Dinle Kucuk Adam

7/31/2019 Dinle Kucuk Adam

1/81

DNLE KKADAMWILHELM REICH

Resimleyen: William Steig

ngilizceden eviren: EMSA YENSevgi, alma ve bilgi yaammzn tkenmezkaynaklandr. Dolaysyla, yaam onlarnynetmesi gerekir.

Wilhelm Reich.

Siz, beni horgren byk adamlar! Nerdenbeslendi politikanz, Dnyay ynettiinizsrece? Haner yaralarndan ve cinayetlerden!

Charles de Coster, Ulenspiegel


2/81

DNLE KK ADAM, bilimsel bir belgedeil, konusu insan olan bir almadr. 1954 ylyaznda, yaymlanma amac gdlmeden, Acun-salYaam Enerjisi Kurumu Belgelikleri iin ya-

zlmtr. Bu kitap, birka onyl boyunca, sokaktakiKk Adamn kendine neler yaptn nceocuksu bir saflkla, daha sonra byk biraknlkla ve nihayet dehet iinde izleyen birdoabilimci ve tp doktorunun iindeki frtnalarnve atklarn rndr: Sokaktaki Kk Adam,nelere katlanmak durumunda kalmakta, nasl isyanetmektedir? Dmanlarn el stnde tutmasnn,dostlarnysa ldrmesinin sebepleri nelerdir? BuKk Adam, halkn bir temsilcisi olarak, belli

bir gc ele geirdii durumlarda bu yetkisini naslboa harcamakta, ziyan etmekte, yanl kullanmak-tadr? Neden, ayn gc daha nce elinde bu-lunduran ve onu, Kk Adam ezmek iin kul-lanan st tabakalarn sadist bireyleri gibi dav-ranmakta, eline geirdii o ynetme gcn naslolup da acmasz bir bask arac haline ge-tirmektedir?

o


3/81

byklkte ve eldememi hazineler vardr; bu deerler,insanolunun umutlarnn gerekletirilmesi yolundakullanlmak zere hazr beklemektedirler. te bukonuma ayrca--- bu hazinelere olan byk gvenidile getirmektedir.

nsanlarn iinde bulunan yaam temsil edeney, toplumsal ve insansal karlkl ilikiler iinde sonderece doal ve saftr; bu yzden, koullarn insanaegemen olduu durumlarda tehlikeye der, nsanniindeki yaayan ey, kendi trnden olan bir insannda, yaamn yasalarna kendisi gibi uyduunu, doal,

yardmsever ve zverili olduunu varsayar. Salklocuklara ya da ilkel insanlara zg olan bu doaltemel davran, cokusal veba varolduu srece, insannaklc bir yaam dzeni salama savamnda en byktehlike olarak boygsterecektir. nk vebal birey dekendi trnden olan canllarn, kendi dnme vedavran biiminin zelliklerini tadn varsayacaktr.Doal ve bozulmam birey, btn insanlarn doalolduuna inanr ve ona gre davranr. Vebal bireyse,btn insanlarn yalan sylediine, alp rptna,bakalarn dolandrdna ve stnl ele geirme aba-s iinde rpndna inanr. Aka grlyor ki, insanniindeki yaayan ey zayftr; tehlikelere kardayanksz durumdadr. Vebal bireye elini uzatsa,kolunu kaptracak, var-yo-u alnacak, sonra dakendisiyle alay edilecek ya da ihanete urayacaktr;gvendii herkes onu aldatacaktr.

12

Bu byle gelmitir; ancak byle gitmemelidir.nsann iindeki yaam temsil eden eyin korunma vegelimesi savamnda, katlk gerektii durumlarda katolunmasnn zaman gelmitir; insan, hakikatlerekorkmadan tutunduu srece kat davranmakladoalln yitirecek deildir. Kitle iinde yaayan bireyinzrhlarla kapl yapsnda bulunan karanlk ve teh-likelidrtleri harekete geirip, onlar rgtl siyasalcinayetler ilemeye gtrerek ldrc ktlklere nedenolan lmcl vebal bireyler, verimli, alkan,aklbanda milyonlarca insan arasnda her zaman iin

ok kk bir aznl oluturmaktadr; bu olgu umut ve-ricidir. Kitlenin bir paras haline gelen bireyde bulunancokusal vebann mikroplarna kar yalnzca tek birpanzehir vardr: bireyin, kendi iinde bulunan yaamtemsil eden ey in canlln duymas. Bu yaamtemsil eden ey, g elde etmeyi deil, gcn insanyaamnda oynamas gereken rol stlenmesini ister.nsan yaam, sevgi, alma ve bilgiden oluan temeldirek zerine kurulmutur.

indeki yaam temsil eden eyi cokusal vebayakar korumak durumunda olan insan cokusal vebatarafndan yanl biimde ve ktye kullanld gibiiyiye de kullanlan konuma zgrlndenyararlanmasn renmelidir. Grleri aklamada eithak tannd srece aklc grlerin en sonunda her eyiyenmesi gerekir. Bu, byk ve nemli bir umuttur.

13


4/81

DNLE, KK ADAM!

Sana Kk Adam, Sradan nsan diyorlar;yeni bir a, Sradan nsan a balad diyorlar.Bunu syleyen sen deilsin Kk Adam. Onlarsylyor bunu, byk uluslarn Babakanlar,koltuklanm ii liderleri, kentsoylu ailelerin tvbekarevltlar, devlet adamlar sylyor, filozoflar sylyorsana bunu. Geleceini eline veriyor, gemiinden hisual etmiyorlar.

Korkun bir gemiin mirasssn sen KkAdam. Mirasn, avucunun iinde alev alev yanan birelmastr. Bunu sana syleyen, benim;beni dinle.

Her doktor, her ayakkabc, teknisyen ya daeitimci, iini doru drst yapmak ve yaamnkazanmak iin, eksikliklerini bilmek zorundadr. Birkaonyldr, u yeryznde ynetici rol oynamayabalam bulunuyorsun. nsanln gelecei, senindncelerine ve senin yapacan eylere baldr. Amaretmenlerin ve efendilerin, aslnda nasl dnd-

n ve gerekte ne olduunu sylemiyorlar sana; senikendi geleceine egemen olma yetisi verebilecek ynde

eletiren ve bu eletiriyi dile getirme yrekliliinigsteren tek kii yok. Yalnz bir anlamda zgrlesahip sin sen: kendi yaamn ynetmeyi renmeme,kendini bu ynde eitmeme ve kendini eletirmemezgrlne sahipsin.

yle bir yaknmay hi duymadm senin azndan:Gelecekte kendimin ve dnyamn efendisi olmakyolunda yrtyorsunuz beni, peki ama, insann naslkendi kendisinin efendisi olacan anlatmyorsunuz hi,dnce ve davranlarmdaki yanllar banasylemiyorsunuz.

Ynetimi elinde tutan kiilerin, Kk Adamynetmelerine izin veriyorsun. Ama sen, hi sesinikarmyorsun. Ynetimi elinde tutan gllere, ya daktniyetli gsz adamlara seni temsil etme yetkisiniveriyorsun. Her seferinde aldatldn anlyorsun, ancakbunu anladnda, i iten gemi oluyor.

Seni ok iyi anlyorum. nk seni binlerce kez

plak grdm; hem ruhsal, hem bedensel plaklniinde, maskesiz, etiketsiz, elinde bir partinin yelik kartbile olmakszn bir tannmtk klfna brnmemihalinle grdm seni. Yeni domu bir bebek gibi, anadandoma plak, don gmlekle kalm bir mareal kadarplak halini grdm. Benim karmda hi yaknmadn,alamadn, zlemlerini hi dile getirmedin, sevgini veaclarn bir kez olsun amadn bana. Seni iyi tanyorumve an-

14


5/81

15


6/81

lyorum. Sana nasl olduunu anlatacam KkAdam, nk byk bir gelecein olduunaitenlikle inanyorum. Gelecek, senindir, buna hikuku yoktur. yleyse gel, her eyden ncekendine bak bir. Gerekte olduu gibi gr kendini.Fhrer'lerinin sana utanmadan syledii u szlerealdrma:

Sen "kk, sradan bir insansn

Sen, kk, sradan bir insan"sn. Bu sz-cklerin ifte anlamn kavryorsun, deil mi:kk ve sradan.

Kama. Kendine bakma yrekliliini gster!Bana bunlar sylemeye ne hakkn var?

Kukulu ve kavrayl baklarnda bu soruyuokuyorum. Saygsz azndan bu szcklerindkldn duyuyorum, Kk Adam. Kendine

bakmaktan korkuyorsun, eletiriden

16

korkuyorsun Kk Adam; sana vereceklerini vaatettikleri yetkiden korktuun gibi korkuyorsun. Buyetkiyi nasl kullanacan bilemezsin. Baka bir

biimde yaayabileceini dnmeye cesaretedemiyorsun: Koyun gibi gdlmek yerine zgryaamak, taktikler uygulamak yerine akdavranmak, bir hrsz gibi gecenin karanlndasevmek yerine ak ak sevebilmek dncelerineyer vermiyorsun kafanda. Kendini kmsyorsun,Kk Adam. Ben kim oluyorum da kendigrm olacakm, kendi yaamm kendimsaptayacak ve dnyann benim olduunuaklayacakmm, diyorsun. Haklsn; sen kimoluyorsun da kendi yaamn zerinde hak sahibiolmak isteyeceksin? Kim olduunu imdisyleyeceim sana:

Gerekten byk olan insandan seni ayran tekbir nokta var: Byk adam da bir zamanlar okkk bir adamd; ama bir tek nemli yetenekgelitirdi: Dnce ve davranlarnda kk olduunoktalar grmeyi rendi. Kendisi iin ok deerliolan baz eyleri yitirmeyi gze alarak kendikklnn ve nemsizliinin tad tehlikeyigiderek daha iyi sezmeyi rendi. Demek ki, bykadam, ne zaman ve hangi alanda kk adamolduunu bilir. Kk Adam, kk olduunu bilmezve bunu bilmekten korkar. Kendi kkln veyetersizliini, bakalarnn gc ve byklnnkendisinde uyandrd g ve byklk

grntleriyle rter, Byk generalleriyle vn-mektedir, ama kendisiyle vnmez. Kendisinde

17


7/81

varolan dnceye deil, kendi aklna gelmeyendnceye hayrandr. En az anlad eylere en okinanr ve kolayca anlad fikirlerin doru olduunukabul etmez.

Sana kendi iimdeki Kk Adam anlatmakla iebalayacam:

Tam tamna yirmi be yl boyunca, senin bu dnyadamutlu olmay hakettiini savundum; kendine ait olan eyesahip kma yetisinden yoksun olmakla suladm seni;sonra Paris ve Viyana barikatlarndaki kanl arp-malarda, Amerika'daki kleliin kaldrlmas savanda

ya da Rus Devrimi'nde elde ettiklerine sahip kmamaklasuladm. Paris'teki savann sonu Ptain ve Laval'e,Viyana Sava'nn sonu Hitler'e, Rusya'daki savannsonuysa Sta-lin'e vard; Amerika'daki savann sonu daKu-Klux-Klan ynetimine varabilirdi. zgrl,kendin ve bakalar adna korumak, ona bekiliketmektense kazanmakgerektiini ve de bunu salamannyolunu pekl bilirdin sen. Ben, bu gerei epeydirbiliyordum. Ancak, her seferinde alp didinip birbataklktan kmay baardktan sonra hemen bir bakabatakla saplanmann nedenini anlayamyordum. Sonrayava yava ve el yordamyla, seni kle yapan eyin neolduunu buldum: SEN KEND KENDN KLELEMAHKUM EDYORSUN. Kleliinin tek sorumlusu,yalnz ve yalnz sensin baka hi kimse, ama hi kimsedeil. Tek sorumlusensin.

Bunu bilmiyordun, deil mi? Kurtarclarn, senibask altnda tutanlarn, Wilhelm, Nikolaus,

18

Yrmisekizinci Papa Gregory, Morgan, Krupp ya da Fordolduunu sylyorlar. Kurtarclarn n adna da,Mussolini, Napolyn, Hitler, Stalin deniyor.

Bak ben ne diyorum: Senden baka hi kimse seninkurtarcn olamaz!

Bu tmceyi sylemeye ekindim biraz. Ka-tkszln ve hakikatin savas olduumu sa-vunuyorum. Oysa imdi, sana, seninle ilgili hakikatisylemeye gelince ekiniyorum, nk

Sen kendi kendini klelie mahkm ediyorsun

senden ve senin hakikate kar olan tutumundankorkuyorum. Seninle ilgili hakikati sylemek yaam

tehlikeye sokmak demektir. Hakikat, ayn zamandayaam-kurtancdr, ne var

19


8/81

ki, hakikatler yamalanmakta, etelerin ganimeti halinegelmektedir. Bu byle olmasayd, sen, sen olmayacak,bu durumda ve bu yerde bulunmayacaktn.

