9/6/2016

1

Division Chlorophycophytaเปนกลมใหญของสาหราย พบไดทกๆ ท ม

รปรางหลากหลายรปแบบ ท งท อยเปนเซลลเด ยวๆ เปนกลม เสนสาย เปนแผน หรอเปนแบบทอ ขนาดเลกมกอยเปนแบบ plankton ขนาดใหญมกอยแบบ benthic form หรอ epiphytic form

Cell wall ม 2-3 ช น ช นในเปนเซลลโลส ช นนอกเปนเพกตน ในบางสกลเชน Cladophora และ Oedogonium จะมผนงช นท 3 เปนพวกไคตน นอกจากน สาหรายสเขยวบางกลมเชน desmids จะสรางเมอกมาหมผนงเซลลอกดวย

Flagella สาหรายสเขยวท เซลลปกตเคล อนท ได zoospore และ gametes มกจะม flagella อย 1, 2 หรอ 4 โดย flagella จะเปนแบบ whiplash ท มขนาดและความยาวเทากน

Cell structure and protoplast เปน eucaryotes มโครงสรางหลกไดแก cytoplasm, nucleus, chloroplasts และ mitochondria สวน vacuole จะพบในขณะท เซลลเจรญไดเตมท สวนใหญจะมนวเคลยสเดยว สาหรายสเขยวจะมความหลากหลายสง ลกษณะของคลอโรพลาสตจะเปนสวนหน งท ใชในการจดกลมในระดบ Order

A = Cup shaped เชน ChlamydomonasB = Girdle shaped เชน UrothrixC = Discoid เชน TribonemaD = Reticulate เชน OedogoniumE = Spiral เชน SpirogyraF = Stellate เชน Zygnema

Pigment ท พบในสาหรายสเขยว ประกอบดวย 1. Chlorophyll a, b 2. Carotenoids ประกอบดวย

2.1 α, β, γ carotene2.2 Xanthophyll มหลายชนดท มากไดแก lutein,

zeaxanthin, violoxanthin และ neoxanthin

9/6/2016

2

Food storage มกเกบสะสมอาหารในรปของแปงไวใน pyrenoid ถาไมม pyrenoid มกจะเกบในรปของน ามน

Movement การเคล อนไหวของเซลลจะเกดจากการมโครงสรางรบแสงท เรยกวา stigma หรอ eyespot สงการรบรไปยง flagella

Reproduction ในสาหรายสเขยวม 3 วธ คอ vegetative, asexual และ sexual

Vegetative เปนการแยกของกลมเซลล หรอเกดจากการแตกหกของเสนสาย ซ งเกดจากสภาพแวดลอมภายนอก

Asexual สวนใหญเกดจากการแบงของ protoplasts แลวเกดการเปล ยนรปไปสามารถท เคล อนท ได หรอมการสราง flagellate ข น (zoospore)

Sexual เกอบท งหมดของสาหรายสเขยวสามารถสบพนธแบบอาศยเพศได ยกเวนบางสกลใน Order Chlorococcales ซ งอาจจะเกดไดท งแบบท เปน Haplontic type, Diplontic type หรอ Diplohaplontictype

Classification จากการแบงของ Bold and Wynne (1978) แบงสาหรายสเขยวออกเปน 15 Ordersไดแก

1. Order Volvocales มท งแบบท เปนเซลลเด ยว และโคโลนแบบ coenobium เคล อนท ได แฟลกเจลลา 1, 2, 4 หรอ 8 เสน สบพนธท งแบบอาศยเพศและไมอาศยเพศ พบอยท วๆ ไป ท งในดน และในน า สาหรายใน order น แบงออกไดเปน 6 families

1.1 Family Polyblepharidaceae1.2 Family Chlamydomonadaceae มผนง

เซลลเปนเซลลเดยว รปรางกลมร หรอรปไข ม คลอโรพลาสตเปนรปถวย ม pyrenoids เหนได ชดเจน มแฟลกเจลลา 2-4 เสน พบไดท วๆ ไปท งในดน และในน า

