Dokumentat e Aplikimit për Amendimin e Lejes Mjedisore · mjedisore, socio-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore përgjatë gjithë ciklit të projektit janë parashikuar dhe

Dokumentat e Aplikimit për Amendimin e Lejes Mjedisore Rruga e Kalimit 405_1

Dokumentat e Aplikimit për Amendimin e Lejes Mjedisore Rruga e Kalimit 405_1 Vlerësim Paraprak i Ndikimit Mjedisor dhe Social (VNMS)

Faqe 2 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.

Titulli i Projektit: Gazsjellësi Trans Adriatik – TAP AAL00-ERM-641-Y-TAE-5006 Rish.: 00 Titulli i

Dokumentit:

TAP Shqipëri Shtojcë e VMNS-së - Shkurt 2016 Rruga e Kalimit 405_1

PËRMBAJTJA

1 HYRJE 5

1.1 Përmbledhje e Projektit 5

1.2 Vlerësim i Projektit 5

1.3 Raporti 8

2 KUADRI LIGJOR 10

3 PËRSHKRIM I PROJEKTIT 11

3.1 Përmbledhje 11

3.2 Ndërtimi i Rrugës së Kalimit 11

3.3 Rruga e Kalimit 405_1 13

4 KUSHTET BAZË 22

4.1 Përmbledhje 22 4.1.1 Kushtet Bazë Mjedisore 22 4.1.2 Kushtet Bazë Socio-ekonomike 22 4.1.3 Kushtet Bazë të Trashëgimisë Kulturore 23

4.2 Rruga e Kalimit 405_1 25 4.2.1 Kushtet Bazë Mjedisore 25 4.2.2 Kushtet Bazë Socio-ekonomike 28 4.2.3 Kushtet Bazë të Trashëgimisë Kulturore 38

5 VLERËSIMI I NDIKIMEVE 41

5.1 Përmbledhje 41 5.1.1 Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor 41 5.1.2 Vlerësimi i Ndikimit Socio-ekonomik 41 5.1.3 Vlerësimi i Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore 42

5.2 Rruga e Kalimit 405_1 44 5.2.1 Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor 44 5.2.2 Vlerësimi i Ndikimit Socio-ekonomik 47 5.2.3 Vlerësimi i Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore nt 52

6 MENAXHIMI DHE MONITORIMI MJEDISOR, SOCIAL DHE I TRASHËGIMISË KULTURORE 56

6.1 Ndikimet në Mjedis dhe Masat Zbutëse 56

6.2 Ndikimet Socio-ekonomike dhe Masat Zbutëse 58

6.3 Ndikimet në Trashëgiminë Kulturore dhe Masat Zbutëse 62

LISTA E TABELAVE

Tabela ‎1.1 Lista e Shtojcave të Përgatitura të VNMS-së 7

Faqe 3 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Tabela ‎3.1 Ndërtimi i Rrugës së Kalimit – Të Dhëna Kyçe nga VNMS-ja e TAP-it në Shqipëri 11

Tabela ‎3.2 Të Dhëna të Projektit për Rrugën e Kalimit 405_1 21 Tabela ‎4.1 Llojet e Burimeve të Trashëgimisë Kulturore 24 Tabela ‎4.2 Kriteret e Cilësisë / Rëndësisë së Zonave të Trashëgimisë Kulturore 25

Tabela ‎4.3 Summary of European Habitats Crossed by Access Road 405_1 26 Tabela ‎4.4 Përmbledhje e Habitateve presente brenda 500 m të rrugës së kalimit

405_1 27 Tabela ‎4.5 Rëndësia e Specieve të Pranishme brenda 500 m të rrugës së kalimit

405_1 28 Tabela ‎4.6 nformacion Kyç rreth Bashkive Skrapar dhe Poliçan 29

Tabela ‎4.7 Përmbledhje e Gjetjeve Kyç të Trashëgimisë Kulturore 39 Tabela ‎5.1 Ndikime të Mundshme të Projektit në Trashëgiminë Kulturore 42 Tabela ‎5.2 Masat Zbutëse të Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore 44

Tabela ‎5.3 Ndikimet Mjedisore që Mbeten - Rruga e Kalimit 405_1 46

Tabela ‎5.4 Ndikimet Socio-ekonomike që Mbeten - Rruga e Kalimit 405_1 51

Tabela ‎5.5 Ndikimet që Mbeten në Trashëgiminë Kulturore - Rruga e Kalimit 405_1 55 Tabela ‎6.1 Mjedisi – Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave Zbutëse 57

Tabela ‎6.2 Socio-ekonomike - Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave Zbutëse 59 Tabela ‎6.3 Trashëgimia Kulturore - Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave Zbutëse 63

LISTA E FIGURAVE

Figura ‎1.1 Përmbledhje e TAP-it 5

Figura ‎1.2 Përmbledhje e Gjurmëve të Reja të Propozuara të Gazsjellësit dhe Rrugëve të Kalimit në rrethin e Beratit – Rruga e Kalimit 405_1 7

Figura ‎3.1 Kryqëzimet Tipike të Rrugëve të Kalimit 12

Figura ‎3.2 Përmbledhje e Rrugës së Kalimit 405_1 14 Figura ‎3.3 Pamje e Përgjithshme e Rrugës së Kalimit 405_1 (seksioni Jugor) 15 Figura ‎3.4 Pamje e Përgjithshme e Rrugës së Kalimit 405_1 (seksioni qendror) 16

Figura ‎3.5 Pamje e Përgjithshme e Rrugës së Kalimit 405_1 (seksioni Verior) 17 Figura ‎3.6 Pamje (Veri Perëndim) e Rrugës së Kalimit 405_1 nga WPS166 18

Figura ‎3.7 Pamje (Veri) e Rrugës së Kalimit 405_1 nga WPS167 19 Figura ‎3.8 Pamje (east) e Rrugës së Kalimit 405_1 nga WPS170 20

Figura ‎3.9 Pamje (Veri) e Rrugës së Kalimit 405_1 nga WPS171 21

Figura ‎4.1 Mbulimi i Studimit Mjedisor të Rrugës së Kalimit 405_1 26

Figura ‎4.2 Mbulimi i Studimit Socio-ekonomik të Rrugës së Kalimit 405_1 30 Figura ‎4.3 Rruga e Kalimit 405_1 afër Tozharit (Sinajt) 31 Figura ‎4.4 Rruga e Kalimit 405_1 afër Vala (Ustia) 32 Figura ‎4.5 Linjat e Transmetimit të Energjisë Elektrike në të dy anët e Rrugës së

Kalimit 405_1 (PK 1.3) 33 Figura ‎4.6 Infrastructura Bujqësore në Rrugën e Kalimit 405_1 34

Figura ‎4.7 Infrastruktura të Tjera në Rrugën e Kalimit 405_1 34 Figura ‎4.8 Ish ndërtesë industriale / ushtarake për ruajtjen e ujit në Rrugën e Kalimit

405_1 35 Figura ‎4.9 Fushat Bujqësore ngjitur me Rrugën e Kalimit 405_1 36

Figura ‎4.10 Kullota pranë Rrugës së Kalimit 405_1 36 Figura ‎4.11 Bimësi makjesh pranë Rrugës së Kalimit 405_1 36

Faqe 4 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura ‎4.12 Burim uji pranë Rrugës së Kalimit 405_1 37

Figura ‎4.13 Mënyrat e Jetesës të Vëzhguara në Rrugën e Kalimit 405_1 38 Figura ‎4.14 Rruga e Kalimit RRK 405_1 Trashëgimia Kulturore Bazë 39 Figura ‎5.1 Pamje e rrugës ekzistuese të kalimit që do të përmirësohet 49

Figura ‎5.2 CH-605: Ndërtesë Shtetërore për Ruajtjen e Mallrave të Emergjencës 54

LISTA E SHTOJCAVE

SHTOJCË 1 HARTAT E TIPAREVE BAZË TË ZONËS KU DO TË KALOJË GAZSJELLËSI

SHTOJCË 2 TË DHËNA PËRMBLEDHËSE NGA STUDIMI NË TERREN

SHTOJCË 3 SHËNIME GJATË STUDIMIT NË TERREN

Faqe 5 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


1 HYRJE

1.1 Përmbledhje e Projektit

Gazsjellësi Trans Adriatik (TAP) është seksioni Perëndimor i Korridorit Jugor të Gazit, një zinxhir

projektesh energjetike me vlerë të shumanshme që lidhin burimet e gazit natyror, nga faza e dytë

e zhvillimit të fushës Shah Deniz në Azerbajxhan me Evropën. TAP-i ("Projekti TAP") do të lidhet

me Gazsjellësin Trans Anatolian (TANAP) në kufirin Greko-Turk dhe do të transportojë gaz

natyror nga rajoni i Kaspikut nëpërmjet Greqisë dhe Shqipërisë dhe përmes detit Adriatik në Jug

të Italisë dhe më tej në Evropën Perëndimore (referojuni Figura 1.1).

Figura 1.1 Përmbledhje për TAP-in

Burimi: TAP, 2014

Seksioni tokësor shqiptar i TAP-it do të fillojë në kufirin me Greqinë, pranë Qendër Bilishtit në

rajonin e Korçës, dhe do të vazhdojë në drejtim të bregdetit Adriatik, 17 km në Veri-Perëndim të

Fierit. Gjatësia totale e seksionit tokësor në Shqipëri do të jetë rreth 215 km kilometra (km).

Përveç kësaj, një gjatësi prej 37 km nga gazsjellësi TAP do të vazhdojë në det në territorin

shqiptar të detit Adriatik.

1.2 Vlerësim i Projektit

TAP AG me një grup ekspertësh shqiptarë dhe ndërkombëtarë kanë zhvilluar një raport të plotë

të Vlerësimit të Ndikimit Mjedisor dhe Social (VNMS) për seksionin në det dhe në tokë të TAP-it

("Projekti") në përputhje me ligjin shqiptar dhe në përputhje me Politikat Mjedisore dhe Sociale të

Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH).

VNMS-ja është procesi i vazhdueshëm i identifikimit dhe vlerësimit të efekteve të mundshme mbi

mjedisin bio-fizik, socio-ekonomik, dhe të trashëgimisë kulturore, si pasojë e një projekti ose

zhvillimi të caktuar. Si një mjet planifikimi, VNMS-ja ka për qëllim të sigurojë që, çështjet

mjedisore, socio-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore përgjatë gjithë ciklit të projektit janë

parashikuar dhe janë marrë në konsideratë nga propozuesi i projektit, në këtë rast TAP AG. Ky

vlerësim shërben gjithashtu si një strukturë për kryerjen e kontrolleve të projektit për të zvogëluar

ose parandaluar ndikimet negative.

Faqe 6 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


VNMS-ja për TAP-in në Shqipëri është dorëzuar zyrtarisht në Qendrën Kombëtare të Licencimit

në Shqipëri (QKR), në janar të vitit 2013, për tu shqyrtuar nga Agjencia Kombëtare e Mjedisit

(AKM) - Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave. VNMS-ja është miratuar në prill

të vitit 2013 dhe më pas, në maj të vitit 2013, është dhënë Leja Mjedisore (për Aktivitete që Kanë

Ndikim në Mjedis) nga Agjencia Kombëtare e Mjedisit.

TAP AG gjithashtu ua ka bërë të njohur raportin e plotë të VNMS-së komuniteteve dhe palët e

interesuara përgjatë gjurmës së tubacionit që preken prej tij, për të bërë të mundur që pikëpamjet

dhe shqetësimet e tyre të merren në konsideratë gjatë hartimit dhe zhvillimit të projektit.

Meqenëse Leja Mjedisore për ndërtimin dhe funksionimin e Projektit dhe infrastrukturën e tij

mbështetëse është dhënë, TAP AG ka vazhduar me hartimin dhe projektimin e detajuar.

Nëpërmjet këtij procesi, ndërkohë që projekti zhvilluar, disa zona që më parë nuk ishin vlerësuar

në VNMS-në e miratuar, tani po konsiderohen si pjesë e "gjurmës të re" të projektit në pjesën

tokësore. Shtesat në VNMS janë përgatitur për të vlerësuar çdo fushë të gjurmës së re që ka

potencial për të shkaktuar ndikim të rëndësishëm në mjediset e trashëgimisë biofizike, socio-

ekonomike, dhe të trashëgimisë kulturore.

Shtojca e parë e VNMS-së është përgatitur në muajin prill 2015 në përgjigje të vendimit të AKM-

së që rishikimet dhe modifikimet e TAP-it që nga miratimi i VNMS-së, dhe si rrjedhim, që nuk

janë vlerësuar dhe lejuar më parë, janë subjekt i një Vlerësimi Paraprak të Ndikimit Mjedisor dhe

Social (VPNMS), siç përcaktohet në letrën zyrtare drejtuar Menaxherit të TAP-it për Vendin (nr.

1170 Prot., datë 3 dhjetor 2014). Shtojca e VNMS-së ofronte një vlerësim për gjurmën e re të

tubacionit për shmangien e zonës minerare koncesionare L1577 dhe një rrugë të re kalimi

(AR444_ E re) në malet e Ostrovicës. Këto zona diskrete ishin fokusi i studimeve shtesë në

terren gjatë vitit 2014 për të vendosur kushtet bazë për zonën ku do të zbatohet projekti.

Një Shtojcë e dytë e VNMS-së është përgatitur gjatë muajit tetor 2015 dhe jep një vlerësim të një

gjurme të re të propozuar të tubacionit në zonën e Potomit, që ndodhet në malet e Ostrovicës.

Kjo zonë ishte fokusi i një studimi shtesë në terren të kryer në korrik të vitit 2015 për të vendosur

kushtet bazë të zonës ku do të zbatohet projekti.

Shtojca e tretë e VNMS-së është përgatitur gjithashtu gjatë muajit tetor 2015 dhe jep vlerësimin

për një rrugë të re kalimi (RRK 460_3) e cila gjendet në zonën e Potomit. Kjo zonë është studiuar

edhe si pjesë e vëzhgimit në terren në muajin korrik të vitit 2015 për të përcaktuar kushtet bazë

të zonës ku kalon tubacioni.

Dy studime të tjera në terren janë kryer gjatë muajve tetor dhe nëntor të vitit 2015, për të

shqyrtuar dhe për të krijuar kushtet bazë për një numër të caktuar të gjurmëve të reja të

propozuara të tubacionit dhe rrugëve të kalimit që ndodhen ndërmjet vendbanimeve të Qafës dhe

Poliçanit (Qarku Berat) - shih Figura 1.2).

Shtojca e katërt, e pestë, gjashtë, dhe e shtatë e VNMS-së janë përgatitur mbi bazën e këtyre

studimeve në terren duke u fokusuar në mënyrë specifike në gjurmët e reja të Polenës,

Faqe 7 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Mbrakullës, Zonës së Koncesionit Minerar L1437 dhe Vërzhezhë, respektivisht. Hollësi të

mëtejshme në lidhje me këto katër Shtojca të VNMS-së janë përfshirë në Tabela 1.1.

Ky raport i Shtojcës së VNMS-së (shih Tabela 1.1), është përgatitur në bazë të këtyre studimeve

në terren dhe fokusohet në mënyrë specifike në Rrugën e Kalimit 405_1, e cila kalon nëpër

zonën e koncesionit minerar L1437, duke filluar nga lugina e lumit Osum në drejtim të fshatit

Tozhar (Sinaj).

Figura 1.2 Përmbledhje e Gjurmës së Re të Propozuar të Gazsjellësit dhe Rrugëve të Kalimit në Qarkun e Beratit - Rruga e Kalimit 405_1

Burimi: ERM, 2016

Tabela 1.1 jep një listë kronologjike të raporteve të VNMS-së që kanë lidhje me raportet e

përgatitura deri më sot për projektin TAP, duke dhënë në mënyrë të detajuar elementet specifike

të projektit të vlerësuara në secilën prej tyre (emri i raportit i theksuar me shkronja 'bold' i

referohet kësaj Shtojce të VNMS-së).