Aklm bana unu sylyor.- Her ne pahasnaolursa olsun hakikati syle. imdeki Kk Adamsayle diyor: Kk Adama gerek yzn gstermek,ona almak ve acmasna bavurmak aptallktr. KkAdam kendisiyle ilgili hakikati duymak istemiyor ki!Kendisinin olan byk sorumluluu stlenmek is-temiyor ki! O, bir Kk Adam olarak kalmak,

Senden baka hi kimse senin kurtarcn olamaz!

ya da kk, bir byk adam olmak istiyor. Zenginolmak, ya da bir parti lideri, bir blk kumandan ya daktlkleri ortadan kaldrma

derneinin sekreteri olmak istiyor Kk Adam. ininsorumluluklarn yerine getirmek, yiyecek salamak,konut yapm, trafik, eitim, aratrma, ynetim ya daherhangi bir baka alanda stne den sorumluluustlenmek istemiyor.

imdeki Kk Adam diyor ki:

Sen, Almanya, Avusturya, skandinav lkeleri,ngiltere, Amerika, Filistin ve dier yerlerde tannm birbyk adam oldun. Komnistler sana sava at. 'Kltreldeerlerin kurtarclar' senden nefret ediyor. rencilerin

se- . ni ok seviyor. Eski hastalarn sana hayranlkduyuyor. Ama cokusal vebaya tutulanlar peindeler.Yaamn sefaleti, Kk Adam'n perianl zerine 150makale ve on iki kitap yazdn. Bulgularn ve kuramlarnniversitelerde okutuluyor. teki byk ve yalnzadamlar, senin ok byk bir adam olduunu sylyor.Bilim tarihinin entellektel devlerinden biri saylyorsun.Yzyllardr yaplan bulgularn en byn yaptn, nkAcunsal Yaam Enerjisini ve yaamn ileyi yasalarn!kefettin. Kanseri anlalr hale getirdin. O lke senin, bulke benim dolatn, nk hakikati syledin. imdi ylebir arkana yaslan. abalarnn meyvalarn topla, yaptnnn zevkini kar. Birka yla kalmaz, adn dnyann heryannda duyulacaktr. Yaptklarn yeter de artar bile.imdi ii gc brak, kendini incelemelerine ver, doannileyi yasalar zerinde al!

te, Kk Adam, benim iimde bulunan

2021


9/81

ve senden korkan Kk Adam bunlar sylyor bana.ok uzun bir sredir seninle yakn bir iliki

iindeyim, nk senin yaamn kendi deneylerimdenbiliyorum ve nk, sana yardm etmek istiyorum.Seninle olan ilikimi srdrdm, nk sana gerektenyardm edebildiimi ve genellikle gzlerin yaararakbenden yardm istediini grdm. Ve yava yava,benim yardmm almaya hazr, ama verdiklerimi sa-vunma yetisinden yoksun olduunu grdm. Ben, seninyerine savundum onlar, senin adna savatm. Derkensenin Fhrer'lerin kagel-di ve almalarm yerle-bir

etti. Bu durum karsnda hi sesini karmadn, onlarizledin. Bu kez, senin Fhrer'in ya da kurbann olarakortadan yitmeden sana nasl yardm edebileceimirenmek iin srdrdm seninle olan ilikimi. imdekiKk Adam, seni kazanmak, seni kurtarmak istedi;kendisine sayg gstermeni ne olduu konusunda uka-darck fikrin olmamas nedeniyle nnde eildiinyksek matematike gsterdiin saygy beklediiimdeki Kk Adam. Bir eyi ne denli az anlarsan, odenli ok sayg gsteriyor, onun karsnda boyuneiyorsun. Hitler'i Nietzsche'-den, Napolyon'u daPestalozzi'den daha iyi tanyorsun. Sana gre bir kral,Sigmund Freud'-dan daha nemlidir. imdeki KkAdam seni herkesin yntemiyle, Fhrer'in aralarylakazanmak isterdi. Seni zgrle gtrecek eyiimdeki Kk Adam olacaksa, senden korkarm ozaman. Bendeki kendini ve kendin-

deki beni kefedebilir, sonra da korkup benim iimdekikendini ldrebilirdin. Bu nedenle senin, herhangibirinin ya da herkesin klesi olma zgrln urunalme gnlllnden vazgetim.

Herkesin klesi

Ben sylediimi anlayamayacan biliyorum:Herhangi bir kimsenin klesi olma zgrl ylekolay anlalr bir ey deil.

Artk tefe birefendinin klesi olmaktan kurtulmak,herhangi birkimsenin klesi olmak iin, insan nce tekbir smrcy, diyelim, arl ortadan kaldrmakzorundadr. Bu durumda kii, gerekten byk biradamn nderliinde bir parti kurar. Gerekten bykolan adam, senin zgrln son derece ciddiye alr.lerini kolaylatrmak iin evresinde kk adamlar,

yardmclar, getir-gtrcler toplamak zorundadr, nkbu byk ii tek ba-

22 23


10/81

na yrtemez. stelik, evresine kk bykadamlar toplamasa, sen onu anlamaz, bir kenaraiter, adam yerine koymazsn. Bir sr kk bykadamla evrilmi olarak, senin adna gler veyetkiler ele geirir, ya da bir damla hakikat, ya dayeni, daha iyi bir inan bulur sana. Sayfalar dolususylevler yazar, zgrlk yasalar, vb. eyler yazar;kendisini ayakta tutacak olan senin yardmn veciddiliindir. inde bulunduun toplumsal bataklk-tan karr seni. Birok kk byk adam birarada tutabilmek, senin gvenini yitirmemek iin

gerekten byk olan bir adam, derin bir aydnyalnzl iinde, senden ve grlt patrtdan uzakama ayn zamanda senin yaamnla yakn bir ilikiiinde, elde edebildii byklnden her gn bir

para vermek, zveride bulunmak zorundadr. Sananclk edebilmek iin, senin onu eriilmez birTanr'ya dntrmene gzyummak zorundadr.Olduu gibi, sade bir insan olarak kalsa, diyelim,elinde evlenme czdan olmad halde bir kadnsevebilen bir adam olsa, ona gvenmezsin nk;onu olaand bir insan olarak grmek istersin.Bylece, sen, kendi ellerinle, yeni efendini ortayakarm olursun. Kendisine yeni efendi rolverilmi olan byk adam bykln yitirir,nk bu byklk, onun szn sa-knmazlndan, sadeliinden, yrekliliinden veyaamla arasndaki gerek ilikiden gelmekteydi.Byklklerini byk adamdan salam olankk byk adamlar, maliye, dileri, hkmet,

bilim ve sanat alanlarnda byk g-

revlere atanrken sen olduun yerde, yani bataklktakalrsn. Bir mutlu gelecek ya da bir UncReich uruna pl prt iinde dola maysrdrrsn. Damlar samanla rtl, duvarlartezekle sval pis evlerde yaamay srdrrsn.Ama kltr saraynla vnmektesin. Dllediinceekip evirdiin, dilediin biime soktuunyanlsamadan honutsun imdilik ancak, senin

bu egemenliin, bir dahaki savaa ve yeniefendilerinin koltuklarn yitirmesine dek srecektir.

Eski uluslarn kk adamlar, sendeki bu

herhangi bir kimsenin klesi olma itkisini bykabalarla inceledi ve bylece, insann, kafasnbirazck kullanarak nasl kk bir byk adamolabileceini saptad. Bu kk byk adamlar,saraylardan, maliknelerden deil,senin saflarndangelmektedirler. Onlar da senin gibi alk ve acektiler. Efendi deitirme srelerini ksaltt buadamlar. Senin zgrln nasl salayacanyolunda yzyl kafa yormann, senin mutluluuniin zveride bulunmann, hatt yaamlarn fedaetmenin, zahmete demeyeceini, bu bedelin, seninyeni kleliini satn almak iin ok yksek olduunurendiler. zgrlk elde etme yolunda almalaryapan ve gerekten byk adamlar olandnrlerin yz yl iinde ortaya koyduklareyler ve ektikleri aclar, be yldan az bir zamaniinde ortadan kaldrlabilirdi. Bunun zerine,senin saflarndan gelen kk adamlar, bu sreci

ksalttlar: Bunu ak ak ve daha byk biracmaszlk iinde yaptlar.

2425


11/81

Kk byk adam

stelik, sana bir yn sz syleyerek, senin veyaamnn, ailenin ve ocuklarnn birer hi olduunuanlatyorlar; aptal, klelie elverili ve bakalarnn

kullanaca birer insan olduunuzu sylyorlar, insannsize diledii ilemi uygulayacan haykryorlar. Sizekiisel zgrlk deil ulusal zgrlk vaat ediyorlar.Size

26

zgven deil, devlete sayg, kiisel byklk deil,ulusal byklk vaat ediyorlar. Sana gre, kiiselzgrlk ve kiisel byklk, soyut birer kavramdanbaka bir ey deildir; -ulusal zgrlk vedevletin karlar sz-ckluriyse, seni zevkten drtke etmekte; bu yzden hemen bu szckleresarlyorsun. Bu Kk Adamlardan hibiri gerekzgrln fiyatn demez. Onlar seni sevmiyor,sen ken-dini horgrdn iin, horgryorlar seni, Kk Adam.Bir Rockefeller ya da Torilerin tandndan ok daha iyitanyorlar seni. Senin en kt yanlarn, en byk

zayflklarn,seninbilmen gerektii gibi, ama senden okdaha iyi biliyorlar. Kk byk adamlar, seni bir sim-geye feda ettiler, sense onlar seni ynetecek yerleregetirip koydun. Efendileri, sen kendin getirdinbulunduklar yere'; btn maskelerini-indirmi olmalarnakarn ya da daha- dorusu maskelerini indirmelerinedeniyle onlar besleyen sensin. Yalan m, sana ka kezsylediler: Hibir sorumluluu olmayan nemsiz,aalk bir varlksn sen ve byle kalacaksn, demedilermi? Sense onlara Kurtarclar diyorsun, YeniKurtarclar ve baryorsun: *Heil! Heil! Viva!Viva!

te bu yzden senden korkuyorum, Kk Adam,ok korkuyorum. nk insanln gelecei senin elinde.Senden korkuyorum, nk kendinden katn gibidnyada hibir eyden kamyorsun. Evet, sen,kendinden kayorsun Kk Adam. Hastasn sen, okhastasn Kk Adam. Bu senin suun deil. Amapaan bu

27


12/81

hastalktan kurtarmak senin grevin, senin sorumluluun.Baskya gzyummasaydn ve bir-

Yeni Kurtarclar

ka kez de etkin bir biimde basky destekle-meseydinseni ezenleri oktan silkip atardn. Senin u kadarckzsaygn olsayd, gnlk yaamnda kendine azcksaygl davransaydn, yaamn sensiz bir saatk bilesrmeyeceini azck sezseydin, dnyadaki hibir gseni ezecek kadar gl olamazd. Kurtarcn sanabunu syledi mi? Hayr. Sana Dnya Proleteri dedi,ama (anayurdun onurundan sorumlu olmak yerine)

kendi yaamndan senin, yalnzca senin sorumluolduunu sylemedi hi.Kendi Kk Adamlarn seni smrenler ha-

line getirdiini anlamalsn artk; a gzn ve gerektenbyk olan adamlarn kurban ettiini gr; onlar armhagerdiini, canlarn aldn, alktan ldrdn anlaartk; onlar bir an bile dnmediini, senin iinaltklarn aklndan geirmediini kabul et; yaamnboyunca yaptklarn kime borlu olduun konusundahibir fikrin yok, bunu anla artk.

Diyeceksin ki, Sana inanmaya kalkmadan nceyaam felsefeni bilmek isterim. Yaam felsefemin neolduunu duysan, tabanlarn yalayp Savcyakoacaksn, ya da Amerika' ya Kar Etkinliklerle Sava

Komitesi ne, ne bileyim, FBI'a, GPU'ya ya da SarBasna, Ku-Klux-Klan'a ya da Dnya ProleterlerininLiderleri ne koacaksn; ya da belki yalnzca ko-acaksn. Oysa:

Ben bir Kzl ya da Kara deilim, Beyaz ya da Sardeilim.

Bir Hristiyan deilim ben, bir Yahudi, ya daMslman deilim. Ne Mormon'um ne de okeliliksavunucusuyum; ecinsel, anarist ya da boksr dedeilim ben.

Karm elimde bir evlenme czdan olduu iin yada cinsel alktan kvrandm iin deil, onu sevdiimve istedin iin kucaklarm.

ocuklar dvmem, balk avlamam, bir ceylan yada tavan vurmam. Ama iyi bir nian-cymdr, onikiden vurmay severim.

Bri oynamam, kuramlarm yaymak iin kokteylpartileri de vermem. retilerim doruysa kendi

kendilerine yaylacaklardr.almalarm herhangi bir salk bakanl-

28 29


13/81

yetkilisine sunmam, bunu yapmam iin bu yetkilininkonuyu benden daha iyi bilmesi gerekir. Vebulgularmn ierdii bilgi ve karmaklklar kimin dahaiyi bildiini, kimin bu konularda usta olduunu da bensaptarm.

Akla uygun olduu srece btn yasalara uyarm,ama kat ya da anlamsz kural ve yasalarla savarm.(Savcya koma hemen Kk Adam, nk kendinibilen biriyse o da ayn eyi yapyordur.)

ocuklarn ve genlerin sevgiden doan bedenselmutluluu yaamalarn ve bunu yaptklar iin hibir

tehlikeyle karlamamalarn istiyorum ben.Szcn gerek ve doru anlamyla dindarolabilmek iin, insann sevgi yaamn yoket-mesi,bedensel ve ruhsal bir yoksullua gmlmesi, bedeninisrekli olarak kasl ve gergin tutmas gerektiineinanmyorum.

Senin Tanr dediin eyin gerekten varolduunubiliyorum, ama senin dndn gibi deil: Tanry,evrendeki ilk acunsal enerji olarak, senin gvdendeksevgi, yreindeki itenlik olarak, iindeki veevrendeki doay benliinde duyabilmek olarakgryorum ben.

Hangi sudan bahaneyle olursa olsun, tbbi ve eitselalmalarma burnunu sokmaya kalkana, bir hasta ya daocukla arama girmeye alana annda kapygsteririm. Kamuya ak her mahkemede, utanmadanyant veremeyecei yaln ve ak sorular sorarm ona.Yant verse de, lnceye dek sylediklerinin utancylayaayacaktr. nk ben, insann cierini oku-

yabilen ve alan bir kimseyim. nk ben, bir hiolmadn, bu dnyada bir anlam tadn bilen birkimseyim. alma konusundaki grlerin deil,almann dnyay ynetmesini stiyorum ben.Kendime gre grlerim var benim, yalanla hakikatibirbirinden ayrmasn bilirim; hakikati, gnn hersaatinde bir alet gibi kullanr, kullandktan sonra da aynbir alet gibi temizler, korurum.

Senden ok korkuyorum, Kk Adam. Eskidenbyle deildi, bylesine korkmazdm nceleri.Milyonlarca Kk Adam arasna karm bir Kk

Adamdm ben de nk. Sonra doabilimci ve bir tpdoktoru oldum, senin ne kadar ar bir hasta olduunu vehastalkl halinle ne kadar tehlikeli olduunu grmeyirendim. Bunun, senin kendi z cokusal hastalnolduunu, bir dsal gten kaynaklanmadnbiliyorum; herhangi bir dsal bask sz konusuolmakszn gnn her saatinde ve de saatlerin herdakikasnda bu hastaln seni ezdiini biliyorum.znde canl ve salkl olsaydn, seni ezen eylerioktan yenerdin. Seni ezenler, gemite nasl toplumunst katmanlarndan geldiyse imdi de senin zsaflarndan gelmektedir. Onlar, senden bile kktr,Kk Adam. nk senin perianln deneylerlerenmek, sonra da bu bilgiyi seni daha iyi, daha okezmek iin kullanmak bir hayli kklk gerektirir.

