Jak mówià we wsi Pociuny w gminie jawniuƒskiej rejonu szyrwinckiego (oko∏o 30 ki-lometrów od Wilna), „mamy u siebie prawdziwego dziwa-ka — 50-letniego Êwiniopasa Vincasa Naujokasa”. Cz∏owiek ten jest prawdziwà zmorà dla okolicznych mieszkaƒców. Jego puszczone samopas Êwinie sà dla nich horrorem.

Vincas na 45 hektarach ziemi (swojej i dzier˝awionej) hoduje 74 prosiaków, 16 Êwinich macior, 10 cielaków, 9 dojnych krów, oko∏o 34 indyków i 60 kur niosek. Praw-da, prosiaki nie byle jakie — rasy kanadyjskiej skrzy˝owane z naszà litewskà. Jest te˝ i knur, zwany Cicinasem, bo „ruchy, jak u te-go Êpiewaka”. Ma ten gospodarz równie˝ przewoêny ul, w którym si´ znajduje 5 rodzin pszczelich. Bioràc pod uwag´, ˝e w jednej rodzinie pszczelej jest oko∏o 40-60 tys. pszczó∏, mo˝na sobie zdaç spraw´, jakà pot´˝nà bronià dyspo-nuje Naujokas.

Ca∏à swojà produkcj´ rolnà sprzedaje na bazarze w Mejszagole. Wiezie tam wszystkie swoje niebo-raki koƒskà furmankà. Niby nic dziwnego, gospodarz, jakich w tych okolicach wielu, ale jest to jednak niezwyk∏y farmer. Ca∏y problem polega na tym, ˝e swego gospodar-stwa nie pilnuje i Êwinie z prosiaka-mi na cudze pola puszcza. A wiado-mo, Êwinia — to „oswojony” dzik.

Tote˝ leci ca∏e to „towarzystwo” na sàsiednie ogrody — ryje i niszczy wszystko co si´ da, wyszukujàc so-bie smakowite korzonki.

Ludzie nie majà na Vincasa ra-dy. Chodzili, prosili po dobremu, grozili nawet, ale Vincas ma wszyst-

ko w nosie. Nie wytrzymali sàsiedzi i zaskar˝yli post´powania Naujoka-sa w komisji administracyjnej przy samorzàdzie rejonu szyrwinckiego. Ale jak na razie bez skutku.

PostanowiliÊmy si´ spotkaç z tym chuligaƒskim Êwiniopasem i

od niego us∏yszeç, o co chodzi w ca∏ej tej sprawie. Ma swoje ˝ale do sàsiadów.

— Par´ tygodni temu zobaczy∏em na drzewie powieszo-nego swego cielaka.

(Dokoƒczenie na str. 3)

SentencjaTrudno nie podaç klam-

ce r´ki, jeÊli nie chce si´ jej poca∏owaç.

S∏awomir Wróblewski

W NUMERZE

ÂRODA

28

CZERWCA

2006 r.

DZIENNIK POLSKI NA LITWIE. UKAZUJE SI¢ OD 1 LIPCA 1953 ROKU Nr 120 (15423) Cena 1 Lt (w tym 5% PVM)

Chamski sposób na rolnictwo w rejonie szyrwinckim

Âwiƒskie ˝ycie

www.kurierwilenski.lt

6Spo∏eczeƒstwo

Bocian — to szcz´Êliwy i bezpieczny dom

Tu˝ za Antowilem, nieco w lewo, we wsi Sakiszki powstaje ca∏e nowe osiedle domków jed-norodzinnych (23 domki). Tu li-tewska firma „Portalas” wykupi∏a ziemi´ i teraz prowadzi budow´, a pomagajà im w budowie i konsultujà specjaliÊci z polskiej firmy Atlas.

Vincas Naujokas. Cz∏owiek ten jest zmorà okolicznych mieszkaƒców. Na 45 hektarach ziemi (swojej i dzier˝awionej) hoduje 74 prosiaków, 16 Êwinich macior, 10 cielaków, 9 dojnych krów, oko∏o 30 indyczàt z 4 indorami i 60 kur niosek

Fot. Kamil Piotrowski

4Âwiat

... o ludobójstwo na Kurdach

Iracki trybuna∏ og∏osi∏ wczo-raj, ˝e 21 sierpnia rozpocznie si´ nowy proces Saddama Husaj-na. By∏y prezydent Iraku stanie przed sàdem oskar˝ony o zbrod-ni´ ludobójstwa. Jej ofiarà pad∏o w latach osiemdziesiàtych 100 tysi´cy irackich Kurdów.

5PraworzàdnoÊç

Niebezpieczni podopieczni

W ciàgu pierwszych pi´ciu miesi´cy bie˝àcego roku, do ga-binetu Wileƒskiego Spo∏ecznego Centrum Profilaktyki Chorób zg∏osi∏o si´ 1029 osób, które ucierpia∏y wskutek dzia∏alnoÊci agresywnych zwierzàt.

9Sport

Bramkarz — bohaterem

Po raz pierwszy w fina∏ach pi∏karskich mistrzostw Êwiata w Niemczech o wyniku decydowa∏y rzuty karne.

Informacja dost´pna dla ka˝dego

Edukacja na ulicy

Na samym wst´pie wypada zaznaczyç, ˝e jest to jeden z najbardziej udanych projektów, jakie ostatnio sà realizowane w stolicy. Dotyczy powszechnie dost´pnej informacji z dziedzi-ny kultury, która zaskakuje na

ka˝dym dos∏ownie kroku.W mieÊcie ustawiono 60 stoisk,

których przeznaczeniem jest nie-sienie informacji kulturalnej o tym czy innym twórcy — wybitnym plastyku, architekcie, pisarzu itd.

(Dokoƒczenie na str. 7)

Litewski system ochrony zdrowia — najgorszy w Europie

Chora medycynaZdaniem mi´dzynarodowej

organizacji „Health Consumer Powerhouse” zrzeszajàcej niezale˝nych ekspertów — litew-ski system ochrony zdrowia jest najgorszy w Europie.

W rankingu wÊród 26 paƒstw, nasz kraj znalaz∏ si´ na ostatnim miejscu. Zdaniem niektórych urz´dników jak te˝ zwyk∏ych le-karzy, powodem fatalnego stanu litewskiej medycyny jest jej niedo-stateczne finansowanie.

Niezale˝ni mi´dzynarodowi eks-perci z „Health Consumer Powerho-use” wczoraj wydali bezlitosny wyrok dla litewskiego systemu ochrony zdrowia — jest najgorszy wÊród 26 paƒstw europejskich. Eksperci badali funkcjonowanie systemów ochrony zdrowia wszystkich paƒstw Unii Europejskiej oraz Szwajcarii w latach 2003-2004.

W sumie eksperci wydajàc swe oceny, kierowali si´ 28 kryteriami najwa˝niejszymi — wÊród których by∏y — dost´pnoÊç us∏ug medycz-nych, prawa pacjenta, mo˝liwoÊç

otrzymywania najnowszych leków, ranking wyleczalnoÊci oraz iloÊç zgo-nów na ci´˝kie choroby.

Zdaniem „Health Consumer Po-werhouse” najlepiej system ochrony zdrowia funkcjonuje we Francji. W czo∏ówce, tu˝ za Francjà uplasowa∏a si´ Holandia, Niemcy, Szwecja i Szwaj-caria. Z kolei — na szarym koƒcu sà Irlandia, ¸otwa, Estonia, Hiszpania, Grecja i Litwa. Zdaniem kierownika tych badaƒ Johana Hjertquista, ich wynik jest powa˝nym sygna∏em dla polityków naszego kraju, którzy nie potrafià skutecznie zreformowaç sys-tem ochrony zdrowia.