Tabela 1.1 Lista e Shtojcave të përgatitura të VNMS-së

Radha e përgatitjes

Emri i Raportit Elementi/ët e projektit Data e Përgatitjes

0 Raporti i VNMS-së TAP Shqipëri - Prill 2013

1 TAP Shqipëri Shtojcë e VMNS-së - Gjurma e Re e Projektit

Gjurma e re e Zonës Koncesionare minerare L1577 dhe rrugës së kalimit 444_ e re

Prill 2015

Legjenda

GJURMA BAZË (MARS 2014)

RRUGA E KALIMIT 405_1

KUFIJ QARKU Sistemi Koordinativ

Pulkovo 1942 GK Zona 4

V

GJURMA E RE E GAZSJELLËSIT


Faqe 8 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Radha e përgatitjes

Emri i Raportit Elementi/ët e projektit Data e Përgatitjes

2 TAP Shqipëri Shtojcë e VNMS-së Gjurma e Re e Potomit

Gjurma e re e tubacionit në zonën e Potomit

Tetor 2015

3 TAP Shqipëri Shtojcë e VMNS-së Rruga e Kalimit 460_3

Rruga e kalimit 460_3 në zonën e Potomit

Tetor 2015

4 TAP Shqipëri Shtojcë e VNMS-së Gjurma e Re Polenë

Gjurma e re e tubacionit për të shmangur rrëshqitjet e dheut

Janar 2016

5 TAP Shqipëri Shtojcë e VNMS-së Gjurma e Re Mbrakull

Gjurma e re e tubacionit për të shmangur rrëshqitjet e dheut

Janar 2016

6 TAP Shqipëri Shtojcë e VNMS-së Gjurma e Re e Zonës Minerare Koncesionare L1437

Gjurma e re e tubacionit për të shmangur Zonën e Koncensionit Minerar L1437

Janar 2016

7 TAP Shqipëri Shtojcë e VNMS-së Gjurma e Re Verzezhe

Gjurma e re e gazsjellësit për të shmangur rreziqet e mundshme hidraulike dhe rrëshqitjet e tokës në afërsi të lumit Osum.

Shkurt 2016

8 TAP Shqipëri Shtojcë e VMNS-së Rruga e Kalimit 405_1

Rruga e Kalimit 405_1 që kalon nëpër Zonën e Koncensionit Minerar L1437

Shkurt 2016

9 TAP Shqipëri Shtojcë e VMNS-së Mikro -Tuneli i Çorovodës

Tunel në zonën e Çorovodës për të shmangur shtratin e lumit Osum.

Shkurt 2016

Burimi: ERM, 2016

1.3 Raporti

Siç u përmend dhe më parë, ky raport përbën një shtojcë të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri të

miratuar nga AKM-ja në vitin 2013 dhe ofron një vlerësim të ndikimeve të mundshme të gjurmës

së re të projektit mbi mjedisin bio-fizik, socio-ekonomik, dhe atë të trashëgimisë kulturore.

Rishikimet dhe modifikimet e projektit janë rezultat i analizave të mëtejshme të hollësishme

inxhinierike dhe angazhimit të autoriteteve dhe komuniteteve lokale, për tu siguruar që Projekti

është teknikisht i realizueshëm dhe që shmang sa më shumë të jetë e mundur ndikimin në zonat

biofizike, socio-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore.

Raporti është i organizuar si më poshtë:

Pjesa 1 Hyrje.

Pjesa 2 Korniza ligjore.

Pjesa 3 Përshkrimi i projektit: jep të detajuara karakteristikat e gjurmës së re.

Pjesa 4 Kushtet Bazë të Zonës ku do të Zbatohet Projekti: përcakton kushtet ekzistuese mjedisore,

sociale dhe kulturore të trashëgimisë në zonat e gjurmës së re.

Pjesa 5 Vlerësimi i Ndikimeve: Detajet e vlerësimit të rëndësisë së ndikimeve të

mundshme mbi karakteristikat e gjurmës së re mbi kushtet ekzistuese

mjedisore, sociale dhe të trashëgimisë kulturore.

Pjesa 6 Monitorimi dhe Menaxhimi Mjedisor, Social dhe i Trashëgimisë Kulturore:

Përmbledh masat lehtësuese dhe menaxhuese për trajtimin e çdo ndikimi të

ngelur të karakteristikave të gjurmës së re.

Faqe 9 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Informacion mbështetës shtesë jepet në anekset e mëposhtme:

Shtojcë 1 Hartat Bazë të Zonës ku do të Zbatohet Projekti.

Shtojcë 2 Të Dhëna Përmbledhëse nga Studimi në Terren.

Shtojcë 3 Shënime Gjatë Studimit në Terren.

Faqe 10 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


2 KORNIZA LIGJORE

Për të rritur konsistencën dhe uniformitetin përgjatë Projektit TAP në Greqi, Shqipëri dhe Itali, të

gjitha ndikimet e mundshme të tubacionit në mjedisin bio-fizik, socio-ekonomik dhe atë të

trashëgimisë kulturore, janë vlerësuar në përputhje me legjislacionin e vendit përkatës ose me

kuadrin rregullator të Bashkimit Evropian (BE-së) për vlerësimin e ndikimit dhe strukturën

mjedisore (ku ka pasur përparësi ai që është më i rreptë). Si praktikën më të mirë, në Shqipëri

TAP AG do të përdorë si pikë referimi kuadrin ligjor të BE-së, edhe pse Shqipëria aktualisht nuk

është pjesë e BE-së.

Pjesa 3 Korniza ligjore (ref: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1005) e VNMS-së së TAP-it në Shqipëri

diskuton kornizën ligjore brenda së cilës do të kryhet projekti dhe kërkesat rregullatore mjedisore

që do të aplikohen për aktivitetet e Projektit. Kërkesat ndërkombëtare të aplikueshme, si dhe

marrëveshjet përkatëse ndërkombëtare në të cilat Shqipëria është palë, janë detajuar gjithashtu.

VNMS-ja për TAP-in në Shqipëri, dhe kjo Shtojcë e VNMS-së, janë përgatitur në përputhje me

legjislacionin kombëtar shqiptar dhe kërkesat ndërkombëtare mjedisore dhe socio-ekonomike,

duke marrë parasysh në mënyrë të veçantë Politikat Mjedisore dhe Sociale të BERZH-it.

Ligjet shqiptare mbi Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis (Ligji Nr. 8990 shfuqizuar me Ligjin nr. 10

440) kanë për qëllim mbrojtjen e mjedisit duke parandaluar, minimizuar dhe kompensuar dëmet

nga projektet e propozuara, të cilat mund të kenë ndikime negative të rëndësishme të

drejtpërdrejta ose të tërthorta në mjedis për shkak të madhësisë, natyrës apo vendndodhjes së

tyre, para se ato të miratohen. Duke pasur parasysh natyrën, përmasat dhe vendndodhjen e

Projektit në Shqipëri, leja e tij i nënshtrohet procedurës së lejeve mjedisore sipas ligjit shqiptar.

Referojuni Pjesës 3 të kuadrit ligjor të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri për informacion të

mëtejshëm mbi kërkesat rregullatore dhe standardet ndërkombëtare të pajtueshmërisë të

zbatueshme për Projektin.

Faqe 11 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


3 PËRSHKRIMI I PROJEKTIT

3.1 Përmbledhje

Kjo pjesë jep një përshkrim të shkurtër të pjesëve përbërëse të Projektit që janë konsideruar si

pjesë e gjurmës së re të rrugës së kalimit AR 405_1. Përshkrimi i dhënë pasqyron nivelin e

detajeve të projektimit në dispozicion në këtë fazë të zhvillimit të projektit.

Kjo pjesë bazohet në Pjesën 4, Përshkrimi i Projektit (ref: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1006) e

VNMS-së për TAP-in në Shqipëri ofron një përshkrim të detajuar të të gjitha elementëve të

ndryshëm të përfshirë në fazat e ndërtimit, operimit dhe të kthimit në gjendjen e mëparshme të

Projektit në Shqipëri - referojuni këtij dokumenti për informacion të mëtejshëm. Pjesa 4,

Përshkrimi i Projektit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri ofron gjithashtu një pasqyrë të

përgjithshme të ndërtimit të Projektit dhe të menaxhimit të aktiviteteve.

Duhet të theksohet se VNMS-ja, dhe si rrjedhim dhe ky raport, merr parasysh "rastin më të keq"

në aspektin e ndikimit të mundshëm në mjedisin bio-fizik, socio-ekonomik dhe atë të

trashëgimisë kulturore (d.m.th efekteve më të mëdha të pritshme që shkaktohen nga gjurma më

e madhe e mundshme) bazuar në të dhënat e disponueshme teknike dhe dokumentet e

projektimit inxhinierik të ofruara nga TAP AG në kohën e kryerjes së vlerësimit. Prandaj,

Përshkrimi i Projektit vendos një sërë parametrash dhe parimesh zhvillimi, bazuar në të cilat ata

që praktikojnë VNMS-në mund të formojnë "Bazat e Vlerësimit". Këto parametra dhe parime

bëjnë të mundur që VNMS-ja të arrijë një ekuilibër mes identifikimit në mënyrë të përshtatshme të

efekteve të mundshme të rëndësishme të Projektit, dhe në të njëjtën kohë, të sigurojë një shkallë

fleksibiliteti të projektimit gjatë zhvillimit dhe zbatimit të Projektit. Shiko Tabela 3.1 për të dhënat

kryesore të Projektit të marra në konsideratë në këtë vlerësim.

3.2 Ndërtimi i Rrugëve të Kalimit

Një përmbledhje e të dhënave kyçe për ndërtimin e rrugëve të kalimit të Projektit në Shqipëri

është dhënë në Tabela 3.1. Një përshkrim i plotë i tubacionit tokësor, infrastrukturës

mbështetëse, dhe aktiviteteve të ndërtimit dhe operimit që kanë lidhje me të, janë përfshirë në

seksionin 4 Përshkrimi i Projektit të VNMS-së së TAP-it në Shqipëri.

Tabela 3.1 Ndërtimi i Rrugëve të Kalimit - Të Dhëna Kyçe nga VNMS-ja e TAP-it për Shqipërinë

Parametrat Përshkrimi

Koha totale e ndërtimit 28 muaj, para ndërtimit të tubacionit

Toka që zë Gazsjellësi për rrugët hyrëse 620,100 m2 për rrugë të reja / 772,200 m

2 për rrugë të

përmirësuara

Gjerësia e rrugës hyrëse Ndërmjet 8 m dhe 17 m në varësi të kushteve topografike

Brezi i punës së Rrugëve të Kalimit 10 m

Rrugë të reja që duhen ndërtuar 68,9 km

Rrugë që duhen përmirësuar 85,8 km

Tokë që zihet në mënyrë të përhershme nga rrugët e 68.9 km x 8-17 m = 551,200 - 1,171,300 m²

Faqe 12 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:



reja që do të ndërtohen

Tokë që zihet në mënyrë të përkohshme nga rrugët e reja që do të ndërtohen

68.9 km x 10 m = 689,000 m²

Tokë që zihet në mënyrë të përhershme nga rrugët që do të përmirësohen

85.8 km x 8-17 m = 686,400 – 1,458,600 m²

Burimi: VNMS për TAP-in në Shqipëri - Seksioni 4 Përshkrimi i Projektit (TAP, 2012) - Rishikuar dhe përditësuar nga

ERM, 2015

Përveç të dhënave të përfshira në Tabela 3.1, Figura 3.1 paraqet shembuj të prerjeve tërthore

tipike për ndërtimin e Rrugëve të Kalimit në dy skenarë të ndryshëm topografike. Gjerësia e

Rrugëve të Kalimit do të jetë e ndryshme (ndërmjet 8 m dhe 17 m) në varësi të kushteve

specifike topografike të çdo pjese dhe si pasojë dhe projektimi dhe mënyrat e nevojshme të

ndërtimit.

Figura 3.1 Kryqëzimet Tipike të Rrugëve të Kalimit

[Topografi relativisht e sheshtë: gjerësia tipike e korridorit të ndërtimit përafërsisht 8 m]

Faqe 13 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


[Topografi e pjerrët: Gjerësia e korridorit të ndërtimit deri në përafërsisht 17 m]

Burimi: ENT, 2013 [ref: AAL00-PRY-122-Q-DQR-0034]

3.3 Rruga e Kalimit 405_1

Rruga e Kalimit 405_1 është një rrugë ekzistuese e pashtruar që lidh rrugën nacionale Berat-

Çorovodë në luginën e lumit Osum, me zonën e banuar të Tosharit (Sinajt). Rruga e Kalimit RRK

405_1 është rreth 3.7 km e gjatë dhe është propozuar për të siguruar kalimin për tek gazsjellësi

dhe veçanërisht për tek pjesa të cilës i është bërë një gjurmë e re për të shmangur zonën e

koncesionit minerar L1437. Rruga e Kalimit RRK 405_1 ndodhet në zonën e Çorovodës, në

pjesën Qendrore Perëndimore të gjurmës së gazsjellësit. Figura 3.2 tregon vendndodhjen e

rrugës së kalimit në zonën e Çorovodës.

Referencat janë bërë për pikë kilometrike (PK) të rastit bazë të marsit 2014 të zonës ku kalon

gazsjellësi për të siguruar një mënyrë të qëndrueshme referimi në të gjitha shtojcat e VNMS-së

dhe për të lejuar që lexuesi të identifikojnë me lehtësi vendndodhjen e çdo elementi të ri (d.m.th

të gjurmës së re të gazsjellësit ose rrugës së kalimit) brenda Projektit të madh. ''Shënuesit" e

kilometrave (referuar si PK) janë përdorur më pas për t'ju referuar pikave të veçanta përgjatë çdo

projekti të ri - PK-të për Rrugën e Kalimit RRK 405_1 janë dhënë në Figura 3.2 dhe Shtojcën 1.

Në shumicën e rasteve, PK-të e cituara në tekst i referohen elementit të ri të projektit; nëse jo, do

ti referohemi gjurmës së rastit bazë të marsit 2014.

Faqe 14 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 3.2 Përmbledhje e Rrugës së Kalimit 405_1

Burimi: ERM, 2016

Figura 3.3 deri në Figura 3.5 japin Rrugën e Kalimit RRK 405_1 , nga seksioni i saj Jugor, pranë

fshatit Tozhar (Sinaj), deri në pjesën Veriore, në afërsi të lumit Osum.

Legjenda


GJURMA E RE E KONCENSIONIT MINERAR L1437

Sistemi Koordinativ


V


PIKË KILOMETRIKE (GJURMA BAZË MARS 2014)

ZONË E BANUAR

PIKË KILOMETRIKE RRUGA E KALIMIT

KUFIJTË E ZONËS SË KONCENSIONIT MINERAR L1437

Faqe 15 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 3.3 Pamje e përgjithshme e Rrugës së Kalimit 405_1 (pjesa Jugore)

Burimi: ERM, 2016 (modifikim i pamjes në Google Earth)

AR 405_1

Tozhari (Sinaj)

Gjurma e re e Zonës së Koncesionit Minerar L1437

Lumi i Vokopolës

Faqe 16 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 3.4 Pamje e përgjithshme e Rrugës së Kalimit 405_1 (pjesa Qendrore)


AR 405_1

Lumi i Vokopolës

Faqe 17 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 3.5 Pamje e përgjithshme e Rrugës së Kalimit 405_1 (pjesa Veriore)


Figura 3.6 deri në Figura 3.9 paraqesin disa fotografi të marra gjatë studimit në terren, që

tregojnë pjesët kryesore të rrugës ekzistuese (AR 405_1). Rruga është e pashtruar, por në

gjendje të mirë, kështu që është e përshtatshme për automjetet standarde. Shtojca 1 paraqet

vendndodhjen e të gjitha Koordinatave Gjeografike (WP) të referuara, të dhënë në shifra.

AR 405_1

Lumi i Vokopolës

Zona e Koncesionit Minerar L1437

Gjurma e Rastit Bazë Mars 2014 Lumi Osum

Faqe 18 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 3.6 Pamje (në Jug Perëndim) e Rrugës së Kalimit 405_1 nga WPS166

Burimi: ERM, 2015

Faqe 19 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 3.7 Pamje (në Veri) e Rrugës së Kalimit 405_1 nga WPS167

Burimi: ERM, 2015

Faqe 20 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 3.8 Pamje (në Lindje) e Rrugës së Kalimit 405_1 nga WPS170

Burimi: ERM, 2015

Faqe 21 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 3.9 Pamje (në Veri) e Rrugës së Kalimit 405_1 nga WPS171

Burimi: ERM, 2015

Tabela 3.2përmbledh të dhënat specifike të projektit lidhur me Rrugën e Kalimit RRK 405_1 .