Gerekten byk bir adam alglayacak duyu organyok sende. Byk adamn nasl olduu, nasl ac ektii,ne zlemler duyduu,

3031


14/81

fkeden nasl kudurduu ve senin iin yapt sava,sana yabanc. Bu dnyada seni ezmek ya dasmrmek yetisinden yoksun, senin zgr olmangerekten isteyen, yani iinde gerek ve itenlikli biristek duyan kadnlarn ve erkeklerin de yaadnanlayamazsn. Bu kadn ve erkeklerdenholanmazsn, nk onlar sana yabancdr. Onlaryaln ve dolaysz insanlardr; sana gre taktik neyse,onlara gre hakikat odur. Sana kmsemeyle deil,insanlarn yazgs karsnda duyduklar acyla

bakarlar; bakar, ve iini grrler. inin grldn

sezer, bir tehlikenin geldiini anlarsn. Sen onlaraancak yle sahip karsn. Kk Adam: tekiKk Adamlar, bu byk adamlarn gerekten

byk olduunu sana syledii zaman. Bykadamdan korkarsn, onun yaama olanyaknlndan, yaama kar duyduu sevgidenkorkarsn sen. Byk adam seni, dpedz bir

yaayan hayvan olarak, yaayan bir canl olaraksever. Binlerce yl ac ektiin yetmiyormu gibidurmadan ac iinde kvranmam istemez.Binlerce yl drdr ettiin yetmiyormu gibidurmadan drdr etmeni istemez. Seni bir ykhayvan olarak grmek istemez, nk yaamsevmektedir byk adam, senin aclardan, alaklkve rezilliklerden arnman ister.

Gerekten byk olan adamlar, seni k-cmseyecek hale getiriyorsun, iinde bulunduundurumun ve be para etmezliinin verdii acyla bir

kenara ekiliyorlar, senden uzaklayor ve enkts, sana acmayabalyorlar.

Sen, Kk Adam bir ruhbilimci, diyelim birLombroso olsaydn, byk adama, bir eit suludamgas vururdun; ya ilemek istedii sucugerekletirememi bir suiu, ya da sinirceliderdin ona. nk byk adam, sana benze-mez;yaamnn amac yn yn para biriktirmek, ya dakzlarn toplumsal konumu iyi birileriyle dorudrst evlendirmek, ya da bir siyasal greveatanmak, adnn bana bir yn byk szcklereklemek ya da Nobel dl almak deildir. Bunedenle, byk adam sa-

Senin bombok, gevezeliklerle dolu partilerin

na benzemediinden ona bir dhi ya da garipdersin. Oysa o, bir dhi olmadn, yalnzca biryaayan .canl olduunu syleyecek-

32 33


15/81

tir. Ona toplumd, insandan kaan biri gzylebakarsn, nk byk adam, senin bombo,gevezeliklerle dolu parti lerine gitmektensealma odasna kapanp dnceleriyle ba-baakalmay, ya da deney odasna kapanp almayyelemitir. Parasn senin gibi hisse senedineyatrmayp bilimsel aratrmalarna harcad iindeli dersin ona. Sen, o karanlk ve dipsizyozlamln iinde, Kk Adam, yaln, dolaysz

bir insan, normalliin bir basamak aasndabulunan kendinle, "homo nor-malis"le kyaslayarak

anormal sayyorsun. Onu kendi be para etmezterazine koyuyorsun, senin normallik llerineuymadn gryorsun. Sana kar byk bir sevgi

besleyen, sana yardm etmeye hazr olan bykadam toplumsal yaamdan karann kendinolduunu gremiyorsun Kk Adam. ster bir hanodasnda, ister sarayda olsun yaad hayatekilmez klan sensin.

Onu, onlarca yl gcendirdikten, ac ek-tirdikten sonra bu duruma sokan kim? SensinKk Adam. ster sorumsuzluun, ister dar-grlln nedeniyle olsun, ister yapay d-ncelerin, ister onyllk bir toplumsal gelime

boyunca bile yaayamayan sarslmaz aksiyom-larn yznden olsun, onu bu hale koyan sensin.Yalnzca Birinci ve kinci Dnya Savalararasmda geen birka yllk sre iinde doruolduuna ant itiin eyleri dn. Bunlarn katanesinin yanl olduunu itenlikle kabul ettin, kaszn geri aldn? Hibirini, Kk Adam.Gerekten byk olan bir adam, dik-

katle, sakna sakna dnr, ama nemli birfikir elde etti mi de, uzun vadeli dnr. Kendi dncelerin nemsiz ve geici olduu halde, dnceleri doru ve uzun mrl olan byk adam bir parya yapan sensin, Kk Adam.Onu parya yapmakla, iine o korkun yalnzlk tohumunu dikmi oluyorsun. Byk ilerreten bir yalnzlk tohumu deil, senin tarafndan yanl anlalmaktan ve kt ilem grmekten korkma tohumudur bu. nk senhalk, kamuoyu ve toplumsal bilinsin. Bun

larn sana ykledii dev sorumluluun ne olduunu itenlikle, drst olarak dndn mhi Kk Adam? yle bir an olsun durup da,uzun vadeli toplumsal olgular zerine, doaya da insanln yapt byk iler, diyelimsa'nn yaptklar zerine doru dnp dnmediini itenlikle sordun mu kendine?Hayr, dncelerinin yanl olup olmadnsormadn kendine hi. Bunu yapmak yerine,komunun dncelerin hakknda ne' syleyeceini, ya da drstln sana ok .paraya patlayp patlamayacan sordun. te Kk Adam,sen kendine yalnzca bunu sordun, baka hi

bir eyi deil, yalnzca bunu.Bylece byk adam yalnzla ittikten sonra,

ona yaptklarn unuttun gitti. Kalktn, bir bakasamalk yumurtladn, bir baka kk bayalkyaptn, bir baka derin yara atn. Sen, unutursun

Kk Adam. Ama byk adam, doas gereiunutmaz. Sanma ki, kin besler byk adam,, sanmaki, alr, yalnzca NEDEN BYLESNEBAYAI DAVRANILARDA

34 35


16/81

BULUNDUUNU ANLAMAYA alr. Bu sy-lediklerim senin duygu ve dncelerine yaban-cdr, biliyorum. Ama inan ki: Yz kez, bin kez,milyon kez ac versen, yaptn bir an sonraunutsan da kapanamayacak yaralar bile asan,

byk adam, yaptn yanllardan tr seninyerine ac eker; bu yanllarn byk olmasndandeil, kk ve deersiz olmalarndan dolay aceker. Seni bu gibi eyleri yapmaya iten nedenleri

bilmek ister. Seni dkrk-

lna uratt diye eini neden suluyorsun; be paraetmez bir komunu honut etmedi diye nedenocuuna ikence ediyorsun; doalln yaayan

bir insana neden ters bakyor ve onu smryorsun;sona verileni alyor, senden isteneni veriyorsun daneden sana sevgiyle verilen eye karlkvermiyorsun; neden, dmek zere olan birine birelme de sen takyorsun, ya da dmtekmeliyorsun; hakikati sylemenin gerekli olduudurumlarda yalan sylyorsun ve neden yalanakar olacana hakikate kar koyuyorsun. Byk

Adam bunlar bilmek ister. Biliyor musun, sen, herzaman ha-

36 Komunun dncelerin hakknda ne syleyeceiniya da drstln sana ok paraya patlayp

patlamayacan sordun

Deerli, onurlu olduunu gsteren eylerlebbrlenirken bile kk gryorsun kendini

37


17/81

kikate kar olandan yanasndr, Kk Adam.Byk Adam, senin houna gitmek iin, senin

o be para etmez dostluunu kazanmak iin,kendini senin dzeyine indirmek, senin gibi ko-numak zorundadr. Kk Adam; senin zel-liklerine brnmek zorundadr. Ama senin zel-liklerine sahip olsa, senin dilini kullansa, dost-luunu kazansa, artk byk, gerek ve sadeolmayacaktr. Kant m istersin; senin dilediin gibikonuan dostlarn asla birer byk adam olmadlar.

Senin bir dostunun byk bir baar sala-

yacan sanmaz, buna inanmazsn. Aslnda iin-

den kendini kk gryorsun; hatt ya- dazellikle deerli, onurlu olduunu gstereneylerle bbrlenirken bile kk gryorsunkendini; kendini kk grdn iindir ki senindostun olan birine sayg duyamazsn. Seninle aynmasaya oturan ya da seninle ayn. evde yaayan

birinin herhangi bir byk i baaracanainanamazsn. Senin yalan evrende, Kk Adam,dnmek ok gtr, insan ancak sana degindnr, seninle birlikte deil. nk bykdnceleri, geni kapsaml dnceleri grtlaklarsn

sen. Dnyasn kefetmekte olan ocuuna bir anaolarak unu sylersin: O, ocuklara gre bir eydeil. Bir biyoloji profesr olarak unu sylersin.-Akl banda bir renciye yakr m bu, havadakimikroplarn varlna inanmamak olur mu? Ve birretmen olarak, ocuklara gzle baklr amasylediklerine kulak verilmez, dersin. Evli birkadn olarak yle sylersin.- Hh! Bulguy-mu!Bktm senin bulgularndan! Herkes gibi gidip biryerde alsan da doru drst para kazansan olmazm! Kendi grn bylece dile getirmektensaknmazsn, kocana inanmazsn, ama gazetelerdeyazanlara, anlasan da anlama-san da olduu gibiinanrsn.

Bak, beni dinle, Kk Adam: inde bulunaniyi ve deerli eyleri duyamaz oldun artk. Bodun

bu iyi duygular, grtlakladn. Bakalarnda ocuklarnda, karnda, kocanda, babanda -ve ananda

bulunduunu sezinlediin an kalkp onlardaki iyieyleri de ldryorsun. Kksn sen ve kkkalmak istiyorsun.

3839

Havadaki mikroplar


18/81

Ama gazetelerde yazanlara anlasan da anlamasanda olduu gibi inanrsn

Bunlar nerder biliyorsun diye soruyorsun ha?Anlataym:

Seni denedim, seninle deney yaptm, seniniinde bulunan kendimle deney yaptm, bir ruhdoktoru ve saaltma olarak, seni kklndenkurtardm, bir eitimci olarak ou kez senidrstle, iinden geldii gibi davranmaya,akla ittim. inden geldii gibi davranmayakar kendini nasl savunduunu biliyorum, gerekvarlnn sesini dinlemen istendiinde nasl byk

bir korkuya kapldn biliyorum.Yalnz ve yalnz kk deilsin sen, Kk

Adam. Byk anlar da var yaamnda, se-vinten utuun anlar, mutluluktan banndnd anlar da var. Ama daha ykseklereuacak, mutluluunu artracak diren yok sende.Umaktan korkuyorsun, ykseklerden ve de-

rinliklerden korkuyorsun sen. Nietzsche yllar nceok daha gzel syledi bunu sana. indeki insanamak iin seni birbermensch, bir stn insanyapmaya abalad. Onun ber-

mensch dedii senin Hitler in oldu. Sense*Untermensch* (aa insan) olarak kaldn.

Artk bir Untermensch olmay brakman vekendin olman istiyorum. Okuduun gazetelere yada kt yrekli komudan duyduun geersizgrlere deil de kendine inanman istiyorum.Aslnda yreinin derinliklerinde nelerin

bulunduunu, kendinin gerekte nasl olduunubilmiyorsun, biliyorum. O derinliklerde, bir ceylanya da senin Tanrn, sevdiin ozan ya da inandnfilozof ya da akl hocan neyse, sen de osun. Ne var

ki, koca bir orduda bir er, bovling kulbnn ya daKu-Klux-Klan r-Umaktan korkuyorsun, ykseklerden ve

derinliklerden korkuyorsun

40 41


19/81

gutunun bir yesi sanyorsun kendini. Byle sa-nyorsun ve bu yzden byle davranyorsun. Bu dasana bakalar tarafndan sylenmitir: Ta yirmi beyl nce, Almanya'da Heinrich Mann syledi sana

bunu, Amerika'da Upton Sinclair syledi, DosPassos ve daha baka kimseler de syledi. Ama senne Mann' ne de Sinc-lair'i tanyordun. Haydutlarampiyonunu ve Al Capone'u bilirsin sen yalnzca.Kitapla gitmekle kavga izleme arasnda semeyapmak durumunda kalsan, hi kukusuz kavgayseersin.

Yaamdan mutluluk istiyorsun, ama gvenlikok daha nemli sana gre. Gvenliin uruna

belini krmaya, cann vermeye hazrsn-dr.Mutluluk yaratmay, onun tadn karmay vekorumay hibir zaman renmemi olduundan,

ba dik bir bireyin yreklilii nedir, bilemezsin.Sen, Kk Adam, nasl olduunu renmek miistiyorsun. Radyoda mshil ilac, di macunu ve terkokusu giderici reklamlar dinlersin. Ama onlarnuyutucu yanlarn duymazsn hi naslsa. Seninkulana alnmak iin yaplm olan bu eylerinsonsuz aptalln ve iren ktlndinlememisindir. Gece kulplerinde sahnelerekan gldrclerin anlatt sana degin fkralaradikkat ettin mi hi? Sana degin, kendisine, ve

btn bu kk sefil dnyaya degin akalarniyice dinledin mi? Sen git mshil ilac reklamlarndinle, kim olduunu, nasl bir varlk olduunurenirsin.

