Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
dr hab. inż. arch. Katarzyna Pluta, prof. uczelni
Katedra Projektowania Urbanistycznego i Krajobrazu Wiejskiego
Wydział Architektury
Politechnika Warszawska
ul. Koszykowa 55
00-659 Warszawa
Recenzja oceniająca
dorobek naukowy, dydaktyczny, organizacyjny i zawodowy oraz monografię
habilitacyjną pt. „Reformaci w miejscowościach prowincji małopolskiej od XVII do XVIII
wieku i ich wpływ na kształtowanie krajobrazów kulturowych”
p. dr inż. arch. Katarzyny Hodor przygotowana w ramach przewodu habilitacyjnego
A.
1. Podstawa formalna opinii.
Zlecenie wystosowane przez Pana Prof. dr hab. inż. arch. Kazimierza Kuśnierza
Prodziekana ds. Nauki Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej,
z dnia 26 lipca 2019 r., realizującego postanowienie Centralnej Komisji do Spraw
Stopni i Tytułów nr BCK-VI-L-7543/19 z dnia 7 czerwca 2019 r.
Ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie
sztuki z dnia 14 marca 2003 r., wraz z późniejszymi zmianami. (Dz. U. z 2017r. poz.
1789, Dz. U. 196 poz. 1165 z 01.09.2011r., Dz. U. z 2018r. poz. 261).
2. Podstawa merytoryczna opinii.
Recenzja została wykonana w oparciu o materiały dostarczone przez Pana Prodziekana
Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, a przygotowane przez Kandydatkę,
p. dr inż. arch. Katarzynę Hodor:
1/Zgoda Dziekana Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej prof. dr hab. inż. arch.
Jacka Gyurkovicha na przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego na Wydziale
Architektury Politechniki Krakowskiej
2/Informacja o danych osobowych Habilitantki
3/Kopia dyplomu nadania stopnia doktora nauk technicznych
4/Autoreferat w języku polskim
5/Autoreferat w języku angielskim
6/Wykaz opublikowanych prac naukowych i twórczych prac zawodowych oraz informacja
o osiągnięciach
7/Potwierdzenie współautorstwa publikacji naukowych po doktoracie oraz prac projektowych
8/Kopie wybranych opublikowanych publikacji naukowych wydanych w recenzowanych
czasopismach oraz rozdziałów w monografiach uznanych przez Autorkę za najważniejsze
9/Monografia habilitacyjna: Katarzyna Hodor „Reformaci w miejscowościach prowincji
małopolskiej od XVII do XVIII wieku i ich wpływ na kształtowanie krajobrazów kulturowych”,
Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2019, ISBN 978-83-65991-52-2.
10/Elektroniczna wersja składanego Wniosku habilitanta z dnia 6.03.2019 r. o
przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego w dziedzinie Nauki Techniczne w dyscyplinie
Architektura i Urbanistyka wraz z załącznikami w dwóch egzemplarzach (2 płyty CD)
2
B.
Ocena dorobku naukowego, dydaktycznego, organizacyjnego i zawodowego
p. dr inż. arch. Katarzyny Hodor
1. Ogólna informacja o Kandydatce.
Dr inż. arch. Katarzyna Hodor ukończyła studia na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej
im. Tadeusza Kościuszki w Krakowie w 2001 roku, otrzymując dyplom magistra inżyniera architekta
(kierunek: Architektura i Urbanistyka, z akredytacją RIBA -Royal Institute of British Architects).
Pracę dyplomową pt. „Przedszkole integracyjne w rejonie dawnej stoczni Dąbie w Zakolu Wisły na tle
koncepcji zagospodarowania obszaru” wykonała pod kierunkiem promotora prof. dr hab. inż. arch.
Jacka Gyurkovicha. W 2005 roku pani dr Katarzyna Hodor uzyskała dyplom ukończenia Studium
Pedagogicznego dla Asystentów w Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej im.
Tadeusza Kościuszki.
W 2008 roku pani dr Katarzyna Hodor uzyskała stopień doktora nauk technicznych za pracę
doktorską pod tytułem Podmiejskie rezydencje dworsko-ogrodowe w kształtowaniu krajobrazów
mikroregionu Rowu Krzeszowickiego na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej im.
Tadeusza Kościuszki napisaną pod kierunkiem prof. dr hab. inż. arch. Anny Mitkowskiej. Praca
została wyróżniona przez Radę Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej.
W latach 2004 - 2010 pani dr Katarzyna Hodor pracowała w Zakładzie Sztuki Ogrodowej i
terenów Zielonych Instytutu Architektury Krajobrazu (A8) Wydziału Architektury Politechniki
Krakowskiej na etacie asystenta naukowo-dydaktycznego.
W latach 2007- 2009 pani dr Katarzyna Hodor pracowała w Bielskiej Wyższej Szkole Biznesu i
Informatyki im. J. Tyszkiewicza (późniejsza Bielska Wyższa Szkoła) jako asystent naukowo-
dydaktyczny na podstawie umowy o dzieło.
Od 1.10.2010r. pani dr inż. arch. Katarzyna Hodor pracuje w Zakładzie Sztuki Ogrodowej i terenów
Zielonych Instytutu Architektury Krajobrazu (A8) Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej
na stanowisku adiunkta naukowo-dydaktycznego.
W latach 2012-2016 pani dr Katarzyna Hodor pełniła funkcję Prodziekana ds. studenckich Wydziału
Architektury Politechniki Krakowskiej.
Równolegle z działalnością naukową Kandydatka rozwijała umiejętności praktyczne łącząc
pracę naukowca i dydaktyka z twórczością w zakresie architektury i architektury krajobrazu, związanymi z konserwacją zabytkowych obiektów oraz sztuką ogrodową.
Dr inż. arch. Katarzyna Hodor działalność projektową rozpoczęła w okresie studiów jako współpracę
z biurami projektowymi: w latach 1999-2003 z Kancelarią Obsługi Inwestycji, współpracowała z mgr
inż. arch. Ewą Ferefecką-Homolą. W latach 2004-2005 pani dr Katarzyna Hodor wykonała projekt
zieleni w otoczeniu zabytkowego klasztoru w Pilicy Biskupicach z nadzorami autorskimi oraz projekt
przebudowy dziedzińca przed kościołem w Pilicy Biskupicach. Po rozpoczęciu pracy na Wydziale
Architektury na kierunku Architektura Krajobrazu, pani dr Katarzyna Hodor podejmowała pracę
projektową, która związana była z koncepcjami dotyczącymi przestrzeni publicznych parkowych, ze
szczególnym uwzględnieniem rewaloryzacji zespołów zabytkowych. Od 2009 roku pani dr Katarzyna
Hodor współpracuje z biurem projektowym „Greentec – Studio”, od 2015 z pracownią z Novak –
Rygiel Studio Architektoniczne, od 2016 z Autorską Pracownią IPG sp. z o.o. oraz od 2017 z
Autorską Pracownią Magdalena Przebinda Vogt Studio. Dr inż. arch. Katarzyna Hodor jest
współautorką projektów koncepcyjnych i realizacyjnych dotyczących terenów zieleni (w
szczególności zabytkowej), np. Projekt techniczny zieleni dla terenu wokół kościoła św. Marcina w
Krzeszowicach wraz z inwentaryzacją i gospodarką zielenią).
2. Ocena dorobku naukowego (istotnej aktywności naukowej).
Zainteresowania badawcze Habilitantki zawierają wiele obszarów tematycznych, ale koncentrują się
głównie na zagadnieniach kształtowania i ochrony lokalnego dziedzictwa: przestrzeni publicznych,
obiektów architektonicznych i terenów zielonych (w zakresie z architektury, architektury krajobrazu,
konserwacji zabytków i ich ochrony, historii sztuki ogrodowej i rewaloryzacji terenów zieleni
zabytkowej).
