BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

CỤC CHĂN NUÔI

ĐỀ ÁN

PHÁT TRIỂN CHĂN NUÔI BÒ THỊT GIAI ĐOẠN 2007-2020

Hà Nội, tháng 8 năm 2007

DỰ THẢO

217

THÔNG TIN CHUNG VỀ ĐỀ ÁN

1. TÊN ĐỀ ÁN:

ĐỀ ÁN PHÁT TRIỂN CHĂN NUÔI BÒ THỊT GIAI ĐOẠN 2007-2020

2. CƠ QUAN CHỦ QUẢN: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

3. CƠ QUAN THỰC HIỆN: Các cơ quan trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các tỉnh thành trên phạm vi cả nước.

218

PHẦN I

CÁC CĂN CỨ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN VÀ SỰ CẦN THIẾT ĐẦU TƢ, MỤC TIÊU ĐẦU TƢ

I. NHỮNG CĂN CỨ PHÁP LÝ

- QUYếT ĐịNH Số 17/2006/QĐ-TTG NGàY 20/01/2006 CủA THủ TướNG CHỚNH PHủ Về VIệC TIếP TụC THựC HIệN QUYếT ĐịNH Số

225/1999/QĐ-TTG NGàY 10/12/1999 Về CHươNG TRỠNH GIốNG CÕY TRồNG. GIốNG VậT NUỤI Và GIốNG CÕY LÕM NGHIệP ĐếN NăM

2010;

- Thông tư số 15/2007/TTLT-BTC-BNN và PTNT ngày 8/3/2007 hướng dẫn chế độ quản lý, sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước chi cho chương trình giống cây trồng, giống vật nuôi và giống cây lâm nghiệp;

- Nghị quyết số 06 - NQ/TW ngày 10 tháng 11 năm 1998 của Bộ Chính Trị về một số vấn đề phát triển nông nghiệp và nông thôn;

- Nghị quyết 03/2000/NQ-CP ngày 02/02/2000 về Phát triển kinh tế trang trại;

- Căn cứ Nghị định số 16/2005/NĐ-CP ngày 07/2/2005 của Thủ tướng Chính phủ về Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình;

- Quyết định 167/2001/QĐ-TTg ngày 26/10/2001 về một số biện pháp và chính sách phát triển chăn nuôi bò sữa thời kỳ 2001-2010 (trong đó có chính sách về cải tạo bò Vàng và sản xuất bò nền);

- Căn cứ mục tiêu, phương hướng phát triển bò thịt giai đoạn 2006-2010-2015 của Bộ Nông nghiệp và PTNT tại hội nghị chăn nuôi toàn quốc 6/2006.

II. TÍNH CẤP THIẾT XÂY DỰNG ĐỀ ÁN Nhu cầu tiêu dùng thịt bò trong nước ngày càng cao, hiện nay sản xuất

thịt bò trong nước mới chiếm 5,2% tổng sản lượng thịt hơi (tương đương 0,85kg thịt xẻ /người/năm chiếm 3,1% tổng sản lượng thịt xẻ), trong khi đó tỷ lệ này của các nước trên thế giới từ 25-30%. Số lượng thịt bò bình quân người của ta hiện nay rất thấp so với các nước khác trong khu vực: Trung Quốc 9,8kg /người/ năm, Nhật 9,6 kg, Singapore 18kg và Malaysia 33,7 kg/người/năm. Tiêu thụ thịt bò của Trung Quốc cao gấp 11 lần nước ta hiện nay.

Phát triển chăn nuôi bò thịt tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người chăn nuôi đồng thời sử dụng tiềm năng về phụ phẩm nông nghiệp, công

219

nghiệp. Hầu hết các địa phương đặc biệt là các tỉnh trung du miền núi đều có chương trình phát triển chăn nuôi bò thịt và gia súc ăn cỏ.

Phát triển chăn nuôi bò thịt là một trong những định hướng chiến lược của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về chuyển đổi cơ cấu kinh tế cây trồng vật nuôi trong nông nghiệp giai đoạn 2005-2010.

Hàng năm nước ta vẫn phải sử dụng khoảng 6,7 triệu USD để nhập các loại thịt cao cấp từ nước ngoài, trong đó chủ yếu là thịt bò để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng nội địa và du lịch.

Theo kế hoạch đến năm 2015 sản lượng thịt bò trong nước đạt 310 ngàn tấn hơi, tương đương với 139 ngàn tấn thịt xẻ, lúc này tỷ lệ thịt bò cũng mới chiếm 3 % tổng sản lượng thịt xẻ (4,707 triệu tấn). Muốn tăng tỷ lệ thịt bò lên 6% tổng sản lượng thịt và được 1,5 kg/người/năm, nước ta phải nhập 139 ngàn tấn thịt xẻ (1,5kg/người/năm), tương đương với 350 triệu USD. Tuy vậy, tổng số thịt bò tiêu thụ năm 2015 mới đạt 3,0kg/người/năm, tương đương 30% thịt bò tiêu thụ năm 2005 của Trung Quốc.

Vì vậy, việc xây dựng “Đề án phát triển bò thịt giai đoạn 2007- 2015" là cần thiết để đáp ứng một phần nhu cầu của thị trường trong nước và chuyển hướng chăn nuôi bò truyền thống sang bán thâm canh và thâm canh sản xuất hàng hoá chất lượng cao nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi bò, đồng thời sử dụng có hiệu quả nguồn phụ phẩm công, nông nghiệp và nguồn nhân lực ở nông thôn.

PHẦN II

HIỆN TRẠNG VÀ CƠ HỘI PHÁT TRIỂN BÒ THỊT

I. TÌNH HÌNH CHĂN NUÔI BÒ THỊT GIAI ĐOẠN 2001-2006

1. Thành tựu

Công tác giống bò được cải tiến: Trong 5 năm vừa qua, năng suất và chất lượng giống bò đã được được

cải thiện, năm 2006 cả nước có tổng số 6,51 triệu con bò, trong đó có 2,08 triệu bò lai Zebu (chiếm 32% tổng đàn bò). Các tỉnh có số lượng và tỷ lệ bò lai sind cao như Vĩnh Phúc 58,9 % (104,3 ngàn bò lai sind/tổng số 177,1 ngàn bò của tỉnh), Hà Tây 85,4% (138 ngàn/161,7 ngàn), Nghệ An 32,9% (142,5 ngàn con/433,1 ngàn); Quảng Ngãi 29,2% (83,3 ngàn con/284,6 ngàn); Bình Định 38,68 % (131,5 ngàn/340 ngàn; Tây Ninh 83,0% (104,3ngàn con/125,7 ngàn); Bình Dương 74,7% (32,9 ngàn con/44,5 ngàn); An Giang 18,9% (13,9 ngàn/74,1 ngàn) và Trà Vinh 52,0% (73,7 ngàn bò lai sind/tổng số 141,8 ngàn đàn bò của tỉnh)...

220

Bò lai Zebu (Sind, Sahiwal, Brahman...) đã thích nghi tốt với điều kiện sinh thái của ta và làm phong phú nguồn gen bò thịt của trong nước. Có một số cơ sở giống bò thịt của các địa phương được củng cố và xây dựng mới để đáp ứng nhu cầu về con giống và chăn nuôi bò thịt chất lượng cao như Sơn La, Tuyên Quang, Bình Định, Bình Phước, Bình Dương, Lâm Đồng, Gia Lai, Tp HCM...

Một số cơ sở chăn nuôi giống bò thịt Brahman như: Tp Hồ Chí Minh, Lâm Đồng, Bình Định là những mô hình tốt về phát triển chăn nuôi giống bò thịt cho các địa phương.

Chương trình cải tạo đàn bò được duy trì tốt Trong 71 năm từ 1923 đến 1994, tỷ lệ bò lai mới chiếm 12% trong tổng

đàn bò (408 ngàn bò lai Sind trong tổng số 3,4 triệu con). Từ năm 1995, chương trình cải tạo đàn bò của Bộ Nông nghiệp được triển khai tại 27 tỉnh. Sau khi dự án WB Cr.VN-2561 kết thúc, năm 1997 tỷ lệ bò lai Sind được nâng lên 25% (975 ngàn con lai trong tổng đàn bò 3,9 triệu con) tăng gấp 2,7 lần so với trước khi thực hiện dự án. Mỗi năm dự án đã làm lợi 11,7 ngàn tấn thịt hàng hóa và 9,9 ngàn tấn giống, tổng trị giá làm lợi 21,6 triệu USD/năm. Sau 4 năm thực hiện dự án đã làm lợi 86,4 triệu USD, trong khi tổng đầu tư của dự án là 10,2 triệu USD, làm lợi 8,5 lần. Việc cải tạo theo chương trình có đầu tư của nhà nước đã thúc đẩy tốc độ phát triển của đàn bò lên cao, đã tạo đàn bò cái nền lai Zêbu cho chương trình lai tạo bò thịt chất lượng cao.

Từ năm 1997 đến 2006, chương trình và cải tạo đàn bò vẫn được tiếp tục triển tại các tỉnh, tổng đàn bò lai Zebu đã tăng lên 1,63 triệu con nhưng tỷ lệ bò lai vẫn ở mức 25% (Theo số liệu của Tỏng cục Thống kê, theo các tỉnh là 32%).

Số lượng tinh đông lạnh bò tiêu thụ cho TTNT tăng từ 100.000 ngàn liều năm 2001 lên 450.000 ngàn liều năm 2006 đã đưa tỷ lệ bò được TTNT ngày càng cao.

Từ số liệu, kết quả nêu trên cho thấy đầu tư cải tạo đàn bò đã thực sự mang lại hiệu quả kinh tế cho người nông dân. Với tốc độ phát triển kinh tế của nước ta hiện nay, thu nhập tăng và theo đó nhu cầu tiêu dùng thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm cao cấp như thịt bò cũng sẽ tăng cao; thực tế hiện nay chăn nuôi bò mới đáp ứng một phần nhu cầu tiêu thụ thịt bò trong nước. Vì vậy, Việt Nam cần xây dựng đề án "Phát triển chăn nuôi bò thịt 2007-2015" để nâng cao số lượng chất lượng thịt bò đáp ứng cao hơn nhu cầu thị trường nội địa.

Số lượng đàn bò, sản lượng thịt bò tăng nhanh: Từ 2001 đến 2006 đàn bò nước ta tăng từ 3,89 triệu con lên 6,51 triệu

con, đạt tốc độ tăng đàn bình quân 9,67% năm.

221

Đồng thời tổng sản lượng thịt bò hơi sản xuất và tiêu thụ hàng năm tăng nhanh từ 97,7 ngàn tấn năm 2001 lên 159,4 ngàn tấn năm 2006 với tốc độ tăng trưởng bình quân 9,66% năm. Chăn nuôi bò trang trại đang phát triển:

Hiện nay cả nước có trên 6405 trang trại chăn nuôi bò, trong đó miền Bắc có 1547 trang trại chiếm 24,1%, miền Nam có 4858 trang trại chiếm 73,9% tổng số trang trại. Miền Đông nam Bộ có số lượng trang trại bò nhiều nhất 2683 trang trại chiếm tỷ lệ 41.9 %.

Quy mô trang traị chăn nuôi bò từ 10-50 con chiếm tỷ lệ cao ở các vùng. Một số trang trại chăn nuôi bò thịt địa phương quy mô trên 100 con đã được hình thành ở các tỉnh Bình Phước, Bình Thuận, Ninh Thuận và các tỉnh miền Đông Nam Bộ.

Các tiến bộ về giống, thức ăn, chuồng trại, quy trình kỹ thuật chăm sóc nuôi dưỡng được áp dụng trong chăn nuôi trang trại bò thịt, vì vậy năng suất, chất lượng giống và hiệu quả chăn nuôi được cải thiện.

Chăn nuôi trang trại bò thịt đã góp phần tạo ra sản phẩm hàng hóa lớn, thúc đẩy quá trình chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Đồng thời với việc mở rộng về số lượng và quy mô chăn nuôi, loại hình chăn nuôi trang trại đã góp phần tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người sản xuất, thu hút nhiều thành phần kinh tế tham gia đầu tư. Hình thành phương thức trồng cỏ thâm canh nuôi bò

Nhiều giống cỏ và tập đoàn cỏ nhiệt đới ôn đới hoà thảo và họ đậu năng suất cao đã được nhập và trồng thử nghiệm thành công để nuôi bò thịt như cỏ: Ruzi, Signal, Pannicum Maximum, Kingrass... Những giống cỏ mới đang được người chăn nuôi quan tâm là: Giống cỏ hỗn hợp hoà thảo và họ đậu của Úc, Supperdan, Sweet Jumbo, Dairy Mix, Beef Mix... , Theo số liệu thống kê của các tỉnh năm 2005 tổng diện tích trồng cỏ là 27 ngàn ha.

2. Các khó khăn và thách thức a) Khó khăn

Hệ thống tổ chức ngành chăn nuôi: Theo số liệu của các tỉnh, hiện nay chỉ có 28/64 tỉnh có phòng chăn

nuôi hoặc phòng chăn nuôi thủy sản, vì vậy thiếu cán bộ chăn nuôi trong quản lý giống và chỉ đạo sản xuất chăn nuôi, đặc biệt ở cấp huyện. Thiếu cán bộ chăn nuôi là một trong những hạn chế lớn trong chăn nuôi nói chung và chăn nuôi bò nói riêng.

Thiếu bò giống và dịch vụ kỹ thuật Thiếu bò giống, giá bò biến động thất thường làm mất tính ổn định

trong chăn nuôi bò thịt. Khi có nhu cầu về giống bò thịt không có cơ sở bán và cung cấp bò giống.

222

Thiếu cán bộ kỹ thuật về giống có kinh nghiệm để triển khai công tác giống. Hiện nay chưa có hệ thống cấp chứng chỉ giống và quản lý giống bò vì vậy không đủ thông tin và cơ sở khoa học trong chương trình đánh giá và chọn lọc đực giống, nhất là kiểm tra đực giống qua đời sau. Hệ thống dịch vụ TTNT gắn liền với hệ thống ghi chép số liệu ban đầu chưa đáp ứng được yêu cầu của công tác giống.

Mặc dù, trong những năm gần đây các thiết bị vật tư kỹ thuật dùng để phối giống bò thịt đã được các chính sách trợ giúp tốt. Để khắc phục được các tồn tại nêu trên công tác đào tạo dẫn tinh viên, cán bộ quản lý giống và việc ghi chép tại hộ nông dân cần được chuyên môn hóa.

Thiếu thức ăn thô xanh về mùa khô Mặc dù là nước nhiệt đới nhưng mùa đông và mùa khô vẫn xảy ra tình

trạng thiếu thức ăn thô xanh cho bò. Mặt khác, một số nơi chưa coi trọng việc trồng cỏ và sử dụng hợp lý các phụ phẩm nông nghiệp.

Vì vậy, việc trồng cây chịu hạn cho vùng khô, cây ôn đới cho vùng lạnh, thức ăn củ, dự trữ thức ăn khô, ủ chua cho mùa khô, mùa đông phù hợp với vùng sinh thái phải được quan tâm đầu tư.

Chưa có chính sách phát triển bò thịt Nhà nước ta đã có Quyết định số 167/2001/QĐ-TTg ngày 26/10/2001

ban hành chính sách phát triển chăn nuôi bò sữa. Từ đó, bò sữa tăng trưởng trung bình 24,9% năm và sản lượng sữa tăng 30,5%. Nhờ Quyết định trên, tỷ lệ đàn bò lai và chất lượng đàn bò nền Lai Zêbu cũng được cải tiến.

Tuy vậy, chúng ta vẫn chưa có chính sách tổng thể về phát triển chăn nuôi bò thịt (tương tự QĐ 167) cho nên tốc độ cải tạo đàn bò theo hướng nâng cao chất lượng và sản lượng thịt trong những năm qua chưa đáp ứng được mong mỏi của người dân.

b) Các thách thức Khi hội nhập quèc tế về thương mại WTO, nước ta bên cạnh cơ hội về

hợp tác quốc tế và đầu tư thì cũng có các thách thức như phải cạnh tranh quốc tế mét cách khốc liệt về chất lượng, giá cả, an toàn vệ sinh thực phẩm và thị trường với thịt bò, thịt gia súc và các loại nông sản từ các nước trong khu vực và thế giới.

Mặt khác do tư do thương mại nên cũng chịu ảnh hưởng của các nguy cơ về dịch bệnh khi hội nhập WTO như: LMLM, lưỡi xanh, bò điên....đối với chăn nuôi bò.

II. CƠ HỘI PHÁT TRIỂN BÒ THỊT Chăn nuôi bò thịt ở Việt Nam đang đứng trước những cơ hội tốt để phát

triển trong thời gian tới với những thuận lợi cơ bản sau đây:

223

1. Nhu cầu tiêu thụ thịt bò trong nƣớc tăng Nhu cầu tiêu dùng thịt bò của nước ta đang và sẽ tăng nhanh do thu

nhập tăng cao và mức sống được cải thiện với lối sống công nghiệp của các thành phố lớn, đô thị, và khu công nghiệp. Hiện nay, nước ta sản lượng thịt bò chỉ chiếm 3,1% tổng sản lượng thịt xẻ. Giá thịt bò nước ta khoảng 80.000đ/kg (5USD/kg) cao hơn các loại thịt khác, tại siêu thị giá thịt bò nhập khẩu 250.000đ/kg (16USD/kg) chứng tỏ cung chưa đủ so với cầu.

Thực tế cho thấy sản xuất thịt bò trong nước chưa đáp ứng được nhu cầu thị trường nội địa đặc biệt thị bò chất lượng cao. Hàng năm nước ta phải nhập 6,7 triệu USD về các loại thịt (trong đó chủ yếu là thịt bò, gà) chất lượng cao từ nước ngoài về đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và du lịch. Hầu hết các nhà hàng khách sạn cao cấp phải sử dụng thịt bò nhập khẩu từ Mỹ, Australia, New zealand... với giá cao để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước.

Trong những năm tới 2010-2015 xu hướng tiêu thụ thịt bò ngày càng cao, đặc biệt khi tốc độ tăng trưởng kinh tế trên 8% và GDP/đầu người/năm của nước ta tăng lên 1000 USD/người/năm.

2. Tỷ lệ thịt bò của ta còn thấp so với các nƣớc trong khu vực Theo Tổ chức nông lương của liên hiệp quốc (FAO) tổng thịt bò của

thế giới trên 60 triệu tấn năm, vậy thịt bò bình quân của thế giới trên 9,0kg/người/năm. Ở các nước phát triển tỷ lệ thị bò thường chiếm 25-30% trong tổng số thịt tiêu thụ bình quân đầu người.

Nhu cầu tiêu dùng thịt bò trong nước ngày càng cao, hiện nay sản xuất thịt bò trong nước mới chiếm 5,2% tổng sản lượng thịt hơi (tương đương 0,85kg/người/năm thịt xẻ chiếm 3,1% tổng sản lượng thịt xẻ), trong khi đó tỷ lệ này của các nước trên thế giới từ 25-30%. Số lượng thịt bò bình quân người của ta hiện nay rất thấp so với các nước khác trong khu vực: Trung Quốc 9,8kg/người/năm, Nhật 9,6 kg, Singapore 18kg và Malaysia 33,7 kg/người/năm. Tiêu thụ thịt bò của Trung Quốc gấp 11 lần nước ta.

Do tỷ lệ thịt bò của nước ta còn rất thấp so với bình quân của thế giới cho nên cơ hội cho phát triển chăn nuôi bò thịt của nước ta là rất lớn.

3. Chăn nuôi bò thịt góp phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp

Trồng cỏ thâm canh 1ha có năng suất 250 tấn nuôi được 14 con bò tạo việc làm thêm cho 2 lao động, thu được 50 triệu tiền cỏ (nếu trồng lúa chỉ thu được 27 triệu). Do vậy, phát triển chăn nuôi bò thịt đang thực sự góp phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp nông thôn, tạo việc làm tăng thu nhập và cải thiện đời sống cho nông dân đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa. Mặt khác, chăn nuôi bò thịt có thể phát triển rộng trên phạm vi toàn quốc và góp phần xoá đói giảm nghèo. Năm 2006, tỷ trọng giá trị trong chăn nuôi của cả nước

224

là 25,2% trong đó khu vực Đồng Bằng Sông Hồng có tỷ trọng chăn nuôi cao nhất đạt 34,6%, Đông Bắc 31,4% còn lại các vùng khác từ 16-29%.

4. Sản lƣợng phụ phẩm nông công nghiệp của nƣớc ta lớn Nước ta có 7,3 triệu ha gieo trồng, sản lượng lương thực hàng năm gần

36 triệu tấn, riêng rơm rạ khoảng 30 triệu tấn, các phụ phẩm nông nghiệp khác như ngô 4,6 triệu tấn, mía 2,8 triệu tấn, khoai lang 1,45 triệu tấn, lạc 2,4 triệu tấn... Các phụ phẩm nông nghiệp này nếu chế biến, bảo quản tốt có thể đủ nuôi trên 10 triệu bò thịt.

Mặt khác công nhiệp chế biến nông sản như mía đường, bia, rượu, sắn, chế biến rau, dứa, củ, quả... cung cấp nguồn phụ phẩm lớn khoảng 10 triệu tấn cho chăn nuôi bò thịt và gia súc nhai lại.

5. Chăn nuôi bò thịt phù hợp với tất cả các vùng sinh thái Bò thịt là một trong những vật nuôi dễ nuôi, tất cả các gia đình nông

dân đều nuôi được bò thịt, sử dụng hợp lý nguồn lao động dư thừa và nhàn rỗi trong nông thôn.

Mặt khác phát triển chăn nuôi bò thịt không cạnh tranh nguồn thức ăn như lương thực của con người và các nguồn thức ản cho chăn nuôi lợn và chăn nuôi gia cầm.

Về kỹ thuật và quản lý thì chăn nuôi bò thịt nông hộ chỉ yêu cầu chuồng trại đơn giản, dễ quản lý chăm sóc và nuôi dưỡng, có thể tận dụng các phụ phẩm nông nghiệp sẵn có, với nông dân nuôi bò thịt như tiền bỏ ống.

Chăn nuôi bò thịt thực sự đã mang lại hiệu quả kinh tế ở một số vùng không có lợi thế cho cây trồng vật nuôi khác nhưng lại có hiệu quả đối với chăn nuôi bò thịt như Ninh Thuận và Bình Thuận việc chăn nuôi bò địa phương phù hợp với đặc điểm khí hậu và sinh thái khắc nghiệt nắng, hạn không phù hợp với các cây trồng.

III. CÁC CHƢƠNG TRÌNH VÀ CHÍNH SÁCH ĐÃ THỰC HIỆN

1. Các chƣơng trình cải tạo đàn bò địa phƣơng

- Chương trình Sind hoá (Zêbu hoá): Từ những năm 1960, nước ta đã có chương trình cải tiến để nâng cao

năng xuất của đàn bò địa phương bằng các giống bò Zêbu như bò Red Sindhi, Sahiwal và Brahman. Vào những năm 70 ngoài các giống bò thịt nhiệt đới ra thì một số bò ôn đới như Limousine, Herefore, Simmental, Santagestrudit .v.v. đã được đưa vào nghiên cứu các công thức lai để tăng cường cải tiến đàn bò địa phương trên phạm vi và quy mô lớn hơn.

- Dự án bò thịt VIE 86/008:

225

Do UNDP tài trợ năm 1989-1992, đã hỗ trợ cho phối giống bằng thụ tinh nhân tạo (TTNT) được khoảng 100.000 bò cái nền địa phương với tinh bò thịt Limousine, Herefor, Charolais, Simmental và có 65.000 bê lai ra đời. Dự án đã trang bị và tăng cường thiết bị kỹ thuật TTNT và thuốc thú y cho các tỉnh tham gia dự án. Một số cán bộ tham gia dự án đã được tham quan, thực tập và học tập tại nước ngoài về các khâu giống, dinh dưỡng, đồng cỏ, thú y và quản lý giống cũng như TTNT cho bò.

- Chương trình khuyến nông cải tạo đàn bò Cr. 2561-VN: Dự án khuyến nông cải tạo đàn bò thuộc dự án Phục hồi Nông nghiệp

1995-1997, do kinh phí của Ngân hàng Thế giới (WB Cr. 2561 VN), tổng kinh phí 10 triệu USD trong đó 7,7 triệu USD của Ngân hàng thế giới (WB) và 2,3 triệu USD vốn đối ứng của Việt Nam. Dự án hỗ trợ phối giống bò bằng phương pháp TTNT với tinh bò Zê bu và lai tạo bằng phối giống trực tiếp giữa bò đực lai với đàn bò cái địa phương trên 27 tỉnh của cả nước. Riêng chương trình thụ tinh nhân tạo đã tạo được trên 400.000 bê lai Zebu. đã đào tạo 2035 dẫn tinh viên và 5189 khuyến nông viên

2. C¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß thÞt

Chăn nuôi bò thịt là một trong những ngành được Bộ NN&PTNT, các địa phương quan tâm ưu tiên phát triển và được nông dân tham gia tích cực. Đặc biệt từ năm 2001 Nhà nước ban hành Quyết định 167/QĐ-TTg ngày 26/10/2001 của Thủ tướng Chính phủ về giải pháp và chính sách phát triển bò sữa 2001-2010 trong đó có chính sách về cải tạo đàn bò địa phương làm bò nền cho lại tạo bò sữa.

Trên cơ sở các chính sách của Trung ương đến nay đã có 22 tỉnh và thành phố trong cả nước ban hành chính sách khuyến khích và có chương trình phát triển chăn nuôi bò. Nội dung chính của các chính sách hỗ trợ phát triển chăn nuôi bò của các địa phương tập trung các lĩnh vực sau:

Giống bò: Hỗ trợ giống mới, giống chất lượng cao: Bò lai Zêbu, bò cái ngoại hỗ trợ 40% kinh phí mua giống (Bắc Kạn, Yên Bái). Hỗ trợ nuôi bò dực giống: 70% kinh phí mua bò đực giống lai Zêbu, hỗ trợ kinh phí mua và vân chuyển bò cái sinh sản từ tỉnh ngoài. Hỗ trợ giống gốc theo Quyết định 125/CP của Chính phủ ban hành năm 1991. Hỗ trợ kinh phí mua tinh, vật tư phối giống, nitơ cho TTNT cải tạo đàn bò và lai tạo bò thịt. (Hỗ trợ 50%, 70% và 100% kinh phí TTNT bò cho các khu vực I, II và III của Điện Biên…).

Thức ăn, đồng cỏ: Hỗ trợ giống trồng cỏ hoặc tiền mua giống 70.000 đồng/sào cho trồng cỏ năm đầu nuôi bò; hỗ trợ các chương trình chế biến thức ăn thô xanh và thức ăn viên dự trữ nuôi bò; hỗ trợ xây dựng mô hình trồng cỏ, chế biến thức ăn thô xanh, ủ chua.

226

Thú y và phòng bệnh: Hỗ trợ từ 50%-100% tiền mua các loại vắc xin và hỗ trợ 500-1000 đồng tiền công/ mũi tiêm phòng cho bò. Tiêm phòng miễn phí cho các vùng khó khăn và các an toàn khu.

Vốn vay và lãi xuất ngân hàng: Hỗ trợ 50%-100% lãi suất vay vốn mua bò trong 3 năm (vốn vay 10-20 triệu đồng) để mua bò giống để phát triển chăn nuôi bò thịt cho nông dân.

Đào tạo tập huấn, khuyến nông: Hỗ trợ kinh phí cho các chương trình đào tạo tập huấn, khuyến nông, tham quan mô hình trình diễn về chăn nuôi bò thịt.

Đầu tư, đất đai: Tạo mọi điều kiện thuận lợi về thủ tục đất đai, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, hỗ trợ kinh phí xây dựng hạ tầng cho các doanh nghiệp đầu tư để xây dựng trang trại sản xuất giống bò thịt không hạn chế quy mô và lĩnh vực đầu tư. Hỗ trợ đầu tư xây dựng các trang trại nuôi bò thịt tập trung thâm canh: cung cấp giống, vỗ béo bò thịt. Hỗ trợ chuyển đổi diện tích sang xây dựng trang trại chăn nuôi gia súc

Thị trường: Tổ chức, thành lập và mở các chợ đầu mối mua bán bò giống bò, giới thiệu sản phẩm giống và thu hút các nhà đầu tư vào chăn nuôi bò thịt. Tìm thị trường nhập khẩu giống mới, thiết bị chăn nuôi, chế biến thức ăn, chế biến cỏ cho chăn nuôi bò và tìm thị trường trong nước cho việc kinh doanh, buôn bán sản phẩm bò thịt.

Hỗ trợ người nghèo: Hỗ trợ, ưu tiên người nghèo có cơ hội nuôi bò. Chương trình Ngân hàng bò cho người nghèo. Chính sách hỗ trợ một mái nhà, một con bò, một bể nước của tỉnh Hà Giang thực sự giúp đỡ người nghèo.

Hội thi bò: Tổ chức các lễ hội thi bò, đua bò theo tập quán và truyền thống văn hóa. Tổ chức hội thi bò giống tốt, hội thi chăn nuôi bò giỏi để khuyến khích phong trào nuôi bò.

Khi hội nhập WTO bên cạnh những cơ hội và tiềm năng phát triển chăn nuôi chúng ta cũng có những thách thức lớn như thiếu giống, năng xuất chăn nuôi thấp và vệ sinh an toàn thực phẩm. Để khả năng cạnh tranh tốt với sản phẩm chăn nuôi bò thịt của các nước trong khu vực ta cần có chương trình và chính sách thống nhất chung cho cả nước về phát triển bò thịt giai đoạn 2007-2020.

227

PHẦN III

MỤC TIÊU VÀ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN ĐỀ ÁN PHÁT TRIỂN CHĂN NUÔI BÒ THỊT

A. MỤC TIÊU

1. Mục tiêu chung Phát triển chăn nuôi bò thịt phù hợp với các vùng sinh thái nhằm sản

xuất thịt bò có số lượng và chất lượng cao đáp ứng một phần nhu cầu tiêu thu trong nước, tạo việc làm, tăng thu nhập và cải thiện đời sống cho nông dân, phát triển chăn nuôi bò thịt bền vững và bảo vệ môi trường, góp phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp và nông thôn.

2. Mục tiêu cụ thể Về số lượng bò thịt: Đưa số lượng bò từ 6,51 triệu con năm 2006 lên

trên 7,84 triệu con vào năm 2010, 10 triệu con vào năm 2015 và 12,46 triệu năm 2020.

Đưa cơ cấu giống bò lai, bò thịt chất lượng cao từ 25,5% năm 2006 lên 32% năm 2010, 40% năm 2015 và 45% năm 2020.

Tổng sản lượng thịt bò 159 ngàn tấn năm 2006 lên 222 ngàn tấn năm 2010 lên 310 ngàn tấn năm 2015 và 424,9 ngàn tấn năm 2020.

B. NỘI DUNG VÀ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN

I. NỘI DUNG CHÍNH 1. Quy hoạch phát triển bò thịt 2. Phát triển giống, kỹ thuật chăn nuôi và vỗ béo bò thịt 3. Chế biến và thị trường 4. Chính sách 5. Kinh phí 6. Hiệu quả 7. Tổ chức thực hiện

228

II. GIẢI PHÁP

I. QUY HOẠCH PHÁT TRIỂN BÒ THỊT

1. §Þnh h­íng chung

Phát triển chăn nuôi bò thịt theo hướng sản xuất hàng hóa trên cơ sở khai thác và sử dụng có hiệu quả các điều kiện tự nhiên kinh tế-xã hội của địa phương.

Áp dụng các tiến bộ khoa học và công nghệ sinh học vào chăn nuôi, công tác giống và sinh sản bò thịt để tăng nhanh tiến bộ di truyền, năng suất và chất lượng sản phẩm.

Các địa phương quy hoạch phát triển chăn nuôi bò thịt phải gắn với các vùng sinh thái, đồng cỏ, vùng có phụ phẩm nông, công nghiệp.

Hình thành một số vùng chăn nuôi trang trại tập trung quy mô vừa và nhỏ tại các vùng thích hợp phát triển đồng cỏ như Duyên Hải miền Trung, Tây Nguyên, Bắc Trung Bộ và Miền núi phía Bắc; vùng có phụ phẩm nông, công nghiệp chế biến mía đường, dứa, rau quả và các loại nông sản khác như Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long.

2. Quy hoạch vùng chăn nuôi bò thịt

1) Vùng Trung du miền núi phía Bắc Phát triển các giống bò địa phương như bò H''Mông cho các tỉnh Hà

Giang, Bắc kạn, Lai Châu, Sơn La... đồng thời tiếp tục cải tạo đàn bò Vàng địa phương theo hướng Zebu hoá.

