Upload
adnan-dizboyu
View
240
Download
7
Embed Size (px)
Citation preview
DR. CAVİT CAN
PROSTAT KANSERİ
PROSTAT KANSERİ
Ürolojik tm.ler içinde ilk sıradaİnsidansı yaşın ilerlemesi ile birlikte
artarTümörün ikiye katlama zamanı
uzundur ~3,5 yıl
Androjenik aktiviteye bağımlı bir tm.dür
1. Akciğer2. Prostat3. Mesane4. Kolorektal5. Mide/Larinks
1. Akciğer2. Prostat3. Mesane4. Mide/Larinks5. Kolorektal
1. Prostat2. Akciğer3. Kolorektal4. Mesane5. M Melanom
PCa- Risk Faktörleri
Yaşın ilerlemesi <40 yaş → 1:10 000 40-59 yaş → 1:103 60-79 yaş → 1:8
Siyah ırkAilede PCa olması
4-7 kat artırıyorYağlı diyet ile beslenmeKadmium ile temas
Sigara, pil, kaynak endüstrisi
PCa- Patoloji
%95’i adenokanser%5’i diğerleri
Transizyonel hücreli ca (%90) Nöroendokrin karsinom (small cell) Sarkomlar
Prostatik intraepitelyal neoplazi (PIN)En çok periferal zondan köken alır (%60-70)Transition zon (%10-20)Santral zon (%5-10)
PCa’da Grade (derecelendirme)
GLEASON GRADE1-5 arasında yapılır
GLEASON SKORUPrimer ve sekonder
gradelerin toplamıdır 2-4 → iyi diferansiye 5-6 → orta diferansiye 8-10 → kötü diferansiye 7 → orta/kötü
diferansiye
PCa- Evreleme
T- PRİMER TÜMÖRTis: carcinoma in situ (PIN)T1: palpe edilebilen tm yok
T1a: rezeksiyon materyalinde <%5 tümör T1b: rezeksiyon materyalinde >%5 tümör T1c: PSA yüksekliği nedeniyle Bx sonucu tm.
T2: palpe edilebilen tm., prostata sınırlı T2a: bir lobun yarısı veya daha azı T2b: bir lobun yarısından fazla T2c: her iki lob tutulumu
PCa- Evreleme
T3: prostat kapsülünü aşmış tm. T3a: bir veya iki tarafta ekstraprostatik yayılım T3b: seminal vezikül tutulumu
T4: çevre doku ve organ yayılımı
N- BÖLGESEL LENF NODLARI N0: lenf nodu metastazı yok N1: lenf nodu metastazı var
M- UZAK METASTAZ M0: yok M1: var
M1a: bölgesel olmayan lenf nodu tutulumu M1b: kemik metastazı M1c: kemik haricinde diğer yerlere yayılım
Evreleme
Lokalize PCa T1-2
Lokal yayılmış PCa T3-4 T?, N1
Metastatik PCa T?, N? M1
KLİNİK BULGULAR
SEMPTOMLAR
Erken evrede asemptomatik
Obstrüktif ve irritatif işeme semptomları
Kemik ağrısıSpinal kord bası
belirtileriİdrar inkontinansıGaita inkontinansı
BULGULAR
DRMPalpabıl lenf noduAlt ekstremite ödemi
LABORATUVAR BULGULARI
AzotemiAnemiAlkalen fosfataz
Parmakla rektal muayene
PSA düzeyi
TRUS-Bx
PCa- Tanı
Parmakla Rektal Muayene
Endürasyon > 0,2 ml palpe
edilebilir AsimetriSertlikFikse olmasıVezikülo seminalis
palpasyonu
PROSTAT SPESİFİK ANTİJEN
İyi bir belirteç
ORGANA ÖZGÜ
Prostat dokusu
Nodül oluşumundan ortalama 6.2 yıl önce PSA yüksekliği oluyor
• Gann PH. JAMA 1995
PROSTAT SPESİFİK ANTİJEN
İdeal bir belirteç değilKANSERE ÖZGÜ DEĞİL
Normal prostat dokusu Hiperplazik doku Neoplazik doku
Travma (TUR, Bx, PRİ ??) Enfeksiyon (akut, kronik) Enflamasyon (AUR, prostatik infarkt)
Serum PSA (ng/ml)Serum PSA (ng/ml) Kanser olasılığı (%)Kanser olasılığı (%)
< 2.5
2.5-4.0
4.0-10.0
>10.0
< 2
~ 18
~ 25
~ 67
Urol Clin N Am 2003
PSA DÜZEYİ & PROSTAT KANSERİ OLASILIĞI
PSA TÜREVLERİ
Statik kavramlar PSA dansitesi (PSAD) Transizyonel zon PSA dansitesi (PSAT) Yaşa özgü referans aralığı Serbest/total PSA oranı Bağlı PSA (cPSA) Serbest PSA’nın izoenzimleri
Dinamik kavramlar PSA artış hızı (PSAV) PSA’nın ikiye katlanma zamanı (PSADT)
PROSTAT SPESİFİK ANTİJEN
Bağlı PSA %65-90
Serbest PSA %10-35
Total PSA
