę pryzmatyczną, która przepuszcza do wnętrza promienie słoneczne padające nawet pod małym kątem. Powleczony po-włoką wysokoselektywną absorber przyj-muje światło, zamieniając je w ciepło. Ca-łość zamknięta jest w solidnej aluminiowej ramie. Innowacyjny system przesuwnych wsporników montażowych umożliwia in-stalację kolektora na łatach o dowolnym rozstawie. Firma Fakro posiada w ofercie dwa typy kolektorów: SKW oraz SKC. Różnią się one jedynie zastosowanym kołnierzem uszczelniającym. Kolektory SKW mogą być łączone między sobą, jak również sy-stemowo zespalane z oknami dachowymi Fakro w dowolnych konfi guracjach. Wiel-ką zaletą jest możliwość montażu kolekto-rów w dachu za pomocą standardowych

kołnierzy do okien dachowych Fakro, któ-re zapewniają szczelne połączenie z pokry-ciem dachowym. Natomiast kolektorów SKC nie można zespalać z oknami, jednak zastosowanie specjalnych kołnierzy umoż-liwia montaż kolektorów ściśle obok siebie w odległości 3 mm, pełniej pokrywając połać dachową kolektorami.Kolektory Fakro przystosowane są do montażu w połaci dachu o kącie nachy-lenia: – od 15° do 90° dla kolektora SKW, – od 30° do 90° dla kolektora SKC. Zalecany kąt montażu to od 30° do 60°. Położenie w takim zakresie umożliwia optymalną pracę kolektorów w produkcji ciepła.Montaż w dachu, a nie ponad pokryciem dachowym, zdecydowanie polepsza para-metry izolacyjne i sprawnościowe kolekto-rów. Ponadto takie rozwiązanie sprawia, że solary idealnie wtapiają się w bryłę całego budynku, co poprawia estetykę całego da-chu. W ofercie Fakro znajduje się kilka kompletnych zestawów solarnych o różnej wydajności. Odpowiedni zestaw dobiera się w zależności od liczby mieszkańców.

Na podstawie materiałów

firmy Fakro Kolektory słoneczne SKC Kolektory słoneczne SKW

WYKONAWSTWO – BŁĘDY

23Dachy 5/2010

Fuszerka na dachu hali

Artykuł przedstawia halę o powierzchni 4500 mArtykuł przedstawia halę o powierzchni 4500 m22 pokrytą dachem z blachy trapezowej pokrytą dachem z blachy trapezowej

o kącie spadku 2°. Dach wyglądał tak, jakby zrobili go przysłowiowi piekarze, a nie dekarze o kącie spadku 2°. Dach wyglądał tak, jakby zrobili go przysłowiowi piekarze, a nie dekarze

– popełniono na nim wiele błędów, niektóre podstawowe. Dach musiał przeciekać.– popełniono na nim wiele błędów, niektóre podstawowe. Dach musiał przeciekać.

o opisywanej hali zostałem wezwany w celu ustalenia przyczyny przecieków dachu oraz sporządzenia kosztorysu ich usunięcia. Przecieki były tak liczne, że moim zdaniem nie-możliwe było, aby ich przyczyną było wyłącznie kiepskie zaizolowanie dachu. Miałem rację.

Zasadniczy błąd polegał na niepopraw-nym wykonaniu konstrukcji dachu. Kon-strukcja stwarzała zagrożenie życia użyt-kowników hali. Nie ma co się dziwić, że w zimie dachy załamują się pod ciężarem śniegu… Na taki dach dosłownie strach wchodzić, bo nie wiadomo, czy podłoże nie ugnie się po pierwszym kroku. Pod-

pory – kratownice – rozmieszczone były nie co 50, lecz co 200 cm! I to nie pro-stopadle do przebiegu profi li blach, lecz ukośnie (fot. 1). Blacha uginała się nawet poniżej dolnej linii profi lu, a łączenia blach były nieszczelne (fot. 2).Do moich głównych zadań należało m.in. skoncentrowanie się na błędach wykonawczych, nieszczelnościach, które można było naprawić, aby usunąć prze-cieki z dachu. Oto moje uwagi:– pas nadrynnowy jest za mocno wysu-

nięty; zakład blach jest zbyt mały, co przy tak małym spadku dachu (2º) po-woduje cofanie się wody i zaciekanie pod pokrycie (fot. 3);

– pierwsza linia wkrętów farmerskich jest wkręcona tylko w pas nadrynnowy; rozszerzanie i kurczenie się blachy spo-wodowało ich wyrwanie (fot. 4);

– rynny także zamontowano źle; dylata-cje przy lejach spustowych przewidzia-no tylko z jednej strony (fot. 5), wypad-ło też kolanko przy leju;

Fot. 1. Podpory

rozmieszczone

były zbyt rzadko

i nie w prawidłowym

położeniu

Fot. 2. Nieszczelne łączenia blach Fot. 3. Zbyt mały zakład blach


24 Dachy 5/2010

– nieudolne zakończony pas nadrynno-wego przy końcu rynny;

– zakłady blach są niewłaściwie wykonane; łączy się to z nieprawidłowym rozmiesz-czeniem kratownic. Pod skręcanym za-kładem blach nie ma podpór, więc zimą

napór śniegu jest tak duży, że pojawiają się przecieki. Próbowano temu zaradzić, uszczelniając łączenia silikonem (fot. 6), co oczywiście zdało się na nic;

– fot. 7 przedstawia tylną obróbkę świet-lików. Moim zdaniem każde poprzecz-

ne łączenie blach powinno być łączo-ne na rąbek stojący, który usztywniłby blachę, a dodatkowo przy tak małym spadku woda nie miałaby możliwości cofania się;

– przy końcach blachy trapezowej za-stosowano uszczelkę profi lowaną, która po pewnym czasie „wyfrunęła”. By tego uniknąć należało przykręcić uszczelkę wkrętami do każdej fali, do-datkowo dolną część trapezu należa-ło podwinąć kleszczami do góry tak, aby tworzyła zaporę przed deszczem i śniegiem padającym w kierunku przeciwnym do spadku dachu;

– nieumiejętnie „uszczelnienie” podsta-wy wentylatora (fot. 8); ile tubek siliko-nu zostało tu zużytych?

– kolejne szczelne przejście…(fot. 9);– stopień skorodowania blachy każe się

domyślać, że użyto tu najtańszego materiału;

Fot. 4. Wkręty zostały wkręcone tylko w blachę obróbki Fot. 5. Dylatacja w rynnie tylko z jednej strony

Fot. 6. Źle wykonane zakłady blach Fot. 7. Źle wykonane tylne obróbki świetlików

Fot. 8. Zagadka:

ile tubek silikonu

zużyto?


25Dachy 5/2010

– proszę zwrócić uwagę na łączenie rury spustowej (fot. 10). Jeśli występuje taki przypadek, to nie powinno się mon-tować tak krótkiego odcinka rury na górze; należało podzielić rurę na dwie części i złączkę zainstalować na środ-ku, W ostateczności krótki odcinek za-montować na dole;

– po drugiej stronie hali nie było lepiej. Zła-pałem się za głowę i zastanawiałem się, czy to nie przysłowiowi piekarze kryli ten dach (fot. 11). Dowodzi tego po pierwsze, brak umiejętności rozmierzenia dachu, a po drugie, sposób, w jaki wykonawcy przedłużyli arkusze blachy – zamiast bla-chę podłożyć, oni nałożyli ją, a następnie skręcili i uszczelnili jakąś masą. Widać śla-dy zastoin wodnych. Te miejsca nie mo-gły długo pozostać szczelne;

– rozwiązania rodem z murarki (fot. 12) – „coś nie pasuje, to się zaszpachluje.” Bez komentarza.

Moje notatki z tego dachu są o wiele bardziej obszerne, ale tu zaprezento-

wałem tylko najbardziej jaskrawe błę-dy. Inwestor poniesie spore koszty na naprawę dachu, przedtem jednak musi poprawić konstrukcję dachu. Pod bla-chą muszą się znaleźć dodatkowe pła-twie bez których ryzykowne jest poru-szanie się po dachu .

Dawid Adamiec

www.dekarzjakosci.pl

Fot. 9. Uszczelnienie rury wywiewnej Fot. 10. Nieumiejętne połączenie rury spustowej

Fot. 11. Nieznajomość podstaw rzemiosła

dekarskiego

Fot. 12. Komentarz chyba zbyteczny

Fakro Sp. z o.o ul. Węgierska 144a

33-300 Nowy Sącz

tel. +48 18 444 0 444

fax +48 18 444 0 333

infolinia 0 800 100 052

[email protected]

www.fakro.pl

OK

NA

DA

CH

OW

E

Okno obrotowe PTP–V U3Cechy szczególne innowacyjny system wzmocnienia konstrukcji okna topSafe; klamka umieszczona w dolnej części

skrzydła; możliwość montażu na trzech głębokościach; okno trwałe, odporne na korozję i zmienne

czynniki atmosferyczne, przeznaczone do pomieszczeń o podwyższonej wilgotności

Materiał ościeżnicy wielokomorowe profile PVC wzmacniane ocynkowanymi rdzeniami stalowymi

Charakterystyka oszklenia 4H–Tg16Ar–4T (zewnętrzna szyba hartowana, ciepła ramka TGI, wewnętrzna szyba z powłoką

niskoemisyjną, wypełnione argonem)

Współczynnik przenikania ciepła

U dla szyby [W/m2K] 1,0


U dla okna [W/m2K] 1,4

Współczynnik izolacyjności

akustycznej Rw [dB] 31

Przenikalność światła 0,79

Uszczelki potrójny system uszczelnienia z tworzywa TPE, EPDM (uszczelka przylgowa, obwodowa, boczna)

Kołnierz różne typy do każdego rodzaju pokrycia

Wentylacja wydajny nawiewnik V-35 o wydajności do 43 m³/h, mikrouchylenie

Dodatkowe akcesoria wewnętrzne: rolety, zasłony plisowane, żaluzje; zewnętrzne: rolety, markizy;

drążek teleskopowy, system sterowania elektrycznego

Gwarancja 10 lat na okna, 20 lat na zestaw szybowy, bezterminowa gwarancja szyby hartowanej na gradobicie

Okno obrotowe FTP-V U3 ProfiCechy szczególne innowacyjny system wzmocnienia konstrukcji okna topSafe; klamka umieszczona w dolnej części

skrzydła; możliwość montażu na trzech głębokościach

Materiał ościeżnicy drewno sosnowe, impregnowane próżniowo, dwukrotnie malowane lakierem akrylowym












Wentylacja automatyczny nawiewnik V40P (o wydajności do 52 m³/h, optymalnie dozuje ilość napływającego

świeżego powietrza dbając o zdrowy mikroklimat w pomieszczeniu i oszczędność energii cieplnej),

mikrouchylenie


klamka z blokadą, drążek teleskopowy, system sterowania elektrycznego


Okno obrotowe FTP-V U3 ElectroCechy szczególne wyposażone w urządzenie umożliwiające jego zdalne otwieranie i zamykanie oraz sterowanie

dodatkami za pomocą jednego pilota, posiada czujnik deszczu; innowacyjny system wzmocnienia

konstrukcji okna topSafe; klamka z siłownikiem umieszczona w dolnej części skrzydła; możliwość

montażu na trzech głębokościach















mikrouchylenie

Dodatkowe akcesoria wewnętrzne: rolety, zasłony plisowane, żaluzje;zewnętrzne: rolety, markizy