Chlamydomonas เปนเซลลเด ยว คลอโร-พลาสตเปนรปถวย มแฟลกเจลลา 2 เสน ม pyrenoids 1 หรอมากกวาอยบนคลอโรพลาสต stigma อยบนคลอโรพลาสต

9/6/2016

3

1.3 Family Phacotaceae1.4 Family Spondylomoraceae1.5 Family Astrephomenaceae1.6 Family Volvocaceae อยรวมกนเปน โคโลน

เคล อนไหวได แตละเซลลมรปรางคลาย Chlamydomonas ซ งมารวมกนเปนกลมอยภายในเมอก

Gonium ประกอบเซลลจานวน 4, 8, 16 หรอ 32 เซลล โคโลนรปรางแบนเปนเหล ยม แตละเซลลมแฟลกเจลลา 2 เสน

Pandorina แตละเซลลรปรางคลายสามเหล ยมโดยหนดานฐานออกดานนอกของโคโลนหนปลายแหลมเขาตรงกลางของโคโลน ม 16-32 เซลล มแฟลกเจลลา 2 เสน

Eudorina โคโลนกลมหรอร ม 16-32 เซลล เซลลจะเหนมการเรยงตวกนเปนช นแตละเซลลขนาดเลก รปรางกลม มแฟลกเจลลา 2 เสน

Volvox เปนโคโลนท มลกษณะกลมกลวง ขนาดใหญ ประกอบดวยเซลล 1,000-50,000 เซลลเซลลเหลาน จะมาเรยงตวกนบรเวณผวของทรงกรม แตละเซลลจะคลาย Chlamydomonas

2. Order Tetrasporales คลาย Order Volvocales แตในระยะปกตไมสามารถเคล อนท ได โดยจะฝงตวอยในเมอก มอย 3 families

Family 1. PalmellaceaeFamily 2. ChlorangiaceaeFamily 3. Tetrasporaceae โคโลนฝงอยใน

สารพวกเจลลาตน รปรางไมแนนอน อาจกลม เปนถง

9/6/2016

4

Tetraspora มลกษณะเปนถงคลายน วมอ อาจยาวถง 15 ซม. ภายในประกอบดวยเซลลเปนกลมกลมละ 2 หรอ 4 เซลล เซลลมคลอโรพลาสตรปถวย แตละกลมเซลลจะมสารพวกเจลาตนหมอยอกช นหน ง มกพบในบรเวณน าไหลและมอณหภมน าคอนขางเยน เม อมสภาพไมเหมาะสมจะสราง zoospore

3. Order Chlorococcales ไมเคล อนท อยเปนเซลลเด ยวหรอเปนโคโลน มอย 4 families

Family 1. Chlorococcaceae อยเปนเซลลเด ยวๆ ไมมแฟลกเจลลม

Chlorococcum ปกตจะอย เปนเซลลเด ยวๆ บางคร งอาจเปนอยเปนกลม 2-4 เซลล มสารพวกเจลลาตนหมมลกษณะเปนทรงกลมหรอรปไข มคลอโรพลาสตเปนรปถวยเกอบเตมเซลล

Family 2. ProtosiphonaceaeFamily 3. CharaciosiphonaceaeFamily 4. Hydrodictyaceae อยเปนโคโลน

มกเจรญอยในน าน ง หรอน าไหลชาๆ Pediastrum อยเปนโคโลนกลมแบน ประกอบดวย

เซลล 2-128 เซลล เซลลดานนอกของโคโลนจะมลกษณะคลายหนามย นอออกมา อาจม 1 หรอ 2 หนาม เซลลภายในโคโลนอาจเรยงตวกนแนนไมมชองวาง (entire) หรออาจเกดเปนชองวาง (perforate)

9/6/2016

5

Sorastrum โคโลนกลม

Hydrodictyon มช อเรยกกนวา “water net” โคโลนมการเรยงตวแบบตาขาย เปนถงหวทายปดบางชนดยาว 2-3 ฟต

