37
Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkıştırma sonunda Dizel motorlarında yanma,sıkıştırma sonunda sıkışan ,sıcaklığı ve basıncı artan hava içine sıkışan ,sıcaklığı ve basıncı artan hava içine yakıtı yüksek basınçla püskürterek yakıtı yüksek basınçla püskürterek sağlanır.Bunu sağlamak için sağlam ve çok sağlanır.Bunu sağlamak için sağlam ve çok hassas çalışan bir parçanın toplandığı bir hassas çalışan bir parçanın toplandığı bir sisteme gerek duyulur.Bu sisteme dizel yakıt sisteme gerek duyulur.Bu sisteme dizel yakıt sistemi denir. sistemi denir. Dizel motorlarda yakıt sistemleri büyük sabit Dizel motorlarda yakıt sistemleri büyük sabit tesislerde,gemilerde ve motorlu taşıtlarda tesislerde,gemilerde ve motorlu taşıtlarda yerleştirme bakımından farklılık gösterir.Ancak yerleştirme bakımından farklılık gösterir.Ancak sistemleri oluşturan parçalar görev ve sistemleri oluşturan parçalar görev ve yapılarına göre birbirlerine benzerler. yapılarına göre birbirlerine benzerler. Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi

Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

  • Upload
    others

  • View
    23

  • Download
    1

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Dizel Motorlarında Yakıt SistemiDizel Motorlarında Yakıt Sistemi

�� Dizel motorlarında yanma,sıkıştırma sonunda Dizel motorlarında yanma,sıkıştırma sonunda sıkışan ,sıcaklığı ve basıncı artan hava içine sıkışan ,sıcaklığı ve basıncı artan hava içine yakıtı yüksek basınçla püskürterek yakıtı yüksek basınçla püskürterek sağlanır.Bunu sağlamak için sağlam ve çok sağlanır.Bunu sağlamak için sağlam ve çok hassas çalışan bir parçanın toplandığı bir hassas çalışan bir parçanın toplandığı bir sisteme gerek duyulur.Bu sisteme dizel yakıt sisteme gerek duyulur.Bu sisteme dizel yakıt sistemi denir.sistemi denir.

�� Dizel motorlarda yakıt sistemleri büyük sabit Dizel motorlarda yakıt sistemleri büyük sabit tesislerde,gemilerde ve motorlu taşıtlarda tesislerde,gemilerde ve motorlu taşıtlarda yerleştirme bakımından farklılık gösterir.Ancak yerleştirme bakımından farklılık gösterir.Ancak sistemleri oluşturan parçalar görev ve sistemleri oluşturan parçalar görev ve yapılarına göre birbirlerine benzerler.yapılarına göre birbirlerine benzerler.

Dizel Motorlarında Yakıt SistemiDizel Motorlarında Yakıt Sistemi

Page 2: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı
Page 3: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı
Page 4: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Yakıt Püskürtme YöntemleriYakıt Püskürtme Yöntemleri

�� Dizel motorlarda sıkıştırılan hava üzerine yakıtı püskürtmek ikiDizel motorlarda sıkıştırılan hava üzerine yakıtı püskürtmek iki şekilde şekilde olur.Bunlar;olur.Bunlar;

�� Basınçlı hava ile püskürtme:Basınçlı hava ile püskürtme:�� Genellikle düşük devirli ve büyük güçlü motorlarda yakıt sıkıştıGenellikle düşük devirli ve büyük güçlü motorlarda yakıt sıkıştırılmış hava ile rılmış hava ile

silindir içine püskürtülür.Motordan hareket alan bir hava kompresilindir içine püskürtülür.Motordan hareket alan bir hava kompresörü,yaklaşık sörü,yaklaşık olarak olarak rölentirölenti devrinde 50 bar yüksek devirlerde 70 bar basınçta hava devrinde 50 bar yüksek devirlerde 70 bar basınçta hava sağlanır.Bu sistem yakıtın daha iyi yanmasını sağlar.Ancak hava sağlanır.Bu sistem yakıtın daha iyi yanmasını sağlar.Ancak hava kompresörü kompresörü motor gücünü %5motor gücünü %5--10’unu tüketir.Bu sistem yüksek devirli motorlarda uygun 10’unu tüketir.Bu sistem yüksek devirli motorlarda uygun olmadığı için günümüzde çok fazla kullanılmamaktadır.olmadığı için günümüzde çok fazla kullanılmamaktadır.