Đối với cao nguyên Mộc Châu-Sơn La, Sapa-Lào Cai, Quảng Bạ-Hà Giang có thể lai tạo giữa bò lai Zêbu với các giống bò thịt tạo bò lai 75% máu ngoại.

2) Đồng bằng sông Hồng Tiếp tục chương trình Zebu hoá đàn bò. Trên cơ sở đàn bò nền lai Zebu

hiện có (trên 53%) tiếp tục lai tạo với bò Brahman và các giống bò khác để tạo đàn bò thịt từ 75% máu ngoại trở lên. Một số cơ sở, trang trại có kinh nghiệm chăn nuôi bò lai Zebu có tỷ lệ máu trên 87,5% có thể nuôi các loại bò thịt thuần nhiệt đới. Phấn đấu đưa tỷ lệ bò lai Zebu lên 80% tổng đàn để tiếp tục nhân giống bò thịt cao sản và sản xuất thịt bò. Vùng ngoại thành Hà Nội có thể nuôi bò thịt nhiệt đới thuần và lai tạo bò thịt năng xuất và chất lượng cao (BBB).

3) BắcTrung Bộ: Tiếp tục cải tạo đàn bò theo hướng Zebu hoá và lai tạo bò thịt 75% máu

bò Zebu trở lên. Đưa tỷ lệ lai từ 25% hiện nay lên 35%. Phát triển các giống

229

bò địa phương quý như bò Uđầu Rìu ở Nghệ An và các giống bò địa phương khác.

Xây dựng và phát triển một số trang trại chăn nuôi bò thịt ở vùng trung du như Thường Xuân, Thọ Xuân, Lang Chánh...của Thanh Hoá và Nghĩa Đàn, Phủ Quỳ... của Nghệ An.

4) Duyên hải Miền Trung Tiếp tục cải tạo đàn bò theo hướng Zebu hoá. Riêng các tỉnh Bình Định,

Phú Yên, Quảng Ngãi… có thể lai tạo bò thịt 75% máu bò Zebu trở lên và xây dựng các trang trại chăn nuôi bò thịt theo hướng bán thâm canh và vỗ béo bò. Phát triển chăn nuôi bò thịt trang trại, sử dụng bò đực lai Zêbu cải tạo bò địa phương, kết hợp với vỗ béo bò tại các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận, Phú Yên...

5) Tây Nguyên Tiếp tục cải tạo đàn bò theo hướng Zebu hoá bằng thụ tinh nhân tạo ở

các vùng chăn nuôi tập trung và phối giống trực tiếp bằng bò đực lai Zebu tại các vùng chưa triển khai thụ tinh nhân tạo. Hình thành một số trang trại bò giống Zebu thuần tại Bảo Lộc, Đức Trọng và Đà Lạt - Lâm Đồng, lai tạo bò thịt 75% máu Zebu trở lên. Đưa tỷ lệ bò lai Zebu từ 15,%hiện nay lên 25-30%.

6) Đông Nam Bộ Do có nhiều đô thị lớn, khu công nghiệp, khu chế xuất phát triển rất

thuận lợi về thị trường tiêu thụ sản phẩm nên các tỉnh miền Đông Nam Bộ phát triển chăn nuôi bò thịt, cải tạo đàn bò địa phương và lai tạo bò thịt năng xuất cao. Các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai đặc biệt là các huyện ngoại thành TP. Hồ Chí Minh có thể phát triển chăn nuôi bò thịt thâm canh và xây dựng các trang trại giống bò thịt. Xây dựng ác khu vỗ béo bò trước khi giết thịt tại Tp Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương. Đưa tỷ lệ bò lai từ 38% hiện nay lên trên 50-60%.

7) Đồng bằng sông Cửu Long Phát triển chăn nuôi bò thịt, giống bò thịt tuỳ thuộc vào điều kiện tự

nhiên của từng địa phương, đặc biệt các tỉnh có vùng đất cao, không bị úng ngập và vùng biên giới với Camphuchia. Giống bò thịt ở vùng này ngoài các giống bò địa phương nên sử dụng bò lai Zebu. Đưa tỷ lệ bò lai từ 25% lên 35%.

230

II. PHÁT TRIỂN GIỐNG, KỸ THUẬT CHĂN NUÔI VÀ VỖ BÉO BÒ

1. Về giống Chiến lược về cải tiến công tác giống bò thịt của nước ta được chia làm

3 bước chính: Bước 1: Chương trình cải tiến đàn bò vàng Việt Nam, 1958 đến 2020, Bước 2: Lai tạo bò thịt trong nước, từ 1978 đến 2020, Bước 3: Chương trình nhân giống bò thịt cao sản, từ 2003 đến 2015 và

2020. Trong công tác giống bò của nước ta từ nay đến năm 2015 và định

hướng đến năm 2020 cần tiến hành các vấn đề sau: - Đẩy mạnh chương trình cải tạo đàn bò địa phương thông qua phương

pháp TTNT hoặc phối giống trực tiếp với bò đực giống lai Zêbu để tạo bò lai có tỷ lệ máu ngoại trên 50%.

- Lai tạo, phát triển giống bò thịt lai của Việt Nam có tỷ lệ từ 75% máu ngoại trở lên bằng sử dụng tinh của các giống bò thịt cao sản phối giống bằng TTNT với bò cái nền lai Zêbu.

- Chọn lọc và nhân thuần các giống bò Zêbu và các giống thịt cao sản nhập nội phù hợp với điều kiện dân trí và sinh thái của từng vùng.

- Nhập khẩu nguồn gen: Nhập bò đực giống cao sản để sản xuất tinh bò thịt đông lạnh trong nước, nhập khẩu một số tinh, phôi bò thịt phục vụ cho lai tạo và nhân thuần giống bò thịt.

- Xây dựng hệ thống quản lý giống bò thịt thống nhất trên phạm vi cả nước.

- Đầu tư cơ sở vật chất cho chương trình nhân giống bò thịt: + Tiến hành kiểm tra năng suất đực giống: Nâng cao chất lượng bò

đực giống thịt tại Trung tâm tinh đông lạnh Moncada để nâng cao tiến bộ di truyền trên đàn bò thịt trong cả nước.

Xây dựng và nâng cấp hệ thống thụ tinh nhân tạo và dịch vụ kỹ thuật cho các địa phương trên phạm vi cả nước. Xây dựng hệ thống trạm TTNT bò đến tận các huyện có chăn nuôi bò phát triển, tập trung nhằm cung cấp vật tư TTNT, chuyển giao kỹ thuật phối giống...

Tăng cường năng lực và trang bị đủ mạnh cho hệ thống mạng lưới thụ tinh nhân tạo bò ở các tỉnh, đặc biệt là các tỉnh dang tham gia Dự án phát triển giống bò thịt theo chương trình giống của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

231

Nghiên cứu về giống: Nghiên cứu chọn, tạo các công thức lai và nuôi thử nghiệm bò thịt thuần chủng năng suất cao phù hợp với điều kiện Việt Nam.

+ Xây dựng các tiêu chuẩn giám định chọn lọc giống bò thịt, chọn lọc cá thể; các phương pháp kiểm tra năng suất cá thể và kiểm tra đời sau đối với bò đực giống hướng thịt Việt Nam.

2. Về thức ăn C¨n cø vµo quy ho¹ch vÒ ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß thÞt cña c¸c ®i¹

ph­¬ng, ngoµi c¸c diÖn tÝch trång cá hiÖn cã cÇn chuyÓn ®æi hîp lý ®Êt canh t¸c sang ®Êt trång cá th©m canh vµ c¸c lo¹i c©y lµm thøc ¨n xanh cho ch¨n nu«i bß thÞt trang tr¹i vµ bß vç bÐo tr­íc khi giÕt thÞt. Cung cÊp gièng míi vµ phæ biÕn kü thuËt canh t¸c, thu ho¹ch vµ b¶o qu¶n thøc ¨n th« xanh d¶m b¶o chÊt l­îng cao.

Chế biến: Áp dụng các phương pháp chế biến cỏ khô, cỏ đóng bánh, cỏ ủ để chăn nuôi bò thịt và vỗ béo bò ở nước ta trong thời gian tới.

Phụ phẩm nông, công nghiệp: Về rơm rạ hàng năm nước ta có khoảng 30 triệu tấn, số rơm rạ này nếu

tận dụng hết có thể đủ nuôi số trâu bò hiện có nhưng thực tế số phụ phẩm này vẫn chưa được sử dụng có hiệu quả cho chăn nuôi nên hàng năm trâu bò vẫn thiếu thức ăn thô xanh vào mùa đông. Cần áp dụng các biện pháp phơi khô, dự trữ, chế biến hợp lý hơn để cung cấp thức ăn thô cho bò vào mùa đông. Phụ phẩm khác: thân cây ngô, mía, sắn, khoai lang... khoảng 10 triệu tấn cần được chế biến, bảo quản và sử dụng có hiệu quả.

Sản xuất thức ăn xanh: Các nông hộ, các trang trại chăn nuôi bò thịt phải dành diện tích đất thích hợp để trồng thâm canh các loại cỏ như cỏ Voi, cỏ Ghi nê, cỏ hỗn hợp năng suất cao nhằm chủ động có đủ thức ăn thô xanh cho bò thịt. Thâm canh cỏ để có năng suất 200-250 tấn chất xanh/ 1 ha đủ nuôi thâm canh từ 13-15 con bò thịt hoặc bán thâm canh từ 20-30 con. Cỏ hỗn hợp năng suất cao 350-400 tấn/ha/năm, có thể nuôi 20-30 bò thịt. Phát triển cỏ hỗn hợp, cỏ họ đậu để cải thiện chất lượng cỏ.

Thức ăn tinh: sử dụng hợp lý các nguồn tinh bột sắn, ngô, các loại khô dầu trong chăn nuôi bò ngoại và vỗ béo bò thịt

3. Vỗ béo bò thịt Phổ biến quy trình vỗ béo bò thịt cho các đối tượng khác nhau: Vỗ béo bò loại thải trước khi giết thịt: bò đã trưởng thành nhưng bò

gầy, bò già, bò phế canh, bò cạn sữa thời gian vỗ béo 45-60 ngày theo chế độ nuôi nhốt và cho ăn theo nhu cầu và khả năng tối đa của bò theo chế độ nuôi "addlibitum". Sử dụng khẩu phần cơ bản là cỏ xanh, thức ăn tinh bao gồm bột ngô, bột sắn, cám và bổ xung 4% ure trên 100kg VCK.

232

Vỗ béo bò tơ lỡ 15-18 hoặc 24 tháng bao gồm bò đực, bò cái hậu bị loại, bê đực sữa thời gian vỗ béo từ 90-120 ngày theo phương thức chăn nuôi thâm canh để sản xuất thịt bò chất lượng cao.

4. Về vệ sinh phòng bệnh và thú y Thực hiện tốt việc vệ sinh trong chăn nuôi bò thịt, tiêm phòng định kỳ

và điều trị kịp thời các bệnh của đàn bò, phòng trừ nội, ngoại ký sinh trùng, đặc biệt bệnh ký sinh trùng đường máu và bệnh LMLM.

Thực hiện tốt các biện pháp thú y đối với vận chuyển, nuôi tân đáo và giết mổ bò thịt đảm bảo vệ sinh an toàn dịch bệnh.

III. CHẾ BIẾN, THỊ TRƢỜNG

1. Về thị trƣờng Việc qui hoạch phát triển các khu chăn nuôi bò thị tập trung cần gắn

với định hướng thị trường để sản phẩm chăn nuôi đáp ứng được yêu cầu của người tiêu dùng trong nước và nước ngoài. Các cơ sở chăn nuôi bò cần phải xây dựng thương hiệu, trong đó coi trọng chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm.

Tăng cường công tác thông tin thị trường và xúc tiến thương mại nhằm cung cấp kịp thời cho người chăn nuôi bò về tình hình giá cả, dự báo ngắn và dài hạn về xu hướng thị trường trong khu vực và trên thế giới, nhu cầu các sản phẩm chăn nuôi cũng như thị hiếu của khách hàng trong và ngoài nước.

Khuyến khích và duy trì các chợ trâu bò truyền thống để người chăn nuôi có cơ hội tiếp cận với thị trường mua bán bò giống, bò thịt.

2. Phát triển chăn nuôi gắn với giết mổ, chế biến Chăn nuôi bò thịt trang trại, tập trung sẽ tạo nguồn hàng hóa lớn. Vì

vậy, song song với đẩy mạnh chăn nuôi bò, phải có chính sách ưu tiên đầu tư xây dựng ngành công nghiệp chế biến, giết mổ.

Hỗ trợ các cơ sở giết mổ, chế biến xây dựng các tiêu chuẩn quản lý chất lượng sản phẩm (HACCP, ISO, GMP...) để từng bước quốc tế hoá tiêu chuẩn chất lượng thịt bò.

3. Thông tin quảng cáo

Xây dựng các chương trình truyền hình và kỹ thuật chăn nuôi bò thịt, giới thiệu các giống bò, giống cỏ mới cho người chăn nuôi, cũng như giới thiệu các cơ sở giống an toàn dịch bệnh, chăn nuôi bò có hiệu quả kinh tế và các dịch vụ sản xuất kinh doanh về bò thịt có hiệu quả. Đồng thời giới thiệu về tình hình giá cả thị trường trong và ngoài nước liên quan đến quảng bá sản phẩm các chương trình xúc tiến thương mại về chăn nuôi bò.

233

IV. CHÍNH SÁCH

1. Về đầu tƣ - Căn cứ Quyết định số 17/2006/QĐ-TTg ngày 20/1/2006 của Thủ

tướng Chính phủ về tiếp tục thực hiện Quyết định số 225/1999/QĐ-TTg ngày 10/12/1999 về chương trình giống cây trồng, giống vật nuôi và giống cây lâm nghiệp giai đoạn 2001-2010.

- Thông tư liên tịch số 15/2007/TTLT/BTC-BNN&PTNT hướng dẫn thực hiện Quyết định số 17/2006/QĐ-TTg.

- Căn cứ Nghị định 151/2006/NĐ-CP, ngày 20/12/2006về tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước nội dụng cho vay từ quỹ này để đầu tư sản xuất giống gốc và giống mới áp dụng công nghệ cao.

- Căn cứ Nghị định 108/2006/NĐ-CP ngày 22/9/2006 của Chính phủ về quy định thi hành một số điều của Luật Đầu tư, Nghị định 142/2005/NĐ-CP ngày 04/01/2005 của Chính phủ và Thông tư 120/2005/TT-BTC ngày 30/12/2005 của Bộ Tài Chính các địa phương cần cụ thể hóa các chính sách này và huy động ngân sách địa phương khuyến khích, hỗ trợ, ưu đãi đầu tư hợp lý, nhất là đầu tư cơ sở hạ tầng cho khu chăn nuôi tập trung; miễn giảm tiền thuê đất, thuế sử dụng đất, thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hộ gia đình, cá nhân nông dân sản xuất hàng hoá lớn, có thu nhập cao từ các sản phẩm chăn nuôi trang trại trong những năm đầu kinh doanh nhằm thu hút, khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư chăn nuôi tập trung, sản xuất hàng hóa.

Nhà nước đầu tư bằng vốn ngân sách cho chăn nuôi bò thịt với các mục tiêu sau đây: Tiếp tục hỗ trợ thực hiện chương trình cải tạo đàn bò Việt Nam tạo bò nền và bò thịt chất lượng cao F2, F3. Tiếp tục hỗ trợ nhập nguồn gen bò thịt giống mới và sản xuất tinh đông lạnh phục vụ lai tạo và nhân giống bò thịt trên phạm vi toàn quốc.

Khuyến khích các công ty trong và ngoài nước xây dựng thêm các cơ sở sản xuất tinh bò đông lạnh tại Tp Hồ Chí Minh, Lâm Đồng. Xây dựng trung tâm huấn luyện gia súc lớn ở miền Bắc đáp ứng nhu cầu đào tạo và tập huấn kỹ thuật chăn nuôi bò cho các địa phương. Nhà nước đầu tư và xây dựng các trạm kiểm tra năng suất cá thể bò đực giống hậu bị và đánh giá chất lượng bò đực giống thông qua đời sau hoặc anh chị em ruột hoặc cùng bố khác mẹ thông qua công nghệ cấy truyền phôi bò.

2. Chính sách tín dụng - Đổi mới về hình thức vay tín dụng như tăng hình thức cho vay trung

hạn, dài hạn (hiện nay, tỷ lệ cho vay trung và dài hạn trong nông nghiệp của các ngân hàng thương mại là rất thấp, khoảng 7,5%); chủ trang trại chăn nuôi bò có thể thế chấp bằng tài sản hình thành sau đầu tư để vay vốn từ các tổ chức tín dụng.

234

- Các địa phương cần tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện tốt QĐ số 423/2000/QĐ-NHNN ngày 22/9/2000 của Thống đốc Ngân hàng nhà nước về chính sách tín dụng ngân hàng đối với kinh tế trang trại.

- Các hộ gia đình, các tổ chức phát triển chăn nuôi bò được đầu tư ưu đãi theo quy định sửa đổi 03/1998/QH10; Nghị định 43/1999/NĐ-CP; Quyết định 167/2001/QĐ-TTg với lãi suất ưu đãi trung hạn và dài hạn theo chương trình chăn nuôi bò thịt. Chính phủ bố trí kinh phí từ ngân sách nhà nước (mỗi tỉnh, thành phố 3-5 tỷ đồng Việt Nam) lập quỹ (ngân hàng bò) mua bò cái giống thịt loại 15-20 tháng tuổi hoặc đang có chửa cho nông dân vay, sau hai lứa đẻ, người vay phải trả lại cho quỹ (ngân hàng bò) 1 con bò cái 12-16 tháng tuổi. Qũy lại tiếp tục tục cho hộ khác vay theo qui trình trên. Quỹ ngân hàng bò này giao cho UBND các huyện quản lý.

- Về tín dụng đầu tư: dự án phát triển chăn nuôi tập trung, cơ sở giết mổ chế biến, phát triển giống thuộc phạm vi ưu đãi tín dụng đầu tư của Nhà nước thực hiện theo Nghị định số 151/2006/NĐ-CP ngày 20/12/2006 của Chính phủ.

- Đố với các hộ chăn nuôi bò vùng khó khăn được vay vốn theo vốn ưu đãi theo quy định Quyết định số 31/2007/QĐ-TTg ngày 5/3/2007 của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng đối với hộ sản xuất kinh doanh tại vùng khó khăn. Với mức vay tối đa 30 triệu không phải thế chấp với lãi xuất vay 0,9% tháng, thời gian vay ngắn, trung và dài hạn.

- Đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách được vay vốn ưu đãi theo quy định Quyết định số 32/2007/QĐ-TTg ngày 5/3/2007 của Thủ tướng Chính phủ về việc cho vay vốn phát triển sản xuất đối với hộ đồng bào dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn: Tổng số tiền vay không quá 5 triệu/ hộ, không phải dùng tài sản bảo đảm và miễn lệ phí làm thủ tục vay vốn, thời gian vay tuỳ theo mục đích sử dụng, lĩa xuất bằng 0%, nguồn vốn ngân hàng chính sách.

4. Chính sách thuế và phí Các tổ chức cá nhân đầu tư sản xuất giống vật nuôi được hưởng những

ưu đãi cao nhất về thuế theo Quyết định số 17/2006/QĐ-TTg ngày 20/1/2006 của Thủ tướng Chính phủ về tiếp tục thực hiện Quyết định số 225/1999/QĐ-TTg ngày 10/12/1999 về chương trình giống cây trồng, giống vật nuôi và giống cây lâm nghiệp giai đoạn 2001-2010.

Diện tích đất nông lâm nghiệp chuyển sang làm chuồng trại chăn nuôi bò thịt, trồng cỏ được miễn thuế sử dụng trong nhiều năm.

Thực hiện ưu đãi về thuế đối với việc nhập giống và nguồn gien bò thịt từ nước ngoài. Miễn các loại phí kiểm dịch vận chuyển giống bò thịt.

Nhà nước áp dụng mức thuế nhập khẩu 0% đối với các giống bò thịt, cấc loại trang thiết bị vật tư phục vụ chăn nuôi bò, quản lý giống, bảo quản và

235

chế biến thức ăn; tinh và phôi bò đông lạnh; Nitơ; bình đựng Nitơ lỏng, dụng cụ thụ tinh nhân tạo, dụng cụ phối giống, thiết bị đồng cỏ, thiết bị chuồng trại chăn nuôi. Khuyến khích các thành phần kinh tế, tổ chức chăn nuôi bò thịt được tính giá chi phí điện nước như giá của các cở sở quốc doanh. V. KINH PHÍ Tổng kinh phí dự kiến: 10944,4 triệu đồng, trong đó:

- Ngân sách Trung ương: 35,3 triệu đồng (0,32%) - Ngân sách địa phương: 1697,63 triệu đồng (15,51%) - Đầu tư của doanh nghiệp, dân: 9211,47 triệu đồng (84,17%)

(Phần phụ lục)

vi. HiÖu qu¶ cña ®Ò ¸n

1. VÒ mÆt x· héi:

§Ò ¸n quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß thÞt ®Õn n¨m 2015 vµ ®Þnh h­íng ®Õn n¨m 2020 tr­íc hÕt ®¸p øng nhu cÇu thÞt bß ngµy cµng cao cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ h­íng tíi h¹n chÕ nhËp khÈu, mÆt kh¸c cã ý nghÜa quan träng ®Ó:

Khai th¸c triÖt ®Ó tiÒm n¨ng thiªn nhiªn (®Êt ®ai, khÝ hËu...) cña ®Êt n­íc ch­a ®­îc khai th¸c ë vïng s©u, vïng xa mµ t¹o ra s¶n phÈm cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, tõng b­íc gãp phÇn thay thÕ thÞt bß nhËp khÈu.

Gi¶i quyÕt thªm viÖc lµm cho n«ng d©n ë c¸c vïng n«ng th«n, c¸c vïng ch¨n nu«i bß thÞt trong c¶ n­íc.

Nu«i bß thÞt tËp trung ë vïng ®ãi nghÌo. §©y thùc sù lµ ch­¬ng tr×nh gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo.

T¨ng thu nhËp vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cho ng­êi ch¨n nu«i. Chñ ®éng s¶n xuÊt thÞt bß chÊt l­îng cao ngay trong n­íc. N«ng d©n ®­îc tiÕp cËn víi nh÷ng tiÕn bé kü thuËt míi vÒ ch¨n nu«i bß

thÞt trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ ch¨n nu«i tËn dông sang c¸c ph­¬ng thøc ch¨n nu«i bß th©m canh chÊt l­îng cao.

2. VÒ m«i tr­êng:

C¶i thiÖn vµ lµm gi¶m thiÓu sù « nhiÔm m«i tr­êng n«ng th«n th«ng qua c¸c biÖn ph¸p tiÕn bé khoa häc nh­ sö lý chÊt th¶i vµ vÖ sinh m«i tr­êng n«ng th«n, m« h×nh chuång tr¹i phï hîp trong ®iÒu kiÖn ®Êt hÑp vµ mËt ®é nu«i ngµy cµng cao.

236

Thóc ®Èy viÖc tËn dông ®Êt ®ai trång cá và c¸c phô phÈm n«ng c«ng nghiÖp, sö dông nhiÒu ph©n h÷u c¬ tõ ch¨n nu«i bß, t¹o ®iÒu kiÖn lµm t¨ng mµu xanh vµ c¶i thiÖn ®é mµu mì cho ®Êt.

3. HiÖu qu¶ kinh tÕ:

Tổng kinh phí dự kiến đầu tư cho đề án phát triển chăn nuôi bò thịt 2007-2020 là 10944,4 triệu đồng. Tæng thu tõ ch¨n nu«i bß thÞt trong giai ®o¹n 2007-2020 dù kiÕn lµ: 11878,47 tû ®ång, trong ®ã thu tõ gièng: 1708,53 tû ®ång, thu tõ thÞt 9669,76 tû ®ång vµ tõ nguån ph©n bãn lµ 500,28 tû ®ång.

Cân đối đầu tư và thu từ chăn nuôi bò thịt là 943 tỷ đồng

VII. TỔ CHỨC THỰC HIỆN 1. Bộ Nông nghiệp và PTNT thống nhất chương trình phát triển bò thịt

của Việt Nam, thống nhất các chủ trương và ban hành các chính sách phát triển bò thịt trên phạm vi toàn quốc.

- Cục Chăn nuôi, Cục Thú y, Trung tâm KNQG chịu trách nhiệm tổ chức chỉ đạo phát triển bò thịt trên phạm vi cả nước, xây dựng các tiêu chuẩn về giống bò, tinh, phôi và giống bò nhập khẩu vào Việt Nam. Khuyến khích các thành phần kinh tế trong nước sản xuất giống bò thịt thích hợp với điều kiện nước ta để cung cấp cho nhu cầu phát triển bò thịt. Tập huấn, xây dựng mô hình và chuyển giao tiến bộ kỹ thuật về chăn nuôi bò. Chỉ đạo phòng chống dịch bệnh và kiểm tra giám sát vận chuyển, giết mổ buôn bán.

2. Trong năm 2008, các Bộ và cơ quan có liên quan có trách nhiệm thực hiện các công việc sau:

a) Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành lập Ban Điều hành Đề án phát triển chăn nuôi bò thịt do lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và PTNT làm trưởng Ban. Thành viên bao gồm các cơ quan chức năng của Bộ Nông nghiệp và PTNT, mời đại diện của các Bộ/Ngành (Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính...).

b) Bộ Kế hoạch và Đầu tư bố trí kế hoạch Đề án phát triển chăn nuôi bò thịt theo giai đoạn: 2006-2010 và 2011-2015.

c) Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với Bộ Nông nghiệp và PTNT và các Bộ/Ngành liên quan xây dựng cơ chế, chính sách ưu tiên cho nghiên cứu liên quan đến phát triển chăn nuôi bò thịt.

d) Bộ Tài chính bố trí kinh phí cho đầu tư trang thiết bị nghiên cứu, đào tạo nguồn nhân lực, đề tài nghiên cứu và các dự án sản xuất thử nghiệm; các dự án giống, xây dựng thị trường, chương trình khuyến nông trong chăn nuôi bò thịt.

3. Ủy Ban nhân dân các tỉnh: Phê duyệt và chỉ đạo các cơ quan chức năng trong tỉnh có liên quan thực hiện đề án quy hoạch phát triển chăn nuôi

237

bò an toàn vệ sinh dịch bệnh và đảm bảo vệ sinh môi trường giai đoạn 2006-2010-2015. Tổ chức hệ thống thông tin từ tỉnh xuống xã phường tuyên truyền về tổ chức phát triển chăn nuôi bò thịt, bò thịt chất lượng cao.

Sở Nông nghiệp và PTNT xây dựng chương trình phát triển bò thịt của địa phương giai đoạn 2006-2010-2015 để trình UBND tỉnh phê duyệt và trực tiếp chỉ đạo chương trình cải tạo đàn bò, chăn nuôi bò thịt thâm canh.

Ủy ban nhân dân cấp huyện: Phối hợp với Sở Nông nghiệp và PTNT triển khai đề án phát triển chăn nuôi của UBND tỉnh, chỉ đạo hướng dẫn các tổ chức cá nhân thực hiện phát triển chăn nuôi bò thịt phù hợp với từng cơ sở. Tổ chức hướng dẫn thành lập các hiệp hội, các HTX chăn nuôi chuyên ngành. Cấp, giao đất hoặc cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất để phát triển chăn nuôi bò thịt có hiệu quả trên địa bàn.

Các tổ chức và cá nhân: Các tổ chức và cá nhân phát triển chăn nuôi bò thịt, bò thịt chất lượng cao quy mô trang trại cần phải lập dự án và đăng ký với cơ quan thẩm quyền địa phương về điều kiện chăn nuôi, thú y vệ sinh môi trường để được hướng dẫn và hưởng các chính sách về phát triển chăn nuôi bò thịt của Nhà nước. Có trách nhiệm thực hiện các quy định của Nhà nước về giống vật nuôi, thú y vệ sinh phòng bệnh và bảo vệ môi trường.

Hình thức tổ chức: Khuyến khích phát triển các hội, hợp tác xã chuyên phát triển chăn nuôi và cung ứng giống bò, khuyến khích và tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế xã hội trong và ngoài nước đầu tư phát triển giống bò thịt và chăn nuôi bò thịt thâm canh quy mô lớn. Khuyến khích các tổ chức, cá nhân công bố tiêu chuẩn giống và đăng ký thương hiệu sản phẩm, nâng cao trách nhiệm và quyền lợi giữa người sản xuất và người tiêu dùng.

CỤC CHĂN NUÔI

238

PhÇn Phô lôc

®Ò ¸n ch¨n nu«i bß thÞt ViÖt Nam

Charolaise Limousine

Bß lai CLC 75% m¸u ngo¹i (50% Crimousine)

Bß lai CLC 75% m¸u ngo¹i (50% Limousine))

Bß c¸i nÒn lai Zªbu

T¹o bß lai h­íng thÞt 75% m¸u ngo¹i

Bß ®ùc gièng Zebu Bß c¸i vµng VN

Phô lôc 1: C«ng thøc

lai t¹o t¹o bß thÞt ë ViÖt Nam

Crimousine

Bß lai CLC 75% m¸u ngo¹i (50%) Charolaise

239

Phô lôc 2

I. T×nh h×nh Ch¨n nu«i bß thÞt 2001-2006

B¶ng 1 : Sè l­îng ®µn bß vµ tèc ®é t¨ng ®µn hµng n¨m 2001-2006

Sè l­îng §¬n

vÞ 2001 2002 2003 2004 2005

T¨ng 01-05 (%)

2006 T¨ng 05-06 (%)

§µn bß TriÖu con

3,89 4,06 4,39 4,91 5,54 6,51

Tèc ®é t¨ng ®µn % -5,74 4,37 8,12 11,84 12,83 6,29 17,51

B¶ng 2. S¶n l­îng vµ tû lÖ thÞt bß 2001-2006

ChØ tiªu §vt. 2001 2002 2003 2004 2005 2006

ThÞt bß h¬i Ng. TÊn 97,78 104,45 107,54 119,78 142,16 159,46

T¨ng tr­ëng (%) 4,3 6,9 2,9 11,4 18,7 12,16 Tû lÖ thÞt bß h¬i/TSLthÞt % 5,03 4,84 4,59 4,75 5,05 5,19

B¶ng 3. B×nh qu©n sè l­îng thÞt, thÞt bß /ng­êi/n¨m

ChØ tiªu §VT.

2001 2002 2003 2004 2005 2006

TSL thÞt Bß Ng. TÊn 97,78 104,45 107,54 119,78 142,16 159,46

D©n sè triÖu 78,6 79,7 80,4 82,0 83,1 84,1

B qu©n ThÞt bß/ng/n¨m kg 1,24 1,28 1,33 1,45 1,71 1,90

Tû lÖ thÞt bß/bq thÞt tiªu thô % 5,03 4,84 4,59 4,75 5,05 5,19

240

B¶ng 4: Sè l­îng vµ quy m« trang tr¹i bß ph©n bè theo vïng

STT Vïng sinh th¸i

Tæng sè trang tr¹i

ChiÕm tû lÖ %

Quy m« 10 - 49

con

Quy m« 50 con

Quy m« 100

con C¶ n­íc 3404 100 2499 420 245

MiÒn B¾c 1064 31.26 917 25 2

1 §. B S«ng Hång 261 7,7 253 6 2 2 §«ng B¾c 612 17,8 514 18 0 3 T©y B¾c 170 4,9 130 0 0 4 B¾c Trung Bé 21 0,2 20 1 0 MiÒn Nam 2340 68,74 1582 395 243

5 Nam Trung Bé 210 6,17 162 43 5 6 T©y Nguyªn 638 18,74 384 254 0 7 §«ng Nam Bé 782 22,97 418 96 238 8 §.B S Cöu Long 710 20,86 618 2 0 Nguån: B¸o c¸o cña c¸c SëNN&PTNT 28/2/2005.