3
Działalność naukową pani dr inż. arch. Katarzyna Hodor rozpoczęła w roku 2004, prowadząc
ją równolegle z działalnością zawodową. Już na początku oceny można stwierdzić, że jest to
działalność szeroka i różnorodna. Bezpośredni wpływ na zakres podejmowanych prac naukowych
miały zarówno badania krajowe, jak i aktywności projektowe oraz współpraca Habilitantki z
organizacjami pozarządowymi i samorządami.
W latach 2006-2008 pani dr inż. arch. Katarzyna Hodor realizowała Projekt badawczy
promotorski nr N506 048 31/2387 Ministerstwa Edukacji Narodowej, pod tytułem: Podmiejskie
rezydencje dworsko-ogrodowe w kształtowaniu krajobrazów mikroregionu Rowu Krzeszowickiego
(główny wykonawca, kierownik projektu - prof. dr hab. inż. arch. Anna Mitkowska).
Wyniki prowadzonych badań Habilitantka prezentowała na konferencjach naukowych krajowych i
międzynarodowych oraz w licznych publikacjach naukowych.
Podsumowaniem pierwszego okresu badań naukowych (2004-2008) jest dysertacja doktorska
pt. Podmiejskie rezydencje dworsko-ogrodowe w kształtowaniu krajobrazów mikroregionu Rowu
Krzeszowickiego, obroniona na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza
Kościuszki, napisana pod kierunkiem prof. dr hab. inż. arch. Anny Mitkowskiej. Praca została
wyróżniona przez Radę Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej. Na podstawie dysertacji
doktorskiej w roku 2011 została wydana przez Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej monografia
pod tym samym tytułem.
W latach 2004-2008 pani dr Katarzyna Hodor była członkiem zespołów realizujących badania
w ramach Działalności Statutowej na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, które
dotyczyły przyrodniczo-kulturowych podstaw i uwarunkowań w krajobrazach historycznych i
współczesnych (2004, 2005) oraz kulturowego i przyrodniczego dziedzictwa krajobrazowego
(historia, stan zachowania, perspektywy, 2006).
Po uzyskaniu stopnia doktora nauk technicznych pani dr inż. arch. Katarzyna Hodor
kontynuowała badania naukowe, koncentrując się na następujących zagadnieniach: 1/Sacrum w
krajobrazie ze szczególnym uwzględnieniem fenomenu reformackich zespołów klasztornych,
2/Tradycja miejsca z wykorzystaniem walorów kulturowo-przyrodniczych, 3/Rozwiązania dotyczące
kształtowania przestrzeni publicznych z pomocą nowoczesnych technologii, 4/Rewitalizacja i
dziedzictwo wsi, 5/Historia sztuki ogrodowej i terenów zielonych wraz z wpływem na współczesne
krajobrazy.
W związku z wyodrębnionymi istotnymi zagadnieniami – ocena dorobku naukowego
przeprowadzona została dla każdego z tych zagadnień:
1) Pierwszy obszar badań dotyczy zagadnienia Sacrum w krajobrazie ze szczególnym
uwzględnieniem fenomenu reformackich zespołów klasztornych. Podejmowana problematyka dotyczy
zagadnień ideowych i kompozycyjnych, rangi kulturowej, kontekstu symboliczno-treściowego stref o
dużym znaczeniu religijno-kulturowym. Ważne były również prace nad aspektami tego zjawiska w
kontekście obecnych przemian w przestrzeniach miast. Wyniki badań Habilitantka prezentowała na
konferencjach naukowych, między innymi: Zespoły sakralne w kształtowaniu harmonijnych
krajobrazów mikroregionu Rowu Krzeszowickiego (VIII międzynarodowa Konferencja o
Architekturze i Sztuce Sakralnej „Kościoły Naszych Czasów. Dziedzictwo i Perspektywy”, SARP,
Kielce 9.06.2009), Założenia cmentarne w krajobrazie miasta Krakowa (XVII konferencja z cyklu
sztuki ogrodowej i dendrologii historycznej „Ogrody Pamięci w sztuce ogrodowej”, 4-5.11.2010
Kraków), Wartość ogrodów klasztornych w XXI (XX międzynarodowa konferencja naukowa z cyklu
sztuki ogrodowej i dendrologii historycznej „Współczesna ranga ogrodów zabytkowych (określanie
wartości dzieł ogrodowych i ich ochrona)”, Kraków 14-16.11.2013).
Poszerzeniem tej grupy zainteresowań jest temat dotyczący obiektów sepulkralnych, ich znaczenia
oraz współczesnych zagrożeń. Kolejnym ważnym krokiem w podejmowaniu badań związanych z
sacrum była organizacja przez Habilitantkę międzynarodowej konferencji naukowej na temat „Sacrum
in composing space” (XXIV konferencja naukowa, VII międzynarodowa edycja, z cyklu sztuki
ogrodowej i dendrologii historycznej, 20.10.2017). Tematyka poruszanych zagadnień dotyczyła
odczytywania sacrum w krajobrazie oraz obszaru aksjologicznego tego zjawiska.
4
Innym wydarzeniem nawiązującym do zagadnień sacrum, którego również Habilitantka była
organizatorem były warsztaty studialno-badawcze nt. „Aspekty przyrodniczo-kulturowe dziedzictwa
Kalwarii Zebrzydowskiej i Lanckorony”.
Wyniki prac badawczych z tego zakresu zawarte są w następujących publikacjach: Katarzyna Hodor,
Ogrody franciszkanów-reformatów w polskich miastach, wybrane przykłady, 2011; Katarzyna Hodor,
Ogrody klasztorne i ich rola w kształtowaniu tkanki urbanistycznej miasta Krakowa, 2012; Katarzyna
Hodor, Katarzyna Łakomy, Sacrum krajobrazowe, estetyzacja przestrzeni miejskiej, 2016; Katarzyna
Hodor, Albert Fekete, The sacred in the landscape of the city, 2018; Katarzyna Hodor, Ewa Waryś,
The development and role of sacred structures in Gliwice before the end of the 20th century, 2019.
2) Drugi obszar badań dotyczy zagadnienia tradycji miejsca z wykorzystaniem walorów
kulturowo-przyrodniczych. Obejmuje on szerokie zagadnienia dotyczące wartości zespołów
zabytkowych, sposobów ich ochrony, analiz, waloryzacji i wytycznych. Ważnym polem badawczym
związanym z ochroną dziedzictwa kulturowego stały się opracowania eksperckie wykonywane przez
Habilitantkę. Dotyczyły one między innymi otoczenia pałacu w Mosznej, rezydencji w Dobrej oraz
aspektów widokowych w mieście Bielsko-Biała. Na zlecenie ICOMOS Polska pani dr Katarzyna
Hodor przygotowała opinię dotyczącą wpisu zespołu rezydencjonalnego w Kościelnikach na listę
World Monument Fund 2011. Najważniejsze wybrane publikacje w tym obszarze badawczym są
następujące: Katarzyna Hodor, Podmiejskie rezydencje dworsko-ogrodowe w kształtowaniu
krajobrazu mikroregionu Rowu Krzeszowickiego, 2011; Katarzyna Hodor, Potencjał turystyczny
Wejherowa na tle dziedzictwa północnych Kaszub, 2012.