4. Order ChlorosarcinalesFamily 1. ChlorosarcinaceaeFamily 2. Tetracystis

5. Order Chlorellales อยเปนเซลลเด ยวๆ หรออยเปนโคโลน ไมสราง zoospore และ gamete มไพรนอยดและนวเคลยส 1 อน มกพบเปนแพลงกตอนพชในแหลงน า มอย 2 families

Family 1. Chlorellaceae อยเปนเซลลเด ยวๆ

Chlorella เซลลกลม หรอรปไข มขนาด 2-12 µm คลอโรพลาสตมกอยดานขาง หรอเปนรปถวยมไพรนอยด สบพนธแบบไมอาศยเพศ โดยการสรางออโตสปอร

Golenkinia มลกษณะเปนทรงกลม มหนาม รปรางคลาย Chlorella คลอโรพลาสตอยดานขาง บางชนดเปนรปถวย ไพรนอยดมรปคลายถ ว สบพนธแบบไมอาศยเพศ โดยการสรางออโตสปอร

Oocystis พบเปนเซลลเด ยวหรอเปนกลม ถาเปนกลมมกสรางออโตสปอรหลายรน เซลลมรปรางแบบรปไข หรอบดเบ ยวเลกนอย บางชนดมตมอยบรเวณบนและลางของเซลล

9/6/2016

6

Ankistrodesmus มรปรางเรยวยาว หวทายแหลม โคงเลกนอย หรอรปแบบพระจนทรเส ยว บางชนดอาจโคงงอคลายจะเปนเกลยว อาจอยเปนเซลลเดยว หรออยรวมกนเปนกลมเลกๆ

Family 2. Scenedesmaceae โคโลนเปนแบบซโนเบยม เปนแพลงกตอนในน าน งๆ หรออาจพบไดในดน

Scenedesmus อยเปนโคโลน มเซลลอย 2, 4, 8 หรอ 10 เซลล แตละเซลลเปนรปไข หรอทรงกระบอก หรอพระจนทรคร งซก เซลลท อยดานรมสดจะมหนาม พบเปนแพลงกตอนในน าจด ถานามาเล ยงในอาหารจะไมอยเปนโคโลน แตจะแยกอยเปนเซลลเด ยวๆ

Desmodesmus เปนโคโลน เซลลเรยวยาว เรยงตามดานขาง 4-8-16 เซลล มหนามย นออกมาท ปลายเซลล

Coelastrum เปนโคโลนลกษณะกลม หรอเปนทรงหลายเหล ยม ตรงกลางแตละเซลลจะเช อมโยงกนดวยทอเลกๆ ส นๆ ซ งเปนสวนของสารเมอก มจานวนเซลล 4-128 เซลล เปนแพลงกตอนในแหลงน าจด

Actinastrum เซลลเปนแทงยาวออกจากจดก งกลางโคโลน

9/6/2016

7

Dictyosphaerium เปนโคโลนประกอบดวยเซลลจานวนมาก เซลลเหลาน ตดอยบนกาน ซ งเช อมโยงกนไปมาคลายตนไมท แตกก งกานสาขา เซลลท งหมดฝงตวอยในเมอก สบพนธแบบไมอาศยเพศโดยการสรางออโตสปอร

Dimorphococcus โคโลนประกอบดวยเซลลเด ยว รปไต เช อมกนดวยกาน เปนกลม กลมละ 2-4 เซลล

Kirchneriella เซลลกลมร โคง อยรวมกนเปนกลม ในช นเมอก 2 , 4, 8,16 เซลล

Selenastrum เซลลยาวเรยว โคง หวทายแหลมรปเส ยวพระจนทร อยรวมกนเปนกลม 4-16 เซลล

Micractinium เซลลกลม ร เกาะเปนโคโลนทรงลกบาศก เซลลมหนามย นยาวออกมา 1-8 อน

Tetraedron เซลลเด ยว ทรงพรามดสามเหล ยม ส เหล ยม เซลลบด

9/6/2016

8

Treubaria เซลลเด ยว ทรงสามเหล ยม รปรางแบน มสวนของเซลลย นออกมาในแนวระนาบหรอหลายๆแนวได