B¶ng 5. M­êi tØnh nhiÒu bß nhÊt n¨m 2006

STT TØnh Sè l­îng (con) S¶n l­îng thÞt (tÊn)

1 NghÖ An 433,15 6.022 2 Thanh Ho¸ 386,96 6.580 3 B×nh §Þnh 340,02 10.179 4 Gia Lai 313,88 6.017 5 Qu¶ng Ng·i 284,56 7.888 6 Qu¶ng Nam 233,68 6.299 7 Phó Yªn 228,65 6.632 8 §¾k L¾k 224,99 6.902 9 Hµ TÜnh 210,78 3.443 10 B×nh ThuËn 186,77 5.836

241

B¶ng 6. Tû lÖ bß lai c¸c tØnh n¨m 2006 (theo thèng kª) Stt Vïng Tæng sè Lai Sind %Tæng ®µn

C¶ nø¬c 6.510.794 1.658.723 25.48

MiÒn B¾c 3.096.120 689.736 22.28 §BSHång 793.057 425.854 53.70 1 Hµ Néi 52.345 9.160 17.50 2 H¶i Phßng 16.404 6.828 41.62 3 VÜnh Phóc 177.143 104.360 58.91 4 Hµ T©y 161.670 138.175 85.47 5 B¾c Ninh 62.234 45.620 73.30 6 H¶i D­¬ng 59.038 38.331 64.93 7 H­ng Yªn 49.988 26.427 52.87 8 Hµ Nam 45.033 15.518 34.46 9 Nam §Þnh 45.948 302 0.66 10 Th¸i B×nh 63.648 20.332 31.94 11 Ninh B×nh 59.606 20.801 34.90 §«ng B¾c 782.937 78.845 10.07 12 Hµ Giang 80.167 13 Cao B»ng 124.263 14 Lµo Cai 23.180 188 0.81 15 B¾c C¹n 40.196 341 0.85 16 L¹ng S¬n 51.565 17 Tuyªn Quang 48.158 18 Yªn B¸i 33.141 4.275 12.90 19 Th¸i Nguyªn 56.021 1.632 2.91 20 Phó Thä 156.754 32.579 20.78 21 B¾c Giang 140.988 37.010 26.25 22 Qu¶ng Ninh 28.504 2.820 9.89 T©y B¾c 272.071 14.221 5.23 23 Lai Ch©u 11.922 24 §iÖn Biªn 29.909 25 S¬n La 152.493 11.905 7.81 26 Hßa B×nh 77.747 2.316 2.98 B¾c Trung bé 1.248.055 170.816 13.69 27 Thanh Hãa 386.962 28 NghÖ An 433.149 142.523 32.90 29 Hµ TÜnh 210.778 15.691 7.44 30 Qu¶ng B×nh 123.069 4.864 3.95 31 Qu¶ng TrÞ 65.938 4.953 7.51 32 Thõa Thiªn HuÕ 28.159 2.785 9.89 MiÒn Nam 3.414.674 968.987 28.38

242

DH miÒn Trung 1.199.648 354.273 29.53 33 §µ N½ng 14.921 731 4.90 34 Qu¶ng Nam 233.678 46.787 20.02 35 Qu¶ng Ng·i 284.564 83.321 29.28 36 B×nh §Þnh 340.028 131.535 38.68 37 Phó Yªn 228.648 72.924 31.89 38 Kh¸nh Hßa 97.809 18.975 19.40 T©y Nguyªn 747.891 114.235 15.27 39 Kon Tum 77.608 1.093 1.41 40 Gia Lai 313.878 67.512 21.51 41 §¾k L¾c 224.985 28.340 12.60 42 §¾k N«ng 23.613 20 0.08 43 L©m §ång 107.807 17.270 16.02 §«ng Nam bé 787.327 296.442 37.65 44 TpHCM 98.454 22.329 22.68 45 Ninh ThuËn 108.090 24.750 22.90 46 B×nh Phíc 72.061 6.146 8.53 47 T©y Ninh 125.723 104.350 83.00 48 B×nh D­¬ng 44.538 32.990 74.07 49 §ång Nai 98.500 30.004 30.46 50 B×nh ThuËn 186.167 60.273 32.38 51 Bµ RÞa - Vòng Tµu 53.794 15.600 29.00 §BSCöu Long 679.808 204.037 30.01 52 Long An 91.064 26.710 29.33 53 §ång Th¸p 33.116 11.777 35.56 54 An Giang 74.051 13.959 18.85 55 TiÒn Giang 63.526 15.594 24.55 56 VÜnh Long 63.168 16.032 25.38 57 BÕn Tre 162.657 24.193 14.87 58 Kiªn Giang 13.976 1.082 7.74 59 CÇn Th¬ 5.392 1.695 31.44 60 HËu Giang 3.537 2.063 58.33 61 Trµ Vinh 141.795 73.750 52.01 62 Sãc Tr¨ng 25.347 17.182 67.79 63 B¹c Liªu 1.499 64 Cµ Mau 680

243

Bảng 7: Tỷ lệ bò lai Zêbu theo vùng sinh thái (%)

STT Khu vực 2004 2005 2006 Cả nƣớc 19,72 22,68 25,48 Miền Bắc 17,67 20,18 22,28

1 ĐB Sông Hồng 41,63 48,31 53,70 2 Đông Bắc 5,22 6,90 10,07 3 Tây Bắc 5,69 6,18 5,23 4 Bắc Trung Bộ 13,37 13,73 13,69 Miền Nam 21,73 25,04 28,38 5 DH Miền Trung 23,78 29,33 29,53 6 Tây Nguyên 11,25 12,42 15,27 7 Đông Nam Bộ 30,31 30,44 37,65 8 ĐB Sông Cửu Long 18,61 24,61 30,01

Bảng 8: Mƣời tỉnh có tỷ lệ bò lai Zêbu cao STT Tỉnh 2004 2005 2006

1 Vĩnh Phúc 57604 80111 104360

Tỷ lệ lai 42.70 53.54 58.91

2 Hà Tây 88564 107270 138175

Tỷ lệ lai 73.92 76.48 85.47

3 Phú Thọ 14453 18740 32579

Tỷ lệ lai 12.56 14.50 20.78

4 Nghệ An 111623 129033 142523

Tỷ lệ lai 31.89 33.28 32.90

5 Quảng Ngãi 55747 73675 83321

Tỷ lệ lai 25.39 30.23 29.28

6 Bình Định 63218 96560 131535

Tỷ lệ lai 24.72 33.39 38.68

7 Tây Ninh 68465 77088 104350

Tỷ lệ lai 86.11 83.51 83.00

8 Bình Dương 26065 24982 32990

Tỷ lệ lai 81.74 70.00 74.07

9 An Giang 10989 13855 13959

Tỷ lệ lai 17.70 19.86 18.85

10 Trà Vinh 32380 56727 73750

Tỷ lệ lai 33.00 48.13 52.01

244

II. kÕ ho¹ch ph¸t triÓn bß thÞt 2007-2020

Bảng 9: Kế hoạch về số lƣợng bò và sản lƣợng thịt bò giai đoạn 2007-2020

Năm §VT 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Số lượng triÖu con 5,54 6,51 6,77 7,11 7,46 7,84 8,23 8,64 9,07 9,53 10,00 10,45 10,92 11,41 11,92 12,46

Tốc độ tăng đàn % 17,51 4,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 4,5 4,5 4,5 4,5 4,5

Sản lượng thịt bò hơi 1000 tÊn 142,16 159,00 174,90 189,77 205,90 222,37 239,05 255,78 273,17 291,20 310,13 330,29 351,76 374,62 398,97 424,9

Tốc độ tăng % 11,85 10,00 8,50 8,50 8,00 7,50 7,00 6,80 6,60 6,50 6,50 6,50 6,50 6,50 6,50

Thịt bò hơi/người kg 1,71 1,89 2,05 2,20 2,36 2,51 2,67 2,82 2,98 3,13 3,30 3,47 3,65 3,8 4,05 4,32

Dân số TriÖu ng­êi 83,1 84,10 85,20 86,30 87,40 88,50 89,60 90,70 91,80 92,90 94,00 95,10 96,20 97,30 98,40 99,50

(2007-2010 tû lÖ giÕt thÞt 13,3%, khèi l­îng giÕt thÞt 197kg/con) (2011-2020 tû lÖ giÕt thÞt 14,7%, khèi l­îng giÕt thÞt 204 kg/con)

245

Bảng 10: Kế hoạch về sản lƣợng thịt xẻ bò thịt 2005-2020

Năm ĐVT 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Số lượng Triệu con 5,54 6,51 6,77 7,11 7,46 7,84 8,23 8,64 9,07 9,53 10,00 10,45 10,92 11,41 11,92 12,46

Sản lượng thịt bò hơi 1000 tấn 142,16 159,00 174,90 189,77 205,90 222,37 239,05 255,78 273,17 291,20 310,13 330,29 351,76 374,62 398,97 424,9

Tỷ lệ thịt xẻ % 45,1 45,2 45,4 45,5 45,7 45,8 45,9 46,1 46,2 46,4 46,5 46,6 46,8 46,9 47 47,2

Sản lượng thịt xẻ 1000 tấn 71,9 79,4 86,4 86,34 94,09 101,9 109,8 117,91 126,3 135,12 144,2 154,0 164,6 175,7 187,5 200,5

Thịt xẻ/người kg 0.87 0.94 1.01 1.00 1.08 1.15 1.23 1.30 1.38 1.45 1.53 1.62 1.71 1.81 1.91 2.02

D©n số Triệu người 83,1 84,1 85,2 86,3 87,4 88,5 89,6 90,7 91,8 92,9 94 95,1 96,2 97,3 98,4 99,5

246

II. ĐẦU TƢ VÀ HIỆU QUẢ KINH TẾ CHĂN NUÔI BÒ THỊT Bảng 11 : Tổng hợp kinh phí đầu tƣ và hiệu quả chăn nuôi bò thịt 2007- 2020

STT Diễn giải Tổng kinh phí

( tỷ đồng) Ngân sách TW Ngân sách DF Vốn của dân và

doanh nghiệp

A §Çu t­

Tổng kinh phí đầu tư 10944,40 35,30 1697,63 9211,47

Tỷ lệ % 0,32 15,51 84,17

I Giống 452,38 27,48 147,33 277,57

1 Tinh bò đông lạnh ( Tỷ đông) 113,06 11,31 45,23 56,53

2 Vật tư TTNT ( Găng tay, dẫn tinh quản) 12,44 1,24 4,97 6,22

3 Ni tơ lỏng ( Tỷ đồng) 90,45 9,05 36,18 45,23

4 Công phối giống ( Tỷ đông) 169,60 169,60

5 Nhập giống ( tỷ đồng) 4,80 4,80

6 Nuôi tân đáo (tỷ đồng) 1,08 1,08

7 Bình tuyển, giám định, ghi chép số liệu ( Tỷ đông) 60,95 60,95

II Thức ăn 5469,39 0,00 0,00 5469,39

1 Giống cỏ ( Tỷ đông) 720,30 720,30

2 Vỗ béo ( Tỷ đông) 4749,08 4749,08

III Thú y 3251,81 0,00 1500,84 1750,98

1 Vắc xin LMLM ( Tỷ đồng) 3001,67 1500,84 1500,84

2 Công tiêm phòng ( Tỷ đông) 250,14 250,14

IV Đầu tư sử lý môi trường 10,00 5 5

Møc ®Çu t­ 20 tr đ/trại , 5000 trại

V Tăng cường năng lực 10,376 3,62 6,756

VI Đào tạo khuyến nông 31,01 2,00 29,01 0,00

1 Tập huấn đào tạo chăn nuôi bò lai 21,61 21,61

2 Tập huấn nước ngoài Thái lan, Trung quốc( 5 đoàn mỗi đoàn 20 người, mỗi người 30 triệu)

3,00 1 2,00

3 Tham quan mô hình mỗi tỉnh 5 đoàn, mỗi đoàn 20 triệu

6,40 1 5,40

247

STT Diễn giải Tổng kinh phí ( tỷ đồng)

Ngân sách TW Ngân sách DF Vốn của dân và doanh nghiệp

VII Đầu tư chăn nuôi 1708,53 0,00 0,00 1708,53

1 Đầu tư về giống, thức ăn 1139,02 1139,02

2 Đầu tư về thú y, chuồng trại… 569,51 569,51

VIII Chi khác 0,90 0,20 0,70

1 Lập dự án đầu tư 0,6 0,1 0,5

2 Thẩm định 0,3 0,10 0,20

IX Dự phòng 10 2 8

B THU TỪ BÒ THỊT 11878,57

Thu từ giống 1708,53

Thu từ thịt 9669,76

Thu từ phân 500,28

C HIỆU QUẢ KINH TẾ 934,17

248

PHô LôC III

§Þnh møc kinh tÕ kü thuËt Bß THÞT

1. ChØ tiªu kü thuËt :

- Tû lÖ ®Î/sè bß c¸i cã kh¶ n¨ng sinh s¶n cña ®µn nÒn : 65%

- Tû lÖ ®Î/sè bß c¸i thuÇn thÞt : 55 %

- Tû lÖ nu«i sèng hµng n¨m: + Bª

+ T¬ lì : :

90-92% 93-95%

- Tû lÖ chän läc ®Ó lµm gièng : 70% - HÖ sè phèi gièng cña TTNT : 2,2 liÒu tinh/ 1 bª - Ni t¬ : 1 lÝt/1 liÒu tinh - Tû lÖ bß ®ùc gièng/bß c¸i truyÒn gièng trùc tiÕp : 1/50 - Tû lÖ giÕt thÞt : :

13.5-14% ( 2006-2010) 14 % (2011-2020)

- Khèi l­îng giÕt thÞt: : 197 kg ( 2006-2010) 204 kg ( 2011-2020)

- Tû lÖ thÞt xÎ ( so víi träng l­îng h¬i): : :

44-45 %

- Tû lÖ thÞt tinh ( so víi träng l­îng h¬i): : 33-34 % - Tæng sè ph©n/bß tr­ëng thµnh: - B×nh qu©n toµn ®µn:

: 3.5 tÊn/n¨m 2 tÊn/con/n¨m

2. C¸c chØ tiªu vÒ gièng:

* Tuæi phèi gièng lÇn ®Çu: : 20 - 24 th¸ng - Khèi l­îng phèi lÇn ®Çu: Bß thÞt thuÇn : > 300 kg Bß c¶i tiÕn : > 220 kg

- Bß ®Þa ph­¬ng : >180 kg * Bß thÞt xuÊt chuång 18-24 th¸ng tuæi

Bß thÞt thuÇn : > 320 kg Bß c¶i tiÕn : > 250 kg

Bß ®Þa ph­¬ng : < 200 kg

249

3. ChØ tiªu vÒ thøc ¨n:

- 12 tÊn thøc ¨n th« xanh/bß/n¨m : - Cá hä ®Ëu chiÕm 10%, ñ chua 30% - 0,365 tÊn thøc ¨n tinh/bß/n¨m cho toµn ®µn

4. ChØ tiªu vÒ chuång tr¹i:

- DiÖn tÝch chuång nu«i bß c¸i : 05 m2 - DiÖn tÝch chuång nu«i bß ®ùc : 09 m2

- DiÖn tÝch chuång nu«i bª d­íi 6 th¸ng : 02 m2

5. Mét sè chØ tiªu s¶n xuÊt cña bß vµng vµ bß lai Zª bu:

C¸c chØ tiªu §¬n vÞ Bß vµng Lai Red Sinhi

Lai Sahiwal

Lai Brahman

Zªbu thuÇn

Träng l­îng s¬ sinh

Kg 14 20,1 22 23 27

TL. 6 th¸ng tuæi Kg 63,7 97,5 105 107,5 140 TL. 12 th¸ng tuæi Kg 85 140 160 165 215 TL. 24 th¸ng tuæi Kg 140 200 220 230 350 TL. Tr­ëng thµnh Kg 180 250 280 290 450 Thêi gian cho s÷a Ngµy 150 240 270 200 200 S L s÷a/chu kú Kg 400 1000 14000 600 1000 Tû lÖ thÞt xÎ % 44,2 49,6 49,5 50 55

250

PHô LôC iv

t×nh h×nh ch¨n nu«i bß ThÕ giíi

B¶ng 1: Sè l­îng bß c¸c ch©u trªn thÕ giíi

§¬n vÞ: 1000 con

Ch©u lôc 1995 1997 1999 2001 2004

Sè l­îng % Ch©u Phi 120.253,5 125.048,7 132.601,0 134.988,1 136.406,3 12,03 Ch©u Mü 322.777,6 322.635,9 321.078,4 334.725,8 351.627,5 31,00 Ch©u ¸ 488.626,1 475.078,8 482.651,0 489.295,7 497.133,4 43,83 Ch©u ¢u 131.848,8 126.277,2 118.829,1 115.986,1 111.832,2 9,86 Ch©u §¹i D­¬ng

35.367,5 36.286,0 35.717,0 37.343,0 37.214,3 3,28

ThÕ giíi 1.134.213.7 100. Tæng dµn bß thÕ giíi n¨m 2005 (con) 1.3 tû

B¶ng 2: Tæng sè ®µn bß c¸c n­íc §«ng Nam ¸

§¬n vÞ: 1000 Con

N¨m 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2004 2005

Campuchia 2.820 2.679 2.826 2.992 2.868 2.924 2.950 2.950

Lµo 1.227 1.126 1.000 1.100 1.216 1.207 1.200 1.300

Th¸i lan 5.789 5.159 4.755 4.601 4.640 4.819 5.048 5,500

ViÖt Nam 3.904 3.987 4.063 4.127 3.899 4.062 4.394 5.540

Tæng sè 13.742 12.953 12.645 12.822 12.625 13.014 13.592 15.200

251

B¶ng 3: ThÞt bß tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ng­êi trªn thÕ giíi

§¬n vÞ: Kg

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Ch©u Phi 5,00 5,25 4,92 4,98 4,62 4,99 4,95 4,89 Ch©u Mü 19,65 19,625 20,04 19,555 19,77 19,57 17,43 18,605 Ch©u ¸ 8,27 8,18 8,47 8,20 8,27 8,42 8,27 8,43 Ch©u ©u 20,11 20,68 20,64 20,31 20,97 20,71 20,75 20,33 Ch §¹i D­¬ng 52,73 52,23 52,68 52,63 49,62 49,03 49,92 48 §«ng Nam ¸ 2,93 2,78 2,68 2,58 2,7 2,83 2,88 2,95

B¶ng 3: ThÞt bß tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ng­êi t¹i Ch©u ¸ §¬n vÞ: Kg/ng­êi

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

Trung quèc 6,7 6,7 7,7 8,5 8,8 9,6 9,6 9,8

Ên ®é 0,6 0,7 0,7 0,7 0,8 1,1 1,2 1,3

NhËt b¶n 10,0 9,8 9,8 9,6 9,6 9,4 9,6 9,6

Malaysia 34,7 34,8 35,0 34,5 33,9 33,5 33,2 33,7

Singapore 18,9 18,3 20,2 19,5 19,3 18,9 18,4 18,0

Israel 7,6 8,0 8,2 7,6 7,8 10,6 10,1 10,2 B×nh qu©n khu

vùc 8,27 8,18 8,47 8,20 8,27 8,42 8,27 8,43

Tiªu vïng Mª K«ng

Campuchia 3,4 3,5 3,4 3,3 3,3 4,3 4,3 3,9

Lµo 2,8 2,5 2,8 2,9 3,6 3,1 3,2 3,7

Thai Lan 4,4 4,0 3,5 3,1 2,8 2,7 2,8 2,9

ViÖt Nam 1,1 1,1 1,0 1,0 1,1 1,2 1,2 1,3 B×nh qu©n khu vùc 2,93 2,78 2,68 2,58 2,7 2,83 2,88 2,95

bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n

côc ch¨n nu«i

§Ò ¸n

Ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a

giai ®o¹n 2007-2020

Hµ Néi, th¸ng 8 n¨m 2007

DỰ THẢO

THÔNG TIN CHUNG VỀ ĐỀ ÁN

1. TÊN ĐỀ ÁN:

ĐỀ ÁN PHÁT TRIỂN CHĂN NUÔI BÒ SỮA GIAI ĐOẠN 2007-2020

2. CƠ QUAN CHỦ QUẢN: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

3 CƠ QUAN THỰC HIỆN: Các cơ quan trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các tỉnh thành trên phạm vi cả nước.

PhÇn I

HiÖn tr¹ng ch¨n nu«i bß s÷a

I. T×nh h×nh ph¸t triÓn bß s÷a 2001-2006

1. Sè l­îng bß s÷a

Sè l­îng bß s÷a n­íc ta ®· t¨ng tõ 11 ngµn con n¨m 1990 lªn 35 ngµn con n¨m 2000, t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 12,3%/n¨m. Tæng s¶n l­îng s÷a t­¬i t¨ng tõ 9,3 ngµn tÊn lªn 52,2 ngµn tÊn, t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 18,8%/n¨m. S÷a t­¬i s¶n xuÊt trong n­íc míi ®¸p øng ®­îc kho¶ng 8% nhu cÇu tiªu thô, 92% s¶n phÈm s÷a ph¶i nhËp khÈu (B¶ng 1, phô lôc).

Tõ khi cã QuyÕt ®Þnh 167/2001/Q§-TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ ngµy 26/10/2001 vÒ mét sè biÖn ph¸p vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn bß s÷a ViÖt Nam thêi kú 2001-2010, c¸c ®Þa ph­¬ng ®· quan ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch vÒ ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a. Sè l­îng bß s÷a t¨ng tõ 41,2 ngµn n¨m 2001 lªn 113,2 ngµn con n¨m 2006, tèc ®é t¨ng dµn b×nh qu©n trong giai ®o¹n nµy lµ 24,9%/n¨m, trong ®ã c¸c tØnh phÝa B¾c t¨ng 43,7%/n¨m, c¸c tØnh phÝa Nam t¨ng 22,1%/n¨m (B¶ng 2 vµ 3, phô lôc).

Sè bß s÷a c¸c tØnh phÝa B¾c 23,33 ngµn con, chiÕm 20,5%, c¸c tØnh phÝa Nam 89,88 ngµn con, chiÕm 79,5%. Sè l­îng bß s÷a tËp trung chñ yÕu ë vïng §NB 75,0 ngµn, chiÕm 66,25% vµ vïng §BSH 10,6 ngµn, chiÕm 9,3%...cßn l¹i 24% lµ c¸c vïng sinh th¸i kh¸c.

N¨m 2005-2006 tèc ®é ph¸t triÓn ®µn bß s÷a chËm l¹i, nguyªn nh©n ®µn bß ph¸t triÓn chËm do nhiÒu nguyªn nh©n trong ®ã chñ yÕu lµ gi¸ thµnh s÷a cao, gi¸ thu mua s÷a ch­a hîp lý, trong khi gi¸ thøc ¨n ch¨n nu«i n¨m 2005- 2006 t¨ng 5,5- 6,3%, hiÖu qu¶ ch¨n nu«i bß s÷a thÊp. Ngoµi ra cßn mét nguyªn nh©n quan träng n÷a lµ gi¸ gièng bß s÷a hËu bÞ cÇn b¸n ®Ó thu håi vèn, gi¶m cßn 7-13 triÖu ®ång/con vµ nhiÒu tr­êng hîp kh«ng b¸n ®­îc. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng lµ tû lÖ thay thÕ ®µn cao do ng­êi ch¨n nu«i m¹nh d¹n lo¹i th¶i nh÷ng bß n¨ng xuÊt thÊp vµ sinh s¶n kÐm.

C¸c tØnh cã ®µn bß t¨ng nh­ Tp. Hå ChÝ Minh, Long An, Sãc Tr¨ng, TiÒn Giang, T©y Ninh, Qu¶ng Ninh...Nh÷ng ®Þa ph­¬ng nµy cã lîi thÕ gÇn nhµ m¸y chÕ biÕn, chi phÝ vËn chuyÓn s÷a thÊp, cã nguån phô phÈm n«ng c«ng nghiÖp do ®ã gi¶m chi phÝ thøc ¨n trong c¬ cÊu gi¸ thµnh, ng­êi ch¨n nu«i cã kinh nghiÖm ch¨n nu«i bß s÷a, cã hÖ thèng dÞch vô kü thuËt, thó y tèt...Mét sè tØnh cã chÝnh s¸ch hç trî phï hîp cho ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a cña ®Þa ph­¬ng m×nh, mét sè tØnh cã sù trî gióp cña dù ¸n quèc tÕ.

N¨m 2006, m­êi tØnh cã ®µn bß lín nhÊt hiÖn nay lµ: Tp. Hå ChÝ Minh 67,5 ngµn con, Long An 5,7 ngµn, Hµ T©y 3,98 ngµn, B×nh D­¬ng 3,9 ngµn, Tuyªn Quang 3,8 ngµn, S¬n La 3,5 ngµn, Hµ Néi 3,2 ngµn, L©m §ång 2,8 ngµn, Thanh Ho¸ 1,5 ngµn vµ B×nh §Þnh 1,2 ngµn.

Theo c¸c c«ng ty s÷a n¨m 2007 t×nh h×nh ph¸t triÓn vÒ ®µn bß s÷a ®· ®­îc c¸c tØnh quan t©m h¬n vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Sè l­îng bß s÷a cã tèc ®é cao h¬n cïng kú n¨m 2006 do gi¸ thu mua s÷a tõ ®Çu n¨m ®· ®­îc ®iÒu chØnh vµ ®· t¨ng ®ét biÕn trong cuèi th¸ng 6. Tõ ngµy 23/6 gi¸ thu mua s÷a trong c¶ n­íc ®· t¨ng tõ 4,6-5,0 ngµn ®ång lªn 6,2-6,5 ngµn ®ång/lÝt. Gi¸ s÷a t¨ng cao lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch ng­êi ch¨n nu«i cã ®iÒu kiÖn ®Çu t­ vµ ch¨m sãc ®µn bß s÷a tèt h¬n.

2. S¶n l­îng s÷a

Tæng s¶n l­îng s÷a t­¬i cña c¶ n­íc ®· t¨ng tõ 64,7 ngµn tÊn n¨m 2001 ®¹t lªn 215,9 ngµn tÊn n¨m 2006, tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n giai ®o¹n 2001-2006 lµ 30,5%/n¨m (B¶ng 2, phô lôc).

Tæng s¶n l­îng s÷a n¨m 2006 cña c¸c tØnh phÝa B¾c lµ 28,36 ngµn tÊn, chiÕm 13,1%, c¸c tØnh phÝa Nam lµ 187,5 tÊn, chiÕm 87,9% s¶n l­îng s÷a c¶ n­íc. Vïng §NB s¶n l­îng s÷a ®¹t cao nhÊt 169,9 ngµn tÊn, chiÕm 78,69% s¶n l­îng s÷a c¶ n­íc. Theo b¸o c¸o cña c«ng ty cæ phÇn s÷a ViÖt Nam (Vinamilk) thu mua kho¶ng 49% s÷a t­¬i vµ b¸o c¸o cña C«ng ty Dutch Lady thu mua kho¶ng 20% s÷a t­¬i s¶n xuÊt trong n­íc, Hµ Néi Milk 5%, C«ng ty s÷a Méc Ch©u 3%, cßn l¹i 23% do c¸c c¬ së chÕ biÕn kh¸c vµ tiªu thô t¹i chç. Tæng s¶n l­îng s÷a cña c¶ n­íc s¶n xuÊt ra n¨m 2006 míi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu tiªu thô trong n­íc kho¶ng 22%.

ChÊt l­îng ®µn bß s÷a ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn do qu¸ tr×nh chän läc vµ c¶i tiÕn quy tr×nh nu«i d­ìng. Trong giai ®o¹n tõ 2000-2006, s¶n l­îng s÷a cña ®µn bß lai HF t¨ng tõ 3,1 tÊn/chu kú n¨m 2000 lªn 3,9 tÊn/chu kú v¾t s÷a n¨m 2006 vµ t­¬ng tù nh­ vËy s¶n l­îng s÷a cña bß HF ®· t¨ng tõ 3,8 tÊn lªn 4,7 tÊn/chu kú 305 ngµy (B¶ng 8, phô lôc). So s¸nh víi n¨ng suÊt s÷a c¸c n­íc trong khu vùc: Th¸i Lan 3,20 tÊn/chu kú; Indonesia 3,10 tÊn/chu kú; Trung Quèc 3,41 tÊn/chu kú; §µi Loan 7,16 tÊn/chu kú. N¨ng suÊt bß s÷a ViÖt Nam cao h¬n c¸c n­íc trong khu vùc §«ng Nam ¸.

Qua c¸c kÕt qu¶ trªn cho thÊy: tèc ®é t¨ng tr­ëng cña s¶n l­îng s÷a 30,5%/n¨m cao h¬n tèc ®é t¨ng cña sè ®Çu con 24,9 %/n¨m, chøng tá n¨ng suÊt cña bß s÷a ®· ®­îc n©ng lªn do chÊt l­îng gièng ®­îc c¶i thiÖn vµ ¸p dông c¸c tiÕn bé kü thuËt míi (B¶ng 2, phô lôc).

3. C¬ cÊu gièng bß s÷a

§µn bß s÷a cña n­íc ta chñ yÕu lµ bß lai HF ®­îc lai t¹o trong n­íc 84,6% , bß thuÇn HF vµ bß ngo¹i chiÕm 15,4% tæng ®µn (B¶ng 6, phô lôc). Bß lai s÷a 1/2 HF chiÕm 24,2%; Bß s÷a 3/4 HF chiÕm 26,1%; Bß s÷a 7/8 HF trë lªn chiÕm 34,4%. Trong ®ã c¸c tØnh phÝa B¾c 1/2 HF 33,7%, 3/4 HF 20,0% trªn 3/4 HF 9,8% vµ bß s÷a ngo¹i 36,6%. §µn bß F1 HF cã n¨ng suÊt s÷a thÊp chiÕm tû lÖ cao trong ®µn bß s÷a c¸c tØnh phÝa B¾c vµ ®µn bß ngo¹i chiÕm tû lÖ cao nhÊt. §©y lµ nh÷ng bÊt lîi nhÊt ®èi víi c¸c tØnh míi ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a do bß ngo¹i khã nu«i vµ bß F1 HF cã n¨ng suÊt thÊp. C¸c tØnh phÝa

Nam 1/2 HF 20,4%, 3/4 HF 28,5% trªn 3/4 HF 44,1% vµ bß s÷a ngo¹i 6,9% c¬ cÊu gièng nh­ trªn thuËn lîi cho ch¨n nu«i bß s÷a.

N¨m 2005 c¬ cÊu ®µn bß s÷a cã tû lÖ c¸i v¾t s÷a 49,5 %, c¸i sinh s¶n 63,9 %, c¸i hËu bÞ 16 % vµ bª c¸c lo¹i 20,1 %. Tû lÖ c¸i v¾t s÷a nh­ trªn lµ cao (th«ng th­êng lµ 45%) do cuèi n¨m 2005 c¸c hé ch¨n nu«i kh«ng gi÷ bª ®Ó t¨ng ®µn vµ lo¹i th¶i bß chÊt l­îng kÐm.

4. Quy m« ch¨n nu«i bß s÷a n«ng hé

C¶ n­íc ®· cã 19.639 hé ch¨n nu«i bß s÷a, trung b×nh 5,3 con/hé, trong ®ã phÝa Nam lµ 12.626 hé, trung b×nh 6,3 con/hé; phÝa B¾c 7.013 hé trung b×nh 3,7 con/hé. Cã 384 hé gia ®×nh vµ c«ng ty ch¨n nu«i quy m« ®µn tõ 20 con trë lªn (chiÕm 1,95%). Quy m« b×nh qu©n ®µn bß s÷a trong n«ng hé ë Th¸i Lan lµ 17 con/hé. T¹i Indonesia quy m« ®µn b×nh qu©n 3 con/hé.

HiÖn tr¹ng ch¨n nu«i bß s÷a hiÖn nay cña ta quy m« ®µn d­íi 5 con ®ang gi¶m dÇn, quy m« tõ 5-10 con trë lªn ®ang t¨ng. Theo b¸o c¸o cña c«ng ty Dutch Lady, hé nu«i 8 con v¾t s÷a (t­¬ng ®­¬ng 18 con bß s÷a/hé) cã lîi nhuËn 3%, quy m« 130 con (v¾t s÷a 59 con), lîi nhuËn 14% trong tr­êng hîp gi¸ s÷a tr¶ cho ng­êi ch¨n nu«i lµ 4.137 ®ång/kg. Nh­ vËy quy m« hé ch¨n nu«i trung b×nh hiÖn nay ë c¸c tØnh phÝa Nam 6,3 con/hé vµ phÝa B¾c 3,7 con so víi 18 con/hé cßn lµ kho¶ng c¸ch rÊt lín.

5. C«ng t¸c gièng bß s÷a

Qu¶n lý gièng: Tr­íc n¨m 2001, c«ng t¸c theo dâi qu¶n lý gièng bß s÷a chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn ë c¸c n«ng tr­êng Quèc doanh vµ mét sè trung t©m nghiªn cøu víi 8,0% tæng ®µn bß (3,3 ngµn/41,2 ngµn con). Nh­ vËy, cã tíi 92% ®µn bß ch­a ®­îc qu¶n lý gièng.

Thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh 225/1999/Q§-TTg ngµy 10/12/1999 cña ChÝnh phñ vÒ Ch­¬ng tr×nh gièng c©y trång, gièng vËt nu«i vµ gièng c©y l©m nghiÖp thêi kú 2000-2005, Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT phª duyÖt Dù ¸n ph¸t triÓn gièng bß s÷a 2001-2005. Tõ ®ã, c«ng t¸c gi¸m ®Þnh, b×nh tuyÓn gièng bß ®­îc thùc hiÖn. C«ng nghÖ tin häc ®· ¸p dông trong qu¶n lý gièng bß s÷a, nèi m¹ng tõ 30 tØnh thµnh ®Õn c¬ quan qu¶n lý gièng cña Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT. §· gi¸m ®Þnh, b×nh tuyÓn, g¾n sè tai cho 55.306 bß s÷a trong tæng sè 104,1 ngµn con bß s÷a, chiÕm 53,1%. §· m· ho¸ sè vµo m¹ng cho 698 dÉn tinh viªn ®Ó kÕt hîp qu¶n lý gièng bß s÷a. Tuy vËy, ®©y chØ lµ kÕt qu¶ b­íc ®Çu so víi c¸c n­íc cã kinh nghiÖm vµi thÕ kû nh­ Hµ Lan, hoÆc 110 n¨m nh­ NhËt B¶n, 50 n¨m nh­ §µi Loan...V× vËy c«ng t¸c qu¶n lý gièng bß s÷a cÇn ®­îc tiÕp tôc triÓn khai trong thêi gian tíi.

Tõ 2001-2005, tinh bß ®ùc gièng ®Òu ®­îc tuyÓn chän tõ bß ®ùc cã lý lÞch 3 ®êi. TiÒm n¨ng n¨ng suÊt s÷a cña 46 bß ®ùc nµy tõ 10-16 tÊn s÷a/chu kú ®Ó phèi gièng t¹o ra ®µn bß s÷a F2 HF trë lªn. Riªng F1 HF, ®­îc t¹o ra tõ bß ®ùc gièng cã tiÒm n¨ng n¨ng suÊt s÷a 12 tÊn s÷a/chu kú.

Lai t¹o vµ nh©n gièng: Tõ 2001-2005 ®· cung cÊp 811,5 ngµn liÒu tinh ®Ó lai t¹o vµ nh©n gièng bß s÷a trong ®ã Trung t©m Moncada cung cÊp 559,6 ngµn liÒu tinh, chiÕm 69 %; tinh nhËp khÈu lµ 251,9 ngµn liÒu chiÕm 31 %.

B­íc ®Çu x©y dùng ®µn h¹t nh©n ®Ó s¶n xuÊt con gièng bß s÷a chÊt l­îng cao cung øng cho c¸c c¬ së ch¨n nu«i bß s÷a: C«ng ty Gièng bß s÷a Méc Ch©u 400 con, C«ng ty Gièng bß s÷a L©m §ång 250 con, Trung t©m nghiªn cøu bß vµ ®ång cá Ba V× 250 con, Trung t©m nghiªn cøu và huấn luyÖn ch¨n nu«i gia sóc lín 50 con, C«ng ty gièng bß s÷a thµnh phè Hå ChÝ Minh 500 con.

NhËp gièng: Tæng sè bß nhËp ngo¹i tõ 2001-2005 lµ 10.356 con chiÕm 15,4 tæng ®µn tõ mét sè n­íc trªn thÕ giíi. Trong ®ã Australia chiÕm: 86,0%; Newzealand 10%, Mü 2% vµ Th¸i Lan 2% (B¶ng 10, phô lôc). Bß nhËp vÒ cã ®é tuæi tõ 12-30 th¸ng, bao gåm bß t¬ lì vµ bß hËu bÞ ®· cã chöa 3-5 th¸ng. Tû lÖ bß lo¹i th¶i trong thêi gian nu«i t©n ®¸o 45 ngµy tõ 0,1-2%, tû lÖ lo¹i th¶i sau 1 n¨m tõ 3-10% tuú theo tõng ®Þa ph­¬ng. Theo kinh nghiÖm nhËp bß s÷a HF cña §µi Loan tû lÖ lo¹i th¶i bß nhËp sau mét thêi gian lµ 20% vµ sau ®Î løa 1 lo¹i tiÕp 25%, sau løa ®Î thø 2 lo¹i tiÕp 20%. Nh­ vËy, sau ®Î løa 2, ®µn bß lo¹i th¶i 65%. ë n­íc ta, do t©m lý bß nhËp ngo¹i ®¾t nªn c¸c c¬ së ch¨n nu«i bß nhËp ngo¹i chØ lo¹i th¶i 15-20% lµ thÊp, kh«ng phï hîp víi thùc tÕ cña qu¸ tr×nh thÝch nghi gia sóc nhËp ngo¹i.

N¨ng suÊt s÷a b×nh qu©n cña ®µn bß nhËp ngo¹i tõ 9-15 kg/ngµy. Trong ®ã cã 8% bß cã s¶n l­îng trªn 20 kg/ngµy chñ yÕu ®µn bß nhËp tõ Mü nu«i t¹i Méc Ch©u vµ L©m §ång; 20% bß cã s¶n l­îng trªn 15 kg/ngµy; 10% bß chØ cho s÷a d­íi 10 kg/ngµy vµ 62% tõ 11-15 kg/ngµy. KÕt qu¶ quan s¸t t¹i S¬n La cho thÊy cïng mét gièng bß HF nhËp tõ Australia nu«i t¹i hé ch¨n nu«i cã kinh nghiÖm l©u n¨m ë Méc Ch©u cho n¨ng suÊt trung b×nh 15,6 kg s÷a/ngµy, trong khi ®ã t¹i c¸c hé míi nu«i ë huyÖn Mai S¬n do thiÕu kinh nghiÖm cho n¨ng suÊt qu¸ thÊp (d­íi 10 kg s÷a/ngµy) kh«ng cã hiÖu qu¶ nªn ph¶i chuyÓn ®i n¬i kh¸c. ë mét sè ®Þa ph­¬ng kh¸c nhau nu«i bß HF nhËp tõ Australia cho kÕt qu¶ kh¸c nhau: t¹i L©m §ång cho n¨ng suÊt 13,4 kg/ngµy; t¹i CÇn Th¬ 10,9kg/ngµy, t¹i Tuyªn Quang khi cho ®ñ thøc ¨n n¨ng suÊt løa 1 ®¹t 13,9 kg s÷a/ngµy, løa 2 ®¹t 15,3 kg s÷a/ngµy, løa 3 ®¹t 16,8 kg s÷a/ngµy nh­ng thiÕu thøc ¨n bß chØ ®¹t kho¶ng 10 kg/ngµy g©y thua lç. Bß Jersey thuÇn cho n¨ng suÊt 6-12kg s÷a/ngµy tuú tõng n¬i, sè ngµy cho s÷a 230 ngµy, do ®ã ®µn bß ®· gi¶m tõ 84 con xuèng cßn 56 con.

Gièng bß s÷a nhËp ngo¹i: bß Holstein Friesian 9.064 con (87,5%), Jersey thuÇn 84 con (0,8%) vµ con lai F1 (Holstein Friesian x Jersey) 1.008 con (9,8%), c¸c gièng lai Th¸i Lan 200 con (1,9%).

6. Thøc ¨n ch¨n nu«i bß s÷a.

a) Thøc ¨n vµ dinh d­ìng: Trong ch¨n nu«i bß s÷a, thøc ¨n vµ dinh d­ìng cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng xuÊt, chÊt l­îng s÷a vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. NhiÒu ®Þa ph­¬ng ®· sö dông lîi thÕ vÒ thøc ¨n phô phÈm c«ng, n«ng nghiÖp, mét sè n¬i ®· trång cá, thøc ¨n hçn hîp tù trén, mua cña nhµ m¸y vµ ®· gióp

cho ch¨n nu«i bß s÷a cã hiÖu qu¶ kinh tÕ (®iÓn h×nh Tp .HCM, Long An, B×nh D­¬ng, Hµ Néi,...).

Tuy nhiªn, khã kh¨n lín nhÊt hiÖn nay trong ch¨n nu«i bß s÷a lµ ch­a ®¶m b¶o ®ñ sè l­îng vµ chÊt l­îng thøc ¨n th­êng xuyªn. Trong 33 tØnh ch¨n nu«i bß s÷a cã 10 tØnh cã kinh nghiÖm ch¨n nu«i bß s÷a víi n¨ng suÊt s÷a 3,2-4,1 tÊn/chu kú ®èi víi bß lai vµ 3,8-4,6 tÊn/chu kú ®èi víi bß thuÇn HF. Cã 23 tØnh míi ch¨n nu«i bß s÷a trong kho¶ng 3-6 n¨m gÇn ®©y, ch­a cã kinh nghiÖm vÒ dinh d­ìng thøc ¨n bß s÷a nªn khÈu phÇn ¨n mÊt c©n ®èi, ®Æc biÖt ë bß s÷a cao s¶n ®· ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ ch¨n nu«i. Cã mét sè bß lai vµ bß thuÇn cã n¨ng suÊt cao h¬n kÓ c¶ tØnh cã kinh nghiÖm ch¨n nu«i bß s÷a còng kh«ng ®­îc ch¨m sãc nu«i d­ìng ®óng víi nhu cÇu dinh d­ìng cña bß s÷a cao s¶n.

VÊn ®Ò chÕ biÕn, dù tr÷ thøc ¨n cho bß s÷a trong mïa ®«ng vµ mïa kh« vÉn lµ trë ng¹i lín. C¸c lo¹i thøc ¨n bæ sung nh­ Premix-Vitamin, Premix- kho¸ng, t¶ng liÕm vµ c¸c lo¹i thøc ¨n vi l­îng ch­a ®­îc ng­êi ch¨n nu«i coi träng. Nãi chung, kiÕn thøc vµ sù hiÓu biÕt cña ng­êi ch¨n nu«i vÒ thøc ¨n vµ dinh d­ìng cho bß s÷a cßn nhiÒu h¹n chÕ. Trong nhiÒu tr­êng hîp bß chØ ®­îc ¨n thøc ¨n th« xanh kh«ng cã nguån thøc ¨n n¨ng l­îng bæ sung (chØ cã r¬m, cá vµ th©n c©y chuèi), ng­îc l¹i cã n¬i do thiÕu thøc ¨n th« xanh ®· dïng qu¸ nhiÒu thøc ¨n tinh, hçn hîp. C¶ hai tr­êng hîp nªu trªn ®Òu ®· cã t¸c ®éng xÊu ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ ch¨n nu«i bß s÷a.

Gi¸ thøc ¨n tinh vµ hçn hîp t¨ng nhanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ mét trong nh÷ng ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ch¨n nu«i bß s÷a, vÝ dô: gi¸ ng« n¨m 2003 lµ 2.280 ®, n¨m 2005 lµ 2.700 ®, hiÖn nay lµ 2.900-3100 ®ång/kg, t­¬ng tù nh­ vËy c¸m g¹o t¨ng tõ 2.034 ® lªn 2.900 ®, s¾n l¸t t¨ng tõ 1.370 ® lªn 2.350 ®...

b) Thøc ¨n th« xanh: Theo b¸o c¸o cña c¸c ®Þa ph­¬ng, diÖn tÝch trång cá cho gia sóc n¨m 2001 lµ 3.499 ha, ®Õn n¨m 2005 lµ 27.563 ha. N¨m 2005 cã 3.071 ha ng« dÇy lµm thøc ¨n ch¨n nu«i. TËp ®oµn gièng cá cã 19 gièng ®· qua chän läc thÝch nghi (trong kho¶ng 160 gièng ®· ®­îc nghiªn cøu). Mét sè m« h×nh trång cá th©m canh t¹i Cñ Chi, Tp HCM, §«ng Nai, B×nh D­¬ng, Phó Yªn, VÜnh Phóc, Tuyªn Quang n¨ng suÊt cá ®¹t trung b×nh tõ 250-350 tÊn/ha/n¨m, doanh thu cã thÓ ®¹t 40-60 triÖu ®ång/ha/n¨m. §©y lµ mét h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång cã hiÖu qu¶ vµ gióp cho gia sóc ¨n cá, trong ®ã cã bß s÷a gi¶i quyÕt ®­îc thiÕu thøc ¨n th« xanh.

C¸c gièng cá n¨ng suÊt cao, phï hîp víi ®iÒu kiÖn nhiÖt ®íi ®­îc n«ng d©n tiÕp nhËn nh­ gièng cá Voi, cá Ghi nª TD 58, cá Ruzi, cá Pangola, cá hçn hîp...

Mét sè chî cá ®· ®­îc h×nh thµnh t¹i Tp. HCM, B×nh D­¬ng, An Giang... Do vËy trång cá nu«i bß ®· gãp phÇn chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ trong n«ng nghiÖp vµ t¨ng thu nhËp cho ng­êi ch¨n nu«i.

Tuy cã mét sè tiÕn bé nªu trªn vÒ trång cá ch¨n nu«i bß (bß s÷a vµ bß thÞt) nh­ng theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia chóng ta míi ®¸p øng ®­îc 6,3%

thøc ¨n xanh cßn l¹i 93,7% lµ tËn dông. §èi víi bß s÷a thøc ¨n xanh ®­îc ­u tiªn h¬n nh­ng vÉn thiÕu nghiªm träng, ®Æc biÖt trong mïa ®«ng, mïa kh« nh­ ®· tr×nh bµy ë phÇn trªn.

7. C«ng t¸c vÖ sinh, thó y

MÆc dï ®· cã nhiÒu tiÕn bé trong c«ng t¸c vÖ sinh thó y bß s÷a, biÓu hiÖn lµ s÷a nhiÔm khuÈn gi¶m, chÊt l­îng s÷a ®­îc n©ng cao. Tr­íc ®©y gi¸ s÷a ng­êi ch¨n nu«i ®­îc h­ëng thÊp h¬n gi¸ tiªu chuÈn t¹i nhµ m¸y kho¶ng 10%, nay tû lÖ ®ã ®­îc n©ng lªn cßn kho¶ng 8%. Tuy vËy, c«ng t¸c thó y cña bß s÷a cßn bÊt cËp nh­ bÖnh sinh s¶n viªm vó, chËm sinh, v« sinh... chiÕm tû lÖ cao g©y thiÖt h¹i kinh tÕ cho ch¨n nu«i bß s÷a. Nguyªn nh©n lµ do ¸p dông quy tr×nh ch¨m sãc nu«i d­ìng ch­a ®óng, khÈu phÇn thøc ¨n ch¨n nu«i kh«ng c©n ®èi, thùc hiÖn vÖ sinh thó y ch­a ®óng quy tr×nh... §©y lµ tån t¹i lín cÇn ®­îc gi¶i quyÕt trong thêi gian tíi.

8. ChÝnh s¸ch vÒ ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a

C¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc sau ®©y ®· cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a:

QuyÕt ®Þnh 125/CT ngµy 18/4/1991 cña Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr­ëng (nay lµ ChÝnh phñ) vÒ viÖc cÊp bï kinh phÝ ®Ó duy tr× vµ n©ng cao chÊt l­îng ®µn gia sóc, gia cÇm. Trong ®ã cã gi÷ gièng gèc bß s÷a.

NghÞ quyÕt sè 06-NQ/T¦ ngµy 10/11/1998 cña Bé chÝnh trÞ vÒ mét sè vÊn ®Ò ph¸t triÓn N«ng nghiÖp n«ng th«n. Trong ®ã cã chñ tr­¬ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.

QuyÕt ®Þnh 225/1999/Q§-TTg ngµy 10/12/1999 cña ChÝnh phñ vÒ phª duyÖt ch­¬ng tr×nh gièng c©y trång, gièng vËt nu«i vµ gièng c©y l©m nghiÖp thêi kú 2000-2005. Trong ®ã cã dù ¸n ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a.

NghÞ quyÕt 03/2000/NQ-CP ngµy 02/02/2000 cña ChÝnh phñ vÒ Ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i, ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó h×nh thµnh c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i bß s÷a.

QuyÕt ®Þnh 167/2001/Q§-TTg ngµy 26/10/2001 cña ChÝnh phñ vÒ mét sè biÖn ph¸p vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a thêi kú 2001-2010, ®· cã mét sè chÝnh s¸ch cô thÓ hç trî vËt t­ thô tinh nh©n t¹o, v¾c-xin tiªm phßng bÖnh nguy hiÓm, hç trî l·i suÊt vay vèn ch¨n nu«i bß s÷a; hç trî kinh phÝ huÊn luyÖn, ®µo t¹o vµ chuyÓn giao kü thuËt ch¨n nu«i.

NghÞ ®Þnh sè 56/2005/N§-CP ngµy 26 th¸ng 4 n¨m 2005 cña ChÝnh phñ vÒ quy ®Þnh c«ng t¸c KhuyÕn n«ng, KhuyÕn ng­. Trong ®ã cã x©y dùng m« h×nh vµ tËp huÊn kü thuËt ch¨n nu«i bß.

ChÝnh s¸ch cña c¸c ®Þa ph­¬ng §· cã 24 tØnh vµ thµnh phè ban hµnh chÝnh s¸ch hç trî ch¨n nu«i bß

s÷a. C¸c chÝnh s¸ch nµy tËp trung ë mét sè lÜnh vùc sau:

Gièng bß s÷a: Tuú theo tõng ®Þa ph­¬ng hç trî kinh phÝ mua gièng bß s÷a (tõ 2-6 triÖu ®ång/con), mét sè tØnh hç trî l·i suÊt ng©n hµng 50-100% trong thêi gian tõ 1 ®Õn 5 n¨m ®Ó mua bß s÷a; hç trî vËt t­ thô tinh nh©n t¹o, c«ng t¸c b×nh tuyÓn, gi¸m ®Þnh bß s÷a. Hç trî 2-3 triÖu ®ång/1 con mua bß c¸i nÒn c¶i tiÕn (lai Zªbu) ®Ó phèi tinh t¹o bß lai h­íng s÷a.

Thøc ¨n, ®ång cá: Mét sè ®Þa ph­¬ng ®· cã chÝnh s¸ch hç trî kinh phÝ trång cá, mua gièng cá 70.000 ®ång/sµo cho n¨m ®Çu. Hç trî mét phÇn kinh phÝ x©y dùng m« h×nh trång cá, chÕ biÕn thøc ¨n th« xanh, ñ chua...

Thó y vµ phßng bÖnh: Hç trî tiÒn mua v¾c xin, c«ng tiªm phßng mét sè bÖnh chñ yÕu ë bß s÷a nh­: NhiÖt th¸n, Tô huyÕt trïng vµ Lë måm Long mãng.

Thu mua, chÕ biÕn s÷a: Mét sè tØnh ®· m¹nh d¹n ®Çu t­ x©y dùng c¸c tr¹m thu mua, b¶o qu¶n s÷a cung cÊp cho c¸c c«ng ty chÕ biÕn s÷a nh­ tØnh Hµ T©y ®· x©y dùng 14 tr¹m thu mua s÷a ë c¸c vïng quy ho¹ch ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a cña ®Þa ph­¬ng. Mét sè ®Þa ph­¬ng hç trî tiÒn vËn chuyÓn thu gom s÷a.

§µo t¹o tËp huÊn, khuyÕn n«ng: Hç trî kinh phÝ cho c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o tËp huÊn, khuyÕn n«ng, tham quan vÒ ch¨n nu«i bß s÷a.

§Çu t­, ®Êt ®ai: Mét sè ®Þa ph­¬ng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ thñ tôc ®Êt ®ai, hç trî kinh phÝ x©y dùng h¹ tÇng cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ ®Ó x©y dùng trang tr¹i s¶n xuÊt gièng bß s÷a.

Héi thi bß: Mét sè ®Þa ph­¬ng ®· ®Þnh kú tæ chøc héi thi bß s÷a gièng tèt, héi thi ch¨n nu«i bß s÷a giái ®Ó khuyÕn khÝch phong trµo nu«i bß vµ thÞ tr­êng mua b¸n bß gièng nh­ Tp Hå ChÝ Minh vµ C«ng ty cæ phÇn gièng bß s÷a Méc Ch©u.

9. HiÖu qu¶ kinh tÕ

Theo b¸o c¸o cña 33 tØnh, thµnh phè ®Õn th¸ng 6/2006 gi¸ thµnh s÷a t­¬i b×nh qu©n lµ 3.487 ®/kg, chñ yÕu dao ®éng tõ 2.810 ®Õn 4.410 ®/kg, gi¸ s÷a t­¬i t¹i nhµ m¸y trung b×nh 3.851 ®/kg, (gi¸ s÷a phÈm cÊp lo¹i 1 lµ 4.200 ®/kg), chñ yÕu dao ®éng tõ 3.200 ®Õn 4.200 ®/kg. Chi phÝ vËn chuyÓn trung b×nh tõ tr¹i ch¨n nu«i ®Õn nhµ m¸y vµ b¶o qu¶n l¹nh mçi kg s÷a hÕt 300 ®ång (tuú theo kho¶ng c¸ch tõ trang tr¹i ch¨n nu«i ®Õn nhµ m¸y chÕ biÕn lµ 200-350 ®ång). Lîi nhuËn trung b×nh 64 ®ång/kg s÷a, 251 ngµn ®ång/bß s÷a/n¨m.

Tõ sè liÖu cña c¸c b¸o c¸o nªu trªn, vïng cã lîi thÕ ch¨n nu«i bß s÷a (gÇn nguån phô phÈm n«ng c«ng nghiÖp, gÇn nhµ m¸y chÕ biÕn, n«ng d©n cã kinh nghiÖm ch¨n nu«i bß s÷a, cã hÖ thèng dÞch vô thó y, thøc ¨n ch¨n nu«i t­¬ng ®èi tèt...), lîi nhuËn thu ®­îc trung b×nh tõ 100-200 ®ång/kg s÷a. Víi s¶n l­îng s÷a 3.930 kg/chu kú/bß s÷a vµ gi¸ s÷a nªu trªn th× lîi nhuËn thu ®­îc lµ 589 ngµn ®ång/con/n¨m.

Theo b¸o c¸o cña c«ng ty Dutch Lady ®· thu mua 20% s¶n l­îng s÷a t­¬i s¶n xuÊt trong n­íc, gi¸ mua tiªu chuÈn lµ 4.000 ®ång vµ kÓ c¶ tiÒn

th­ëng chÊt l­îng s÷a tèt trung b×nh c«ng ty ®· tr¶ cho ng­êi ch¨n nu«i 4.137 ®ång/kg s÷a, ng­êi ch¨n nu«i cã lîi nhuËn 3% (tøc gi¸ thµnh lµ 4.013 ®ång/kg, lîi nhuËn124 ®ång/kg s÷a, mét bß s÷a n¨ng suÊt 4.004 -4.094 kg/chu kú cho lîi nhuËn 496-508 ngµn ®ång/con/n¨m).

Lîi nhuËn cña ch¨n nu«i bß s÷a phô thuéc n¨ng suÊt s÷a, quy m«, kinh nghiÖm ch¨n nu«i. Theo b¸o c¸o cña Së N«ng nghiÖp vµ PTNT Tp Hå ChÝ Minh bß cã n¨ng suÊt s÷a trung b×nh 4.094kg s÷a/chu kú, víi quy m« ch¨n nu«i 5 con/hé lîi nhuËn lµ 1,19 triÖu ®ång/hé/n¨m (­íc tÝnh 2 con v¾t s÷a, lîi nhuËn 595 ngµn ®ång/con). Víi quy m« 20 con/hé, nÕu tù trång cá, tù v¾t s÷a gi¸ thµnh s¶n xuÊt s÷a 2.966 ®/kg lîi nhuËn lµ 39,23 triÖu ®ång/hé; nÕu tù trång cá, thuª v¾t s÷a gi¸ thµnh s÷a lµ 3.366 ®/kg, lîi nhuËn lµ 22,43 triÖu ®ång/hé; nÕu mua cá, thuª v¾t s÷a, gi¸ thµnh s¶n xuÊt s÷a 3.782 ®/kg, lîi nhuËn chØ cßn 4,945 triÖu ®ång/n¨m/hé.

Theo b¸o c¸o cña Së N«ng nghiÖp vµ PTNT B×nh D­¬ng gi¸ thµnh s¶n xuÊt s÷a víi quy m« 2 con/hé lµ 3.427 ®ång/kg; 5 con/hé lµ 3.227 ®ång/kg... Gi¸ thµnh cßn phô thuéc vµo vïng s¶n xuÊt, Thanh Ho¸ 3.795 ®/kg, T©y Ninh 3.250 ®/kg, L©m §ång 2.953 ®/kg vµ CÇn Th¬ 3.388 ®/kg...

§Çu n¨m 2007, gi¸ thu mua s÷a t­¬i cña c¸c c«ng ty ®· t¨ng lªn trong ®ã: c«ng ty Vinamilk 4,6 ngh×n ®ång/lÝt, c¸c c«ng ty kh¸c ®Òu mua víi gi¸ 4,6-5,0 ngh×n ®ång/lÝt. Th¸ng 4 n¨m 2007, gi¸ s÷a bét trªn thÞ tr­êng thÕ giíi t¨ng tõ 2.200 USD/tÊn lªn trªn 5.000 USD/tÊn. Ngµy 23 th¸ng 6 n¨m 2007 c¸c c«ng ty s÷a trong n­íc ®· ®iÒu chØnh l¹i gi¸ thu mua s÷a t­¬i lªn 6.400-6.500 ®ång/lÝt, b­íc ®Çu t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi ch¨n nu«i bß. Tuy nhiªn gi¸ c¸c n«ng s¶n, thùc phÈm, thøc ¨n ch¨n nu«i t¨ng 10-20%, do vËy chi phÝ ®Çu vµo vµ gi¸ thµnh s÷a t­¬i còng t¨ng lªn tõ 5.000-5.500 ®ång/lÝt.

Tõ thùc tÕ trªn cho thÊy ch¨n nu«i bß s÷a cã quy m« tõ 5,3 con/hé vµ gi¸ s÷a thu mua nh­ hiÖn nay kh«ng khuyÕn khÝch ng­êi ch¨n nu«i v× hiÖu qu¶ thÊp. NÕu víi quy m« 20 con/hé, ng­êi ch¨n nu«i ®­îc huÊn luyÖn kü n¨ng ch¨n nu«i bß s÷a tèt, cã hÖ thèng dÞch vô thó y, thøc ¨n ch¨n nu«i vµ hÖ thèng thu mua s÷a phï hîp, gi¸ mua t¹i trang tr¹i trung b×nh 4.500 ®ång/kg, t¹i nhµ m¸y trung b×nh 4.800 ®ång/kg (gi¸ s÷a tiªu chuÈn lo¹i 1 t¹i nhµ m¸y 6.500 -7.000 ®ång/kg) th× ch¨n nu«i bß s÷a sÏ ph¸t triÓn bÒn v÷ng, ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ. MÆt kh¸c ch¨n nu«i bß s÷a ph¸t triÓn gãp phÇn n©ng cao tû lÖ s÷a t­¬i trong chÕ biÕn tõ 22% lªn 40 % vµo n¨m 2020 mçi n¨m t¨ng 1.5%, gãp phÇn t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cho nh©n d©n.

II. §¸nh gi¸ chung

1. KÕt qu¶

a) Sè l­îng vµ chÊt l­îng bß s÷a t¨ng Sè l­îng bß s÷a cña c¶ n­íc t¨ng tõ 35,0 ngµn con n¨m 2000 lªn 113,2

ngµn con n¨m 2006, tèc ®é t¨ng 24,9%/n¨m.

Tæng s¶n l­îng s÷a t¨ng tõ 52,2 ngµn tÊn n¨m 2000 lªn 215,9 ngµn tÊn n¨m 2006, tèc ®é t¨ng 30,5%/n¨m, ®¸p øng nhu cÇu s÷a t­¬i tiªu dïng trong n­íc tõ 7% lªn 22%.

N¨ng suÊt s÷a ë bß lai tõ 3,10 tÊn/chu kú n¨m 2000 lªn 3,9 tÊn/chu kú n¨m 2005; ë bß thuÇn tõ 3,80 tÊn/chu kú n¨m 2000 lªn 4,7 tÊn/chu kú n¨m 2006, n¨ng suÊt s÷a bß trung b×nh c¶ n­íc lµ 3,93 tÊn/chu kú, cao h¬n c¸c n­íc trong khu vùc.

b) C«ng t¸c gièng vµ qu¶n lý gièng bß s÷a ®­îc c¶i thiÖn Tr­íc n¨m 2001 chØ 8,0% bß cã lý lÞch (3,3 ngµn/41,2 ngµn) ®Õn nay lµ

53,1% (55,3 ngµn bß/113,2 ngµn bß) ®­îc gi¸m ®Þnh, b×nh tuyÓn, g¾n sè tai vµ vµo sæ gièng.

Tinh nhËp khÈu cña 46 bß ®ùc cã tiÒm n¨ng di truyÒn vÒ n¨ng suÊt s÷a tõ 10-16 tÊn/chu kú ®­îc ®­a vµo qu¶n lý vµ sö dông trong ph¹m vi c¶ n­íc, gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt bß s÷a cña n­íc ta cao h¬n c¸c n­íc trong khu vùc.

B­íc ®Çu ®· h×nh thµnh ®µn bß s÷a h¹t nh©n cao s¶n ë Méc Ch©u ®¹t 6,2 tÊn/chu kú 305 ngµy, s¶n l­îng s÷a thùc tÕ 6,5 tÊn/chu kú, cã con ®¹t 10,2 tÊn/chu kú, ë L©m §ång ®¹t 5,8 tÊn/chu kú 305 ngµy. §µn h¹t nh©n cao s¶n cã thÓ nh©n réng vµ ph¸t triÓn ra s¶n xuÊt t¹i hai ®Þa ph­¬ng trªn, triÓn väng ®¹t trung b×nh 6,0 tÊn/chu kú 305 ngµy, dßng cao s¶n 7,0 tÊn/chu kú 305 ngµy vµo n¨m 2010.

Mét trong nh÷ng thµnh tùu quan träng cña c«ng t¸c gièng bß s÷a trong thêi gian qua lµ b­íc ®Çu tiÕp cËn ®­îc c«ng nghÖ s¶n xuÊt, nh©n gièng bß b»ng thô tinh nh©n t¹o hiÖn ®¹i, cÊy truyÒn ph«i, thô tinh trong èng nghiÖm vµ ¸p dông c«ng nghÖ tin häc trong qu¶n lý ®µn bß b»ng viÖc sö dông phÇn mÒm qu¶n lý gièng bß s÷a VDM, VDM-AI

c) N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý vµ kü thuËt ch¨n nu«i bß s÷a: Tr×nh ®é kü thuËt, n¨ng lùc qu¶n lý gièng bß s÷a cña ®éi ngò c¸n bé kü

thuËt tõ Trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng b­íc ®Çu ®­îc n©ng cao. Kü thuËt vµ kinh nghiÖm ch¨n nu«i bß s÷a cña ng­êi ch¨n nu«i ®· ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt.

§· h×nh thµnh hÖ thèng tæ chøc ch¨n nu«i bß s÷a t¹i 33 ®Þa ph­¬ng, cã 698 dÉn tinh viªn n»m trong m¹ng l­íi phôc vô ch¨n nu«i.

d) C¶i tiÕn ph­¬ng thøc vµ c«ng nghÖ ch¨n nu«i bß s÷a: C¬ së h¹ tÇng kü thuËt vÒ ch¨n nu«i bß s÷a: chuång tr¹i, hÖ thèng v¾t

s÷a, hÖ thèng thu gom chÕ biÕn s÷a ®· ®­îc t¨ng c­êng, c¸c vËt t­ kü thuËt phôc vô c«ng t¸c nh©n gièng bß s÷a ®· ®­îc trang bÞ cho c¸c ®Þa ph­¬ng.

Trång cá th©m canh vµ chÕ biÕn thøc ¨n cho bß s÷a theo ph­¬ng thøc míi ®· ®­îc triÓn khai ë mét sè ®Þa ph­¬ng.

®) H×nh thµnh hÖ thèng dÞch vô ch¨n nu«i bß s÷a

C¸c lo¹i h×nh HTX ®­îc h×nh thµnh ë mét sè n¬i: HTX ch¨n nu«i bß s÷a, HTX dÞch vô ch¨n nu«i thó y, HTX thu mua, tiªu thô s÷a.... C¸c lo¹i h×nh trªn ®· gãp phÇn trî gióp hé ch¨n nu«i bß s÷a ®­îc thuËn lîi.