�� Mekanik Püskürtme:Mekanik Püskürtme:�� Yüksek devirli motorlarda mekanik püskürtme sistemi kullanılmaktYüksek devirli motorlarda mekanik püskürtme sistemi kullanılmaktadır.Bu adır.Bu

sistemde yakıt silindir içine yakıta yapılan basınç ile püskürtüsistemde yakıt silindir içine yakıta yapılan basınç ile püskürtülmektedir.Yakıtın lmektedir.Yakıtın silindire toz halinde püskürtülmesi ve yakıt ile havanın çok iyisilindire toz halinde püskürtülmesi ve yakıt ile havanın çok iyi karışması karışması gerekir.Bunu gerçekleştirebilmek için günümüzde pompalar,enjektögerekir.Bunu gerçekleştirebilmek için günümüzde pompalar,enjektörler ve rler ve yanma odaları çok iyi tasarlanmaktadır.Bu nedenle günümüz motorlyanma odaları çok iyi tasarlanmaktadır.Bu nedenle günümüz motorlarının arının başarımı (performansı) yüksektir.başarımı (performansı) yüksektir.

Page 5: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Yakıt TanklarıYakıt Tankları

�� Gemilerde yakıt tankı olarak,yakıtın gemiye ilk Gemilerde yakıt tankı olarak,yakıtın gemiye ilk olarak alındığı çift dip (olarak alındığı çift dip (dabılbotumdabılbotum) ) tankları,dinlendirme tankları ve servis tankları tankları,dinlendirme tankları ve servis tankları bulunur.Yakıt tankları yakıtı temiz ve güvenli bir bulunur.Yakıt tankları yakıtı temiz ve güvenli bir şekilde depolayacak kapasitede çelik saçlardan şekilde depolayacak kapasitede çelik saçlardan yapılır.Paslanmasını önlemek için kurşun kalay yapılır.Paslanmasını önlemek için kurşun kalay karışımı ile kaplanır.Yakıt tankları içinde yakıt karışımı ile kaplanır.Yakıt tankları içinde yakıt seviyesini göstermek üzere şamandıra düzenekleri seviyesini göstermek üzere şamandıra düzenekleri bulunur. Deponun dibinde su ve tortuların bulunur. Deponun dibinde su ve tortuların birikmesi için bir tortu çukuru ve boşaltma musluğu birikmesi için bir tortu çukuru ve boşaltma musluğu vardır. Ortalama beş yüz saatlik çalışmadan sonra vardır. Ortalama beş yüz saatlik çalışmadan sonra bu musluk açılarak su ve tortu boşaltılır.bu musluk açılarak su ve tortu boşaltılır.

Page 6: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Yakıt FiltreleriYakıt Filtreleri

�� Filtreler dizel yakıt sisteminin iyi Filtreler dizel yakıt sisteminin iyi süzülmüş yakıtla uzun zaman süzülmüş yakıtla uzun zaman arızasız çalışmasını sağlayan arızasız çalışmasını sağlayan elemanlardır. Dizel filtreleri; elemanlardır. Dizel filtreleri; parçacıkları süzmenin yanı sıra, parçacıkları süzmenin yanı sıra, yakıttaki suyu da gideriyor. Su ve yakıttaki suyu da gideriyor. Su ve dizel yakıtının yoğunluk dizel yakıtının yoğunluk

�� farkından yararlanılarak yapılan farkından yararlanılarak yapılan ayrıştırma işleminde; daha yoğun ayrıştırma işleminde; daha yoğun olan su, filtrenin su bölmesinde olan su, filtrenin su bölmesinde birikiyor. birikiyor.

�� Filtre edilmesinden sonra daha Filtre edilmesinden sonra daha hafifleşen dizel yakıtı, çıkış ağzından hafifleşen dizel yakıtı, çıkış ağzından sevk ediliyor.sevk ediliyor.