Po opublikowaniu tych danych, zarówno litewscy urz´dnicy jak i le-karze byli przekonani, ˝e ca∏a wina za taki stan rzeczy le˝y na niedostatecz-nym finansowaniu systemu ochro-ny zdrowia. O tym jest przekonany równie˝ minister ochrony zdrowia Îilvinas Padaiga. Jednak wczoraj, komentujàc wyniki badania, minister zastrzeg∏, ˝e jego zdaniem, mogà one byç niedok∏adne.

(Dokoƒczenie na str. 2)

Takich „kulturalnych” wozów b´dzie w stolicy coraz wi´cej Fot. archiwum

2 KRAJ Âroda, 28 czerwca 2006 r.

Sà dowody na prowadzenie „czarnej ksi´gowoÊci”Prokuratura Generalna rozpocz´∏a procedur´ wysuwania

podejrzeƒ wobec Partii Pracy, co potwierdzi∏a rzeczniczka prasowa prokuratury Aurelija Juodytò.

Uwa˝a si´, ˝e Partia Pracy zostanie postawiona w stan oskar˝enia w procesie karnym jeszcze w tym tygodniu. Wed∏ug nieoficjalnych twierdzeƒ, prokuratorzy znaleêli dowody na to, ˝e partia ta prowadzi∏a „czarnà ksi´gowoÊç”. Z jej konta wyp∏acane by∏y pieniàdze nie tylko dla cz∏onków partii, ale te˝ pos∏om reprezentujàcym niektóre inne partie.

Powtórne zaproszenieNowy Zwiàzek (socjallibera∏owie) ponownie zach´cajà

partie polityczne do jednoczenia si´ w sprawie proponowa-nego przez Zwiàzek porozumienia w kwestiach euro, strefy Schengen oraz wsparcia Unii Europejskiej.

Na pierwsze zaproszenie socjallibera∏ów do podpisania zgody narodowej w sprawie najwa˝niejszych strategicznych zadaƒ kraju zareagowa∏y partie, które przed kryzysem rzàdu znajdowa∏y si´ w opozycji — Zwiàzek Libera∏ów, Zwiàzek Ojczyzny, Zwiàzek Libera∏ów i Centrum (liberalni demokraci).

Poszukiwania „brudnych” pieni´dzy na CyprzePrzebywajàcy na Cyprze zast´pca dyrektora S∏u˝by Badania

Przest´pstw Alvydas Packeviãius oraz jeden ze specjalistów tej s∏u˝by szukajà „brudnych” pieni´dzy przewodniczàcego Partii Pracy Wiktora Uspaskicha.

Pomimo ˝e twierdzi si´, i˝ prawnicy udali si´ na Cypr, aby uczestniczyç w mi´dzynarodowej konferencji dotyczàcej problemu prania pieni´dzy, g∏ównym celem litewskiej delegacji by∏o poszuki-wanie zwiàzku zarejestrowanej na Cyprze spó∏ki „Glazovan LTD” z Wiktorem Uspaskichem.

Ju˝ po raz drugi od∏o˝ona wizytaPrzewodniczàcy Komisji Europejskiej Jose Manuel Barroso,

który mia∏ przybyç na Litw´ w tym tygodniu, ju˝ po raz drugi od∏o˝y∏ swojà wizyt´ w Wilnie.

Razem z komisarzem Dalià Grybauskaitò przewodniczàcy Komisji Europejskiej mia∏ przebywaç na Litwie w Êrod´ i czwartek. Jednak, jak poinformowa∏a tymczasowa przewodniczàca przedstawicielstwa Komisji Europejskiej na Litwie Laima Pilukaitò, z powodu napi´tego harmonogramu pracy wizyta zostaje od∏o˝ona. Przewodniczàcy Komisji Europejskiej po raz pierwszy odroczy∏ swojà wizyt´ na Litwie jeszcze w maju.

Oburzony prezydentPrezydent Valdas Adamkus wyrazi∏ oburzenie z powodu

aktu wandalizmu, jaki mia∏ miejsce w ubieg∏y weekend, pod-czas którego zdewastowano wileƒski cmentarz ˝ydowski.

„Jest mi niezwykle przykro, ˝e na Litwie sà ludzie, którzy oÊmielajà si´ dewastowaç pami´ç po zmar∏ych i zadawaç ból ich bli-skim” — powiedzia∏ Valdas Adamkus. W przekonaniu prezydenta, takie dzia∏ania mijajà si´ z ogólnoludzkimi wartoÊciami.

˚o∏nierze zostanà w IrakuPropozycja odwo∏ania litewskich ˝o∏nierzy z Iraku

spotka∏a si´ z szlabanem Sejmu. Sejm odrzuci∏ projekt posta-nowienia, zgodnie z którym proponowano „odwo∏aç ˝o∏nierzy Republiki Litewskiej, którzy biorà udzia∏ w mi´dzynarodowej wojskowej operacji w Zatoce Perskiej, kierowanej przez Stany Zjednoczone”.

S∏ynàcy z radykalnej reputacji politycy sejmowi ju˝ nieraz próbowali „przepchnàç” projekt ustawy, w której proponuje si´ odwo∏aç ˝o∏nierzy litewskich z Iraku, jednak inicjatywa ta nie spotka∏a poparcia w Sejmie.

BNS

Kalejdoskop aktualnoÊci

Redaktor naczelny — Robert Mickiewicz (tel. 260 84 44, e-mail: redaktor@kurierwilenski.lt).Dziennikarze: Kry sty na Adamo wicz, Aleksander Borowik — za st. re d. na cz. (tel. 260 84 46, e-mail: news@kurierwilenski.lt), Anna Cebula (spol@kurierwilenski.lt), He-le na G∏ad kow ska, Sabina Juchniewicz, Witalis Masenas (kultura@kurierwilenski.lt), Irena Mikulewicz (biznes@kurierwilenski.lt), Ma rian Pa lusz kie wicz — fo to re por terWspó∏pracownicy: Da nu ta Ka mi le wicz, Ma∏ go rza ta Ko zicz, Ja dwi ga Pod most ko, Jan Sienkiewicz, Ali na So bo lew ska, Ju lit ta TrykSekretariat: Wan da Za jàcz kow ska (internet@kurierwilenski.lt, tel. 212 30 40), Zygmunt ˚danowicz (se kret@ku rier wi len ski.lt, tel. 260 84 47) — se kre tarze odpowiedzial-ni, Daniel Mackiewicz — zast. sekr., Ro man Ostro uch, Alina Baniukiewicz, Edgar Jarmo∏owski — ∏a ma nie kom pu te ro we, Lu cja Stan ke vičiūtė — projektant graficzny, Walentyna Ma˝ul, Halina Taukin — sk∏ad komputerowy, Barbara Mintautienė — t∏umacz, Bronis∏awa Michaj∏owska, Iwona Aleksandrowicz — styl-korektaZbi gniew Mar ko wicz — pro mo cja (tel. 260 84 44), Da riusz Gusz cza, Weronika Wojsznis — re kla ma (tel. 212 30 40, e-ma il: re kla ma@ku rier wi len ski.lt), Jolanta Osoba — kier. dzia∏u projektów, Andrzej Podwor-ski — kol por ta -̋pre nu me ra ta (tel. 260 84 44, e-ma il: kol port@ku rier wi len ski.lt). Nak∏ad — 3 800 egz.Ma te ria ∏ów nieza mó wio nych re dak cja nie zwra ca. Za strze ga so bie pra wo do skra ca nia i ad iu sta cji tek-stów. Za treÊç og∏o szeƒ re dak cja nie od po wiada. Opi nie Czy tel ni ków za war te w ich li stach nie za wsze sà zbie ̋ne z opi nià re dak cji. Sekretarz odpowiedzialny wydania Zygmunt ˚danowicz

Wydawca Vš Į “Kurier Wilenski”. Dy rek tor spółki Ro man Ba ra now ski (tel. 260 84 44). Druk UAB “KLION”Dział promocji, reklamy, kolporta˝u i prenumeraty — Vš Į „Vilnijos žodis”Wsparcie finansowe — Senat RP i Fundacja “Pomoc Polakom na Wschodzie”

Adres redakcji Birbynių g. 4a, 02121-30 Vilnius,

Lietuvos Respublika, tel./fax 260 84 44 ISSN 1392-0405

Pami´ci znanego wilnianina

Przymglone ∏zà po˝egnanie z Igorem Âmia∏owskimIgor w swojej ksià˝ce „Igraszki

z Melpomenà” tak napisa∏ o swo-im przyjacielu, wielkim aktorze polskim Kazimierzu Rudzkim: „Kazik odszed∏ tak, jak odejdzie ka˝dy z nas. Nieub∏agane prawo natury...”.