3) Trzeci obszar badań dotyczy rozwiązań w zakresie kształtowania przestrzeni publicznych z
pomocą nowoczesnych technologii. Tematyka ta towarzyszy realizacji nowych projektów rewitalizacji
miast i miasteczek w tym zabytkowych przestrzeni zielonych. Poszerzanie wiedzy Habilitantki
związane z tym obszarem badań odbywało się poprzez szkolenia (np. Dziedzictwo w sieci
zorganizowane przez Międzynarodowe Centrum Kultury w ramach Europejskich Dni dziedzictwa
Kultury w 2018), liczne wyjazdy studialne (m.in. warsztaty terenowe dotyczące obszarów
poindustrialnych oraz sztuki ogrodowej przełomu XIX i XX wieku, wyjazd do Mediolanu na EXPO
2015 w ramach międzynarodowej konferencji EAAE) oraz udział w konferencjach branżowych
organizowanych między innymi przez stowarzyszenia branżowe. Intensyfikacja działań Habilitantki
w tym obszarze znalazła odzwierciedlenie zarówno w artykułach jak i przy prowadzeniu prac
dyplomowych studentów I i II stopnia na kierunku architektura krajobrazu (na Wydziale Architektury
Politechniki Krakowskiej) oraz w pracach projektowych. Jedną z nich jest Projekt zieleni i
zagospodarowania terenu Akademików Politechniki Krakowskiej Czyżyny, z zespołem: Ewa Czekaj,
Katarzyna Łakomy, Katarzyna Hodor, Katarzyna Fabijanowska, Albert Rejman, Zuzanna Kądziołka w
roku 20016/17. Ważnym elementem działalności naukowej Habilitantki, związanej z trzecim
obszarem badawczym, była redakcja naukowa publikacji nt. Współczesne i historyczne parki miejskie
i ich rola w komponowaniu przestrzeni, w 2016 r. zawierająca 16 naukowych artykułów oraz
wygłoszenie referatu inauguracyjnego na temat: Nowe technologie dla terenów historycznej zieleni
komponowanej, na XXIII ogólnopolskiej konferencji z cyklu sztuki ogrodowej i dendrologii
historycznej. Najważniejszą publikacją w tym obszarze jest: Katarzyna Hodor, Ewa Waryś, Modern
green technologies and solutions in landscape architecture, Zielone nowoczesne technologie i
rozwiązania w architekturze Krajobrazu, 2017.
4) Czwarty obszar badań dotyczy zagadnienia rewitalizacji i dziedzictwa wsi. Początkowo
intensywne badania, związane z zagadnieniami dotyczącymi dziedzictwa wsi, Habilitantka prowadziła
przy pracach dotyczących rezydencji z terenu Rowu Krzeszowickiego, województwa małopolskiego.
Następnie kontynuowała pogłębianie tej wiedzy biorąc udział w warsztatach, wyjazdach studialnych
(m.in. do Nardenii i Palatynatu organizowanych przez Wojewodę Opolskiego, Ministerstwo Spraw
Wewnętrznych, Infrastruktury i Sportu Nadrenii-Palatynatu).
W 2013 roku pani dr Katarzyna Hodor pełniła funkcję kierownika tematu dotyczącego rewitalizacji
wsi Stary Paczków wykonanego przez ZSOiTZ na zlecenie Opolskiego Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków. W ramach prac wykonano studium historyczno-kompozycyjne oraz
wytyczne do rewitalizacji wsi. Autorski program Habilitantka zaprezentowała między innymi na
Forum Debaty Publicznej nt.: „Potencjał obszarów wiejskich szansą rozwoju” zorganizowanej w
Pałacu Prezydenckim w Warszawie w 2013 roku. Kontynuacją prowadzonych badań był udział
Habilitantki w warsztatach partycypacyjnych prowadzonych w ramach „Projektu w zakresie
5
zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich z uwzględnieniem ochrony środowiska” w 2015 roku
(kierownik projektu Anna Staniewska). Wiedza dotycząca tych zagadnień wykorzystana została także
przy prowadzeniu działalności dydaktycznej. Habilitantka była promotorem lub promotorem
pomocniczym dyplomów inżynierskich i magisterskich dotyczących w/w tematyki na Wydziale
Architektury Politechniki Krakowskiej na kierunku Architektura Krajobrazu oraz promotorem
pomocniczym w przewodzie doktorskim Magdaleny Wilkosz-Mamcarczyk nt.: „Rola zieleni w
procesach rewitalizacji miast (w aspekcie zrównoważonego rozwoju)”, obronionym 5.11.2015 roku na
Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej.
Najważniejsze wybrane publikacje w tym obszarze badawczym są następujące: Katarzyna Hodor,
Julia Klimek, Attempts and methods of revitalizing the centres of small localities. Selected examples,
2013; Katarzyna Hodor, Małgorzata Sawicka, The role of landscape architecture in the process of
revitalising rural areas, (Rola architektury krajobrazu w procesie rewitalizacji wsi), 2016; Katarzyna
Hodor, Magda Vogt, The Study of Revitalisation illustrated with an example of suburban Oberau,
2014.
5) Piąty obszar badań dotyczy zagadnienia historii sztuki ogrodowej i terenów zielonych wraz
z wpływem na współczesne krajobrazy. Ważnym dla naukowej działalności Habilitantki był udział w
badaniach międzynarodowych do których została zaproszona dzięki prowadzonej wcześniej
intensywnej współpracy z węgierskimi naukowcami. Wyniki badań pani dr Katarzyna Hodor
zaprezentowała na XX Forum Architektury Krajobrazu oraz na międzynarodowej konferencji ECLAS
European Council of Landscape Architecture Schools w Genth (Katarzyna Hodor, Historia
kompozycji XIX wiecznych parków publicznych w Europie środkowej i wschodniej. Założenia
międzynarodowego projektu, 2017; Katarzyna Hodor, The future of planty park in Cracow compared
to other examples of city walls being transformed into urban parks, 2018).
Od 2013 roku pani dr Katarzyna Hodor jest głównym organizatorem cyklicznych konferencji
naukowych w zakresie problematyki ogrodowej (od 2008 roku pełniła funkcję sekretarza naukowego i
członka Rady naukowej). Od 2014 roku konferencja nabrała wymiaru międzynarodowego. Poruszane
kolejne tematy dotyczyły obecnego spojrzenia na piękno historycznej zieleni miejskiej, problemów
związanych z zacieraniem tożsamości miejsca, sposobów pielęgnacji zieleni oraz modelu prowadzenia
prac rewaloryzacyjnych.
Najważniejsze wybrane publikacje w tym obszarze badawczym są następujące: Katarzyna Hodor,
Zieleń i ogrody w krajobrazach miast (do XVIII W. CZ.1), 2012, Katarzyna Hodor, Historical
greenery in the city on the examples of Cracow and Prague, Historyczna zieleń w mieście na
przykładach Krakowa i Pragi, 2014; Katarzyna Hodor, Albert Fekete, Agnieszka Matusik, The future
of Planty park in Cracow compared to other examples of city walls being transformed into urban
parks, 2018.
Pani dr Katarzyna Hodor prowadziła badania naukowe uczestnicząc w działalności statutowej
Zakładu Sztuki Ogrodowej i Terenów Zielonych Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej.
Habilitantka realizowała wraz z zespołem następujące tematy: w latach 2008-2012: „Optymalizacja
metod kształtowania krajobrazów przyrodniczo-kulturowych” (kierownik tematu: prof. dr hab. inż.
arch. A. Mitkowska, pozostali autorzy: K. Łakomy, K. Hodor, Ł. Moszkowicz, K. Fabijanowska, W.
Bobek) oraz w latach 2013-2017 temat: „Ochrona, rewaloryzacja i kształtowanie krajobrazów
przyrodniczo- kulturowych ogrodów zabytkowych” (kierownik tematu: prof. dr hab. inż. arch. A.
Mitkowska, pozostali autorzy: K. Łakomy, K. Hodor, Ł. Moszkowicz, K. Fabijanowska, W. Bobek).
W roku 2018 w ramach rozstrzygnięć konkursowych pani dr Katarzyna Hodor otrzymała
możliwość prowadzenia indywidualnego projektu badawczego w ramach działalności statutowej
przyznanego przez Dziekana Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej na temat: Sacrum w
komponowanej przestrzeni miast. Dziedzictwo i tożsamość. Reformaci w miastach prowincji
małopolskiej od XVII do XVIII, (kategoria „I”).