OK

NA

DA

CH

OW

E

Okno obrotowe o podwyższonej osi obrotu FYP–V U3 proSkyCechy szczególne oś obrotu umieszczona powyżej połowy wysokości okna, przez co nawet wysoka osoba może

swobodnie podejść do krawędzi okna; innowacyjny system wzmocnienia konstrukcji okna topSafe;

klamka umieszczona w dolnej części skrzydła; możliwość montażu na trzech głębokościach















mikrouchylenie


klamka z blokadą, drążek teleskopowy


Okno uchylno-obrotowe FPP–V U3 preSelectCechy szczególne dwie oddzielone od siebie funkcje otwierania skrzydła: uchylna oraz obrotowa – zmianę sposobu

otwierania umożliwia przełącznik preSelect umieszczony w bocznej części ościeżnicy; innowacyjny

system wzmocnienia konstrukcji okna topSafe; klamka umieszczona w dolnej części skrzydła;

możliwość montażu na trzech głębokościach















mikrouchylenie


klamka z blokadą, drążek teleskopowy


Okno obrotowe FTP–V P2 SecureCechy szczególne laminowana i antywłamaniowa szyba klasy P2A; innowacyjny system wzmocnienia konstrukcji okna

topSafe; dodatkowo system zabezpieczający przed wymontowaniem szyby; klamka z blokadą;

klamka umieszczona w dolnej części skrzydła; możliwość montażu na trzech głębokościach


Charakterystyka oszklenia 4HS–Tg14Ar–33.2T; pakiet antywłamaniowy klasy P2A (zewnętrzna szyba hartowana z powłoką

łatwozmywalną, ciepła ramka TGI, szyba wewn. laminowana i antywłamaniowa z powłoką







akustycznej Rw [dB] –






mikrouchylenie

Dodatkowe akcesoria akcesoria wewnętrzne: rolety, zasłony plisowane, żaluzje;zewnętrzne: rolety, markizy


Keylite RW Polska sp. z o.o.ul. Marszałkowska 115 p. 215

00-102 Warszawa

Zakład Produkcyjny w Zambrowie

ul. Wojska Polskiego 27A

18-300 Zambrów

tel. +48 86 475 31 20

fax +48 86 475 31 20

[email protected]

www.starlite.pl

OK

NA

DA

CH

OW

E

Okno dachowe obrotowe Starlite™ (CP)Cechy szczególne dwustopniowy zamek z uchwytem umieszczonym w górnej części okna. Wentylacja przy zamkniętym

oknie

Materiał ościeżnicy wysokiej jakości drewno sosnowe, klejone warstwowo oraz impregnowane ciśnieniowo

Charakterystyka oszklenia 4H-20-4TM (szyba zewnętrzna hartowana, przestrzeń wypełniona argonem, szyba wewnętrzna

z powłoką niskoemisyjną)






akustycznej Rw [dB] 28 (–1; –2)

Przenikalność światła (t-value) 80%

Uszczelki przyszybowe z butylu oraz podwójne (przylgowa i obwodowa) wykonane z EPDM i TPE

Kołnierz z blachy aluminiowej w kolorze grafitowym RAL7022 na zamówienie w dowolnym kolorze RAL

Wentylacja klapa wentylacyjna z filtrem o przepływie powietrza do 56 m3/h

Dodatkowe akcesoria żaluzja w pakiecie szybowym (w opcji – elektryczna sterowana na pilota, lub mechaniczna przesuwana

magnesem), szyba wewnętrzna zespolona, roleta wewnętrzna, żaluzja, zamek bezpieczeństwa,

ogranicznik otwierania, drążki teleskopowe obsługi okna i żaluzji

Gwarancja 10 lat na okna i żaluzje wewnątrzszybowe

Okno dachowe obrotowe z dolną klamką Starlite™ (CPBH)Cechy szczególne trzystopniowy zamek z uchwytem umieszczonym w dolnej części okna; wentylacja przy zamkniętym

oknie w górnej części skrzydła


Charakterystyka oszklenia 4H-20-4TM (szyba zewnętrzna hartowana typu Float, wewnętrzna typu Termofloat)










Wentylacja klapa wentylacyjna z filtrem o przepływie powietrza do 56 m3 /h





OK

NA

DA

CH

OW

E

Okno dachowe Białe Starlite™ (WFCP)Cechy szczególne dostępne w każdym typie oraz rozmiarze okna. Idealne rozwiązanie do pomieszczeń narażonych

na wilgoć, parę lub kurz

Materiał ościeżnicy wysokiej jakości drewno sosnowe, klejone warstwowo, impregnowane ciśnieniowo oraz pokryte

3-krotną warstwą farby poliuretanowej

Charakterystyka oszklenia 4H-20-4TM (szyba zewnętrzna hartowana, przestrzeń wypełniona argonem, szyba wewnętrzna

z powłoką niskoemisyjną)















Okno dachowe ewakuacyjno-wyłazowe Starlite™ (FE)Cechy szczególne podwójny system otwierania (klamka u góry okna, umożliwiająca obrót o 180°; klamka u dołu okna,

dająca możliwość uchylenia skrzydła do kąta 45°); wentylacja przy zamkniętym oknie

















Okno dachowe obrotowo-klapowe Starlite™ (TH)Cechy szczególne podwójny system otwierania (klamka u góry okna, umożliwiająca obrót o 180; klamka u dołu okna,

dająca możliwość uchylenia skrzydła do kąta 30°); wentylacja przy zamkniętym oknie

















Velux Polska Sp. z o.oul. Muszkieterów 15A

02-273 Warszawa

tel. +48 22 33 77 000

fax +48 22 33 77 090

[email protected]

www.velux.pl

OK

NA

DA

CH

OW

E

Okno obrotowe GGL 3059Cechy szczególne uchwyt otwierający w górnej części skrzydła, obrót o 180° umożliwiający umycie okna od wewnątrz,

blokada do wietrzenia lub umycia

Materiał ościeżnicy drewno sosnowe klejone warstwowo, impregnowane i trzykrotnie lakierowane

Charakterystyka oszklenia 4-16Ar-4H (energooszczędny pakiet szybowy: szyba zewnętrzna hartowana, przestrzeń wypełniona

argonem, szyba wewnętrzna z powłoką niskoemisyjną)






akustycznej Rw [dB] 32 (dotyczy całego okna)


Uszczelki przyszybowe z butylu, między skrzydłem a ościeżnicą z EPDM oraz elastomeru TPE

Kołnierz standardowo szare z aluminium, na zamówienie z miedzi, tytancynku

Wentylacja klapa wentylacyjna z filtrem o przepływie powietrza do 49 m³/h

Dodatkowe akcesoria przeciwsłoneczne: rolety wewnętrzne, żaluzje zewnętrzne markizy lub rolety, drążek teleskopowy, zamek,

elektryczny system sterowania, szyba bezpieczna, szyba antywłamaniowa

Gwarancja okno: 10 lat, szyba: 20 lat

Okno obrotowe GZL 1059Cechy szczególne GZL 1059 – uchwyt listwowy w górnej części skrzydła; GZL 1059 B – klamka w dolnej części skrzydła

Materiał ościeżnicy drewno sosnowe klejone warstwowo, impregnowane i dwukrotnie lakierowane











Kołnierz szare z aluminium

Wentylacja moduł wentylacyjny o przepływie do 24 m³/h

Dodatkowe akcesoria przeciwsłoneczne: rolety wewnętrzne, żaluzje zewnętrzne markizy lub rolety, drążek teleskopowy, zamek


Okno obrotowe GGL 3073Cechy szczególne uchwyt otwierający w górnej części skrzydła, obrót o 180° umożliwiający umycie okna od wewnątrz,

blokada do wietrzenia lub umycia


Charakterystyka oszklenia 33.1-14Ar-4H (energooszczędny bezpieczny pakiet szybowy: szyba zewnętrzna hartowana, przestrzeń

wypełniona argonem, szyba wewnętrzna 2 × 3 mm klejona z warstwą folii, powłoka łatwozmywalną)














OK

NA

DA

CH

OW

E

Okno uchylno-obrotowe GHL 3059Cechy szczególne okno uchylno-obrotowe o podwójnym systemie otwierania, uchylanie skrzydła do kąta z możliwością

zatrzymania w trzech pozycjach

















Okno obrotowe GGU 0059Cechy szczególne okno drewniano-poliuretanowe, otwieranie obrotowe, obrót o 180° umożliwiający umycie okna od

wewnątrz, blokada do wietrzenia lub umycia

Materiał ościeżnicy technologia rdzenia drewnianego pokrytego ciśnieniowo poliuretanem, w kolorze białym
















Okno obrotowe elektryczne GGL Integra® 3073Cechy szczególne wbudowany system elektryczny działający na fale radiowe io-homecontrol®, czujnik deszczu, pilot


Charakterystyka oszklenia 33.1-14Ar-4H (energooszczędny bezpieczny pakiet szybowy: szyba zewnętrzna hartowana, przestrzeń

wypełniona argonem, szyba wewnętrzna 2 x 3 mm klejona z warstwą folii, powłoka łatwozmywalną)











Dodatkowe akcesoria elektryczne przeciwsłoneczne rolety wewnętrzne, żaluzje rolety zewnętrzne i markizy; oświetlenie nad

oknem; inne produkty io-homecontrol®


OK

NA

DA

CH

OW

EOkpol Sp. z o.o.ul. Topolowa 24

Skarbimierz-Osiedle

48-318 Skarbimierz

tel. +48 77 404 66 77 [email protected]

fax +48 77 411 57 34 www.okpol.pl

Uchylno-przesuwne okno do poddaszy Perfect PlusBH

Cechy szczególne podczas otwierania okna całe skrzydło unosi się na zewnątrz i nie zajmuje przestrzeni poddasza;

większe bezpieczeństwo i komfort użytkowania okna uzyskano dzięki unikalnemu zabezpieczeniu

przed uderzeniem głową o skrzydło otwartego okna (co jest możliwe w przypadku okien obrotowych

i wysokoosiowych)

Materiał ościeżnicy klejone drewno sosnowe, zabezpieczone środkiem impregnującym, lakierowane

Charakterystyka oszklenia wypełnione argonem, energooszczędne zestawy szybowe z warstwą niskoemisyjną, szyba zewnętrzna

hartowana, samoczyszcząca


U dla szyby [W/m2K] 1,0 wg EN674





Przenikalność światła (t-value) 0,78

Uszczelki potrójny system uszczelek: przylgowa z EPDM, cierna z EPDM, obwodowa z TPE

Kołnierz do pokryć wysokich – do 9 cm wys. profilu; uniwersalny – do 5 cm wys. profilu; do pokryć płaskich

– do 1 cm wys. profilu; kombi – umożliwia łączenie okien w grupy w poziomie i w pionie

Wentylacja automatyczny nawiewnik, instalowany w ościeżnicy, dwa stopnie mikrouchylenia w klamce

Dodatkowe akcesoria roleta Multistop, roleta Decomatic, roleta Classic, roleta Plisowana, moskitiera, markiza zewnętrzna,

roleta zewnętrzna (obsługiwana ręcznie, zasilana elektrycznie, zasilana z baterii solarnych), zamek

okienny, uniwersalny drążek teleskopowy, siłowniki elektryczne, detektor deszczu, detektor wiatru