To nieub∏agane prawo natury sprawi∏o, ˝e 16 czerwca br. w War-szawie w wieku 89 lat odszed∏ i On, znany aktor teatralny i filmowy. Przy-jaciele mówià, ˝e by∏ d˝entelmenem w ka˝dym calu, pot´gà dobroci. Nic dziwnego, ˝e jego odejÊcie poruszy∏o wielu z nas. W sercach widzów pozo-stanie na zawsze jako aktor kreujàcy role arystokratów i amantów. Mia∏ w sobie coÊ, co wyró˝nia∏o go spoÊród innych.

M∏odoÊç Igora zwiàzana jest z naszym miastem. To tu przed wy-buchem wojny w 1939 roku ojciec ukoƒczy∏ budow´ domu w Kolonii Magistrackiej (dzisiaj Valakumpiai).

W∏aÊciwie w Wilnie wszystko si´ zacz´∏o i pierwsza mi∏oÊç od pierwsze-go wejrzenia do Danuty Wandy, czyli Dasi i marzenie o zostaniu malarzem i wreszcie zauroczenie teatrem. Bakcyl teatru w nim zakorzeni∏ si´ w∏aÊnie w Wilnie. Ale zanim wszystko si´ spe∏ni∏o, trzeba by∏o prze˝yç koszmar wojennej okupacji, najpierw jednej, potem drugiej. W wileƒskich restau-racjach w czasie wojny pracowa∏o wielu znanych aktorów. Pracowali jako kelnerzy. Praca ta chroni∏a przed wywiezieniem na roboty do Niemiec, pozwala∏a poruszaç si´ w mieÊcie nawet w nocy. Dzi´ki W∏adys∏awowi Szczawiƒskiemu, aktorowi warszaw-skiej operetki, dosta∏ prac´ w restau-racji hotelowej „George”.

Wspomnia∏am, ˝e Igor marzy∏ zostaç malarzem. Studiowa∏ przez rok na Wydziale Sztuk Pi´knych Uniwer-sytetu im. Stefana Batorego, którego dziekanem by∏ wówczas Ludomir Âlendziƒski. Ale malarzem nie zosta∏.

Igor po∏knà∏ bakcyla teatru i zaczà∏ studiowaç w Podziemnej Szkole Teatralnej, która powsta∏a pod dyrekcjà Mieczys∏awa Szpakiewicza. Stefania Perzanowska wciàgn´∏a go do Kabaretu „Ksantypa”, a póêniej dosta∏ anga˝ do „Lutni”.

„Zosta∏em prawdziwym aktorem — wspomina Igor — z jakàÊ tam ga˝à. Ale nie to by∏o wa˝ne, w zespo-le „Lutni” gra∏a Ordonka — gwiazda pierwszej wielkoÊci. Graç u boku ta-kiej gwiazdy, to dopiero frajda”.

W lecie 1944 roku wojska radziec-kie wkroczy∏y do Wilna, trzeba by∏o uciekaç. Repatriacja do Bia∏egostoku

rozpocz´∏a nowy okres w ˝yciu Igo-ra. I chocia˝ znalaz∏ si´ za Bugiem, mi∏oÊç do Wilna z lat m∏odoÊci pozosta∏a w Nim na zawsze.

W Bia∏ymstoku stanà∏ na Êlubnym kobiercu ze swojà ukochanà Dasià na dobre i z∏e, do koƒca swych dni, ko-cha∏ Jà nadzwyczaj, tak jak przysi´ga∏ w farze bia∏ostockiej.

Po wojnie rozpoczà∏ si´ rozkwit Je-go kariery, szczególnie, gdy przeniós∏ si´ do Warszawy. Jego najwi´ksze role teatralne to Mazepa — w „Mazepie”, Edwin w „Sprawie o Czardaszk´”, hrabia Almawiwa w „Weselu Figara”, Willy w „Niemcach”, car w „Kordia-nie”, Radost w „Âlubach panieƒskich” i wiele, wiele innych. Wyst´powa∏ na deskach Teatru Narodowego, Te-atru Polskiego, Syreny, obok takich znakomitoÊci, jak Jan Kurnakowicz, Jerzy Leszczyƒski, Lidia Wysocka, Aleksandra Zawieruszanka, Bronis∏aw Pawlik, Irena Eichlerówna.

Igor Âmia∏owski by∏ równie˝ ak-torem filmowym. Starsze pokolenie pami´ta Go zapewne z filmu „Miasto nieujarzmione”, a m∏odsze z serialu „Dom”. OsobiÊcie pozna∏am Igora i Dasi´ podczas pierwszych kwest w Warszawie na odnow´ Wileƒskiej Rossy. Igor Âmia∏owski ju˝ od lat

kwestowa∏ na odbudow´ zabytków na rzecz Warszawskich Powàzek. By∏ znanym aktorem, a wi´c puszka Jego by∏a zawsze pe∏na. A tu˝ obok kwesto-wali wilniuki z jego miasta m∏odoÊci, od Tej co w Ostrej Êwieci Bramie. I tak paƒstwo Âmia∏owscy „zaopiekowali si´” nami. Ich dom sta∏ si´ naszym domem, przemarzni´ci, zm´czeni znajdowaliÊmy odpoczynek i sutà kolacj´ w Jego domu. Nigdy nie za-pomnimy tej uroczej ciep∏ej atmos-fery, która panowa∏a w ich domu. Tych anegdot, tej mi∏oÊci, którà nas otacza∏. Spotyka∏ nas ju˝ przy win-dzie, jak najbli˝sze osoby, dzi´kowa∏, ˝e Alusia i Halusia, tak nas nazywa∏, przywioz∏y mu kawa∏ek ukochanego Wilna. Zawsze nas zapewnia∏, „ko-chani wilniucy, dopóki ktoÊ z nich b´dzie ˝yç, zawsze u nas b´dziecie mile widziani”.

To jest dom, w którym jak w tej piosence, i kota mo˝na wziàç na ko-lana i psa przytuliç do serca i czuç si´ bardzo bardzo swojsko. Jestem pewna, ˝e chocia˝ Jego ju˝ nie ma, to i teraz znajdziemy przepyszny bigos, którym Dasia zawsze nas raczy∏a i lampk´ wi-na, i b´dziemy wspominaç niezapo-mniane chwile sp´dzone z Nim.

Alicja Klimaszewska

W gronie najbli˝szych — z ˝onà Dasià i córkà Joannà Fot. archiwum autorki

Litewski system ochrony zdrowia — najgorszy w Europie

Chora medycyna(Dokoƒczenie ze str. 1)

Z kolei, dyrektora rejonowego szpitala w Solecznikach, lekarza Zbigniewa Siemienowicza wcale nie dziwi, ˝e system ochrony zdrowia naszego kraju znalaz∏ si´ na ostatnim miejscu w Europie.