Pani dr inż. arch. Katarzyna Hodor jest promotorem pomocniczym dwóch otwartych
przewodów doktorskich i jednego już zamkniętego, których zagadnienia związane są z obszarami
zainteresowań badawczych (rewitalizacją, dziedzictwem kulturowym, układami rezydencjonalno-
ogrodowymi w strukturach miasta).
Pani dr Katarzyna Hodor była współautorką redakcji naukowej 10 publikacji wieloautorskich
publikowanych w wydawnictwie Instytutu Botaniki PAN, Wydawnictwie Politechniki Krakowskiej
raz jako osobne wydania „Czasopisma Technicznego”.
6
Pani dr Katarzyna Hodor recenzowała artykuły naukowe do czasopism, między innymi do:
Journal of Sustainable Architecture and Civil Engineering, Kowno, Litwa; Journal of the International
Association of Reserch Institutes in the History of Art (RIHA Journal); Annals of Warsaw University
of Life Sciences oraz wykonała recenzje do wieloautorskiej książki wydawnictwa Uniwersytetu
Ekonomicznego w Krakowie. Była także Autorką eksperckiej oceny External Review Form z ramienia
ICOMOS w 2013 roku oraz Global garden report 2012 dla Husqvarnagroup ukazującego badania
jakościowe i ilościowe zieleni publicznej miast Europy (opracowanie dostępne online).
W latach 2013 i 2016 pani dr inż. arch. Katarzyna Hodor roku otrzymała Nagrody zespołowe
stopnia I Rektora Politechniki Krakowskiej za działalność naukową.
Podsumowaniem wieloletnich badań i przemyśleń Kandydatki, jest monografia opublikowana
w 2019 roku pt. „Reformaci w miejscowościach prowincji małopolskiej od XVII do XVIII wieku i ich
wpływ na kształtowanie krajobrazów kulturowych”, która przedstawia wyniki badań w zakresie
krajobrazu kulturowego, którego postać kształtowały zespoły klasztorne rejonu Polski południowej.
Ilościowo dorobek naukowy pani dr inż. arch. Katarzyny Hodor przedstawia się następująco:
A/ Przed doktoratem:
16 publikacji (9 jako autor, 5 jako współautor), 1 monografia współautorska, 10 referatów
wygłoszonych na konferencjach naukowych krajowych, członek 3 zespołów badawczych
wykonujących projekty badawcze realizowane w ramach działalności statutowej w Zakładzie Sztuki
Ogrodowej i Terenów Zielonych Instytutu Architektury Krajobrazu Wydziału Architektury
Politechniki Krakowskiej, redakcja 2 opracowań naukowych zbiorowych, członek 4 komitetów
organizacyjnych konferencji naukowych.
B/ Po doktoracie:
33 publikacje (14 jako autor, 19 jako współautor), 2 autorskie monografie, 9 referatów wygłoszonych
na konferencjach naukowych międzynarodowych, 16 referatów wygłoszonych na konferencjach
naukowych krajowych, członek 4 zespołów badawczych wykonujących projekty badawcze
realizowane w ramach działalności statutowej w Zakładzie Sztuki Ogrodowej i Terenów Zielonych
Instytutu Architektury Krajobrazu Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, 2 nagrody za
działalność naukową, redakcja 10 opracowań naukowych zbiorowych, członek 11 komitetów
organizacyjnych konferencji naukowych.
Podsumowując - pani dr inż. arch. Katarzyna Hodor znacznie powiększyła dorobek naukowy
po uzyskaniu stopnia doktora, dużą część dorobku stanowią publikacje indywidualne (w sumie 23
pozycje). Znaczną aktywność publikacyjną podbudowuje udział w konferencjach naukowych, na
których Habilitantka wygłaszała referaty oraz liczne prace badawcze. W działalności pani dr inż. arch.
Katarzyny Hodor podkreślić należy aktywne i konsekwentne łączenie aktywności naukowej z
działalnością w sferze zawodowej. Zakres i poziom opracowań naukowych pozwalają pozytywnie
ocenić tę część dorobku Habilitantki.
3. Ocena dorobku dydaktycznego i organizacyjnego.
Pani dr inż. arch. Katarzyna Hodor posiada długoletnie doświadczenie dydaktyczno -organizacyjne
związane z pracą na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki.
Działalność dydaktyczną pani dr Katarzyna Hodor rozpoczęła w 2004 roku w Zakładzie Sztuki
Ogrodowej i Terenów Zielonych Instytutu Architektury Krajobrazu (A8) Wydziału Architektury
Politechniki Krakowskiej, prowadząc zajęcia z projektowania zintegrowanego na II roku sem. 4 oraz I
roku sem.1. na kierunku Architektura Krajobrazu.
Pani dr inż. arch. Katarzyna Hodor opracowała autorskie programy do przedmiotów na
kierunku Architektura Krajobrazu, na Wydziale Architektury, Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza
Kościuszki (prowadziła zajęcia według tych programów): Projektowanie zintegrowane –
rewaloryzacja ogrodów rezydencjonalnych, st. I, rok II, sem. IV (przedmiot projektowy),
Projektowanie zintegrowane – rewaloryzacja ogrodów klasztornych, st. I, rok II, sem. IV (przedmiot
projektowy), Sacrum krajobrazowe, st. II, rok I, sem. 3 (zajęcia wybieralne), Cmentarze, fakultet st. II
rok I sem. 2 (wykłady autorskie), seminarium terenowe na studiach podyplomowych nt.: „Zieleń w
7
układach historycznych” - prezentacja dziedzictwa związanego z zabytkowymi ogrodami
przyklasztornymi Krakowa (sem. letni 2017/18), Seminaria dyplomowe na stopniu I i II dotyczące
zagadnień związanych z konstruowaniem pracy badawczej, praw autorskich, kwerend archiwalnych i
innych zagadnień. Habilitantka prowadziła także autorskie wykłady z przedmiotu Historia sztuki i
designu na kierunku Inżynieria Produkcji na Wydziale Mechanicznym, st. I, rok I, sem. I, semestr zim.
2014/2015, 2015/2016, (2 wykłady autorskie),
W latach 2007-2009 Habilitantka prowadziła zajęcia na kierunku architektura krajobrazu w
Bielskiej Wyższej Szkole im. J. Tyszkiewicza w Bielsko Białej według autorskich programów:
Projektowanie krajobrazowe 3 [zintegrowane]- projektowanie konserwatorskie ogrodowe,
Projektowanie krajobrazowe 4 [zintegrowane], (jako projektowanie realizacyjne) - projektowanie
urbanistyczne, konserwatorskie - rynek miasteczka/wsi zabytkowej, Współczesna sztuka ogrodowa,
Konserwacja i rewaloryzacja zabytkowych założeń ogrodowych, Praktyka krajobrazowa (2007/2008).
W latach 2006-2007 Habilitantka prowadziła zajęcia projektowe na Wydziale Górnictwa i
Geoinżynierii AGH na specjalności: Zagospodarowanie surowców wtórnych i odpadów (rok V, sem.
zimowy), wykłady i ćwiczenia na temat: „ Studium planu zagospodarowania wyrobiska dawnego
kamieniołomu Liban i Ehrenpreiss” (kierownik: dr hab. inż. arch. Zbigniew Myczkowski, prof. PK).
Pani dr inż. arch. Katarzyna Hodor prowadzi opiekę nad studentami przy wykonywaniu prac
dyplomowych- była promotorem 22 prac inżynierskich, promotorem pomocniczym 9 prac
inżynierskich oraz 23 prac magisterskich, recenzowała 28 prac dyplomowych inżynierskich.
Prowadziła również dyplom inżynierski we współpromotorstwie z Technische Universität Dresden
falultet Architektur katedra Denkmalpflege und Entwerfen, który uzyskał wyróżnienie przyznane
przez Radę Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej. Habilitantka bierze także czynny udział
w komisjach dyplomowych (15 komisji magisterskich oraz 16 inżynierskich).