Gwarancja 10 lat na okno, 20 lat na szyby

Obrotowe okno do poddaszy ComfortBH

Materiał ościeżnicy klejone drewno sosnowe, zabezpieczone środkiem impregnującym, lakierowane










Uszczelki potrójny system uszczelek: przylgowa z EPDM, cierna z EPDM, obwodowa z TPE, dodatkowa

uszczelka w górnym profilu okna



Wentylacja automatyczny nawiewnik, instalowany w ościeżnicy, dwa stopnie mikrouchylenia w klamce

Dodatkowe akcesoria roleta Multistop, roleta Decomatic, roleta Classic, roleta Plisowana, moskitiera, markiza zewnętrzna,

roleta zewnętrzna (obsługiwana ręcznie, zasilana elektrycznie, zasilana z baterii solarnych), zamek

okienny, uniwersalny drążek teleskopowy, siłowniki elektryczne, detektor deszczu, detektor wiatru


Obrotowe okno do poddaszy Termo PVCBH

Cechy szczególne nie wymaga konserwacji, nie wymaga lakierowania, polecane do pomieszczeń o podwyższonej

wilgotności

Materiał ościeżnicy wielokomorowe, bezołowiowe profile PVC w kolorze białym, wzmocnione metalowym kształtownikiem










Uszczelki potrójny system uszczelek: przylgowa z EPDM, cierna z EPDM, obwodowa z TPE, dodatkowa

uszczelka w górnym profilu okna



Wentylacja mikrouchylenie w klamce

Dodatkowe akcesoria roleta Multistop, roleta Classic, roleta Plisowana, moskitiera, markiza zewnętrzna, roleta zewnętrzna

(obsługiwana ręcznie, zasilana elektrycznie, zasilana z baterii solarnych), zamek okienny, uniwersalny

drążek teleskopowy, siłowniki elektryczne, detektor deszczu, detektor wiatru


KONSTRUKCJE

33Dachy 5/2010

Znaki, inskrypcje i ślady

w zabytkowych konstrukcjach

dachowych, cz. 2Zabytkowe konstrukcje dachowe to części zabytku, które są szczególnie zagrożone Zabytkowe konstrukcje dachowe to części zabytku, które są szczególnie zagrożone

nieprzemyślanymi działaniami człowieka. Jeszcze do niedawna zabytkowe konstrukcje nieprzemyślanymi działaniami człowieka. Jeszcze do niedawna zabytkowe konstrukcje

dachowe były słabo rozpoznane i zbadane. Dzisiaj stan ten ulega w Polsce nieznacznej dachowe były słabo rozpoznane i zbadane. Dzisiaj stan ten ulega w Polsce nieznacznej

poprawie. Dzięki nowym informacjom naukowo–badawczym inaczej prowadzi się poprawie. Dzięki nowym informacjom naukowo–badawczym inaczej prowadzi się

rozpoznanie starych konstrukcji więźb — zwraca się uwagę na nowe, pomijane dotąd rozpoznanie starych konstrukcji więźb — zwraca się uwagę na nowe, pomijane dotąd

elementy. elementy.

2. Inskrypcje

Na poddaszach spotykamy inskrypcje wykonane na różnych częściach kon-strukcji i na różnych wysokościach.

Na belkach wiązarowych, widocz-nych pierwotnie we wnętrzach obiek-tów jako belki stropowe, a następnie w wyniku przebudów znajdujące się obecnie na poddaszu. Napisy na nich widniejące należały do pierwotnego wystroju wnętrza kościoła (są to np. daty budowy, konsekracji, napisy upa-miętniające fundatora, cytaty z Biblii itp.) – fot. 1. Na stolcach, storczykach, krokwiach lub jętkach – napisy zawierające daty

i podpisy mistrzów ciesielskich, rze-mieślników i robotników pracujących przy wznoszeniu lub naprawie kon-strukcji (np. remont więźby, wymiana pokrycia dachu). Napisy takie umiesz-czano na tych elementach konstrukcji, które mogły zapewnić im długie prze-trwanie (fot. 2). Do tej grupy zaliczyć też należy znaki handlowe (fot. 3). Podpisy (imiona, nazwiska) i napisy umieszczane przez przypadkowe oso-by, w celach pamiątkowych. Niektóre z nich posiadają wartość historyczną (np. podpis i informacja o żołnierzu ukrywającym się na poddaszu w cza-sie I wojny światowej), inne mogą być zabawne (np. XIX-wieczne anonimo-we wyznania miłosne) – fot. 4.

Napisy te wykonywane były kredą, far-bą, ołówkiem, często także wycinano je na powierzchni drewna ostrym na-rzędziem. Zdarza się, że część z nich jest nieczytelna lub uszkodzona. Tym

bardziej należy na nie zwrócić uwagę i odpowiednio udokumentować.

3. Ślady obróbki ręcznej

lub mechanicznej Traseologia zajmuje się śladami pozo-stawionymi na powierzchniach obra-bianych elementów konstrukcji drew-nianych przez narzędzia ciesielskie. Badacze z Czech ciągle doskonalą jej metody . Jako podstawę do swoich badań przyjęli oni informacje uzyskane z dawnych przekazów

Fot. 1. Napis i data budowy

Fot. 2. Kolejna data – wzniesienia dachu lub

remontu

Fot. 3. Dawny znak handlowy

KONSTRUKCJE

34 Dachy 5/2010

pisemnych i grafi cznych na temat tradycyj-nej obróbki drewna, a także wykorzystali efekty eksperymentalnych doświadczeń, polegających na wykonaniu prac ciesiel-skich zrekonstruowanymi narzędziami.Stosowano dwie metody ociosywania drewna. Starsza polegała na tym, że pniak leżał bezpośrednio na ziemi lub na pod-kładkach zablokowany klinami lub klam-rami. W drugiej metodzie cieśle przesu-wali się wzdłuż pniaka umieszczonego ponad poziomem terenu na drewnianych podpórkach (kozłach). Zależnie od metody, używano różnych narzędzi ciesielskich – toporów, cioseł, siekierek, narzędzi o ostrzu symetrycz-nym lub asymetrycznym, dostosowanych do cieśli prawo i leworęcznych. Pniaki

rozpiłowywano piłami ręcznymi (zwy-kłymi i ramowymi) lub rozpoławiano za pomocą klinów. Każde z narzędzi ciesielskich pozosta-wia charakterystyczny ślad, po którym można je rozpoznać i na którego pod-stawie następnie wnioskować o kształ-cie narzędzia i metodzie obróbki. Na przykład można odtworzyć szerokość ostrza topora, kierunek i kąt uderzenia, stwierdzić czy na innych elementach wy-stępuje ten sam ślad. Mikrouszkodzenia ostrza trwają przez pewien czas, a ich ślady to swoiste „linie papilarne” narzę-dzia. Można dalej wnioskować, w jakiej pozycji znajdował się cieśla, czy używał narzędzi dla osób prawo- czy leworęcz-nych. Ślady obróbki są bardzo dobrze

widoczne na powierzchni twardego drewna dębu, natomiast mniej wyraźnie na powierzchni drewna iglastego (fot. 5, 6). Traseologia pozwala w określonych przypadkach określić metodę obróbki danego elementu .

4. Inne ślady na elementach

konstrukcjiKołeczki i ślady po klinachTakie ślady są związane z obróbką drew-na. Jeśli występują w płaszczyźnie ele-mentu, która jest obrobiona, może to być ślad po rozszczepieniu (rozpołowieniu) elementu przy wstępnej obróbce (fot. 7).Otwory po kołkach w pierwszych wią-zarach konstrukcji – służyły do przybicia za pomocą drewnianych kołków prowi-zorycznych wzmocnień stabilizujących montowane wiązary. Następnie wzmoc-nienia te demontowano. Zaciosy na krawędziach dużych obro-bionych elementów wykonywano w celu wciągnięcia ich za pomocą liny na duże wysokości. Do transportu pionowego na budowie służyły kołowroty lub dźwi-gi deptakowe różnej wielkości. Czasami urządzenia te zachowały się w różnym stopniu kompletności na poddaszach lub ślady po nich są widoczne na elementach konstrukcji dachu (np. mogą to być pół-okrągłe wycięcia służące do ułożenia po-ziomego wału obrotowego lub okrągłe wycięcia po mocowaniu wału w układzie pionowym).

1 Rouzicka Petr, „Trasologie tesarskych seker – stopy po nastrojach,które vznikaji pri opracowani dreva pri vyrobe tesarskych konstrukcji – Svornik 3/2005, Unicornis

Praha 2005, str. 5–292 Janak Karel, „Co muze rici prano (vyvoj a traseologie reznych nastroju)” - Svornik 3/2005, Unicornis Praha 2005, str. 31–44

Fot. 4. Wyryte w drewnie wyznanie miłosne z XIX w. Fot. 5. Na twardej dębinie widać wyraźne ślady obróbki

Fot. 6. Miękkie drewno drzew iglastych gorzej zachowuje ślady narzędzi ciesielskich

KONSTRUKCJE

Duże kołeczki (wielkości 12–14 cm i średnicy ok. 2–3 cm) tkwiące w drew-nie i gniazda po nich są śladami po spła-wianiu drewna, a dokładniej po wykona-niu zaczepów umożliwiających opasanie spławianego drewna linami. Obecność takich śladów powinna być opisana, ponieważ drewno mogło być dostarcza-ne z dużej odległości, a to może mieć dzisiaj znaczenie np. dla prawidłowości badań dendrochronologicznych i innych wniosków badawczych.Małe kołeczki (wielkości 2–3 cm, wpuszczane na ok. 0,5 cm w powierzch-nie krokwi i jętek) wykonane w konstruk-cjach sosnowych z drewna sosnowego lub

dębowego nie posiadają do dzisiaj jedno-znacznego wytłumaczenia. Snuto różne hipotezy na ich temat. Jedne z najbardziej prawdopodobnych to przypuszczenie, że na tych kołeczkach zawieszano niewielkie, lekkie wiązki słomy. Miało to być może na celu zniechęcenie nietoperzy do przeby-wania na poddaszach – system radarowy, jakiego używają te ssaki w celu określenia precyzyjnej odległości od przeszkody, wymaga gładkiej powierzchni, od której odbija się wysyłany sygnał. Wiązki słomy mogły taki sygnał tłumić. Inna hipoteza zakładała wykorzystanie kołeczków do zawieszania na nich ziół w celu ich wysuszenia. Jednak wystę-powanie kołeczków w miejscach bar-dzo trudno dostępnych nasuwa pewne wątpliwości co do trafności takich przy-puszczeń. Nawierty Są wykonywane współcześnie, w celach pobrania próbek do badań dendro-chronologicznych. Miejsca nawiertów oznacza się zwykle kredą. Niestety po upływie dłuższego czasu może okazać się, że zaniknie pamięć o tych pracach i nie będzie wiadomo, kiedy i kto pobie-rał próbki do badań, co może mieć zna-czenie przy poszukiwaniu ich wyników. Dlatego moim zdaniem miejsca poboru próbek powinno się oznaczać w jedno-znaczny i trwały sposób.