— Ostatnie miejsce Litwy, oczywiÊcie, nie dziwi. Dziwi natomiast to, ̋ e przy takim stosunku paƒstwa do systemu ochrony zdrowia — w ogóle jeszcze jakoÊ dzia∏a. Jakiego jeszcze miejsca mo˝na by∏o spodziewaç si´ — gdy rocznie z bud˝etu paƒstwa na medycyn´ przeznacza si´ — Êmiech powiedzieç — 3,65 proc. — powie-

dzia∏ „Kurierowi” doktor Siemieno-wicz. Dyrektor szpitala w Soleczni-kach doskonale orientuje si´ — jak wyglàda system opieki medycznej w wielu paƒstwach Unii Europejskiej. I jeszcze wczeÊniej b´dàc pos∏em na Sejm i teraz pracujàc w Solecznikach, mia∏em okazj´ naocznie zapoznaç si´ z tym, jak funkcjonuje medycyna w krajach skandynawskich, Anglii, Niemczech. My, na Litwie, mo˝emy o tym tylko pomarzyç. Podstawowym wyt∏umaczeniem, ˝e majà doskonale dzia∏ajàcy system opieki medycznej jest to, ˝e w tych krajach paƒstwo przeznacza nieporównywalnie

wi´kszà cz´Êç swego bud˝etu na me-dycyn´. W wi´kszoÊci paƒstw euro-pejskich na system ochrony zdrowia w bud˝etach poszczególnych paƒstw przeznacza si´ nie mniej ni˝ 5 proc., a wielu krajach 7-8 proc. i nawet 10 proc. Czyli dwa, a nawet i trzy razy wi´cej ni˝ u nas — mówi Zbigniew Siemienowicz. Jest przekonany, ˝e nawet najlepszy minister ochrony zdrowia czy najlepszy zagraniczny ekspert w dziedzinie medycyny nie potrafi naprawiç litewskiego systemu ochrony zdrowia — „potrzebne sà po prostu pieniàdze”.

Robert Mickiewicz

Âroda, 28 czerwca 2006 r. 3KRAJTradycyjna Êwi´tojaƒska zabawa w Su˝anach

Wysi∏ek nie by∏ daremnyModlitwà, Êpiewem, taƒcem

i wierszem powitano w minionà niedziel´ wszystkich Janów i Janin mieszkajàcych na tere-nie starostwa su˝aƒskiego oraz goÊci przy Centrum Kultury w Su˝anach, a g∏ównym or-ganizatorem i gospodarzem Êwi´tojaƒskiej zabawy by∏ jego kierownik — Jan Szpakow.

Obchody jednego z najpopu-larniejszych Êwiàt lata w Su˝anach — odbywajà si´ w tej malowniczej miejscowoÊci od lat. Gospodarze nie zaniechali tej tradycji i w tym roku, a pomys∏ów i wykonawców mo˝na by∏o tylko pozazdroÊciç.

˚yczenia proboszcza

Âwi´tojaƒskà imprez´ rozpocz´∏a polowa Msza Êw., którà odprawi∏ miejscowy proboszcz Wal-demar Ulczukiewicz. Towarzyszy∏ mu chór parafialny z sàsiedniego Niemenczyna pod kierownictwem Danuty S∏awiƒskiej.

Ksiàdz po spe∏nieniu swych obowiàzków, wszystkim zebra-nym ˝yczy∏ przyjemnej zabawy i... umiarkowania w spo˝ywaniu napojów wyskokowych. Tymcza-sem bez wody, co prawda, nie tej ognistej, nie móg∏ si´ obejÊç Nep-tun, który s∏yszàc weso∏e okrzyki i gwar licznie przyby∏ych na Êwi´to goÊci wynurzy∏ si´ z fal pobliskiego jeziora i w otoczeniu rusa∏ek i bli˝ej nieokreÊlonych postaci — prawdo-podobnie rodzaju m´skiego — chcia∏ równie˝ zabraç g∏os i wziàç udzia∏ w zabawie.

Bez wody — ani jak

Z mówieniem jednak mia∏ k∏opoty i zamiast s∏ów z jego ust dolatywa∏ jakiÊ niezrozumia∏y bulgot wody. Zapobiegliwy w∏adca wód mia∏ jednak do swych us∏ug t∏umacza, który przek∏ada∏ chlupot swego prze∏o˝onego na normalny j´zyk. Neptun mimo zbo˝nych ch´ci jednak nie móg∏ pozostaç d∏u˝ej na làdzie, poniewa˝ brak wody dotkliwie dawa∏ mu si´ we znaki. Jego Êwita ca∏y czas

polewa∏a go wodà, ale nie na d∏ugo to skutkowa∏o i tracàcy si∏y oraz z trudem ∏apiàcy oddech Neptun w poÊpiechu opuÊci∏ scen´, by czym pr´dzej pogrà˝yç si´ w ch∏odnej toni zbawczego jeziora.

Rz´siste brawa publicznoÊci

Przyjemnà niespodziankà by∏ wyst´p dzieci´cego zespo∏u „Ma-rzenie” (kier. Anna ¸apajewa), który pi´knie wykona∏ piosenk´ „Tango dla mamy”. Nast´pnie miejsce na kolorowo upi´kszonej polowej scenie zajà∏ znany i popu-larny nie tylko na Wileƒszczyênie zespó∏ „Rudomianka”. ArtyÊci przygotowali dla uczestników za-bawy Êwi´tojaƒskiej w Su˝anach wiele ˝artobliwych piosenek i sce-nek rodzajowych z naszego ˝ycia powszedniego. Humoru i wyko-nawczego kunsztu im nie brak∏o, czego potwierdzeniem by∏y rz´siste brawa, którymi nagradza∏a ich publicznoÊç po ka˝dym wykona-nym numerze.

Pozdrowienia — wierszem i prozà

Po wyst´pie „Rudomianki” na

scen´ wkroczy∏o czterech m´˝czyzn — Jan Szpakow, dyrektor Muzeum Etnograficznego Wileƒszczyzny w Niemenczynie, radni Stanis∏aw Adomajtis i Marian Kaczanowski, którzy wr´czyli upominki soleni-zantom nie tylko mieszkajàcych na terytorium starostwa, ale te˝ i przyby∏ym na Êwi´to z innych miejscowoÊci. M. in. butelk´ musujàcego szampana otrzyma∏ te˝ nasz kolega — Jan Lewicki z re-dakcji „Tygodnika Wileƒszczyzny”. Oczywistym faktem by∏o to, ˝e najwi´cej ˝yczeƒ i pozdrowieƒ pad∏o pod adresem organizatora, gospodarza, a jednoczeÊnie sole-nizanta Jana Szpakowa. ˚yczenia sk∏adano prozà, a tak˝e wierszem. Wiersz o Su˝anach, gospodarzowi Êwi´ta zadedykowa∏a i w∏asny zbio-rek poezji sprezentowa∏a Helena Garliauskienò. Okazyjnie napisane wierszowane strofy zarecytowa∏a Zofia Dubicka — obie z Niemen-czyna.

Taƒczàcy „pociàg”

Zebranych zauroczy∏ te˝ Êpiew wykonawców z zespo∏u „Czerwone Maki” (kier. Stefania Tomaszun) z rejonu szyrwinckiego. Mocne, dobrze ustawione g∏osy, a ponadto

nieco inny, zbli˝ony bardziej do litewskiego stylu sposób wykona-nia tego zespo∏u — zauroczy∏ wi-downi´.

Prawdziwa zabawa i plàsy si´ rozpocz´∏y, gdy scen´ w swe w∏adanie przej´li artyÊci z miejsco-wego Centrum Kultury, Najpierw „Su˝anianka”, a nast´pnie „Kapela Âwi´tojaƒska”, zespó∏ estradowy „Bociany” oraz duet dziewczàt ubrany w stylu wojskowo-natow-ski — rozgrza∏y publicznoÊç, która najpierw nieÊmia∏o, pojedynczo, a potem Êmielej i masowo ruszy∏a do taƒca w rytmie znanego przeboju Ryszarda Rynkowskiego „Jedzie pociàg z daleka...”.