Page 7: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

SeperatörlerSeperatörler

�� Özellikle ağır yakacak kullanıldığı veya yakıtın su Özellikle ağır yakacak kullanıldığı veya yakıtın su ile kirletildiği durumlarda,en iyi temizleme yöntemi ile kirletildiği durumlarda,en iyi temizleme yöntemi merkezkaç kuvvetle temizlemedir.Merkezkaç merkezkaç kuvvetle temizlemedir.Merkezkaç kuvvetle temizleme yağlama devrelerinde de kuvvetle temizleme yağlama devrelerinde de anlatıldığı gibi, anlatıldığı gibi, seperatörlerseperatörler (ayırıcılar) yardımıyla (ayırıcılar) yardımıyla gerçekleştirilir.Yakıtların gerçekleştirilir.Yakıtların seperatörlerleseperatörlerletemizlenmesi onarım ve bakım tutum giderlerinin temizlenmesi onarım ve bakım tutum giderlerinin %50 oranında azalmasına ve makine veriminin %50 oranında azalmasına ve makine veriminin yükselmesine yardımcı olur.yükselmesine yardımcı olur.

Page 8: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

GÖREVLERİ:GÖREVLERİ:Yakıtın basıncını yükseltmekYakıtın basıncını yükseltmekMotorun gereksinimine göre yakıtMotorun gereksinimine göre yakıtmiktarını ölçermiktarını ölçerYakıtı belli zaman başlangıcı veYakıtı belli zaman başlangıcı vearalığında enjektörlere gönderir.aralığında enjektörlere gönderir.Motorun ateşleme sırasına göre yakıtMotorun ateşleme sırasına göre yakıtenjektörlere gönderir.enjektörlere gönderir.YAPISI VE PARÇALARI:YAPISI VE PARÇALARI:Döndürme miliDöndürme miliRotorRotorBesleme pompası ve kapağıBesleme pompası ve kapağıİçi kamlı halkaİçi kamlı halkaHidrolik başlıkHidrolik başlıkRegülatörRegülatörAvans düzeniAvans düzeni

Yakıt Püskürtme PompalarıYakıt Püskürtme Pompaları

Page 9: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı
Page 10: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

EnjektörlerEnjektörler

�� Yakıt pompasından basıncı yükseltilmiş ve miktarı Yakıt pompasından basıncı yükseltilmiş ve miktarı ölçülmüş olarak gelen yakıt,giriş rekorundan girer.Gövde ölçülmüş olarak gelen yakıt,giriş rekorundan girer.Gövde üzerindeki dikey kanaldan meme üst dairesel kanalına ve üzerindeki dikey kanaldan meme üst dairesel kanalına ve oradan da meme dikey kanalı yolu ile meme basınç oradan da meme dikey kanalı yolu ile meme basınç odasına gider.Bu anda yay,basınç aktarma çubuğu ile odasına gider.Bu anda yay,basınç aktarma çubuğu ile iğneyi aşağı doğru bastırmıştır ve meme çıkış deliği iğneyi aşağı doğru bastırmıştır ve meme çıkış deliği kapalıdır.Meme basınç odasına devamlı yakıt geldiğinden kapalıdır.Meme basınç odasına devamlı yakıt geldiğinden basıncı yükselir.Bütün yüzeylerle beraber iğnenin konik basıncı yükselir.Bütün yüzeylerle beraber iğnenin konik yüzeyine de basınç yapar ve iğneyi yukarı kaldırmak yüzeyine de basınç yapar ve iğneyi yukarı kaldırmak ister.Yakıt basıncı enjektör yayının basıncını yenecek ister.Yakıt basıncı enjektör yayının basıncını yenecek değere ulaştığında iğne yukarı kalkar.İğnenin kalkmasıyla değere ulaştığında iğne yukarı kalkar.İğnenin kalkmasıyla açılan meme deliklerinden yakıt açılan meme deliklerinden yakıt atomizeatomize durumda silindire durumda silindire püskürtülür.püskürtülür.