5. PodsumowanieNa powierzchniach drewnianych ele-mentów, składających się na konstruk-cję zabytkowych więźb dachowych, znajduje się wiele nieudokumentowa-nych do dzisiaj śladów, które są nośni-kami informacji naukowej dotyczącej historii obiektu (jego przebudów, tech-nologii stosowanych do jego wzniesie-nia) lub które mają wartość pamiątek historycznych. Niestety bardzo często spotykanym (nie tylko w Polsce) zale-ceniem remontowym, wykonywanym bez utrwalenia wyżej wymienionych przekazów, są wytyczne nakazujące ociosanie uszkodzonych lub biologicz-nie skorodowanych powierzchni drew-na konstrukcji. W ten sposób nieroz-poznane ślady mogą zostać całkowicie zniszczone, co w trwały sposób wpły-wa na zacieranie przekazu historyczne-go i naukowego.

mgr inż. arch. Dominik Mączyński

Krajowy Ośrodek Badań

Dokumentacji Zabytków

Zdjęcia: Autor

Fot. 7. Ślady po klinach

EN 5 44

1.300

g/ m2b

itu

m

DACHY_KRZYWE_bez BAUTECA.indd 1 2010-04-08 16:01:30

OCHRONA ODGROMOWA

36 Dachy 5/2010

Zwody instalacji odgromowej

na dachach obiektów budowlanych

rządzenia piorunochronne LPS (ang. Lightning Protection System) na obiektach budowlanych powinny być wy-konane zgodnie z zaleceniami Polskich Norm. Takie wymagania zawarto w roz-porządzeniach ministra infrastruktury [1, 2], w których stwierdzono, że:

Budynek należy wyposażyć w instalację chroniącą od wyładowań atmosferycz-nych. Obowiązek ten odnosi się do budynków wyszczególnionych w Pol-skich Normach dotyczących ochrony odgromowej obiektów budowlanych (§ 53, pkt. 2). Instalacja piorunochronna, o której mowa w § 53, pkt. 2 powinna być wykonana zgodnie z wymaganiami Polskich Norm dotyczącymi ochro-ny odgromowej obiektów budowla-nych (§ 184).

W Prawie budowlanym zestawiono wy-kaz norm, do których są w nim powoła-nia. Należy również zauważyć, że obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy pro-jektować i budować w sposób określony w przepisach oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej.Obecnie normy serii PN-IEC 61024 oraz PN-IEC 61312 zostały zastąpione przez następujące normy:

PN-EN 62305-1, Ochrona odgromo-wa – Część 1: Wymagania ogólne; PN-EN 62305-2, Ochrona odgromo-wa – Część 2: Zarządzanie ryzykiem;

PN-EN 62305-3, Ochrona odgromowa – Część 3: Uszkodzenia fi zyczne obiek-tów budowlanych i zagrożenie życia; PN-EN 62305-4, Ochrona odgromowa – Część 4: Urządzenia elektryczne i elek-troniczne w obiektach budowlanych;

Poniżej przedstawiono wymagania w za-kresie ochrony odgromowej obiektów z dachami płaskimi wprowadzane przez normy serii PN-EN 62305.

Zwody poziome niskie

na dachach płaskichPodstawowym zadaniem urządzenia pio-runochronnego jest przejęcie i odpro-wadzenie do ziemi prądu wyładowania piorunowego bez szkody dla chronio-nego obiektu i urządzeń w nim zainsta-lowanych oraz w sposób bezpieczny dla przebywających wewnątrz ludzi. Materiały wykorzystywane do budowy urządzenia piorunochronnego powinny bez uszkodzeń wytrzymać skutki elektro-magnetyczne i mechaniczne wywoływane przez rozpływający się prąd piorunowy oraz skutki występujących w naturalnych warunkach naprężeń mechanicznych lub korozji. Do przechwycenia i rozprosze-nia prądu piorunowego należy wykorzy-stywać naturalne elementy przewodzące (np. metalowe pokrycia dachu, balustrady, metalowe fasady, pręty zbrojeniowe) wy-stępujące w chronionym obiekcie. Należy jednak zapewnić galwaniczną ciągłość po-łączeń pomiędzy wybranymi elementami.

W obiektach, w których nie ma możliwo-ści wykorzystania naturalnych elementów konstrukcyjnych lub ich wykorzystanie jest niecelowe, należy stoso wać elementy instalowane tylko do celów ochrony od-gromowej. Elementami takimi są zwody, układane na dachach obiektów budowla-nych. Ich zadaniem jest niedopuszczenie do bezpośredniego wyładowania pioru-nowego w powierzchnię dachu. Minimal-ne powierzchnie przekrojów oraz kształ-ty materiałów stosowanych na zwody zestawiono w tabeli 1. Można także wykorzystać inne mate-riały o równoważnych właściwościach elektrycznych oraz mechanicznych i che-micznych. W większości obiektów budowlanych posiadających dachy płaskie do prze-chwytywania prądu piorunowego wy-korzystywane są zwody poziome niskie. Wymiary oka siatki zwodów w zależności od wymaganego poziomu ochrony prze-stawiono w tabeli 2. Zwody powinny być mocowane w spo-sób trwały na powierzchni dachu wy-konanego z materiału niepalnego lub trudnozapalnego. Do tworzenia siatki zwodów wykorzystywane są:

różnorodne wsporniki mocowane do dachu obiektu lub ustawiane na nim, złączki do łączenia zwodów, elastyczne elementy łączące przewody pomiędzy sobą lub z przewodzącymi elementami konstrukcji dachu.

Polskie przepisy budowlane stanowią, że budynki określone w Polskich Normach powinny Polskie przepisy budowlane stanowią, że budynki określone w Polskich Normach powinny

posiadać instalacje chroniące od wyładowań piorunowych. Zdrowy rozsądek (a może posiadać instalacje chroniące od wyładowań piorunowych. Zdrowy rozsądek (a może

intuicja) nakazuje ochronę obiektów mieszkalnych kryjących w sobie urządzenia i instalacje intuicja) nakazuje ochronę obiektów mieszkalnych kryjących w sobie urządzenia i instalacje

o znacznej wartości, budynków użyteczności publicznej oraz obiektów o dużej wartości o znacznej wartości, budynków użyteczności publicznej oraz obiektów o dużej wartości

historycznej lub kulturalnej. historycznej lub kulturalnej.

OCHRONA ODGROMOWA

37Dachy 5/2010

Odstępy pomiędzy wspornikami powin-ny wynosić ok. 1,0 m (jeśli podpierają one przewody okrągłe lite) lub 0,5 m (je-

śli mamy do czynienia z taśmami i linka-mi poziomymi na powierzchniach pozio-mych i pionowych).

Sposób mocowania zależy od materia-łu pokrycia dachowego. W typowych obiektach można zastosować wsporniki

Tabela 1. Materiał, kształt i minimalna powierzchnia przekroju materiałów urządzenia piorunochronnego (wg PN-EN 62305-3)

Materiał na zwody

Materiał KształtMinimalna powierzchnia

przekroju w mm2 Uwagi

miedź,

miedź ocynowana

taśma

drut

linka

pręt (tylko miedź)

50

50

50

2001), 2)

min. grubość 2 mm

średnica 8 mm

min. średnica każdego drutu 1,7 mm

średnica 16 mm

aluminium

taśma

drut

linka

70

50

50

min. grubość 3 mm

średnica 8 mm


stop aluminium,

stal ocynowana ogniowo

taśma

drut

linka

pręt

50

50

50

2001), 2)

min. grubość 2,5 mm

średnica 8 mm


średnica 16 mm

stal nierdzewna

taśma

drut

linka

pręt

50

50

70

2001), 2)

min. grubość 2 mm

średnica 8 mm


średnica 16 mm

1) odpowiednie tylko na zwody pionowe. W miejscach, gdzie naprężenia mechaniczne (np. powodowane wiatrem) nie są krytyczne, można

stosować zwody pionowe o długości do 1 m z pręta o średnicy 10 mm i dodatkowym mocowaniu2) odpowiednie na pręty wprowadzane do ziemi (nie dotyczy stopu aluminium).

Dokładne informacje dotyczące grubości i materiałów powłok oraz uwagi szczegółowe o możliwościach stosowania poszczególnych materiałów

w normie PN-EN 62305-3.

OCHRONA ODGROMOWA

38 Dachy 5/2010

układane lub przyklejane do powierzchni dachu (rys. 1).

W przypadku dachu pokrytego memb-raną hydroizolacyjną lub innym po-dobnym materiałem, można zastoso-wać lekkie wsporniki, które mocuje się do powierzchni dachu w następujący sposób:

wsporniki należy ustawić na dachu w odpowiednich miejscach i jeśli jest to niezbędne, połączyć przewodami tworząc wymaganą siatkę zwodów,

wyciąć z materiału z materiału, którym pokryty jest dach, „paski” o długości i szerokości odpowied niej dla danego wspornika,

wykorzystując technikę łączenia odpo-wiednią dla danego tworzywa (zgrze-wanie, klejenie) przymocować podsta-wę wspornika do powierzchni dachu a następnie założyć główną część wspornika.

Do połączenia przewodów w tworzo-nych układach zwodów stosowane są różnorodne złącza typu krzyżowego lub typu T (fot. 2). W przypadku rozległych dachów należy uwzględnić zmiany długości drutu two-rzącego siatkę zwodów powstałe na sku-tek zmian temperatury. Ogólna zależność określająca przyrost długości drutu ∆L przy wzroście tempe-ratury ∆T wynosi:

∆L = α • ∆L • ∆T

gdzie:L – długość drutu,α – temperaturowy współczynnik rozszerzalno-

ści liniowej

W celu uniknięcia niebezpiecznych na-prężeń wywołanych przez zmiany tem-peratury, należy zastosować elastyczne elementy łączące przewody pomiędzy sobą lub z przewodzącymi elementami konstrukcji dachu. Tworząc siatkę zwodów należy uwzględ-nić rodzaj materiału pokrycia dachu oraz ewentualne jego inne wykorzystania (np. tarasy, ogrody itp.).

Dachy pokryte blachąMetalowe pokrycia dachowe obiektów budowlanych należy wykorzystywać do ochrony odgromowej obiektu budow-lanego. Należy zapewnić jedynie trwałą ciągłość połączeń pomiędzy poszczegól-nymi częściami pokrycia, stosując lutowa-nie twarde lub spawanie, skręcanie oraz łą-czenia śrubowe i zagniatanie lub łączenie

na zakładkę. Prąd piorunowy powinien być odprowadzony do ziemi przy pomocy przewodów odprowadzających połączo-nych z blachą. Metalowe elementy pokrycia dachu wy-korzystywane do ochrony odgromowej nie powinny być pokryte materiałem izolacyjnym. Nie są uważane za pokrycie izolacyjne warstwy farby ochronnej oraz asfaltu – do grubości 1 mm lub folii PCV o grubości 0,5 mm. Wykorzystując do przejmowania prądu pioru nowego blachę należy zdawać sobie sprawę z możliwo ści wystąpienia punkto-wych uszkodzeń pokry cia dachu podczas bezpośredniego wyładowa nia piorunowe-go w obiekt.W przypadku konieczności ochrony metalo wego pokrycia dachowego przed takimi uszkodzeniami należy wyelimino-wać możliwość bezpośredniego uderzenia piorunu w pokrycie. Taką ochronę zapewniają układy zwodów poziomych lub pionowych. Zwody roz-mieszczone na dachu obiektu powinny two rzyć przestrzeń chronioną nad me-talowym pokryciem i przejmować prądy bezpośrednich wyładowań piorunowych. Stosowanie zwodów pionowych o wyso-kości ponad 1 m wymaga ustawiania na powierzchni dachu dodatkowych wspor-ników, co może być kłopotliwe lub nie-możliwe do wykonania. Znacznie korzystniejszym rozwiąza-niem jest zastosowanie stosunkowo niskich zwodów pionowych (najczęś-ciej od kilkudziesięciu centymetrów do 1 m), mocowanych do zwodów pozio-mych oraz do powierzchni metalowego pokry cia (fot. 3). W przed stawionym systemie ochrony odgromowej bar dzo ważną sprawą jest połączenie zwodów z blachą pokrycia

Tabela 2. Maksymalne wartości promienia r, wymiarów oka sieci w zależności

od klasy urządzenia piorunochronnego oraz poziomu ochrony

Poziom ochrony odgromowej Oko sieci zwodu [m]

I 5 × 5

II 10 × 10

III 15 × 15

IV 20 × 20

Fot. 2. Przykłady złączek krzyżowych

stosowanych do tworzenia siatki zwodów

na dachach obiektów budowlanych [3]

Rys. 1. Wsporniki do mocowania zwodów

poziomych na dachu płaskim

Fot. 3. Zwody pionowe chroniące blachę

przed bezpośrednim wyładowaniem

piorunowym

dachowego. Dotyczy to szczególnie połączeń w sąsiedz twie zwodów piono-wych. Przykładowe roz wiązanie, w któ-rym do połączeń zwodów wy korzystano klasyczne wsporniki, odcinek gięt kiego przewodu oraz plecionki aluminiowej przedstawiono na fot. 4.