Tabela 3.2 Të dhëna të Projektit për Rrugën e Kalimit 405_1


Gjatësia 3,7 km

Aktivitete në rrugë Përmirësim

Pikë kalimet e lumenjve 0

Metoda e kalimit të lumit N/A

Pikë kalimet e rrugëve 0

Burimi: TAP, 2016

Faqe 22 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


4 KUSHTET BAZË

4.1 Përmbledhje

4.1.1 Baza Mjedisore

Pjesa bazë mjedisore në këtë raport është përgatitur nëpërmjet një studimi në terren në zonën e

studimit dhe një rishikimi të të dhënave mjedisore të mbledhura për raportin e VNMS-së për TAP-

in në Shqipëri. Kriteret e përdorura në VNMS për të vlerësuar ndjeshmërinë dhe rëndësinë e

burimeve mjedisore dhe receptorët janë përdorur edhe në Shtojcën e VNMS-së.

Zona e caktuar për studimin mjedisor të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri përbëhej nga një

korridor prej 500 m që gjendej në gjurmën bazë të vitit 2012 dhe një sipërfaqe prej 500 m nga

kufiri i gjithë elementëve të Projektit. Përveç kësaj, zona e studimit u zgjerua në vende të

caktuara, vende ku ka të ngjarë të gjenden specie të lëvizshme me interes (p.sh. arinj, ujq, dhe

lloje të caktuara shpendësh), që kanë lidhje me një zonë të mbrojtur, ose mund të përdornin

habitate të tjera në një zonë më të gjerë që mund të prekej në mënyrë direkte apo indirekte nga

aktivitetet e Projektit. Pjesa 6.5 e raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri përmban një

përmbledhje të të dhënave bazë të mjedisit për të gjithë gjurmën e tubacionit në Shqipëri (në

momentin e raportimit) të mbledhura nëpërmjet studimeve të materialeve dhe vëzhgimeve në

terren. Të dhënat bazë u përqendruan në llojin e habitateve, specieve dhe zonave të mbrojtura

dhe të përcaktuara. Shtojcat 4.1, 4.2 dhe 4.3 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri

përmbajnë hartat e rezultateve të studimit mjedisor në terren të identifikuara gjatë studimit bazë

të VNMS-së.

Një studim i veçantë në terren ishte kryer për përgatitjen e këtij raporti. Objektivi kryesor ishte

për të prekur nga afër të gjithë rrugën e kalimit dhe gjithashtu për të përshkruar tiparet mjedisore

të zonës përreth (p.sh. për të konfirmuar siç pritej, nëse këto ishin ekuivalente me karakteristikat

e identifikuara dhe të vlerësuara në VNMS-në për TAP-in në Shqipëri). Një përshkrim i detajuar i

rastit bazë të zonës ku do të zbatohet projekti është dhënë në Seksionin 4.2.1. Harta të një

shkalle të madhe të karakteristikave bazë janë dhënë në Shtojcën 1, shoqëruar nga gjetjet e

hollësishme të studimit në terren dhe të dhënave në Shtojcën 2, si dhe shënimet e anketës në

terren të paraqitura në Aneksin 3.

Rëndësia e habitateve dhe specieve është vlerësuar duke përdorur kriteret e përgatitura për

raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri, të cilat bazohen në ligjin kombëtar shqiptar dhe

standardet / marrëveshjet ndërkombëtare (për detajet e kritereve të përdorura referojuni Shtojcës

5.2.3 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri).

4.1.2 Baza socio-ekonomike

Pjesa bazë socio-ekonomike në këtë raport është përgatitur nëpërmjet anketave në terren për

gjurmën e re të projektit dhe rishikimit të të dhënave socio-ekonomike të mbledhura për raportin e

VNMS-së për TAP-in në Shqipëri. Në këtë raport do të përdoren të njëjtët parametra dhe të

njëjtat kritere për vlerësimin e ndjeshmërisë dhe rëndësisë së burimeve socio-ekonomike dhe

receptorëve humanë që janë përdorur në raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri.

Faqe 23 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Zona e caktuar për studimin socio-ekonomik të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri përbëhej nga

një korridor prej 2 km që gjendej në gjurmën bazë të vitit 2012. Pjesa 6.6 e raportit të VNMS-së

për TAP-in në Shqipëri përmban një përmbledhje të të dhënave bazë socio-ekonomike për të

gjithë gjurmën e tubacionit në Shqipëri të mbledhura nëpërmjet studimeve të materialeve dhe

vëzhgimeve në terren. Të dhënat bazë janë përqendruar në përshkrimin demografik, modelet e

zonave të banuara, ekonominë, jetesën, përdorimet e tokës, infrastrukturën, shërbimet publike

dhe dobësitë. Shtojca 6.3.1 e raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri përmban harta të

hollësishme të zonave të banuara të gjetjeve socio-ekonomike të identifikuara gjatë studimit bazë

të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri si dhe rezultatet e profilizimit të zonave të banuara të

plotësuara gjatë studimit në terren.

Informacioni i paraqitur në VNMS-në për TAP-in në Shqipëri është mbledhur nga burime

dytësore duke përdorur informacion publik. Të dhënat e paraqitura për elementë të ndryshëm të

zonave socio-ekonomike të studiuara, janë mbledhur gjatë tre vizitave të kryera në qershor të vitit

2011, shtator 2011 dhe korrik 2012. Puna në terren e kryer në qershor dhe shtator të vitit 2011

në zonën e studimit përfshinin një anketë në zonën e banuar, një anketë familjare, intervista të

rëndësishme informative dhe takime me fokus grupet që përfshinin vendbanimet brenda një

korridori prej 2 km përgjatë gjurmës së tubacionit. Studimet në terren që vijuan në korrik të vitit

2012 përfshinin anketa shtesë në zonat e banuara, intervista të rëndësishme informative dhe

vërtetësinë e zonave të reja të banuara të cilat janë përfshirë në zonat e studimit që kanë pasuar

studimet bazë të vitit 2011 (shih seksionin 6.6 të VNMS-në për TAP-in në Shqipëri).

Për këtë raport është kryer një sondazh tjetër në terren përgjatë Rrugës së Kalimit 405_1.

Objektivi kryesor ishte për të prekur nga afër të gjithë rrugën e kalimit dhe për të identifikuar pikat

e ndjeshme kryesore në lidhje me karakteristikat socio-ekonomike (p.sh. për të konfirmuar siç

pritej, nëse këto ishin ekuivalente me karakteristikat e identifikuara dhe të vlerësuara në VNMS-

në për TAP-in në Shqipëri). Pjesa socio-ekonomike e studimit është kryer nga një konsulent i

ERM-së me përvojë të gjerë në kryerjen e studimeve në terren për Projektin TAP në Shqipëri.

Një përshkrim i detajuar i rastit bazë të zonës ku do të zbatohet projekti është dhënë në Pjesën

4.2.2. Harta të një shkalle të madhe të karakteristikave bazë janë dhënë në Shtojcën 1,

shoqëruar nga gjetjet e hollësishme të studimit në terren dhe të dhënave në Shtojcën 2, si dhe

shënimet e anketës në terren të paraqitura në Aneksin 3.

4.1.3 Trashëgimia Kulturore Bazë

Zona e caktuar për studimin e trashëgimisë kulturore të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri

përbëhej nga një korridor prej 2 km që gjendej në gjurmën bazë të vitit 2012 dhe një zonë

tampon prej 50 m përreth të gjithë elementëve të Projektit jashtë korridorit prej 2 km përgjatë

tubacionit. Seksioni 6.7 i Raportit të VNMS-së së TAP-it përmban një përshkrim të studimeve në

zyrë dhe atyre në terren, të kryera për të mbledhur të dhënat paraprake bazë të trashëgimisë

kulturore dhe një përmbledhje të të dhënave bazë të grumbulluara për të gjithë gjurmën e

tubacionit të TAP-it në Shqipëri. Llojet e burimeve të trashëgimisë kulturore të marra në

Faqe 24 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


konsideratë në raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri dhe në këtë kapitull bazë janë

paraqitur në Tabela 4.1.

Tabela 4.1 Llojet e Burimeve të Trashëgimisë Kulturore

Llojet e Burimeve

Përshkrimi

Zonat arkeologjike

Gjurmët fizike të aktivitetit të lashtë ose historik të njeriut, që në rastet më të shumta përfshijnë dhe burimet nënujore, dhe shpesh kuptohen nga prania e sendeve sipërfaqësore të bëra nga njeriu apo mbetjeve strukturore. Ndër të tjera, këto përfshijnë mauzole prej guri ose pirgje dheu të varreve të lashtë, vendbanime të lashta, dhe qeramike të shpërndara

Monumentet Ndër të tjera, strukturat mbi sipërfaqen e tokës me interes publik dhe / ose me rëndësi historike, të tilla si; kishat historike, urat, memorialët e luftës, dhe objektet ushtarake të kohës së Luftës së Dytë Botërore

Zonat e Trashëgimisë Kulturore të Paprekshme (TKP)

Ndër të tjera, të përcaktuara si vende që formojnë pjesën shpirtërore apo kulturore të jetës së popullsive moderne, të tilla si; tempujt në anë të rrugës, vendet e kultit, dhe varrezat moderne. Trashëgimia Kulturore e Paprekshme (TKP) u referohet zakoneve, traditave dhe besimeve që e bëjnë një popull ose një rajon të veçantë dhe të bashkuar. Zonat me vlerë TKP shpesh përfshijnë format tradicionale të trashëgimisë kulturore, të tilla si, monumentet historike, vendet arkeologjike, dhe peizazhet historike, por ato gjithashtu mund të përfshijnë tipare natyrore të tilla si; flora, fauna dhe zonat e veçanta ekologjike.

Burimi: ERM, 2016

Shqipëria është një vend i pasur nga ana arkeologjike dhe historike, me gjurmë të të dy kulturave

parahistorike indigjene, si dhe ndikimeve të huaja perandorake, përfshij ato greke, romake,

bizantine, osmane dhe të perandorisë austro-hungareze. Studimi bazë për trashëgiminë kulturore

të kryer për VNMS-në e TAP-it në Shqipëri ka identifikuar objektet e trashëgimisë kulturore

brenda zonës së studimit që datojnë nga periudha paleolitike në shekullin e njëzetë. Një

shqyrtim i detajuar i parahistorisë dhe historisë së Shqipërisë mund të gjendet në Shtojcën 6.4 të

raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri. Kjo pasqyrë përmban përkufizimet dhe

karakteristikat përcaktuese të periudhave parahistorike dhe historike të cekura në këtë raport.

Përveç këtyre llojeve të burimeve të trashëgimisë kulturore, nga studimet në zyrë dhe në terren

për VNMS-në e TAP-it në Shqipëri, janë identifikuar një numër Zonash të një Potenciali të Lartë

Arkeologjik (ZPLA-sh). Këto përbëheshin nga zona përreth burimeve të njohura të trashëgimisë

kulturore qw ka të ngjarë të kenë burime që kanë lidhje me to por janë ende të pazbuluar.

Arkeologët shqiptarë kanë identifikuar gjithashtu edhe AHAPs në zona që kishin të ngjarë të

përmbanin burime të pazbuluara arkeologjike bazuar në një kombinim të karakteristikave

gjeografike (topografisë, afërsisë me ujin, etj.) dhe gjykimit profesional. Shtojca 4.6 përmban

harta që përshkruajnë vendndodhjen e burimeve të trashëgimisë kulturore dhe ZPLA-ve të

identifikuara gjatë studimit të raportit bazë të VNMS-së së TAP-it për Shqipërinë.

Për të vlerësuar rëndësinë e ndikimit në burimet e trashëgimisë kulturore për VNMS-në për TAP-

in në Shqipëri janë vendosur kritere për vlerësimin e rëndësinë së burimeve të trashëgimisë

kulturore të identifikuara në zonën e studimit. Për secilin lloj të burimeve të trashëgimisë

kulturore u bë vlerësimi i rëndësisë në bazë të ligjit kombëtar shqiptar dhe standardeve

ndërkombëtare (Tabela 4.2).

Faqe 25 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Tabela 4.2 Kriteret e Cilësisë / Rëndësia e Zonave të Trashëgimisë Kulturore

E ulët Mesatare E lartë

Zonat arkeologjike

Vlerën e kufizuar informacioni dhe / ose e rëndësisë kulturore bazuar në përmbajtjen dhe kushtet e zonës.

Vlerën mesatare informacioni dhe / ose e rëndësisë kulturore bazuar në përmbajtjen dhe kushtet e zonës.

Vlerën e lartë informacioni dhe / ose e rëndësisë kulturore bazuar në përmbajtjen dhe kushtet e zonës.

Monument historik

Interes historik artistik apo përkujtimor i kufizuar vizual, në bazë të stilit arkitektonik apo shkallës së ruajtjes.

Interes historik artistik apo përkujtimor mesatar vizual, në bazë të stilit arkitektonik apo shkallës së ruajtjes.

Interes historik artistik apo përkujtimor i lartë vizual, në bazë të stilit arkitektonik apo shkallës së ruajtjes.

Zonat e Trashëgimisë së Paprekshme

Rëndësi e kufizuar kulturore apo fetare për përdoruesit e zonës në bazë të kritereve të përdoruesit.

Rëndësi mesatare kulturore apo fetare për përdoruesit e zonës në bazë të kritereve të përdoruesit.

Rëndësi e lartë kulturore apo fetare për përdoruesit e zonës në bazë të kritereve të përdoruesit.

Burimi: ERM, 2011

Në mënyrë që të ruhet një qasje e qëndrueshme në mbledhjen e të dhënave bazë dhe në

vlerësimin e ndikimit të mundshëm mbi burimet e trashëgimisë kulturore, në këtë raport janë

përdorur të njëjtët parametra dhe kritere të zonës së studimit, për vlerësimin e rëndësisë së

burimeve të trashëgimisë kulturore, që janë përdorur në raportin e VNMS-së për TAP-in në

Shqipëri.


4.2.1 Baza Mjedisore

Rruga e Kalimit RRK 405_1 ndjek rrugën e një rruge ekzistuese të pashtruar ndërmjet rrugës

nacionale (nga Berati në Çorovodë) dhe zonës së banuar të Tozharit (Sinajt).

Rruga e kalimit ndjek nga afër rrjedhën e lumit të Vokopolës dhe, përveç pjesës së parë dhe të

sipërme në afërsi të vendbanimit të Tosharit (Sinajt), pothuajse e gjithë rruga e kalimit kalon

nëpër bimësi sklerofile (makie, fazë degradimi e pyjeve Quercus ilex 9340) – shih Figura 4.1 dhe

Tabela 4.3. Figura 4.1 tregon gjithashtu ku janë marrë Pikat Mjedisore (PM), dhe ku janë bërë

vëzhgimet gjatë studimit në terren (referojuni Shtojcës 2 për shënimet përkatëse të studimit në

terren).

Faqe 26 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 4.1 Mbulimi i Studimit Mjedisor të Rrugës së Kalimit 405_1

Shënim: Pikat mjedisore (PM) identifikojnë ku është regjistruar një vëzhgim apo shënim gjatë studimit në terren. PM jo domosdoshmërisht tregojnë ndjeshmërinë e linjës bazë apo gjetjeve kryesore. Burimi: ERM, 2016

Tabela 4.3 Përmbledhje e Habitateve Evropiane të cilat përshkohen nga Rruga e Kalimit 405_1

Nr. Kodi i Habitatit Habitati Pikat kilometrike të Rrugës së Kalimit

1 9340 Pyje lisi Quercus ilex (faza e degradimit si shkurre ose makje)

KP 0.7 – 3.7

2 9540 Pyje me pisha mesdhetare, me pisha endemike Mesogean (plantacion)

KP 1.5

Burimi: ERM, 2016

Rruga e kalimit (PK 0 - PK 0.7) fillon në një zonë me fusha të mbjella me kultura sezonale (misër

dhe jonxhë). Fushat me të mbjella ndodhen gjithashtu dhe pranë pjesës fundore të rrugës së

kalimit (PK 3.7).