Dyplomy studentów będących pod opieką pani dr Katarzyny Hodor były nagradzane w
konkursach ogólnopolskich, m.in.: 1/wyróżnienie w Ogólnopolskim konkursie „Inspiracje w
przestrzeni” II edycja „Ekoosiedla” dla Małgorzaty Sych na postawie pracy dyplomowej: Projekt
zagospodarowania zieleni dla zabudowy mieszkaniowej przy Al. Armii Krajowej 141 i 143 na tle
problemów zieleni osiedlowej Bielska-Białej, promotor: prof. dr hab. inż. arch. Anna Mitkowska, dr
inż. arch. Katarzyna Hodor; 2/wyróżnienie dla Ewy Waryś za pracę inżynierską Projekt rozbudowy
Cmentarza Centralnego w Gliwicach, IX edycja konkursu miasta Gliwice 12.2013; 3/I nagroda w
ogólnopolskim konkursie na najlepszą pracę dyplomową w r.ak. 2012/13 zorganizowanym przez
Stowarzyszenie Polskich Architektów Krajobrazu, Ewa Waryś - dyplom mgr pt. Koncepcja
rewitalizacji zabytkowej kolonii robotniczej Stara Rokitnica w Zabrzu i terenów przyległych,
przyznana 4.05.2014; 4/International Exposition of University Projects in the Schools of Architecture
and Landscape BIENNALE BARCELONA w latach 2012 i 2014 - prezentacja prac dwóch
dyplomantów wśród wybranych 10 projektów dyplomowych na Europejskim Konkursie Szkół
Architektury Krajobrazu; 5/prezentacja wybranych dyplomów na wystawach prezentujących najlepsze
prace studencie Wydziału Architektury PK w Pałacu Sztuki w Krakowie w latach 2015, 2016 i 2017.
Pani dr inż. arch. Katarzyna Hodor brała udział przy opracowaniu dwóch podręczników
akademickich, których głównym autorem była Anna Mitkowska (Historia ogrodów europejskiego
kręgu kulturowego. Cz. I. Od starożytności do renesansu, Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków
2012; Anna Mitkowska, Katarzyna Hodor, Katarzyna Łakomy, Historia ogrodów europejskiego kręgu
kulturowego. Cz. II. Od manieryzmu do końca XIX wieku, Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków
2013). W pierwszym z nich Habilitantka opracowała rozdział dotyczący ogrodów renesansowych, w
tomie drugim była Autorką części związanych z ogrodami barokowymi w Polsce, przykładami
polskich ogrodów „stylu angielskiego”, występowaniu wody w ogrodach w przekrojach historycznych
oraz współautorką tematyki dotyczącej francuskiego klasycznego ogrodu (styl Le Nôtre’a). Obie
pozycje, recenzowane, zawierają pełny zakres wiedzy na temat historii powszechnej w odniesieniu do
sztuki ogrodowej przestawiając artystyczne tendencje ze szczególnym uwzględnieniem interpretacji
kompozycji. Drugi podręcznik został nagrodzony zespołową Nagrodą I stopnia przez Rektora
Politechniki Krakowskiej za działalność dydaktyczną w 2014 r.
8
Pani dr Katarzyna Hodor była organizatorem Międzynarodowych Studenckich Warsztatów
Projektowych „City In”, które odbyły się w Krakowie w październiku 2015 roku. W roku
akademickim 2012/13 była Przewodniczącą w komisji kwalifikacyjnej na kierunku Architektury
Krajobrazu na II stopniu. Habilitantka była także inicjatorką współpracy Instytutu Architektury
Krajobrazu z gminami: Liszki, Jordanów, Szczucin oraz z Zarządem Zieleni Miejskiej w Krakowie.
Habilitantka będąc początkowo sekretarzem, a od 2013 roku organizatorem konferencji
naukowej z cyklu sztuki ogrodowej i dendrologii historycznej zainicjowała towarzyszące obradom
sesje studenckie mające wymiar konkursu naukowego (uczestnikami są studenci z różnych jednostek
naukowo-dydaktycznych z terenu całej Polski).
Działalność organizacyjna pani dr inż. arch. Katarzyny Hodor jest różnorodna. Ważnym
okresem w działalności Habilitantki było pełnienie funkcji prodziekana ds. studenckich na Wydziale
Architektury Politechniki Krakowskiej (2012-2016). Oprócz zyskania doświadczenia związanego z
kompetencjami administracyjnymi, pełnieniu służby przy prowadzeniu opieki nad studentami, istotne
były działania Habilitantki związane z popularyzacją i promocją zawodu i kierunku architekta
krajobrazu (gościnne wykłady, materiały promocyjne - fotografie, ulotki, prezentacje).
Pani dr Katarzyna Hodor koordynowała podpisanie umów patronackich mających na celu
podniesienie prestiżu kierunku i wzmocnienie bazy naukowo-dydaktycznej. Reprezentowała Instytut
Architektury Krajobrazu na spotkaniu Unii Architektury Krajobrazu we Wrocławiu. Była
współinicjatorem powołania Rady pracodawców dla kierunku Architektury Krajobrazu, jak również
wraz z zespołem opracowywała dokumentację związaną z akredytacją Polskiej Komisji
Akredytacyjnej 2012 oraz przygotowywała dokumentację do akredytacji kierunku Architektura
Krajobrazu przez Internacional Federation Landscape Architecture 2015-2020.
Pani dr Katarzyna Hodor prowadziła i koordynowała projekt: „Inwestujemy w zawodowców –
rozwój kształcenia zawodowego w Powiecie Olkuskim” o numerze RPMP.10.02.02-12-0212/16-00
zawarty pomiędzy Małopolskim Centrum Przedsiębiorczości i Powiatem Olkuskim a Politechniką
Krakowską, realizowany w ramach dotacji z Funduszy Europejskich, Program regionalny, Europejski
Fundusz Społeczny.
Pani dr Katarzyna Hodor brała udział w komitetach organizacyjnych 16 konferencji
ogólnopolskich i międzynarodowych.
Od 2010 roku Habilitantka jest współorganizatorem wystaw najlepszych prac studenckich z
przedmiotu projektowanie zintegrowane, rewaloryzacja ogrodów zabytkowych - prezentowanych na
terenie Krakowa (między innymi w: NCK, Pawilonie Informacji turystycznej Wyspiańskiego).
Prezentacje prac konkursowych oraz dyplomów były również ważną aktywnością organizacyjną
przyczyniającą się do popularyzacji efektów prac dydaktycznych. Pani dr Katarzyna Hodor brała
udział w jury w 23 konkursach o zasięgu ogólnopolskim, regionalnym i wydziałowym
Pani dr Katarzyna Hodor jest członkiem Sekcji Sztuki i Architektury Ogrodowej KUiA
O/PAN, członkiem Stowarzyszenia Polskich Architektów Krajobrazu oraz Stowarzyszenia
Architektów Krajobrazu, w imieniu którego występowała na International Conference as from a
Visegrad country, Landscapeodyssey, w Budapeszcie. Reprezentowała także Wydział Architektury
PK na konferencji EAAE Annual Conference Milano Architectural Education Towards 2030 (27-30
August 2015), inicjującej członkostwo wydziału w organizacji EAAE (European Association for
Architectural Education).
Pani dr Katarzyna Hodor była inicjatorem współpracy Wydziału Architektury Politechniki
Krakowskiej z następującymi uczelniami zagranicznymi i jednostkami badawczymi: Kyiv National
University of Construction and Architecture, Kijów, (Ukraina), Szent István University, Budapeszt,
(Węgry), Instytut Botaniki Polska Akademia Nauk, Kraków, (Polska), Slovak University of
Technology, Bratysława, (Słowacja).