Zastosowanie przedstawionych ukła-dów zwo dów pozwala uniknąć uszko-dzeń metalo wych pokryć dachowych. Jeśli takie uszko dzenia są dopuszczal-ne, to metalowe pokrycie dachowe po-winno być wykorzystane do ochrony odgromowej obiektu bez dodatko wych zwodów.

Podsumowanie

Poprawne zaprojektowanie i wykonanie urządzenia piorunochronnego wymaga przyjęcia odpowiedniej dla chronionego obiektu koncepcji ochrony i ścisłej jej re-alizacji. Analizując zagrożenie występują-ce podczas bezpośredniego wyładowania piorunowego w obiekt budowlany należy zwrócić szczególną uwagę na możliwość bezpośredniego oddziaływania prądów piorunowych na wszelkiego rodzaju nad-budówki, urządzenia i instalacje na dachu tego obiektu. Zasady ochrony odgro-mowej dachów płaskich z nadbudówka-mi, urządzeniami i instalacjami zostaną przedstawione w kolejnej publikacji.

Literatura

1. Rozporządzenie ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków tech-nicznych, jakim powinny odpowiadać budyn-ki i ich usytuowanie, Dz.U. nr 75, poz. 690

2. Rozporządzenie ministra infrastruktury z 12 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim po-winny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

3. Materiały informacyjne fi rmy Dehn

dr Andrzej Sowa

Politechnika Białostocka

www . r a t h s c h e c k . p l

Łupek czyni mistrzem.

Łupek.

Żywy materiał, z naturalnym urokiem i charyzmą.

Urzeczywistnia ambitne zamierzenia architektoniczne i harmonizuje z każdym stylem.

Łupek czyni z pracy dekarza sztukę, niedostępną dla każdego.Potraktuj to jako wyzwanie i przekonaj swych klientów fachowością i kompetencją.

Skorzystaj z naszego szerokiego

wsparcia dla Twojego sukcesu.

Tabela 3. Zasady montażu zwodów na dachach płaskich

Materiał

dachuWymagania montażowe

Dach z

materiału

niepalnego

Siatka zwodów umieszczona na całej powierzchni dachu, na

krawędziach oraz częściach wystających. Jeśli możliwe jest

gromadzenie wody na dachu (dotyczy to szczególnie dachów płaskich),

to zwody należy instalować nad przewidywanym poziomem wody. Jako

przewód otokowy może być wykorzystana obróbka metalowa attyki.

Dach z

materiału

łatwopalnego

Zwody umieszczone na wysokości nie mniejszej niż 10 cm nad dachem.

Jeśli nie można zapewnić wymaganego odstępu, między przewód a

materiał palny należy wstawić warstwę żaroodporną lub zastosować

przewód o przekroju nie mniejszym od 100 mm2. Łatwopalne elementy

nie powinny pozostawać w bezpośredniej styczności z elementami

stosowanymi na zwody.

Dachy

żelbetowe

Do ochrony odgromowej można wykorzystać stalowe pręty w betonie,

jeśli możliwe jest sporadyczne uszkodzenie warstwy wodoszczelnej.

Jeśli uszkodzenia są niedopuszczalne, należy stosować układy

zwodów ułożone na dachu. Wskazane jest połączenie zwodów ze stalą

zbrojenia.

Obiekty

zawierające

warstwę ziemi

na dachu.

Sieć zwodów ułożona na ziemi o wymiarach oka wynikających

z poziomu ochrony obiektu ( ludzie nie przebywają regularnie na

dachu).

Sieć zwodów o wymiarach 5 m x 5 m oraz układy zwodów

pionowych chroniące ludzi przed bezpośrednim wyładowaniem

(regularne przebywanie ludzi na dachu).

Fot. 4. Przykład połączenia zwodów

pionowych, poziomych oraz blachy pokrycia

dachowego [3]

40

PRZEGLĄD TECHNICZNY

Dachy 5/2010

Nowy kołnierz do okien połaciowych

S zybki montaż okna do poddaszy, a także szczelność połączenia z kon-

strukcją dachu gwarantuje prawidłowo dobrany do rodzaju pokrycia kołnierz uszczelniający, dlatego Velux nieustan-nie poszerza i ulepsza ofertę produktów montażowych. Nowy kołnierz EDZ jest przeznaczony do montażu okien Velux

w profi lowanych materiałach pokrycio-wych o maksymalnej wysokości profi lu do 4,5 cm, takich jak dachówki ceramicz-ne i betonowe. Rekomendowany kąt nachylenia połaci dachu to 20–90°. Do-tychczas oferowany kołnierz EDW prze-znaczony do dachówek o wyższym pro-fi lu (do 12 cm) ma w komplecie rynienkę

odwadniającą. Zastosowanie z tym koł-nierzem zestawu izolacyjnego BDX za-wierającego również rynienkę odwadnia-jącą, sprawiało, że dublowała się ona i po montażu jedna z nich trafi ała do kosza. W trosce o środowisko i oszczędność materiałów fi rma zdecydowała się na wprowadzenie tańszego kołnierza EDZ bez rynienki. Nowy produkt wykonany jest z aluminium w kolorze zbliżonym do RAL 7043 i występuje w kilku warian-tach: EDZ 0000 – bez rynienki odwad-niającej, rekomendowany do montażu z wokółokienną izolacją termiczną BDX zawierającą rynienkę teleskopową a także wokółokienną izolację przeciwwilgocio-wą BFX; EDZ 2000 – komplet kołnierz EDZ 0000 wraz z zestawem izolacyjnym BDX; EKZ kombi – przeznaczony do montażu okien jedno obok drugiego.

Fo

t. V

elu

x

Nowa powłoka blach dachowych

B lacha Plannja Emka charaktery-zuje się wyjątkową elastycznoś-

cią, dzięki czemu ma bardzo szerokie zastosowanie. Idealnie sprawdza się w pokrywaniu elewacji oraz różnego rodzaju dachów, nawet o bardzo wy-sokim stopniu skomplikowania. Jest bardzo miękka, a przy tym niezwykle trwała i odporna na uszkodzenia oraz działanie zewnętrznych czynników at-mosferycznych. Uniwersalna Plannja Emka doskonale sprawdza się jako po-krycie zabytkowych obiektów, a także współczesnych budowli zarówno tra-dycyjnych, jak i nowoczesnych.Emka powstała w oparciu o konsul-tacje ze szwedzkimi mistrzami tego rzemiosła, dzięki czemu produkt za-pewnia najwyższą jakość pokrycia oraz spełnia wymogi montażowe. Blacha szwedzkiego producenta jest niezwy-kle trwała, a przy tym łatwa do formo-wania nawet w trudnych warunkach bez ryzyka zarysowań w trakcie pracy.Blacha na felc wykonana jest z odwę-glonej stali, dzięki czemu jest bardzo miękka i nie wymaga specjalnego za-bezpieczenia, które zapewni jej trwa-

łość. Rdzeń stalowy Emki pokryty jest wyjątkowo grubą warstwą cynku – 350 g/m². Ponadto produkt doskonale sprawdza się nawet na niskich dachach o nachyleniu większym niż 3,6°, któ-rych powierzchnia jest szczególnie na-rażona na korozję. Firma Plannja opracowała również nową recepturę wierzchniej powłoki poliestrowej Plannja Hard Coat Saty-na, która jest przełomem w technolo-gii pokrycia blach. Wykorzystany do

pokrycia Emki innowacyjny system składa się z dwóch warstw – poliestru „high-build” oraz farby podkładowej. Zawarte w niej składniki ceramiczne tworzą satynową powierzchnię, któ-ra sprawia, że blacha jest odporna na uszkodzenia mechaniczne, działanie wilgoci, promieni UV i niektórych związków chemicznych oraz zabez-piecza przed zapłonem powierzchni (Klasa1). Zachowuje ona także dużą elastyczność w niesprzyjających wa-runkach atmosferycznych (można ją formować nawet przy temperaturze –10°C), a uzyskana antypoślizgowa struktura umożliwia bezpieczne prze-prowadzenie prac również na mo-krym dachu. Plannja Hard Coat Saty-na to najtwardsza powłoka ochronna blach dostępna na rynku blaszanych pokryć dachowych. Mimo swej inno-wacyjności, powłoka jest przyjazna środowisku, gdyż jej bazę stanowią farby poliestrowe. Satynowa powłoka gwarantuje, że pokrycie dachu utrzy-muje się przez długie lata zachowując swój piękny wygląd oraz głęboki kolor i połysk.

Fo

t. P

lan

nja

Fo

t. V

elu

x

URZ

ĄD

ZEN

IA C

ZASO

WEG

O Z

AST

OSO

WA

NIA

Ekonomiczny koncept pochyłego dźwigu dla transportu materiałów dla każdego dekarza.Sprawdzony w tysiącach zastosowań jest idealnym narzędziem na każdej budowie. Uniwersalne, pasujące do każadej sytuacji akcesoria zapewniają efektywne użytkowaniei bezpieczne przemieszczanie ładunków.

POCHYŁY WYCIĄG DEKARSKILIFT 200 STANDARDLIFT 250 COMFORTFIXLIFT 250

Dechentreiter GmbH & Co. KGD-86663 Asbach-BäumenheimPhone +49 (0) 906 9809-0Fax +49 (0) 906 9809-50E-Mail: [email protected]

www.geda.de

Gwoździarki pneumatyczne

N owe gwoździarki pneumatyczne fi rmy Bosch to produkty gwarantujące szybkie i efektywne wbijanie gwoździ. Wy-

sokie tempo pracy możliwe jest m.in. dzięki beznarzędziowemu systemowi usuwania gwoździ, a dużą dokładność zapewnia do-bra widoczność punktu wbijania. Nowe gwoździarki pneuma-tyczne Bosch są dostępne w handlu specjalistycznym od marca 2010. W skład serii nowych gwoździarek wchodzi pięć inno-wacyjnych narzędzi do wszystkich najważniejszych zastosowań. W ofercie Boscha znalazły się gwoździarki stosowane w ciesiel-stwie i budowie drewnianych konstrukcji ramowych: GSN 90-21 RK Professional do gwoździ łączonych tworzywem sztucz-nym oraz GSN 90-34 DK Professional do gwoździ łączonych papierem; sztyfciarka do sztyftów GSK 64 Professional stoso-wana do prac związanych z wykańczaniem wnętrz; sztyfciar-ka do sztyftów GSK 50 Professional oraz zszywacz GTK 40 Professional stosowane do mebli, tapicerki i okien. Wszystkie narzędzia posiadają innowacyjną technologię Full Force. Mode-le GSN 90-34 DK Professional, GSK 64 Professional, GSK 50 Professional i GTK 40 Professional są dodatkowo wyposażone w nowy system ochrony drewna (Wood Protection System).