HÖ thèng thu mua vµ chÕ biÕn s÷a c«ng nghiÖp ®ang ®­îc ph¸t triÓn nhanh, ®· gãp phÇn tiªu thô vµ n©ng cao gi¸ trÞ s÷a s¶n xuÊt

e) T¹o viÖc lµm vµ thu nhËp cho ng­êi n«ng d©n §· cã 19.639 hé gia ®×nh ch¨n nu«i bß s÷a chiÕm 93% tæng ®µn bß s÷a,

t¹o viÖc lµm cho 50.000 lao ®éng trùc tiÕp vµ hµng ngµn lao ®éng dÞch vô.

2. Khã kh¨n

a) Kinh nghiÖm ch¨n nu«i bß s÷a cñanhiÒu n«ng hé h¹n chÕ Trong sè 33 tØnh ch¨n nu«i bß s÷a chØ cã 10 tØnh cã kinh nghiÖm 8-33

n¨m, chiÕm 80% sè bß s÷a (90.5 con), nh÷ng tØnh nµy tuy ph¸t triÓn nhanh trong thêi gian qua nh­ng do cã kinh nghiÖm ®· gi¶i quyÕt ®­îc khã kh¨n ph¸t sinh. Cã 23 tØnh míi nu«i tõ 3-6 n¨m thiÕu kinh nghiÖm chiÕm 20% sè bß s÷a (22.7 con). PhÇn lín c¸c hé ch¨n nu«i ë c¸c tØnh nµy gÆp nhiÒu khã kh¨n, g©y thiÖt h¹i cho ng­êi míi lÇn ®Çu ch¨n nu«i. PhÇn lín ®µn bß s÷a t¹i c¸c tØnh nµy trong n¨m 2005 vµ ®Çu n¨m 2006 ®Òu gi¶m

b) Gi¸ thµnh s÷a cao Gi¸ con gièng cao: gi¸ tõ 11-14 triÖu ®ång/con n¨m 2000 t¨ng lªn 19-24

triÖu ®ång/con n¨m 2003, t¨ng kho¶ng 1,7 lÇn. ViÖc sèt gi¸ bß gièng ®· lµm t¨ng chi phÝ khÊu hao con gièng trong c¬ cÊu gi¸ thµnh s÷a.

C¸c hé gia ®×nh vµ ®Þa ph­¬ng míi nu«i bß s÷a võa thiÕu kinh nghiÖm ch¨n nu«i võa do mua con gièng ®¾t, t¨ng chi phÝ ®Çu vµo, ch¨n nu«i kh«ng hiÖu qu¶ bÞ thua lç, mét sè n¬i ch¸n ch­êng kh«ng ch¨m sãc bß s÷a, nªn ®µn bß ë c¸c ®Þa ph­¬ng nµy gÇy yÕu, s÷a Ýt, gi¶m sè l­îng ®Çu con (H­ng Yªn, Th¸i B×nh, Ninh B×nh, NghÖ An, Phó Thä, Phó Yªn, §ång Th¸p, An Giang, VÜnh Long, CÇn Th¬, Trµ Vinh).

Quy m« ch¨n nu«i bß s÷a hé gia ®×nh ë ViÖt Nam nhá (trung b×nh c¶ n­íc 5,3 con/hé; phÝa B¾c 3,7 con/hé; phÝa Nam 6,3 con/hé) lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm t¨ng gi¸ s÷a. Theo b¸o c¸o cña TP. Hå ChÝ Minh quy m« 20 con trë lªn/hé th× gi¸ thµnh s÷a thÊp h¬n quy m« 5 con/hé vµ cã hiÖu qu¶.

Gi¸ thøc ¨n cao, vµ gi¸ c¸c dÞch vô kh¸c cao còng lµ nh÷ng nguyªn nh©n t¨ng gi¸ thµnh s÷a.

c) KiÕn thøc vÒ dinh d­ìng vµ thøc ¨n ch¨n nu«i Mét trong nh÷ng khã kh¨n lín hiÖn nay trong ch¨n nu«i bß s÷a lµ ch­a

®¶m b¶o ®ñ sè l­îng vµ chÊt l­îng thøc ¨n th­êng xuyªn. Ng­êi ch¨n nu«i ch­a cã kinh nghiÖm vÒ dinh d­ìng thøc ¨n bß s÷a nªn khÈu phÇn ¨n mÊt c©n ®èi, ®Æc biÖt ë bß s÷a cao s¶n ®· ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ ch¨n nu«i. Thøc ¨n

bæ sung nh­ Premix-Vitamin, Premix- kho¸ng, t¶ng liÕm vµ c¸c lo¹i thøc ¨n vi l­îng ch­a ®­îc ng­êi ch¨n nu«i coi träng

ChÕ biÕn, dù tr÷ thøc ¨n cho bß s÷a trong mïa ®«ng vµ mïa kh« vÉn lµ trë ng¹i lín. Trong nhiÒu tr­êng hîp bß chØ ®­îc ¨n thøc ¨n th« xanh kh«ng cã nguån thøc ¨n n¨ng l­îng bæ sung (chØ cã r¬m, cá vµ th©n c©y chuèi), ng­îc l¹i cã n¬i do thiÕu thøc ¨n th« xanh ®· dïng qu¸ nhiÒu thøc ¨n tinh, hçn hîp. C¶ hai tr­êng hîp nªu trªn ®Òu ®· cã t¸c ®éng xÊu ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ ch¨n nu«i bß s÷a.

d) HÖ thèng thu mua vµ b¶o qu¶n s÷a HÖ thèng thu mua vµ b¶o qu¶n s÷a cßn rÊt h¹n chÕ ë c¸c vïng míi ph¸t

triÓn ch¨n nu«i bß s÷a do thiÕu thiÕt bÞ l¹nh, c¸c dông cô chuyªn dïng, thiÕu ®iÖn vµ ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng, giao th«ng khã kh¨n. Kh¶ n¨ng tiÕp nhËn s÷a ë c¸c ®iÓm mua cßn h¹n chÕ. ViÖc mua s÷a ë c¸c vïng xa ch­a ®¶m b¶o.

KiÓm tra chÊt l­îng s÷a ®Ó ph©n lo¹i tr¶ tiÒn ch­a kh¸ch quan, chñ yÕu lÖ thuéc c¸c c«ng ty thu mua, chÕ biÕn s÷a.

®) HÖ thèng dÞch vô kü thuËt, thó y kÐm Kinh nghiÖm vÒ ch¨m sãc vµ phßng trÞ bªnh sinh s¶n nh­: viªm vó,

chËm sinh, v« sinh ë bß t¹i c¸c tØnh míi nu«i bß s÷a gÆp nhiÒu khã kh¨n v× thiÕu hÖ thèng dÞch vô kü thuËt. NhiÒu tr­êng hîp bß bÞ èm, bß phèi nhiÒu lÇn kh«ng cã chöa nh­ng kh«ng ®­îc ch÷a trÞ vµ can thiÖp kÞp thêi do thiÕu dÞch vô kü thuËt vµ thó y bß s÷a.

S÷a s¶n xuÊt ra kh«ng ®¶m b¶o chi tiªu vi sinh do viªm vó, vÖ sinh thó y gia sóc, chuång tr¹i kh«ng ®¶m b¶o nªn s÷a bÞ h¹ cÊp vÒ gi¸.

e) VÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vïng nguyªn liÖu s÷a Ch­a cã c¬ chÕ phï hîp gi÷a c¸c c«ng ty thu mua, chÕ biÕn s÷a víi ng­êi

ch¨n nu«i bß s÷a ®Ó x©y dùng vïng nguyªn liÖu còng nh­ tæ chøc hÖ thèng thu mua.

C¸c c«ng ty chÕ biÕn s÷a ë ViÖt Nam kh«ng nh­ c¸c n­íc trªn thÕ giíi lµ phèi hîp víi c¸c nhµ ch¨n nu«i mµ chØ lÖ thuéc vµo s÷a bét nhËp khÈu.

Ch­a cã Ban chØ ®¹o s÷a quèc gia ®Ó thèng nhÊt gi¸ thu mua s÷a phï hîp ®Ó mét mÆt võa cã lîi cho ng­êi ch¨n nu«i, võa b¶o ®¶m ®Ó nhµ chÕ biÕn n©ng cao chÊt l­îng, gi¸ thµnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng vµ ng­êi tiªu dïng ®­îc sö dông s÷a t­¬i chÊt l­îng cao.

PhÇn II

Môc tiªu vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn

ch¨n nu«i bß s÷a Giai ®o¹n 2007-2020

I. Dù b¸o thÞ tr­êng s÷a

1. ThÞ tr­êng tiªu thô s÷a

Theo thèng kª n¨m 2000, tæng sè s÷a tiªu thô ®¹t 401,5 ngµn tÊn, trung b×nh t¨ng tr­ëng trong giai ®o¹n 1996-2000 lµ 11,2%/n¨m. Theo b¸o c¸o cña Bé C«ng nghiÖp n¨m 2005, sè l­îng s÷a chÕ biÕn cho tiªu dïng trong n­íc 667 ngµn tÊn, t¨ng tr­ëng 10,7%. Tiªu thô s÷a n¨m 2000 lµ 5,2 lÝt/ng­êi; n¨m 2005 lµ 7,9 lÝt/ng­êi vµ 2006 lµ 8,6lÝt/ng­êi, t¨ng tr­ëng lµ 8,7%.

Kinh tÕ n­íc ta (GDP) t¨ng tr­ëng trong giai ®o¹n 2001-2005 lµ 7,5%/n¨m. Trong thêi gian 2006-2010, t¨ng tr­ëng GDP hµng n¨m 7,5-8,0%/n¨m, phÊn ®Êu trªn 8,0%/n¨m. Do ®ã nhu cÇu tiªu thô s÷a/ng­êi sÏ t¨ng Ýt nhÊt t­¬ng ®­¬ng hoÆc cao h¬n giai ®o¹n tr­íc (trªn 8,7%/n¨m). Dù kiÕn n¨m 2010 tæng s¶n l­îng s÷a tiªu thô cña ViÖt Nam kho¶ng 1.060 ngµn tÊn, trung b×nh 12 kg s÷a/ng­êi/n¨m (n¨m 2004, Trung Quèc 17,9 kg/ng­êi/n¨m; t­¬ng tù Th¸i Lan 12,4 kg; NhËt B¶n 43 kg ; trªn thÕ giíi b×nh qu©n 95,4 kg/ng­êi/n¨m).

Theo sè liÖu cña Bé Tµi chÝnh n¨m 2004, ViÖt Nam nhËp khÈu s÷a vµ s¶n phÈm s÷a 201,2 triÖu USD, xuÊt khÈu 34,3 triÖu USD, nhËp siªu 166,9 triÖu USD. N¨m 2005 nhËp khÈu 311,2 triÖu USD, xuÊt khÈu 89,6 triÖu USD, nhËp siªu s¶n phÈm s÷a lµ 221,6 triÖu USD. Tèc ®é nhËp siªu 2005 so víi 2004 t¨ng 32,8%. N¨m th¸ng ®Çu n¨m 2006 nhËp khÈu 137,7 triÖu USD, víi xu thÕ nµy kh¶ n¨ng n¨m 2006 chóng ta sÏ nhËp khÈu 330 triÖu USD.

N¨m 2005 chóng ta tù s¶n xuÊt ®­îc 197,7 ngµn tÊn nhËp khÈu 470 ngµn tÊn. N¨m 2006 s¶n xuÊt 215,9 ngµn tÊn s÷a vµ nhËp khÈu kho¶ng 500 ngµn tÊn. Dù kiÕn n¨m 2010 tù s¶n xuÊt 350 ngµn tÊn nhËp khÈu 710 ngµn tÊn, t¨ng gÊp 1,51 lÇn. Víi tèc ®é nªu trªn th× n¨m 2010 ViÖt Nam sÏ nhËp siªu 335 triÖu USD s¶n phÈm s÷a (theo gi¸ 2005)

Theo cam kÕt gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú t¹i kÕt qu¶ ®µm ph¸n gia nhËp WTO, thuÕ nhËp khÈu ®èi víi nhiÒu s¶n phÈm s÷a sÏ gi¶m (cô thÓ nh­ thuÕ nhËp khÈu bét s÷a gÇy gi¶m tõ 20% xuèng cßn 10% trong vßng 5 n¨m, kem tõ 50% xuèng 20% trong vßng 5 n¨m...).

Theo QuyÕt ®Þnh sè 167/2001/Q§-TTg, n¨m 2010 ViÖt Nam phÊn ®Êu tù tóc 40% s÷a th× ph¶i s¶n xuÊt ra lµ 430 ngµn tÊn s÷a, nh­ng trong thùc tÕ theo tÝnh to¸n nÕu chóng ta ®¹t ®­îc 200 ngµn con bß s÷a vµo n¨m 2010 (gÊp 2 lÇn hiÖn nay) th× còng chØ s¶n xuÊt kho¶ng 350 ngµn tÊn s÷a t­¬i ®¸p øng 33% nhu cÇu tiªu thô s÷a trong n­íc. Sè l­îng nhËp khÈu s÷a vµo ViÖt Nam tõ 500 ngµn tÊn hiÖn nay lªn 710 ngµn tÊn s÷a vµo n¨m 2010.

Theo biÓu thuÕ, s÷a t­¬i nhËp khÈu vµo n­íc ta cã møc thuÕ ­u ®·i 20% thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 10% (m· sè thuÕ 0401-10-00); s÷a bét møc thuÕ ­u ®·i 15% vµ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 10% (m· sè thuÕ 0402-21-10) th× gi¸ s÷a bét gÇy FOB th¸ng 3/2005 lµ 2.225 USD/tÊn (ch­a kÓ tiÒn vËn chuyÓn tõ n­íc ngoµi vÒ). NÕu tÝnh thuÕ nh­ nªu trªn th× gi¸ s÷a quy ®æi s÷a n­íc vÒ ®Õn ViÖt Nam th¸ng 3/2005 kho¶ng 47 triÖu ®ång/tÊn, t­¬ng ®­¬ng 5.600 ®ång/kg (12% vËt chÊt kh«). NÕu gi¶m thuÕ nhËp khÈu xuèng cßn 10% th× mét tÊn s÷a bét gi¶m 6,74 triÖu ®ång. NÕu lÊy thêi gi¸ 2005 vµ khi vµo WTO th× gi¸ s÷a gi¶m tõ 5.600 ®ång/kg xuèng cßn 4.790 ®ång/kg. ViÖc kiÕn nghÞ gi¸ s÷a trung b×nh t¹i cæng nhµ m¸y tr¶ cho ng­êi ch¨n nu«i ë n­íc ta 4.800 ®ång/kg (gi¸ lo¹i 1 lµ 5.000 ®ång/kg) lµ t­¬ng ®­¬ng nhau. Nh­ng vÒ mÆt gi¸ trÞ dinh d­ìng, s÷a t­¬i cã gi¸ trÞ cao h¬n nhiÒu so víi s÷a bét hoµn nguyªn.

Theo b¸o c¸o cña Bé N«ng nghiÖp Th¸i Lan, gi¸ s÷a t­¬i tr¶ cho hé n«ng d©n lµ 4.600 ®ång/kg (11,5 B¹t x 400 ®/b¹t), t¹i nhµ m¸y lµ 4.950 ®ång/kg; theo b¸o c¸o cña Trung Quèc, gi¸ s÷a t­¬i mua t¹i Nhµ m¸y lµ 5.200 ®ång/kg; cña NhËt B¶n lµ 8.700-11.500 ®ång/kg; cña Hµn Quèc 8.500-11.000 ®ång/kg; §µi Loan 8.000-11.000 ®ång/kg tuú theo mïa vµ tuú theo vïng. C¸c n­íc trªn hiÖn nay ®· lµ thµnh viªn cña WTO th× viÖc gi¸ s÷a t­¬i ®Ò nghÞ 5.000 ®/kg cña ViÖt Nam sau khi vµo tæ chøc WTO t­¬ng ®­¬ng Th¸i Lan, thÊp h¬n Trung Quèc, b»ng 49,5% so víi NhËt B¶n, 51,3 % so víi Hµn Quèc vµ 52,6 % so víi §µi Loan. TÊt c¶ c¸c n­íc trªn ®Òu vµo WTO.

ë ViÖt Nam, theo b¸o c¸o cña c¸c tØnh ch¨n nu«i bß s÷a, gi¸ s÷a tr¶ cho c¸c hé n«ng d©n t¹i nhµ m¸y gi¸ s÷a lo¹i I lµ 4.200 ®ång/kg (trung b×nh t¹i cæng nhµ m¸y 3.851 ®ång/kg). NÕu trõ tiÒn vËn chuyÓn vµ chi phÝ b¶o qu¶n l¹nh t¹i tr¹m thu gom tr­íc khi chuyÓn vµo nhµ m¸y kho¶ng 200-350 ®ång th× ng­êi n«ng d©n ®­îc tr¶ tiÒn t¹i tr¹i ch¨n nu«i 3.500-3.650 ®ång/kg (phæ biÕn tõ 3.200-4.100 ®ång/kg riªng t¹i khu vùc Tp HCM thùc tÕ ng­êi ch¨n nu«i ®­îc nhËn 3.700 ®ång/kg, theo b¸o c¸o cña Dutch Lady, trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2006, C«ng ty ®· tr¶ cho n«ng d©n 4.137 ®ång/kg).

Víi gi¸ thùc tÕ hiÖn nay 3.500- 3.650 ®/kg, so s¸nh víi quèc tÕ th× gi¸ s÷a ë ViÖt Nam ®ang tr¶ thÊp h¬n c¸c n­íc cã gi¸ thÊp nhÊt trong khu vùc (thÊp h¬n Th¸i Lan 900 ®ång/kg; Trung Quèc 1.100 ®ång/kg; thÊp h¬n §µi Loan, Hµn Quèc 4.300-7.300 ®ång/kg).

Theo b¸o c¸o cña Dutch Lady, khi tr¶ cho n«ng d©n 4.137 ®ång/kg th× ng­êi n«ng d©n cã l·i 3% tøc gi¸ thµnh s¶n xuÊt 4.013 ®ång/kg; l·i 124 ®ång/kg trong tr­êng hîp 8 bß c¸i v¾t s÷a (18 con tæng ®µn) th× gi¸ s÷a lo¹i I mua t¹i nhµ m¸y 5.000 ®ång/kg nh­ ®Ò nghÞ trªn lµ hîp lý.

N¨m 2007 gi¸ s÷a bét trªn thÞ tr­êng quèc tÕ t¨ng nhanh tõ 2200 USD-5000 USD/tÊn dÉn ®Õn gi¸ s÷a trong n­íc t¨ng nhanh. Gi¸ s÷a thÕ giíi t¨ng nhanh do nhiÒu nguyªn nh©n vÒ kinh tÕ x· héi trong ®ã cã ¶nh h­ëng tõ nh÷ng n¨m 2001-2002 gi¸ s÷a trªn thÞ tr­êng thÊp nªn ®µn bß s÷a cña c¸c n­íc ph¸t triÓn gi¶m. Nh­ng theo nhiÒu chuyªn gia ph©n tÝch th× nguyªn nh©n chñ yÕu do gi¸ ®Çu vµo cña ch¨n nu«i bß s÷a nh­ gi¸ thøc ¨n, gi¸ gièng vµ c¸c dÞch vô cao céng vµo ®ã lµ nhu cÇu tiªu dïng s÷a t¨ng cao trong khi ®ã cung

kh«ng ®¸p øng ®­îc cÇu. Mét nguyªn nh©n ®¸ng kÓ n÷a lµ vÊn ®Ò nhiªn liÖu sinh häc nh­ Biodiezen ®· tranh chÊp nguån nguyªn liÖu thøc ¨n ch¨n nu«i nh­ ®Ëu tu¬ng, ng«... lµm gi¸ thøc ¨n ch¨n nu«i cao.

Gi¸ s÷a thÕ giíi t¨ng cao ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ng­êi tiªu dïng vµ cuéc sèng cña ®¹i ®a sè d©n sè song ®©y l¹i lµ c¬ héi tèt cho ng­êi ch¨n nu«i bß s÷a ®Çu t­ ch¨n nu«i vµ s÷a s¶n xuÊt trong n­íc cã c¬ héi c¹nh tranh víi gi¸ s÷a thÕ giíi. Trong nh÷ng n¨m qua gi¸ thu mua s÷a t­¬i cña ta th­êng thÊp h¬n c¸c n­íc trong khu vùc kh«ng khuyÕn khÝch ®­îc ng­êi ch¨n nu«i, khiÕn viÖc ph¸t triÓn bß s÷a cña mét sè n¬i gÆp khã kh¨n.

Do gi¸ s÷a thÕ giíi t¨ng nhanh ®· t¸c ®éng ®Õn gi¸ s÷a trong n­íc, c¸c c«ng ty s÷a ®· ®ång lo¹t t¨ng gi¸ trong cuèi th¸ng s¸u. Tõ ngµy 23 th¸ng 6/2007 gi¸ thu mua s÷a t­¬i cña c¸c c«ng ty trong n­íc ®· t¨ng tõ 4.600-5.000 ®ång/lÝt lªn 6.200 -6.5000 ®ång/lÝt. §ång thêi c¸c C«ng ty s÷a ®ang quan t©m ®Õn ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu s÷a. Gi¸ s÷a t¨ng lµ tÝn hiÖu tèt cho ng­êi ch¨n nu«i nh­ng kÐo theo gi¸ gièng bß t¨ng, gi¸ thøc ¨n t¨ng, c¸c dÞch vô kü thuËt t¨ng...vµ cã thÓ s¶y ra c¸c c¬n sèt ¶o vÒ gièng bß s÷a.

Víi sè liÖu nªu trªn ®Õn n¨m 2010 thay v× tù tóc 40% nhu cÇu tõ s÷a s¶n xuÊt trong n­íc theo QuyÕt ®Þnh 167, chóng ta chØ ®¶m b¶o ®­îc 33% (350 ngµn tÊn/1.060 ngµn tÊn). NhËp siªu 335 triÖu USD, vÉn cßn 67% s÷a n­íc hoµn nguyªn tõ s÷a bét. C¸c nhµ m¸y chÕ biÕn s÷a ë ViÖt Nam b¾t ®Çu quan t©m ®Õn vïng nghuªn liÖu s÷a v× s÷a t­¬i rÎ h¬n s÷a bét nhËp khÈu, sÏ tiÕp tôc nhËp khÈu ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng. ChÊt l­îng s÷a cña c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn ë ViÖt Nam sÏ ph¶i c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm s÷a t­¬i nhËp khÈu. V× vËy, ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt, chÕ biÕn s÷a trong n­íc cÇn ph¶i cã mét tiÕng nãi chung gi÷a nhµ chÕ biÕn, ng­êi s¶n xuÊt s÷a t­¬i, ng­êi tiªu dïng vµ c¸c tæ chøc cã liªn quan ®Ó ®­a ra mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn thÞ tr­êng s÷a bÒn v÷ng t¹i ViÖt Nam.

2. Xu h­íng ph¸t triÓn ngµnh ch¨n nu«i bß s÷a trªn thÕ giíi

Theo ®¸nh gi¸ cña Tæ chøc n«ng, l­¬ng thÕ giíi (FAO): Ngµnh ch¨n nu«i ®ang h­íng tíi n¨m 2020 nh­ mét cuéc c¸ch m¹ng vÒ thùc phÈm trong mèi ph¸t triÓn t­¬ng quan vÒ møc thu nhËp, m«i tr­êng, gia t¨ng d©n sè vµ xu h­íng toµn cÇu ho¸.

S¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i sÏ thay ®æi theo h­íng tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, tõ ph­¬ng T©y sang c¸c n­íc Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng. Ch©u ¸ sÏ trë thµnh khu vùc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i lín nhÊt, sù thay ®æi vÒ ch¨n nu«i ë khu vùc nµy cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn “cuéc c¸ch m¹ng” vÒ ch¨n nu«i trªn toµn cÇu.

C¸c quèc gia kh«ng ®­îc hoÆc ®­îc trî gi¸ Ýt cña ChÝnh phñ l¹i cã sè l­îng trang tr¹i t¨ng lªn nh­ c¸c n­íc ch©u ¸ vµ ch©u §¹i d­¬ng. Do cã chÕ ®é h¹n ng¹ch nªn c¸c quèc gia thuéc céng ®ång ch©u ©u cã sè l­îng c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i bß s÷a gi¶m. Tèc ®é gi¶m nhanh h¬n nhiÒu so víi thËp kû tr­íc, xu h­íng gi¶m sè l­îng trang tr¹i cã thÓ x¶y ra nhanh chãng h¬n n÷a tõ

n¨m 2007 nÕu viÖc t¸ch riªng chÝnh s¸ch trî gióp trùc tiÕp cho ch¨n nu«i bß s÷a t¹i c¸c n­íc thµnh viªn céng ®ång ch©u ©u ®­îc ¸p dông.

Nhu cÇu tiªu thô s¶n phÈm ch¨n nu«i s¹ch, s÷a chÊt l­îng cao cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ngµy cµng t¨ng nhanh. Quy luËt cung cÇu vµ gi¸ c¶ ®ang ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ s÷a chung cña thÕ giíi. Do c¸c n­íc ph¸t triÓn ¸p dông chÕ ®é cota, do gi¸ s÷a thÇp thêi kú 2001-2005 ®· lµm cho sè l­îng bß s÷a cña thÕ giíi t¨ng chËm. Cung kh«ng ®ñ cÇu lµm gi¸ s÷a t¨ng ®ét biÕn trong 6 th¸ng ®µu n¨m 2007. Gi¸ s÷a quèc tÓ t¨ng cao sÏ ¶nh h­ëng ®Õn ng­êi tiªu dïng song víi ng­êi ch¨n nu«i bß s÷a ViÖt Nam l¹i lµ c¬ héi ph¸t triÓn.

Theo dù b¸o kh«ng chØ gi¸ s÷a mµ gi¸ tÊt c¶ n«ng s¶n sÏ t¨ng cao trong thêi gian dµi v× nhiÒu n­íc ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ quèc gia, gi¶m thiÓu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp v× hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp, bÊp bªnh phô thuéc vµo thiªn nhiªn sang c«ng nghiÖp hiÖu qu¶ kinh tÕ cao æn ®Þnh.

MÆt kh¸c xu thÕ vÒ ch¨n nu«i bß s÷a ë c¸c n«ng hé nhá cña c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn vµ n­íc nghÌo vÉn cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ do lîi thÕ vÒ gi¸ lao ®éng rÎ vµ ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn.

II. Môc tiªu ph¸t triÓn

1. Môc tiªu tæng thÓ:

T¨ng n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng s÷a ë c¸c tr¹i ch¨n nu«i bß s÷a cã quy m« võa vµ nhá t¹i c¸c vïng sinh th¸i cã lîi thÕ, ®¸p øng mét phÇn nhu cÇu s÷a tiªu dïng néi ®Þa, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng cho ng­êi d©n.

2. Môc tiªu cô thÓ:

Tæ chøc s¶n xuÊt ch¨n nu«i bß s÷a ë c¸c vïng cã lîi thÕ ®Ó ®¹t môc tiªu sau:

- §­a sè l­îng bß s÷a tõ 113,2 ngµn con n¨m 2006 lªn 200 ngµn con n¨m 2010, 350 ngµn con n¨m 2015 vµ 500 ngµn con vµo n¨m 2020.

- N¨ng suÊt s÷a t¨ng tõ 3.970 kg /CK n¨m 2006 lªn 4.150 kg n¨m 2010, 4.450 kg n¨m 2015 vµ 4.500 kg n¨m 2020.

- §­a s¶n l­îng s÷a t­¬i tõ 215,9 ngµn tÊn n¨m 2006 lªn 376 ngµn tÊn vµo n¨m 2010, 701 ngµn tÊn vµo n¨m 2015 vµ ®¹t 1.012 ngµn tÊn vµo n¨m 2020.

- PhÊn ®Êu ®­a sè l­îng s÷a tiªu thô b×nh qu©n/ng­êi tõ 7,9 kg/ng­êi n¨m 2005 lªn 12 kg/ng­êi n¨m 2010, 16 kg/ng­êi n¨m 2015 vµ ®¹t 20kg/ng­êi n¨m 2020.

- §­a tû lÖ s÷a t­¬i s¶n xuÊt trong n­íc so víi tæng l­îng s÷a chÕ biÕn tiªu dïng tõ 21 - 22 % n¨m 2005 lªn 33 % n¨m 2010, 38% n¨m 2015 vµ 40% vµo n¨m 2020.

III. ®Þnh h­íng ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a giai ®o¹n 2007-

2020

1. Ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a theo h­íng chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp, phï hîp víi lîi thÕ tù nhiªn vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ-x· héi cña tõng ®Þa ph­¬ng.

2. Ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a trang tr¹i th©m canh quy m« võa vµ nhá, chuyÓn mét phÇn ®Êt canh t¸c sang trång cá vµ c©y thøc ¨n, sö dông phô phÈm n«ng c«ng nghiÖp cho ch¨n nu«i bß s÷a vµ gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i tr­êng.

3. T¹o viÖc lµm cho lao ®éng ë n«ng th«n, tõ ch¨n nu«i bß, trång cá, v¾t s÷a, vËn chuyÓn s÷a, chÕ biÕn s÷a.

4. ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ sinh häc trong ch¨n nu«i bß s÷a ®Æc biÖt c¸c c«ng nghÖ sinh häc trong c«ng t¸c gièng vµ sinh s¶n ®Ó t¨ng nhanh tiÕn bé di truyÒn, n¨ng xuÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm ch¨n nu«i bß s÷a.

5. T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý gièng, ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho ngµnh ch¨n nu«i bß s÷a.

IV. mét sè gi¶i ph¸p chÝnh

1. Gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ.

a) Gièng

Bß lai 75% HF thÝch hîp cho ch¨n nu«i th©m canh ë nhiÒu vïng ë n­íc ta. Tuy vËy, tuú vµo lîi thÕ tù nhiªn vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ-x· héi, kinh nghiÖm ch¨n nu«i cña ng­êi d©n ë mçi ®Þa ph­¬ng ®Ó quy ho¹ch ph¸t triÓn ch¨n nu«i. §Ó cã bß 75% HF ph¶i t¹o ra bß 50% HF tõ ®µn bß nÒn ®­îc chän läc t¹i ®Þa ph­¬ng. Bß lai trªn 75% HF nu«i ®­îc ë vïng cã kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é ch¨n nu«i th©m canh nh­ Tp. Hå ChÝ Minh, §«ng Nam Bé vµ mét sè n¬i kh¸c. Kh«ng nªn nh©n gièng tù giao bß HF trªn 75% khi kh«ng cã h­íng dÉn cña c¬ quan qu¶n lý gièng.

Bß thuÇn HF nhiÖt ®íi trªn thÕ giíi ®· ®­îc chän läc, thÝch nghi cã thÓ nu«i ®­îc ë mét sè vïng h¹n chÕ ë n­íc ta, ®ßi hái cã kinh nghiÖm vµ ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i tèt. Bß thuÇn HF cao s¶n nu«i ®­îc chñ yÕu 2 vïng Méc Ch©u vµ L©m §ång.

§èi víi bß ®ùc gièng: Sö dông nguån gen míi cã n¨ng suÊt cao 12-18 tÊn s÷a/chu kú: tinh, ph«i bß s÷a cao s¶n, bß ®ùc gièng HF, 87,5% HF, ®· kiÓm tra n¨ng suÊt c¸ thÓ ®Ó s¶n xuÊt tinh ®«ng l¹nh trong n­íc. ¸p dông ph­¬ng ph¸p nh©n gièng h¹t nh©n më, sö dông c«ng nghÖ ph«i ë c¬ së cã ®iÒu kiÖn.

Qu¶n lý gièng: Qu¶n lý ®­îc hÖ thèng gièng cña bß: g¾n sè tai, vµo sæ gièng vµ xö lý c¸c tÝnh tr¹ng n¨ng suÊt cña gièng, ®¶m b¶o mäi ng­êi cã thÓ truy cËp th«ng tin vÒ gièng qua hÖ thèng m¹ng.

Thèng nhÊt hÖ thèng qu¶n lý gièng bß s÷a trªn ph¹m vi c¶ n­íc g¾n liÒn víi hÖ thèng thô tinh nh©n t¹o, ph©n cÊp cho c¸c Së N«ng nghiÖp vµ PTNT phô tr¸ch.