Dinle, Kk Adam: nsan varlnn sefaleti,bu ufak tefek eylerin her biriyle biraz dahaaydnlanyor, gn na kyor. Senin yap-

Yafamdan mutluluk istiyorsun ama gvenlik okdaha nemli sana gre

tn btn bu ufak tefek nemsiz eyler, seningibilerin durumunun dzelmesi umudunu biraz dahauzaklara itiyor. Bu, alanacak bir durumdur, KkAdam, zc, ok zc bir eydir bu. Bu zntyduymamak iin, kk kt akalar yapyor ve

bunlara halk gldrs

42 43


20/81

adn veriyorsun. Kendine degin akalar duyuyor vebakalaryla birlikte bunlara kahkahalarla glyorsun.Kendinle alay ettiinden glyor deilsin. Kk Adamaglyorsun sen; ama kendine gldn, glnecekhalde olduunu bilmiyorsun. Milyonlarca Kk Adam,insanlarn kendilerine gldn, glnecek haldeolduklarn bilmiyorlar. nsanlar sana neden byle akak, yrekten ve bylesine byk, kurnaz ve iren birzevkle glyor yzyllardr, ha, Kk Adam?nsanlarn, filmlerde ne denli gln ve sama tiplerolarak gsterildii dikkatini ekti mi hi? nsanlarn sana

neden gldn syleyeceim imdi Kk Adam,nkseni ok ama ok ciddiye alyorum ben.-Dalgac bir keskin nianc nasl hep on ikinin az

dndan vurursa senin dncelerin de her seferindehakikati kl pay karyor. nanmadn m busylediime? Bak, gstereyim szlerimin doruolduunu. Dnme biimin, hakikatin dorultusundaolsayd, oktan kendi kendinin efendisi olurdun. Amasen, u biimde dnyorsun:

Btn su Yahudilerde, diyorsun. Yahudi nedir? diye soruyorum. Damarnda Yahudi kan bulunan kimse,

diye yantlyorsun sorumu. Yahudi kanyla baka kan arasnda ne

ayrm var peki?Bu soru karsnda afallyorsun; kafan karyor,

saknml bir tavrla u yant veriyorsun.

Kendine degin akalar duyuyor ve bakalaryla birlikte

bunlara kahkahalarla glyorsun

Yani Yahudi rk demek istemitim. Peki, rk nedir? Irk m? Bunu bilmeyecek ne var, nasl

ki Alman rk varsa, bir de Yahudi rk vardr. Yahudi rknn zellikleri nelerdir? Canm ite, Yahudi'nin salar siyahtr,

uzun, kvrk bir burnu ve keskin gzleri vardr.Yahudiler ok hrsl ve anamalcdrlar. Sen hibir Fransz ya da talyan' bir

Yahudi'yle bir arada grdn m? n birbirinden ayrabilir misin?

Yani... Pek ayramam... Peki yleyse Yahudi nedir? Kann gr

nmnde bir ayrlk yok; Fransz ya da talyan'dan deiik bir grnm yok... Sen hi AlmanYahudilerini grdn m?

Elbette. Almanlara benziyorlar. Peki ya Alman nedir? Alman, Nordik Ari rkndandr.

4445


21/81

Amerikan Yerlileri de Ari rkndan m?

Elbette. Onlar da Nordik mi? Hayr. Sarn m? Hayr. Bak grdn m, Alman nedir, Yahudi

nedir bilmiyorsun. Yahudi diye bir ey var ama. Elbette Yahudi var, nasl ki, Hristiyan

ve Mslman varsa, Yahudi de var.

Tamam, Yahudilerin dini demek istemitim. Roosevelt Hollandal* myd peki?

Hayr. Roosevelt'e Hollandal demiyorsun da

Davut'un soyundan gelenlere neden Yahudi diyorsun? Yahudiler baka. Baka olan nedir? Bilmiyorum.te sen byle samalyorsun, Kk Adam.

Samalarndan silhl kurulular oluturuyor ve birYahudi'nin ne olduunu bile syleyemeyen sen, onmilyon insan, on milyon Yahudi yi doruyorsun.nsan bu yzden sana glyor, bu yzden ciddi bir iiolduunda sana bulamamaya abalyor ve bu yzdensen, bataa saplanyorsun. Yahudi szcn

sylerken kendini stn insan sanyorsun, bu szcsylemek

* A.B.D. Bakanlarndan Roosevelt'in atalar Hollanda-ldr. .Y.

sana stnlk duygusu veriyor. Buna gereksinmen var,nk gerekten de duygularn acnacak durumda.Duygularn perian, nk Yahudi'yle birlikte katlettiineyin ta kendisisin. Bu sana degin hakikatin yalnzcakck bir paras, Kk Adam.

Bu Yahudi szcn, grkemli ve aalayc birtavrla sylediinde kendi kkln biraz daha azduyuyorsun. Bu olguyu yaknlarda ortaya kardm.Sende yeterinden az ya da ok sayg uyandran birkimseye Yahudi diyorsun. Kimin Yahudi olduusenden so-rulurmu gibi, gvenli bir tavrla bu Yahudi-

dir, diyorsun. Ama ister bir Kk Ari ol ister bir kkYahudi, sana bu hakk tanmyorum ben. Benim kimolduumu saptama hakkna bu dnyada yalnz ve yalnzben sahibim, baka hi kimse deil. Ben, hem biyolojik,hem de kltrel adan bir melezim ve tm snflarn, rk-larn ve uluslarn zihinsel ve fiziksel rn olmaktangurur duyuyorum; senin gibi safkan olmadm, ya dasenin gibi katksz bir snf in yesi olmadm iingurur duyuyorum; senin gibi btn uluslarn, rklarn, vesnflarn kk buyurgan, tutkulu bir yurtseveri, milli-yetisi olmadm iin gurur duyuyorum. Filistin'de,snnetli olmad gerekesiyle bir Yahudi teknisyenisnrdan evirdiinizi duydum. Hibir buyurganla ortakyanm olmad gibi, Yahudi buyurganlarla da hibirduygu ve dnce birliim yok. Ama, ey Kk Yahudi,neden atalarna dnyorsun da protoplazmayadnmyorsun? Bana gre yaam, plazmann ka-

46 47


22/81

slmalaryla balar, bir hahamn odasnda deil.Seni denizanas durumundan karada yaayan

iki ayakl bir yaratk durumuna sokmak, senigelitirmek milyonlarca yl ald. Biyolojik yapn,iki ayakl hale geldiin andan sonra tam alt binylda eksikliklerini ancak giderdi. indeki doayyeniden kefetmen, iindeki deniz-anasn bir kezdaha bulman iin yz, be yz belki de be bin ylgerekecek. Sendeki deniz-

bir dhi dedin. Hani anmsarsn, skandinavya' da,yeni bir nder aradn gnlerde oldu bu. Ama

benim yapacak daha nemli ilerim vard ve yenidhilik roln geri evirdim. Benim yeni birDarwin, ya da Marx, Pasteur ya da Freud olduumuda syledin. Yllar nce unu da syledim sana.-sa! sa! diye barmay brakrsan sen de benimgibi konuabilir ve yazabilirsin! nk bu utkuluhaykr akln kreltmekte

Seni denizanas durumundan karada yaayan ikiayakl bir yaratk durumuna sokmak, seni

gelitirmek milyonlarca yl ald

anasn kefettim ben ve ak bir dille bunu sanaanlattm. Bunu ilk duyduunda bana yeni

48


23/81

ve yaratcln felce uratmaktadr. Yasal olmayan biranay ahlksz bir varlk olarak mahkm eden sen deilmisin, Kk Adam? Nikh bayla domu yasalocuklarla ni-khszlardan domu yasal olmayanocuklar arasnda kat bir ayrm gzeten sen deil misin?Ah zavall yaratk, sen kendi azndan kan szlerinanlamn bilmiyorsun: sa'ya tapyor, ona byk sayggsteriyorsun. sa, elinde evlilik czdan olmayan biranadan domadr. Aslnda, hi farknda olmadan,ocuk-sa' ya verdiin deerle, cinsel zgrle karduyduun zleme tapyorsun sen ey Kk Klbk

Adam. Yasal olmayan bir ocuk olarak dnyayagelmi olan sa'y, yasal olmayan ocuk tanmayanTanrnn Olu yaptn. Ama daha sonra, Aziz Paul gibigerek sevgiden doan ocuklar mahkm etmeye vegerek kinden doan ocuklara dinsel yasalarnnkorumasn sunmaya baladn. Sen .sefil bir KkAdamsn!

Otomobillerini ve trenlerini byk Galileo' nunbulduu kprler zerinde iletiyorsun. BykGalileo'nun ocuk babas olduunu ve elinde birevlilik czdan bulunmadn biliyor muydun KkAdam? Bunu okullardaki ocuklarna anlatmazsn.Galileo'ya bu nedenle de ikence eden sen deil miydin?

Btn bunlardan haberin yok senin. nk sanagre hakikat nedir ki, tarih ya da kendi zgrln iinsavamak nedir ki! Ayrca, sen bir gr sahibi olacakadam msn ki!

Seni, o senin evlilik yasalarnn zincirlerine

Proleter General

vuran eyin kendi cinsel sorumsuzluun ve cinsel alnolduundan haberin bile yok.

Kendini sefil, kk, miskin, gsz, duygusuz,

cansz ve bombo hissediyorsun. Kadnn yok, ya da eervarsa, iindeki insan kantlamak iin yalnzca stnekmak istiyorsun. Sevgi nedir bilmiyorsun. Kabzsn,boyuna ms-

50 51


24/81

hil ilac alyorsun. Kt kokuyorsun, cildin yap yap;ocuunu kucana aldnda onun varlnduyamyorsun, bu yzden itilip kaklacak bir enik gibidavranyorsun ona.

Cinsel gszln yaamn boyunca yakanbrakmad, seni hep rahatsz etti bu eksikliin. Btndncelerin bu rahatszlnn denetimi altndayd. indede grlyordu bu gszln getirdii eksiklik.Kendisine sevgi verme yeteneinden yoksun olduun iinkarn seni brakt. Yersiz kuruntularla dolusun, sinirlisin,skntdan boulur gibisin. Dncelerin hep cinsellik

evresinde dnyor. Seni anlayan ve sana yardm etmekisteyen biri cinsel dzenlilikten sz ediyor. Gndzlericinsel dncelerden arnkolabilmen ve bylece iiniyapabilmen iingeceleri cinselliini yaaman salamakistiyor bu kimse. Karn kollarnda aresizlik iindekvranr grmek yerine mutlu grmek istiyor.ocuklarnn benzi soluk olmasn, tersine yanaklar al alolsun, davranlar acmasz deil sevgi dolu olsun istiyor.Ama sen, cinsel dzenlilik sznn edildiiniduyunca, Cinsellik her ey deil, diyorsun. Yaamdadaha nemli eyler vardr, diyorsun. Sen bylesin ite,Kk Adam.

Ya da bir profesyonel devrimcisin; dnyaproleterlerinin Fhreri olabilecek birisin. Dnyayektii aclardan kurtarmak istiyorsun. Aldatlm kitlelersenden kayor, sense Durun, durun! diye bararakpelerinden kouyorsun. Durun ey kitleler! Sizinkurtarcnz olduumu gremiyorsunuz! Seninkitlelerinle

52

konuuyorum ben, Kk Devrimci; onlara kkyaamlarnn sefaletini gsteriyorum. Byk bir heves veumutla dinliyorlar beni. Senin rgtlerinde toplayorlar,nk orada beni bulmay umuyor onlar. Ama sen neyapyorsun? Cinsellik bir kk-kentsoyluuydurmacasdr, diyorsun. nemli olan iktisadietkenlerdir. Ama kalkp Van de Velde'nin Cinsel Teknikkitabn okuyorsun.

Bir bilge adam, senin iktisad kurtuluunu bilimseltemeller zerine oturtmay kendine grev edindi; sen,onu lm alna braktn. Bylece karna kan ilkhakikat yolunu tkayarak yaamn yasalarndan koptun,baka yola saptan. Bu hakikat yolunu gsterenin ilkgiriimi baarl oldu, sen, kalkp ondan ynetimi dev-raldn ve bylece onu ikinci kez ldrdn. lkin, bilgeadam senin rgtn datt. kincisindey-se hakikatyolunu gsteren bilge adam artk lmt, bu yzdensana kar koyacak durumda deildi. Bu adam, deerleryaratan yaama gcnn senin almanda bulunduunugzler nne serdi; ama senin gzn, bunu gremedi.Onun toplumbilimi senin toplumunu, senin devlerindenkorumak amacn gdyordu; sen bunu da anlamadn.Hi, ama hibir ey anlamadn sen!

Senin o szn ettiin iktisadi etkenlerinle bile birey beceremiyorsun. Yaamdan zevk almak iin iktisadkoullar iyiletirmen gerektiini sana anlatabilmek iinbilge bir insan canla bala alt, bu yolda cann verdi.Karn a bireylerin kltr gelitiremeyeceini anlat-

53


25/81

maya abalad; btn yaam koullarnn iktisadduruma bal olduunu, kendini ve toplumunu hertrl bask ynetimlerinden bamsz klman,kurtarman gerektiini anlatt sana. Evet, bu bilgeadam, seni aydnlatmaya abalarken yalnzca birtek yanl yapt; senin, kendini kurtarma yeteneinesahip olduuna inand. zgrln, bir kez elegeirdikten sonra brakmayacana, onukoruyabileceine inand. Bir yanl daha yapt buadam: Senin diktatr olmana izin verdi.

Bu bilge adamn bir kk ihmalinden dev biryalanlar dizgesi oluturdun. Yalanlardan,sulamalardan, ikencelerden, copulardan, cel-ltlardan, gizli polislerden, ispiyonculuk ve ih-

barclktan, niformalardan, mareallardan vemadalyalardan oluan bir yalanlar dzeni kurdun

bunlarn dndaki her eyi frlatp attn. imdi,nasl olduunu biraz daha iyi anlamaya balyormusun, Kk Adam? Pek deil, mi diyorsun?Peki, gel batan alalm: Yaamda ve sevgide mutluolmann iktisad koullar n makinalarlakartryorsun; insanlarn kurtuluu, devletin

byklyle salanr sanyorsun; milyonlarnayaklanmas demek, top arabalarnn geit treniyapmad demek diye dnyorsun; sevginin

bamszla kavumasn, Almanya'ya geldiindeelini uzatabilecein her kadnn rzna gemeklekartryorsun; yoksulluu nlemek iin yoksul,zayf ve aresizleri ortadan kaldrmak gerektiineinanyorsun-, ocuk bakmyla yurtseverler soyuyetitirme yi bir tutuyorsun; doum denetimiyle

on ocuklu analara madalya vermeyi birbirinekartryorsun. Senin kafandan kan, bu onocuklu ana fikrinin kurban deil misin sensanki?

Baka lkelerde de, u talihsiz kk szck,diktatrlk szc kulaklarnda yankland.Oralarda bu szce atafatt niformalar giydirdinve kendi iinden, seni nc Reich'a ve senintrnden altm milyon insan mezara gtrenkk, gsz, gizemli ve sadist subay yarattn.Sonra da kalkm, durmadan Heil! Heil! Heil! diye

baryorsun.te sen bylesin, Kk Adam. Ama kimse

sana neye benzediini sylemeye cesaret edemiyor.nk senden korkuyorlar Kk Adam, ve seninkkolman istiyorlar.