Nga PK 0.7 të PK 3.7, rruga e kalimit kalon nëpër bimësi makjesh, e cila në pjesë të

konsiderueshme të luginës së lumit të Vokopolës është e mbuluar me pyje të një cilësie të mirë,

me prani të pemëve të rritura të lisit Holm (Quercus ilex), i konsideruar me vlerë ekologjike

mesatare deri në në të lartë. Ky pyll ofron strehim dhe ushqim për një sërë speciesh të faunës,

duke e bërë habitatin të konsiderohet me vlerë ekologjike mesatare deri në të lartë.

Legjenda



Sistemi Koordinativ


V



ZONË E BANUAR

HABITAT I BELUM

TRUP UJOR

PIKË ME INTERES MJEDISOR - VËZHGIM NË TERREN (WP)

ZONË E MBROJTUR (WDPA)

KORRIDORI 500 M

9340_Pyll Lisi (Në fazë të degraduar si shkurre ose

barishte të larta)

9540_Pyll me pisha mesdhetare me specien

endemike mesogjeane (plantacion)

Shënim: Habitatet e BE janë paraqitur brenda

zonës me rreze 500 m nga Aksi Qendror i

Gazsjellësit



MONUMENT NATYRE

BIOTIPE TË LLOJIT KORINË

Faqe 27 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Në PK 1.5 ka disa pemë të shpërndara pishe (Pinus halepensis) të lidhura me një ish objekt

industrial / ushtarak për magazinimin e ujit.

Bimësia bregore është e pranishme përgjatë lumit të Vokopolës, i cili, siç u tha më lart, ndiqet

nga rruga e kalimit. Pjesa e fundit e rrugës së kalimit (PK 3.5 - 3.7) kalon pranë lumit të

Vokopolës. Bimësia bregore dominohet nga pemët Platanus orientalis. Shumica e pemëve të

rritura janë tharë së fundmi nga sëmundjet.

Të gjitha habitatet e përshkruara më sipër, konsiderohen të jenë të një ndjeshmërie të ulët me

përjashtim të pyjeve prej Quercus ilex dhe habitatit të bimëve bregore të cilat janë të një

ndjeshmërie mesatare (Tabela 4.4).

Tabela 4.4 Cilësia e Habitateve të Pranishme në një rreze prej 500 m rreth Gjurmës së

Re të Rrugës së Kalimit 405_1

Pikat Kilometrike të Rrugës së Kalimit

Lloji i Habitatit

Kriteret e Cilësisë së Habitateve Përkatëse

1

Vlerësimi i cilësisë së Habitatit

(Ndjeshmëria) 1 2 3 4 5 6 7

KP 0 – 0.7 Bimësi e përzier L L L L M M M E ulët

KP 0.7 – 3.7 Pyje lisi Quercus ilex

(faza e degradimit si shkurre ose makje)

L L M M M M M Mesatare

KP 3.5 – 3.7

Habitatet bregore të dominuara nga rrapi oriental (Platanus orientalis)

L M H L M M M Mesatare

KP 1.5

Pyje me pisha mesdhetare, me pisha endemike Mesogean (plantacion)

L L L L M M L E ulët

Burimi: ERM, 2016

Speciet që pritet të gjenden në këtë zonë mbeten të njëjta me ato të raportit të VNMS-së për

TAP-in në Shqipëri, bazuar në vëzhgimet e bëra gjatë shqyrtimeve në terren të ndërmarra për

këtë Shtojcë të VNMS-së. Speciet kryesore të cipat përbëjnë shqetësimit ruajtje të identifikuara

për zonën përfshijnë ujkun (Canis lupus), vidrën (Lutra lutra), (breshkën (Testudo hermanii),

zhabën barkverdhë (Bombina variegata), bretkosën e lumit (Rana graeca) dhe bretkosën

ballkanase (Pelophylax kurt mueller), në bazë të vlerësimin e secilës specie nëpërmjet kritereve

ta rëndësisë / ndjeshmërisë (referojuni Tabela 4.5). Edhe pse gjatë studimit të vitit 2015 nuk

është regjistruar prania e drejtpërdrejtë e ujkut, zona është një habitat i përshtatshëm për ujkun

dhe është pjesë e njohur për përhapjen e tij.

1 Referoju seksionit 8.5.1 në Shtojcën 8.1 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri - Kriteret e Vlerësimit të Habitateve (sipas

kritereve të BERZH-it - : (1) Statusi i Mbrojtjes; (2) Natyraliteti; (3) Brishtësia; (4) Përfaqësimi; (5) Struktura dhe funksioni; (6) Lidhja e specieve – siguria; (7) Diversiteti.; (U: I ulët, M:Mesatar, H: I lartë).

Faqe 28 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Tabela 4.5 Rëndësia e specieve të pranishme brenda një zone prej 500 m të Rrugës së

Kalimit 405_11

Emri i zakonshëm Emri latin

Kriteret Përkatëse të Rëndësisë së

Specieve Vlerësimi i cilësisë së Specieve (Rëndësia)

1 2 3 4

Ujku Canis lupus H H H H E lartë

Vidër (Lutra lutra) M H M H E lartë

Derri i egër Sus scrofa L L L M E ulët

Vjedulla Meles meles L L L M E ulët

Kunadhja Martes foina L L L M E ulët

Dhelpra Vulpes vulpes L L L M E ulët

Nuselala Mustela nivalis L L L M E ulët

Miu i zakonshëm i arave Microtus thomasi L L L M E ulët

Minj pylli Apodemus spp. L L L M E ulët

Fajkua i zakonshëm Buteo buteo L L L M E ulët

Sokoli i zakonshëm Falco tinnunculus L L L M E ulët

Harabeli Rendi: Passeriformes L L L M E ulët

Breshka (T. hermanni) Testudo hermanni M H M M Mesatare

Hardhuca Lacerta viridis, Podarcis spp. L L L M E ulët

Zhaba e verdhë Bombina variegata H L M M Mesatare

Bretkosa e lumenjve Rana graeca H L M M Mesatare

Bretkosa e Ballkanit Pelophyllx kurtmuelleri M L M M Mesatare

Burimi: ERM, 2016

4.2.2 Baza socio-ekonomike

Zona e studimit (shih Figura 3.2) ndodhet në rajonin e Beratit dhe në bashkitë e Skraparit dhe

Poliçanit, sipas reformës së Pushtetit Lokal në korrik të vitit 2015 (i cili e ndau Shqipërinë në 61

komuna gjithsej). Tabela 4.6 jep në mënyrë të përmbledhur informacione të rëndësishme për

bashkitë.

1 Speciet e listuara janë treguese dhe bazohen në studimet e bëra në zyrë dhe në vëzhgimet e studimit në terren.

Specie të tjera mund të jenë gjithashtu të pranishme në këtë zonë.

Faqe 29 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Tabela 4.6 Informacion kyç në lidhje me Bashkitë e Skraparit dhe Poliçanit

Parametrat Bashkia Skrapar Komuna Poliçan

Popullsia (burimi: INSTAT-i) 12.403 10.953

Popullsia (burimi: Gjendja Civile) 19.072 18.341

Sipërfaqja 831,44 km2

272,02 km2

Burimi: Faqja e Internetit të Reformës Administrative Territoriale: http://www.reformaterritoriale.al/en/ (2015)

Që nga fundi i sistemit komunist në vitet 1990, popullsia në rajon ka rënë. Kjo ka ndodhur si

rezultat i tërheqjes së subvencioneve të qeverisë për bujqësinë dhe migrimin e mëvonshëm të

njerëzve nga zonat rurale në ato urbane në kërkim të mundësive të reja të punësimit. Rënia e

popullsisë në rajon vlerësohet të jetë rreth 50%.

Rënia e popullsisë ka bërë që toka të punohet më pak, të reduktohet ujitja, dhe të shtohen

kullotat / livadhet të cilat kërkojnë më pak përpjekje për të mirëmbajtur. Është vlerësuar se rreth

50% e tokës bujqësore që është punuar gjatë periudhës komuniste tani është kthyer në kullota /

livadhe. Edhe pse kohët e fundit edhe disa nga këto zona janë braktisur pasi popullata lokale

është zvogëluar akoma më shumë.

Kullotat / livadhet janë përdorur për kullotje të bagëtisë (deleve dhe dhive); një praktikë që është

zgjeruar shumë në zona të caktuara ku ka pasur mbikullotje. Produktet blegtorale, si; djathi (i

bardhë dhe kaçkavall), janë të rëndësishëm për ekonominë lokale.

Aktualisht, aktiviteti bujqësor në zonë karakterizohet nga kulturat më fitimprurëse: pemët frutore

(vreshtat, qershitë, mollët, etj.), të cilat kanë vlerë të lartë në treg, të ndjekura nga kulturat që

prodhohen për vetë-konsum dhe tagji, si; jonxhë, misër, grurë, dhe perime. Rakia një pije

tradicionale alkoolike, prodhohet rëndom në këto zona.

Rajoni karakterizohet nga terreni kodrinor / malor, me zona pyjore të zakonshme në shpatet e

pjerrëta dhe në pjesët më të largëta. Në shumicën e rasteve, zonat pyjore karakterizohen nga

makjet mesdhetare dhe nga pyje të përziera dushku dhe Carpinus orientalis. Të dyja llojet e

formacioneve kanë lidhje me një proces degradimi, që rezulton nga mbi-kullotja, prerjet e shumta

apo degradimi natyror, si p.sh; nga zjarret. Që nga viti 2000, zonave pyjore ju është ofruar një lloj

mbrojtje nëpërmjet masave rregullatore.

Siç përshkruhet në Seksionin 3.3, Rruga e Kalimit RRK 405_1 ndodhet në pjesën Qendrore

Perëndimore të gjurmës së gazsjellësit. Rruga e kalimit është rreth 3.7 km e gjatë dhe ndodhet

rreth 4 km në Jug të Poliçanit.

Figura 4.2 tregon Rrugën e Kalimit RRK 405_1 , dhe Koordinatat Gjeografike Sociale (WPS), të

marra gjatë studimit në terren (referojuni Shtojcës 3 për shënimet përkatëse të studimit në

terren).

http://www.reformaterritoriale.al/en/

Faqe 30 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 4.2 Mbulimi i Studimit Socio-ekonomik të Rrugës së Kalimit 405_1

Shënim: Koordinatat gjeografike të çështjeve sociale (WPS) identifikojnë ku është regjistruar një vëzhgim apo shënim gjatë studimit në terren. WPS- jo domosdoshmërisht tregojnë ndjeshmërinë e linjës bazë apo gjetjeve kryesore. Burimi: ERM, 2016

Rruga e Kalimit RRK 405_1 lidh rrugën nacionale Berat-Çorovodë (në luginën e lumit Osum), me

zonën e banuar të Tozharit (Sinajt). Dy vendbanime janë gjetur në afërsi të rrugës së kalimit:

Tozhari (Sinaj) dhe Vala (Ustia). Të dy vendbanimet i përkasin bashkisë së Poliçanit.

Tozhari (Sinaj) është gjetur afër fillimit të rrugës së kalimit RRK 405_1 (PK 0). Rruga e kalimit

ndodhet rreth 100 m nga ndërtesa më e afërt e zonës së banuar. Vendbanimi përbëhet nga rreth

60-70 shtëpi dhe konsiderohet e një madhësie mesatare për rajonin.

Vala (Ustia) është gjetur afër fundit të rrugës së kalimit AR 405_1. Rruga e kalimit (KP 3.7)

ndodhet rreth 500 m nga ndërtesa më e afërt e zonës së banuar. Vendbanimi përbëhet nga rreth

20 shtëpi dhe konsiderohet i vogël për rajonin.

Legjenda



Sistemi Koordinativ


V



ZONË E BANUAR

PIKË ME INTERES SOCIO-EKONOMIK - VËZHGIM NË TERREN (WPS)



RRUGË LOKALE DHE KALIME

Faqe 31 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 4.3 Rruga e Kalimit 405_1 afër Tozharit (Sinajt)

Burimi: Burimi: ERM, 2016 (modifikim i pamjes në Google Earth)

Tozhari (Sinaj)

AR 405_1

Gjurma e re e Zonës së Koncesionit Minerar L1437

100 m

1

2

3

1

2

3

Faqe 32 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 4.4 Rruga e Kalimit 405_1 afër fshatit Vala (Ustia)

Burimi: Burimi: ERM, 2016 (modifikim i pamjes në Google Earth)

Karakteristikat socio-ekonomike të zonës nëpër të cilën kalon Rruga e Kalimit RRK 405_1 janë

tipike për rajonin (siç raportohen në VNMS-në për TAP-in Shqipëri): plakje e popullsisë, rënie e

numrit të lindjeve dhe migrim i lartë, që rezultojnë në një rënie të përgjithshme të numrit të

popullsisë.

Rruga e Kalimit RRK 405_1 kalon nëpër një zonë shumë të arritshme, pasi ajo kalon përgjatë një

rruge nacionale ekzistuese që lidh Beratin dhe Çorovodën. Rruga është e pashtruar, por në

gjendje të mirë, kështu që është e përshtatshme për shumicën e automjeteve. Disa pjesë të

rrugës përfshijnë muret mbajtëse dhe barrierat për përplasjet.

Infrastruktura të tjera të vërejtura përgjatë rrugës së kalimit RRK 405_1 përfshijnë si më poshtë:

Vala (Ustia)

AR 405_1

Lumi i Vokopolës

Lumi Osum

500 m

Gjurma e Rastit

Bazë Mars 2014

Zona e Koncesionit Minerar L1437

Faqe 33 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Linjat e transmetimit të energjisë elektrike: ato shkojnë paralel me rrugën e kalimit, duke

furnizuar me energji elektrike fshatin e Tozharit (Sinajt). Ato kryqëzohen me rrugën e

kalimit në vendet e mëposhtme: KP 0.6, KP 1.2, KP 2.9 dhe KP 3.7.

Ndërtesa bujqësore ndihmëse në Tozhari (Sinaj) për ruajtjen e mjeteve bujqësore dhe

prodhimeve.

Një ish-godinë Shtetërore për Ruajtjen e Mallrave të Emergjencës (Njësitë tregtare të

Tozharit) ndodhet në PK 0.7 të rrugës së kalimit. Ajo është përdorur gjatë periudhës

komuniste për ruajtjen e prodhimeve, ose si një strehë e mundshme në rast të ndonjë

aktiviteti ushtarak.

Një ish-godinë industriale / ushtarake për ruajtjen e ujit ndodhet pranë PK 1.5 të rrugës së

kalimit. Ajo e merrte ujin me pompë nga lumi i Vokopolës për në sistemin e ruajtjes. Ujërat

nëntokësorë mund të ruhen gjithashtu në sistem.

Një burim uji ndodhet pranë PK 3 të rrugës së kalimit.

Dy ura prej çeliku ndodhen në afërsi të rrugës, në 450 dhe 850 m, respektivisht, në Veri të

PK 3.7 të rrugës së kalimit. Ura mbi lumin Osum (850 m nga PK 3.7 e rrugës së kalimit)

do të përdoret nga projekti, pasi ajo siguron kalimin nga rruga nacionale për tek rruga e

kalimit.

Figura 4.5 Linjat e transmetimit të energjisë elektrike në të dy anët e rrugës së kalimit

405_1 (PK 1.3)

Burimi: ERM, 2015

Faqe 34 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 4.6 Infrastruktura bujqësore në Rrugën e Kalimit 405_1

Burimi: ERM, 2015

Figura 4.7 Infrastruktura të tjera në Rrugën e Kalimit 405_1

Burimi: ERM, 2015

Ish Ndërtesë Shtetërore për Ruajtjen e Mallrave të Emergjencës

Ndërtesa bujqësore ndihmëse në Tozhar (Sinaj)

Burim uji

Urë mbi lumin e Vokopolës

Faqe 35 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 4.8 Ish objekt industrial / ushtarak për ruajtjen e ujit në Rrugën e Kalimit 405_1


Toka në afërsi të vendbanimeve është përdorur për bujqësi (Figura 4.9): nga PK 0 deri në PK 0.7

të rrugës së kalimit, janë identifikuar prodhime sezonale, përfshij misrin dhe jonxhën. Përveç

kësaj, disa fusha të tjera bujqësore janë vërejtur në afërsi të fshatit Vala (Ustia) (nga PK 3.7 e

rrugës së kalimit në drejtim të Veriut). Prandaj, rreth 700 m të rrugës së kalimit janë ngjitur me

fushat bujqësore.