Pani dr Katarzyna Hodor jest od 2012 roku członkiem Rady Wydziału Architektury
Politechniki Krakowskiej i członkiem Wydziałowej Komisji ds. Jakości Kształcenia i Akredytacji
Studiów na lata 2016-2020. W latach 2012-2016 była członkiem Wydziałowej Komisji ds. Dydaktyki
i Studiów Doktoranckich.
Dorobek dydaktyczny i organizacyjny Habilitantki oceniam pozytywnie.
9
4. Ocena dorobku zawodowego w zakresie projektowania architektonicznego, urbanistycznego i
architektury krajobrazu
Komplementarnym elementem osiągnięć naukowych i dydaktycznych pani dr Katarzyny Hodor jest
twórczość projektowa w dwóch głównych obszarach: architektury i architektury krajobrazu, związana
z konserwacją zabytkowych obiektów oraz sztuką ogrodową.
Dr inż. arch. Katarzyna Hodor działalność projektową rozpoczęła w okresie studiów jako
współpracę z biurami projektowymi: w latach 1999-2003 z Kancelarią Obsługi Inwestycji (24 projekty
architektoniczno-budowlane, korekty autorskie 20 projektów architektoniczno-budowlanych, 25
projektów mebli, uczestnictwo w projekcie przebudowy kamienicy z nadzorem autorskim, ul.
Cystersów; następnie współpracowała z mgr inż. arch. Ewą Ferefecką-Homolą (2 projekty i nadzory
autorskie dotyczące obiektu jednorodzinnego). W latach 2004-2005 pani dr Katarzyna Hodor
wykonała projekt zieleni w otoczeniu zabytkowego klasztoru w Pilicy Biskupicach z nadzorami
autorskimi oraz projekt przebudowy dziedzińca przed kościołem w Pilicy Biskupicach.
Po rozpoczęciu pracy na Wydziale Architektury PK na kierunku Architektura Krajobrazu,
pani dr Katarzyna Hodor podejmowała pracę projektową, która związana była z koncepcjami
dotyczącymi przestrzeni publicznych parkowych, ze szczególnym uwzględnieniem rewaloryzacji
zespołów zabytkowych. Od 2009 roku pani dr Katarzyna Hodor współpracuje z biurem projektowym
„Greentec – Studio”, od 2015 z pracownią z Novak – Rygiel Studio Architektoniczne, od 2016 z
Autorską Pracownią IPG sp. z o.o. oraz od 2017 z Autorską Pracownią Magdalena Przebinda Vogt
Studio. Dr inż. arch. Katarzyna Hodor jest współautorką projektów koncepcyjnych i realizacyjnych
dotyczących terenów zieleni (w szczególności zabytkowej). Do najważniejszych projektów
Habilitantki zaliczyć można: Projekt techniczny zieleni dla terenu wokół kościoła św. Marcina w
Krzeszowicach wraz z inwentaryzacją i gospodarką zielenią; Koncepcję rewitalizacji przestrzeni
publicznych dla miejscowości Dobra gm. Limanowa; Projekt koncepcyjny parku w Grodkowicach,
Projekt budowlany wykonawczy; Projekt rewitalizacji Parku nad Wartą w Poznaniu; Projekt
koncepcyjny parku przy dworze Jana Matejki w Krzesławicach; Projekt budowlany, Przebudowa
ciągów pieszych i elementów małej architektury, budowa fontanny oraz budynków usługowych wraz
z rewitalizacją zieleni parkowej przestrzeni publicznych Rynku w Jordanowie; Projekt układu zieleni
na terenie Can-Pack w rejonie ulicy Starowiejskiej w Brzesku.
Dopełnieniem poszukiwań harmonii i ładu przestrzennego w krajobrazie są prace
fotograficzne Habilitantki. Autorskie zdjęcia wykorzystywane są w opracowaniach studialnych,
naukowych i zajęciach dydaktycznych. Fotografie prezentowane były na wystawach: „Dziedzictwo
zapomniane”, K. Hodor i K. Łakomy, Sala Wystawowa „Kotłownia” (wystawa towarzysząca
konferencji: Współczesna ranga ogrodów zabytkowych, 1416.11.2013) oraz na indywidualnej
wystawie fotografii „BRAMY Stary Paczków”, galeria „Enigma” PWSW w Przemyślu, lipiec 2015.
Podsumowując, działalność zawodowa pani dr Katarzyna Hodor jest różnorodna. Ma ona
bezpośredni wpływ zarówno na działalność naukowo-badawczą, jak i na działalność dydaktyczną, co
jest wartościową cechą dorobku Habilitantki.
Dorobek zawodowy Habilitantki oceniam pozytywnie.
C.
Ocena monografii habilitacyjnej (osiągnięcia naukowego) p. dr inż. arch. Katarzyny Hodor
pt. „Reformaci w miejscowościach prowincji małopolskiej od XVII do XVIII wieku i ich wpływ
na kształtowanie krajobrazów kulturowych”
Książka pt. „Reformaci w miejscowościach prowincji małopolskiej od XVII do XVIII wieku i ich
wpływ na kształtowanie krajobrazów kulturowych” wydana została przez Wydawnictwo Politechniki
Krakowskiej w 2019 r. Jest to praca recenzowana przez: dr hab. inż. arch. Bognę Lipińską i prof. dr
hab. inż. arch. Wojciecha Kosińskiego i spełnia warunek dostępności w środowisku naukowym dla
specjalistów zajmujących się architekturą i urbanistyką.
10
1. Uwagi ogólne
W pracy przedstawione zostały szeroko rozumiane badania nad krajobrazem kulturowym, którego
postać kształtowały zespoły klasztorne rejonu Polski południowej (południowa prowincja reformatów,
stan z XVIII wieku), w ujęciu wieloaspektowym: architektonicznym, urbanistycznym, krajobrazowym
i w ujęciu wieloskalarnym: od skali detalu i wnętrza do skali panoramy. Wieloletnie zaniedbania tych
obiektów stały się przyczyną podjęcia gruntowych badań krajobrazowych, w całościowym ujęciu,
służących wskazaniu ich wartości kulturowych oraz skonstruowaniu wytycznych - kierunków i
sposobów ich ochrony.
Główną istotę rozważań podjętych w pracy stanowi próba prześledzenia wpływu reformackich
zespołów klasztornych na społeczności lokalne oraz na harmonijność miejscowych krajobrazów.
Zespolenie klasztorów reformackiej prowincji małopolskiej z innymi zabytkami lokalnej kultury,
układami urbanistycznymi i siecią dróg oraz z topografią terenu, a także z powiązaniami widokowymi
łączącymi obiekty sakralne i reprezentacyjne jest przedmiotem monografii. W związku z tym, że
założenia klasztorne posiadają charakter barokowy, ważne działanie stanowi badanie i uwypuklenie
efektów scenograficznych w skali wnętrz urbanistycznych, co może przyczynić się po podniesienia
jakości przestrzeni zabytkowej.
Główne cele pracy są następujące:
1/Celem pracy jest analiza powstawania zespołów reformackich w prowincji małopolskiej oraz ich
znaczenia dla krajobrazu kulturowego zespołów miejskich, wedle stanu z roku 1772. Czas ten został
wybrany ze względu na apogeum ich rozwoju w tym okresie i znaczenie tej daty jako granicznej,
związanej z I rozbiorem Polski.
2/Celem pracy jest również analiza porównawcza obiektów z prowincji małopolskiej i wstępna analiza
obiektów na szerszym obszarze, które mogą być pomocne w dalszych szczegółowych badaniach,
możliwych do podjęcia w przyszłości.
Habilitantka sformułowała również cele szczegółowe pracy:
1/Określenie typologii zespołów klasztornych w prowincji małopolskiej.
2/Ocena obecnego stanu zachowania badanych obiektów oraz określenie wytycznych
konserwatorskich.