Botryococcus เซลลกลม ร เกาะเปนโคโลนเช อมดวยกาน สเซลลเขยว น าตาล เหลอง สม เน องจากม globule ท สะสมน ามน

6. Order Ulotrichales เปนพวกเสนสายท ไมแตกแขนง เปนเซลลท มนวเคลยส 1 อน พบไดท งในน าจดและน าทะเล บางชนดเซลลลางสดจะเปล ยนเปน hold fast สาหรบยดเกาะ ม 3 families

Family 1. Ulotrichaceae เปนพวกเสนสายท ไมแตกแขนง เซลลเรยงตอกนเปนทอนส นๆ บางชนดยดเกาะได บางชนดอยเปนแพลงกตอนพช พบไดท งในน าจดและน าทะเล

Ulothrix คลอโรพลาสตเปนรปทรงกระบอกแตไมสมบรณขาดทางดานหนา บางชนดเปนทรงกระบอกสมบรณมองคลายเปนแถบอยกลางเซลล พบเปนแพลงกตอนพช อาจพบข นอยบรเวณท น ากระเซนถง อาจเกาะอยกบกอนหน หรอทอนไมในน า

Family 2. CylindrocapsaceaeFamily 3. Microsporaceae ประกอบไปดวย

สาหรายสกลเดยวคอ MicrosporaMicrospora ไมแตกแขนง เซลลแตละเซลลมลกษณะ

เปนรปทรงกระบอก ผนงเซลลแตละเซลลมกจะหนามลกษณะเปนรปตว H คลอโรพลาสตเปนรปรางแห ไมมไพรนอยด จะยดเกาะตดกบพ น มกพบในน าท เปนกรดออนๆ

9/6/2016

9

7. Order Chaetophorales เปนเสนสายท แตกแขนง มคลอโรพลาสตเปนรปทรงกระบอก หรอโคงมนขางเซลล ปกตจะมไพรนอยด แตละเซลลม 1 นวเคลยส ม 3 families

Family 1. AphanochaetaceaeFamily 2. ColeochaetaceaeFamily 3. Chaetophoraceae แขนงเจรญ

ออกดานขางของเซลล แลวแขนงท เจรญออกมาจะเจรญตรงข นมา

Chaetophora เสนสายท งหมดฝงตวอยในวน มลกษณะเปนกอนกลม ขนาด 1-2 มม. อาจยาวถง 4-15 ซม. มกเกาะตดอยก บพชน า หรอกอนหน เสนสายท แตกแขนงออกมาจะแยกแขนงแบบ dichotomous branching เซลลปลายๆ จะเรยวแหลม

Stigeoclonium จะคลายกบ Chaetophora แตจะไมมเมอกหม เสนสายเหนไดชดเจน การแตกแขนงเปนแบบตรงขาม หรอแบบสลบ เซลลปลายจะเรยวแหลม สบพนธแบบไมอาศยเพศโดยการสราง zoospore มกพบเจรญอยบนพชน า ทอนไม หรอกอนหน

9/6/2016

10

Draparnaldia จะประกอบดวยเซลลกลางท เปนเซลลขนาดใหญ รปรางคลายถงเบยร ปองตรงกลาง ขนาดของเซลลยาวเทากนตลอด

8. Order Oedogoniales เปนเสนสายท แตกและไมแตกแขนง มไพรนอยดหลายอน มลกษณะพเศษคอ มการแบงเซลลท ฐาน และปลองระหวางเซลลท ผดปกต ท เรยกวา “apical caps” มอย 1 family

Family Oedogoniaceae

Oedogonium เปนเสนสาย เซลลลางสดพฒนาเปน hold fast ยดเกาะกบพ น เชน หน ไม หรอพชน า พบในแหลงน าจดเทาน น