Nie zawiedli si´

W ogóle impreza uda∏a si´ na „sto dwa”. Jak powiedzia∏ „Ku-rierowi” Jan Szpakow, zabawa Êwi´tojaƒska wypali∏a, bo w jej przygotowaniu wzi´∏o udzia∏ wielu oddanych i pe∏nych poÊwi´cenia ludzi. Dzi´kowa∏ za wsparcie finan-sowe imprezy wydzia∏owi ds. kultu-ry, turystyki i sportu samorzàdu re-jonu wileƒskiego. Cieszy∏ si´, ˝e ten wspólny wysi∏ek nie by∏ daremny i wszyscy ci, którzy przyszli sp´dziç

tu niedzielny wieczór nie zawiedli si´. Tym bardziej, ˝e mo˝na by∏o delektowaç si´ upieczonym na ogniu szasz∏ykiem, popiç go kwa-sem lub pieniàcym si´ piwkiem.

Przebojowa „ucha”

Po imprezie gospodarze za-prosili goÊci imprezy na suty pocz´stunek, gdzie szczególnym wzi´ciem cieszy∏y si´ z∏owione w miejscowym jeziorku sma˝one Êwie˝e karasie oraz zupa z ryby, czyli tzw. ucha serwowana wraz z przepysznymi pàczkami. Jed-nym s∏owem — pycha! Po takim wspania∏ym pocz´stunku duszom zebranych chcia∏o si´ Êpiewaç. ˚yczeniom ich sta∏o si´ zadoÊç i wspólny Êpiew rozbawionej gro-mady rozbrzmiewa∏ w Su˝anach do g∏´bokiej nocy.

Zygmunt ˚danowiczFot. autor

Neptun wraz ze swojà Êwità równie˝ zechcia∏ pozdrowiç uczestników imprezy

Taƒczàcy „pociàg” uczestników zabawy Êwi´tojaƒskiej w Su˝anach

Chamski sposób na rolnictwo w rejonie szyrwinckim

Âwiƒskie ˝ycie(Dokoƒczenie ze str. 1)

Za nogi! W ubieg∏y poniedzia∏ek jeszcze jednego powiesili! To sàsiedzi mszczà si´ na mnie — mó-wi nam Vincas. Powiesili jeszcze ˝ywe cielaki, ale krew do mózgu im si´ wyla∏a i wkrótce zdech∏y. „Pozdziera∏em z nich skóry, rozdzieli∏em tusze, a teraz z tego mi´sa konserwy robi´. Ze zdechli-ny” — skar˝y si´ rolnik od siedmiu boleÊci.

Jest przekonany, ˝e hoduje wyjàtkowo pos∏uszne Êwinie. „No, a jeÊli moje Êwinki do sàsiednich ogrodów ucieknà, to ja przyjd´ i — „kwik!”, „kwik!”, „kwik!” — do nich zawo∏am i wszystkie zaraz do mnie lecà!” — wyjaÊnia.

Uwa˝a, ˝e ludzie mu zazdroszczà, bo zaradny jest, kilkanaÊcie tysi´cy litów z Narodo-

wej Agencji P∏atniczej (Nacionalinò Mokòjimo Agentura) dosta∏ na roz-wój swego gospodarstwa.

Od 1995 roku przeniós∏ si´ z dwupokojowego mieszkania w wileƒskich Fabianiszkach do szyr-winckich Pociun i od 1998 roku zaczà∏ hodowl´ rogacizny i trzo-dy chlewnej na szerokà skal´. W ubieg∏ym roku Vincas zarobi∏ 26 tysi´cy litów.

Brudny chlew, zaniedbany kur-nik, smród pomiotu ptasiego nie do wytrzymania. Tak ˝yje Vincas, jego ˝ona i dwoje dzieci. Domostwo, w którym mieszkajà, te˝ w takim stanie, ˝e po˝al si´, Bo˝e. W trak-cie rozmowy odnosi∏o si´ wra˝enie, ˝e cz∏owiek ten jest nie do zdarcia. Jednak jest samokrytyczny i przy-znaje, ˝e Êwinie ogrody sàsiadów niszczà.

— Ale ja to wszystko po ludzku chc´ za∏atwiç. Przychodz´ do sàsiada i mówi´ mu, ˝e kiedy zar˝n´ prosia-ka, to najsmaczniejszy kawa∏ szynki

za straty mu odkroj´! — prostodusz-nie mówi Naujokas.

Sàsiadów jednak taka szczodroÊç nie specjalnie przekonuje. Pani Re-nata z´bami zgrzyta: „Sposobu na niego i jego Êwinie nie ma. Co dru-gi dzieƒ przychodzà i ogrody ryjà. Za ka˝dym razem wwala si´ ich po 11-12 sztuk. Prosiaki z maciorà. ¸àki zniszczy∏y, z powodu Êwiƒ Naujoka-sa w tym roku nie mamy co kosiç. Wspólnie z∏o˝yliÊmy na niego skarg´ i b´dziemy broniç swych praw”.

Vincas na to odpowiedzia∏, ˝e je˝eli z∏o˝à na niego skarg´, to on ich wszystkich wystrzela!

Dalsi sàsiedzi Vincasa — ma∏˝eƒstwo Zita i Beniaminas — sà jeszcze bardziej wÊciekli. „Zobaczcie, co jego Êwinie porobi∏y!” Prowadzà nas do pobliskiego ogrodu. Widok taki, jakby tu przed chwilà traktor

si´ przejecha∏. „A chcia∏em tu altan´ urzàdziç” — z∏oÊci si´ Beniaminas.

Na propozycj´, aby pogadaç z sàsiadem po m´sku, Beniami-nas odpowiada: „MyÊlicie, ˝e nie próbowaliÊmy groziç mu? On ma na nas sposób. Pewnego razu powie-dzia∏, ˝e ma rewolwer i poradzi sobie z nami”.

Pociunski dziwak jeszcze bar-dziej oryginalnie potraktowa∏ jawniuƒskiego starost´ Vydmantasa Grynisa.

Gdy Grynis przyjecha∏ pewnego razu do Pociun, by przywo∏aç Naujo-kasa do porzàdku, ten nic lepszego nie wymyÊli∏, jak zdjàç portki i... ty∏ek go∏y staroÊcie pokaza∏! Wobec tego okreÊlenie Naujokasa przez sàsiadów jako dziwaka jest zbyt delikatne.

Kamil Piotrowski

Pani Renata z´bami zgrzyta: „Sposobu na niego i jego Êwinie nie ma. Co drugi dzieƒ przychodzà i ogrody ryjà. Po 11-12 sztuk” Fot. autor

4 ÂWIAT Âroda, 28 czerwca 2006 r.

„W ka˝dym momencie”

Premier Kazimierz Mar-cinkiewicz oÊwiadczy∏, ˝e jeÊli Sàd Lustracyjny umorzy post´powanie wobec Zyty Gilowskiej, to zaprasza jà ponownie do rzàdu. „DziÊ, jutro, pojutrze, w ka˝dym momencie” — powiedzia∏ premier.

Zast´pca Rzecznika Interesu Publicznego Jerzy Rodzik uwa˝a, ˝e Rzecznik Interesu Publicznego powinien wnieÊç w czwartek o umorzenie przez Sàd Lustracyj-ny post´powania wobec Zyty Gilowskiej, gdy˝ nie pe∏ni ona ju˝ funkcji publicznej.