Pani dr inż. arch. Katarzyna Hodor ogranicza terytorialnie zakres badań do zespołów reformackich
zlokalizowanych na terenie prowincji małopolskiej (stan z roku 1772), co jest decyzją słuszną w
związku z wysokimi walorami tego typu zespołów. Uwzględnione w badaniach siedziby to: Biecz,
Gliwice, Góra Świętej Anny, Jarosław, Kazimierz Dolny nad Wisłą, Kęty, Kraków, Lublin, Pilica,
Pińczów, Przemyśl, Rzeszów, Sandomierz, Solec nad Wisłą, Stopnica, Wieliczka, Zakliczyn nad
Dunajcem, Zamość.
Przyjęcie takich celów i założeń badawczych i konsekwentna ich realizacja widoczna w całej
pracy w ujęciach ogólnych i szczegółowych już na początku daje możliwość stwierdzenia, że mamy
do czynienia z bardzo wartościową całościową analizą wpływu obiektów sakralnych, ze szczególnym
uwzględnieniem klasztorów reformackich, na struktury miejskie oraz analizą znaczenia zachowanych
obiektów dla kształtowania harmonijnych krajobrazów miejscowości. Kompleksowość oraz
wielodyscyplinarność poruszanych zagadnień nie przeszkodziła pani dr Katarzynie Hodor w
czytelnym wyodrębnieniu poszczególnych etapów badawczych, widocznym już w samym układzie
pracy zawartym w spisie treści. Zawartość całej pracy potwierdza, że był to wybór trafny.
Wszystkie prace badawcze prowadzone były w dwóch głównych etapach. W pierwszym
etapie Habilitantka przeprowadziła badania nad reformackimi zespołami klasztornymi powstałymi od
połowy XVII wieku do końca XVIII wieku na terenach prowincji małopolskiej. Badania mają
charakter interdyscyplinarny - pani dr Katarzyna Hodor wykonała badania urbanistyczne (w tym
analizy widokowe, funkcjonalne, kompozycyjne, historyczne), studia konserwatorskie, studia
historyczne, badania dotyczące krajobrazu, badania korelacyjne (wzajemnych zależności), analizy
porównawcze, w których za punkty odniesienia służyły klasztory z terenu Polski północnej, Węgier,
prowincji weneckiej i Piemontu oraz kwerendę materiałów archiwalnych - zarówno kartograficznych,
jak i ikonograficznych. Badania przeobrażeń struktur architektonicznych Habilitantka oparła na
licznych materiałach archiwalnych, wynikach badań archeologicznych, architektonicznych i
konserwatorskich.
11
W drugim etapie Habilitantka skoncentrowała się na szczegółowych badaniach obecnego stanu
osiemnastu fundacji reformackich, wraz z ich wpływem na relacje krajobrazowe (wyniki badań
zawierają szczegółowy opis każdego zespołu). Katalog polskich poreformackich zespołów klasztorno-
ogrodowych uzupełniają schematy graficzne ułatwiające dokonywanie porównań. Praca zawiera także
aneks ze spisem proponowanych roślin, które są odpowiednie do zasadzenia w historycznych
ogrodach klasztornych, w szczególności w zespołach zgromadzeń franciszkanów reformatów na
terenie historycznej prowincji małopolskiej.
Stąd w konstrukcji pracy można wyraźnie wyodrębnić podział na dwie części: część pierwszą
(Rozdział II, III, IV,V,VI) oraz część drugą (Rozdział VII). Wyniki pracy oparte są na wieloletnich
obserwacjach i badaniach, przeprowadzonych przez Habilitantkę, których podstawą były studia
materiałów źródłowych, literatury oraz studia terenowe.
Podkreślić należy, że tematyka monografii jest niezwykle ważna i aktualna. Pani dr Katarzyna
Hodor wpisała się w nurt badań naukowych dotyczących roli budowli sakralnych w kształtowaniu
krajobrazu i struktury przestrzennej miast. Jest to temat niezwykle ważny w obliczu coraz większego
ujednolicania krajobrazu miast i zaniku ich tożsamości. Gwałtowny rozrost terytorialny miast stwarza
potrzebę ciągłej weryfikacji budowli i miejsc decydujących o ich tożsamości, a także potrzebę
kształtowania nowych założeń. W przeszłości bardzo ważną rolę w kształtowaniu tożsamości miast
europejskich pełniły budowle sakralne, które dominowały w sylwecie miast i były dowodem dużej roli
religii w świadomości społecznej. Dzisiaj obiekty sakralne również powinny być elementami
tworzącymi tożsamość współczesnego miasta, w tym tożsamość przestrzeni publicznych. Oprócz
poszukiwania odpowiedzi na pytanie, jak powinno wyglądać współczesne sacrum w krajobrazie
miejskim, należy chronić dorobek architektury sakralnej, wzmacniać go, uzupełniać i rekonstruować.
W przestrzeni miast, które coraz bardziej upodabniają się do siebie, elementy tworzące tożsamość -
zwłaszcza budowle sakralne, będą uświadamiać nam znaczenie miejsca, w którym żyjemy (miejsca
innego od pozostałych).
Powyższe refleksje Recenzenta mają na celu podkreślenie faktu jak ważnego tematu
badawczego podjęła się pani dr inż. arch. Katarzyna Hodor. W monografii Autorka podsumowuje
zebrane materiały, wyniki analiz i prezentuje zestawienie całościowych przemyśleń, dotyczących
aspektów dziedzictwa kulturowego występującego w sferze sacrum. Podjęcie pracy o wpływie
zespołów klasztornych na kształtowanie krajobrazów kulturowych nie budzi wątpliwości i oznacza, że
pracę pani dr Katarzyny Hodor uznaję za bardzo potrzebną.
Wyniki badań pani dr inż. arch. Katarzyny Hodor zawarte są w kolejnych rozdziałach monografii:
Rozdział I pt. „Problematyka rozprawy - uwagi wstępne” zawiera przedmiot i zakres rozprawy, cel
opracowania, metodologię i układ pracy, stan badań oraz charakterystykę materiałów archiwalnych-
zarówno kartograficznych, jak i ikonograficznych.
Rozdział II pt. „Sacrum w krajobrazach miast europejskich” przedstawia problematykę znaczenia
sacrum w krajobrazach miast, ze szczególnym uwzględnieniem zespołów klasztornych. Habilitantka
przedstawiła wyniki badań dotyczących wpływu zespołów klasztornych na kształtowanie się
tożsamości danego miejsca zarówno w sferze niematerialnej – mentalnej, jak i wizualnej – fizycznie
obecnej. Duże znaczenie ma zamieszczony w rozdziale autorski diagram pt. „Przemiany znaczenia
sacrum w przestrzeni miasta”. Jednakże nasuwa się pytanie: dlaczego Autorka tak nisko oceniła
poziom wizualny znaczenia współczesnego sacrum w przestrzeni miasta? Liczne współczesne
budowle sakralne stanowią bardzo często symboliczne znaki sacrum w krajobrazie miast, kształtując
w znacznym stopniu ich tożsamość. Przykłady znaczenia sacrum i zespołów świątynnych dla
kompozycji miast w ciągu wieków mogłyby jeszcze zostać rozszerzone o układy związane z epoką
klasycyzmu, miasta industrialnego i czasów współczesnych.
Rozdział III pt. „Klasztory reformackie” przedstawia historyczne uwarunkowania powstania i
zakładania zakonu reformatów, zwłaszcza w prowincji małopolskiej (społeczne, ekonomiczne,
polityczne) oraz obecny stan zachowania zespołów klasztornych z terenu prowincji małopolskiej, ze
wskazaniem funkcji, jakie pełnią.
12
Rozdział IV pt. „Elementy reformackich zespołów klasztornych” przedstawia wyniki badań
dotyczących obiektów architektonicznych (ze zwróceniem szczególnej uwagi na detale) osiemnastu
zespołów klasztornych prowincji małopolskiej wraz z ich analizą porównawczą. Na szczególną uwagę
zasługują analizy kompozycji przestrzennej założeń. Niezwykle wartościowe jest autorskie
zestawienie osiemnastu planów zespołów reformackich wraz z ogrodami zamieszczone w rozdziale.