9. Order Ulvales มการเรยงตวของเซลลแบบเน อเย อพาเรนไคมา การแบงเซลลมหลายแบบ เชนคลายเปนเสนสาย แตมเซลลเรยงกน 2 แถว หรออาจเปนแผนแบน เซลลมการแบงแบบ 2 ทศทาง มอย 5 families

Family 1. PercursariaceaeFamily 2. MonostromataceaeFamily 3. SchizomeridaceaeFamily 4. PrasiolaceaeFamily 5. Ulvaceae มลกษณะเปนแผนและแบบท

เปนหลอด เปนสาหรายทะเลท งส น มกข นอยในบรเวณน าข นน าลง

9/6/2016

11

Enteromorpha หรอสาหราย “ไสไก” ทลลส มลกษณะเปนหลอดคลายลาไส มความหนาเพยง 1 ช นของเซลล ยดตดกบพ นโดยใชไรซอยด สวนใหญเปนสาหรายทะเล

Ulva สาหราย “ผกกาดทะเล” ทลลสบางและแผกวางคลายใบผกกาด มความหนา 2 ช นของเซลล

10. Order Cladophorales เปนเสนสายท แตกและไมแตกแขนง พบไดท วๆ ไป แตละเซลลมนวเคลยสมากกวา 1 อน พบอย 2 families

Family 1. SphaeropleaceeFamily 2. Cladophoraceae เปนเสนสายท แตก

แขนงRhizoclonium เซลลจะแตกแขนงเฉพาะสวนท ทาหนาท

เปนไรซอยด เซลลมความยาวมากกวาความกวางประมาณ 3 เทา ผนงเซลลหนา รปรางเหมอน Oedogonium แตไมม apical caps พบไดท งในน าจด น ากรอย และน าทะเล

Chaetomorpha เปนเสนสายท แตกแขนง เซลลคลายถงเบยร มนวเคลยสขนาดใหญ 1 นวเคลยส เซลลลางสดทาหนาท เปน hold fast เปนสาหรายทะเลท งส น

Cladophora เปนเสนสายท แตกแขนง แตกทละ 1 แขนง หรอแบบ dichotomous branching พบไดท งในน าจด น ากรอย และน าทะเล บางชนดจะข นในแหลงน ามลกษณะเปนกอนกลม ลอยอยในแหลงน า เรยกปรากฏการณน วา lake ball หรอ Cladophora ball

9/6/2016

12

Pithophora เสนสายแตกแขนง พบในน าจดเทาน น เซลลบางเซลลในเสนสายจะเปล ยนเปน อะคนท โดยผนงเซลลจะเปล ยนรปไปมลกษณะคลายถงเบยรปองตรงกลาง

11. Order Acrosiphoniales มอย 1 familyFamily Acrosiphoniaceae

12. Caulerpales สวนใหญพบอยในทะเล มรปรางแบบเปนหลอดหรอทอตดตอกนตลอด มอย 7 families

Family 1. PhyllosiphonaceaeFamily 2. DichotomosiphonaceaeFamily 3. CodiaceaeFamily 4. DerbesiaceaeFamily 5. Udoteaceae เปนสาหรายทะเลท งหมด

มกมหนปนมาเกาะ ทลลสเปนทอประสานกนไปมา

Halimeda สาหราย “ใบมะกรด” มลกษณะเปนแผน เรยงตอๆ กน จะมหนปนมาเกาะทาใหมลกษณะแขง

Family 6. Caulerpaceae พบอย 1 สกลคอ

Caulerpa ทลลสประกอบดวนทอตอกนตลอด ม ไรซอยดเปนฝอยยดตดกบพ น มรปรางแตกตางกนอาจเปนกานยาว ร กลม แบน หรอเปนเสนคลายขนนก สาหรายชนดน มช อเรยกวา “สาหรายพวงองน”

9/6/2016

13

Family 7. Bryopsisdaceae ทลลสประกอบไปดวยแกนกลาง การแตกแขนงของทลลสจะเปนแบบตรงขาม

Bryopsis มลกษณะคลายขนนก จงมช อเรยกวา “สาหรายขนนก” ทลลสยาวประมาณ 5-6 ซม. แตไมเกน 10 ซม.