Pytany o to premier powie-dzia∏: „prosz´, ˝eby zw∏aszcza zast´pca rzecznika nic wi´cej w tej sprawie nie robi∏”. „A jeÊli ktokolwiek mia∏by podjàç takà decyzj´ (o umorzeniu post´powania), to pani profesor Gilowska: zapraszam do rzàdu, dziÊ, jutro, pojutrze, w ka˝dym momencie, deklaruj´ powrót na stanowisko wicepremiera, tak, aby nikt nie manipulowa∏ ju˝ wi´cej”.

Doniesienie na Inicjatyw´ Uczniowskà

Doniesienie do pro-kuratury o podejrzeniu pope∏nienia przest´pstwa przez Inicjatyw´ Uczniowskà z∏o˝y Ministerstwo Edukacji Narodowej — poinformowa∏ wczoraj wiceminister edu-kacji Miros∏aw Orzechowski na konferencji prasowej w Warszawie.

„Na stronach interneto-wych tej organizacji, która jesz-cze niedawno manifestowa∏a w bramie MEN, opublikowane sà instrukta˝e, jak pope∏niaç przest´pstwa, jak unikaç odpowiedzialnoÊci i jak zachowywaç si´, kiedy osoba pope∏niajàca przest´pstwo zostanie z∏apana przez policj´” — powiedzia∏ Orzechowski.

Zaplanowano u˝ycie broni w kopalniach

U˝ycie broni palnej w pacyfikowanych na poczàtku stanu wojennego kopalniach „Wujek” i „Manifest Lipco-wy” by∏o zaplanowanym zabójstwem — uwa˝a pose∏ Jan Rokita (PO), który w Sej-mie kontraktowym kierowa∏ komisjà, badajàcà zbrodnie stanu wojennego.

Przed katowickim sàdem zeznawa∏ on jako Êwiadek w procesie dotyczàcym pacy-fikacji tych kopalƒ. Mówi∏ o ustaleniach komisji. Zdaniem Rokity, nie ulega wàtpliwoÊci, ˝e do górników strzelali funk-cjonariusze plutonu specjalnego ZOMO. Oskar˝eni o to zomowcy zarzucajà Êwiadkowi k∏amstwo. Komisja Rokity pracowa∏a od sierpnia 1989 do paêdziernika 1991 roku. Jej celem by∏o zba-danie niewyjaÊnionych zabójstw z lat 80.

Polska

Stron ́na podstawie PAP przygotowa∏ Edgar Jarmo∏owski

W sierpniu nowy proces Saddama...

... o ludobójstwo na KurdachIracki trybuna∏ og∏osi∏ wczo-

raj, ˝e 21 sierpnia rozpocznie si´ nowy proces Saddama Husajna. By∏y prezydent Iraku stanie przed sàdem oskar˝ony o zbrodni´ ludo-bójstwa. Jej ofiarà pad∏o w latach osiemdziesiàtych 100 tysi´cy irac-kich Kurdów.

Razem z Saddamem za ludobój-stwo na Kurdach odpowie szeÊç in-nych osób, w tym jego kuzyn o przy-domku „Chemiczny Ali”. Wszyscy oni sà oskar˝eni o przeprowadzenie w latach 1987-88 na kurdyjskich te-renach Iraku w pobli˝u granicy z Ira-nem tak zwanej Operacji Anfal (¸upy Wojenne). Saddam oskar˝a∏ wtedy Kurdów o powiàzania z Iranem, z którym Irak w∏aÊnie toczy∏ wojn´. Podczas Operacji Anfal saddamow-skie si∏y bezpieczeƒstwa zrównywa∏y z ziemià ca∏e wioski, niszczy∏y upra-wy i wysiedla∏y ludnoÊç. Wyp´dzono wówczas kilkaset tysi´cy Kurdów, a oko∏o 100 tysi´cy (wed∏ug w∏adz kur-dyjskich nawet 180 tysi´cy) zamor-dowano i pochowano w masowych

grobach. W dokumencie og∏oszonym w kwietniu tego roku, gdy pion Êledczy Wysokiego Trybuna∏u Irac-kiego zakoƒczy∏ dochodzenie w sprawie Operacji Anfal, napisano, ˝e saddamowskie si∏y bezpieczeƒstwa przeprowadza∏y „okrutne ataki zbroj-ne na cywilów” i „stosowa∏y gazy trujàce, aby uÊmierciç lub okaleczyç

wieÊniaków i wyp´dziç ich z rodzin-nych domów”. Oprócz Saddama i „Chemicznego Alego” (czyli Alego Hasana al-Mad˝ida) przed sàdem stanie by∏y minister obrony Sultan Haszim Ahmad, dawny szef wywia-du Saber Abdel Aziz ad-Duri, by∏y dowódca Gwardii Republikaƒskiej Husajn Raszid at-Tikriti, eksminister

przemys∏u i by∏y gubernator prowin-cji Niniwa Taher Mohammed al-Ani oraz jeden z saddamowskich dowód-ców wojskowych, Farhan Mutlak D˝uburi. Od paêdziernika zesz∏ego roku Saddam jest sàdzony razem z siedmioma swymi pomocnikami za zg∏adzenie 148 szyitów z miejscowoÊci Dud˝ail w odwecie za zamach na dyk-tatora dokonany tam w roku 1982. Proces ten dobiega koƒca: na 10 lipca zapowiedziano mowy obroƒców, po czym sàd og∏osi przerw´, aby ustaliç wyrok. Prokurator za˝àda∏ kary Êmierci dla Saddama i dwóch innych oskar˝onych. G∏ówny prokurator trybuna∏u D˝afar al-Musawi powie-dzia∏ wczoraj, ˝e sàdzi, i˝ wyrok w sprawie Dud˝ailu zapadnie przed 21 sierpnia. Doda∏, ˝e gdyby tak si´ nie sta∏o, oba procesy b´dà si´ toczyç rów-nolegle. Saddam Husajn jest wst´pnie oskar˝ony tak˝e o zbrodnie wojenne i inne zbrodnie przeciwko ludzkoÊci, w tym o krwawe st∏umienie powstania szyitów w 1991 roku oraz inwazj´ na Kuwejt w roku 1990.

Eksperci sàdowi i archeolodzy zbierajà dowody przeciwko S. HusejnowiFot. EPA-ELTA

„Chaotyczna i spartaczona” ustawa

Ci´˝ki cios dla Berlusconiego„Kl´skà populistycznego

projektu” Berlusconiego nazwa∏ wczoraj w∏oski dziennik „La Repubblica” odrzucenie w refe-rendum ustawy o zmianach w konstytucji, dotyczàcych kom-petencji wszystkich organów w∏adzy w kraju poczàwszy od prezydenta po premiera, parla-ment i poszczególne regiony.

Prasa podkreÊla, ˝e wynik g∏osowania jest ci´˝kim ciosem dla centroprawicowej opozycji pod wodzà by∏ego premiera Silvio Berlu-sconiego.

Redaktor naczelny „La Repubbli-ca” Ezio Mauro wyrazi∏ przekonanie, ˝e odrzucona przez obywateli ustawa by∏a „chaotyczna i spartaczona”, a tak˝e niebezpieczna dla kraju.

„By∏o to g∏osowanie Êwiadome politycznie i dajàce wa˝ny sygna∏, poniewa˝ nie tylko doprowadzi∏o do pora˝ki centroprawicy, ale rów-nie˝ obali∏o fa∏szywy telewizyjny obrazek W∏och rozdartych na pó∏ z nowoczesnà pó∏nocà w r´kach Si-lvio Berlusconiego, gotowà domagaç si´ lub wprowadzaç na si∏´ szerokie porozumienia; tymczasem za papie-rowymi mi´Êniami Berlusconiego kryje si´ prawica w kawa∏kach, bez polityki, z projektem odrzuconym przez naród, z sojuszem bez lidera i

bez racji” — podkreÊli∏ komentator lewicowej gazety.