Kendi mutluluunu yiyip bitiren sensin. Tam birzgrlk iinde mutluluun tadn kardn olmadhi. Bu yzden byk bir oburluk iinde kendimutluluunu yiyorsun ve mutluluk salama, onukoruma sorumluluunu hi stlenmiyorsun.Mutluluunu korumay, onu, bir bahvannieklerini, bir iftinin rnlerini yetitirdii,onlara gereken besini verdii gibi beslemeyirenmekten yoksun braktlar seni. Bykaratrmaclar, ozan ve bilgeler kendi mutluluklarnkorumak iin senden katlar. Senin evrende, seninyrende mutluluu yiyip bitirmek kolay ama onukorumak ok gtr Kk Adam.

Neden sz ettiimi bilmiyorsun, deil miKk Adam? Bak dinle: Bir aratrmac kendi

bilim dal ya da makinas ya da toplumsal

54 55


26/81

Kendi mutluluunu yiyip bitiren sensin

fikri zerinde on yl, yirmi ya da otuz yl, hi durmadanalr. Yeni bulgularn ar ykn tek bana tamakzorundadr. Senin aptallklarnn, yanllarla dolu kkfikir ve ideallerinin dourduu sonulara katlanmak, buyanllar anlayp zmlemek ve sonunda, onlarn

yerine kendi yarg ve bulgularn koymak zorundadr. Obunlar yaparken sen ona hi yardmc olmazsn KkAdam. Hi, ama hi ii-

ni kolaylatrmaz, tersine "gletirirsin. rnein unlarsyleyemezsin: Bak dostum, durumlar dzeltmek iinne kadar ok altn gryorum. Benim makinam,benim ocuum, benim karm, benim dostum, benimevim, benim tarlalarm konusunda altn daanlyorum. Uzun yllardr undan undan yaknyorum,ama bu dertlerden kurtulmay baaramadm. Banayardmc olmana bir katkda bulunabilir miyim? Hayr,Kk Adam, yardmcna yardm etmeye kalkmadnhibir zaman. skambil oynarsn sen ancak, ya da bir

horoz dvnde avazn ktnca barrsn, ya da birbro ya da maden ocanda aptal aptal kleliini srd-rrsn. Ama yardmcna yardma komazsn hibirzaman. Neden biliyor musun? nk, her eyden nce,bir aratrmacnn sana dncelerinden baka verecekhibir. eyi yoktur. Kr datmaz, cret ykseltmez,toplu szleme yapmaz, ylba ikramiyesi vermez ve birelin yada bir elin balda yaaman salayamaz. Yalnzcakayg verebilir bir aratrmac, sense kayg istemiyorsun,yeterinden ok kayg, ve tasa duyuyorsun nk.

Ne var ki, yalnzca uzak durmakla, yardm eliniuzatmamak ya da yardm etmemekle kalsan, aratrmacsenin bu tavrndan dolay mutsuz olmayacaktr. Ne deolsa o senin iin dnyor, tasalanyor vearatrmalarn senin iin yapyor deildir. Onunyaamsal ilevleri onu bunu yapmaya ittii iin bu yoldaalmaktadr. Senin iin tasalanmay ve sana acmayparti nderlerine ve din adamlarna brakm-

56 57


27/81

tr. Onun istedii tek ey, senin sonunda kendi kendinebakabilme, kendini dnebilme, kendin iin tasalanmayetisini gelitirdiini grmektir.

Ama sen yardm etmemekle kalmyorsun; balon gibipatlyor, evreye tkrkler sayorsun. Aratrmac uzunve zorlu bir almadan sonra karna neden mutlulukveremediini, onu neden yrekten sevemediini ortayakardnda, kalkp bu aratrmacnn kendisininbir eh-vet dkn olduunu ne sryorsun. Kendi iindekiehvet dknn gzden rak tutmak iin bunusylediini ve sevme yeteneinden yoksun olmann

nedeninin bu olduunu aklndan geirmiyorsun. Ya da biraratrmac insanlarn neden kitleler halinde kanserdenldklerini kefetmi de, bu bulgusunu aklamsa vesen, Kk Adam, bir Kanser Patolojisi Profe-srysen,hele gzelce bir ayln da varsa, aratrmacnn birsahtekr olduunu ya da havadaki mikroplar konusundahibir ey bilmediini; aratrmalar iin ok paraharcadn ya da aldn syleyeceksin; ya da onun birYahudi mi, yoksa bir yabanc m olduunu soracaksn;ya da senin kanser sorunun, senin zemediin sorunzerinde alma yetkinlii olup olmadn saptamakiin onu muayene etmeye kalkacaksn; ya da hastalarnnyaamn kurtarmak iin senin byk bir gereksinmeduyduun eyi onun bulduunu kabul etmektense, ok,ama pek ok kanserli hastann ldn grmeyiyeleyeceksin.

Sana gre meslek onurun ya da bankada-

58

ki hesabn ya da radyum sanayisi ile olan ilikin,hakikatten ve renmekten ok daha nemlidir. te buyzden ok kk ve sefilsin, Kk Adam.

. Yani demek istiyorum ki, yardm etmemeklekalmyorsun, senin adna ya da senin yerine yaplan iiirkince bozuyorsun. imdi anlyor musun mutlulukneden senden kayor? Mutluluk, urunda allmasngerektirir; mutluluk gkten yamaz, kazanlr. Oysa senmutluluu yalnzca yalayp yutmak istiyorsun; buyzden senden kayor o da; senin kendisini kemirmeni,yutman istemiyor.

Aratrmac, zamanla, bulgularnn kullanm deeriolduuna, diyelim belli hastalklarn iyiletirilmesini, yada bir arln kaldrlmasn, kayalarn paralanmasn,ya da nlarn maddenin iine gemesini salayarakmaddenin iinin grlebilmesini olas kldna birokinsan inandrmay baarr. Sen, gazetede okumadanbunlara inanmazsn Kk Adam, nk kendi zduygularna gvenmiyorsun. Seni kk gren kimseyesayg duyuyor, kendini kk gryorsun; bu yzdenkendi z duygularna gvenemezsin ite. Amaaratrmacnn bulgusu gazetelere getiinde, yryerekdeil, koarak gelir yardm istersin. Daha dn sahtekrdediin, ehvet dkn, arlatan ya da kamu ahlknhie sayan tehlikeli bir adam diye andn aratrmacnnbir deh olduunu ilan edersin. Artk ona bir dhidiyorsundur. Yahudi nedir bilmediin gibi, hakikatya da mutluluk nedir bilmediin gibi, bir dhi ne-

59


28/81

dir bilmiyorsun, yle mi Kk Adam? Jack London'nMartin Eden adl kitabnda sana syledii szlerleaklayaym bunu da: "Dhi", insann sata kardrnlerinin zerine yaptrd bir markadr. Eer (dahadn bir eh-vet dkn ya da deli olan) aratrmacbir dhiyse, onun ortaya koyduu mutluluu yiyipbitirmeksenin iin daha kolaydr. nk artkpek okkk adam kar ve seninle birlikte, Dhi, dhi diyebarmaya balar. nsanlar artk akn akn gelmekte,rnlerini avucu-nun iinden yemektedirler. Birdoktorsan eer, hastalarn oalacaktr; daha nce

olduundan ok daha kolay iyiletirebilirsin onlar veok daha fazla para kazanabilirsin. Bunda ne ktlkvar sanki, diyeceksin Kk Adam. Doru, haklsn,drst ve iyi alarak para kazanmakta hibir ktlkyok kukusuz. Ama, o bulua hibir ey vermemek, onukorumamak, yalnzca smrmek ok ktdr. Seninyaptn budur ite. Buluun gelimesine katkda buluna-cak hibir ey yapmyorsun. Mekanik bir biimdeoburca, aptalca kabulleniyorsun bulguyu. Onun getirdiiyeni olaslklar ya da kstlamalar grmyorsun.Olaslklar grmyorsun nk grn yok,kstlamalarysa gryor ama kabullenmiyor,iniyorsun. Eer bir doktor ya da bakteriyolog olaraktifo ya da kolerann bulac hastalklar olduunubiliyorsan, kanser hastalnda mikroorganizma arar vebylece onlarca yllk aratrmay yok sayarsn. Birkeresinde bir byk adam, makinalarn belli yasalarlaaltn gsterdi sana; kalktn l-

drmede kullanlan makinalar yaptn,- canllar damakina yerine koydun. Bu yanl onyl deil, yzyl srdrdn; yanl kavramlar, yz binlerce bilimiisinin kafasnda kk sald; dahas, yaamn kendisi arhasar grd; nk canllar makina yerine koyduunandan sonra onurunu ya da profesrln, dinini,bankadaki hesabn ya da kiilik zrhn korumak iinyaama ilevleri gstermeye balayan herkesi suladn,katlettin, u ya da bu biimde onlara zarar verdin.

Anlyorum, dhillerin olsun istiyorsun, onlara gerekensaygy gstermeye de razsn. Ama iyi birdhi istiyorsun

sen. Uysal, terbiyeli bir dhi, lgnlklar olmayan, ksacashalim selim, ll ve uyarlanmbir dhi istiyorsun; btnengel ve kstlamalar ineyen, kural tanmaz,ehlilememi bir dhi deil. Kstl, kanatlan krplm vesslenip pslenmi bir dhi istiyorsun sen; kasabalarnnsokaklarnda utkulu tavrlarla dolatrabilecein, insaniine karmaktan utanmayacan bir dhi istiyorsun. tesen bylesin, Kk Adam. Kak atmay, kepedaldrmay iyi beceriyorsun amayaratma yetisindenyoksunsun. Zaten bu yzden bylesin, bu yzdendir ki,yaamn boyunca skc bir broya ya da bir resimmasasnn bana kapanyorsun, srtna deli gmlei geirirgibi parmana evlilik yz geiliyorsun. Ve buyzdendir ki ocuklardan nefret eden bir retmensin.Gelime yok sende, yeni bir dnce gelitirmene olanakyok, nk sen yalnzca

60 61


29/81

aldn bugne dek, bir bakasnn gm tepsidesunduu eyi kakladn yalnzca.

Bunun neden byle olduunu anlayamyorumdiyorsun yle mi? Ama baka trl olamaz ki?Bunun nedenlerini ben syleyebilirim sana. KkAdam, nk sen, bir hayvan gibi huysuz bir halde

bana geldiinde tandm seni; seni o halinlegrdm. Byk bir boluk ya da gszlkduyduun, ya da ruhsal-aklsal salnn en bozukolduu anda geldin bana. Bylece, seni tandm.Sen yalnzca orbaya kepe daldrmasn bilirsin,

yalnz almasn bilirsin sen. Bir ey yaratamaz,veremezsin. nk temel bedensel davrannsrekli olarak kendini tutman ve kin gtmenigerektiriyor; nk iin-

Kanatlar krplm, sokaklarda utkulu tavrlarladolatrabilecein, insan iine karmaktan

utanmayacan bir dhi istiyorsun

de gerek ve doal sevgi ve verme duygusuuyandnda birden panie kaplyorsun. Sendekialma eyleminin temelde yalnzca bir anlam var:Kendini byk bir oburluk iinde parayla,mutlulukla, bilgiyle doldurmak istiyorsun, nkkendini bo, a, mutsuz hissediyorsun KkAdam; gerekten bilgili saymyorsun kendini, ya dagerekten renmek istediine inanmyorsun. Geneayn nedenle hakikatten kayorsun. Kk Adam:inde bulunan sevgi, tepkesini salverir diye

kayorsun ondan. Hakikat, kanlmaz olarak,burada sana benim gstermek istediim, anlatmaktayetersiz kaldm eyleri gsterecektir nk. Sense

bunu istemiyorsun Kk Adam. Yalnzca birtketici ve yurtsever gibi grnmek istiyorsun, okadar.

una da bak! Yurtseverlii yadsyor bu adam!Devletin, ve onun z olan ailenin koruyucusuyurtseverlii yadsyor! Bu adam susturmak gerek!

Sendeki ruhsal kabzlktan szedildiini du-yunca byle bir yaygara koparyorsun ite. Buszleri dinlemek, anlamak istemiyorsun. Barmakistiyorsun yalnzca. Haydaa! yi gzel ama, mutluolma yetisinden yoksun olmann nedenlerini sakinsakin anlatmama neden izin vermiyorsun?Gzlerinde korku gryorum-, bu soru seni okilgilendirmie benziyor. Dinsel hogr denyanasn deil mi. Dilediin dine, kendi dinineinanmak istiyorsun. Buna bir diyeceim yok. yiediyorsun. Ama bu kadarla kalmyorsun ki? Kendidininden baka din olmasn istiyorsun. Kendi dininekar hogrlsn, ama ba-

62


30/81

63


31/81

kalarnnkine kar hi de hogrl deilsin. Birikalkp da bir kiisel Tanr yerine doaya hayranlkduysa, ve doay anlamaya alsa, fkedenkuduruyorsun. Evli iftler artk bir aradayaayamayacaklarn anladnda, elerden birinintekini dava etmesini, karsn ya da kocasnahlkszlkla, kabalkla sulamasn istiyorsun.Karlkl verilmi uygar bir ayrlma kararn,

boanmak iin geerli neden saymyorsun sen, eybyk isyanclarn kk torunu. Sen de bir ehvetdknsn nk ve bundan korkuyorsun. Hakikati,

bir aynada, elle tutamayacan bir yerde grmekistiyorsun. Sendeki tutucu yurtseverlik, bedenselkatlndan, kaslmalarndan, ruhsal kabzlndankaynaklanyor Kk Adam. Hakikati syleyendostlarn kltan geiriyorsun ama gene de, dostunolduum iin sylyorum bunlar, seni aalamakiin deil. u senin yurtsever dediklerine bir gzatalm: Onlar yrmez, asker gibi uygun admgiderler. Dmandan nefret etmezler, her on ylda

bir falan deitirdikleri geleneksel dman larvardr onlann. Geleneksel dman bir on yl sonrageleneksel dost olur, sonra gene geleneksel dman.Trk sylemezler; asker havalar barrlar.Kadnlarn kucaklamazlar; onlarn stne kargecede u kadar sefer unu, unu yaparlar.Benim hakikatim karsnda yapabilecein hibirey yok, Kk Adam. Olsa olsa, gemite pek okgerek dostuna yaptn gibi gebertirsin beni. sa

gibi, Rat-henau, Karl Liebknecht, Lincoln ve dahabirok-, lar gibi ldrebilirsin beni. Almanya'dabuna

alaa etmek diyordunuz. Uzun vadede, buyaptklarnseni alaa etti. Ama gene de kendinegre bir yurtsever olmaktan vazgemedin. Sevgiyehasretsin, iini seviyor ve ekmek paran ondankazanyorsun; senin iin, benim bilgimle, ve

bakalarnn bilgisiyle beslenmektedir. Sevginin,almann ve bilginin anayurdu yoktur, gmrkdenetiminden gemez bunlar, niforma tanmaz.Onlar, evrenseldir ve btn insanl kapsar. Ne varki, sen kk bir yurtsever olmak istiyorsun, gereksevgiden korkuyorsun nk, iine kar olan

sorumluluundan, bilgiden korkuyorsun. Buyzdendir ki sen yalnzca bakalarnn sevgisini,alma ve bilgisini smrmekten baka bir eyyapamazsn, bunlan kendin asla yaratamazsn. Buyzdendir ki, kendi mutluluunu aydnlktan rken

bir gece hrsz gibi alyorsun; ve bu yzdendir ki,ba-kalannn mutlu olduunu grdnde kskan-lktan atlarsn.