Kullotat (Figura 4.10) janë identifikuar vetëm në anën lindore të lumit të Vokopolës në PK 1.2 të

rrugës së kalimit, që përfaqëson një gjatësi të përafërt me 100 m shtrirje.

Pjesa tjetër e rrugës (deri në 2.9 km) shkon përgjatë zonave me shkurre dhe pyje (Figura 4.11),

të cilat për këtë arsye janë pjesa dominuese që mbulon tokën përgjatë rrugës së kalimit. Bimësia

që mbizotëron karakterizohet nga makiet, një njësi tipike e bimësisë së ekosistemeve

mesdhetare.

Sipërfaqja e përafërt e zënë nga

objekti

AR 405_1

Lumi i Vokopolës

Lidhjet e ajrit të objektit të ruajtjes së ujërave nëntokësore

Vend ruajtje i ujërave nëntokësorë

Kalimi për në objektin e ruajtjes së ujërave nëntokësorë

Faqe 36 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 4.9 Fusha bujqësore pranë Rrugës së Kalimit 405_1

Burimi: ERM, 2015

Figura 4.10 Kullota në Rrugën e Kalimit 405_1

Burimi: ERM, 2015

Figura 4.11 Bimësi makjesh pranë Rrugës së Kalimit 405_1

Burimi: ERM, 2015

Fusha Bujqësore (me misër) në afërsi të Tozharit (Sinajt)

Fusha bujqësore (pemë arre) pranë

fshatit Vala (Ustia)

Pamje e përgjithshme: KP 2 – 2.5 e rrugës së kalimit AR 405 xxxxxxxxxxxx (nuk duhet vize një???XXXXX)

AR 405_1

Lumi i Vokopolës

Flora tipike në bimësi makjesh: Arbutus unedo

Faqe 37 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Gjatë studimit në terren të rrugës së kalimit RRK 405_1 janë identifikuar dy lloje toke: Leptic

Luvisols and Eutric Cambisols. Leptic Luvisols ndodhen në afërsi të Tozharit (Minajt) dhe

karakterizohen nga një potencial mesatar agronomik, me toka të klasifikuara si të Kategorisë II &

III1. Eutric Cambisol ndodhen përgjatë pjesës tjetër të luginës së lumit të Vokopolës. Ato

karakterizohen nga një potencial i ulët agronomik, me toka të klasifikuara si të Kategorisë III.

Për sa u përket burimeve ujore (Figura 4.12), nuk janë gjetur burime të rëndësishme nëntokësore

në këtë zonë, me përjashtim vetëm të akuiferit të Kuoternarit që pritet të lidhet me Lumin e

Vokopolës. Gjatë studimit në terren janë vënë re dy puse nëntokësore në afërsi të Tozharit

(Minajt): në një largësi rreth 175 m në drejtim të Veri- Perëndimit nga PK 0 e rrugës së kalimit.

Ato pritet të jenë puse artizanale të përkohshme uji, të karakterizuara nga volumi i cekët dhe i

pakët i ujit. Lumi i Vokopolës është një burim i rëndësishëm uji sipërfaqësor, i gjetur në krah të

rrugës së kalimit, e cila shkon paralel me lumin, në një distancë që varion nga 240 m deri në më

pak se 10 m.

Figura 4.12 Burime uji pranë Rrugës së Kalimit 405_1

Burimi: ERM, 2015

Jetesa përgjatë rrugës së kalimit është kryesisht e lidhur me tokën dhe burimet natyrore

përkatëse dhe karakterizohet nga nivelet e ulëta të pronësisë mbi tokën dhe varet nga bujqësia si

mjet mbijetese. Kulturat e vërejtura përfshijnë si ato sezonale (misër, jonxhë, etj.) dhe ato të

përhershmet (pemë frutore, vreshta, ullinj, arra, etj.). Edhe pse nuk janë vërejtur bagëti, pritet të

ketë aktivitet kullotjeje në kullota (nga delet dhe dhitë). Aktivitete të tjera përgjatë rrugës janë:

aktivitetet e mbledhjes së druve të zjarrit, në zonat me shkurre dhe pyje, dhe aktivitetet e

minierave / guroreve, në zonën e Koncesionit Minerar L1437, nëpër të cilën kalon Rruga e

Kalimit RRK 405_1 (nga PK 3 deri në PK 3.7).

1 Bazuar në Institutin Shqiptar Shkencor të Tokës të vitit 1992 (ISS).

Lumi i Vokopolës

AR 405_1

Pus uji nëntokësor në afërsi të Tozharit (Sinajt)

Faqe 38 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 4.13 Mënyrat e jetesës të hasura në Rrugën e Kalimit 405_1

Burimi: ERM, 2015

4.2.3 Trashëgimia Kulturore Bazë

Studimi bazë për trashëgiminë kulturore për zonën ku do të zbatohet projekti, identifikoi një total

prej 14 burimesh të trashëgimisë kulturore brenda korridorit të studimit përreth RRK 405_1– shih

Figura 4.4. Figura 4.4 gjithashtu tregon se ku janë marrë Koordinatat Gjeografike (WPC) për

Zonat e Trashëgimisë Kulturore dhe vëzhgimet e bëra për linjën e rrugës së kalimit gjatë studimit

në terren (referojuni Shtojcës 3 për shënimet përkatëse të studimit në terren).

Burimet e trashëgimisë kulturore që ndodhen brenda zonës së studimit përfshijnë një magazinë

industriale / ushtarake të shekullit të 20-të për ruajtjen e ujit; një urë të shekullit të 20-të; një

objekt shtetëror i shekullit të 20-të për ruajtjen e mallrave të emergjencës; dy ZPLA; dy vende me

enë balte të thyera të një moshe të papërcaktuar; copëza ta shpërndara enësh balte të Periudhës

Romake; një grumbull gurësh që janë interpretuar si mbetje të një pirgu dheu të një varri; një

vendbanim arkeologjik që daton nga periudha klasike deri në periudhën romake; një grumbull

dheu që mund të ketë qenë varr para historik; rrënojat e një shtëpie fshati dhe mure guri në

formë tarracash që datojnë nga periudha romake deri në ditët e sotme; një rrugë e kohës së

Luftës së Dytë Botërore; varreza familjare dhe të komunitetit; rrënojat e një strukture guri dhe një

varri që ka të ngjarë të kenë lidhje me urdhrin Bektashi të Sufi Islamit; dhe një varrezë komuniteti.

Informacion përmbledhës për çdo burim është paraqitur në Tabela 4.7.

Jashtëqitje bagëtish

(delesh / dhish) Aktivitete të grumbullimit të

druve të zjarrit Aktiviteti minerar

Faqe 39 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 4.14 RRK 405_1 Trashëgimia Kulturore Bazë

Burimi: ERM, 2016

Tabela 4.7 Përmbledhje e Gjetjeve Kryesore të Trashëgimisë Kulturore

CH-# Llojet e Burimeve Përshkrimi Distanca nga Aksi Qendror i Rrugës

së Kalimit (m)

Rëndësia e Zonës

CH-372 Zonat arkeologjike Qeramika të shpërndara të një moshe / përkatësie kulturore të papërcaktuar

975 E ulët

CH-373 Zonat arkeologjike Përqendrim gurësh, varreza të mundshme

730 Mesatare

CH-375 Zonat arkeologjike Qeramika të shpërndara të një moshe / përkatësie kulturore të papërcaktuar

440 E ulët

CH-376 Zonat arkeologjike Copëza vazoje të thyer të Periudhës Romake të shpërndara në afërsi të Urës së Usties

210 E ulët

CH-559 ZPLA

Për shkak të afërsisë me arat bujqësore në formë tarracash me mure guri të një moshe të papërcaktuar, arkeologët e terrenit vlerësuan se zona ka një potencial të lartë për burime të pazbuluara arkeologjike

510 E ulët

Legjenda



Sistemi Koordinativ


V



OBJEKT I IDENTIFIKUAR ME RËNDËSI PËR TRASHËGIMINË KULTURORE

RËNDËSI E VOGËL

RËNDËSI E MESME

RËNDËSI E MADHE



Shënim: Figura paraqet vetëm objektet e

identifikuara brenda korridorit me gjerësi 2 km

Faqe 40 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


CH-# Llojet e Burimeve Përshkrimi Distanca nga Aksi Qendror i Rrugës

së Kalimit (m)

Rëndësia e Zonës

CH-560 ZPLA

Ara bujqësore në formë tarracash me mure guri me moshë të papërcaktuar përgjatë gjurmës së tubacionit. Arkeologët e terrenit vlerësuan sw zona ka një potencial të lartë për burime të pazbuluara arkeologjike.

230 E ulët

CH-605 Monument Ish Ndërtesë Shtetërore e Shekullit të 20-të për Ruajtjen e Mallrave të Emergjencës

5 E ulët

CH-606 Monument Ish objekt ushtarak / industrial i Shekullit të 20-të për ruajtjen e ujit

60 E ulët

CH-607 Monument Urë e shekullit të 20-të 442 E ulët

CH-581 (*) Zonat arkeologjike/ICH

Rrënojat e një ndërtesë guri dhe varrit të një drejtuesi të Urdhrit Bektashi, Baba Barjamit. Ndoshta gërmadhat e një Mekami.

750 Mesatare

CH-582 (*) Zonat arkeologjike Rrugë e ndërtuar me baltë e gurë nga ushtria italiane gjatë Luftës së Dytë Botërore

484 E ulët

CH-583 (*) Zonat arkeologjike

Gurë të shpërndarë, copë vazoje të thyer, dhe tjegulla, tregues të një shtëpie të rrënuar, të një moshe të pacaktuar.

414 E ulët

CH-584 (*) Përmendore / Zonë e trashëgimisë kulturore e banuar

Varrezë e zonës së Sinajt /Tozharit. 189 Mesatare

CH-585 (*) Zonë arkeologjike / ICH

Dy mure guri të një periudhe të pacaktuar që përdoren akoma nga popullsia lokale.

94 E ulët

Shënim (*): Zonat e trashëgimisë kulturore (CH ) të identifikuara gjatë studimit në terren të ndërmarrë për gjurmën e re

të Zonës së Koncesionit Minerar L1437. Këto zona janë të vendosura brenda korridorit prej 2 km përreth rrugës së

kalimit RRK 405_1 (zonë studimi CH).

Burimi: ERM, 2016

Faqe 41 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


5 VLERËSIMI I NDIKIMIT

5.1 Përmbledhje

5.1.1 Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor

Në mënyrë që të ruhet një qasje e qëndrueshme për të vlerësuar rëndësinë e ndikimit,

metodologjia e përdorur në këtë Shtesë të VNMS-së për të vlerësuar ndikimin e mundshëm të

gjurmës së re është e njëjtë me atë të përdorur në VNMS-në për TAP-in në Shqipëri. Nje

përshkrim i detajuar i metodologjisë së vlerësimit të ndikimit për aspektet mjedisore mund të

gjenden në Seksionin 5 të Metodologjisë së Vlerësimit të Ndikimit në Zonën ku do të zbatohet

Projekti (ref: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1007) të raportit të VNMS-së dhe dokumentet

mbështetëse.

Kriteret e vlerësimit të përdorura janë gjithashtu të njëjtat që janë përdorur për ndjeshmërinë e

habitateve dhe specieve, siç detajohet respektivisht në Shtojcwn 5, Tabelën 5.2-18 dhe Tabelën

5.2-20, si dhe shkalla e ndikimeve për habitatet dhe speciet e listuara respektivisht në Shtojcën

5, Kutia 5,2-2 dhe Kutinë 5,2-3 të VNMS-së. Përveç kësaj, matrica e vlerësimit të përgjithshëm të

ndikimit është e njëjtë për habitatet dhe speciet e listuara në Tabelën 5.2-19 të Shtojcës 5 të

VNMS-së.

Kjo metodologji është zhvilluar në përputhje me standardet ndërkombëtare dhe është përshtatur

në mënyrë specifike për këtë projekt dhe është e vlefshme për raportin e Shtojcës së VNMS-së.

5.1.2 Vlerësimi i Ndikimit Social-Ekonomik

Ndikimet e mundshme socio-ekonomike mund të lindin nga çdo ndryshim që ka lidhje me

Projektin që ndikon në atë që është quajtur si korniza e jetesës së individëve, familjeve,

komuniteteve apo shoqërive.




përshkrim i detajuar i metodologjisë së vlerësimit të ndikimit për aspektet socio ekonomike mund

të gjenden në Seksionin 5 të Metodologjisë së Vlerësimit të Ndikimit në Zonën ku do të zbatohet


mbështetëse. Kriteret për vlerësimin e ndjeshmërisë së receptorëve, burimeve dhe dobësia

është e njëjtë siç detajohet në Tabela 5.2.23, të Shtojcës 5, si dhe shkalla e ndikimeve socio-

ekonomike të listuara në Kutinë 5.2-2 të Shtojcës 5.

Në mënyrë të ngjashme me metodologjinë e vlerësimit të ndikimit në mjedis është zhvilluar

metodologjia socio ekonomike në përputhje me standardet ndërkombëtare dhe është përshtatur

në mënyrë specifike për këtë projekt dhe është e vlefshme për raportin e Shtojcës së VNMS-së.

Faqe 42 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


5.1.3 Vlerësimi i Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore




përshkrim i detajuar i metodologjisë së vlerësimit të ndikimit në trashëgiminë kulturore mund të

gjendet në Seksionin 5 të Metodologjisë së Vlerësimit të Ndikimit në Zonën ku do të zbatohet


mbështetëse.

VNMS-ja për TAP-in në Shqipëri ka identifikuar ndikimet kryesore potenciale për trashëgiminë

kulturore për fazat e ndërtimit, operimit dhe të kolaudimit të Projektit TAP në Shqipëri. Ky raport

vlerëson ndikimet ndaj burimeve të trashëgimisë kulturore nga gjurma e re e propozuar.

Ndikimet e mëposhtme të mundshme gjatë fazës të ndërtimit, të cilat janë identifikuar gjatë

VNMS-së së TAP-it në Shqipëri, janë përcaktuar si të zbatueshme për këtë vlerësim:

Shqetësim i drejtpërdrejtë fizik ose dëmtimi i objekteve të trashëgimisë kulturore.

Degradimi ose dëmtimi i objekteve të trashëgimisë kulturore për shkak të ndotjes ose

lëkundjeve.

Bllokim i kalimit të përdoruesve për në vendet e trashëgimisë kulturore.

Efekte negative në mjedis ose në ambientin e objekteve të trashëgimisë kulturore.

Seksioni 8.20.2 i VNMS-së për TAP-in në Shqipëri përmban një përshkrim të detajuar të çdo

burimi të mundshëm ndikimi. Përmbledhja e informacionit mbi burimet e mundshme dhe shtrirja

ajrore e këtyre ndikimeve janë dhënë në Tabela 5.1.

Tabela 5.1 Ndikimet e Mundshme të Projektit në Trashëgiminë Kulturore

Ndikimet e mundshme Përshkrimi Zona e Ndikimit të VNMS-së për TAP -in në Shqipëri

Shqetësim i drejtpërdrejtë fizik ose dëmtim

Aktivitete ndërtimi shqetësuese për tokën, të tilla si; punimi i shtresës së punueshme, nivelimi, dhe hapja e kanaleve.

Korridori i Tubacionit: Brez pune i zakonshëm 38 m i gjerë, ose brez pune i reduktuar në 22 - 28 m gjerësi.

Rrugë kalimi: deri në 17 m gjerësi e zënies së tokës nga rruga e kalimit.

Degradimi ose dëmtimi i objekteve të trashëgimisë kulturore për shkak të ndotjes ose lëkundjeve

Dëmtime të burimeve të trashëgimisë kulturore që kanë lidhje lëkundjet, nga shpërthimet, nga transportimi i materialeve, goditjet me çekan, dhe trafiku i automjeteve. Dëmtime që kanë lidhje me ndotjen për shkak të pluhurit, tymit, shkarkimit të automjeteve.

Zona prej 50 m përreth të gjitha komponentëve të Projektit.

Bllokim i qasjes së përdoruesit në vendet e trashëgimisë kulturore

Bllokim i përkohshëm ose i përhershëm apo kufizim i qasjes të palëve të interesuara në burimet e trashëgimisë kulturore për shkak të zonave të ndërtimit, mbylljes së rrugëve, etj.

