Dân chủ hóa và vài kịch bản khả dĩ cho Việt Nam_final-22-6-2015

7/23/2019 Dn ch ha v vi kch bn kh d cho Vit Nam_final-22-6-2015

1/25

Dn ch ha v vi kch bn kh d cho Vit Nam

Nguyn Quang A

c th ha gii chnh tr v o c tt c ci ngi ta cn, theo Vaclav

avel, l !ti x tr, cc nng khiu thch hp, v th hiu tt y th hiutt l c ch hn !t "#ng c$p v% kh&' h(c chnh tr"# $ th ni t%ng t& v'()n ch* ha" +- nhi.n tri thc l cn v h/ ch v0 n c th gi12 cho !ti 34tr, cc n5ng 6hi7 thch h82 v th hi7 t9t# c*a con ngi" $on ngi l :inhv;t c t (-, h?i ' (o con ngi c t (- to ra v nh th76i7n thc, :& hi @i7t l Aan tr=ng" BCn l D 7n :& :ng :9t


2/25

ngi i (iIn c th&c :& i (iIn cho nh)n ()n 6i< :ot h/ hiI @?


3/25

Hi n7 h= c< th- thXa n cc l8i ch chnh c*a h= Zv' 6inh t7, gio (]c, 3> h?i,


4/25

ch c"c tri)n v8ng ca 4$ cng c' 5n ch @+ tr7c ht c 4$ th+nh cDng ca chuy)n >i 4ang5n ch#"

Qnc6 v Beww !nh ngh3a phMng thCc chuy)n >i 7i ng nRt nh&n i!n ca c"c in vi?nnhng ngi Sn 6t qu" tr*nh chuy)n >i v+ c"c chin #%c h8 "p Eng,# v cho rbng !phMng

thCc chuy)n >i t"c .ng n h*nh thCc ca ch . v+ hot .ng chOnh tr 4au chuy)n >i thDng quanh hTng ca n1 #?n h*nh @Su cnh tranh #it0 #?n c"c quy t6c th) ch %c 4on trong thigian chuy)n >i0 v+ #?n vi!c c"c in vi?n ch ch't chp nh&n hay ;"c ;U c"c quy t6c @7i catr chMi9# a 2h)n tch ch-n Hi L j nGc Q Batin v Cng p Zsrgentina, mraxil, $hile,mlgaria, +iI2 hPc, ngar-, v ma Ban[ cc tc gi 2h)n @iIt j 2h%ng thc ch-n Hi 6h (KvGi T 2h%ng thc > th&c :& 3- ra nh 8c 6hCng @Pt cho 7n6hi cc l>nh o A)n :& 2hi ch2 nh;n cc i hXi tha- Hi ch7 ? ti72 :a :& @i tr;nc*a h= trong chi7n tranh yal6lan(:zQalvina: vGi snh thng {SN ti $xeh:lova6iatheo :a nh/ng (in @i7n L ma Ban Zthng | v Fc @iIt l @ c4 thng }~{[ vngar- Zthng }~{[ nht l :a 6hi @c tng merlin @Pt H ~~{ cc c?c@i t0nh lGn > 3- ra i tha- Hi ch7 ? t` }zj~~{ 7n S~~{ v cc elite%ng A-'n > hng"[

4


5/25

0nh d $c 2h%ng thc ch-n Hi ZQnc6 v Beww[

Ci c$ch qa gii tho$td $ S @.n ' cWng theo chi7n l8c 67t h82 9i v i'

chnh, elite %ng A-'n v elite 9i l;2 th%ng l8ng :& ch-n Hi v c hai @.n 'c l8i ch trong :& h?i, t- nhi.n ch-n Hi 6hCng

3- ra cho 7n 6hi elite %ng A-'n nGi lXng n 2 v 6hLi ?ng cc c?c th%ngl8ng vGi elite 9i l;2" ma Ban, mraxil, Ja< uhi, +)- man Jha l nh/ng th (] in h0nhcho 2h%ng thc ch-n Hi n-" J7 :o :nh cc 2h%ng thc ch-n Hi


6/25

$ nh/ng cch 2h)n loi 2h%ng thc ch-n Hi 6hc Z3e< ghi ch1 L mng (Gi[, nhng ch1ngtCi nghK cc 2h)n loi c*a Qnc6 v Beww ha- h%n v0 n chi ti7t h%n nhng 6hCng A 2hc t2v cch 2h)n loi n- c :c