Zdaniem Recenzenta Rozdział IV jest najcenniejszym elementem monografii.
Rozdział V pt. „Krajobrazy reformackie - szczegółowe czynniki kształtujące krajobraz reformackich
zespołów klasztornych w polskich miejscowościach” przedstawia czynniki kreowania krajobrazów
badanych miejscowości przez zespoły klasztorne. Rozważania dotyczą widoków, ukształtowania
terenu oraz sieci dróg. Niezwykle wartościowe są autorskie schematy graficzne przedstawiające osie
sakralne i widokowe ukazujące relacje przestrzenne reformackich zespołów klasztornych z ważnymi
obiektami sakralnymi i ośrodkami władzy (ratusze, rezydencje) oraz autorskie przekroje i panoramy z
zaznaczonymi obiektami sakralnymi. Autorka podkreśliła, że analiza panoram poszczególnych siedzib
reformackich wskazuje funkcję, którą pełnią one do dziś. Widoczna jest zwarta bryła klasztoru i
świątyni, która w wielu przypadkach staje się dominantą w układach przestrzennych, przede
wszystkim mniejszych miejscowości. Zdaniem Recenzenta Rozdział V jest bardzo cennym elementem
monografii.
Rozdział VI pt. „Podsumowanie” zawiera opracowaną autorską typologię zespołów klasztornych
prowincji małopolskiej, opracowane wytyczne konserwatorskie, charakterystykę znaczenia lokalizacji
dla kompozycji zespołów klasztornych oraz wnioski. Zdaniem Habilitantki badane zespoły kościelno-
klasztorne stanowią szczególne dziedzictwo i ewenement na skalę europejską ze względu na
zachowaną do dziś czytelność w krajobrazie, rozległe powiązania widokowe oraz połączenie
barokowego ascetyzmu elementów użytkowych i efektów scenograficznych. Reformaci, lokalizując
swe siedziby, tworzyli swoiste znaki krajobrazowe, wyznaczając sacrum danego miejsca. Prowadziło
to do tworzenia układów przestrzennych kształtujących tożsamość lokalną miejscowości i często
ponadlokalną. Dlatego też współcześnie realizowane rewaloryzacje mogłyby prowadzić do
wzmocnienia ich odbioru z zachowaniem i poszanowaniem wartości kulturowych tych zespołów.
Rozdział VII pt. „Katalog polskich poreformackich zespołów klasztorno-ogrodowych” przedstawia
wyniki badań obecnego stanu osiemnastu fundacji reformackich, wraz z ich wpływem na relacje
krajobrazowe. Wyniki badań zawierają szczegółowy opis każdego zespołu. Do opisywania roli
zespołów w strukturach miejscowości Autorka posłużyła się metodą badań in situ oraz analizą
dostępnej kartografii i ikonografii historycznej. Katalog uzupełniają schematy graficzne ułatwiające
dokonywanie porównań (plany miejscowości, rzuty poziome kościołów i klasztorów, rysunki
zespołów z lotu ptaka, zdjęcia, materiały archiwalne).
Pracę zamyka Aneks ze spisem proponowanych roślin, które są odpowiednie do zasadzenia w
historycznych ogrodach klasztornych, w szczególności w zespołach zgromadzeń franciszkanów
reformatów na terenie historycznej prowincji małopolskiej, Bibliografia, Spis ilustracji i tabel oraz
Streszczenia.
Monografia może być pomocna w praktyce konserwatorskiej, w pracach samorządów
lokalnych gmin, w praktyce projektowej i realizacyjnej związanej z ochroną krajobrazów kulturowych
i urządzaniem terenów zieleni oraz przy wykonywaniu planów zagospodarowania przestrzennego.
Badania mogą okazać się przydatne dla środowiska urbanistów, architektów, architektów krajobrazu, a
także specjalistów z innych dziedzin, których decyzje wpływają na rozwój i kształt przestrzenny miast.
2. Uwagi szczegółowe. 1/Na szczególne wyróżnienie zasługuje widoczna w całej pracy dociekliwość badawcza Habilitantki,
połączona z umiejętnością analizy całości materiału badawczego oraz z umiejętnością formułowania
syntez podsumowujących. Wśród wielu zalet pracy wymienić należy następujące: harmonijne łączenie
zagadnień ogólnych i szczegółowych, bardzo dobry język i styl pracy, czytelność i jasność
wypowiedzi, dobrze dobrany autorski materiał ilustracyjny.
2/Stań badań przedstawiony jest właściwie i obszernie - pani dr Katarzyna Hodor zebrała i
przeanalizowała zarówno literaturę krajową jak i zagraniczną w zakresie przedmiotu pracy. W
monografii Habilitantka stosuje wyczerpujące przypisy jako uzupełnienie głównego wątku narracji.
13
3/Ważną częścią monografii jest część graficzna - w postaci graficznych schematów, planów oraz
autorskich rysunków i zdjęć.
4/Praca ma dużą wartość edukacyjną i może być pomocna w odbiorze pracy przez specjalistów z
różnych dziedzin oraz przez lokalne samorządy i społeczności.
D. Wniosek końcowy.
Podsumowując - pragnienie Habilitantki przeprowadzenia badań dotyczących wpływu reformackich
zespołów klasztornych na społeczności lokalne oraz na harmonijność miejscowych krajobrazów,
znalazło odzwierciedlenie w wielu opracowaniach, ale przede wszystkim w opublikowanej monografii
pt. „Reformaci w miejscowościach prowincji małopolskiej od XVII do XVIII wieku i ich wpływ na
kształtowanie krajobrazów kulturowych”.
Stwierdzam, że osiągnięcie naukowe - książka pt. „Reformaci w miejscowościach prowincji
małopolskiej od XVII do XVIII wieku i ich wpływ na kształtowanie krajobrazów kulturowych” może
być przyjęta jako monografia habilitacyjna. Jest ona istotną pozycją dotyczącą roli budowli sakralnych
w kształtowaniu krajobrazu i struktury przestrzennej miast. Praca jest efektem wieloletnich studiów i
własnych przemyśleń Habilitantki wspartych jej doświadczeniem zawodowym i znajomością
literatury przedmiotu.
Po wnikliwej analizie dorobku naukowego, dydaktycznego, organizacyjnego i zawodowego
oraz monografii habilitacyjnej stwierdzam, że pani dr inż. arch. Katarzyna Hodor uzyskała dorobek
naukowy, dydaktyczny, organizacyjny i zawodowy odpowiedni dla wymagań stawianych kandydatom
do stopnia naukowego doktora habilitowanego, wykazała się istotną aktywnością naukową, a jej
monografia habilitacyjna oraz inne dokonania wnoszą znaczny wkład w rozwój dyscypliny naukowej
architektura i urbanistyka. Wkład polega na: 1/znacznym poszerzeniu istniejącego stanu wiedzy
dotyczącego badanych zespołów klasztornych, w tym ich funkcjonowania i komponowania oraz ich
roli krajobrazowej dawniej i współcześnie, 2/zaproponowaniu kryteriów oceny wartości
poszczególnych zespołów klasztornych, które obejmują stan zachowania struktury zabudowy i jakość
ewentualnych przekształceń ze szczególnym uwzględnieniem terenów zielonych, 3/określeniu
typologii zespołów klasztornych w prowincji małopolskiej, 4/wskazaniu zagrożeń związanych z
utrzymaniem walorów zespołów klasztornych, 5/określeniu kierunków i sposobów ochrony zespołów
klasztornych. Tym samym spełnione zostały warunki sformułowane w Ustawie o stopniach
naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki dla dopuszczenia Kandydatki
do dalszych etapów postępowania habilitacyjnego o co wnoszę.
Katarzyna Pluta
Warszawa, 25 października 2019 r.