Page 11: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı
Page 12: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı
Page 13: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı
Page 14: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Enjektör Kontrol ve AyarlarıEnjektör Kontrol ve Ayarları

�� Enjektörler çalışma şartlarına göre belirli süreler Enjektörler çalışma şartlarına göre belirli süreler sonunda kontrol edilmelidir.Enjektörün sonunda kontrol edilmelidir.Enjektörün çalışmasında memenin büyük önemi olduğundan çalışmasında memenin büyük önemi olduğundan kontroller daha çok meme üzerinde kontroller daha çok meme üzerinde toplanır.Bakıma alınan enjektörde herhangi bir toplanır.Bakıma alınan enjektörde herhangi bir temizleme ve ayar yapmadan önce son durumu temizleme ve ayar yapmadan önce son durumu anlamak için bazı kontroller yapılır.Bunlar:anlamak için bazı kontroller yapılır.Bunlar:

�� Püskürtme basıncı kontrol ve ayarıPüskürtme basıncı kontrol ve ayarı�� Geri kaçak ve sızıntı kontrolüGeri kaçak ve sızıntı kontrolü�� Püskürtme şekli kontrolüPüskürtme şekli kontrolü�� Damlama kontrolüDamlama kontrolü

Page 15: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Enjektör Kontrol ve AyarlarıEnjektör Kontrol ve Ayarları

�� Püskürtme Basıncı Kontrol ve AyarıPüskürtme Basıncı Kontrol ve Ayarı�� Enjektör,muhafaza kapağı söküldükten sonra Enjektör,muhafaza kapağı söküldükten sonra

uygun bir boru ile kontrol aletine bağlanır.Kontra uygun bir boru ile kontrol aletine bağlanır.Kontra somun gevşetilerek ayar vidası geriye alınır.Alet somun gevşetilerek ayar vidası geriye alınır.Alet kolu çalıştırılır ve enjektörün içinin yıkanması kolu çalıştırılır ve enjektörün içinin yıkanması sağlanır.Daha sonra ayar vidası yavaş yavaş sağlanır.Daha sonra ayar vidası yavaş yavaş sıkılırken aletin kolu çalıştırılır ve yakıtın sıkılırken aletin kolu çalıştırılır ve yakıtın püskürtme değeri manometreden püskürtme değeri manometreden saptanır.Manometredeki püskürtme değeri,katalog saptanır.Manometredeki püskürtme değeri,katalog değerine erişince kontra somun sıkılarak ayar değerine erişince kontra somun sıkılarak ayar vidası tespit edilir.vidası tespit edilir.

Page 16: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Enjektör Kontrol ve AyarıEnjektör Kontrol ve Ayarı

�� Geri Kaçak ve Sızıntı Kontrolü:Geri Kaçak ve Sızıntı Kontrolü:�� Bu kontrolün amacı,iğne ile yuvası arasındaki boşluğun Bu kontrolün amacı,iğne ile yuvası arasındaki boşluğun

artıp artmadığını saptamaktır.Kontrol aletine bağlı artıp artmadığını saptamaktır.Kontrol aletine bağlı enjektörün kontrolünü yapabilmek için aletin koluna enjektörün kontrolünü yapabilmek için aletin koluna yavaşça basılarak kontrol basıncı 150 bara yükseltilir. yavaşça basılarak kontrol basıncı 150 bara yükseltilir. Aletin kolu basılı tutulurken manometredeki 50 barlık Aletin kolu basılı tutulurken manometredeki 50 barlık basınç düşmesi süresi saniye olarak saptanır.Saptanan bu basınç düşmesi süresi saniye olarak saptanır.Saptanan bu değer,eski memelerde 6değer,eski memelerde 6--45 saniye yeni memelerde 1545 saniye yeni memelerde 15--45 45 saniye arasında olmalıdır.Eğer bulunan değer,altı saniye arasında olmalıdır.Eğer bulunan değer,altı saniyeden az ise memenin değiştirilmesi gerekir.Bulunan saniyeden az ise memenin değiştirilmesi gerekir.Bulunan değer 45 saniyeden fazla ise meme delikleri tıkanmış veya değer 45 saniyeden fazla ise meme delikleri tıkanmış veya iğne sıkışıktır.İğnenin temizlenmesi gerekir.iğne sıkışıktır.İğnenin temizlenmesi gerekir.