64 65

Kendi mutluluunu aydnlktan rken bir gecehrsz gibi alyorsun


32/81

Susturun u adam! Yabanc uyruklu o! Birgmen! Oysa ben bir Almanm, Amerikal,Danimarkalym, Norveliyim!

Brak bu szleri Kk Adam! Sen hem birAmerikan gmeni hem de bir dnya gmenisin.Anadan doma bir gmensin sen. Bu dnyaya birrastlant sonucu gelmisin, ve geldiin gibi, sessizcegideceksin. Neden baryorsun byle, biliyor musun?Korkuyorsun da ondan. Bedeninin kaskat kesildiini,giderek kuruduunu hissediyorsun. te bu yzdenkorkuyor ve yardm aryorsun. Ama sana yardma

gelenlerde de benim hakikatimi bastracak g yok ki?Senin yardmclarn bile bana gelip karsndan, hastaocuundan yaknyor. Gsterili giysilerinikuandnda iindeki insan gizliyor O; ama bendenhibir eyini gizleyemez; onu da rlplak grdm ben.

Polise kaydn yaptrm m? Evraklar tamam m?Vergilerini dzenli demi mi? Aratrn, soruturun. Buadam devlet iin bir tehlikedir, ulusun onurunulekelemektedir!

Evet, Kk Adam, polise kaydm yaptrdm,gerekli tm ilemleri yaptrdm, evraklarm tamam vevergimi tmyle dedim. Aslnda ne devlet seninumurunda ne de ulusun onuru. Senin doal yapn, hastabakm odamda grdm haliyle kamuya aklayacamdiye dn kopuyor, korkudan tir tir titriyorsun. Buyzden bana bir siyasal su yklemenin, beni yllarca

parmaklklar ardna kapatmann yollarn aryorsun. Seniiyi tanrm, Kk Adam. Diyelim bir SavcYardmcssn, yurtta ya da yasalar korumakumurundabile deil; seni ilgilendiren tek ey,' okkal bir davayakalayp, bir an nce Basavcla atanmaktr.

Kk Savc Yardmclarnn istedii tek ey budurite. Sokrat zamannda da byleydi, ona da ayn eyiyaptlar. Ama tarihten ders almazsn ki sen. Sokrat' senldrdn, bugn bile bu yaptnn farknda deilsin vebu yzden hl bataklktasn. Sokrat' senin iyi ahlknhie saymakla suladn. O bugn de senin o kurallarnhie sayyor, ey zavall Kk Adam. Onun bedeninildrdn ama akln ldreme-din. Dzenin karlaruruna ldrmeyi srdryorsun; ama korkaka, sinsisinsi ldryorsun. Beni herkesin nnde ahlkszlklasularken dorudan gzlerimin iine bakamazsn. nkhangimizin daha ahlksz, hangimizin ehvet dkn,hangimizin ak sak yaynla-

66

67Neden baryorsun byle, biliyor musun?Korkuyorsun da ondan


33/81

nn hayran olduunu ok iyi biliyorsun. Biri saylarkabark olan tanlar arasnda ak sak fkraanlatmayan tek bir kii olduunu sylemiti; o birkii bendim. Hangi nemli, ya da nemsiz konumdaolursan ol, ak sak fkralardan pek holanyorsunKk Adam, bunu adm gibi biliyorum, bunlarnhangi kaynaktan geldiini de biliyorum. yisi misesini karma sen. Kimin sulu kaca belliolmaz. Ama bak, gelir vergimi yz dolar eksiktuttuumu kantlamay baarabilirsin; ya da birkadnla eyalet snrn gemekle ya da sokaktaki bir

ocukla tatl tatl konumakla sulayabilirsin beni.Bu

yukardaki tmce, ancak senin aznda birsulama niteliine brnebilir; zel bir ses tonuyla,yap yap ve hain, kt bir sesle syleyebilirsin buszckleri. Bunu ancak sen becerebilirsin. Ve bakahibir ey bilmediinden, benim de sana

benzediimi sanrsn. Yok, Kk Adam, ben sanabenzemem ve bu konularda hibir zaman sanabenzemedim. Bu szlerime inanp inanmayacanumurumda deil. Sende makinah tfek, bendeyse

bilgi var evet, biliyorum. Rol blm yaplm.Bak, Kk Adam, sen kendi varln yle

ykyorsun:1924 ylnda insan kiiliinin bilimsel bir in-

celemesinin yaplmasn nerdim. Hevesli grn-dn.

1928'de almalarmz ilk somut sonularnvermeye balad. Gene byk bir heves ve isteklilikgsterdin, bana onursal rektrlksan bile verdin.

1933 ylnda, aldm bu sonular senin ya-ynevlerinden birinde kitap haline getirmek istedim.Hitler iktidara yeni gelmiti. Hitler'in, seninkiiliinin kabuk balam olmas nedeniyleiktidara geldiini grdm. Kitab kendi yaynevinde

basmay kabul etmedin, nk kitap, senin, birHitler'i nasl rettiini gsteriyordu.

Kitap gene de yaymland, sen de istekliliinisrdrdn. Ama bu kez susarak, kitab yo-kumsayarak ldrmeye kalktn, nk Bakan n

kitaba kar olduunu aklamt. Bakann,69

Uzayan hasret

68


34/81

ayrca analara, ocuklarnn, cinsel organlarndaduyduklar heyecanlarn bastrlmas gerektiini vebunun iin de onlar soluklarn tutmaya altrmalariin zorlamalarn sylyordu.

Tam on iki yl sustun. Bir zamanlar ilgini eken,vgn kazanan kitabmdan hi sz etmedin. 1946'dakitap ikinci basmn yapt. Onun bir klasik olduunuilan ettin. Bugn bile hl tutuyorsun kitabm,beeniyorsun.

Bireysel saaltmn deil, zihinsel bozukluklarn(akl hastalklarnn) nlenmesinin nemli olduunu sana

retmeye baladm gnden bugne tam' yirmi ikiuzun, skntl ve olaylarla dolu yl geti. Yirmi iki ylboyunca, insanlarn u ya da bu lgnla dmelerinin,u ya da bu belalara dolanmalarnn zihin ve beden-lerinin kaskat kesilmesinden, sevgi duyma, sevme vebunun tadn karma yetisinden yoksun olmalarndankaynaklandn rettim sana. nsanlarn gvdesinin,sevme edimi srasnda baka hayvanlarnki gibi kaslpgeveyememe-si nedeniyle bunun byle olduunuanlatmaya altm.

Bunu ilk sylediim gnden yirmi iki yl sonra,bugn, kalkm dostlarna, bireysel saaltmn deil,zihinsel bozukluklarn nlenmesinin nemli olduunusylyorsun. Ve binlerce yl nasl davrandnsa, geneyle davranyorsun: Varlacak hedefin ne olduunusylyor ama ona nasl eriileceini aklamyorsun.nsan kitlelerinin sevisel yaamndan sz edemiyorsun.Akl hastalklarn nlemek istiyorsun. Bunu

sylemekte saknca grmyorsun; zararsz ve arbalszckler bunlar sana gre. Ama ii, boy gsteren cinselyoksullua dokunmadan yapmak istiyorsun. Cinselyoksulluk szcklerini azna bile almyorsun; nkyasak. Ve bir tp doktoru olarak iinde bulunduunbataklktan kamyorsun.

Bir teknisyen kalksa, uma tekniklerini aklasa,ama motorla pervanenin gizlerinden hi sz etmese, naslolur? te, ruhsal-saaltmn teknisyeni olan sen byledavranyorsun. Korkaksn sen. Tasmdaki hoafn

tanelerini ayklayp yemeye varsn ama gllerimindikenine katlanamazsn. Beni pis fkralarna konu edensen deil misin, ha? Bana bedensel boalmapeygamberi diyen sen deil misin? Ha, Kk ruhdoktoru? Bedenleri gsz kocalar tarafndan hrpalanangen gelinlerin yaknmalarn duymadn m hi?Duyduklar sevginin gereini yerine getirememektenatlayan ergin ocuklarn ektii acya tank olmadn mhi? Gene de gvenliinin hastalarndan daha nemli ol-duunu sylyorsun, ha? Daha ne kadar arballkdediin o eyi tbbi ykmllklerine ye tutacaksn?Kullandn taktiklerin, milyonlarn yaamna malolduugerekliini daha ne kadar grmezlikten geleceksin?

Gvenliini, hakikate ye tutuyorsun. Acun-salYaam Enerjisi'ni bulduumu duyduunda, Bu ne ieyarar? Hastalar nasl iyiletirir? diye sormadn. Yok,buna benzer bir soru duymadm senden. Ancak, Maineeyaletinde doktor-

7071


35/81

luk yapma ruhsat var mym diye sordun. Senino kk ruhsatlarnn benim almalarm

bozmaktan ama azck bozmaktan baka ieyaramayacan, almalarm engelleyemeyece-ini bilmiyorsun. Cokusal vebann ve yaamenerjisinin bulgucusu olarak bu dnyann heryannda bir anlam ifade ettiimi, benden fazla

bilgisi olmayan hi kimsenin beni snayamaya-can, denetleyemeyeceini bilmiyorsun.

imdi, gelelimsenin u zgrlk sarholuuna.Bugne dek hi kimse, neden kendine zgrlk

salayamadn, ya da saladnsa neden hemen biryeni efendiye teslim ettiini sormad.una da bakn! Dnya proleterlerinin dev-

rimci dalgasna dil uzatyor! Demokrasiye diluzatyor! Gebertin u kar-devrimciyi! Kahrolsunkar-devrimciler!

Dur, dur, heyecanlanma birden, sen ey de-mokratlarn ve btn dnya proleterlerinin kkFhrer'i. Bana kalrsa, gelecekte sahip olacan

gerekzgrlk, senin Parti Kongrelerinde alacanon binlerce karardan ok u bir sorununyantlanmasna baldr.

Gebertin unu! Ulusun ve devrimci prole-taryann onurunu lekeliyor! Kuruna dizin! Haydiduvar dibine!

Ne "Viva!"diye haykrman, ne de "Gebertin!"diye barman seni amacna bir adm bileyaklatracak deildir, Kk Adam. nsanlarduvar dibine dikmekle zgrlne kavutuunusanyordun, deil mi. Bir kerecik olsun kendiniayna karsna diksene!

ldrn, gebertin!Dur bir dakika, Kk Adam. Seni aalamak,

kltmek deil amacm, yalnzca, neden bugnedek zgrln elde edemediini ya da elindetutamadn gstermek istiyorum, o kadar. Bunurenmek istemez misin, ha?

ldrn, gebertin, ldrn!Pekl, ksa keseceim: Bir rastlant sonucu

zgr bir durum iinde bulunduunda, iindekiKk Adamn nasl davrandn anlatacamsana. Diyelim ocuk ve erginlerde cinsel saln

salanma ve korunmas zerine almalar yapanbir Enstitde rencisin. Bu harikulade fikir okhouna gitti, savaa katlmak istedin. Benimenstitmde yle bir olay oldu:

ldrn,: gebertin!

rencilerim mikroskoplarnn bana km,yaam zerreciklerini inceliyorlard. Sense

72 73


36/81

Acunsal Yaam Enerjisi toplayan aygtta oturu-yordun,plaktn. Gelip senin de incelemelere katlmannerdim. Bunun zerine, toplama aygtndan rlplakkalktn, kzlarn ve kadnlarn arasnda tm plaklnsergiledin. Seni hemen azarladm, ama nedenazarlamakta hakl olduumu anlayamyordun. Bensekendi payma, senin bunu anlamamann nedenini kavra-yamamtm. Daha sonra, seninle yaptm ayrntl birtartma sonunda, cinsel sal savunan bir Enstitde,bu trden bir zgrlk olmasn beklediini itiraf ettin.ok gemeden, Enstitye ve onun temel fikrine kar

byk bir kin ve aalama duyduunu ve bu yzdenyle uygunsuz davrandn anladn.

zgrln poker fii gibi harcadna bir bakarnek vereyim. Yaamnn her annda byk bir cinselalk iinde bulunduunu, kar cinsten olan herkesebyk bir doymakbilmez-likle baktn artk u kadarckocuklar bile biliyor; dostlarnla sevgi konusundakonutuunda, azndan yalnzca ak-sak fkralarnktn, ksacas, aklnn yalnzca iren ve ak-sakeylere altn herkes gibi, benim gibi, sen debiliyorsun. Bir gece, arkadalarnla sokaktayryordunuz, hep bir azdan yle bardnzduydum: Kadn istiyoruz! Kadn istiyoruz!