Full Force Technology wykorzystuje pełen obieg powietrza w celu zwiększenia tempa pracy oraz zapewnia kompaktową konstrukcję narzędzia. W technologii zastosowano nowy sy-stem zaworów, co pozwoliło na zmniejszenie wymiarów komo-ry ciśnieniowej bez jednoczesnego obniżania siły mocowania. Dzięki temu nie ma strat energii, co umożliwiło precyzyjne wbi-janie gwoździ nawet przy bardzo dużej częstotliwości strzałów. Dodatkowo urządzenia posiadają beznarzędziowy system szyb-kiego usuwania zablokowanych gwoździ, co jeszcze bardziej podnosi ich efektywność. Dzięki smukłym sylwetkom gwoździarki zapewniają doskonałą widoczność punktu mocowania gwarantując tym samym precy-zyjne rozmieszczenie gwoździ i zszywek. Natomiast Wood Pro-tection System zastosowany w gwoździarce GSN 90-34 DK, sztyfciarkach GSK 64 Professional i GSK 50 Professional oraz zszywaczu GTK 40 Professional chroni powierzchnię elemen-tu przed uszkodzeniem. Mechanizm wyzwalania strzału jest za-blokowany przy pustym magazynku, co zapobiega uszkodzeniu materiału przez trzpień. Dodatkowo na wszystkie urządzenia można nałożyć specjalną, gumową nasadkę ochronną, która ogranicza negatywne skutki kontaktu narzędzia z materiałem.

Fo

t. B

osch

42


Dachy 5/2010

O d maja 2010 roku na polskim ryn-ku dostępne są dwie innowacyjne

membrany dachowe marki Braas: Divo-roll Clima+ S oraz Divoroll Maximum S. To nowa generacja ekologicznych, za-awansowanych technologicznie i funk-cjonalnych membran. Dzięki membranie dachowej Braas Divoroll Clima+ S można w sposób znaczący zwiększyć wydajność energe-tyczną dachu. Przeznaczona zarówno na poddasza użytkowe, jak i nieużyt-kowe membrana poprawia właściwości izolacyjne budynku i oszczędza ener-gię, zmniejszając jednocześnie emisję CO2, przez co pozytywnie wpływa na środowisko naturalne. Refl eksyjna po-włoka zewnętrzna membrany odbija aż do 83% ciepła promieni słonecznych. Dlatego potrafi ona w niespotykanym stopniu zredukować przepływ ciepła wskutek radiacji. W rezultacie Braas Di-voroll Clima+ S latem obniża ilość cie-pła wnikającego przez dach aż do 21%, zimą natomiast nawet do 30% ogranicza ilość ciepła uciekającego przez dach do atmosfery. Dzięki temu w całym budyn-

ku, a szczególnie na poddaszu w czasie upałów jest chłodniej i w czasie mro-zów cieplej. Metalizowana, gładka po-wierzchnia zwiększa także wodoodpor-ność oraz minimalizuje osiadanie kurzu. Braas Divoroll Clima+ S jest membraną oddychającą, o bardzo wysokiej paro-przepuszczalności, dzięki czemu usuwa wilgoć przenikającą przez ocieplenie. Jednocześnie jest odporna na ciśnienie hydrostatyczne słupa wody o wartości ponad 3000 mm, co zapewnia ochronę ocieplenia przed wilgocią z zewnętrz. Dodatkowo, specjalna warstwa odporna na działanie promieniowania UV gwa-rantuje większą trwałość. Uniwersalna membrana Braas Divo-roll Maximum S to nowa propozycja w kategorii Premium stworzona wspól-nie z dekarzami. Poza udoskonalonymi parametrami technologicznymi zosta-ła ona zaprojektowana w taki sposób, by korzystanie z niej było dla dekarzy prawdziwą satysfakcją (produkt został już uznany przez Niemiecki Związek Dekarzy ZVDH, spełnia także wymogi klasyfi kacji UDB-A i USB-A.)

Dzięki wysokiej jakości tkanej włókni-nie Braas Divoroll Maximum S posiada wyjątkową wytrzymałość na rozdziera-nie. Powłoka jest także antypoślizgowa i odporna na opady atmosferyczne. Jej włóknina charakteryzuje się wyjątkową na rynku zdolnością do wchłaniania i pozbywania się wilgoci. Innowacyjne parametry sprawiają, że niska wartość oporu dyfuzyjnego (sd< 0,08) zmniej-sza ryzyko związane z problemami kondesacji. Obydwa produkty sygnowane są zna-kiem S, który oznacza, że posiadają samoprzylepne paski. Tego typu roz-wiązanie technologiczne sprawia, że zastosowanie membran dachowych: Divoroll Clima+ S i Divoroll Maximum S gwarantuje nie tylko wodo- i wiatrosz-czelność, ale także łatwość oraz pew-ność wykonania prac dekarskich.

Membrany dachowe

System wsporników pod panele solarne

F irma Isola przedstawiła uniwer-salny system wsporników TopSec

pod panele solarne i instalacje fotowol-taiczne.System TopSec został zaprojektowany pod dachówki stalowe Isola Powertekk, ale można go stosować na wszystkich podobnych pokryciach metalowych. Wsporniki mogą być montowane w do-wolnych odstępach – w pionie i pozio-mie. Tak duża elastyczność umożliwia

dopasowanie instalacji solarnej czy fotowoltaicznej do dachu o niemal do-wolnym kształcie.Inne cechy systemu to szybki i prosty montaż oraz niska wysokość po zamon-towaniu. Specjalna konstrukcja gwa-rantuje optymalne rozłożenie ciężaru, zaś kątowniki z podłużnymi otworami montażowymi umożliwiają na elastyczną instalację paneli.

Fo

t. I

so

la

Fo

t. B

raa

s

Fo

t. B

raa

s

Dachy 5/2010


Dachy 5/2010 43

O kno balkonowe FGH-V Galeria produkcji Fakro to okno dwu-

skrzydłowe, w którym górne skrzydło otwierane jest w sposób uchylny do góry, płynnie do kąta 45°, natomiast dolne ot-

wierane jest do pozycji pionowej. Dolne skrzydło zintegrowane jest z bocznymi barierkami, które wysuwane są podczas otwierania dolnej części balkonu. Otwar-te skrzydła tworzą balkon na poddaszu. Duży kąt otwarcia górnego skrzydła oraz wysuwane dolne skrzydło umożliwiają swobodne podejście do krawędzi balko-nu. Przy zamkniętym oknie barierki bal-konu chowają się w oknie i nie wystają ponad dach. Schowane są pod blacha-mi kryjącymi okna, przez co nie ulegają zabrudzeniu oraz nie zakłócają estetyki dachu. Duży rozmiar okna balkonowego (94 × 255 cm) zapewnia również znako-mite doświetlenie wnętrza.Okno wyposażone jest w bezpieczny pakiet szybowy. Wykonane jest w inno-wacyjnym systemie wzmocnienia kon-strukcji okna topSafe, dzięki czemu okno posiada podwyższoną odporność

na włamanie. Posiada automatyczny na-wiewnik V40P zapewniający optymalną ilość świeżego powietrza w pomieszcze-niu oraz oszczędność energii cieplnej. Zakres montażu wynosi 35–55°.

Okno balkonowe

Fo

t. F

ak

ro

Fo

t. F

ak

ro

ZABEZPIECZENIA

44 Dachy 5/2010

Brak zabezpieczeń przyczyną

śmierci

W dniu wypadku dwaj pracownicy przedsiębiorstwa budowlano-usługowego wykonywali W dniu wypadku dwaj pracownicy przedsiębiorstwa budowlano-usługowego wykonywali

prace dekarskie na budynku o wysokości około 12 m. Nie stosowali oni wymaganych prace dekarskie na budynku o wysokości około 12 m. Nie stosowali oni wymaganych

zabezpieczeń przed upadkiem w wysokości, co stało się przyczyną śmierci jednego z nich.zabezpieczeń przed upadkiem w wysokości, co stało się przyczyną śmierci jednego z nich.

ach budynku był pokryty blacho-dachówką. Kąt pochylenia połaci dacho-wej wynosił 31°.Wchodząc z poddasza na dach omawia-nego budynku pracownicy nie założyli szelek bezpieczeństwa i nie zamontowali liny asekuracyjnej. Następnie, zgodnie z poleceniem przełożonego pracowni-ków, w pierwszej kolejności przystąpili do zamontowania kratek w pierwszym kominie (licząc od lewej ściany szczyto-wej budynku).Kilka minut przed wypadkiem jeden z pracowników usiadł na ławie kominiar-skiej i zaczął mierzyć wielkość otworu wylotowego komina od strony ławy. Na-tomiast poszkodowany chciał zmierzyć wielkość otworu na przeciwległej płasz-czyźnie komina. W celu dojścia do komi-na z drugiej strony w trakcie poruszania się po dachu poślizgnął się, stracił rów-

nowagę i upadł. Następnie zaczął szybko zsuwać się po powierzchni dachu, zacze-piając po drodze o płotek przeciwśniego-wy. Wskutek braku zabezpieczeń przed upadkiem spadł z wysokości 10,5 m na nieutwardzoną powierzchnię terenu, tuż obok pracującego na dole innego pra-

cownika. W wyniku doznanych obrażeń zmarł w szpitalu.

Naruszenie przepisówZ dokumentacji pokontrolnej inspektora pracy jednoznacznie wynika, że główną przyczyną śmierci poszkodowanego było rażące naruszenie przepisów o bezpie-czeństwie pracy przez pracujących na dachu dekarzy, w tym przez poszkodo-wanego oraz pracowników nadzoru. Naruszono m.in. przepisy rozporządze-nia ministra pracy i polityki społecznej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pra-cy oraz rozporządzenia ministra infra-struktury z 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych. Nie przestrzegano procedur określonych ww. przepisami. Przede wszystkim nie zapewniono bezpośredniego skuteczne-go nadzoru nad pracami zaliczanymi do prac szczególnie niebezpiecznych.Pracownicy nadzoru powinni wyegze-kwować od pracowników stosowanie ochron zabezpieczających przed upad-kiem z wysokości.

Na podstawie dokumentacji

powypadkowej inspektora pracy

z Olsztyna opracował:

Ryszard Rodzoch

Sekretarz Rady do Spraw

Bezpieczeństwa Pracy w Budownictwie Fot. 1. Widok ogólny budynku, z którego

spadł poszkodowany

Fot. 2. Strzałka wskazuje miejsce upadku

Fot. 3. Płotek przeciwśniegowy, o który

poszkodowany zaczepił, zsuwając się

z połaci dachowej

DACHY HISTORYCZNE

45Dachy 5/2010

Pamiętajmy o starych dachach!