„Corriere della Sera” pisze z kolei o politycznym b∏´dzie by∏ego pre-miera i Umberto Bossiego, przywód-cy Ligi Pó∏nocnej, z inicjatywy której przyj´to w zesz∏ym roku odrzuconà obecnie ustaw´. Wed∏ug najwi´kszej w∏oskiej gazety, wynik g∏osowania ujawni∏ s∏aboÊç lidera opozycyjnej centroprawicy, który okaza∏ si´ „osierocony przez w∏asnà strategi´ zarzucania oszustw wyborczych”.

„W centroprawicy faza pragnie-nia rewan˝u na rzàdzie Romano Prodiego skoƒczy∏a si´” — stwier-dzono w komentarzu. „La Stampa” za znaczàcy uznaje fakt, ˝e „nie” dla zmian w konstytucji wygra∏o prawie wsz´dzie na pó∏nocy W∏och, które uwa˝ano za bastion centropra-wicy i zw∏aszcza separatystycznej Ligi Pó∏nocnej. „Reforma Bossiego zosta∏a pogrzebana, Liga jest w szo-ku” — stwierdza turyƒska gazeta dodajàc, ˝e rwie si´ tym samym sojusz mi´dzy Berlusconim a Ligà, jeden z fundamentów zjednoczonej opozycji. „Witaj z powrotem, kon-stytucjo!” — pisze komunistyczne „Il manifesto” wyra˝ajàc radoÊç z ocalenia ustawy zasadniczej, a „Libe-razione” dodaje: „Konstytucja urato-wana, Berlusconi — nie”.

Burze i deszcze monsunowe w Indiach

Ponad 150 ofiarGwa∏towne burze i deszcze

monsunowe zabi∏y w ciàgu ostatniej nocy w Indiach co naj-mniej 13 ludzi — poda∏y wczoraj indyjskie w∏adze. Liczba ofiar Êmiertelnych tegorocznych ulew przekroczy∏a ju˝ 150 osób.

Rzecznik policji Surendra Sri-vastava powiedzia∏, ˝e 13 zabitych pochodzi∏o z le˝àcego na pó∏nocy stanu Uttar PradeÊ. Wi´kszoÊç z nich ponios∏a Êmierç od uderzenia pioru-na. Od poczàtku pory monsunowej

liczba ofiar wynios∏a w ca∏ym stanie 76 osób. W le˝àcej nieco bardziej na zachód od Uttar PradeÊ stolicy Indii, Delhi, obfite deszcze i powalone przez wiatr drzewa spowodowa∏y powa˝ne utrudnienia w ruchu i wywo∏a∏y korki uliczne. Wiele sa-mochodów ugrz´z∏o na drogach. W panujàcej w Indiach od czerwca do wrzeÊnia porze monsunowej co ro-ku dochodzi do powodzi, obsuni´ç ziemi i zawalenia si´ domów, co pociàga za sobà dziesiàtki ofiar.

Zesz∏ej nocy ulewne deszcze obok Bia∏ego Domu wywróci∏y stuletni wiàzFot. EPA-ELTA

Organizacja sunnicka popar∏a plan pojednania

Tymczasowe ugodnienia dla wi´êniówJedna z najwi´kszych organi-

zacji sunnickich w Iraku popar∏a plan pojednania narodowego przedstawiony w niedziel´ przez premiera Nuriego al-Malikiego. Rzàd og∏osi∏ tymczasem nowe udogodnienia dla zwalnianych wi´êniów, aby u∏atwiç im powrót do normalnego ˝ycia.

Plan pojednania, przewidujàcy ograniczonà amnesti´ dla rebelian-tów, pot´pi∏a Rada Zgromadzenia Mud˝ahedinów, koalicja radykal-nych ugrupowaƒ rebelianckich skupionych wokó∏ irackiej al-Kaidy. Jednak wed∏ug kilku êróde∏ w par-lamencie irackim, siedem innych grup zbrojnych zaproponowa∏o rzàdowi zawarcie warunkowego ro-zejmu. Znany sunnicki duchowny Ahmed Abdul Ghafur as-Samaraj, przewodniczàcy organizacji, która opiekuje si´ meczetami sunnickimi w Iraku, oÊwiadczy∏, ˝e plan pojed-nania „napawa otuchà” i zas∏uguje na poparcie, ale wezwa∏ w∏adze, aby zacz´∏y szybko wcielaç go w ˝ycie. Samaraj powiedzia∏, ˝e rzàd powi-nien wypuÊciç wszystkich wi´êniów, którzy dotychczas nie zostali skaza-ni. Ministerstwo SprawiedliwoÊci zakomunikowa∏o we wtorek o zwol-nieniu kolejnych 453 wi´êniów z ∏àcznej liczby 2500, którzy majà

wyjÊç na wolnoÊç do koƒca miesiàca. Jednak w wi´zieniach w Iraku prze-bywa ogó∏em 28 tysi´cy osób, z tego oko∏o 15 tysi´cy pod nadzo-rem amerykaƒskim. Wi´kszoÊç wi´êniów stanowià arabscy sunni-ci, cz∏onkowie irackiej mniejszoÊci, która by∏a uprzywilejowana pod rzàdami Saddama Husajna, a te-raz ci´˝ko prze˝ywa przej´cie dominujàcej pozycji w kraju przez szyickà wi´kszoÊç. Antyrzàdowa re-belia szerzy si´ prawie wy∏àcznie na terenach sunnickich.

Rada ministrów og∏osi∏a, ˝e urz´dnicy rzàdowi, którzy trafili do wi´zienia, a teraz sà zwalnia-ni, powrócà do pracy i b´dà mieli zagwarantowanà ciàg∏oÊç zatrudnie-nia, awansu i wys∏ugi lat liczonej do emerytury. Studentom wypuszcza-nym z wi´zienia pozwoli si´ zdawaç zaleg∏e egzaminy w takim trybie, by nie musieli powtarzaç roku.

Plan pojednania przewiduje amnesti´ dla tych rebeliantów, któ-rzy „nie uczestniczyli w dzia∏aniach przest´pczych lub terrorystycznych” i daje im mo˝liwoÊç w∏àczenia si´ do ˝ycia politycznego. Samaraj oÊwiadczy∏, ˝e „b∏ogos∏awi t´ inicja-tyw´”, ale za˝àda∏, aby w pierwszej kolejnoÊci w∏adze rozwiàza∏y organi-zacje paramilitarne.

PRAWORZÑDNOÂåÂroda, 28 czerwca 2006 r. 5

• We wtorek, z rana, w Wilnie skuter potràci∏ kobiet´. 51-letnia poszkodowana zosta∏a przewie-ziona do Uniwersyteckiego Szpi-tala Pogotowia Ratunkowego. Wed∏ug Komisariatu G∏ównego miasta Wilna, wypadek mia∏ miejsce na ulicy Îirmn˜. OkolicznoÊci zajÊcia sà badane przez policj´.

• W rejonie szy∏uckim ogieƒ splàdrowa∏ ponad 20 chlewów, przy czym sp∏on´∏y zwierz´ta, drób, siano, ziemniaki. Wed∏ug Departamentu ds. Po˝arnictwa, po˝ar w starostwie Kintai we wsi ·akuãiai rozszala∏ si´ w poniedzia∏ek. Pali∏y si´ dwa murowane budynki, w których urzàdzone by∏y 23 chlewy. P∏omienie strawi∏y dach i przegrody. ˚ywio∏ poch∏onà∏ 4 Êwinie, 3 kury, 11 królików, a tak˝e 11 ton siana, ton´ ziem-niaków, ponad 100 metrów szeÊciennych drew opa∏owych i inne przedmioty. Spali∏a si´ tak˝e drewniana szopa.