X©y dùng c¸c tiªu chuÈn gi¸m ®Þnh chän läc gièng bß s÷a, chän läc c¸ thÓ; c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm tra n¨ng suÊt c¸ thÓ ®èi víi bß ®ùc gièng h­íng s÷a ViÖt Nam.

b) Thøc ¨n

Gi¶m chi phÝ thøc ¨n lµ gi¶i ph¸p quan träng ®Ó h¹ gi¸ thµnh s÷a, do ®ã ph¶i ¸p dông mét sè gi¶i ph¸p sau:

ChÕ biÕn thøc ¨n: Sö dông hîp lý c¸c phô phÈm c«ng, n«ng nghiÖp nh­ b· bia, phô phÈm chÕ biÕn hoa qu¶, chÕ biÕn rau, t¶ng liÕm kho¸ng vi l­îng.v.v. lµm thøc ¨n cho bß ®Ó gi¶m gi¸ thµnh s÷a. ¸p dông ph­¬ng ph¸p ñ chua thøc ¨n th« xanh ®¶m b¶o cho bß ¨n quanh n¨m, ®Æc biÖt vµo mïa ®«ng vµ mïa kh« lµ ®ét ph¸ quan träng ®Ó bß s÷a cã thøc ¨n æn ®Þnh vµ nhê ®ã cho n¨ng suÊt s÷a cao.

Thøc ¨n hçn hîp: X©y dùng m« h×nh cung cÊp thøc ¨n ch¨n nu«i bß s÷a ®­îc chÕ biÕn theo khÈu phÇn thøc ¨n hçn hîp hoµn chØnh (TMR) cho bß s÷a. §©y lµ bÝ quyÕt thµnh c«ng cña ch¨n nu«i bß s÷a cña Ixraen vµ nhiÒu n­íc ch¨n nu«i bß s÷a tiªn tiÕn cÇn ®­îc nghiªn cøu ¸p dông vµo ViÖt Nam. C¨n cø vµo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®Çu con cña c¸c n¨m 2006, 2010 vµ 2015 nhu cÇu thøc ¨n tinh, thøc ¨n hçn hîp cho c¸c n¨m t­¬ng øng sÏ lµ 91,2 ngµn tÊn, 152,2 ngµn tÊn vµ 239,7 ngµn tÊn/n¨m.

Thøc ¨n th« xanh: Chuyên đổi một số diện tích đất canh tác sang trồng cỏ th©m canh, trång ng« dÇy cho chăn nuôi bò sữa. Ngoµi cá hoµ th¶o, ph¶i ph¸t triÓn cá hçn hîp, cá hä ®Ëu ®Ó c¶i thiÖn chÊt l­îng thøc ¨n th« xanh. X©y dùng c¸c m« h×nh trång cá hçn hîp, cá th©m canh n¨ng suÊt cao 250-350 tÊn/ha ®Ó ®¶m b¶o thøc ¨n xanh nu«i 20-30 bß/ha. Tæng sè thøc ¨n th« xanh sö dông cho ®µn bß s÷a n¨m 2005 ­íc tÝnh lµ 1.203 ngµn tÊn, c¨n cø vµo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®Çu con cña giai ®o¹n 2006, 2010 vµ 2015 nhu cÇu t­¬ng øng sÏ lµ 1.321 ngµn tÊn, 2.114 ngµn tÊn vµ 2.547 ngµn tÊn/n¨m. NÕu ®¶m b¶o ®­îc 60% tõ cá trång cã n¨ng suÊt b×nh qu©n 150 tÊn/ha/n¨m (tõ 60-350 tÊn/ha) th× diÖn tÝch trång cá th©m canh t­¬ng øng cho c¸c n¨m 2006, 2010 vµ 2015 lµ 5.284 ha, 8.856 ha vµ 10.188 ha.

Tiªu chuÈn vµ khÈu phÇn ¨n: X©y dùng tiªu chuÈn, khÈu phÇn ¨n cho c¸c phÈm gièng bß s÷a. X©y dùng tiªu chuÈn, khÈu phÇn ¨n thÝch hîp vµ qui tr×nh ch¨n nu«i bª ®ùc h­íng s÷a lÊy thÞt.

c) Thó y vÖ sinh phßng bÖnh

Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p thó y cÇn thiÕt vÒ tiªm phßng v¾c-xin (LMLM, Tô huyÕn trïng, NhiÖt th¸n,...). Phßng trÞ kÞp thêi c¸c bÖnh dÔ m¾c ph¶i cña bß s÷a nh­ viªm vó, chËm sinh, v« sinh, ký sinh trïng...

VÖ sinh thó y gia sóc nh­: söa mãng, c¾t l«ng chèng nãng, vÖ sinh chuång tr¹i, vÖ sinh v¾t s÷a. S¶n xuÊt c¸c lo¹i v¾c-xin phßng bÖnh cho bß s÷a cã chÊt l­îng ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ.

d) Chuång tr¹i

¸p dông c¸c kiÓu chuång tr¹i chèng nãng, chèng Èm, th«ng tho¸ng thÝch hîp ch¨n nu«i bß s÷a.

Cã n¬i thu gom ph©n, n­íc th¶i ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr­êng, khuyÕn khÝch x©y dùng hÖ thèng Biogas. Cã c¸c ph­¬ng ph¸p xö lý chÊt th¶i ch¨n nu«i bß s÷a tr­íc khi ®em sö dông lµm ph©n bãn

®) Quy m« ch¨n nu«i trang tr¹i

Quy m« ch¨n nu«i trang tr¹i ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s÷a. V× vËy ®Ó gi¶m gi¸ thµnh s÷a cÇn ®­a quy m« trang tr¹i hiÖn nay 5,3 con/hé lªn 10 con/hé n¨m 2010, 15 con/hé n¨m 2015 vµ 20 con vµo n¨m 2020, khuyÕn khÝch x©y dùng m« h×nh ch¨n nu«i trang tr¹i quy m« võa vµ lín.

2. Gi¶i ph¸p vÒ chÝnh s¸ch

a) ChÝnh s¸ch ®Çu t­

TiÕp tôc ®Çu t­ cho dù ¸n ph¸t triÓn gièng bß s÷a quèc gia theo QuyÕt ®Þnh 167/2001/Q§-TTg ngµy 26/10/2001; víi QuyÕt ®Þnh nµy cã nhiÒu chÝnh s¸ch t¹o ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a ®Ó ®¶m b¶o mét phÇn thÞ tr­êng s÷a trong n­íc.

Thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh 17/2006/Q§-TTg ngµy 20/1/2006 vÒ ch­¬ng tr×nh gièng c©y trång, gièng vËt nu«i vµ gièng c©y l©m nghiÖp, trong ®ã cã dù ¸n ph¸t triÓn gièng bß s÷a, Zªbu ho¸ ®µn bß vµng ViÖt Nam ®Ó t¹o ®µn bß nÒn cho bß s÷a. Theo QuyÕt ®Þnh nµy tinh bß, nit¬ vµ mét sè vËt t­ thô tinh nh©n t¹o, thiÕt bÞ vËt t­ qu¶n lý gièng nh­ sè tai, sæ gièng...®­îc cung cÊp miÔn phÝ.

Thực hiện Thông tư liên tịch số 15/2007/TTLT/BTC-BNN&PTNT hướng dẫn thực hiện Quyết định số 17/2006/QĐ-TTg.

Căn cứ Nghị định 151/2006/NĐ-CP, ngày 20/12/2006 về tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước nội dung cho vay từ quỹ này để đầu tư sản xuất giống gốc và giống mới áp dụng công nghệ cao.

Căn cứ Nghị định 108/2006/NĐ-CP ngày 22/9/2006 của Chính phủ về quy định thi hành một số điều của Luật Đầu tư, Nghị định 142/2005/NĐ-CP ngày 04/01/2005 của Chính phủ và Thông tư 120/2005/TT-BTC ngày 30/12/2005 của Bộ Tài Chính các địa phương cần cụ thể hóa các chính sách này và huy động ngân sách địa phương khuyến khích, hỗ trợ, ưu đãi đầu tư hợp lý, nhất là đầu tư cơ sở hạ tầng cho khu chăn nuôi tập trung; miễn giảm tiền thuê đất, thuế sử dụng đất, thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hộ gia đình, cá nhân nông dân sản xuất hàng hoá lớn, có thu nhập cao từ các sản phẩm chăn nuôi trang trại trong những năm đầu kinh doanh nhằm thu hút,

khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư chăn nuôi tập trung, sản xuất hàng hóa.

Nhà nước đầu tư bằng vốn ngân sách cho chăn nuôi bò sữa với các mục tiêu sau đây: Tiếp tục hỗ trợ thực hiện chương trình cải tạo đàn bò Việt Nam tạo bò nền và bò lai tạo bò sữa HF F2, F3. Tiếp tục hỗ trợ nhập nguồn gen bò sữa và sản xuất tinh đông lạnh phục vụ lai tạo và nhân giống bò thịt trên phạm vi toàn quốc.

Khuyến khích các công ty trong và ngoài nước xây dựng thêm các cơ sở sản xuất tinh bò đông lạnh tại Tp Hồ Chí Minh, Lâm Đồng. Xây dựng trung tâm huấn luyện gia súc lớn ở miền Bắc đáp ứng nhu cầu đào tạo và tập huấn kỹ thuật chăn nuôi bò cho các địa phương. Nhà nước đầu tư và xây dựng các trạm kiểm tra năng suất cá thể bò đực giống hậu bị và đánh giá chất lượng bò đực giống thông qua đời sau hoặc anh chị em ruột hoặc cùng bố khác mẹ thông qua công nghệ cấy truyền phôi bò.

b) ChÝnh s¸ch vay vèn tÝn dông

C¸c hé gia ®×nh, tæ chøc, nu«i bß s÷a, ®Çu t­ ®iÓm mua gom, chÕ biÕn s÷a, ®­îc vay tÝn dông ®Çu t­ ­u ®·i theo NghÞ ®Þnh 106/2004/N§-CP, ngµy 1/4/2004; quy ®Þnh söa ®æi 03/1998/QH10; NghÞ ®Þnh 43/1999/N§-CP vµ QuyÕt ®Þnh 167/2001/Q§-TTg víi l·i suÊt ­u ®·i vµ theo chu kú s¶n xuÊt cña bß s÷a.

§Ò nghÞ ChÝnh phñ cã chÝnh s¸ch tÝn dông ®Ó ng­êi ch¨n nu«i ®­îc vay vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn phï hîp víi chu kú sinh häc bß s÷a.

§Ò nghÞ UBND c¸c tØnh t¹o ®iÒu kiÖn thµnh lËp quü x©y dùng "ng©n hµng bß".

c) ChÝnh s¸ch thuÕ vµ phÝ

§Ò nghÞ Nhµ n­íc ¸p dông møc thuÕ nhËp khÈu 0% ®èi víi c¸c lo¹i trang thiÕt bÞ vËt t­ phôc vô ch¨n nu«i bß s÷a, qu¶n lý gièng, mua gom, b¶o qu¶n s÷a; vËt t­ TTNT, thiÕt bÞ s¶n xuÊt nit¬ láng, thiÕt bÞ lµm l¹nh phôc vô mua gom s÷a, xe vËn chuyÓn s÷a chuyªn dïng, thiÕt bÞ ®ång cá, thiÕt bÞ chuång tr¹i.

MiÔn phÝ kiÓm dÞch trong vËn chuyÓn s÷a.

3. HÖ thèng dÞch vô

a) KhuyÕn n«ng vµ ®µo t¹o

Mçi tØnh chän mét sè hé ch¨n nu«i bß s÷a tiªn tiÕn cã quy m« võa vµ nhá ®Ó lµm m« h×nh tËp huÊn kü n¨ng ch¨n nu«i bß s÷a gióp cho ng­êi ch¨n nu«i häc tËp, thùc hµnh kiÕn thøc míi vÒ ch¨n nu«i bß s÷a.

ë Trung ­¬ng tæ chøc ®µo t¹o míi vµ ®µo t¹o n©ng cao ®éi ngò dÉn tinh viªn TTNT bß vµ thó y viªn c¬ së. Phæ biÕn tµi liÖu, th«ng tin tuyªn truyÒn c¸c m« h×nh ch¨n nu«i bß s÷a cã hiÖu qu¶.

b) DÞch vô ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a

C¸c tØnh h­íng dÉn c¸c hé ch¨n nu«i tù thµnh lËp HTX dÞch vô ch¨n nu«i bß s÷a ®Ó qua ®ã ®­îc h­ëng dÞch vô vÒ thøc ¨n, thó y, thô tinh nh©n t¹o víi gi¸ thÊp h¬n vµ ®­îc h­ëng lîi tõ hÖ thèng thu gom, b¶o qu¶n s÷a cña HTX.

4. Gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr­êng s÷a

a) §iÒu tiÕt gi¸ s÷a

Gi¸ s÷a chi tr¶ cho n«ng d©n lµ mét vÊn ®Ò nãng ë nhiÒu n­íc vµ cho r»ng nhµ m¸y chÕ biÕn s÷a ®· ¸p dông gi¸ s÷a qu¸ thÊp. ë c¸c n­íc cã truyÒn thèng vÒ ngµnh s÷a c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn s÷a th­êng ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c HTX ch¨n nu«i bß s÷a do vËy hä ®· cã sù hiÓu biÕt tèt vÒ c¬ chÕ x¸c ®Þnh gi¸ s÷a. ë ViÖt Nam, c¸c nhµ chÕ biÕn s÷a kh«ng phô thuéc vµo ng­êi ch¨n nu«i bß s÷a mµ phô thuéc vµo s÷a bét.

VÒ l©u dµi, t×nh h×nh nªu trªn ë n­íc ta kh«ng cã lîi cho nhµ m¸y chÕ biÕn s÷a vµ cho ng­êi tiªu dïng v× sím hay muén th× s÷a t­¬i còng ®­îc ng­êi tiªu dïng ­a chuéng h¬n s÷a bét hoµn nguyªn.

§Ó cã mét c¬ cÊu gi¸ kh¸ch quan cho ng­êi ch¨n nu«i kh«ng bÞ thua lç, ®ång thêi nhµ m¸y chÕ biÕn còng mua ®­îc gi¸ hîp lý nhÊt, ®Ò nghÞ h×nh thµnh ñy ban S÷a quèc gia bao gåm ®¹i diÖn ng­êi s¶n xuÊt s÷a, nhµ chÕ biÕn s÷a, Héi ng­êi tiªu dïng vµ ®¹i diÖn c¬ quan cña ChÝnh phñ.

b) Hoµn thiÖn hÖ thèng thu mua s÷a

T¹i c¸c tØnh, thµnh phè cã kinh nghiÖm ch¨n nu«i bß s÷a, hÖ thèng thu mua ®· t­¬ng ®èi hoµn thiÖn (10 tØnh), 23 tØnh cßn l¹i tuy chiÕm cã 20% sè bß s÷a nh­ng hÖ thèng thu mua t¹i ®©y cßn nhiÒu bÊt cËp. Do l­îng s÷a Ýt, chi phÝ b¶o qu¶n l¹nh vµ thu gom cao nªn cÇn cã sù phèi hîp ®Çu t­ cña c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn, HTX bß s÷a, trî gióp cña UBND tØnh (th«ng qua Së KHCN nh­ ë Long An hoÆc Së N«ng nghiÖp - PTNT nh­ ë H­ng Yªn hoÆc tæ chøc quèc tÕ).

c) KiÓm so¸t chÊt l­îng s÷a

§Ó ®¶m b¶o c«ng b»ng vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm s÷a cña c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn vµ b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng, liªn bé Bé Y tÕ, Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT, Bé C«ng nghiÖp, Bé KHCN, Bé Th­¬ng m¹i vµ Bé C«ng an t¨ng c­êng kiÓm tra chÊt l­îng hµng ho¸, ®¶m b¶o ghi ®óng tû lÖ s÷a t­¬i trªn bao b× s¶n phÈm s÷a.

X©y dùng hÖ thèng kiÓm tra, kiÓm so¸t chÊt l­îng s÷a kh¸ch quan, cã chÕ ®é th­ëng cho chÊt l­îng s÷a cao vµ ph¹t khi s÷a kh«ng ®¶m b¶o vÖ sinh mét c¸ch c«ng khai, minh b¹ch.

d) S÷a häc ®­êng

§Ò nghÞ ChÝnh phñ cã chÝnh s¸ch triÓn khai ch­¬ng tr×nh s÷a häc ®­êng. Ng©n s¸ch nhµ n­íc hç trî kinh phÝ mua s÷a hoÆc c¸c s¶n phÈm s÷a ®­a vµo

c¸c tr­êng häc cho häc sinh tiÓu häc ®Ó n©ng cao thÓ chÊt ng­êi ViÖt Nam nh­ c¸c NghÞ quyÕt cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· ®Ò ra.

V. kinh phÝ:

Tæng møc ®Çu t­ cña ®Ò ¸n: 10.358,8 tû ®ång Trong ®ã: Ng©n s¸ch TW: 81,07 tû ®ång (0,78 %)

Ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng: 1312,24 tû ®ång (12,67%) Nguån vèn khèi t­ nh©n: 8958,6 tû ®ång ( 86,48%).

VI. HiÖu qu¶ kinh tÕ vµ x· héi

1. HiÖu qu¶ x· héi

+ Gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, c¶i thiÖn ®êi sèng cho ng­êi ch¨n nu«i, gãp phÇn æn ®Þnh an ninh chÝnh trÞ ë n«ng th«n.

+ H×nh thµnh ngµnh nghÒ míi ë n«ng th«n lµ ch¨n nu«i bß h­íng s÷a cã chÊt l­îng cao.

+ Gãp phÇn chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ trong ch¨n nu«i, ®Æc biÖt lµ ch¨n nu«i trang tr¹i, ®­a ch¨n nu«i bß s÷a trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ quan träng.

2. HiÖu qu¶ kinh tÕ

Tæng vèn ®Çu t­: 10.358,8 tû ®ång, thu tõ ch¨n nu«i bß s÷a: 11.736,62 tû ®ång, lîi nhuËn 1377,82 tû ®ång.

VII. Tæ chøc thùc hiÖn ph¸t triÓn bß s÷a

1. Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT

§Ò nghÞ ChÝnh phñ cho phÐp sö dông 30% kinh phÝ thuÕ nhËp khÈu s÷a nguyªn liÖu ®Ó khuyÕn khÝch x©y dùng hÖ thèng thu gom s÷a t¹i vïng míi ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a vµ hç trî ch­¬ng tr×nh s÷a häc ®­êng.

Thµnh lËp Héi ch¨n nu«i bß s÷a ViÖt Nam ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi ng­êi ch¨n nu«i bß s÷a vµ cã tiÕng nãi thèng nhÊt trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a.

§Ò nghÞ ChÝnh phñ thµnh lËp Ban chØ ®¹o s÷a Quèc gia do Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT lµm Tr­ëng ban, thµnh viªn lµ c¸c bé: C«ng nghiÖp, Khoa häc C«ng nghÖ, Y tÕ, Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, Th­¬ng m¹i vµ l·nh ®¹o cña c¸c tØnh ch¨n nu«i bß s÷a träng ®iÓm ®Ó thèng nhÊt chØ ®¹o ch­¬ng tr×nh s÷a.

C¸c ®¬n vÞ trùc thuéc Bé

Vô Khoa häc C«ng nghÖ X©y dùng c¸c tiªu chuÈn, quy chuÈn vÒ gièng, quy tr×nh ch¨n nu«i bß

s÷a theo ph­¬ng thøc th©m canh. KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong n­íc s¶n xuÊt gièng bß s÷a.

Phèi hîp víi Bé C«ng nghiÖp, Bé Y tÕ, Bé Khoa häc C«ng nghÖ x©y dùng tiªu chuÈn chÊt l­îng s÷a ®Ó ®¶m b¶o minh b¹ch vµ quyÒn lîi cña ng­êi s¶n xuÊt s÷a t­¬i, ng­êi chÕ biÕn vµ ng­êi tiªu dïng.

Côc Ch¨n nu«i Tæ chøc ®iÒu tra, quy ho¹ch vµ x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn ch¨n nu«i

bß s÷a trung vµ dµi h¹n. X©y dùng c¸c chÝnh s¸ch nh»m ph¸t triÓn vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh

tranh cña ngµnh s÷a. X©y dùng c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, c¸c tiªu chuÈn ®Þnh møc kü

thuËt t¹o hµnh lang ph¸p lý cho qu¶n lý ngµnh s÷a. Phối hợp với các tỉnh, thành phố chỉ đạo phát triển chăn nuôi bò sữa

phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của từng địa phương thực hiện vệ sinh ATTP, tránh ô nhiễm môi trường sinh thái.

Chỉ đạo xây dựng trang trại chăn nuôi bò sữa quy mô vừa và nhỏ theo hình thức trang trại kiểu mẫu.

Chỉ đạo xây dựng một số mô hình thu mua, bảo quản sữa tại các vùng mới chăn nuôi bò sữa.

Tổ chức đào tạo chuyên gia kỹ thuật chuyên ngành chăn nuôi bò sữa ở các vùng chăn nuôi bò sữa tập trung.

Tổ chức, phối hợp với các cơ quan, đơn vị hữu quan thực hiện Dự án phát triển giống bò sữa giai đoạn 2007-2020.

Côc Thó y Chỉ đạo việc tiêm phòng, khống chế một số bệnh nguy hiểm như Nhiệt

thán, Tụ huyết trùng, LMLM, bệnh sinh sản ở bò sữa. Đào tạo chuyên gia thú y chuyên ngành bò sữa cho các vùng chăn nuôi

bò sữa tập trung. ViÖn Ch¨n nu«i, ViÖn KHKTNN MiÒn Nam, ViÖn Thó y Tæ chøc, phèi hîp víi c¸c c¬ quan h÷u quan thùc hiÖn Dù ¸n ph¸t triÓn

gièng cá 2007-2020. Nghiên cứu về giống, dinh dưỡng thức ăn, chuồng trại, chăm sóc nuôi

dưỡng và hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi bò sữa. Nghiªn cøu vÒ quy tr×nh vÖ sinh thó y, nghiªn cøu vaccin phßng bÖnh

cho bß s÷a.

Trung t©m KhuyÕn n«ng Quèc gia

Xây dựng các mô hình chăn nuôi bò sữa có áp dụng kỹ thuật và công nghệ cao, đồng thời mô hình ở các vùng mới phát triển chăn nuôi bò sữa.

Đào tạo, huấn luyện kỹ năng chăn nuôi bò sữa cho hộ nông dân và cho tiêu giáo viên.

2. UBND c¸c tØnh, thµnh phè

TiÕp tôc chØ ®¹o ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a theo QuyÕt ®Þnh 167/2001/Q§-TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ ®Õn 2010 vµ x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn bß s÷a ®Õn 2020.

C¸c ®¬n vÞ trùc thuéc tØnh, thµnh phè - Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n c¸c tØnh, thµnh phè Quy hoạch vùng chăn nuôi bò sữa trình UBND tỉnh phê duyệt. Chỉ đạo các tổ chức, cá nhân đầu tư phù hợp quy hoạch bảo đảm vệ

sinh thú y, vệ sinh an toàn thực phẩm và môi trường. Hướng dẫn người chăn nuôi thực hiện đúng các quy trình chăn nuôi,

quy trình vệ sinh thú y chăn nuôi bò sữa. Tham gia khảo sát cơ cấu giá thành sữa để kiến nghị giá sữa phù hợp tại

địa phương. - Ủy Ban nhân dân các huyện, xã Tổ chức triển khai phát triển chăn nuôi bò sữa theo quy hoạch của tỉnh. Chỉ đạo hướng dẫn các tổ chức cá nhân thực hiện phát triển chăn nuôi

bò sữa tại địa phương. Tổ chức các HTX chăn nuôi bò sữa. UBND huyện thẩm định, phê duyệt cấp, giao đất hoặc cho phép chuyển

đổi mục đích sử dụng đất để trồng cây thức ăn, xây dựng trạng trại phát triển chăn nuôi bò sữa trên địa bàn.

- Các tổ chức và cá nhân chăn nuôi bò sữa Các tổ chức và cá nhân phát triển chăn nuôi bò sữa mô hình trang trại

quy mô vừa và nhỏ cần phải lập dự án và đăng ký với cơ quan thẩm quyền địa phương về điều kiện chăn nuôi, thú y vệ sinh môi trường để được hướng dẫn và hưởng các chính sách về phát triển chăn nuôi bò sữa của Nhà nước.

Có trách nhiệm thực hiện các quy định của nhà nước về quản lý giống vật nuôi, thú y, vệ sinh phòng bệnh và bảo vệ môi trường.

Côc Ch¨n nu«i

Phô lôc

I. T×nh h×nh ch¨n nu«i bß s÷a 2001 - 2006

Bảng 1. Số lƣợng bò sữa và sản lƣợng sữa 1990-2000

N¨m §VT 1990 1995 2000 Tăng trưởng bq (%)

Sè l­îng bß s÷a Ngµn con 11,0 18,7 35,0 12,3

S¶n l­îng s÷a Ngµn tÊn 9,3 21,0 52,2 18,8

Bảng 2. Số lƣợng bò sữa và sản lƣợng sữa 2001-2006

ChØ tiªu ĐVT 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Tăng

trưởng bq (%)

Số lượng bò sữa Ngàn con 41,2 55,9 79,2 95,8 104,1 113,2 24,9

T¨ng (%) 35,6 41,6 20,9 8,66 8,74

Sản lượng sữa Ngàn tấn 64,7 78,5 126,7 151,3 197,7 215,9 30,5

T¨ng (%) 16,4 61,4 19,4 30,6 9,20

B¶ng 3. Sè l­îng bß s÷a cña c¸c tØnh ®Õn 30/6/2006

STT TØnh 31/12/2005 30/6/2006 T¨ng gi¶m

Tû lÖ /tæng (%)

B¸o c¸o cña 33 tØnh

( 31/7/2005)

106.236

(107.609) 106.355

0,11

(-1,2)

100

MiÒn B¾c 27.416 22.813 -16,8 21,45

1 Tuyªn Quang 4.817 3.942 -18,2 3,71 2 Th¸i Nguyªn 491 271 -44,8 0,25 3 Qu¶ng Ninh 460 405 -12,0 0,38 4 Phó Thä 592 188 -68,2 0,18 5 Hßa B×nh 567 562 -0,9 0,53 6 S¬n La 4.491 3.614 -19,5 3,40 7 Hµ Néi 3.217 3.200 -0,5 3,01 8 Hµ T©y 4.083 2.987 -26,8 2,81 9 VÜnh Phóc 994 800 -19,5 0,75 10 Ninh B×nh 180 180 0,0 0,17 11 Th¸i B×nh 180 114 -36,7 0,11 12 B¾c Ninh 647 493 -23,8 0,46 13 Hµ Nam 298 243 -18,5 0,23 14 H­ng Yªn 2.057 1.800 -12,5 1,69 15 Thanh Hãa 2.735 2.540 -7,1 2,39 16 NghÖ An 1.607 1474 -8,3 1,39

MiÒn Nam 78.820 83.542 6,0 78,55

17 Phó Yªn 675 666 -1,3 0,63 18 Kh¸nh Hßa 90 90 0,0 0,08

19 B×nh §Þnh 2.677 2.702 0,9 2,54 20 L©m §ång 2.507 2.719 8,5 2,56 21 Tp. Hå ChÝ Minh 56.162 58.850 4,8 55,33 22 T©y Ninh 856 1.145 33,8 1,08 23 B×nh D­¬ng 3.887 3.778 -2,8 3,55 24 §ång Nai 2.106 2.150 2,1 2,02 25 Bµ RÞa - Vòng Tµu 745 1.131 51,8 1,06 26 Long An 5.326 6.000 12,7 5,64 27 §ång Th¸p 486 259 -46,7 0,24 28 An Giang 120 76 -36,7 0,07 29 TiÒn Giang 1.046 1.146 9,6 1,08 30 VÜnh Long 120 79 -34,2 0,07 31 CÇn Th¬ 655 737 12,5 0,69 32 Trµ Vinh 232 45 -80,6 0,04 33 Sãc Tr¨ng 1.130 1.969 74,3 1,85

B¶ng 4. M­êi tØnh nhiÒu bß s÷a nhÊt n¨m 2005-2006

STT TØnh

N¨m 2005 6 th¸ng ®Çu n¨m 2006

Sè l­îng bß s÷a

(con)

S¶n l­îng s÷a (tÊn)

Sè l­îng bß s÷a

(con)

S¶n l­îng s÷a (tÊn)

1 TP HCM 56.162 130.054 58.850 65.841

2 Long An 5.326 8.363 6.000 10.360

3 S¬n La 4.491 7.550 3.614 3.310

4 Tuyªn Quang 4.090 6.697 3.942 3.094

5 Hµ T©y 4.083 4.666 2.987 2.300

6 B×nh D­¬ng 3.887 8.532 3.700 4.300 7 Hµ Néi 3.217 4.823 3.200 2.400

8 B×nh §Þnh 2.626 367 2.702 430

9 L©m §ång 2.507 4852 2.719 3.300

10 Thanh Hãa 2.297 6.500 2.540 1.800

B¶ng 5. C¬ cÊu gièng bß s÷a cña c¶ n­íc n¨m 2006

PhÈm gièng

1/2 HF 3/4 HF >3/4 HF Ngo¹i

C¶ n­íc (con) 25.862 27.948 36.798 16.437

Tû lÖ/tæng ®µn (%) 24,2 26,1 34,4 15,4

MiÒn B¾c 10.231 6.061 2.963 11.116

Tû lÖ (%) 33,7 20,0 9,8 36,6

MiÒn Nam 15.631 21.887 33.835 5.321

Tû lÖ (%) 20,4 28,5 44,1 6,9

B¶ng 6 . Sè hé ch¨n nu«i bß s÷a vµ quy m« ch¨n nu«i /hé n¨m 2006

Quy m« (con/hé) 1-5 6-20 21-50 51-200 201-500 501-1000 Tæng

C¶ n­íc (hé) 14.886 4.369 330 35 10 9 19.639

% 75,80 22,25 1,68 0,18 0,05 0,05 100,00

MiÒn B¾c (hé) 6.142 797 56 9 5 4 7.013

% 87,58 11,36 0,80 0,13 0,07 0,06 100,00

MiÒn Nam (hé) 8.744 3.572 274 26 5 5 12.626

% 69,25 28,29 2,17 0,21 0,04 0,04 100,00

B¶ng 7. N¨ng suÊt s÷a.

§VT: tÊn s÷a/con/chu kú.

N¨m 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2003 2004 2005 2006

Bß lai HF 2,20 2,30 2,50 2,80 3,10 3,40 3,60 3,75 3,85 3,9

Bß thuÇn HF

3,20 3,40 3,50 3,60 3,80 4,20 4,40 4,50 4,60 4,7

N¨ng suÊt s÷a cña Th¸i Lan 3200kg/CK; Indonesia 3100kg/CK; Trung Quèc 3418kg/CK; §µi Loan 7160kg/CK; Hµn Quèc 7300kg/CK; NhËt B¶n 7700kg/CK.