Page 17: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Enjektör Kontrol ve AyarıEnjektör Kontrol ve Ayarı

�� Püskürtme �ekli Kontrolü:Püskürtme �ekli Kontrolü:�� Püskürtme şekli kontrolü,yakıtın istenilen şekilde ve ince Püskürtme şekli kontrolü,yakıtın istenilen şekilde ve ince

zerreler halinde püskürtülüp püskürtülmediğini saptamak zerreler halinde püskürtülüp püskürtülmediğini saptamak için yapılır.Kontrol aletinin irtibat vanası kapatılarak için yapılır.Kontrol aletinin irtibat vanası kapatılarak manometre ani darbelerden korunur.Aletin ortalama manometre ani darbelerden korunur.Aletin ortalama dakikada 60dakikada 60--70 basma yapacak şekilde hareket ettirilir ve 70 basma yapacak şekilde hareket ettirilir ve enjektörden yakıt püskürtülür.Bu anda enjektör ‘gırt gırt’ enjektörden yakıt püskürtülür.Bu anda enjektör ‘gırt gırt’ diye bir ses çıkarmalı ve yakıt iyi bir şekilde diye bir ses çıkarmalı ve yakıt iyi bir şekilde tozlaşabilmelidir.Çıkan yakıt demetinden bir sapma veya tozlaşabilmelidir.Çıkan yakıt demetinden bir sapma veya damlama olmamalıdır.Enjektörün püskürtme şekillerini özel damlama olmamalıdır.Enjektörün püskürtme şekillerini özel kataloglardan bularak ikisi arasında karşılaştırma yapmak kataloglardan bularak ikisi arasında karşılaştırma yapmak en doğru yoldur.en doğru yoldur.

Page 18: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Enjektör Kontrol ve AyarıEnjektör Kontrol ve Ayarı

�� Damlama Kontrolü:Damlama Kontrolü:�� Bu kontrol,iğne oturma yüzeyinin yuvasına tam Bu kontrol,iğne oturma yüzeyinin yuvasına tam

oturup oturmadığını saptamak için yapılır. Enjektör oturup oturmadığını saptamak için yapılır. Enjektör kontrol aletine bağlanır.Meme ucu kuru bir bez ile kontrol aletine bağlanır.Meme ucu kuru bir bez ile temizlenir.Aletin koluna basılır ve kontrol basıncı temizlenir.Aletin koluna basılır ve kontrol basıncı püskürtme basıncının 10 bar yükseğine kadar püskürtme basıncının 10 bar yükseğine kadar yükseltilir.Meme ucuna bir kurutma kağıdı ile yükseltilir.Meme ucuna bir kurutma kağıdı ile değdirilir.Kurutma kağıdında oluşacak motorin değdirilir.Kurutma kağıdında oluşacak motorin lekesinin çapı,bir dakikada 10lekesinin çapı,bir dakikada 10--12mm’yi 12mm’yi geçmemelidir.Eğer geçiyorsa meme damlatıyor geçmemelidir.Eğer geçiyorsa meme damlatıyor demektir.Bu durumda iğne oturma yüzeyi demektir.Bu durumda iğne oturma yüzeyi taşlanır,alıştırılır veya meme değiştirilir.taşlanır,alıştırılır veya meme değiştirilir.

Page 19: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Mazot PompasıMazot Pompası

Bakım ve TutumuBakım ve Tutumu

Page 20: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Mazot Pompası Bakım ve TutumuMazot Pompası Bakım ve Tutumu

��Görevleri Görevleri

��Çeşitleri ve çalışmalarıÇeşitleri ve çalışmaları

��Besleme pompalarının kontrolleri Besleme pompalarının kontrolleri

��Besleme pompalarının arızalarıBesleme pompalarının arızaları

Page 21: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

GörevleriGörevleri

YakYakııt pompalart pompalarıınnıın emme kabiliyetlerin emme kabiliyetleriolmadolmadığıığından bunlara yakndan bunlara yakııttıın basn basıınnççllıı olarakolarakggöönderilmesi gerekir. Bu nedenle bu inderilmesi gerekir. Bu nedenle bu işşi,i,hemen hemen her yakhemen hemen her yakııt sisteminde bulunant sisteminde bulunanbesleme pompasbesleme pompasıı yapar. Yani yakyapar. Yani yakııttıı depodandepodanemer ve basemer ve basıınnççllıı olarak filtre yoluyla yakolarak filtre yoluyla yakııttpompaspompasıına gna göönderir. Kapasiteleri, motorunnderir. Kapasiteleri, motorunharcayacaharcayacağığı en fazla yaken fazla yakııt miktart miktarıınnıı karkarşışılayabileceklayabilecekkadardkadardıır.r.