Geleceinden kayg duyduum iin, mutsuzluununnedenini anlamay ve bunu ortadan kaldrmayrenmeni salayabilecek rgtler kurdum. Sen vedostlarn, bu toplantlara oluk oluk akn ettiniz. Bununsebebi neydi acaba K-

k Adam? Balangta bunun itenlikli bir davranolduunu sandm, yaantn iyiletirmek iin byk biristek duyduunu, toplantlara bu yzden geldiinisandm. Seni harekete geiren drtnn ne olduunuancak bir hayli zaman sonra anladm. Burann deiiktrden yeni bir genelev olduunu sandn, kendine kolayyoldan bir kz bulacan, stelik be para bile vermedengnn gn edeceini umdun. Bunu anlaynca aslndasenin yaantn iyiletirmene yardmc olmak iinkurulmu olan bu rgtleri dattm. Byle bir rgtntoplantsnda bir kzla tanmakta bir ktlk

grdmden deil, bu rgtlere bylesi irendncelerle yaklatn iin dattm hepsini. te buyzden kalkt bu rgtler ve sen, bir kez daha bataklniindeki yerini korudun... Ne o, bir ey mi dedin?

Proletaryay bozan kentsoylulardr. ProletaryannFhrer'leri bu bozukluu giderecek. Bu pislii askerigle, yumruklaryla temizleyecekler. Hem ayrca,proletaryann cinsel sorunlar kendiliindenzmlenecek.

Bu szleri ok duyduk, Kk Adam. Proleterlerinanayurdunda da byle yapmlard: cinsel sorunlarnkendiliinden zmlenmesini beklemilerdi. Bununsonucu Berlin'de grld: Proletaryann askerleri gecesabahlara dek kadnlarn rzna getiler. Bunu sen debiliyorsun.. Senin o devrimci onur ampiyonlar,dnya proleterlerinin askerleri seni yle bir lekeledilerki, daha yzyllarca tayacaksn alnndaki bu karay. Bugibi olaylar yalnzca savata

74 75


37/81

olur diyorsun, ha? yleyse gel bir baka ykanlataym sana:

Proletaryann diktatrlne byk bir co-kuyla inanan, Fhrer niteliklerine sahip biri, cinseldzenlilik konusunda da inanl grnyordu. Banageldi ve unlar syledi: Harikasn sen. Karl Marxnasl insanlara ekonomikbamszla kavumannyolunu gsterdiyse, sen de insanla cinsel

bamszla kavumay rettin: 'Gidin, nnzegeleni becerin, dedin onlara.' Ben, byle, demiim.Sen, her eyi ters anlarsn, Kk Adam. Benim

sevgiyle sarlma de-

diim ey, senin yaamnda iren bir yatak se-rveni haline gelir.

Neden sz ettiimin bile farknda deilsin,Kk Adam. te bu yzdendir ki tekrar tekrar vede gidip gidip bataa saplanyorsun.

Eer sen, Kk Kadn, hibir zel nitelik veyetenein olmad halde, yalnzca kendi ocuunyok diye retmenlik ediyorsan, bu ura semenintek nedeni buysa eer, verdiin zararlarn haddihesab yok demektir. Senin grevin ocuklareitmektir. Eitimi ciddiye alacak olursak,

ocuklar eitmek demek, ocuklarn cinselliinidoru bir biimde ynlendirmek demektir.ocuklarn cinselliini doru bir biimde

ynlendirebilmek iin, insanin kendisinin sevgidenen eyin ne olduunu bilmesi ve sevgiyi yaamas

gerekmektedir. Oysa sen imansm, biimsiz birgrnmn var, ekicilikten yoksunsun. Yaamdolu, ekici bedenlerden derin, ac bir kinle nefretetmen iin yalnz bu durumun yeter. Seni iman yada ekicilikten yoksun olmakla suluyor deilim!Sevginin tadn karamamakla da suluyordeilim seni (bunu sana verecek salkl bir erkekgrmedin); ocuklarda bulunan sevme yetisinianlamadn nedeniyle de sulamyorum. Neylesuluyorum, biliyor musun, ekicilikten ve sevmeyetisinden yoksun oluunu bir erdem saymak ve eer bir ilerici okul da alyorsan iindeki ackinle ocuklarda bulunan sevgi'yi ldrmekle

suluyorum seni. Bu bir cinayettir ite irkin KkKadn. Salkl ocuklarn iinde bulunan sevgiyi,salkl babalarna yabanclatrd-


38/81

76 77


39/81

n iin zararl senin varln; bir ocukta bulunansalkl sevgiyi hastalk belirtisi olarak grdn iinzararl. F gibi olduun iin, bir f gibi sada soldayuvarlandn, bir f gibi dndn, bir f gibieittiin iin zararlsn sen. Alakgnlllk gsterip birkeye ekilmek yerine o f grnmn ve yapayl-n sahte glmsemenin ardna gizlediin ac kinini buyaama zorla kabul ettirmeye, btn bunlar yaatmayaabaladn iin zararlsn.

F gibi olduun, bir f gibi dndn, bir fgibi eittiin iin, yapayln sahte glmsemenin

ardna gizliyorsun

Ve sen Kk Adam, salkl ocuklar bylesikadnlarn eline teslim ettiin, ilerinde bulunan aclve zehirlerini salkl ruhlara dkmesine gzyumduuniindir ki, kksn. Bu yzden byle dnyor, buyzden byle yayorsun; ve dnya, bu yzden byledir.

Bak sen naslsn, Kk Adam: Byk abalarladurmadan alarak vardm sonularn ne olduunu vene uruna savatm renmek iin bana geliyorsun.Ben olmasam, kk bir kasaba ya da kyde,tannmam bir pratisyen doktor olarak kalacaktn. Sanabilgimi vererek, iyiletirme yntemlerimi reterek b-

yk bir doktor olman saladm. zgrln, gnn herdakikasnda nasl engellendiini, zgrlkten yoksunolma durumunun nerelerden beslendiini rettim sana.Gittin, bir baka lkede, benim almalarm anlatan,bulgularm bilimin hizmetine sunan bir kii oldun;sorumlu bir konuma getirildin. Dilediini yapmakta, sa-na verdiim bilgiyi dilediin yerde kullanmaktazgrsn. Buna hibir diyeceim yok. Drstlne,itenliine gvenim var. Ama sen iin iin kendini banabaml hissediyorsun, nk kendi bana ve kendiolanaklarnla gelime yetisinden yoksunsun. Bendenbilgi almak, bylece kendine zgven salamak,gelecei grebilmek ve her eyden de nemlisi gelimekiin bana gereksinmen var. Btn bunlar sevinerek ve-ririm sana Kk Adam. Karlnda hibir eyistemem. Ama sen kalkp, benim rzna getiimisylyorsun. zgrlk konusunda terbiyesizlikediyorsun, Kk Adam. Ama zgrl-

78 79


40/81

Kartaln altndan kan civcivler

kstahlkla kartrmak kleliin zgn zel-liklerindendir. zgr olduunu ne srerek ve bunasnarak, almalarn konusunda rapor yazmaktankamyorsun. zgrsn nk, bamszsn ibirlii etmekten ve sorumluluktan bamsz. te

bu yzden kksn sen Kk Adam ve dnya,ite bu yzden byle. Bir kartal, tavuk yumurtalarzerine kulu-

kaya yatsa ne olur, biliyor musun Kk Adam?Balangta kartal, yumurtalardan kartal yavrularkacan, bunlar bytp byk kartallaryetitireceini sanr. Bir de bakar ki, yumurtalardancivciv kyor. aresizlik iinde bulunan kartal,civcivlerin byyp kartal olacan umar genede. Bir kez daha kulukaya yatar, sonu ayn. Kartal

bu durumda, gdaklayan tavuklarla civcivleri yemeitkisini bastrmak iin ok uramtr. Onu yemektenalkoyan tek ey kk bir umuttur. Yani bucivcivlerden birinin, bir gn kk bir kartal

olabilecei, byyp kendisi gibi yetenekli, kendisigibi ook ok ykseklerdeki yuvasndan bakpuzaklklar grebilecek, bylece yeni dnyalar, yenidnceler ve yeni yaama biimleri

bulunduunu anlayp bunlar arayabilecek bykbir kartal olabilecei umudu. zgn ve yalnz kartalyumurtalardan kan tavuk ve civcivleri yemektenalkoyan ey yalnzca bu kck umuttur. Ta-vuklara ve yavrulara gelince, onlar bir kartalnkulukaya yatmas sonucu dnyaya geldiklerindenhabersizdirler. Nemli, karanlk vadilerde ookok ykseklerde sarp kayalarn zerindeyaadklarndan habersizdirler. Tek bana kalmkartal gibi uzaklara bakmazlar. Kartaln kendilerinegetirdii yiyecekleri tknp durmaktadrlar boyuna,durmadan gagalamakta ve karnlarndoyurmaktadrlar. Yamur yadnda ya da frtnakoptuunda onun gl kanatlan altnda snmakta,korunmaktadrlar. Kartalsa kendi gvdesini frtnayasiper etmekte, herhangi bir korumadan yoksun

bulunmaktadr.

8081


41/81

Daha da kts, bu tavuklar ona tuzaklar kurmakta,siperler ardna gizlenerek ona ucu sivri kaya paralar,talar atmaktadrlar. Onlarn kendisine ktlk yaptnanlayan kartal ilkin bu tavuklar paralama istei duyar.Ama dnr, onlara acmaya balar. Belki, diye umar,gn gelir, bu yalnz nn gren ve gdaklamaktan,yalayp yutmaktan baka bir ey bilmeyen civcivlerarasndan kartal gibi olma yetisine sahip bir yaratkkar.

Yalnz kartal, bugn bile umudunu yitirmi

deildir. Bu yzden kulukaya yatmay, civcivlerkarmay srdrmektedir,Sen bir kartal olmak istemiyorsun, Kk Adam, bu

yzden de akbabalara yem oluyorsun. Kartallardankorkuyorsun, bu yzden srler halinde yayor, sendenkalabalk olan srler tarafndan da yutuluyorsun.nk senin tavuklarndan bazlar da akbabayumurtalar zerine kulukaya yatt. Ve akbabalar,kartallara, seni daha ileriye, daha iyi gelecekleregtrmek isteyen kartallara kar olan Fhrrler halinegeldi. Akbabalar sana le yemeyi ve birka budaytanesiyle yetinmeyi retti. Sana bir de Heil, Heil,Byk Akbaba! diye haykrmay rettiler. imdibyk kitleler halinde alktan kvranyor ve lyorsun,ama gene de senin yumurtalarna kulukaya yatankartallardan korkuyorsun.

Yaptn her ey ereti, Kk Adam: Evini birkum tepeciinin zerine kurmusun, yaamn, kltrnve uygarln, bilimin ve tekniin, sevgin ve ocuklarnaverdiin eitim, hep e-

reti. Bunu bilmiyorsun, bilmek de istemiyorsun; sanabunu syleyen byk adam da ldryorsun. Byk birbunalm iinde, gelip gelip ayn sorular soruyorsun-.

ocuum ok inat, her eyi krp dkyor,geceleri karabasanlarla uyanyor, akimi derslerineveremiyor, kabzlk ekiyor, benzi soluk, yrei kat. Neyapmalym? Bana yardm et!

Ya da: Karm bana kar cinsel istek duymuyor,beni hi sevmiyor. Bana ikence ediyor, sinir nbetlerinetutuluyor, bir yn erkekle geziyor. Ne yapmalym?

Syle!Ya da: Yeni ve ok daha ldrgen, korkun bir

sava patlad; oysa biz tm savalar nlemek iinyapmtk son sava. imdi ne yapacaz?

Ya da: Varlyla vndm uygarlk, enflasyonnedeniyle kyor. Milyonlarca insan yiyecektenyoksun, lm al iindeler, birbirlerini ldryor,alp rpyor, insanlktan kyorlar. Umutlarnyitirdiler. Ne yapmalyz?

Ne yapmalym? Ne yapabilirim? Sonsuzgemiten beri, yzyllardr ayn soruyu soruyorsun.

Hakikati gvenlie ye tutan bir yaam biimi iindeelde edilen byk baar ve bulgunun yazgs udur: Senintarafndan byk bir agzllkle yalanp yutulmak vesonra gene senin tarafndan dk olarak atlmak.

Byk, yrekli ve yalnz olan birok adam, neyapman gerektiini oktan syledi sana. On-

82 83


42/81

larn retilerini arpttn, krp dktn ve onlarortadan kaldrdn. Her seferinde, onlar terstarafndan yakaladn; byk hakikati deil dekck yanl yaamnn yolgstericisi olarakgrdn; Hristiyanlkta, toplumbilim retisinde,Halkn egemenlii konusunda, yani ksacas, elinidedirdiin her konuda byk doruyu deil, kkyanl setin. Bunu neden yaptn soruyorsun, ha?Bu sorunun ciddi olduunu sanmyorum. Sorunuyantlarsam, hakikati iittiinde nne gelenildrecek denli fkeleneceksin:

Evini derme-atma kurdun ve btn bunlarbyle yaptn, nk iinde yaam duymayetisinden yoksunsun; nk ocuklarndaki sev-giyi daha domadan ldryorsun; hibir canlifadeye, hibir zgr, doal davrana kar ho-grl davranamazsn, doalla dayanamazsnnk. Dayanamadm iin de, korkuyor ve unusoruyorsun: Bay Jones ne der? Yarg Smith neder acaba?

Dnrken de korkak davranyorsun, KkAdam, nk gerek dnme eylemi, bedenselduygularla birarada gerekleir, sense bedenindenkorkarsn. Pek ok byk adam syledi sana:Aslna dn iinden gelen sesi dinle gerekduygularnn buyruuna uy sevgiyi yeert, sev.Ama onlarn szlerine kulaklarn tkadn; sardnsen, nk kulaklarn bu szlerden sar olmutu.Sylenenler usuz bucaksz llerde yitti; hakikati

syleyen yalnzlarn sesiyse, senin korkunboluun iinde, senin llerinde yokoluyor KkAdam.

84

Hibir canl ifadeye, hibir zgr, doal davrana

kar hogrl davranamazsn

Nietzsche'nin seni bermensch'lie (stn-insan'la) ykseltmesiyle Hitler'in Untermensch'lie (Aainsan'la) alaltmas arasnda bir semeyapman gerekti. Heil! diye haykrdn veUntermensch'i setin sen.

Demokratik bir anayasayla Stalin'in dikta-trl arasnda bir seme yapman gerekti. Stalin'indiktatrln setin.

Freud'un, cokusal hastalklarn ekirdeinincinsellik olduu yolundaki aklamasyla, geneonun, kltrel uyarlama kuram arasnda bir seme

yapman gerekti. Sana hibir dayanak noktastanmayan kltr felsefesini setin, cinsellikkuramn bir kenara attn.