B¶ng 8. Gi¸ s÷a ë mét sè n­íc trong khu vùc (5/2007)

§¬n vÞ tÝnh: VN§/kg

Quèc gia C«ng ty T¹i tr¹i Cæng Nhµ m¸y

ViÖt Nam Vinamilk 6.500

Dutch Lady 6.400 Th¸i Lan 4.600 4.950

Trung Quèc 4.800 5.200

Hµn Quèc 8.500 - 11.000 NhËt B¶n 8.700 - 11.500

§µi Loan 8.000 - 11.000

B¶ng 9. Tû träng thÞ tr­êng s÷a (nhËp khÈu vµ tù s¶n xuÊt) ë ViÖt Nam

N¨m NhËp khÈu (%) Tù s¶n xuÊt (%)

2000 92,0 8,0

2005 78,0 22,0

Dù kiÕn 2010 67,0 33,0

II. §Þnh h­íng ph¸t triÓn bß s÷a 2007-2020

Bảng 10 : Kế hoạch về số lƣợng và sản lƣợng sữa bò đến 2020

Năm ĐVT 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Số lượng 1000 con 104,12 113,20 131,30 151,65 174,40 200,00 227,64 257,24 288,11 319,80 350,18 376,02 403,77 433,57 465,57 500,00

Tốc độ tăng đàn % 8,72 16,00 15,50 15,00 14,50 14,00 13,00 12,00 11,00 9,50 7,38 7,38 7,38 7,38 7,38

Sản lượng sữa 1000 tấn 197,67 216,32 242,52 281,89 321,17 376,71 434,60 496,99 563,31 632,77 701,20 761,44 835,81 917,00 1005,62 1012,50

Tốc độ tăng % 9,20 13,00 14,00 13,50 13,00 11,80 10,30 9,00 8,40 8,00 8,59 9,77 9,71 9,66 0,68

S÷a t­¬i kg/người 2,57 2,85 3,27 3,67 4,26 4,85 5,48 6,14 6,81 7,46 8,01 8,69 9,42 10,22 10,18

D©n số Triệu người 83,1 84,1 85,2 86,3 87,4 88,5 89,6 90,7 91,8 92,9 94 95,1 96,2 97,3 98,4 99,5

B¶ng 11: C¸c chØ tiªu vÒ ph¸t triÓn bß s÷a ®Õn n¨m 2020

Năm §VT 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Số lượng 1000 con 104,1 113,2 131,3 151,6 174,4 199,7 227,6 257,2 288,1 319,8 350,2 376,0 403,8 433,6 465,6 500,0

Tốc độ tăng đàn % 8,72 16 15,5 15 14,5 14 13 12 11 9,5 7,38 7,38 7,38 7,38 7,38

Tỷ lệ bò vắt sữa % 48 45,8 45,5 44,5 45 45 45 45 45 45 45 45 45 45 45

Số bò vắt sữa 1000 con 54,3 60,1 69,0 77,6 89,9 102,4 115,8 129,7 143,9 157,6 169,2 181,7 195,1 209,5 225,0

Năng suất sữa hàng hóa tÊn/chu kú 3,98 4,03 4,09 4,14 4,19 4,24 4,29 4,34 4,40 4,45 4,50 4,60 4,70 4,80 4,50

Sản lượng sữa 1000 tÊn 197,7 216,3 242,5 281,9 321,2 376,7 434,6 497,0 563,3 632,8 701,2 761,4 835,8 917,0 1005,6 1012,5

Tốc độ tăng % 9,2 13,0 14,0 13,5 13,0 11,8 10,3 9,0 8,4 8,0 8,6 9,8 9,7 9,7 0,7

B¶ng 12. Gi¸ trÞ xuÊt nhËp khÈu s÷a vµ c¸c s¶n phÈm s÷a giai ®o¹n 2000-2006

§VT: triÖu USD

ChØ tiªu 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

XuÊt khÈu s÷a vµ s¶n phÈm s÷a 80,4 191,5 85,9 67,2 34,3 89,6

NhËp khÈu s÷a vµ s¶n phÈm s÷a 140,9 246,7 133,2 170,8 201,2 311,2 320,7

Tû lÖ xuÊt khÈu/nhËp khÈu (%) 57,06 77,62 64,49 39,34 17,05 28,79

III. Mét sè chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt

1. ChØ tiªu kü thuËt

- Tû lÖ c¸i sinh s¶n/tæng ®µn (2006 - 2010) : 60 - 63% - Tû lÖ phèi gièng/sè bß c¸i cã kh¶ n¨ng sinh s¶n : 80 % - Tû lÖ bß v¾t s÷a/tæng ®µn æn ®Þnh : 45% (hiÖn

nay 49,5%) - Tû lÖ phèi cã chöa/tæng sè bß phèi F1 : 60 - 67% - Tû lÖ phèi cã chöa/tæng sè bß phèi F2, F3 : 38,9% - Tû lÖ phèi cã chöa/tæng sè bß phèi HF : 36 - 40% - Tû lÖ c¸i v¾t s÷a/tæng sè c¸i sinh s¶n : 75 % - Sè chu kú v¾t s÷a/®êi bß : 5 - 7 chu kú - Tû lÖ ®ùc/c¸i : 51/49 - Tû lÖ nu«i sèng hµng n¨m: + Bª: 95% + T¬ lì: 98% - Tû lÖ chän läc bß c¸i hËu bÞ thµnh bß c¸i s÷a : 80% - Tû lÖ bß sinh s¶n lo¹i th¶i hµng n¨m (Thay thÕ tæng ®µn 8,5%)

: 15-17%

2. C¸c chØ tiªu vÒ gièng

Bß c¸i

- Tuæi phèi gièng lÇn ®Çu: 18 - 24 th¸ng - Khèi l­îng: bß nÒn (lai Sind, Zebu): >250 kg - Bß lai F1 (HF x LS): 280 kg lóc 16-22 th¸ng tuæi - Khèi l­îng bß ®Î løa ®Çu (F1): > 330 kg lóc 25-31 th¸ng tuæi

Bß ®ùc

- Tuæi khai th¸c tinh bß ®ùc s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam 18 -24 th¸ng tuæi: - Bß ®ùc HF thuÇn (18-24 th¸ng tuæi): 500 - 600 kg (tõ bß cÊy ph«i) - Bß ®ùc lai h­íng s÷a 3/4, 7/8 HF (18 th¸ng tuæi): 400 - 450 kg

3. Dù kiÕn s¶n l­îng s÷a cña c¸c gièng bß s÷a

§VT: tÊn s÷a/con/chu kú

N¨m 2006 2007 2008 2009 2010 2015 2020

Bß lai F1 HF 3,10 3,20 3,30 3,40 3,50 3,8 4,00 Bß lai 3/4/, 5/8, 7/8 HF 3,95 4,05 4,10 4,15 4,20 4,4 4,6

Bß HF 4,70 4,85 5,00 5,15 5,30 5,5 5,8

IV. Bß S÷A THÕ GIíI

Bảng 1: Số lƣợng đàn bò sữa trên thế giới ĐVT: 1000 con

Khu vực 2001 2002 2003 2004 2005 %

tăng KH 2006

Bắc Mỹ 16994 17023 16948 16867 16950 -0.26 17034

Canada 1091 1084 1065 1057 1065 -2.38 1059

Mehico 6800 6800 6800 6800 6850 0.74 6875

Mỹ 9103 9139 9083 9010 9035 -0.75 9100

Nam Mỹ 18350 17750 17300 17200 17200 -6.27 17200

Achentina 2450 2150 2000 2000 2100 -14.29 2150

Brazil 15900 15600 15300 15200 15100 -5.03 15050

EU-25 25747 25140 24456 23693 23398 -9.12 23050

Đông Âu 1564 1550 1684 1694 1587 1.47 1650

Romani 1564 1550 1684 1694 1587 1.47 1650

Liên bang Nga 17458 17118 16415 15513 14380 -17.63 13680

Nga 12500 12200 11700 11200 10430 -16.56 9770

Ukraina 4958 4918 4715 4313 3950 -20.33 3910

Nam Á 35900 36000 36500 37000 38000 5.85 38600

Ấn Độ 35900 36000 36500 37000 38000 5.85 38600

Châu Á 3819 4386 5430 6402 7610 99.27 9000

Trung Quốc 2848 3420 4466 5466 6700 135.25 8100

Nhật Bản 971 966 964 936 910 -6.28 900

Châu Úc 5838 6118 5892 5956 6011 2.96 6045

Úc 2281 2369 2050 2036 2041 -10.52 2045

New Zealand 3557 3749 3842 3920 3970 11.61 4000

Tổng các nƣớc đƣợc chọn 125670 125085 124625 124595 125136 -0.42 126259

Bảng 2: Sản lƣợng sữa trên thế giới ĐVT: 1000 tấn

Khu vực 2001 2002 2003 2004 2005 %

tăng KH 2006

Bắc Mỹ 92601 94664 94808 95236 98013 5.84 100285

Canada 8106 7964 7734 7885 7800 -3.77 7750

Mehico 9501 9560 9784 9874 10063 5.92 10285

Mỹ 74994 77140 77290 77477 80150 6.88 82250

Nam Mỹ 31800 31135 30810 32567 33875 6.53 34980

Achentina 9500 8500 7950 9250 9850 3.68 10300

Brazil 22300 22635 22860 23317 24025 7.74 24680

EU-25 130069 131040 131847 130812 131750 1.29 132250

Đông Âu 5188 5150 5400 5723 5500 6.01 5700

Romani 5188 5150 5400 5723 5500 6.01 5700

Liên bang Nga 46169 47360 46400 45787 45000 -2.53 45800

Nga 33000 33500 33000 32000 31200 -5.45 32000

Ukraina 13169 13860 13400 13787 13800 4.79 13800

Nam Á 36400 36200 36500 37500 38500 5.77 39450

Ấn Độ 36400 36200 36500 37500 38500 5.77 39450

Châu Á 18555 21383 25863 30935 36255 95.39 42010

Trung Quốc 10255 12998 17463 22606 28000 173.04 33800

Nhật Bản 8300 8385 8400 8329 8255 -0.54 8210

Châu Úc 24026 25533 24982 25377 24828 3.34 24850

Úc 10864 11608 10636 10377 10428 -4.01 10750

New Zealand 13162 13925 14346 15000 14400 9.41 14100

Tổng các nƣớc đƣợc chọn 384808 392465 396610 403937 413721 7.51 425325

289

v. §Çu t­ vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ ch¨n nu«i bß s÷a giai ®oan 2007-2020

Bảng 1: Tổng hợp kinh phí đầu tƣ và hiệu quả chăn nuôi bò sữa 2007-2020 Số TT Diễn giải Ngân sách Từ người

dân và DN

Tổng cộng

TW ĐF

A §ÇU T¦

Tong kinh phi đầu tư (Tỷ đồng) 81,07 1312,24 8958,60 10.358,80

Tỷ lệ (%) 0,78 12,67 86,48 100

I Gièng 63,57 200,24 263,81

1 Tinh 14,62 76,76 91,38

2 C«ng phèi gièng 9,18 48,21 57,40

3 Găng tay, dẫn tinh quản 1,35 7,09 8,44

4 Ni t¬ 9,82 51,59 61,42

5 Số tai 2,33 12,25 14,59

6 Sổ sách (ngàn đồng/ con) 9,74 9,74

7 Nâng cấp phầnmềm quản lý giống (30 x 9) 0,42 0,42 0,84

8 Mua phần mềm SAS 9.0 phân tích số liệu 0,31 0,31

9 Mua phần mềm DHI (70 x 5 trại) 0,54 0,54 1,09

10 Bộ chấm điểm thể trạng (84,8 tr x 7) 0,92 3,17 4,09

11 Thước đo bò (29 tỉnh x 3 cái x 2 tr) 0,08 0,19 0,27

12 Mua đực giống (4248 tr x 2 đợt) 13,22 13,22

13 Nuôi tân đáo, thích nghi (330 tr x 2 đợt) 1,03 1,03

II Thó y 82,62 89,50

1 Vaccin 82,62 82,62

2 C«ng tiªm TriÖu ®ång ( tiªm cho tæng sè bß c¸i c¶ giai ®o¹n 2212,9 ngµn con , 2000 ®/con)

6,88

III T¨ng c­êng n¨ng lùc 2,25 106,46 108,71

1 Thiết bị nhân và quản lý giống (560 tr x 2 đợt) 1,74 1,74

2 Thiết bị huấn luyện 0,40 11,46 11,85

290

Số TT Diễn giải Ngân sách Từ người dân và

DN

Tổng cộng

TW ĐF

3 Thiết bị VP 0,12 1,67 1,78

4 Đầu tư hạng mục đường, điện, nước đến khu chăn nuôi (600 triệu cho 1 khu trại TB 4ha)

93,33 93,33

IV §µo t¹o 1,99 9,62 11,61

1 Tập huấn đào tạo 2007-2010 0,69 2,32 3,02

2 Tập huấn đào tạo 2010-2015 0,69 4,96 5,65

3 Tham quan, hội thảo 0,61 2,33 2,94

V Đầu tư chăn nuôi 8958,60 8958,60

5 Đầu tư cho chăn nuôi bò sữa ( giống, thức ăn, thú y) 4718,93 4718,93

6 Chuồng trại và thiết bị vắt sữa 4239,67 4239,67

VI Xö lý m«i tr­êng 311,11 311,11

1 Đầu tư xử lý môi trường (10000 trại x 20 triệu/trại) 311,11 311,11

VII Chi kh¸c 2,68 11,70 14,39

1 Chi khác (lập dự án đầu tư, lệ phí thẩm định, báo cáo nghiên cứu khả thi, thẩm tra phê duyệt, chi phí kiểm toán, QLDA

2,68 11,70 14,39

VIII Hỗ trợ lãi suấ t vốn vay 542,89 542,89

1 Chênh lệch lãi vay tín dụng giữa 0,9% với 1,2%/tháng cho 3 năm 542,89 542,89

IX Dù phßng 10,57 47,60 58,17

Dự phòng (15%) của các mục chi từ 2 đến 22 10,57 47,60 58,17

B THU TU BÒ SỮA 11736,62

Giống ( 12% doanh thu) 910,75

Sữa ( 15% doanh thu) 8579,84

Thịt ( 10% doanh thu) 41,18

Phân (doanh thu) 2204,85

C HIÖU QU¶ CH¡N NU¤I Bß S÷A 1377,82

291

bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n

côc ch¨n nu«i

§Ò ¸n

Ph¸t triÓn ch¨n nu«i tr©u

giai ®o¹n 2007-2020

Hµ Néi , th¸ng 8 n¨m 2007

DỰ THẢO

292

THÔNG TIN CHUNG VỀ ĐỀ ÁN

1. TÊN ĐỀ ÁN:

PHÁT TRIỂN CHĂN NUÔI TRÂU GIAI ĐOẠN 2007-2020

2. CƠ QUAN CHỦ QUẢN: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

3. CƠ QUAN THỰC HIỆN: Các cơ quan trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các tỉnh thành trên phạm vi cả nước.

293

PHẦN I

CÁC CĂN CỨ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN I. CĂN CỨ PHÁP LÝ

- Nghị quyết số 06 - NQ/TW ngày 10 tháng 11 năm 1998 của Bộ Chính trị về một số vấn đề phát triển nông nghiệp và nông thôn;

- Nghị quyết 03/2000/NQ-CP ngày 02/02/2000 của Chính phủ về Phát triển kinh tế trang trại;

- Nghị định số 99/2007/NĐ-CP ngày 13/6/2007 về quản lý đầu tư xây dựng công trình;

- Quyết định số 150/2005/QĐ-TTg ngày 20 tháng 6 năm 2005 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản cả nước đến năm 2010 và 2020;

- Quyết định số 07/2006/QĐ-TTg ngày 10 tháng 01 năm 2006 phê duyệt Chương trình Phát triển kinh tế xã hội các xã đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc và miền núi giai đoạn 2006-2010;

- Quyết định số 17/2006/QĐ-TTg ngày 20/01/2006 của Thủ tướng Chính phủ về việc tiếp tục thực hiện Quyết định số 225/1999/QĐ-TTg ngày 10/12/1999 về chương trình giống cây trồng, giống vật nuôi và giống cây lâm nghiệp đến năm 2010;

- Quyết định số 20/2007/QĐ-TTg ngày 05 tháng 02 năm 2007 phê duyệt chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo giai đoạn 2006-2010;

- Thông tư số 15/2007/TTLT-BTC-BNN&PTNT ngày 8/3/2007 của liên Bộ Tài chính - Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hướng dẫn chế độ quản lý, sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước chi cho chương trình giống cây trồng, giống vật nuôi và giống cây lâm nghiệp.

- Căn cứ mục tiêu, phương hướng phát triển chăn nuôi trâu đến 2015 của Bộ Nông nghiệp và PTNT tại hội nghị chăn nuôi toàn quốc 6/2006. II. TÍNH CẤP THIẾT PHẢI XÂY DỰNG ĐỀ ÁN

Hiện nay, do đời sống của nhân dân ngày càng được nâng cao nên nhu cầu về thịt đỏ ngày càng lớn. Theo số liệu thống kê năm 2006 tổng sản lượng thịt trâu đạt 64,4 ngàn tấn trên tổng số 3,07 triệu tấn thịt hơi, tỷ lệ thịt trâu chiếm khoảng 2,0 % trong tổng sản lượng thịt. Phát triển chăn nuôi trâu là một trong những thế mạnh của các tỉnh miền núi phía Bắc để cung cấp sức kéo trong nông nghiệp và lấy thịt, đồng thời góp phần tạo công ăn việc làm, xóa đói giảm nghèo cho đồng bào vùng sâu, vùng xa, tăng thu nhập cho người chăn nuôi và tận dụng hợp lý tiềm năng về phụ phẩm nông nghiệp. - Phát triển chăn nuôi trâu góp phần thực hiện định hướng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về chuyển đổi cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp giai đoạn 2007-2020.

294

PHẦN 2 THỰC TRẠNG VÀ CƠ HỘI PHÁT TRIỂN

I. THỰC TRẠNG CHĂN NUÔI TRÂU GIAI ĐOẠN 2001-2006 1. Số lƣợng và tốc độ tăng đàn

Số lượng đàn trâu trong giai đoạn 2001-2006 có xu hướng tăng nhẹ, tốc độ tăng trưởng bình quân 0,7%/năm. Tổng đàn trâu cả nước tăng từ 2,81 triệu năm 2001 lên 2,92 triệu con năm 2006; trong đó các vùng Tây Bắc (TB), Bắc Trung Bộ (BTB), Duyên hải Miền Trung (DHMT) và Tây Nguyên (TN) tốc độ tăng tương ứng là 4,1%, 1,49%, 4,24% và 5,16%/năm; vùng Đông Bắc (ĐB) tăng 0,3% biến động không nhiều; trong khi đó, Đông Nam Bộ (ĐNB) và Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) giảm 4,84%/năm và 4,44%/năm, đặc biệt vùng đồng bằng sông Hồng giảm mạnh -7,79%. 2. Sản phẩm của chăn nuôi trâu 2.1. Thịt trâu

Mặc dù, số lượng đàn trâu có xu hướng giảm nhưng sản lượng thịt trâu vẫn tăng, năm 2001 đạt 49,2 nghìn tấn, năm 2006 đạt 64,3 nghìn tấn, tốc độ tăng trung bình đạt 5,5% năm. Tuy nhiên, sản lượng thịt trâu thấp nhất so với thịt bò và thịt lợn. Sản lượng thịt trâu của hầu hết các vùng có xu hướng tăng, nhưng vùng đồng bằng sông Cửu Long giảm mạnh (giảm 7,74%/năm). Ngược lại, sản lượng thịt trâu của khu vực Bắc Trung Bộ, đồng bằng sông Hồng, Duyên hải miền Trung và Tây Bắc tăng mạnh (11%/năm, 10,8%/năm, 10,33%/năm và 9,13% năm) (bảng ?).

Tuy nhiên, trong thực tế sản lượng thịt trâu có khác so với số liệu thống kê. Do giá bán thịt bò cao nên nhiều nơi thịt trâu được bán lẫn với thịt bò mà người tiêu dùng không phân biệt được. Theo số liệu thống kê đàn trâu nước ta trên 2,9 triệu con, hàng năm có 13% đàn trâu giết thịt tương đương với 390-400 nghìn con, nếu khối lượng giết thịt trung bình là 280-300kg thì sản lượng thịt trâu hàng năm phải từ 100-110 nghìn tấn.

Sản lượng thịt trâu năm 2006 của nước ta đạt 64,3 ngàn tấn chủ yếu cung cấp từ các vùng: Đông Bắc (29,20%), Bắc Trung Bộ (21,45%), Đông Nam Bộ (16,29%) và ít nhất là đồng bằng sông Cửu Long 2,68% (Bảng ?).

Tỷ lệ thịt trâu so với các loại thịt khác là rất thấp 2,4-2,09% trong tổng sản lượng thịt và giảm dần qua các năm. Bình quân thịt trâu/người/năm ở nước ta trong giai đoạn 2001-2006 từ 0,63kg đến 0,76kg/người/năm (Bảng ?).

295

2.2. Sức kéo và phân bón

Trâu cung cấp nguồn sức kéo quan trọng đối với nông nghiệp và nông thôn, trâu cày kéo ở tất cả mọi địa hình: ruộng nước, bậc thang và kéo gỗ trong rừng, dưới suối. Một nước nông nghiệp trồng lúa nước như Việt Nam vai trò của con trâu vô cùng quan trọng đối với việc cày bừa, làm đất ở ruộng sâu cũng như việc làm đất ở các ruộng bậc thang của các tỉnh miền núi phía Bắc. Bởi chưa có loại máy móc cơ giới nào có thể thay thế được con trâu trên ruộng bậc thang.

Ngoài sức kéo thì phân bón hữu cơ từ chăn nuôi trâu có ý nghĩa rất lớn đối với các loại cây trồng. Mỗi con trâu bình quân hàng năm cung cấp cho 3,5-4,0 tấn phân hữu cơ. Do đó hàng năm đàn trâu nước ta cung cấp 9-10 triệu tấn phân bón hữu cơ cho trồng trọt. 2.3. Nguyên liệu cho các nghề thủ công mỹ nghệ

Trâu là nguồn cung cấp nguyên liệu da chủ yếu cho ngành da giày. Sừng và móng trâu chế tạo thành lược, cúc áo, nhạc cụ, hàng mỹ nghệ cao cấp và đồ trang sức đắt tiền được khách du lịch ưa chuộng. Lông trâu dùng làm bàn chải, bút lông... 3. Hệ thống giống và công tác giống trâu * Các giống trâu hiện có ở Việt nam

Trâu Việt Nam thuộc loại hình trâu đầm lầy, căn cứ vào khối lượng cơ thể trưởng thành có thể chia trâu thành hai loại: trâu có ngoại hình to (thường gọi là trâu Ngố) và trâu có ngoại hình nhỏ (thường gọi là trâu Gié).

Trâu Ngố có tầm vóc to và khả năng sinh trưởng tốt, khối lượng cơ thể khi trưởng thành ở trâu đực đạt 500kg, trâu cái 450kg và thường tập trung ở vùng núi. Trâu Gié có khối lượng cơ thể khi trưởng thành con đực đạt 350-400kg, con cái: 300-350kg, thường tập trung ở vùng đồng bằng.

Mấy năm qua thông qua các chương trình khuyến nông đã tổ chức Hội thi trâu ở một số tỉnh miền núi phía Bắc cho thấy nhiều vùng có trâu khá to. Hội thi trâu năm 2002 ở Chiêm Hóa - Tuyên Quang có con đực đạt 658 kg, con cái 523kg, năm 2004 tại Định Hóa - Thái Nguyên có trâu đực nặng: 569kg, trâu cái 486kg. Hội chọi trâu ở Đồ Sơn hàng năm có nhiều trâu đực nặng 600-700kg đã được chọn từ các tỉnh miền núi phía bắc. * Hệ thống giống và công tác giống trâu ở Việt Nam

Mặc dù nghề chăn nuôi trâu ở Việt Nam đã có từ lâu nhưng chủ yếu là chăn nuôi tự phát, quảng canh, tận dụng, chủ yếu lấy sức kéo và tận dụng lấy thịt, phân bón. Công tác giống chưa được quan tâm đúng mức, chưa có hệ thống giống quốc gia, chăn nuôi còn phân tán, số lượng không ổn định. Công

296

tác giống chủ yếu là tự phát trong dân vì vậy nguy cơ đồng huyết trong đàn rất cao.

Trong những năm qua do chăn nuôi trâu không được đầu tư phát triển nên tầm vóc của trâu Việt nam đã giảm nhiều: theo tài liệu của Trung tâm nghiên cứu và chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật chăn nuôi miền Núi (Viên Chăn nuôi) thì từ năm 1985 đến năm 2000 tầm vóc của trâu đực đã giảm từ 476 kg/con xuống còn 422,3 kg/con, bằng 11,3%; con cái tương ứng là 406 kg/con, 346,5 kg/con, 14,6%. Đây là vấn đề rất đáng báo động về tình trạng suy thoái do cận huyết của đàn trâu Việt Nam.

Trong những năm dần đây tuy có một số nghiên cứu về giống trâu, nhưng kết quả chưa nhiều, việc áp dụng những nhiên cứu đó vào sản xuất còn gặp nhiều khó khăn. * Các cơ sở giống trâu

- Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển chăn nuôi miền Núi-Viện Chăn nuôi.

- Trung tâm nghiên cứu Trâu và đồng cỏ Bến Cát - Sông Bé: Năm 1978, Chính phủ Ấn Độ đã giúp Việt Nam xây dựng Trung tâm

nghiên cứu Trâu và đồng cỏ Sông Bé, 510 trâu Murrah đã được nhập từ ấn Độ và là quà tặng của Chính phủ ấn Độ cho Chính phủ Việt Nam. Sau 39 năm hiện nay còn khoảng 35 con trâu và nghé Murrah do Trung tâm Nghiên cứu và huấn luyện chăn nuôi gia súc lớn Bình Dương-Viện Khoa học Nông nghiệp miền Nam quản lý. 3. Các phƣơng thức chăn nuôi trâu

Con trâu Việt Nam gắn liền với nền văn minh lúa nước của dân tộc và nuôi trâu là một nghề truyền thống của nông dân nước ta. Chăn nuôi trâu phổ biến là phân tán trong các nông hộ tại các vùng đồng bằng và chăn thả theo đàn tại các tỉnh miền núi, trung du; nguồn thức ăn dựa vào chăn thả tự nhiên là chính, kết hợp bổ sung thêm rơm, cỏ khô. Do đó, nhu cầu dinh dưỡng của trâu không đảm bảo nên đã hạn chế khả năng sinh sản và cho thịt.

Chăn nuôi trâu của nước ta chủ yếu theo các quy mô sau: - Hộ chăn nuôi nông hộ, phân tán các vùng đồng bằng chiếm 90% ; sử

dụng thức ăn tận dụng (sử dụng cỏ tự nhiên hỗn hợp trên bờ đê, bờ ruộng, rơm rạ và một số vùng có sử dụng thức ăn ủ xanh, ủ urê...) và lao động phụ trong gia đình.

- Chăn nuôi trâu trang trại chủ yếu phân bố ở các tỉnh Bắc Trung Bộ (42,1%), Tây Bắc (32%), Đông Bắc (15,4%). Các tỉnh có số lượng trang trại chăn nuôi trâu nhiều nhất là : Thừa Thiên Huế (51 trang trại), Hòa Bình (47), Nghệ An (40 trang trại), Điện Biên (32 trang trại), Thái Nguyên (25 trang trại). Quy mô chăn nuôi trâu phổ biến là 20-50 con/trang trại với 233 trang trại chiếm 93,9%, từ 50-100 con/trang trại chiếm 6,1%. Các vùng có quy mô chăn nuôi lớn chủ yếu ở Bắc Trung Bộ (hiện có 10 trang trại với số lượng 50-100 con), tiếp đến vùng Đông Bắc và Đông Nam Bộ.

297

5. Thành tựu Mặc dù trong những năm qua chưa có chính sách quốc gia về phát triển

chăn nuôi trâu nhưng số lượng và sản lượng thịt trâu vẫn có xu hướng tăng. Con trâu đã khẳng định được vị trí trong sản xuất nông nghiệp của nước ta từ quá khứ đến hiện tại. Hiện nay, thịt trâu đã được tiêu thụ ở một số thành phố lớn như: Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và đã xuất khẩu sang một số nước trong khu vực. Hàng năm, có khoảng 300-320 ngàn con trâu được giết thịt phục vụ tiêu dùng nội địa và một phần xuất khẩu sang Lào, Thái Lan.

Những năm qua, thông qua các chương trình khuyến nông Hội thi trâu đã được tổ chức ở một số tỉnh miền núi phía Bắc phát hiện thấy nhiều vùng có trâu khá to. Tại Hội thi trâu ở Chiêm Hóa –Tuyên Quang năm 2002 có trâu đực đạt 658kg, trâu cái 523kg, tại Định Hóa-Thái Nguyên năm 2004 có trâu đực nặng: 569kg, trâu cái 486kg. Hàng năm, tại Hội chọi trâu ở Đồ Sơn có nhiều trâu đực nặng 600-700kg đã được chọn từ các tỉnh miền núi phía bắc.

- Các tỉnh miền núi phía Bắc : Trâu cung cấp sức kéo quan trọng đối với nông nghiệp và nông thôn, trâu cày kéo ở tất cả mọi địa hình: ruộng nước, bậc thang và kéo gỗ trong rừng, dưới suối. 6. Các khó khăn

- Hệ thống tổ chức ngành chăn nuôi còn hạn chế: Hiện nay, chỉ có 28/64 tỉnh và thành phố có Phòng Chăn nuôi hoặc

Phòng chăn nuôi-thủy sản; thiếu cán bộ quản lý, chỉ đạo kỹ thuật có kiến thức và kinh nghiệm thực tế về chăn nuôi nói chung và đặc biệt là chăn nuôi trâu.

- Thiếu trâu đực giống cho các vùng đồng bằng nên tỷ lệ sinh đẻ hàng năm thấp, số lượng trâu giảm.

- Thiếu các cơ sở trâu giống. - Công tác giống trâu chưa được chính quyền các địa phương quan tâm

đúng mức. Hệ thống đàn trâu giống quốc gia và các vùng giống trâu cũng như hệ thống cung cấp và luân chuyển trâu đực giống vẫn bị xem nhẹ. Đàn trâu hiện nay không được chọn lọc. Thực tế cho thấy đàn trâu đang bị chọn lọc ngược, vì ở nhiều vùng trâu đực to bị bán đi giết thịt, trâu đực nhỏ được giữ lại cho cày kéo là chính, đồng thời sử dụng làm giống.

- Công tác nghiên cứu về con trâu ở Việt Nam chưa được quan tâm đúng mức, các nghiên cứu về thực nghiệm và tiến bộ kỹ thuật còn chưa được chuyển giao cho sản xuất. Hiện nay, chỉ có một số cơ quan còn nghiên cứu về trâu như: Bộ môn nghiên cứu trâu, Trung tâm Nghiên cứu và phát triển chăn nuôi miền núi-Viện Chăn nuôi, Trung tâm Nghiên cứu và huấn luyện chăn nuôi gia súc lớn- Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Việt Nam và một số bộ môn của các trường nhưng chưa có sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa các cơ quan nghiên cứu. Đầu tư cho nghiên cứu còn hạn chế.

298

- Trong thời gian dài chúng ta có nhiều chính sách phát triển các ngành chăn nuôi khác nhưng cho đến nay vẫn chưa có chính sách khuyến khích phát triển chăn nuôi trâu, đặc biệt là chính sách quốc gia về phát triển chăn nuôi trâu ở những vùng có điều kiện sinh thái phù hợp.

- Chưa có quy hoạch cụ thể cho việc trồng cỏ nên trâu thường thiếu thức ăn vào vụ Đông Xuân.

- Người chăn nuôi còn thiếu hiểu biết về kỹ thuật trồng cỏ cũng như các kỹ thuật chế biến các phế phụ phẩm nông nghiệp làm thức ăn cho gia súc nhai lại. 7. Tình hình chăn nuôi trâu trên thế giới

Số lượng trâu thế giới có xu hướng tăng nhẹ (tăng 1,27% năm), từ 165,4 triệu con năm 2001 lên 174 triệu con năm 2005. Đàn trâu tập trung nhiều ở khu vực châu Á. Mười nước có số lượng trâu lớn nhất thế giới là: Ấn Độ, Pakistan, Trung Quốc, Nepal, Ai Cập, Philipine, Việt Nam, Myanmar, Indonesia, Thái Lan. Số lượng trâu của Việt Nam đứng thứ 7 trên thế giới và đứng thứ 3 châu Á.

Sản lượng thịt trâu của thế giới năm 2001 đạt 2,95 triệu tấn tăng lên 3,2 triệu tấn vào năm 2005. Trong giai đoạn 2001-2005, sản lượng thịt trâu thế giới có xu hướng tăng, tăng bình quân 1,72% năm; năm 2004 thịt trâu đạt tốc độ tăng trưởng cao nhất (3,72%). Mặc dù, Ấn Độ đứng đầu thế giới về số lượng trâu, nhưng sản lượng thịt trâu chỉ chiếm vị trí thứ 9. Sản lượng thịt trâu của Việt Nam đứng thứ 6 trên thế giới. II. CƠ HỘI PHÁT TRIỂN CHĂN NUÔI TRÂU

1. Tình hình thị trƣờng và nhu cầu tiêu thụ thịt trâu

Trước đây, mục tiêu chủ yếu của người nông dân chăn nuôi trâu để làm ruộng trồng lúa, tận dụng những con loại thải để giết thịt. Những năm gần đây quan niệm trên dần được thay đổi và thịt trâu đang được xem là đặc sản ở các thành phố.

Thịt trâu hay còn gọi là thịt đỏ ngày càng được người tiêu dùng ưa chuộng, đánh giá đúng vị trí của nó trên thị trường vì nhiều nạc, ít mỡ và ít cholesterol. Hơn nữa, chất lượng thịt trâu không thua kém thịt bò, tỷ lệ thịt xẻ 42-45%, tỷ lệ nước, thành phần hóa học và các vitamin không thua kém thịt bò vì vậy thịt trâu đã có chỗ đứng trên thị trường. Đời sống ngày càng cao và nhu cầu về thịt đỏ trên thị trường ngày càng lớn, tuy nhiên thịt trâu trên thị trường hiện nay chiếm tỷ lệ rất thấp (2,4-3%) trong tổng số thịt tiêu thụ hàng ngày. Gần đây nhiều địa phương và thành phố đã xuất hiện nhiều cửa hàng thịt trâu với biển hiệu đặc sản đã chứng minh vai trò của thịt trâu trong đời sống xã hội, dần dần xóa bỏ được định kiến sai về thịt trâu như hôi, dai, tanh và không ngon.