Page 22: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Mazot Pompalarının ÇeşitleriMazot Pompalarının Çeşitleri

Dizel yakıt sistemlerinde besleme pompaları;Dizel yakıt sistemlerinde besleme pompaları;

a) Pistonlu tip,a) Pistonlu tip,

b) Diyaframlı tip,b) Diyaframlı tip,

c) Dişli tip,c) Dişli tip,

d) Paletli tip,d) Paletli tip,

olmak üzere 4 çeşittir. Bunlardan pistonlu olmak üzere 4 çeşittir. Bunlardan pistonlu ve diyaframlı tip en çok kullanılır. ve diyaframlı tip en çok kullanılır.

Page 23: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

A) Pistonlu Tip A) Pistonlu Tip

Pistonlu tip yakıt pompalarına Pistonlu tip yakıt pompalarına BoshBosh tipi yakıt tipi yakıt sistemi kullanılan dizel motorlarında çok sistemi kullanılan dizel motorlarında çok rastlanır. Genellikle bunlar yakıt pompası rastlanır. Genellikle bunlar yakıt pompası üzerine monte edilir.üzerine monte edilir.

Page 24: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

B) Diyaframlı Tip Besleme B) Diyaframlı Tip Besleme PompalarıPompaları

Benzin motorlarında kullanılan benzinBenzin motorlarında kullanılan benzin

otomatiklerinin aynısı olup ek olarak üzerindeotomatiklerinin aynısı olup ek olarak üzerinde

bir elle hareket verme kolu vardır. Bu kolla,bir elle hareket verme kolu vardır. Bu kolla,

marş motoru çalıştırılmadan yakıt sistemimarş motoru çalıştırılmadan yakıt sistemi

doldurulur ve havası alınır.doldurulur ve havası alınır.

Page 25: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

C)Dişli Tip Besleme PompalarıC)Dişli Tip Besleme Pompaları

Dişli tip besleme pompalarına daha çokDişli tip besleme pompalarına daha çok

Amerikan yapısı dizel motorlarında rastlanır.Amerikan yapısı dizel motorlarında rastlanır.

İki dişliden biri döndüren, diğeri ise döndürenİki dişliden biri döndüren, diğeri ise döndüren

dişlidir. Çalışma anında bu iki dişli birbiri iledişlidir. Çalışma anında bu iki dişli birbiri ile

kavraşmışkavraşmış durumdadır ve ters yönde dönerler.durumdadır ve ters yönde dönerler.

Page 26: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

D)Paletli Tip Besleme PompalarıD)Paletli Tip Besleme Pompaları

Distribütör tip DPA ve Distribütör tip DPA ve RoosaRoosa--MasterMaster yakıtyakıt

pompalarında çok kullanılır. Yakıt merkezdenpompalarında çok kullanılır. Yakıt merkezden

kaçık bir palet taşıyıcısı içinde hareket edenkaçık bir palet taşıyıcısı içinde hareket eden

paletler vasıtası ile girişten çıkışa taşınır vepaletler vasıtası ile girişten çıkışa taşınır ve

basınçlı olarak sisteme gönderilir.basınçlı olarak sisteme gönderilir.

Page 27: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Besleme Pompalarının KontrolleriBesleme Pompalarının Kontrolleri

Besleme pompalarında yapılan kontroller 4Besleme pompalarında yapılan kontroller 4

grupta toplanabilir bunlar:grupta toplanabilir bunlar:

a) Vakum kontrolüa) Vakum kontrolü

b) Basma basıncı kontrolüb) Basma basıncı kontrolü

c) Sızdırmazlık kontrolüc) Sızdırmazlık kontrolü

d) Debi kontrolüd) Debi kontrolü

Page 28: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

a) Vakum Kontrolüa) Vakum Kontrolü

Ayar tezgahı ortalama 500 Ayar tezgahı ortalama 500 –– 600 dev/600 dev/dakdak da da çalıştırılır. Normal yakıt akışı temin çalıştırılır. Normal yakıt akışı temin edildikten sonra, giriş musluğu kapatılır. Bir edildikten sonra, giriş musluğu kapatılır. Bir dakika içinde vakum metre de okunan değer dakika içinde vakum metre de okunan değer 0,25 kg/cm0,25 kg/cm22 veya daha az olmalıdır. veya daha az olmalıdır.