Od lat prywatnie odwiedzam Czechy. Sądzę, że jeśli ktoś kocha piękną, zabytkową Od lat prywatnie odwiedzam Czechy. Sądzę, że jeśli ktoś kocha piękną, zabytkową

architekturę, jest to dla niego za każdym razem ogromne przeżycie i uczta nie tylko dla architekturę, jest to dla niego za każdym razem ogromne przeżycie i uczta nie tylko dla

oczu. Czesi są narodem niezwykle praktycznym, bardzo szanują i cenią to, co zbudowali ich oczu. Czesi są narodem niezwykle praktycznym, bardzo szanują i cenią to, co zbudowali ich

pradziadowie. W tym kraju prawie nic się nie niszczy i nie burzy. Tam stare budynki stoją i pradziadowie. W tym kraju prawie nic się nie niszczy i nie burzy. Tam stare budynki stoją i

czekają na przypływ zainteresowania, na swoją kolejkę i na pieniądze. Piękne stare budowle czekają na przypływ zainteresowania, na swoją kolejkę i na pieniądze. Piękne stare budowle

remontuje się z nadzwyczajnym pietyzmem, dbając o każdy detal. remontuje się z nadzwyczajnym pietyzmem, dbając o każdy detal.

przepięknych starówek słyną zwłaszcza Dolne Czechy. Posiadają już kilkanaście miejscowości objętych patro-natem UNESCO. Nie wiem, czy Czesi posiadają magazyny gromadzące różne stare detale architektury. Za to robi się to w Niemczech – prywatne osoby, a tak-że muzea typu skansenowskiego zbierają i przechowują w ogromnych magazynach stare detale architektoniczne. Niektóre takie składy specjalizują się konkretnych przedmiotach. Są np. magazyny, które posiadają ok. 1000 starych drzwi, które można kupić. Można też nabyć starą da-chówkę, stare okienka dachowe, stare gą-siory początkowe czy dachówkę szklaną. Niestety w Polsce dzieje się odwrotnie. Najpierw zabytek doprowadza się do ru-iny, niszcząc co się da, a potem z wiel-kim rozmachem odbudowuje z nowych materiałów i nowymi technologiami. Burzyliśmy piece, a teraz odbudowujemy je, bazując na niedobitkach fachowców

zdunów. Stare kamienice doprowadzono niemal do zrównania z ziemią, aby teraz je odbudowywać w nieudolny sposób, tworząc pseudohistoryczne obiekty. Podobnie jest z dachami. Najpierw je za-mieniliśmy na płaskie i wtedy rzemiosło dekarskie prawie upadło. Teraz od paru lat trwa boom na dachy spadziste i nowe pokrycia dachowe. Gdy wojewódzki konserwator zabytków w Katowicach kilka lat temu ustalił, że dachy na terenie Śląska mają być koloru czerwonego, podobnie jak dawniej, me-dia podjęły głośny alarm: gdzie demokra-cja, gdzie własność prywatna. Każdy ma prawo kryć dach, jak mu się podoba.

I tak powstają dachy koloru niebieskiego, zielonego, żółtego, co jest nie do pomy-ślenia w Czechach, Austrii, Niemczech. Szkoda, że przy rozbiórce starych da-chów ich dachówkowe pokrycia tłucze się i w najlepszym razie wykorzystuje jako gruz. I to mimo, że często nadaje się ono do ponownego wykorzystania! Może warto się zastanowić i wykorzystać je na mniejsze dachy, może warto jakiś zabyt-kowy detal podarować do muzeum celem zachowania dla potomnych czy choćby jako wzorzec dla ewentualnego wytwór-cy. Jako muzealnik z własnego doświad-czenia wiem, jak trudno w Polsce po-zyskać np. gąsior początkowy w formie

Wieś Ochodze – szklane dachówki doświetlają poddasze, gdzie znajdują się gołębniki

Dach we wsi Brynica

DACHY HISTORYCZNE

46 Dachy 5/2010

orła, gdy wiele takich gąsiorów zostało wyrzuconych na śmieci.Nie brakuje u nas ludzi pasjonujących się zabytkowymi dachami, historycznymi da-chówkami, starymi technologiami krycia dachów – apeluję do nich o chronienie starych dachów! Mamy ich tak niewiele, że szkoda każdego z nich. Stare dachów-ki można podarować albo odpłatnie od-stąpić Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu, Muzeum Architektury we Wrocławiu lub innemu muzeum w swojej okolicy.

Dachówki szklane Proponuję nasze zbieranie zacząć od da-chówek szklanych, z których wiele nie-stety zakończyło swój żywot na śmiet-nikach. Dachówki wykonywano bowiem nie tylko z gliny, ale również ze szkła. Na przełomie XIX/XX w. do każdego pra-wie rodzaju dachówek zamawiano w hu-

tach szkła dachówki szklane. Dachówki takie miały kształty swoich ceramicznych odpowiedników i stosowane były do kry-cia połaci części dachów nad strychami, poddaszami lub klatkami schodowymi. Wstawione w zwyczajne pokrycie, do-świetlały pomieszczenia pod dachem bez konieczności umieszczania okienka dachowego, droższego i wymagającego specjalnego uszczelnienia.Dachówki te produkowały współpracują-ce z cegielniami huty szkła. Występowały szklane dachówki karpiówki, szklane da-chówki zakładkowe w różnych warian-tach. Dla cegielni Dominium Carslruhe (Zieleniec) na Śląsku Opolskim szklane dachówki produkowała nieistniejąca już huta szkła w pobliskim Murowie.Prawdopodobnie dachówki szklane pro-dukowano również do dachów krytych dachówką cementową, tzw. podwójną karpiówką. Dowodzi tego fotografi a da-chu z Brynicy (fot. na pop. stronie).

Prezentowane na zdjęciach dachówki spotyka się jeszcze na śląskich dachach wiejskich, ale przy ich przekładaniu często są niszczone. Często występują one na da-chach domów, gdzie mieszkają hodowcy gołębi. Stanowią naturalne doświetlenie strychów, gdzie przetrzymuje się ptaki.

Elżbieta Wijas-Grocholska

Muzeum Wsi Opolskiej

Zdjęcia: Autorka

Feierabendziegel

Niemieckie słowo Feierabend oznacza koniec pracy. W języku polskim za-domowiło się ono w zniekształconej postaci jako żargonowy fajrant. Feie-rabendziegel oznacza więc „dachówkę [robioną] na koniec pracy”. Do połowy XIX wieku dachówki były produkowane ręcznie przez robotników, zwanych strycharzami. Po ciężkim i dłu-gim dniu pracy strycharze na zakończe-nia dnia pracy pozwalali sobie na mała rozrywkę - znaczyli ostatnią surową dachówkę różnymi, charakterystycznymi dla siebie znakami. Symbolizowały one radość z zakoń-czenia dnia pracy oraz wyrażały zadowolenie z ilości wykonanych dachówek.W jeszcze nie wypalonej, miękkiej glinie, palcami lub drewnianymi rylcami ryto wzory. Były to różne ornamenty: rozety, zrobione szpachlami rysunki pół-słońc, tzw. „miotły czarownic” oraz symbole chrześcijańskie: krzyże, gwiazdy i ryby. Znajdowały się na nich też różne znaki, szlaczki, formy fi gur, ślady zwierząt (psa czy kota), ślady stóp i rączek dziecka.Tak ozdobione surowe dachówki były suszone i wypalane. Feierabendziegel dość czę-sto były także oznaczone datami. Uważane one były za talizmany, zapewniające szczęś-cie mieszkańcom budynku, na którego dachu się znalazły.W zbiorach śląskich muzeów nie ma tego typu dachówek, dlatego trudno bliżej określić, jakie znaki czy ślady były tu popularne wśród miejscowych strycharzy. Jedynie w muze-um w Głogówku znajdują się dwie dachówki Feierabendziegel. Na jednej z nich znajdu-je się data 1861, napis Franc rnioch, Eir oraz trzy wyciśnięte tzw. miotły czarownic. Na

drugiej dachówce znajduje się odręczny, nieczytelny napis Tech….Data jest bardzo ciekawym elementem, ponieważ wiadomo, że jeszcze w tym okresie, gdy istniało już stosunkowo dużo cegielni, dachówki wciąż wyrabia-no ręcznie i pielęgnowano zwyczaj zdo-bienia ostatnich sztuk na koniec pracy. Ciekawe, ile jeszcze takich dachówek znajduje się na naszych dachach...

Dachówki ceramiczne i ich szklane odpowiedniki

Szklana karpiówka

Jedna z dwóch Feierabendziegel

ze zbiorów z muzeum w Głogówku

Drugi eksponat z Głogówka

Fo

t. A

lek

sa

nd

er

De

vosg

es C

ub

er

Fo

t. A

lek

sa

nd

er

De

vosg

es C

ub

er

dachyPŁASKIE

PRENUMERATA 2010

Zamawiam prenumeratę roczną kwartalnika DACHY PŁASKIE w cenie 20 zł (brutto)

Nazwa firmy …………………………………………………………………………………………..………………....……....…….

Imię i Nazwisko zamawiającego …………………………………………………………………..…………………..……....…….

Ulica ……………………………………………………………………………………….……………………………………………

Kod ………………………………….……… Miasto ……………………………………………………………...……...........……

NIP ……………………………………………………………………………………….…………………………….……................

Tel/fax …………………………………..………….. e-mail ………………………………………..…………………….….…...….

Polskie Centrum Budownictwa Difin i Müller sp. z o.o., ul. Starościńska 1B lok 2, 02-516 Warszawa tel/fax /022/ 646 75 23,

e-mail: [email protected] www.dachyplaskie.info.pl

Wyrażam zgodę na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych wydawnictwa Polskie Centrum Budownictwa Difin i Müller Sp.z o.o, oraz na ich przetwarzanie zgodnie z treścią Ustawy o ochronie danych osobowych z dn. 29.08.1997 r. (Dz. U. 133, poz.88) wyłącznie dla potrzeb marketingowych wydawnictwa.

dachyPŁASKIE

dachyPŁASKIE

PRZEWODNIK BRANŻOWYD L A D E K A R Z Y

AKCESORIA

ASTAT Sp. z o.o.ul. Dąbrowskiego 44160-451 Poznańwww.astat.com.plCentrala tel. 61 848 88 71Dział Taśm Samoprzylepnychtel. 61 849 80 70e-mail: [email protected]

Blachotrapez T.J.Luberda Sp. Jawna34-700 Rabka Zdrój; Ponice 216atel. 18 268 52 00; fax. 18 268 52 15Działy handlowe: Rabka Ponice: detal/ 18 269 15 22; hurt/ 18 269 15 13Warszawa Sękocin: detal/ 22 720 27 58; hurt/ 22 720 32 85e-mail: [email protected]; [email protected]; www.blachotrapez.eu

Braas, Monier Sp. z o.o.ul. Wschodnia 26, 45-449 Opoletel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09infolinia 0801 900 555e-mail: [email protected]; www.braas.pl

ENKE-WERK Johannes Enke GmbH & Co.KGHamburger Str. 16, 40221 DusseldorfBiuro Katowice:40-524 Katowice, ul.Kościuszki 173tel. kom. 513078430,tel/fax 33 810 50 14, fax 32 209 12 06,email: [email protected]; www: www.enke.pl

Klober – HPI Polska Sp. z o.o.ul. 17 Stycznia 45 b, 02-146 Warszawatel. +48 22 35 12 900fax +48 22 35 12 901e-mail: [email protected]; www.kloeber-hpi.biz