13. Order Siphonocladales พบ 4 families14. Order Dasycladales ทลลสจะสมมาตรแบบ

รศม มการสะสมของหนปน มอย 1 family

Family Dasycladaceae มแกนกลางคอนขางตรง บนแกนกลางน จะมแขนงแตกออกเปนวงโดยรอบเรยงกนเปนช นๆ แกนกลางดงกลาวบางชนดจะมหนปนมาสะสม

Acetabularia มช อเรยกวา “mermaid’s wine glass” หรอ “mermaid’s cup”

Neomeris เปนแทงยาวคลายรากกลวยไม มความยาวประมาณ 4-5 ซม. เสนผาศนยกลางประมาณ 3-4 ซม. มกข นอยบนกอนหน โขดหน หรอเปลอกหอย ทลลสดานลางๆ จะมสขาวเน องจากมหนปนมาเกาะ

15. Order Zygnematales มนวเคลยส 1 อน คลอโรพลาสตเหนไดชดเจน ไพรนอยดหลายอน มท งแบบท เปนเสนสายและอยเปนเซลลเด ยวๆ มอย 3 families

Family 1. MesotaeniaceaeFamily 2. Zygnemataceae เปนเสนสายท

ไมแตกแขนง บางชนดบรเวณไรซอยดอาจมการแตกแขนงส นๆ บรเวณนอกสดมลกษณะเปนเมอก

9/6/2016

14

Spirogyra มกอยดวยกนเปนกลม ในแหลงน าน งๆ หรออาจเกาะอยบนหนในแหลงน าไหล เม อจบดจะล นมอ

Zygnema เปนเสนสาย เซลลเปนรปทรงกระบอกส นๆ คลอโรพลาสตมลกษณะคลายรปดาว เรยงกนอยตามความยาวของเซลล 2 คลอโรพลาสต เสนสายยาวเพยง 6-7 ซม.

Mougeotia เส นสายไมแตกแขนง เซลลเปนรปทรงกระบอก คลอโรพลาสตเปนแถบยาว จะมไพรนอยดเรยงกนตลอดสาย

Family 3. Desmidiaceae อยเปนเซลลเดยว โคโลน หรอเปนเสนสาย แตละเซลลประกอบดวย 2 semicellซ งมลกษณะท เหมอนกน

Closterium เซลลเด ยว รปรางยาวร หวทายแหลม บรเวณปลายท งสองขางจะมแวคควโอล ปลายละ 1 อน ซ งบรรจแคลเซยมซลเฟตอย ซ งจะมการเคล อนไหวแบบบราวเนยน

Cosmarium เซลลเด ยวประกอบดวย 2 semicell แตละ semicell คลายไต มไพรนอยดอยบนคลอโรพลาสต semicell ละ 2 อน นวเคลยสอยกลางระหวาง semicell ท งสอง

9/6/2016

15

Micrasterias เซลลแบน แตละ semicell มรองเวาลกเปนระยะๆ ทาใหมองเหนเปนแฉก คลายรศม

Staurastrum เปนเดสมคสท ตองศกษาท งดานมองตรง (top view) และดานขาง (side view) ถามองตรงจะมลกษณะเปนแฉกรปดาวมรศม 6-9 แฉก ถามองดานขางจะเหนแตละ semicellมลกษณะคลายสามเหล ยม

Staurodesmus เปนเดสมคสท ตองศกษาท งดานมองตรง (top view) และดานขาง (side view) ) ถามองตรงจะมลกษณะเปนแฉกรปดาว บรเวณแฉกไมเปนหนาม

9/6/2016

16

9/6/2016

17