Page 29: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

b) Basma Basıncı Kontrolüb) Basma Basıncı Kontrolü

Vakum kontrolü yapıldıktan sonra girişVakum kontrolü yapıldıktan sonra giriş

musluğu açılır. Bir miktar yakıt akışı teminmusluğu açılır. Bir miktar yakıt akışı temin

edilir, ve daha sonra çıkış musluğu kapatılır.edilir, ve daha sonra çıkış musluğu kapatılır.

Bu durumda manometrede okunan değer 1,5Bu durumda manometrede okunan değer 1,5

ilâ 3,5 kg/cmilâ 3,5 kg/cm22 arsında olmalıdır. arsında olmalıdır.

Page 30: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

c) Sızdırmazlık Kontrolüc) Sızdırmazlık Kontrolü

Pistonlu tip besleme pompalarında irtibatPistonlu tip besleme pompalarında irtibatçubuğunun boyuna olan yakıt kaçağını anlamak içinçubuğunun boyuna olan yakıt kaçağını anlamak içinyapılan bir kontroldür. Besleme pompası sökülmüşyapılan bir kontroldür. Besleme pompası sökülmüşdurumda iken çıkış rekoruna bir kör tapa takılır. Girişdurumda iken çıkış rekoruna bir kör tapa takılır. Giriştarafı ayar tezgahının basınçlı yakıt devresinetarafı ayar tezgahının basınçlı yakıt devresinebağlanır. Yakıt basıncı 25 kg/cmbağlanır. Yakıt basıncı 25 kg/cm2 2 ye yükseltilir.ye yükseltilir. İticiİticipimi sonunda 15 saniyeden kısa bir zamanda birpimi sonunda 15 saniyeden kısa bir zamanda biryakıt damlası oluşuyorsa, itici pimi ve yuvasıyakıt damlası oluşuyorsa, itici pimi ve yuvasıaşınmıştır.aşınmıştır.

Page 31: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

d) Debi Kontrolüd) Debi Kontrolü

Ayar tezgahı belli bir devirde döndürülür.Ayar tezgahı belli bir devirde döndürülür.

Besleme pompasından çıkan yakıt bir ölçülüBesleme pompasından çıkan yakıt bir ölçülü

kapta toplanır. Bu yakıtın miktarı kapta toplanır. Bu yakıtın miktarı katologdakatologda

verilen değerde olmalıdır. Örneğin;verilen değerde olmalıdır. Örneğin;

Ayar tezgahı 500 dev/Ayar tezgahı 500 dev/dakdak da dönerken, 300da dönerken, 300

basmada tüpte 900 cmbasmada tüpte 900 cm33 yakıt toplanmalıdır.yakıt toplanmalıdır.

Page 32: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Besleme Pompalarının Besleme Pompalarının

ArızalarıArızalarıa) Pistonlu tip besleme pompalarının arızalarıa) Pistonlu tip besleme pompalarının arızaları::

11-- Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.

22-- Giriş ve çıkış supapları bozulur, kaçırma yapar.Giriş ve çıkış supapları bozulur, kaçırma yapar.

33-- Piston yay basıncı zayıflar veya yay kırılabilir.Piston yay basıncı zayıflar veya yay kırılabilir.

44-- Piston ve silindir aşınır.Piston ve silindir aşınır.

55-- Durultma kabındaki filtre tıkanır.Durultma kabındaki filtre tıkanır.

66-- Kam veya makaralı itecek aşınır.Kam veya makaralı itecek aşınır.

77-- İtici çubuğu ( irtibat çubuğu ) ve yuvası aşınır.İtici çubuğu ( irtibat çubuğu ) ve yuvası aşınır.

Page 33: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Besleme Pompalarının Besleme Pompalarının

ArızalarıArızalarıb) Diyaframlı tip besleme pompalarının arızaları:b) Diyaframlı tip besleme pompalarının arızaları:

11-- Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.

22-- Giriş ve çıkış supapları bozulur, kaçırma yapar.Giriş ve çıkış supapları bozulur, kaçırma yapar.

