DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU

MURAT YETER

İÇERİK

Tanım

Tarihçe Epidemiyoloji Klinik Bulgular Tanı koyma Etiyoloji Ayırıcı tanı Birlikte bulunan bozukluklar Tedavi Gidiş

Kaynaklar

Journal of American Child and Adolescent Psychiatry (Gözden Geçirme Yazısı, 2000)

www.hiperaktif.org

www.chadd.org

www.gata.edu.tr/cocukruh/index

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu

(DEHB)

Aşırı Hareketlilik

Kısa Dikkat Süresi

Yetersiz Dürtü Kontrolü

Post Ensafilitik Davranışsal Sendrom

(I. Dünya Savaşında)

Minimal Beyin Zedelenmesi Sendromu (1947)

Minimal Beyin Disfonksiyonu (1960)

Hiperkinetik Reaksiyon (DSM-II, 1970)

Dikkat Eksikliği Bozukluğu (DSM-III, 1980)

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu

(DSM- III-R, 1987)

Tarihçe

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu

Karşıt Gelme Bozukluğu

Davranım Bozukluğu

BTA Yıkıcı Davranış Bozukluğu

Dikkat Eksikliği ve Yıkıcı Davranış Bozuklukları

Dikkat Eksikliğinin Belirgin olduğu Aşırı Hareketlilik ve Dürtüselliğin

Belirgin olduğu Kombine (En Sık)

DEHB’nun 3 Tipi

Okul Çağı Çocukların %3-5

Erkek/Kız Oranı 3-5/1

Irksal farklılık yok

Dikkat Sorunları

Dikkati vermede ve sürdürmede güçlük

Söylenenleri duymamış izlenimi verirler

Bir görevi bitirmeden diğerine geçerler

Zihinsel çaba gerektiren işlerden kaçınırlar

Günlük etkinliklerde sıklıkla unutkandırlar

Dikkatleri ilgisiz uyaranlarla kolayca dağılır

Aşırı Hareketlilik

Gerektiği zamanlarda yerinde

oturmama

Oturduğu yerde kıpırdanıp durma

Çok konuşma

Sessiz etkinlikler sırasında gürültü

yapma

Yetersiz Dürtü Kontrolü(İmpulsivite)

Sonunu düşünmeden davranışa

geçme

Sorular tamamlamadan cevap

yapıştırma

Sırasını beklemede güçlük

Başkasının konuşması ya da işi

arasına girme

KLİNİK DEĞERLENDİRME

Aile ve çocuk görüşmeleri

Klinik Gözlem

Fizik ve nörolojik muayene

Davranış değerlendirme testleri

Bilişsel testler

Algıladıklarını organize etmede güçlük (b, d, p harflerini karıştırma) Konum örgütlemesinde güçlük (Sağ-sol karıştırma) Derinlik algısındaki sorunlar (Eşyalara çarpma, sakarlık) Silik nörolojik belirtiler

TANI İÇİN

9 semptomdan 6’sını karşılaması

7 yaşından önce başlaması

Ev ve okul gibi en az iki

ortamda gözlenmesi

Etiyoloji Genetik Nedenler

Beyin Hasarı

Nörotransmitterler

Gıda -Katkı ve Toksik Maddeleri

Psikososyal Etkenler

Genetik

Dopamin Reseptör Gen- DRD4

Dopamin Taşıyıcı Gen- DAT 1

Genetik geçiş: Monozigot İkizlerde %51 Dizigot İkizlerde %33

Birinci derece akrabalarda: 4-5 kat fazla

Etiyoloji Genetik Nedenler

Beyin Hasarı

Nörotransmitterler

Gıda-Katkı ve Toksik Maddeleri

Psikososyal Etkenler

Beyin Hasarı

Prefrontal Korteks

Bazal Ganglionlar (Kaudat Nukleus, Globus Pallidus)

Serebellum

Yürütücü İşlevler

İşleyen bellek Kendine yönelik konuşmanın

içselleştirilmesi Duyguların kontrolü,

motivasyon ve uyanıklık durumu Yeniden yapılandırma

Beyin Görüntüleme Çalışmaları

Beyin MRI sağ prefrontal korteks, globus pallidus ve kaudat nukleus DEHB olanlarda normallere göre

daha küçük. PET çalışmasında DEHB olanların

frontal loblarında beyin kan akımında ve metabolik hızda azalma.

NORMAL DEHB

Etiyoloji Genetik Nedenler

Beyin Hasarı

Nörotransmitterler

Gıda -Katkı ve Toksik Maddeleri

Psikososyal Etkenler

Çoğu çalışmalarda Dopamin’in, muhtemelen

Norepinefrin’in düşük turnoveri, transportu ve reseptör sensitivitesi ile

ilişkili olduğu ileri sürülmektedir.

Nörotransmitterler

Etiyoloji Genetik Nedenler

Beyin Hasarı

Nörotransmitterler

Gıda -Katkı ve Toksik Maddeleri

Psikososyal Etkenler

AYIRICI TANI

Uyum Bozukluğu Öğrenme Bozukluğu Anksiyete Bozuklukları Absans Nöbetleri

Birlikte Bulunduğu Bozukluklar

Davranım Bozukluğu Karşı Gelme Bozukluğu Öğrenme Bozukluğu Tik Bozukluğu Otistik Bozukluk Mental Retardasyon Fragil-X

GİDİŞ

Belirtilerin Kaybolması (%30) Belirtilerin Sürmesi (%40) Gelişimsel Bozulma (%30)

Antisosyal Kişilik Bozukluğu Madde Kötüye Kullanımı

Duygudurum Bozuklukları

TEDAVİ

Tıbbi Tedavi

Anne-Baba Eğitim

Bilişsel Davranışsal Terapiler

Özel Eğitim Programları

Diyetin Düzenlenmesi

İlaç Tedavisi

Psikostimulanlar Metilfenidat

Dekstroamfetamin

Pemolin

ADERALLAntidepresanlar

Imipramin

Desipramin

Bupropion

Dopamin Ritalin 5, 10, 20, 20 mg SR

MetilfenidatMetilfenidat

Metilfenidat 0.3-1.2 mg/kg/gün

En Sık Yan etkileri: İştahsızlık, kilo kaybı Uykusuzluk Başağrısı Çarpıntı Bulantı veya mide ağrısı Davranış Rebound’u

Imipramin : 3-5 mg/kg/gün

Eğer Birlikte;

Duygudurum Bozukluğu

Tik Bozukluğu

Enürezis Nokturna

Veya; Tek doz ilaç

Evlatlarınızı devriniz için değil, onların devirleri için yetiştiriniz

... Çocuklarınızı devriniz için değil, onların

devirleri için yetiştiriniz ...