Ndryshon bazuar në vendndodhjen specifike të komponentit të Projektit, në lidhje me zonat ku nuk kalohet, si dhe llojin dhe vendndodhjen e burimit të trashëgimisë kulturore.

Faqe 43 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Ndikimet e mundshme Përshkrimi Zona e Ndikimit të VNMS-së për TAP -in në Shqipëri

Efekte negative në mjedis ose në ambientin e objekteve të trashëgimisë kulturore

Ndryshime të përkohshme ose të përhershme të vendosjes apo ambientit të një vendi të trashëgimisë kulturore, të tilla si; zhurma, rritja e trafikut të automjeteve, apo infrastrukturë e përhershme që kthehet vendosje burimi ose modifikon peizazhin përreth.

Ndryshon bazuar në vendndodhjen specifike të komponentit të Projektit, si dhe llojin dhe vendndodhjen e burimit të trashëgimisë kulturore.

Burimi: ERM, 2016

Rëndësia e këtyre ndikimeve potenciale të burimeve individuale të trashëgimisë kulturore

vlerësohet nëpërmjet një analize të shkallës së ndikimit të mundshëm dhe të ndjeshmërisë së

burimit të trashëgimisë kulturore. Një përshkrim i detajuar i kësaj metode analitike mund të

gjendet në Seksionin 8.20.2 të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri, duke përfshirë edhe matricën

për përcaktimin e rëndësisë së ndikimeve (Tabela 8.20-2).

VNMS-ja për TAP-in në Shqipëri paraqet një sërë masash lehtësuese për reduktimin e ndikimeve

të mundshme të projektit ndaj burimeve të trashëgimisë kulturore. Tabela 5.2 ofron një listë të

masave zbutëse të rekomanduara për secilin nga llojet e mundshme të ndikimeve të projektit

ndaj burimeve të trashëgimisë kulturore. Një përshkrim më i detajuar për çdo masë të

mundshme zbutëse është dhënë në Seksionin 8.20.3 të VNMS-së së TAP-it në Shqipëri. Në të

gjitha rastet metoda e preferuar për zbutjen e ndikimeve ndaj burimeve të trashëgimisë kulturore

është shmangia.

Faqe 44 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Tabela 5.2 Masat Zbutëse dhe Ndikimi në Trashëgiminë Kulturore

Ndikimet e mundshme

Burimet e Trashëgimisë Kulturore

Masat Zbutëse

Shqetësim i drejtpërdrejtë fizik ose dëmtim

Zonat arkeologjike

shmangia; vlerësimi i zonave; shënimi / mbrojtja me pengesa e zonave; Procedura Chance Finds Procedure xxxxxxxx; udhëzimet në Kodin e Sjelljes së punonjësve; Gërmimet për shpëtimin e zonave / objekteve arkeologjike; dhe brezi i reduktuar i punimeve.

Monumentet historike Zonat e Trashëgimisë së Paprekshme

Shmangia; zhvendosja, zëvendësimi ose kompensimi; shënimi i zonave / mbrojtja me pengesa; udhëzimet në Kodin e Sjelljes së punonjësve; dhe brezi i reduktuar i punimeve.

Degradimi ose dëmtimi i objekteve të trashëgimisë kulturore për shkak të ndotjes ose lëkundjeve

Zona Arkeologjike, Monumentet historike dhe Zona të Trashëgimisë së Paprekshme

Shmangia; vlerësimi i kushteve dhe integritetit strukturor; planet e parandalimit të ndotjes / mbrojtja fizike; përforcimi strukturor për burimet e dobëta; monitorimi i kushteve dhe integritetit strukturor; Përdorimi i metodave të ndërtimit me ndikim të ulët; teknika për minimizimin e lëkundjeve të trafikut rrugor; kufizimin e punës në kushte të lagështa; dhe riparim / ruajtje e strukturës.

Bllokim i qasjes së përdoruesit në vendet e trashëgimisë kulturore


Shmangia; angazhimi i palëve të interesuara për të identifikuar kohën e përdorimit të zonës; programimi i ndërtimit për të shmangur kufizimin e kalimit gjatë periudhës së pikut të përdorimit; dhe sigurimin e rrugëve alternative të kalimit.

Efekte negative në mjedis ose në ambientin e objekteve të trashëgimisë kulturore


Shmangia; angazhimi i palëve të interesuara për të identifikuar kohën e përdorimit të zonës; programimi i ndërtimit për të shmangur ndikimet në ambientin e zonës / vendit gjatë përdorimit të zonës; monitorimi i zhurmës; dhe udhëzimet në Kodin e Sjelljes së punonjësve.

Burimi: ERM, 2016

Rëndësia e ndikimeve të mundshme është e përcaktuar në bazë të kritereve në matricën e

rëndësisë së ndikimit (Tabela 8,20-2 e raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri). Është

vlerësuar se ndikimet e mbetura për zbutjen nga mos shmangia ulen me një nivel nga renditja

fillestare e rëndësisë së ndikimit. Për shembull, një zonë arkeologjike me rëndësi mesatare

brenda gjurmës së Projektit (ndikime të një magnitude të lartë) do të mbajë një ndikim të

pazbutur të një rëndësie të madhe. Nëse ndikimi në këtë zonë është zbutur duke shpëtuar

objektet arkeologjike, gjithsesi një pjesë e informacionit shkencor të zonës mund të regjistrohet,

duke ulur renditjen e ndikimit nga një ndikim të mbetur të madh në të moderuar.


5.2.1 Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor

Ndikimet kryesore të dhëna në raportin e VNMS-së së TAP-it në Shqipëri janë të zbatueshme për

rrugën e propozuar të kalimit. Kutia 5.1paraqet faktorët kryesorë të aplikueshëm për vlerësimin e

bërë në këtë raport të Shtojcës së VNMS-së. Ndikimet kryesore të rrugës së kalimit RRK 405_1

të Projektit në ekologjinë tokësore mbeten të njëjta si ato të paraqitura në Tabelën 8.11-1 të

raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri.

Faqe 45 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Kutia 5.1 Rruga e Kalimit - Faktorët Mjedisorë Kryesorë

Burimet e Ndikimeve

Faza e ndërtimit: Ndërtimi i rrugëve, lëvizjet e automjeteve, pajisjeve dhe personelit; përdorimi i ujit dhe

lëndëve të para; menaxhimi i mbeturinave.

Faza e operimit dhe mirëmbajtjes: lëvizjet e automjeteve, pajisjeve dhe personelit; menaxhimi i

mbeturinave; mirëmbajtja e rrugëve të kalimit.

Receptorët e Ndikimit të Mundshëm

Habitati, Flora dhe Fauna, Tokat, Zona të Caktuara (p.sh. Monumente të Natyrës, ASCI).

Kushte të Veçanta Bazë të Zonës ku do të Zbatohet Projekti që Janë Ndikime të Mundshme

Zonat e largëta që nuk kanë qasje aktuale në zonat ku banojnë speciet e mbrojtura.

Faktorët e Projektit që janë ndikime të mundshme

Menaxhimi i mbeturinave, menaxhimi i trafikut, koha e punëve, gjerësia e korridorit rrugor, niveli i

shqetësimit fizik (p.sh. zhurma, drita, vizuale, dridhjet / lëkundjet, cilësia e ujit).

Referenca

Baza për Zonën ku do të Zbatohet Projekti gjendet në Seksionin 4.2. Kriteret e Vlerësimit të ndikimit

janë përcaktuar në Shtojcën 5.2.3 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri. Masat e monitorimit

janë përshkruar në Seksionin 6.1.

Burimi: ERM, 2016

Një përshkrim i përgjithshëm për çdo ndikim është dhënë në Seksionin 8.11.2 të raportit të

VNMS-së për TAP-in në Shqipëri.

5.2.1.1 Ndikimet e mundshme

5.2.1.1.1 Humbje të Habitatit / Degradim të Habitatit

Edhe pse rruga e kalimit e propozuar kryqëzohet ose ndodhet pranë disa zonave të veçanta të

habitatit Evropian (EU 9340 pyjeve Quercus ilex në fazë degradimi si shkurre ose makie, siç

detajohet në Seksionin 4.2.1), pritet që nuk do të ketë humbje ose do ketë humbje shumë të

kufizuara ose degradim të këtyre zonave për shkak se shtrirja e rrugës së kalimit RRK 405_1

ndjek rrugën ekzistuese. Prandaj, do të kryhen vetëm punime përmirësimi (d.m.th shtrim).

5.2.1.1.2 Copëzim i Habitatit

RRK 405_1 përdor rrugën lokale ekzistuese, kështu që efektet e copëzimit të habitatit janë

konsideruar se do të jenë minimale.

5.2.1.1.3 Humbja e Drejtpërdrejtë e Specieve

Nuk pritet të ketë humbje të specieve të florës, pasi do të kryhen vetëm punim përmirësimi

(d.m.th shtrime). Humbja e specieve të faunës do të jetë kryesisht rezultat i lëvizjes së pajisjeve,

punimeve në tokë, dhe goditjeve aksidentale me automjete.

5.2.1.1.4 Shqetësimi dhe Largimi i Specieve

Është parashikuar që aktivitetet e projektit do të shkaktojnë shqetësime për speciet e faunës, por

ato do të jenë të vogla, pasi do kryhen vetëm punime përmirësimi (d.m.th shtrim) në Rrugën e

Faqe 46 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Kalimit RRK 405_1 . Gjithashtu, ndikimi konsiderohet të jetë i përkohshëm dhe i kufizuar në

periudhën e ndërtimit.

5.2.1.2 Masat Zbutëse dhe Ndikimet që Mbesin

Tabela 5.3 jep një sërë masash të mëtejshme të aplikueshme në mënyrë specifike në Rrugën e

Kalimit RRK 405_1 . Këto janë të lidhura me masat zbutëse të paraqitura në raportin e VNMS-së

për TAP-in në Shqipëri, të cilat janë ende të zbatueshme për këtë rrugë kalimi. Si pasojë, një

pjesë e mirë e masave të paraqitura në këtë raport janë ekuivalente me ato të paraqitura në

raportin e VNMS-së së TAP-it në Shqipëri, megjithëse detaje specifike për gjurmën e re të

caktuar janë përfshirë aty ku ishin të nevojshme për qartësi.

Tabela 5.3 Ndikimet Mjedisore që Mbesin - Rruga e Kalimit 405_1

Ndikimi / Risku

Masat për të trajtuar Ndikimin / Riskun

Rëndësia e Ndikimit / Riskut që Mbetet

Humbja e Habitatit / Degradimi dhe Copëzimi i Habitatit

Minimizimin e spastrimit

të habitatit dhe gjurmës

së rrugës së kalimit aty

ku është e mundur.

Të parëndësishme

Ndikimet nga humbjet, degradimi dhe fragmentimi i habitatit për RRK 405_1 nuk pritet të jetë të rëndësishme, duke pasur parasysh se do ketë vetëm aktivitete përmirësimi që do të zhvillohen në një rrugë ekzistuese.

Përveç kësaj, habitatet e gjetura në zonë janë konsideruar të jenë:

Të një cilësie të ulët deri në mesatare.

Nuk ndodhen brenda ose afër ndonjë Zone të Mbrojtur.

Ku rigjenerimi natyral është i realizueshëm afër gjendjes së tij origjinale.

Humbja e Specieve Nuk kërkohen masa

zbutëse specifike

përvec atyre masave të

paraqitura në raportin e

VNMS-së për TAP-in në

Shqipëri.

Të parëndësishme

Me zbatimin e masave zbutëse dhe provën e tyre si efektive, pritet që ndikimi në këto zona do të ulet në mënyrë të konsiderueshme.

Faqe 47 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Shqetësimi dhe Zhvendosja e Specieve

Punimet e ndërtimit /

përmirësimit do të

kryhen, aq sa është e

mundur, jashtë sezonit

të shumimit të zogjve

(prill - korrik) dhe

periudhave të ndjeshme

për specie të

rëndësishme, përfshij

vidrën (u vu re prania e

saj në lumin e

Vokopolës gjatë studimit

në terren).

Të shmanget puna e

ndërtimit gjatë natës,

me qëllim që të

zvogëlohet shqetësimi

për vidrat në lumin e

Vokopolës.

Të parëndësishme

Me zbatimin e masave zbutëse dhe provën e tyre si efektive, pritet që ndikimi në këto zona do të ulet në mënyrë të konsiderueshme.

Burimi: ERM, 2016

5.2.2 Vlerësimi i Ndikimit Social-Ekonomik

Kutia 5.2 paraqet faktorët kryesorë të zbatueshëm për vlerësimin e bërë në këtë raport. Ndikimet

kryesore të rrugës së kalimit të projektit mbi receptorët e ndjeshëm mbeten të njëjtë si ato të

paraqitura në Seksionet 8.13 deri në Seksionin 8.19 të raportit të VNMS-së së TAP-it Shqipëri.

Faqe 48 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Kutia 5.2 Rruga e Kalimit - Faktorët Socio Ekonomikë Kryesorë

Burimet e Ndikimeve

Marrja e përkohshme dhe e përhershme e tokës për përmirësimin e rrugës së kalimit.

Prania e fuqisë punëtore për ndërtim.

Lëvizjet e automjeteve, pajisjeve dhe personelit.

Menaxhimi i mbetjeve.

Përdorimi i kontraktorëve dhe nënkontraktorëve.

Ndryshimet në mjedis për shkak të rritjes së zhurmës, uljes së cilësisë së ajrit dhe ndryshimet vizuale në mjedis si rezultat i Projektit mund të ndikojnë shëndetin dhe mirëqenien.

Receptorët që Mund të Ndikohen

Vendbanimet dhe shtëpitë e izoluara pranë shesheve të ndërtimit apo përgjatë rrugëve të kalimit.

Familjet që varen nga shërbimet dhe infrastruktura lokale (p.sh. energjia elektrike, uji i pijshëm, kanalizimet, etj.).

Sistemet e menaxhimit të ujitjes lokale.

Biznesi dhe fuqia punëtore në zonën e studimit.

Përdoruesit e rrugës


Me përjashtim të zonave të mëdha urbane si Berati dhe Durrësi, prodhimi i përzier bujqësor është aktiviteti kryesor ekonomik për 80% -100% të popullsisë në vendbanimet përgjatë gjurmës së gazsjellësit, përfshij ato në zonën e Çorovodës, ku ndodhet rruga e kalimit 405_1.

Aktivitete të tjera për sigurimin e jetesës, përfshij bletarinë dhe nxjerrjen e gurëve në mënyrë artizanale.

Nivele të larta të pronësisë së tokës, por toka me përmasa të vogla: toka mesatare midis 1.5-5ha për familje, e përhapur në mbi 3-10 parcela toke.

Qasje e kufizuar në kujdesin shëndetësor, veçanërisht në zonat rurale, pasi spitalet janë të vendosura në qytete.

Mundësi të ndryshme aksesi në personelin mjekësor.

Grupet e dobëta (vulnerabile)

Familjet me të ardhura të ulëta, përfshij fermerët që punojnë për të mbijetuar.

Fëmijët që jetojnë në familje të varfra dhe grupet minoritetare, veçanërisht komuniteti Rom dhe Egjiptian.

Të moshuarit.

Punëtorët migrues.

Referenca

Baza gjendet në Seksionin 6.6.5 të këtij raporti të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri dhe Seksionin 4.2 të këtij raporti. Kriteret e Vlerësimit të Ndikimit janë përcaktuar në Shtojcën 5.2.4 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri. Masat e monitorimit janë përshkruar në Seksionin 9.4 të raportit të VNMS-

së për TAP-in në Shqipëri.

Burimi: ERM, 2016

Përshkrimi i përgjithshëm i secilit ndikim është dhënë në Seksionin 8.13 deri në Seksionin 8.19 të

raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri. Në seksionet e mëposhtme, secili prej ndikimeve të

përcaktuara në këto seksione është përmbledhur në mënyrë të tillë që jepet informacion se si

mund të ndikohen burimet dhe receptorët përgjatë rrugës së kalimit.