SERBEST/TOTAL PSA ORANI
En çok kullanılan türevGereksiz biyopsi sayılarını azaltabilmekteReferans değeri: %14 ila %25 arasındaDezavantajları;
Serbest PSA’nın stabilite sorunu Serbest PSA’nın prostat manüplasyonlarından
etkilenmesi Prostat hacimlerine göre değişiklikler göstermesi
PSA’nın DİNAMİK TÜREVLERİ
PSAV Serum PSA düzeyindeki yıllık absolü artış 0.75 ng/m
PSADT PSA’nın zaman içindeki rölatif değişikliği yansıtıyor Logaritmik bir formül ile hesaplanıyor PSAV’den daha etkin olduğu bildiriliyor
Daha geniş çalışmalara gereksinimi var
Prostat Ca – PSA
GÜNCEL DURUM
Herhangi bir PSA düzeyinde PCa olabilir
Hemen Bx???PSA seyri önemli
PSA artış hızı (PSAV) PSA ikiye katlanma zamanı (PSADT)
Transrektal Ultrasonografi
Tanıda iki önemli rolü var
1. Şüpheli lezyonların belirlenmesi
2. Biyopsinin etkinliğini artırmak
Lezyonlar çoğunlukla hipoekoik (%45-60)
Önemli oranda da izoekoik (%35-45)
TRUS-Bx
Tanı koydurucudurTRUS eşliğinde
yapılması artık standarttır
Sistematik olarak yapılır
Bx sayısı !!! ~ 12 kor
TRUS_Bx
GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ
EVRELEME AMAÇLI YAPILIR
TRUSCTMRIKemik sintigrafisi
AYIRICI TANI
BPHProstatitDRM’de endürasyon yapan nedenler
Prostat taşı Granülomatöz prostatit TURP İğne biyopsisi
PSA’yı yükselten nedenlerMesane boynu darlığıPaget hastalığı
TEDAVİ- Lokalize Hastalık
İzlem Yaşam süresi uzun olmayan hastalar Klinik önemsiz düzeyde PCa
Radikal prostatektomi >10 yıl yaşam süresi beklenenler
Radyoterapi Eksternal Brakiterapi
TEDAVİ- Lokal Yayılmış Hastalık
Radikal prostatektomiRadyoterapiRadyoterapi + hormonal tedavi
Neoadjuvan Adjuvan
Radikal prostatektomi + hormonal tedavi
Hormonal tedavi
TEDAVİ- Metastatik Hastalık
Hormonal tedavi
=Androjen ablasyonu
KASTRASYON
HORMONAL TEDAVİ ENDİKASYONLARI
KASTRASYONM1 semptomatikN+Lokal yayılmış M0Lokal yayılmış semptomatikLokal yayılmış asemptomatik (definitif tedaviye
uygun olmayan)Definitif tedavi sonrasında ilerleyen hastalık
ANTİANDROJENLERKısa süreli uygulamaNon-steroidal antiandrojenler
Hormonal Tedavide İzlem
NEDEN ?Tedaviye cevabı monitorize etmekTedaviye uyumu sağlamakEndokrin tedavinin potansiyel
komplikasyonlarını saptamakKastrasyona dirençli döneme geçildiğinde
palyatif semptomatik tedavi seçeneklerine klavuz oluşturmak
HORMONAL TEDAVİ KOMPLİKASYONLARI
KOMPLİKASYON
Libido kaybı Erektil disfonksiyon Sıcak basmaları Jinekomasti/meme ağrısı Vücut yağlanmasında artış Adele zayıflığı Anemi Kemik mineral dansitesinde
azalma Zihinsel aktivitede azalma
TEDAVİ
Yok PDE5-inhibitörleri, ICI DES, CPA RT,mammektomi,
tamoksifen Egzersiz Egzersiz Eritropoietin Egzersiz, kalsiyum+vit.D,
bifosfonatlar Yok
Hormonal Tedavide İzlem
NE ZAMAN ??3. aydaki PSA düzeyi önemli !!M0 hastalıkta;6 ay aralıklaM1 hastalıkta;3-6 ay aralıklarlaKastrasyona dirençli hastalıkta;Daha kısa aralıklarla
Kastrasyona duyarlı dönem
Ortalama 18 aylık süreç
Aylar-Yıllar arasındaHETEROJEN
HASTALIK
Kastrasyona Dirençli PC’de Tedavi
MABAAWİkincil AAİkincil AAW ?? Sekonder hormonal manüplasyon
Adrenal testosteron inhibitörleriKemoterapi
SONUÇ
Erken tanı ile küratif tedavi şansı>50 yaş hastalarda PCa düşünülmesiDRM + PSA düzeyi ↔ TRUS-BxErken tanı ve tedavide >10 yıl yaşamTedavi şekilleri;
Radikal prostatektomi Radyoterapi Hormonal tedavi Kemoterapi
İzlem
PROSTAT KANSERİ İNSİDANSI