33-- Diyafram arkasındaki açık hava deliği tıkanır.Diyafram arkasındaki açık hava deliği tıkanır.

44-- Diyafram delinir.Diyafram delinir.

55-- Diyafram yay basıncı zayıflar veya yay kırılabilir.Diyafram yay basıncı zayıflar veya yay kırılabilir.

66-- Kam ve manivela aşınır.Kam ve manivela aşınır.

77-- Durultma kabındaki filtre tıkanır.Durultma kabındaki filtre tıkanır.

Page 34: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Besleme Pompalarının Besleme Pompalarının

ArızalarıArızalarıc) Dişli tip besleme pompalarının arızaları:c) Dişli tip besleme pompalarının arızaları:

11-- Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.

22-- Dişli ile gövde arasında boşluk artar.Dişli ile gövde arasında boşluk artar.

33-- Dişli ile kapak arasında boşluk artar.Dişli ile kapak arasında boşluk artar.

44-- Emniyet supabı yay basıncı zayıflar. Emniyet supabı yay basıncı zayıflar.

Page 35: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Besleme Pompalarının Besleme Pompalarının

ArızalarıArızalarıd) Paletli tip besleme pompalard) Paletli tip besleme pompalarıınnıın n

ararıızalarzaları:ı:

11-- Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.

22-- Paletler aşınabilir.Paletler aşınabilir.

33-- Emniyet supabı yay basıncı zayıflar.Emniyet supabı yay basıncı zayıflar.

Page 36: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Yakıt Sisteminin BakımıYakıt Sisteminin Bakımı

�� Yakıt Sisteminin Havasının Alınması: Dizel motorlarında Yakıt Sisteminin Havasının Alınması: Dizel motorlarında yakıt sistemi içerisine hava girerse yakıta yapılan basınç yakıt sistemi içerisine hava girerse yakıta yapılan basınç devamlılık arz etmeyeceği için motor çalışmaz. Bunun için devamlılık arz etmeyeceği için motor çalışmaz. Bunun için havanın sistemden çıkartılması gerekmektedir. Hava havanın sistemden çıkartılması gerekmektedir. Hava almada sıra depodan başlanarak, musluk, filtre, pompa ve almada sıra depodan başlanarak, musluk, filtre, pompa ve enjektörlerdir.enjektörlerdir.

�� Yakıt Sisteminin Hava Yapmasının Sebepleri:Yakıt Sisteminin Hava Yapmasının Sebepleri:�� Depoda yakıtın bitmesi,Depoda yakıtın bitmesi,�� Alçak basınç borulardaki çatlak veya kaçaklar,Alçak basınç borulardaki çatlak veya kaçaklar,�� Filtre değişimleri ve temizlenmesinde gerekli özenin Filtre değişimleri ve temizlenmesinde gerekli özenin

gösterilmemesi.gösterilmemesi.

Page 37: Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi - Salmar Ship Equipment ... · Dizel Motorlarında Yakıt Sistemi Dizel motorlarında yanma,sıkı ştırma sonunda sıkı şan ,sıcaklı ğı

Motora ilk Hareketin Verilmesi Motora ilk Hareketin Verilmesi (Isıtma bujileri ):(Isıtma bujileri ):

�� Dizel motorların da silindir içindeki hava ısıtılmak Dizel motorların da silindir içindeki hava ısıtılmak

�� suretiyle, soğuk havalarda ve ilk çalışmalarda suretiyle, soğuk havalarda ve ilk çalışmalarda motorun daha rahat çalışması sağlanır.motorun daha rahat çalışması sağlanır.

�� Uzun Zaman Kullanılmayan dizel Motorunda Uzun Zaman Kullanılmayan dizel Motorunda Yapılacak İşlemler: Depo tamamen mazotla Yapılacak İşlemler: Depo tamamen mazotla doldurulur. doldurulur.

�� Depo kapasitesinin 1/10’u kadar yağ ile karıştırılır. Depo kapasitesinin 1/10’u kadar yağ ile karıştırılır. Motor bu karışımlı yakıtla 10Motor bu karışımlı yakıtla 10--15 dakika çalıştırılır 15 dakika çalıştırılır

ve o haliyle bırakılır.ve o haliyle bırakılır.