Faqe 49 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:



5.2.2.1.1 Ekonomia dhe Punësimi

Aktivitetet e ndërtimit dhe përmirësimit të rrugëve të kalimit, do të përfshijnë ndikime ekonomike

dhe të punësimit. Projekti do të ketë nevojë të punësojë punëtorë dhe të blejë mallra dhe

shërbime, duke rezultuar kështu në ndikime pozitive potenciale në ekonominë lokale. Punësimi i

përkohshëm gjatë fazës së ndërtimit dhe përmirësimit të rrugës së kalimit përfshin njerëzit e

punësuar drejtpërdrejt nga kontraktori kryesor për ndërtimin dhe përmirësimin e rrugës së kalimit.

Gjithashtu përfshin punë që kanë të bëjnë me furnizimin e mallrave dhe shërbimeve të

nevojshme për të mbështetur procesin e ndërtimit / përmirësimit, përfshij ushqimin dhe shërbimet

e transportit dhe mbështetjen e stafit në kampet e ndërtimit.

5.2.2.1.2 Toka dhe Mjetet e Jetesës

Ndërtimi i rrugës së kalimit dhe aktivitetet e përmirësimit do të gjenerojnë shqetësim të kufizuar

në mënyrën e jetesës në zonën e studimit (p.sh. kullotjen e kafshëve, aktivitetet e grumbullimit të

druve të zjarrit, tokat bujqësore dhe aktivitetet minerare / të guroreve), sepse aktivitetet do të jenë

të kufizuar në përmirësimin e rrugës ekzistuese, duke kufizuar nevojën për të zënë tokë shtesë.

Figura 5.1 Pamje e rrugës ekzistuese të kalimit që do të përmirësohet

Burimi: ERM, 2015

5.2.2.1.3 Infrastruktura dhe Shërbimet

Ndërprerje të përkohshme në infrastrukturën dhe shërbimet e mëposhtme, të identifikuara

përgjatë rrugës së kalimit, mund të ndodhin gjatë aktiviteteve të përmirësimit:

Linjat e transmetimit të energjisë elektrike, të cilat janë paralel me rrugën e kalimit dhe

janë identifikuar si linja që kryqëzohen me rrugën e kalimit në disa vende (PK 0.6, 1.2 PK,

PK 2.9 dhe 3.7 PK).

Burimi i ujit ndodhet pranë PK 3 të rrugës së kalimit.

KP 1.2 KP 3.7

Faqe 50 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Gërmadhat e infrastrukturave të vjetra (ish objektit shtetëror të ruajtjes së mallrave të

emergjencës, ish objektit industrial / ushtarak të ruajtjes së ujit, ndërtesës bujqësore ndihmëse

dhe urës) nuk pritet të ndikohen, për shkak të distancës së tyre me rrugën e kalimit, dhe për

shkak të zbatimit të masave zbutëse që janë përqendruar në shmangien e infrastrukturës.

Përveç kësaj, zonat e banuara do të përfitojnë nga aktivitetet e përmirësimit të rrugës së kalimit.

Përmirësimi i rrugës do të zvogëlojë kohën e udhëtimit në sajë të përmirësimit të aksesit..

5.2.2.1.4 Shëndeti dhe Siguria e Komunitetit

Prania e projektit mund të ndikojë në shëndetin dhe sigurinë e komuniteteve në zonë si rezultat i

ndër-veprimit punëtor-komunitet. Ka gjasa që të ketë një rritje të rrezikut të lëndimit të lidhur me

aktivitetet e ndërtimit dhe konkurrencën për akses në burimet e kujdesit shëndetësor. Duhet të

zgjidhet çdo shqetësim apo perceptim i komunitetit në lidhje me uljen e sigurisë dhe rrezikun e

shëndetit fizik. Ekziston rreziku potencial i kalimit të zonës në frontet e punës gjatë kohëzgjatjes

së ndërtimit. Frontet e punës zakonisht nuk do të rrethohen, edhe pse do të ketë tabela. Rreziku i

kalimit të zonës është më i lartë kur frontet e punës ndodhen në afërsi të shtëpive apo

komuniteteve të veçuara, siç është rasti i vendbanimit të Tozharit (Sinajt). Hyrjet pa leje mund të

rezultojnë në aksidente që çojnë në lëndime apo edhe viktima, sidomos për shkak të pranisë së

pjesëve të mëdha të makinerive.

5.2.2.1.5 Trafiku dhe Transporti

Gjatë ndërtimit / përmirësimit të rrugëve të kalimit, Projekti ka kërkuar të shmangë, minimizojë

dhe zbusë ndikimet që rezultojnë nga lëvizjet e trafikut (në përputhje me Udhëzimet e BERZH-it

PR4, IFC PS4 dhe IFC EHS Udhëzimet e Përgjithshme 3 dhe 4).

Siç u tha më lart, RRK 405_1 shkon përgjatë një rruge ekzistuese nga rruga ekzistuese

kombëtare në fshatin Tozhar (Minaj), dhe për këtë arsye priten ndërprerje të pjesshme të trafikut

rrugor në Tozhar (Sinaj).

TAP AG do të identifikojë rrugët e duhura për trafikun e projektit, do të përmirësojë ose ndërtojë

rrugë të reja të nevojshme për të siguruar kapacitete të mjaftueshme rrugore, dhe do të lehtësojë

lëvizjen e sigurt të automjeteve të projektit.

5.2.2.1.6 Menaxhimi i punëtorëve

Të drejtat e punëtorëve, që përfshijnë shëndetin dhe nevojën për siguri në punë që duhen marrë

në konsideratë për të shmangur aksidentet dhe plagosjet, humbjen e orëve të punës së

punonjësve, abuzimet me punën dhe për të siguruar trajtim, shpërblim të drejtë dhe kushte të

përshtatshme pune apo jetese. Këto çështje duhet të merren parasysh jo vetëm për ata që janë

të punësuar drejtpërdrejt nga TAP AG por edhe për kontraktorët e saj (duke përfshirë nën-

kontraktorët) dhe të gjithë ata që janë përgjatë zinxhirit të furnizimit.

Faqe 51 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:



Kategoritë e ndikimit dhe masat zbutëse të specifikuara në kuadër të raportit të VNMS-së për

TAP-in në Shqipëri janë të aplikueshme për Rrugën e Kalimit 405_1. Tabela 5.4 jep një

përmbledhje të ndikimeve specifike ndaj rrugës së kalimit AR 405_1.

Tabela 5.4 Ndikimet Socio Ekonomike që Mbesin - Rruga e Kalimit 405_1

Ndikimi / Risku Masat për të trajtuar Ndikimin / Riskun Rëndësia e Ndikimit / Riskut që Mbetet

Ekonomia dhe Punësimi

Ndikimi ekonomik

lokal për shkak të

blerjes nga

punonjësit.

Mundësitë për

punësim lokal.

Masat zbutëse dhe përmirësuese të paraqitura në raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri konsiderohen të mjaftueshme dhe nuk është e nevojshme që të merren masa shtesë.

Të vogla por pozitive

Shumica e punëve të ndërtimit në këtë projekt do të jenë afatshkurtra (3-7 muaj ose më pak për periudhwn e para-ndërtimit).

Masat zbutëse do të ndihmojnë në rritjen e ndikimit në mundësitë për punësim lokal, veçanërisht për pozicionet e punës së pakualifikuar.

Blerjet lokale nga punonjësit pritet të jenë relativisht të vogla.

Toka dhe Mjetet e Jetesës

Afeksioni ndaj tokës

dhe jetesa e

popullsisë lokale.

Masat zbutëse të paraqitura në raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri konsiderohen të mjaftueshme dhe nuk është e nevojshme që të merren masa shtesë.

Të parëndësishme

Përdorimi i tokës dhe mjetet e jetesës nuk do të ndikohen, pasi rruga hyrëse është ndërtuar duke përmirësuar rrugën ekzistuese (Berat – Çorovodë) për në Tozhar (Sinaj).

Infrastruktura dhe shërbimet

Shkëputje dhe

dëmtim i

infrastrukturave dhe

shërbimeve gjatë

ndërtimit (përfshij

përmirësimin e

rrugës).

Masat zbutëse të paraqitura në raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri konsiderohen të mjaftueshme. Megjithatë, rekomandohet masat e mëposhtme zbutëse:

Ndërhyrja në linjën e transmetimit të

energjisë elektrike (PK 0.6, PK 1.2, PK 2.9

dhe PK 3.7) duhet të shmanget.

Ndikimi në burimin e ujit (PK 3) duhet të

shmanget.

Ndikimi për objektet (ish objektet

shtetërore të ruajtjes së mallrave të

emergjencës dhe / objektet ushtarake të

ruajtjes së ujit) duhet të shmanget.

I ulët

Masat zbutëse duhet të sigurojnë që të minimizohen shkëputjet në infrastrukturë dhe shërbime

Nëse dalin probleme ekziston mundësia e zgjidhjes të tyre nga komunitetet nëpërmjet mekanizmit të ankesave të Projektit

Në përfundim të aktiviteteve përmirësuese, rezulton një ndikim mesatar pozitiv, pasi kushtet e rrugës do të përmirësohen, duke rritur aksesin për zonën e banuar të Tozharit (Sinajt).

Shëndeti dhe Siguria e Komunitetit

Kalimi i zonës pa leje

dhe lëndimet .


Mesatare

Pavarësisht masave zbutëse, mbetet rreziku që të ketë aksidente të cilat rezultojnë në plagosje apo viktima. Ky rrezik do të jetë i përkohshëm gjatë kohëzgjatjes së aktiviteteve të përmirësimit të rrugës.

Faqe 52 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Trafiku dhe transporti

Ndërprerje e

përdorimit për

përdoruesit

ekzistues të rrugëve

lokale.

Masat zbutëse të paraqitura në raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri konsiderohen të mjaftueshme dhe nuk është e nevojshme që të merren masa shtesë. Megjithatë, rekomandohen masat specifike zbutëse si më më poshtë:

Plani i transportit / ndërtimit në rrugën ekzistuese për në Tozhar (Sinaj).

I ulët

Risk i ulët që mbetet nga vonesat.

Risk i ulët që mbetet për sigurinë rrugore.

Risk i ulët që mbetet për degradimin e rrugëve.

Menaxhimi i punëtorëve

Aksidentet dhe lëndimet e punëtorëve.


Mesatare

Mbetet rreziku i aksidenteve që rezultojnë në dëmtime apo viktima, por ulet mundësia që të ndodhin për shkak të zbatimit të sistemit të menaxhimit.

Burimi: ERM, 2016

5.2.3 Vlerësimi i Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore

Siç është përmendur më parë në Seksionin 5.1.3, ndikimet e mundshme të dhëna në raportin e

VNMS-së së TAP-it në Shqipëri janë akoma të zbatueshme për këtë rrugë kalimi. Kutia

5.3paraqet faktorët kryesorë për vlerësimin e bërë në këtë raport të Shtojcës së VNMS-së.

Kutia 5.3 Rruga e Kalimit - Faktorët Kryesorë të Trashëgimisë Kulturore

Burimet e Ndikimeve

Faza e Ndërtimit: Aktivitete që ndikojnë mbi sipërfaqen e tokës, përfshij spastrimin e tokës dhe aktivitetet për përgatitjen e zonës që kanë të bëjnë me objektet e Projektit, gërmimin e kanalit të tubacionit, ndërtimin apo përmirësimin e rrugëve; Ndotjen dhe lëkundjet; Lëvizjen e mjeteve të transportit, pajisjeve dhe personelit.

Faza Operacionale: Ndotja dhe lëkundjet; Lëvizja e mjeteve të transportit, pajisjeve dhe personelit. Aktivitetet e gërmimit për mirëmbajtje dhe riparim.

Faza e Çaktivizimit: Ndotja dhe lëkundjet; Lëvizja e mjeteve të transportit, pajisjeve dhe personelit.

Receptorët që Mund të Ndikohen

Zonat arkeologjike, Monumentet, dhe Zonat me vlerë ICH.


Vendndodhja dhe cilësia e objekteve të trashëgimisë kulturore të identifikuara brenda zonës së studimit. Trashëgimia kulturore e pazbuluar.

Faktorët e Projektit që janë ndikime të mundshme

Studime paraprake për gjurmën dhe hartimi i Projektit me qëllim shmangien e zonave të trashëgimisë kulturore, studime të VNMS-ë për hartimin e hartave dhe informacionit mbi zonat e trashëgimisë kulturore në zonën objekt studimi, Plani i Menaxhimit të Trashëgimisë Kulturore, dhe masat zbutëse për trashëgiminë kulturore të paraqitura në këtë seksion.

Referenca

Baza për Zonën ku do të Zbatohet Projekti gjendet në Seksionin 4.2.3 të këtij raporti. Kriteret e Vlerësimit të Ndikimit janë përcaktuar në Shtojcën 5.2.5 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri. Masat e monitorimit janë përshkruar në Seksionin 9.4 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri.

Burimi: ERM, 2016

Faqe 53 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:



Ndërtimi i rrugëve të kalimit mund të shkaktojë ndikime direkte dhe indirekte ndaj burimeve të

trashëgimisë kulturore. Zona fizike e ndikimit e lidhur me çdo rrugë kalimi supozohet të jetë një

korridor deri në 17 m të gjerë (zona maksimale e parashikuar e ndikimit për rrugët hyrëse)

përgjatë aksit qendror të rrugëve. Burimet e vendosura brenda gjurmës së rrugës së kalimit dhe

zonave të ndërtimit që kanë lidhje me to, do të jenë subjekt i drejtpërdrejtë i shqetësimeve fizike.

Burimet në një rreze prej 50 m brenda zonave të ndërtimit të rrugës mund të jenë subjekt i

degradimit ose dëmtimit për shkak të ndotjes ose dridhjeve / lëkundjeve, si gjatë ndërtimit të

rrugëve edhe gjatë përdorimit të mëvonshëm nga pajisjet e Projektit.

Ndërtimi i rrugëve të kalimit mund të rezultojë gjithashtu në ndikime indirekte të përkohshme apo

të përhershme në burimet e trashëgimisë kulturore duke ndryshuar mjedisin natyror të tyre.

Aktivitetet e ndërtimit të rrugove dhe krijimi i zonave që kanë lidhje me to ku nuk lejohet kalimi

mundet gjithashtu që të kufizojnë përkohësisht kalimin e përdoruesve tek këto burime duke bërë

që të ketë ndikime të tjera të tërthorta. Ndërtimi i rrugëve të kalimit mund të ketë gjithashtu një

ndikim pozitiv në burimet e trashëgimisë kulturore në qoftë se përdoruesit e burimeve të

trashëgimisë kulturore lejohen të përdorin rrugën për të shkuar tek këto burime pasi të përfundojë

ndërtimi i gazsjellësit.

Bazuar në llojet e ndikimeve të projektit të identifikuara më lart, ndërtimi i rrugës së kalimit AR

405_1, do të ketë ndikim në një burim të trashëgimisë kulturore: CH-605. CH-605 është një ish

ndërtesë shtetërore për ruajtjen e mallrave të emergjencës e braktisur / shkatërruar (Figura 5.2).

Zona përbëhet nga më shumë se 15 objekte apo rrënoja objektesh që mbulojnë një sipërfaqe

prej rreth 2.3 ha. Kjo zonëndodhet ndërmjet rrugës së kalimit të propozuar dhe lumit Osum.

Shumica e objekteve të përhershme janë ndërtesa të ulëta, prej betoni dhe shumë të pista, në

formë bunkerësh gjysmë-cilindrikë. Gjatë periudhës komuniste / socialiste (1946-1991), këto

ndërtesa janë përdorur për ruajtjen e mallrave ose si një strehë e mundshme në rast të ndonjë

aktiviteti ushtarak. CH-605 përfaqëson një lloj të veçantë të trashëgimisë së ndërtimeve të mes -

fund shekullit të 20-të të ndërtuara në Shqipëri. Ajo është e lidhur me emblemën e periudhës

komuniste / socialiste në Shqipërinë rurale. Megjithatë, objekte ose rrënoja të objekteve të

ngjashme mund të gjenden në të gjithë Shqipërinë rurale dhe si të tilla paraqesin një formë të

diskutueshme të trashëgimisë kulturore. Si rezultat, CH-605 është vlerësuar si një burim i

trashëgimisë kulturore me rëndësi të ulët.