85


43/81

sa'nn grkemli sadelii ile Paul'n, papazlarnmrboyu bekar, seninse mrboyu ve de zorunluolarak evli kalman konusundaki yasas arasnda birseme yapman gerekti. Papazlarn bekarln ve zorunluevlilii setin. sa'nn, ocuk sa'y salt sevgisiyledouran yaln anasn bir kenara attn.

Marx'n, nesnelerin deerini reten tek ey olansendeki yaayan igcnn retkenliini salama fikriile devlet fikri arasnda bir seme yapmak durumundakaldn; kendi iindeki yaayan eyi tmyle birkenara, atarak devlet fikrini setin.

Fransz Devrimi srasnda acmasz Robes-pierre ilebyk Danton arasnda bir seme yapman gerekti.Acmaszl setin, bykl ve incelii daraacnagnderdin.

Almanya'da, bir yanda Goering ve Himmler, biryanda Liebknecht, Landau ve Mlsham vard, yanlardanbirini semek durumunda kaldn. Himmler'i emniyetmdr yaptn ve gerek dostlarn ldrdn. JuliusStreicher ve Walter Rathenau arasnda bir seme yaptn:Rathenau' yu katlettin.

Lodge ile Wilson arasnda bir seme yaptn:"Wilson'u ldrdn.

Acmasz Engizisyonla Galileo'nun hakikatiarasnda seme yaptn. Bulgularndan yararlanmaktaolduun byk Galileo'yu, onur krc szler sylemeyezorlayarak ikence iinde ldrdn. u yirminciyzylda, Engizisyon yntemlerini bir kez daha dirilttin.

Akl hastalklarnn belli bir adan deer-

lendirilmesiyle ok uygulamal saaltm arasnda semeyaptn. Kendi z sefaletinin dev boyutlara vardnanlamak zorunda kalmayasn diye, gzlerini drt amak,baklarn bulandr-mamak gerekliyken kr kalabilmekiin ok yntemini setin.

Kanser hcresi konusundaki bilgisizliini, benim,onun gizleri konusunda yaptm ve milyonlarca insannyaamn kurtaracak olan aklamalarm dinlemeye yetuttun. Kanser konusundaki samalklarn gazete vedergilerde durmadan yineliyorsun, ocuunu, karn yada anan kurtarabilecek bilgi konusunda suskun

kalyorsun.Sen, Hindistanl Kk Adam, yurdundamilyonlarca insan alk eker, lrken, ineklerinkutsall konusunda Mslmanlarla ekiiyorsun. Sen,Kk talyan ve sen Kk Tries-teli Slav, pl prtiinde dolayorsun ama Tri-este'nin talyan m, yoksaSlav m olduunu akla kavuturmaktan bakaderdin yok. Ben de u Trieste'yi, dnyann her yanndangelen gemilerin bir liman sanrdm!

Hitler'cilerin milyonlarca insan ldrmelerindensonra, kalkm onlar asyorsun. Milyonlarldrmelerinden nce nerdeydin peki, o vakit nednyordun? Dzinelerle ceset oturup dnmen iinyeterli neden deil miydi? nsanlnn kprdanmas iinmilyonlarca ceset mi gerekliydi?

Bu kklklerin, nemsiz eylerin her biri, insanadl hayvann dev yoksulluunu aydnlatyor.Diyeceksin ki, Neden btn bunlar

86 87


44/81

ciddiye alyorsun? Btn ktlklerin sorumlususen misin bu dnyada? Bunu sylemekle kendinimahkm ediyorsun. Eer sen, milyonlarcainsandan biri olan sen, Kk Adam, so-rumluluklarnn u kadarcn yerine getirsey-din,dnya ok daha baka olurdu ve senin bykdostlarn, yaptn ufak tefek kklklerdendolay yaamlarn yitirmezlerdi.

Hibir sorumluluk yklenmediin iindir ki,evin derme-atma ve sanki bir kum tepecii ze-rinde duruyor. Tavan bana kyor ama sen,

proleterlik onurum ya da ulusal onurumsaolsun, diyorsun. Altndaki deme kyor amasen derken bile, Heil, byk Fuhrer, YaasnAlman, Rus ve Yahudi onurlar! diye ba-ryorsun. Su borular patlam, ocuun bou-luyor, ama sen, ona dayak zoruyla rettiindisiplin ve dzen nutuklar ekmeyi srdr-yorsun. Karn zatrreden yatyor ve sen KkAdam, zerine yaamn kuracan kayalardanoluan salam bir temeli, Yahudi samas sa-yyorsun.

Koa koa bana geliyor, Benim iyi, deerli,byk Doktorum! diyorsun, Ne yapmalymimdi? Evim kyor, rzgr ieri doluyor, o-cuum ve karm hasta, ben de hastaym, ne ya-

pacam? Yantm u: Evini kayalarn zerineoturt. Kaya dediim udur:

Senin iinde bulunan ama ldrdn doalyapndr kaya, ocuunun bedensel sevgisi, karnndledii sevgi, on alt yandayken kurduunyaam dleridir. Yanlsamalarn kaldr at, yerinehakikatin bir parasn koy. Komu-

na bover, iinden gelen eyi dinle; komun dabundan honut olacaktr. Btn dnyadaki a-lanlara, btn meslekdalarna, yalnzca yaamiin almaya kararl olduunu, artk lm iinalmayacan bildir. Cellatlarnn ipine koupidam edileceine, insan yaamnn ve iyi eylerinkorunmas iin bir yasa yarat. Byle bir yasa, evininaltndaki kayann bir paras olacaktr. Kkocuklarnn sevgisini, ehvet-dkn, doyumsuzkadn ve erkeklere kar koru. Dedikodukumkumalarn eletir; onu herkese gster, tant ya

da sevgiye hasret yetikinler okuluna deil de birslahaneye gnder. alma konusunda yol gstericidurumuna geldin-se, artk seni smreni, ondandaha fazla smrme yarn brak.

Srtndaki smokini, kafandaki silindiri frlat birkenara; karn kucaklamak iin kimseden izin

belgesi isteme. Baka lkelerdeki insanlarla ilikikur, nk onlar da, iyi ve kt yanlaryla sana

benziyorlar. Brak ocuun doa (ya da tanr) nnyaratt gibi bysn. Doay dzeltmeyekalkma. Bunun yerine, onu anlamaya vekorumaya abala. Boks ma yerine kitapla,elenceler merkezi Coney Island'a gideceineyabanc lkelere git. Ve en nemlisi, DORUDN, iinden gelen ve seni tatl tatl okayansesi dinle. Yaamn kendi ellerinde tutuyorsun,kimseye gvenip de bir bakasnn, hele setiinFhrerlerin eline sakn verme onu. DOALLIINIYAA! Olduun gibi grn. Pek ok byk adamsyledi sana byle davranman gerektiini.

88 89


45/81

Elenceler merkezi Coney Island

Dinle, Kk Adam, imdi sana birka ciddi venemli kehanette bulunacam:

Btn dnyann ynetimini eline geirmektesin vebu yzden korkudan tir tir titremektesin. nknmzdeki yzyllar boyunca dostlarn ldrecek,btn halklarn, proleterlerin ve tm lkelerinFhrerlerini, efendilerin olarak selmlayacaksn. Hergeen gn. her geen hafta, her geen onyl, bir efendiyibrakp, teki efendiyi gklere karacaksn; bu arada

kendi bebelerinin yakarlarn, delikanllarnn peri-anln, kadn ve erkeklerinin zlemlerini iit-

meyeceksin, ya da iitsen bile, kentsoylu bireyciliideyip geeceksin. Yzyllar boyunca, ya amnkorunmas gereken durumlarda kan dkeceksin vezgrl, cellatlarn yardmyla salayacanainanacaksn; bylece kendini tekrar tekrar aynbatakln iinde bulacaksn. Yzyllar boyunca,kendilerini bir ey sanan lf ebelerinin dedikleriniyapacaksn ve YAAM, SENN YAAMIN seniardnda sar kesilecek, duymayacaksn. nkyaamdan korkuyorsun, Kk Adam, ok korkuyorsun.Yaam ldreceksin, bunu yaparken de, bilmem ne

uruna, ya da devlet, ulusal onur uruna, ya daTanrnn bykl uruna yaptna inanacaksn.Bilmediin ve de bilmek istemediin tek bir ey var:Kendi zavallln saatten saate, gnden gneyaratmakta olan kendinsin; ocuklarn anlamyorsun,yrekliliklerinin, zgvenlerinin, istemlerinin gelimesinefrsat vermeden ldryorsun onlar, kreltiyorsun; sev-giyi alyorsun; hrslsn, bakalarna stn olmak, onlarynetmek, gl olmak iin can atyorsun, iktidardelisisin sen; efendi olabilmek iin kapnda kpekbesliyorsun. te btn bunlar bilmiyorsun sen KkAdam. Yzyllar boyunca yolunu saptacaksn, sonundasen ve senin gibiler, genel bir toplumsal sefalet sonucukitle halinde leceksiniz, sonunda, ilk kez kendi iinebaktnda, varlnn korkunluu ve irkinlii, ince,zayf bir kvlcm halinde belirecek. Bu senin iindeyanan ilk kvlcm olacak. Sonra, yava yava giderek vekaranlkta el yordamyla yolunu bulan biri gibi, dostunu

90 91


46/81

Yaamdan korkuyorsun

yaamn sevgi, alma ve bilgi zerine kurul-duuna inanan adam aramay reneceksin, onuanlamay ye ona sayg duymay reneceksin.Bundan sonra yaamn iin kitapln boksmandan daha nemli olduunu anlamaya ba-layacaksn; ormanda dne dne yrmenin,

sokaklarda tren yry yapmaktan daha nemliolduunu, iyiletirmenin ldrmekten, salkl birzgvenin ulusal bilinten daha nemli olduunu,Ve alakgnllln, birtakm bo naralardandaha iyi olduunu anlamaya balayacaksn.

Belli bir eree varmak iin her trl aracn,aalk ve alaklklarn, irkin yntemlerin bilegeerli olduunu sanyorsun. Yanlyorsun: Ama,ona varmak iin yrdn yoldadr. Bugn attnher adm, senin yarnki yaamndr. Hibir bykeree, kt ve aalk yntemlerle varlmaz.Yaptn her toplumsal devrim bunun doruluunugsterdi. Eree giden yolun ktl, irenlii yada insancllktan uzak oluu, seni de kt ya dainsanlkd yapmakta ve bylece eree varman daolanaksz klmaktadr.

Peki. ama, Hristiyan sevgisini yeertme,Amerikan Anayasas'n uygulama, vb. ereklerimenasl varacam? Senin o Hristiyan sevgin,Amerikan Anayasan, her gn ne yaptna, her saatne dndne, eini nasl kucakladna, veocuuna nasl davrandna, TOPLUMSALSORUMLULUUN olan iine ne gzle baktna,senin yaamn bask altnda tutan, seni smrenkii gibi olmamak yolunda ne gibi abalar

harcadna baldr.Ama sen, Kk Adam, sana anayasayla

verilen zgrlkleri yanl kullanyor, anayasanngnlk yaamda kklemesini salayacak biimdedavranmak yerine, onu ortadan kaldrma yolu'ndaaba harcyorsun.

92 93


47/81

Bir Alman gmeni olarak, sve konukseverliininasl ktye kullandn grdm. O gnlerdeyeryzndeki tm ezilen halklarn Fh-rer'i olmayolundaydn. svelilerin, smrgas-bord dediklerigelenei anmsyorsun, deil mi? Birok yiyecek venefis yemekler ortaya konuluyor, konuklar ne istersediledii kadar alyorlar. Sana gre bu yeni ve deiik bireydi; nasl oluyor da insanlarn drstlne buncainanlyor, bir trl anlamyordun. irkin bir seviniinde, akam bedava yemekten bol bol tknabilmek iinbtn gn yemek yemediini syledin bana.

Bir ocuk gibi alk iinde kvrandm, dedin.Biliyorum, Kk Adam, nk seni lm alekerken grdm ve ben de aln ne olduunu bilirim.Ama smrgasbord'u aldn zaman tm alardoyuracan syleyen sen, kendi ocuklarnn alnmilyon kez artrdn bilmiyorsun. Konuksever bir evdeinsann yapmamas gereken eyler vardr: rnein sof-rasndaki gm kak alnmaz, evin kadn alnmaz,ya da konukseverlik, yani smrgas-bord hi alnmaz.Alman felaketinden sonra alktan lmek zere birparkta yatarken grdm seni. Partinin Kzl Yardmnn sana el uzatmadn, bir kitabnn arasndabulunan parti yelik kartn kitapla birlikte yitirdiin, veyardmclara kartn gsteremediin iin byleyaptklarn syledin bana. Senin Fhrer' lerin, btnalar arasndan, kzl, beyaz ve kara olan alarayrdedebiliyor demek. Oysa biz biliyoruz ki insandenen tm memeli hayvanla-

94

rn alk eken tek bir organizmas vardr... Kkmeselelerde sen bylesin ite.

Byfe meselelerde de bylesin:Sanayileme ann getirdii smrler karsnda

kollan svayp bu smrlere son vermek, insanyaamnn hrgrlmesini, insann aalanmasnnlemek ve haklarn savunmak iin kavgaya durdun.Yzyl nce smr vard evet, insan yaamna deerverilmez, insanlar horgrlrd; iyilikbilmezlik vard,evet; ama ayn zamanda, elde edilen byk baarlarasayg gsterilir, byk eyler veren, byk eyler ortayakoyan kimseye sahip klr, byk yetenekler kabuledilirdi. Savaa durdun da ne oldu, Kk Adam?

Kendi kk Fhrer'lerini nerede baa ge-tirdinse,orada senin gcn yzyl ncekinden daha ar birbiimde smrld, kendi yaamn daha da acmaszcahorgrmeye baladn, haklarnsa hi mi hi tannmyor.Kendi Fhrer'lerini i bana getirmeye hl abaladndurumlarda, baarya sayg denen ey tmyle ortadankalkt, bunun yerine, byk dostlarnn yapt yorucualmalarn meyvalarn alma olgusu bagsterdi. Biryetenein tannmas ne demek, bilmezsin sen, nk bugibi eylere sayg gstermen, onlar tanman halinde,artk zgr bir

Documents

Dinle Kucuk Adam