299

Hiện nay, thịt trâu chất lượng cao đã được tiêu thụ ở các thành phố lớn như: Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và đã được xuất khẩu sang một số nước trong khu vực. Một số vùng trong nước đã có thói quen tiêu thụ thịt trâu từ lâu, theo kết quả điều tra của Viện Chăn nuôi năm 1996, ở thị trường Hà Nội thịt trâu chiếm 52,4% trong tổng số thịt trâu, bò và 96,6% ở Thái Nguyên. Hàng năm, hàng vạn con trâu to được đưa từ vùng núi về miền xuôi để bán thịt hoặc xuất khẩu. Như vậy, nhu cầu thịt trâu và thị trường tiêu thụ thịt trâu trong tương lai còn rất lớn. Qua kết quả nghiên cứu này ta thấy được thực tế sản lượng thịt trâu được tiêu thụ cao hơn số lượng thống kê hàng năm.

Thông tin về thị trường thịt trâu là những thông điệp tốt đối với người chăn nuôi trâu nói riêng và ngành chăn nuôi nói chung, vì con trâu đối với bà con nông dân ở các vùng miền núi là một tài sản quý giúp bà con vượt qua đói, nghèo, bệnh tật. Các tỉnh miền núi phía Bắc con trâu thực sự là người bạn tận tụy và là nguồn thu nhập quan trọng của người nông dân. 2 Chăn nuôi trâu phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp, xóa đói giảm nghèo

Trâu có ưu điểm dễ nuôi, sử dụng thức ăn đa dạng, chịu đựng kham khổ tốt, dễ thích nghi với điều kiện ngoại cảnh và chống đỡ bệnh tật cao. Đồng thời trâu có thể tận dụng được nhiều loại cỏ, lá cây, một số loại cỏ nước và phế phụ phẩm của trồng trọt mà các gia súc khác kể cả bò cũng không sử dụng được.

Phát triển chăn nuôi trâu góp phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp nông thôn, tạo việc làm tăng thu nhập và cải thiện đời sống cho nông dân đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa. d. Sản lƣợng phụ phẩm nông công nghiệp lớn

Nước ta có khoảng 7 triệu ha gieo trồng, sản lượng lương thực hàng năm gần 36 triệu tấn riêng rơm rạ khoảng 36-40 triệu tấn, các phụ phẩm nông nghiệp khác khoảng 10-14 triệu tấn. Các phụ phẩm nông nghiệp này nếu chế biến, bảo quản tốt có thể đủ nuôi trên 10 triệu bò thịt. Mặt khác công nhiệp chế biến nông sản như mía đường, bia, rượu, sắn, chế biến rau, dứa, củ, quả... cung cấp nguồn phụ phẩm lớn cho chăn nuôi bò thịt. e. Chăn nuôi trâu phù hợp với tất cả các vùng sinh thái Trâu dễ nuôi, tất cả các gia đình nông dân đều nuôi được trâu, sử dụng hợp lý nguồn lao động phụ trong nông thôn.

Trâu không cạnh tranh nguồn thức ăn với lương thực của con người và lợn, gia cầm.

Chăn nuôi trâu yêu cầu chuồng trại đơn giản, dễ quản lý chăm sóc và nuôi dưỡng, có thể tận dụng các phụ phẩm nông nghiệp sẵn có, với nông dân nuôi trâu như tiền bỏ ống.

300

4. CÁC CHƢƠNG TRÌNH, CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN CHĂN NUÔI TRÂU ĐÃ VÀ ĐANG THỰC HIỆN

Cho đến nay nước ta chưa có chính sách quốc gia về phát triển chăn nuôi trâu. Từ khi có Quyết định 225/1999/QĐ-TTg ngày 10 tháng 12 năm 1999 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt chương trình giống cây trồng, giống vật nuôi và giống cây lâm nghiệp thời kỳ 2000-2005 ngành chăn nuôi mới có cơ hội để cải tạo và nâng cao chất lượng giống trâu.

Mặc dù, chưa có chính sách quốc gia nhưng do vai trò của con trâu nên hầu hết địa phương có chính sách nhằm khuyến khích phát triển chăn nuôi trâu để giải quyết một phần sức kéo, phân bón cho trồng trọt và đáp ứng nhu cầu thịt tiêu dùng của người dân đồng thời khai thác tiềm năng tự nhiên và lợi thế của con trâu so với các vật nuôi khác.

Hà Giang: hỗ trợ đối với: - Trâu đực giống: 1.200.000đ/con/năm đối với trâu đực giống đã qua

bình tuyển có số lần giao phối đạt kết quả 18-20 lần/năm, 60.000đ cho mỗi lần phối giống đạt kết quả.

- Trâu thương phẩm: mỗi hộ gia đình được vay 10.000.000-20.000.000đ để mua 3-5 con, hỗ trợ 50% lãi suất trong 24 tháng kể từ ngày vay.

+ Hộ nghèo chưa có trâu được vay 5 triệu đồng để mua trâu sinh sản (đủ tiêu chuẩn và được tuyển chọn), hỗ trợ 50% lãi suất trong 36 tháng kể từ ngày hợp đồng được ký kết.

- Hỗ trợ vắc xin + Vùng II được hỗ trợ 50% tiền mua vắc xin. + Vùng III hỗ trợ 100% tiền mua vắc xin. - Hỗ trợ tiền giống cỏ với mức 900.000 đồng/ha đối với năm đầu tiên. - Hỗ trợ xây dựng chuồng trại : 50% vỗn vay ngân hàng trong 24 tháng

cho các trang trại chăn nuôi trâu bò giống và thương phẩm tập trung (có quy mô 20 con trở lên) để xây dựng trang trại, mức hỗ trợ lãi suất không quá 50 triệu đồng.

Bắc Kạn: Hỗ trợ hộ nuôi trâu, bò đực giống đã qua bình tuyển 600.000đ/con/năm; Hỗ trợ 100% tiền giống cỏ trong năm đầu tiên, hỗ trợ tiền mua vắc xin tiêm phòng theo quy định.

Lào Cai: Hỗ trợ không quá 50% tiền mua trâu, bò cái giống bao gồm cả cước vận chuyển. Đến nay, toàn tỉnh đã có 26 trâu đực giống và 97 trâu cái giống địa phương. Hỗ trợ 100% tiền mua giống cỏ Voi (7 tấn/ha).

301

PHẦN 3

KẾ HOẠCH VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHĂN NUÔI TRÂU ĐẾN 2020

I. DỰ BÁO VỀ KINH TẾ XÃ HỘI ĐỂ PHÁT TRIỂN CHĂN NUÔI

Đến năm 2010 dân số nước ta khoảng 88,5 triệu người, GDP đầu người đạt 1.000USD, nhu cầu tiêu thụ thực phẩm chất lượng cao tăng. Thịt trâu đã được ưa chuộng và nhu cầu về thịt trâu ngày càng cao. Chăn nuôi trâu thực sự có hiệu quả kinh tế do khả năng sử dụng thức ăn thô xanh tốt và thích nghi với điều kiện nhiệt đới nóng ẩm. Hiệu quả chăn nuôi cao so với đầu tư, nhu cầu thị trường về thịt trâu tăng sẽ góp phần thúc đẩy chăn nuôi trâu phát triển. II. ĐỊNH HƢỚNG VÀ MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN

- Phát triển chăn nuôi trâu nhằm phát huy lợi thế đất đai, khí hậu, lao động của các vùng sinh thái. Đồng thời khai thác tiềm năng và lợi thế của chăn nuôi trâu trong điều kiện sinh thái cụ thể.

- Phát triển chăn nuôi trâu tạo công ăn việc làm, tận dụng lao động dư thừa ở nông thôn và góp phần xóa đói giảm nghèo cho đồng bào ở vùng sâu, vùng xa.

- Phát triển chăn nuôi trâu bán thâm canh và thâm canh theo hướng trang trại nhỏ và vừa, kết hợp với trồng cỏ và sử dụng hợp lý phụ phẩm nông nghiệp nhằm tạo ra khối lượng sản phẩm hàng hóa theo yêu cầu thị trường.

2.1. Mục tiêu chung - Quy hoạch vùng chăn nuôi trâu nhằm phát huy tiềm năng và khai thác

lợi thế về sinh thái của từng vùng: miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ, Tây Nguyên và một số tỉnh miền Đông Nam Bộ.

- Phát triển chăn nuôi trâu theo hướng bán thâm canh, thâm canh với quy mô trang trại nhỏ và vừa nhằm tạo ra khối lượng sản phẩm thịt có chất lượng cao, tạo thêm việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân nông thôn.

- Lai tạo trâu cái nội với trâu đực Murrah để tạo con lai cho thịt và lấy sữa ở các vùng phù hợp.

2.2. Mục tiêu cụ thể - Duy trì số lượng đàn trâu ổn định 2,92 triệu con trong giai đoạn 2007-

2020. - Phấn đấu nâng sản lượng thịt trâu từ 64,4 nghìn tấn năm 2006 lên 72,4

nghìn tấn vào năm 2010, đạt 80 nghìn tấn vào năm 2015 và 84 nghìn tấn vào năm 2020.

302

- Nâng cao khả năng cho thịt của trâu, từ năm 2009-2010 mỗi năm lai tạo bằng thụ tinh nhân tạo và cấy phôi để tạo ra 500-1000 con lai F1 50% máu Murrah. III. NỘI DUNG CỦA ĐỀ ÁN 3.1. Quy hoạch vùng chăn nuôi trâu

a) Định hướng chung

Phát triển chăn nuôi trâu theo hướng trang trại thâm canh nhỏ và vừa tại các tỉnh miền núi phía Bắc và Bắc Trung Bộ, đồng thời khai thác và sử dụng có hiệu quả các điều kiện tự nhiên kinh tế-xã hội của địa phương. Phổ biến kỹ thuật chăn nuôi trâu thâm canh và quy trình kỹ thuật vỗ béo trâu trước khi giết thịt.

Các địa phương quy hoạch phát triển chăn nuôi trâu phải gắn với các vùng sinh thái, đồng cỏ, vùng có phụ phẩm nông, công nghiệp.

Xây dựng các làng văn hóa truyền thống kết hợp du lịch sinh thái tại các vùng chăn nuôi trâu tốt. Duy trì và phát huy các lễ hội về trâu của các địa phương. Hỗ trợ và khuyến khích các hội thi trâu giống tốt các cấp.

b) Quy hoạch cụ thể

1) Vùng miền núi phía Bắc

Phát triển chăn nuôi trâu thịt theo phương thức truyền thống sử dụng hợp lý thế mạnh về đất đai vùng đồi núi và rừng. Xây dựng một số mô hình chăn nuôi trâu theo hướng thâm canh và bán thâm canh quy mô vừa và nhỏ.

Hình thành vùng trâu giống để cung cấp cho nhu cầu chăn nuôi trâu của địa phương và trong vùng.

Xây dựng các làng văn hóa truyền thống kết hợp du lịch sinh thái có phong trào chăn nuôi trâu tốt.

2) Đồng bằng sông Hồng: Phát triển chăn nuôi các vùng ven sông bãi, đê sông Hồng và các sông

trong lưu vực sông Hồng để khai thác tiềm năng tự nhiên và phụ phẩm nông nghiệp. Xây dựng các làng văn hóa truyền thống trồng lúa và nuôi trâu, kết hợp chăn nuôi bán thâm canh, thâm canh và vỗ béo trâu.

Hỗ trợ và khuyến khích mỗi làng, xã có trâu đực giống tốt để phục vụ việc phối giống cho đàn trâu.

3) BắcTrung Bộ

Phát triển chăn nuôi trâu tại các vùng trung du và miền núi các tỉnh bắc trung bộ để phát huy tiềm năng thiên nhiên và sinh thái trong khu vực. Xây dựng các mô hình chăn nuôi trâu bán thâm canh, thâm canh và vỗ béo trâu thịt. Xây dựng vùng trâu giống để đáp ứng nhu cầu chăn nuôi trong vùng và các vùng lân cận. 4) Tây Nguyên

303

Phát triển chăn nuôi trâu theo hướng trang trại vừa và nhỏ để phát huy thế mạnh về đất đai và phụ phẩm nông nghiệp. khuyến khích xây dựng các mô hình chăn nuôi trâu bán thâm canh và thâm canh. Duy trì các lễ hội văn hóa truyền thống về con trâu kết hợp du lịch sinh thái.

5) Đông Nam Bộ

Phát triển chăn nuôi trâu thịt tùy theo lợi thế và tiềm năng về điều kiện tự nhiên của mỗi địa phương. Khuyến khích các mô hình chăn nuôi trâu trang trại vừa và nhỏ theo phương thức bán thâm canh, thâm canh.

6) Đồng bằng Sông Cửu Long

Phát triển chăn nuôi trâu thịt phù hợp với điều kiện tự nhiên của các địa phương trong khu vực để phát huy lợi thế về sông nước và thực vật trong vùng. 3.2. Khoa học công nghệ 3.2.1. Nghiên cứu khoa học

- Tăng cường nghiên cứu khoa học và chuyển giao tiến bộ kỹ thuật chăn nuôi trâu, nghiên cứu ứng dụng công nghệ sinh học... nhằm tạo ra những bước đột phá mới về năng suất, chất lượng đàn trâu của nước ta.

- Nhân thuần, chọn lọc đàn trâu giống đạt năng suất và chất lượng cao đáp ứng được yêu cầu của thị trường về thịt.

- Cải tiến nâng cao số lượng, chất lượng đàn trâu ở một số tỉnh trọng điểm nhằm giải quyết nhu cầu về thịt và tăng sức kéo cho nông dân miền núi.

- Nghiên cứu chế biến, bảo quản phụ phẩm nông nghiệp làm thức ăn cho trâu.

- Củng cố và xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật cho các cơ sở nghiên cứu, nhân giống trâu.

- Tăng cường năng lực cho công tác nghiên cứu cho các cơ sở nghiên cứu. Xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học có trình độ nghiên cứu, quản lý giống và chuyển giao tiến bộ kỹ thuật đáp ứng yêu cầu phát triển ngành chăn nuôi. 3.2.2. Công tác giống trâu

- Chọn lọc, cải tạo nâng cao số lượng, chất lượng đàn trâu nội: + Hàng năm bình tuyển chọn đực giống, đặc biệt trâu đực giống tốt ở

các vùng chăn nuôi trâu, đảm bảo tỷ lệ đực giống tốt cho các làng bản, thôn, xã.

+ Chọn những con đực có khối lượng từ 500kg trở lên, ngoại hình đẹp, cân đối, khỏe mạnh, tính hăng cao, xếp cấp tổng hợp phải đạt từ cấp 1 trở lên, đảm bảo đưa tỷ lệ đực giống tốt chiếm 2-3% cái sinh sản.

+ Bình tuyển trâu cái: Chọn trâu cái có khối lượng từ 320kg trở lên, ngoại hình đẹp, cân đối, khỏe mạnh, bầu vú phát triển đảm bảo các chỉ tiêu kỹ thuật, xếp cấp tổng hợp phải đạt từ cấp 1 trở lên nhằm tạo đàn cái nền phục vụ cho các vùng giống trâu.

304

- Xây dựng các vùng giống trâu để cung cấp những con giống tốt cho cả nước. Mỗi làng nuôi trâu vùng đồng bằng phải có trâu đực giống và chế độ cụ thể cho người nuôi giữ trâu đực.

- Thực hiện luân chuyển trâu đực giữa các vùng để nâng cao khả năng sinh sản và sinh trưởng.

- Dự án giống trâu 2001-2010 hỗ trợ xây dựng các vùng giống cho 10 tỉnh tham gia dự án để nâng cao chất lượng giống và tỷ lệ sinh sản đàn trâu nội.

- Thụ tinh nhân tạo trâu + Nhập tinh trâu Murrah đông lạnh dạng cọng rạ từ Ấn Độ mỗi năm

1000-2000 liều. + Mỗi năm chọn 1000-2000 trâu cái có khối lượng từ 300-400kg trở lên

để làm trâu cái nền, phát hiện động dục để thụ tinh nhân tạo với tinh trâu Murrah.

- Tăng cường hệ thống quản lý Nhà nước và hệ thống dịch vụ kỹ thuật về giống và thức ăn chăn nuôi trâu. 3.2.3. Thức ăn

- Sử dụng có hiệu quả các nguồn thức ăn sẵn có của địa phương, tận dụng tốt phụ phẩm nông nghiệp trong chăn nuôi trâu bán thâm canh, thâm canh và vỗ béo trâu.

- Dành diện tích đất hợp lý để trồng cỏ thâm canh, trồng cây thức ăn phục vụ chăn nuôi trâu, xem trồng cỏ như là nghề nhà nông và cỏ là hàng hóa.

3.3. Chế biến, thị trƣờng và dịch vụ

- Giết mổ chế biến Thống nhất việc quản lý giết mổ trâu tại các lò mổ về vệ sinh giết mổ

kiểm sóat thú y, an toàn vệ sinh thực phẩm và bảo vệ môi trường.

- Thị trường + Khuyến khích hình thành các chợ đầu mối và duy trì chợ trâu truyền

thống tạo điều kiện cho người chăn nuôi có cơ hội mua bán trâu giống và trâu thịt.

+ Xây dựng chiến lược về thị trường dựa trên tiềm năng phát triển và nhu cầu tiêu thụ sản phẩm thịt trâu trong nước và khu vực.

+ Chủ động tổ chức sản xuất để tạo ra sản phẩm hàng hóa có số lượng lớn, ổn định đạt tiêu chuẩn chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, đáp ứng thị trường tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

- Hệ thống dịch vụ

305

+ Củng cố lại hệ thống thú y thực hiện tốt việc tiêm phòng định kỳ hàng năm cho đàn trâu, đặc biệt là bệnh Lở mồm long móng và các bệnh truyền nhiễm.

+ Khuyến khích phát triển thú y tư nhân để đảm đương các dịch vụ ủy thác của Nhà nước như tổ chức tiêm phòng, kiểm soát giết mổ.

+ Phát triển dịch vụ cung ứng giống và vật tư chăn nuôi.

3.4. Khuyến nông - Xây dựng chương trình và kinh phí tổ chức các Hội thi trâu giống tốt

cho các địa phương hàng năm, duy trì các lễ hội trâu truyền thống, đồng thời duy trì các chợ trâu bò để các hoạt động kinh doanh, mua bán giống và sản phẩm chăn nuôi trâu được thuận lợi hơn. Tiến tới tổ chức Hội thi trâu giống cấp quốc gia.

- Xây dựng các mô hình chăn nuôi trâu thâm canh và vỗ béo trâu. - Tập huấn kỹ thuật chăn nuôi trâu.

3.5. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực - Đào tạo cán bộ chăn nuôi có chuyên môn, hiểu biết sâu về con trâu. - Thường xuyên tập huấn cho đội ngũ cán bộ chăn nuôi – thú y cơ sở về

những tiến bộ khoa học mới. - Đào tạo, tập huấn kỹ thuật cho mỗi tỉnh có từ 20-50 kỹ thuật viên, tùy

thuộc vào địa bàn. 3.6. Chính sách a) Đất đai

Thực hiện Luật Đất đai, do đặc thù vòng đời của trâu dài nên đề nghị áp dụng ưu tiên về thuế sử dụng đất và thời hạn sử dụng đất cho chăn nuôi trâu trang trại từ 30-50 năm. b) Đầu tư

Ngân sách nhà nước đầu tư: - Nghiên cứu khoa học

+ Nghiên cứu đánh giá hiện trạng công tác giống trâu, chăn nuôi trâu, xây dựng quy hoạch phát triển chăn nuôi trâu 2010-2015 và tầm nhìn 2020.

+ Nghiên cứu các giải pháp về khoa học công nghệ nhằm nâng cao năng suất, chất lượng đàn trâu.

+ Nghiên cứu chế biến và sử dụng hợp lý các nguồn phụ phẩm làm thức ăn cho trâu.

- Công tác giống

+ Bình tuyển đàn trâu giống hiện có.

306

+ Xây dựng các vùng giống trâu. + Thực hiện luân chuyển trâu đực giữa các vùng để nâng cao khả năng

sinh sản và sinh trưởng. + Lai tạo trâu F1 50% máu Murrah. + Xây dựng hệ thống quản lý giống trâu trên phạm vi toàn quốc. - Đào tạo

+ Đào tạo đội ngũ cán bộ chăn nuôi từ trung ương đến địa phương về kỹ thuật chăn nuôi trâu, chế biến thức ăn nuôi trâu, quản lý giống trâu.

+ Đào tạo dẫn tinh viên thụ tinh nhân tạo trâu. c) Hỗ trợ

- Hỗ trợ 100% kinh phí mua mới trâu đực giống (vùng đặc biệt khó khăn).

- Hỗ trợ 100% tiền mua tinh và công phối giống bằng thụ tinh nhân tạo - Hỗ trợ tập huấn, đào tạo và xây dựng mô hình trình diễn về khuyến

nông. - Hỗ trợ cơ sở hạ tầng cho khu chăn nuôi tập trung, cơ sở sản xuất

giống, cơ sở chế biến thịt trâu, trồng mới cỏ. IV. KINH PHÍ

Tổng kinh phí đầu tư: 46.750 triệu đồng trong đó ngân sách trung ương đầu tư: 21.849 triệu đồng, ngân sách địa phương: 1.364 triệu đồng và nguồn vốn từ dân và doanh nghiệp: 45.364 triệu đồng. V. HIỆU QUẢ 1. Hiệu quả xã hội

Đề án góp phần cải tạo chất lượng đàn trâu nội, khai thác có hiệu quả lợi thế của vùng sinh thái và nguồn gen vật nuôi bản địa. Đồng thời một số tiến bộ kỹ thuật sẽ được chuyển giao cho nông dân miền núi góp phần tăng thu nhập, tạo việc làm và xóa đói giảm nghèo, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp ở nông thôn miền núi đặc biệt là các tỉnh khu vực Tây Bắc, Bắc Trung Bộ và Tây Nguyên. 2. Hiệu quả kinh tế

Hiệu quả kinh tế của đề án là 7.969 triệu đồng trong đó giá trị trâu giống tạo ra là 24.186 triệu đồng, giá trị trâu thương phẩm là 31.343 triệu đồng.

VI. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

307

Chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh và Thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức tốt việc thực hiện Đề án phát triển chăn nuôi trâu giai đoạn 2007-2020, định kỳ hàng năm báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

2. Bộ Kế hoạch và Đầu tư bố trí kế hoạch cho đề án phát triển chăn nuôi trâu giai đoạn 2007-2020.

3. Bộ Tài chính bố trí kinh phí để thực hiện đề án phát triển chăn nuôi trâu giai đoạn 2007-2020.

4. Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Nông nghiệp và PTNT xây dựng giáo trình và chương trình đào tạo nguồn nhân lực về chăn nuôi trâu.

5. Các địa phương, doanh nghiệp có trách nhiệm phối hợp với Bộ Nông nghiệp và PTNT đề xuất các nhu cầu về sản phẩm và công nghệ, đào tạo kỹ thuật viên cho địa phương và triển khai các kết quả nghiên cứu và chuyển giao kỹ thuật vào sản xuất.

CỤC CHĂN NUÔI

308

PHỤ LỤC

Bảng 1: Số lƣợng trâu và sản lƣợng thịt trâu giai đoạn 2001-2006

2001 2002 2003 2004 2005 2006 TB 01-06

Số lượng trâu (ngàn con) 2.818,4 2.814,5 2.834,9 2.869,8 2.922,2 2.921,1

Tăng trưởng (%)

-0.14 0.73 1.23 1.82 -0.04 0.90

Sản lượng thịt hơi (ngàn tấn) 49,2 51,8 53,1 57,5 59,8 64,3

Tăng trưởng (%)

5,25 2,41 8,29 4,08 7,55 6,91

Bảng 2: Số lƣợng trâu theo vùng sinh thái giai đoạn 2000-2006

ĐVT: ngàn con 2001 2002 2003 2004 2005 2006 TB 01-06 Cả nước 2818,38 2814,45 2834,89 2869,80 2922,16 2921,05

Tăng trưởng (%) -0,14 0,73 1,23 1,82 -0,04 0,72 Miền Bắc 2467,19 2473,25 2495,24 2524,86 2568,73 2561,18

Tăng trưởng (%) 0,25 0,89 1,19 1,74 -0,29 0,75 ĐB Sông Hồng 182,27 171,19 164,92 154,58 145,90 120,60

Tăng trưởng (%) -6,08 -3,66 -6,27 -5,61 -17,34 -7,79 Đông Bắc 1218,36 1222,35 1224,09 1213,10 1226,39 1237,80

Tăng trưởng (%) 0,33 0,14 -0,90 1,10 0,93 0,32 Tây Bắc 381,17 390,35 399,32 437,76 453,05 465,12

Tăng trưởng (%) 2,41 2,30 9,63 3,49 2,66 4,10 Bắc Trung Bộ 685,38 689,36 706,91 719,42 743,38 737,66

Tăng trưởng (%) 0,58 2,55 1,77 3,33 -0,77 1,49 Miền Nam 351,19 341,20 339,65 344,94 353,43 359,87

Tăng trưởng (%) -2,84 -0,46 1,56 2,46 1,82 0,51 DH Miền Trung 127,86 129,89 131,89 134,37 139,47 156,48

Tăng trưởng (%) 1,59 1,54 1,88 3,80 12,20 4,20 Tây Nguyên 61,56 62,07 65,92 68,74 71,86 79,03

Tăng trưởng (%) 0,82 6,20 4,27 4,55 9,97 5,16 Đông Nam Bộ 111,04 111,98 106,01 105,40 103,27 85,57

Tăng trưởng (%) 0,85 -5,33 -0,58 -2,02 -17,14 -4,84 ĐB Sông Cửu Long 50,73 37,27 35,82 36,44 38,83 38,80

Tăng trưởng (%) -26,54 -3,87 1,73 6,56 -0,09 -4,44

309

Bảng 3: Sản lƣợng thịt trâu theo vùng sinh thái giai đoạn 2001-2005 (ĐVT: tấn)

2001 2002 2003 2004 2005 2006 TB 01-06 Cả nước 49.230 51.814 53.061 57.458 59.800 64.317 Tăng trưởng (%) 5,25 2,41 8,29 4,08 7,55 6,91

Miền Bắc 33.827 37.254 38.453 42.211 44.770 46.837 Tăng trưởng (%) 10,13 3,22 9,77 6,06 4,62 8,48

ĐB Sông Hồng 3.609 4.107 4.675 5.224 5.239 5.990 Tăng trưởng (%) 13,80 13,83 11,74 0,29 14,33 13,50

Đông Bắc 17.144 19.101 17.562 19.028 19.885 19.499 Tăng trưởng (%) 11,42 -8,06 8,35 4,50 -1,94 3,27

Tây Bắc 4.906 5.230 6.139 6.284 6.920 7.554 Tăng trưởng (%) 6,60 17,38 2,36 10,11 9,17 11,39

Bắc Trung Bộ 8.168 8.816 10.077 11.675 12.726 13.794 Tăng trưởng (%) 7,93 14,30 15,86 9,00 8,39 14,00

Miền Nam 15.403 14.557 14.608 15.247 15.030 17.480 Tăng trưởng (%) -5,49 0,35 4,37 -1,42 16,30 3,21

DH Miền Trung 2.147 2.016 2.225 2.381 3.247 3.377 Tăng trưởng (%) -6,10 10,37 7,00 36,37 4,03 11,99

Tây Nguyên 1.864 2.692 2.441 2.211 1.948 1.900 Tăng trưởng (%) 44,42 -9,32 -9,42 -11,90 -2,49 0,47

Đông Nam Bộ 8.095 8.316 8.022 8.829 8.117 10.478 Tăng trưởng (%) 2,73 -3,54 10,06 -8,06 29,09 6,66

ĐB Sông Cửu Long 3.297 1.533 1.920 1.826 1.719 1.725 Tăng trưởng (%) -53,50 25,24 -4,90 -5,87 0,35 -14,95

310

Bảng 4: Bình quân thịt trâu hơi/ngƣời/năm

2001 2002 2003 2004 2005 2006 % tăng BQ

Tæng s¶n l­îng thịt hơi (1000 tÊn) 51,3 51,8 53 57,5 59,8 64,3

% tăng / năm 0,97 2,32 8,49 4,00 7,53 5,0

BQ thịt hơi/ng­êi (kg/ng­êi/n¨m) 0,65 0,65 0,66 0,70 0,72 0,77

% tăng / năm - 0,83 7,00 2,64 6,94 4,2

BQ thịt xẻ/ng­êi (kg/ng­êi/n¨m) 0,27 0,27 0,28 0,29 0,30 0,32

Bảng 5: Kế hoạch phát triển đàn trâu đến 2020

Năm ĐVT 2006 2007 2008 2009 2010 2015 2020 Số lượng 1000 con 2,92 2,92 2,92 2,92 2,92 2,92 2,92 Tốc độ tăng đàn % 0 0 0 0 0 0 0 Sản lượng thịt hơi 1000 tấn 64,3 66,23 68,22 70,26 72,37 79,90 88,22 Tốc độ tăng % 7,5 3 3 3 3 2 2 Sản lượng thịt xẻ 1000 tấn 27,05 27,90 28,79 29,70 30,63 34,09 36,11 Dân số triệu người 84,1 85,2 86,3 87,4 88,5 94 99,5 Thịt trâu xẻ/người kg 0,32 0,33 0,33 0,34 0,35 0,36 0,36

311

Bảng 6: Khái toán đầu tƣ

STT Diễn giải Tổng Ngân sách Từ ngƣời dân

và DN Trung ƣơng Địa phƣơng I Giống 46,426,379.97 1,158.34 1,327,735.50 45,097,486.12

1 Phối giống trâu 1,370.04 4.11 137.00 1,228.92 Tiền công phối giống 1,350.04 4.05 135.00 1,210.98 KP mua vật tư phối giống 20 0.06 2.00 17.94

2 Đánh số theo dõi 4,410 441.00 2,646.00 1,323.00 KP cặp số tai 4,410 441.00 2,646.00 1,323.00

3 Quản lý giống 5,110 713.23 441.00 3,955.77 KP mua sổ theo dõi 4,410 13.23 441.00 3,955.77 Phần mềm quản lý giống 700 700.00 - -

4 Mua giống 46,415,489.93 - 1,324,511.50 45,090,978.43 Tiền mua trâu giống 36,855,972.15 - 368,559.72 36,487,412.43

KP mua trâu nuôi thịt 9,559,517.78 955,951.78 8,603,566.00 II Khuyến nông 28,876.67 20,506.67 7,455.00 915.00

1 Tập huấn đào tạo KT chăn nuôi 3,050 305.00 1,830.00 915.00 2 Tập huấn quản lý giống 2,700 1,350.00 1,350.00 - 3 Tập huấn sử dụng phần mềm 2,700 1,350.00 1,350.00 - 4 Tập huấn KT trồng cỏ 5,850 2,925.00 2,925.00 - 5 Đảo đực 14,577 14,576.67 - -

III Thức ăn 233,993.76 - 23,399.38 210,594.38 1 Thức ăn thô cho trâu 233,993.76 - 23,399.38 210,594.38

IV Thú y 1,610.00 4.83 161.00 1,444.17 V Xây dựng cơ bản 60,021.35 180.06 6,002.14 53,839.15

Tổng cộng 46,750,881.75 21,849.91 1,364,753.01 45,364,278.83 Tỷ lệ 100.00 0.05 2.92 97.03

Lợi nhuận thu đƣợc

TT Diễn giải ĐVT Tổng Sản phẩm thu đƣợc I Sản phẩm giống

Con giống thu được 1000 con 6,910.49 Số con giống được bán 1000 con 3,455.25 Giá bán con giống triệu đồng/tấn 7.00 II Thịt SL thịt hơi 1000 tấn 1,137.19 SL thịt xẻ (43%) 1000 tấn 488.99 Giá bán thịt xẻ triệu đồng/tấn 63.93 III Sản phẩm khác - Phân 1000 tấn 70.86 Các sản phẩm khác triệu đồng 3.00

Thu từ bán sản phẩm 56,697,865.60 1 Thu từ bán con giống triệu đồng 24,186,731.73 2 Thu từ bán thịt triệu đồng 31,343,148.57 3 Thu từ bán phân triệu đồng 28,344.86 4 Thu từ sản phẩm khác triệu đồng 1,139,640.45

Lợi nhuận ròng triệu đồng 7,969,939.06