7/25

|e< einx Vlg ZSUUU[

Thin ZSUU{[" R" $" hin :4 (]ng cch 2h)n loi 2h%ng thc ch-n Hi c*a ntington (&a theo ai gi/vai tr trong ch-n Hid n7 cc nh< 9i l;2 c vai tr chnh Cng coi 2h%ng thc ch-n Hi lrp#ac@ntZtha- th7[, n7 cc elite c< A-'n ng vai tr nh v;- th0 l tran4Vor@ationZ@i7n Hi[ vn7 c cc elite %ng A-'n v cc nh< 9i l;2 ' c vai tr th0 2h%ng thc ch-n Hi l

tran4p#ac@nt" J7 (Wng cch 2h)n loi c*a Qnc6 v Beww th0 tran4p#ac@ntt%ng %ng vGi cicch ZAa on t-It, gii thot ha- giao (ch[, hin cho rbng n(one:ia, n 9c th?c loi n- cnuhili22ine: th?c loi rp#ac@nt" hin cho rbng i Boan th?c loi tran4Vor@ation, nhng 3e< 3Yt 6v^n c th 372 i Boan vo loi ci cch Aa giao (ch nhng L 2ha gn h%n vGi ci cch @o th*" $th tranh c>i liI :& ch-n Hi 6h (/ (?i Zc


8/25

0nh Sd uh%ng thc ch-n Hi c*a | n'n ()n ch* c*a ln :ng th @a

uh%ng thc ch-n Hi 6hCng nh/ng gi12 ch1ng ta hi 6 h%n v' @n th)n cc :& ch-n Hi


9/25

cho nh/ng ngi c th (- lD ha ca< 67t c*a h= vGi ()n ch*, v l8i th7 cn lGn h%n cho nh/ngngi ch)n thnh tin vo n, A tr0nh n- to ra


10/25

ch1ng l nh/ng nh)n t9 g)- ra 3ng ?t[" mo < cc A-'n con ngi Z$hod :iao, tr" j~SUS[, :& ci thiIn v' th nh;2, gio (]c, :c 6hXe, h?i, :& cCng @bng l nh/ng vn ' t 8c ' c;2 7n trong v5n liI v'()n ch* ha, nhng 6hCng th l% l nh/ng vn ' n'n tng n- trong giai on c*ng c9 ()n ch*"

> h?i ()n :& > c vai tr lGn trong 2ha chkn @, nhng thng 32 i Zch* -7 l cc tH chc3> h?i ()n :& v;n ?ng, cn cc tH chc 3> h?i ()n :& cng ng (ch v] t @i7n ?ng h%n[ :a :&ch-n Hi ()n ch* Zc l_ (o 2hn lGn cc nh l>nh o cc tH chc 3> h?i ()n :& v;n ?ng >ch-n :ang lKnh v&c chnh tr, cOng (o cc tH chc 3> h?i ()n :& cha thch ng vGi


11/25

$ th th- ()n ch* ha c A nhi' viIc l 6hCng c v :_ 6hCng @ao gi c


12/25

Jh th7 ti.n 2hi !9i


13/25

ch1 D" +` nh/ng v] 6hi7 6iIn c*a nCng ()n vGi A- t` l) v :a v] cng ch7 S|~|~SUS t0nhh0nh nCng ()n L c*a h-In V5n iang vGi chnh A-'n v nh t h7t :c c5ng thfng"V] cng ch7 t L R%ng J?i, Cng cho cCng t- t nh)n Ja< $ng 2ht trin 6h C thc 6hi7 ni t` SUU{, +hanh tra $hnh 2h* > vo c?c v > c 67t l;n thanh tra (i h%n UUtrang th`a nh;n chnh A-'n a 2h%ng c :ai Zv ni ()n cOng c ci :ai[, rMi t` ng- SS 7nST thng |~SU| chnh A-'n > h- ?ng l&c l8ng lGn cng ch7, nh ;2 ngi ()n thhMi t v viIc @ con ()n oan R%ng J?i 6Yo nha i @i t0nh thng 3-.n L J?i ch9ngli viIc th hMi t > (in ra trong thi gian (i" +%ng t& cn rt nhi' v] cng ch7 th hMit @bng @o l&c > (in ra L i< %n, ng Jinh, +` %n mPc Jinh, 7n JghI sn, $Mn R

Jng, Bong sn, 7n $ Qa" hCng L n%i no 6hCng c 3ng ?t c*a nCng ()n v ()n cni chng vGi chnh A-'n ha- (oanh nghiI2 li.n Aan 7n t ai"

ng ?t c*a ()n c vGi cc (oanh nghiI2 g)- C nhi<


14/25

+r.n )- l


15/25

ch7 ?, nhanh chng thi7t l;2 hI th9ng ()n ch* a ngN nh/ng vn ' c*a t%ng lai nhthi7t l;2 hI th9ng ()n ch* ra :ao, c*ng c9 n th no t 8c Aan t) 8c tho l;n L tr.n" $h1ng ta cOng 6hCng 3e< 3Yt cch ti72 c;n 9i @o l&c nhb ()n ch* ha thnh cCng trong ln :ng th@a v c ln :ng th hai :a $hi7n tranh +h7 giGi th0 tt c cc nGc theo cch ti72 c;n 9i @o l&c, ha- cch ' tht @i, 6hCng 3)- (&ng 8c n'n ()n ch*