Faqe 54 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Figura 5.2 CH-605: Ndërtesë Shtetërore për Ruajtjen e Mallrave të Emergjencës


Rruga ekzistuese që do të përmirësohet për të krijuar RRK 405_1 kalon përgjatë anës Veriore të

zonës CH-605. Katër objekte apo rrënoja objektesh brenda zonës ndodhen brenda 5-10 m të

aksit qendror të propozuar të rrugës së kalimit AR 405_1. Në qoftë se brezi i punës prej 10 m i

rrugës së kalimit ndodhet në anën Jugore të rrugës ekzistuese, këto struktura / rrënoja do të

gjenden brenda ose menjëherë ngjitur me brezin e punës së rrugës së kalimit dhe mund të jenë

subjekt i drejtpërdrejtë i dëmeve fizike nga aktivitetet e ndërtimit. Të katër objektet ngjitur me

rrugën e kalimit dhe 6 objektet e tjera ndodhen brenda 50 m të rrugës së kalimit dhe mund të

jenë subjekt i ndikimeve të drejtpërdrejta nga dridhjet dhe ndotja gjatë ndërtimit të rrugës së

kalimit dhe i rritjes së qarkullimit të mjeteve përgjatë rrugës, pas përmirësimit të saj. Të pa

zbutura, këto ndikime mund të rezultojnë në dëmtim të afërsisht gjysmës së burimeve brenda

zonës.

Për shkak të ndikimeve të mundshme të drejtpërdrejta fizike ndaj gjysmës së burimeve brenda

zonës, ndikimet e pa zbutura të projektit janë vlerësuar si ndikime të një magnitude mesatare.

Ndikimet mesatare në këtë burim të rëndësisë së ulët do të rezultojnë në ndikime të një rëndësie

të vogël. Ndërtimi dhe përdorimi i rrugës së kalimit RRK 405_1 do të rezultojë në ndikime të

tërthorta ndaj mjedisit / ambientit të zonës CH-605 dhe mund të kufizojë kalimin e palëve të

interesuara për tek burimet. Megjithatë, informacioni i mbledhur gjatë studimit në terren tregon

se zona është braktisur dhe nuk vizitohet rregullisht nga palët e interesuara. Si rezultat,

AR 405_1

Lumi i Vokopolës

Faqe 55 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


ndryshimet e përkohshme në peizazhin përreth CH-605 dhe kufizimi i përkohshëm i kalimit nuk

do të ndikojë në përdorimin e burimeve dhe nuk do të shkaktojë ndonjë ndikim të rëndësishëm.


Një sërë masash zbutëse për trashëgiminë kulturore të prezantuara në raportin e VNMS-së së

TAP-it në Shqipëri, duhet të zbatohen përgjatë linjës së rrugës së kalimit për të shmangur,

reduktuar, apo kompensuar ndikimet e projektit ndaj këtyre burimeve. Tabela 5.5 jep një

përmbledhje të ndikimeve të mundshme të burimeve të trashëgimisë kulturore nga ndërtimi i

rrugës së kalimit AR 405_1, rekomandohen masa zbutëse për të zvogëluar rëndësinë e këtyre

ndikimeve, si dhe një vlerësim të rëndësisë së ndikimeve të mbetura pas masave zbutëse.

Masat zbutëse të rekomanduara përfshijnë:

Kompleksi i CH-605 duhet të rrethohet dhe të shënohet që duhet shmangur gjatë

ndërtimit në zonë.

Për të shmangur ndikimet e ndërtimit në objektet ekzistuese apo ato të rrënuara në afërsi

të rrugës, brezi i punimeve të ndërtimit për rrugën e kalimit RRK 405_1 duhet të jetë i

vendosur në anën Veriore të rrugës ekzistuese, gjatë punimeve në rrugë në afërsi të

zonës CH-605.

Kushtet dhe integriteti strukturor i objekteve brenda zonës CH-605 duhet të vlerësohen

para ndërtimit. Informacioni i mbledhur gjatë vlerësimit do të shfrytëzohet për të krijuar

kushtet bazë të objekteve dhe për të vendosur pragun e lëkundjeve dhe ndotjes për ti

përdorur gjatë monitorimit të lëkundjeve dhe ndotjes së fazës së ndërtimit në zonë.

Objektet ekzistuese brenda 50 m të rrugës së kalimit RRK 405_1 do të jenë subjekt

monitorimit të dridhjeve dhe ndotjes gjatë ndërtimit të rrugëve dhe gjatë fazës

operacionale. Nëse nga monitorimi niveli i lëkundjeve dhe / ose ndotjes e kalon pragun e

paracaktuar do të ndalohet përkohësisht ndërtimi dhe do të shfrytëzohen alternativa

ndërtimi nëpërmjet të cilave ulen dridhjet / lëkundjet dhe ndotja.

Tabela 5.5 Ndikimet në Trashëgiminë Kulturore që Mbesin - Rruga e Kalimit 405_1

Ndikimi / Risku Masat për të trajtuar Ndikimin / Riskun

Rëndësia e Ndikimit / Riskut që Mbetet

Shqetësim i drejtpërdrejtë fizik ose

dëmtim i një pjese të madhe të burimit ose dëmtimi i zonave të trashëgimisë kulturore për shkak të ndotjes ose lëkundjeve. Zonë e prekur: CH-605

Shmangia.

Shënimi dhe mbrojtja.

Vlerësimi i Kushteve.

Monitorimi i Lëkundjeve dhe Ndotjes.

Të papërfillshëm

Zbatimi i masave zbutëse të përshkruara më sipër do të reduktojë ndjeshëm rrezikun që projekti të dëmtojë zonën.

Burimi: ERM, 2016

Faqe 56 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


6 MONITORIMI DHE MENAXHIMI MJEDISOR, SOCIAL DHE I

TRASHËGIMISË KULTURORE

6.1 Ndikimet Mjedisore dhe Masat Zbutëse

Tabela 6.1 jep një përmbledhje të ndikimeve mjedisore dhe masave zbutëse të identifikuara në

këtë raport. Kjo tabelë duhet të lexohet së bashku me Tabelën 9.1-1 të VNMS-së për TAP-in në

Shqipëri, ku janë paraqitur akoma më shumë detaje mbi masat zbutëse dhe menaxhimin e

Projektet.

Faqe 57 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.

Titulli i Projektit: Gazsjellësi Trans Adriatik – TAP AAL00-ERM-641-Y-TAE-5006 Rev.: 00 Titulli i

Dokumentit:


Tabela 6.1 Mjedisi – Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave Zbutëse

Ndikimi / Risku

Masat për të trajtuar Ndikimin / Riskun Afati kohor i Zbatimit / Performanca hap pas hapi

Kërkesat:

Praktika më e mirë Ligjore dhe / ose Ndërkombëtare

Tregues Kryesorë të Performancës

Habitati dhe Speciet

Humbja e Habitatit /

Degradimi dhe Copëzimi i

Habitatit.

Humbja direkte e specieve,

shqetësimi dhe zhvendosja.

Minimizimin e spastrimit të habitatit dhe gjurmës së

rrugës së kalimit aty ku është e mundur.

Punimet e ndërtimit / përmirësimit do të kryhen, aq sa

është e mundur, jashtë sezonit të shumimit të zogjve

(prill - korrik) dhe periudhave të ndjeshme për specie të

rëndësishme, përfshij vidrën (u vu re prania e saj në

lumin e Vokopolës gjatë studimit në terren).

Të shmanget puna e ndërtimit gjatë natës, me qëllim që

të zvogëlohet shqetësimi për vidrat në lumin e

Vokopolës.

Para dhe gjatë ndërtimit. Njësoj siç theksohet në

Tabelën 9.1-1 të raportit

të VNMS-së për TAP-in

në Shqipëri.

Regjistron verifikimin e zbatimit të

masave zbutëse.

Burimi: ERM, 2016

Faqe 58 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


6.2 Ndikimet Socio Ekonomike dhe Masat Zbutëse

Tabela 6.2 jep një përmbledhje të ndikimeve socio ekonomike dhe masat zbutëse të identifikuara

në këtë raport. Kjo tabelë duhet të lexohet së bashku me Tabelën 9.1-1 të VNMS-së për TAP-in

në Shqipëri, ku janë paraqitur akoma më shumë detaje mbi masat zbutëse dhe menaxhimin e

Projektet.

Faqe 59 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Tabela 6.2 Socio-ekonomike – Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave Zbutëse

Ndikimi / Risku Masat për të trajtuar Ndikimin / Riskun Afati kohor i Zbatimit / Performanca hap pas hapi

Kërkesat:



Ekonomia dhe Punësimi

Ndikimi ekonomik lokal për shkak të blerjes nga punonjësit.

Mundësitë për punësim lokal.

Optimizimi i mundësive të kontraktimit për kompanitë shqiptare.

Proces i drejtë dhe transparent rekrutimi për të gjitha hapjet.

Reklamim i punëve në mënyrë që ato të jenë të arritshme në nivel lokal.

Përfshirje e kampeve të romëve dhe udhëheqësve të komunitetit (nëse janë të pranishëm në zonë).

Analizë e kërkesës dhe ofertës.

Strategjia, objektivat, qëllimet dhe synimet e përmbajtjes lokale të TAP-it.

Programi për rritjen e kapaciteteve.

Strategjia e Punësimit.

Plani i Përmbajtjes Lokale.

Para ndërtimit. Njësoj siç theksohet në Tabelën 9.1-1 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri.

€ të shpenzuara për mallra dhe shërbime shqiptare.

Përqindja e punëtorëve të pakualifikuar nga brenda vendit.

Përqindja e kontraktorëve të trajnuar mbi politikat socio-ekonomike.

Toka dhe Mjetet e Jetesës

Ndikimi ndaj tokës dhe jetesa e popullsisë lokale.

Plani për Rregullimin e Jetesës duke identifikuar të dhëna të besueshme kadastrale, për të identifikuar pronarët dhe për të siguruar titujt e pronësisë së tokës.

Fushata informative.

Monitorim para ndërtimit dhe periodikisht gjatë ndërtimit.

Njësoj siç theksohet në Tabelën 9.1-1 të raportit

të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri.

Prezantime dhe materiale të tjera informuese që vihen në dispozicion dhe janë të arritshme.

Proces-verbale takimesh nga konsultimet; marrëveshjet e kompensimit të nënshkruara; monitorimet.

Faqe 60 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:



Kërkesat:



Infrastruktura dhe shërbimet

Shkëputje dhe dëmtim i infrastrukturave dhe shërbimeve gjatë aktiviteteve të ndërtimit / përmirësimit të rrugës së kalimit.

Infrastruktura dhe Plani i Menaxhimit të Shërbimeve, përfshij: (1) linjat e transmetimit të energjisë elektrike janë identifikuar në PK 0.6, PK 1.2, PK 2.9 dhe PK 3.7; (2) burimi i ujit është identifikuar në PK 3; (3) ish objekti shtetëror i ruajtjes së mallrave të emergjencës është identifikuar në PK 0.7; dhe (4) ish objekti industrial / ushtarak për ruajtjen e ujit është identifikuar në KP 1.5.

Mekanizmi i ankesave.

Monitorimi i llojeve të ankesave dhe performancës së përgjigjes.

Kompensimi i palëve të interesuara.

Koordinimi i Komunitetit.

Planifikimi i kanaleve ujitës në bashkëpunim me komunitetin lokal.

Monitorim para ndërtimit dhe periodikisht gjatë ndërtimit.

Njësoj siç theksohet në Tabelën 9.1-1 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri.

Përqindja e ankesave që kanë marrë përgjigjen përkatëse.

Pasqyrë mujore e angazhimit me komunitetet lokale.

Material informues, proces verbale takimi nga angazhimi dhe monitorimi i llojit të ankesave të komunitetit dhe të performancës së përgjigjeve.

Shëndeti dhe Siguria e Komunitetit

Kalimi i zonës dhe lëndimet / plagosjet

Plani i Menaxhimit të Shëndetit të Komunitetit.

Vendosja e tabelave të duhura për të njoftuar rreziqet e kalimit të zonës (risku i hyrjes në një kantier ndërtimi).

Para dhe gjatë ndërtimit; si të jetë e nevojshme.



Trafiku dhe transporti

Ndërprerje e përdorimit për përdoruesit ekzistues të rrugëve lokale.

Instalimi i sinjalistikës së duhur të trafikut.

Plani i Menaxhimit të Trafikut dhe monitorimi.



Përqindja e ankesave që kanë marrë përgjigjen përkatëse.


Faqe 61 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:



Kërkesat:



Menaxhimi i punëtorëve

Aksidentet dhe lëndimet e punëtorëve.

Sistemi i Menaxhimit të Shëndetit dhe Sigurisë.

Plani i Shëndetit dhe Sigurisë.

Pajtueshmëria e Shëndetit dhe Sigurisë me ligjin dhe Politikën e TAP-it.

Plani i Menaxhimit të Punonjësve.



Numri i herëve që është shkelur Kodi i Sjelljes së TAP-it.

Lloji i ankesave të punëtorëve, rezultatet e studimit të fuqisë punëtore.

Llojet e ankesave të Komunitetit

Gjithsej incidente të regjistruara, incidente të kohës së humbur, dhe tregues të tjerë të Shëndetit dhe Sigurisë.

Parametrat e kontrollit të shëndetit.

Monitorimi dhe auditimi i Shëndetit dhe Sigurisë .

Vlerësimet e performancës së Shëndetit dhe Sigurisë për kontraktorët.

Burimi: ERM, 2016

Faqe 62 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


6.3 Trashëgimia Kulturore Masat Zbutëse dhe Ndikimi

Tabela 6.3 jep një përmbledhje të ndikimeve të trashëgimisë kulturore dhe masat zbutëse të

identifikuara në këtë raport. Llojet e burimeve të trashëgimisë kulturore të identifikuara në

Shtojcën e VNMS-së për zonën ku do të zbatohet projekti, si dhe madhësia dhe rëndësia e

ndikimeve të mundshme të projektit janë të ngjashme me ato të identifikuara në raportin e

VNMS-së për TAP-in në Shqipëri. Si rezultat, masat zbutëse të rekomanduara për të shmangur,

minimizuar, dhe zbutur ndikimin në burimet e trashëgimisë kulturore kanë qenë në përputhje me

ato që gjenden në raportin e VNMS-së për TAP-it në Shqipëri. Për shkak të ngjashmërive në

llojet e burimeve dhe ndikimeve, plani i menaxhimit të trashëgimisë kulturore dhe tabelat e

masave zbutëse të paraqitura në Seksionin 9.2.7 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri,

janë të zbatueshme për burimet e trashëgimisë kulturore dhe ndikimet e projektit të identifikuara

në këtë raport.

Faqe 63 nga 63

Kodi i zonës

Komp. Kodi

Kodi i sistemit

Disc. Kodi

Lloji i Dok

Ser. Nr.


Dokumentit:


Tabela 6.3 Trashëgimia Kulturore - Përmbledhje e Masave Zbutëse dhe Ndikimeve

Ndikimi / Risku Masat për të trajtuar Ndikimin / Riskun

Afati kohor i Zbatimit / Performanca hap pas hapi

Kërkesat:



Ndikimet e

drejtpërdrejta fizike

ndaj një zone të

trashëgimisë

kulturore.

Degradimi ose

dëmtimi i objekteve

të trashëgimisë

kulturore për shkak

të ndotjes ose

lëkundjeve.

Shmangia (d.m.th zhvendosja e

brezit të punimeve).

Shënimi dhe mbrojtja.

Vlerësimi i dokumentacionit dhe

kushteve.

Monitorimi i ndotjes dhe dridhjeve /

lëkundjeve.

Para dhe gjatë ndërtimit.

Njësoj siç

theksohet në

Tabelën 9.1-1 të

raportit të VNMS-së

për TAP-in në

Shqipëri.

Shmangia e burimeve të trashëgimisë kulturore kur është e mundur.

Rrethimi dhe shënimi i burimeve për ti shmangur dhe për ti mbrojtur.

Tabelat e kufizimit të ndërtimit që kërkojnë që brezi i punimeve të

ndërtimit të jetë i vendosur në anën Veriore të rrugës pranë zonës.

Raportet që dokumentojnë kushtet burimeve në fazën para ndërtimit.

Regjistrat e monitorimit, dridhjet / lëkundjet dhe nivelet e ndotjes të

regjistruara.

Burimi: ERM, 2016

Documents

Dokumentat e Aplikimit për Amendimin e Lejes Mjedisore · mjedisore, socio-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore përgjatë gjithë ciklit të projektit janë parashikuar dhe