RuppCeramika, Monier Sp. z o.o.ul. Wschodnia 26, 45-449 Opoletel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09; infolinia 0801 900 555e-mail: [email protected]; www.ruppceramika.pl

BLACHY POWLEKANE

Blachotrapez T.J.Luberda Sp. Jawna34-700 Rabka Zdrój; Ponice 216atel. 18 268 52 00; fax 18 268 52 15Działy handlowe: Rabka Ponice: detal/ 18 269 15 22; hurt/ 18 269 15 13Warszawa Sękocin: detal/ 22 720 27 58; hurt/ 22 720 32 85e-mail: [email protected]; [email protected]; www.blachotrapez.eu

BLACHY SZLACHETNE

BROCHEM METAL Sp. z o.o.ul. Szkolna 39, 62-023 Robakowotel. 61 664 29 50; fax 61 664 29 55ul. Warszawska 15, 32-086 Węgrzce k. Krakowatel. 12 286 30 55; fax 12 285 74 24e-mail: [email protected]; [email protected]; www.brochem.pl

PROTEC Budowa Prototypów i Technika Wytłaczania Sp. z o.o.ul. Korfantego 43, 46-080 Chróścice tel. 0-77/427 81 16,18, fax 0-77/427 81 08e-mail: [email protected]; www.protec.com.pl

PREFA Polska sp. z o.o.ul. Emaliowa 28, 02-295 Warszawatel. 22 720 62 90, fax 22 886 10 54e-mail: [email protected]; www.prefa.com

RHEINZINK Polska Sp. z o.o. Majdan 105; 05-462 Wiązowna tel. 22 611 71 30; fax 22 611 71 32 e-mail: [email protected]; www.rheinzink.pl Polska północno-zachodnia 604 60 55 92 Polska południowo-zachodnia 608 08 70 70 Polska południowo-wschodnia 604 50 64 44 Polska środkowo-wschodnia 660 77 58 05

UMICORE Marketing Services Polska Sp. z o.o.ul. Ludwiki 4; 01-226 Warszawatel. 22 632 47 61 01; fax 22 632 46 40e-mail: [email protected]; www.vmzinc.pl

ZM Silesia SAul. Konduktorska 8, 40-155 Katowicetel. 32 35 87 400; fax 32 259 83 31e-mail: [email protected]; www.blachasilesia.pl;

DACHÓWKA CERAMICZNA

DACHY BAWARII Sp. J.Generalny Partner Bayerische Dachziegelwerke Bogen w Polsce63-460 Nowe Skalmierzyce, Ociąż ul. Ostrowska 50aTel. +48 62 735 31 75, +48 62 735 45 14Fax +48 62 505 70 89e-mail: [email protected]; www.bogen.pl

Dachkeramik Meyer-Holsen GmbHTonstraβe 78, 32609 HüllhorstTel.+49 57 44 94 01 17e-mail: [email protected];www.meyer-holsen.deReprezentant firmy w Polsce Maciej ReniecTel. 0606 273 [email protected]

RuppCeramika, Monier Sp. z o.o.ul. Wschodnia 26, 45-449 Opoletel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09infolinia 0 801 900 555e-mail: [email protected];www.ruppceramika.pl

CHEMIA BUDOWLANA

ASTAT Sp. z o.o.ul. Dąbrowskiego 44160-451 Poznańwww.astat.com.plCentrala tel. 61 848 88 71Dział Taśm Samoprzylepnychtel. 61 849 80 70e-mail: [email protected]

ENKE-WERK Johannes Enke GmbH & Co.KGHamburger Str. 16, 40221 DusseldorfBiuro Katowice:40-524 Katowice, ul.Kościuszki 173tel. kom. 513078430,tel/fax 33 810 50 14, fax 32 209 12 06,email: [email protected]; www: www.enke.pl

DACHÓWKA CEMENTOWA

Braas, Monier Sp. z o.o.ul. Wschodnia 26, 45-449 Opoletel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09; infolinia 0801 900 555e-mail: [email protected]; www.braas.pl

FOLIE DACHOWE

DuPont Poland Sp. z o.oul. Powązkowska 44C, 01-797 Warszawa tel. 022 320 09 00, fax 022 320 09 88infolinia techniczna: 801 88 99 40e-mail: [email protected]; www.construction.tyvek.com

Zakłady Tworzyw Sztucznych Gamrat S.Aul. Mickiewicza 108, 38-200 Jasłotel. kom. 0726 002 166, fax 13 491 50 94e-mail: [email protected]; www.gamrat.pl

Klober-HPI Polska Sp. z o.o.ul. 17 Stycznia 45 b, 02-146 Warszawatel. +48 22 35 12 900fax +48 22 35 12 901e-mail: [email protected]; www.kloeber-hpi.biz

INTERNET

Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o. 02-516 Warszawa, ul. Starościńska 1b lok. 2tel./fax 22 646 75 21 – 24, e-mail: [email protected]; www.dachy.info.pl

Dachowy Sp. z o.o.91-341 Łódź, ul. Brukowa 16tel/fax 42 651 26 57e-mail: [email protected]; www.dachowy.pl;

Specjalistyczny serwis o dachach52-427 Wrocław, ul. Kupiecka 10tel./fax (71) 363 45 80www.dachy.org, www.dekarze.pl

NARZĘDZIA I MASZYNY

BROCHEM METAL Sp. z o.o.ul. Szkolna 39, 62-023 Robakowotel. 61/664 29 50; fax 61/664 29 55ul. Warszawska 15, 32-086 Węgrzce k. Krakowatel. 12 286-30-55; fax 12 285-74-24e-mail: [email protected]; [email protected]; www.brochem.pl

LIFT POLSKAul Wolności 15, 46-034 Pokójwoj. opolskietel. kom. 796 388 026 e-mail: [email protected]; www.lift-polska.pl

Zi-Co Sp. z o.o. Specjalistyczne narzędzia, maszyny dla dekarzy52-427 Wrocław, ul. Kupiecka 10tel. 71 364 33 38; tel/fax 71 363 45 80e-mail: [email protected]

WINDEX Maszyny i Urządzenia Dekarskieul. Towarowa 8, 89-620 Chojnicetel. 52 396 77 20, fax 52 396 77 21e-mail: [email protected]

RYNNY

Alpodach Sp.z o.o.Ul. Witosa 29, 68-200 Żarytel. 68 470 49 96; fax 68 470 49 94e-mail: [email protected]; www.alpodach.pl

Braas, Monier Sp. z o.o.ul. Wschodnia 26, 45-449 Opoletel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09infolinia 0801 900 555e-mail: [email protected]; www.braas.pl

BROCHEM METAL Sp. z o.o.ul. Szkolna 39, 62-023 Robakowotel. 61/664 29 50; fax 61/664 29 55ul. Warszawska 15, 32-086 Węgrzce k. Krakowatel. 12 286-30-55; fax 12 285-74-24e-mail: [email protected]; [email protected]; www.brochem.pl

Zakłady Tworzyw Sztucznych Gamrat S.Aul. Mickiewicza 108, 38-200 Jasłotel. (013) 491 48 08; fax 13 491 50 94email: [email protected], www.gamrat.pl

Plastmo PolskaFalencka 1, 05-090 Janki tel. 22 720 37 93; fax 22 720 37 95, email: [email protected]; www.plastmo.pl

PREFA Polska sp. z o.o.ul. Emaliowa 28, 02-295 Warszawatel. 22 720-62-90; fax 22 886-10-54e-mail: [email protected]; www.prefa.com

PROTEC Budowa Prototypów i Technika Wytłaczania Sp. z o.o.ul. Korfantego 43, 46-080 Chróścice tel. 0-77/427 81 16,18, fax 0-77/427 81 08e-mail: [email protected]; www.protec.com.pl

RHEINZINK Polska Sp. z o.o. Majdan 105; 05-462 Wiązowna tel.: 22 611 71 30; fax 22 611 71 32 email: [email protected]; www.rheinzink.pl Polska północno-zachodnia 604 60 55 92 Polska południowo-zachodnia 608 08 70 70 Polska południowo-wschodnia 604 50 64 44 Polska środkowo-wschodnia 660 77 58 05

UMICORE Marketing Services Polska Sp. z o.o.ul. Ludwiki 4; 01-226 Warszawatel. 22 632 47 61 01; fax 22 632 46 40email: [email protected]; www.vmzinc.pl

ZM Silesia SAul. Konduktorska 8, 40-155 Katowicetel. 32/35 87 400; fax 32/259 83 31www.blachasilesia.pl; [email protected]

SZKOLENIA

Akademia Sztuki Dekarskiej ul. Witosa 29, 68-200 Żarytel.+48 68 470 49 96; fax +48 68 470 49 94 email: [email protected]; www.asd.alpodach.pl

WYCIĄGI DEKARSKIE

GEDA-Dechentreiter GmbH/Co. KG Mertinger Strasse 60; D-86663 Asbach-Bäumenheim fax +49 906 9809 50; email: [email protected] dealerów na http://www.dachy.info.pl/

LIFT POLSKAul Wolności 15, 46-034 Pokójwoj. opolskietel. kom. 796 388 026 e-mail: [email protected]; www.lift-polska.pl

WINDEX Maszyny i Urządzenia Dekarskieul. Towarowa 8, 89-620 Chojnicetel. 52 396 77 20, fax 52 396 77 21e-mail: [email protected]

PRZEWODNIK BRANŻOWYD L A D E K A R Z Y

50 Dachy 5/2010

W NASTĘPNYM NUMERZE

Szczegóły układania membrany EPDM

na dachu zielonym spadzistym

Artykuł nawiązuje do dwóch poprzednich, które ukazały się w miesięczniku. Podaje on szczegóły konstrukcyjne dachu zielonego spadzistego, dowodząc, że EPDM można stosować nie tylko do krycia dachów płaskich.

Korozja biologiczna wywołana przez glony

Artykuł przedstawia szeroki i całościowy problem korozji bio-logicznej wywołanej przez glony areofi tycze, porastające ele-wacje budynków mieszkalnych wielorodzinnych, docieplanych metodą lekką-mokrą z termoizolatorem styropianowym.

Propozycja systematyki i uporządkowania

terminologii ciesielskich konstrukcji

dachowych z terenu Polski od XIV do XX w.

Opracowanie podejmuje próbę uporządkowania podstawow-ych terminów dotyczących konstrukcji dachów ciesielskich i ich elementów stosowanych od średniowiecza do XX w.

DA

CH

Y 5

/201

0

1

NOWE OKNO DACHOWE FTP-V P2

Czy Twój domjest dobrze zabezpieczony

Dom musi być przede wszystkim bezpieczny, a o tym decyduje nie tylko alarm, antywłamaniowe drzwi czy okna pionowe. Ważne są również odpowiednie okna dachowe.

Firma FAKRO wprowadza do standardowej oferty okno, które zwiększa antywłamaniowe bezpieczeństwo mieszkańców i chroni ich mienie.

Okno FTP-V P2 ma znany już system wzmocnienia konstrukcji okna topSafe,nowy system zabezpieczający przed wymontowaniem szyby,

laminowaną i antywłamaniową szybę klasy P2A oraz klamkę z blokadą.O cenę i pozostałe zalety zapytaj dystrybutora.

Okno dachowe FTP-V P2 posiada holenderski, policyjny znak jakości - „Mieszkaj bezpiecznie”.

Documents

Dachy 5/2010