16/25

ch-n Hi, v c*ng c9 ()n ch* Znh/ng ngi %ng A-'n c th l rt 6hc nha[N @[ cch ti72c;n 9i Ztheo nh nghKa[ ch c th ti7n hnh trong 2ha chkn @ ch 6hCng th trong 2hac*ng c9 Zv0 l1c 9i vGi ch7 ? ()n ch* t` 2ha nh/ng ngi tranh cho ()n ch* l 2hilD[, n th c D nghKa l1c nhng trong 2ha ch-n Hi cOng th7N c[ trong ch7 ? ch-.nA-'n 6hCng c 6h n5ng tha< (& cho ngi ()n, nhng trong cc 2ha ch-n Hi v c*ng c9

()n ch* l c thN ([ 2h%ng thc $ c th Zv cn 8c[ th&c hiIn trong c @a 2ha" Jh th7,6h n5ng th&c hnh c*a cc cch ti72 c;n tr.n theo thi gian Ztheo 2ha chkn @, ch-n Hi,c*ng c9 Zd c thN Ud 6hCng[, nh0n t` 2ha cc nh hot ?ng c th t< tPt nh :a Z0nh"|[

$hkn @ $h-n Hi $*ng c9B $y U UJ U $

0nh |" h n5ng c*a @9n cch ti72 c;n trong cc 2ha 6hc nha c*a ()n ch* ha

+c ?ng c*a cc cch ti72 c;n tr.n theo thi gian l.n cc 2ha chkn @, ch-n Hi v c*ng c9()n ch* Zd c tc ?ngN Ud 6hCng[, c th t< tPt trong 0nh T"

$hkn @ $h-n Hi $*ng c9B U $y U UJ U

$ 0nh T tc ?ng 6h (K l.n nh/ng ngi %ng chc Zc th 6hc nha L


17/25

2hn no 3e< 3Yt 6inh nghiI< A9c t7[ cc


18/25

$ +h%ng l8ng

0nh }d +c ?ng 6h (K c*a 2h%ng thc tranh l.n 2h%ng thc ch-n Hi

$Ong c th a ra cc chi7n l8c Zgi nh[ c*a cc elite %ng A-'n v 2h)n tch theo 6i

t%ng t& nh tr.n, nhng ch1ng ta 6hCng l< viIc L )- v Aa- li t0nh h0nh ViIt Ja to ra


19/25

t9t (Wng :c


20/25

Aan v' 3> h?i ()n :& L ViIt Ja< @t ng 6hi er6vliet cho rbng !f"c t> chCc v+ c"c ngchOnh tr tr$c tip th"ch thCc 4$ cai tr c.ng 4n T Dng u v+ ei?n D - Ot v+ ch n v+o cu'ic"c nd@ s0 tr7c 4$ 4Ep > ch . chng ;ao #5u0 =hDng nh T i!t Na@0 trong nhng nd@


21/25

ean0 4 rt th+nh cDng ) tr"nh @.t cu.c ,ung .t nh v&y9 w$ @in c~ng n+y ph"c h8a ph@vi ca th on chOnh tr chp nh&n %c 4$ #i?n =t n+y v c"c #%i Och ,"c nh ph@ vi ca 4$thUa hi!p =h 3"#

$h1ng ta c l_ cn


22/25

v :a 6hi tng merlin :]2 H, nh/ng ngi c?ng :n +iI2 6hPc hng (Gi :c Y2 c*a ccc?c @i t0nh An ch1ng v k- cc nh/ng ngi 6hLi 3Gng i7n ch%ng jj l.n v tr l>nho trGc :& ngc nhi.n c*a chnh h=" V 6ch @n n- c th (in ra 6hCng ch nh 67t A Zc*anh/ng @i7n c9 lGn v[ c*a nh/ng ngi theo cch ti72 c;n 9i Z$y[ - chkn @ v nht l 6hCng n.n ch trch

l^n nha Znh c< A-'n thch i' lP


23/25

nh)n, tng lG2 trng ld thi ? c*a h= vGi hiIn trng[N Z|[ 3> h?i ()n :& Z h?i ()n :& v;n ?ng[N ZT[ thc hI Zch* nghKa Qar3 Benin, ch* nghKa ()nt?c[ v Z}[ cc i' 6iIn A9c t7 Znh hLng c*a nh/ng @i7n ?ng lGn v' ()n ch* ha tr.n th7giGi ha- 6h v&c tc ?ng th7 no 7n ViIt Janh o c*a $VJ


24/25

ual " $arnegie ZSUU[, Kh oa Vro@ Athoritariani4@ to @ocratiation in non4ia (fon ng tP fh ngh3a.c o"n n 5n ch h1a T non4ia0 m/

-o~e $ho ZSUU{[, !


25/25

mene(ict " +ria er6vliet, !or6er: urote:t: in $onte

Documents

Dân chủ hóa và vài kịch bản khả dĩ cho Việt Nam_final-22-6-2015