• W rejonie trockim samo-chód osobowy potràci∏ moto-cykl, który znienacka wyjecha∏ na drog´. 30-letni motocyklista w wyniku odniesionych obra˝eƒ zmar∏. Wed∏ug policji, awaria mia∏a miejsce w miasteczku Rudziszki, przy ulicy Trockiej w poniedzia∏ek, po po∏udniu. Samochód Nissan Primiera ude-rzy∏ w motocykl Miƒsk, który raptownie zjecha∏ z pobocza drogi na jezdni´. Motocyklista zmar∏ w szpitalu. Kierowca samo-chodu, funkcjonariusz wileƒskiej stra˝y granicznej, by∏ trzeêwy i nie na s∏u˝bie.

• W poniedzia∏ek, w rejonie Êwi´ciaƒskim we wsi Svirkai, samochód Volkswagen Passat, kierowany przez starszego funk-cjonariusza stra˝y granicznej, który odpowiada za ochron´ Ignaliƒskiej Elektrowni Atomo-wej, potràci∏ nieletniego rowe-rzyst´, który wyjecha∏ na drog´ z pobocza. CykliÊcie pomoc medyków nie by∏a potrzebna, gdy˝ odniós∏ tylko powierzchow-ne obra˝enia.

• Tragicznie skoƒczy∏a si´ impreza, zorganizowana, w niedziel´, przez kierowców TIR-ów na parkingu w rejonie kowieƒskim. W poniedzia∏ek, z rana, znaleziono w kabi-nie ci´˝arówki 26-letniego estoƒskiego kierowc´, który zmar∏, jak si´ podejrzewa, z przepicia.

• Funkcjonariusze Kryminali-stycznej S∏u˝by Celnej w wigili´ Nocy Âwi´tojaƒskiej w rejonie elektreƒskim zatrzymali przemyt papierosów, którego wartoÊç szacuje si´ na ponad 100 tysi´cy litów. Gonieni przez celników kontrabandziÊci porzucili mikro-bus, za∏adowany papierosami, i uciekli. Jak wynika z raportu, na drodze Wilno-Kowno funkcjo-nariusze zauwa˝yli podejrzany samochód Ford Transit, którego kierowca raptem przyspieszy∏ i zaczà∏ uciekaç. Pogoƒ zakoƒczy∏a si´ w gospodarstwie w rejonie elektreƒskim, gdzie kierowca zostawi∏ samochód i uciek∏. Przedtem zdà˝y∏ auto zamknàç.

Kronikakry mi nalna

Stron ́na podstawie doniesieƒ BNS i PAP przygotowa∏ Rajmund Klonowski

We wtorek, po po∏udniu, w Kownie z balkonu dziewiàtego pi´tra bloku mieszkalnego wypad∏ i zabi∏ si´ na Êmierç oÊmioletni ch∏opczyk. Jak poin-formowa∏ Komisariat G∏ówny miasta Kowna, nieszcz´Êcie mia∏o miejsce w jednym z bloków znajdujàcych si´ przy Prospekcie Pó∏nocnym. Dwoje dzieci bawi∏o si´ na balkonie, rzucajàc z niego zabawki. Ch∏opczyk stanà∏ na pudle, wychyli∏ si´ przez por´cz i wypad∏. Wed∏ug policji, doros∏ych w tym czasie nie by∏o w mieszkaniu Fot. ELTA

W izolatorze Êledczym dwie próby samobójcze

Pilnujà i ratujàW kowieƒskim izolatorze

Êledczym funkcjonariusze urato-wali dwóch skazaƒców, którzy próbowali targnàç si´ na swoje ˝ycie.

Pierwszego ze sznura zdj´to w wigili´ nocy Êwi´tojaƒskiej. 21-letni kowieƒczyk oczekiwa∏ na zakoƒczenie rozpatrywania swojego wniosku ape-lacyjnego. W piàtek, w nocy nadzorca trzeciego pi´tra us∏ysza∏ stukanie, któ-re dobiega∏o z jednej z cel — to jeden z przetrzymywanych wo∏a∏ na pomoc, gdy˝ zabija∏ si´ jego wspó∏lokator celi. Po otwarciu drzwi, nadzorcy ujrzeli wiszàcego m´˝czyzn´. Wyciàgni´ty z p´tli nieszcz´Ênik si´ ocknà∏ i zosta∏ przekazany pod opiek´ me-

dyków. M´˝czyzna poczàtkowo nie zgodzi∏ si´ z wyrokiem sàdu i poda∏ skarg´ apelacyjnà. Je˝eli jego wniosek nie zostanie przyj´ty i wy-rok sàdu si´ uprawomocni, m∏ody cz∏owiek b´dzie musia∏ odsiedzieç trzy i pó∏ roku za rabunek. Innego, ju˝ nie raz karanego m´˝czyzn´, ze szponów Êmierci funkcjonariusze tego samego zak∏adu, wyrwali we wtorek z rana. Us∏yszawszy wo∏anie na pomoc, funkcjonariusze zastali w celi próbujàcego si´ powiesiç 32-lat-ka. Skazany za oszustwa mieszkaniec Elektren tak˝e zg∏asza∏ apelacj´. Sàdzi si´, ˝e do samobójstwa pchnàç go móg∏ list teÊcia, w którym informo-wa∏ go o Êmierci ˝ony skazanego.

Zwierz´ta mogà byç k∏opotliwe

Niebezpieczni podopieczniW ciàgu pierwszych pi´ciu

miesi´cy bie˝àcego roku, do ga-binetu Wileƒskiego Spo∏ecznego Centrum Profilaktyki Chorób zg∏osi∏o si´ 1029 osób, które ucierpia∏y wskutek dzia∏alnoÊci agresywnych zwierzàt.

Funkcjonariusze Wileƒskiego Pierwszego Komisariatu Policji z posterunku w Ânipiszkach w ramach akcji „Zwierz´ta 2006”, og∏oszonej przez sto∏ecznà policj´, zorganizowali 7 rajdów.

Ustalono 13 przypadków na-ruszenia prawa, zwiàzanych z na-byciem, trzymaniem, selekcjono-waniem, tresowaniem, handlem zwierzàt, a tak˝e z wwo˝eniem, nabywaniem, tresowaniem, hodo-

waniem i selekcjonowaniem psów, uwa˝anych za agresywne.

W czasie rajdów wykryto tak˝e dwa przypadki z∏amania zasad, dotyczàcych handlu zwierz´tami w miejscach publicznych.

Wed∏ug wileƒskich zasad trzymania zwierzàt, w miejscach publicznych psy powinny byç wy-prowadzane z kagaƒcem i na smy-czy, a zakazane jest ich wyprowa-dzanie na terenach, gdzie masowo przybywajà ludzie, a tak˝e na te-rytoriach cmentarzy, szkó∏, przed-szkoli, zak∏adów medycznych, na boiskach, stadionach, parkach, pla˝ach i skwerach. Wed∏ug poli-cji, akcja „Zwierz´ta 2006” trwaç b´dzie jeszcze przez miesiàc.

Komisarz UE: „Na Litwie nie jest bezpiecznie”

Do Holandii dalekoKomisarz Unii Europejskiej

Markos Kyprianou, odpowie-dzialny za ochron´ zdrowia i praw konsumentów, wymienia Litw´ jako jedno z najmniej bezpiecznych krajów UE.

„Fakt, ˝e na Litwie ryzyko Êmierci w wyniku nieszcz´Êliwego wypadku jest pi´ciokrotnie wi´ksze ni˝ w Holandii, powinien daç wiele do myÊlenia o zapobie-ganiu nieszcz´Êciom”, — twierdzi funkcjonariusz.

ÂmiertelnoÊç wskutek nieszcz´Êliwych wypadków zaj-muje czwarte w Europie miejsce, zaraz po ci´˝kich chorobach, a na leczenie poszkodowanych w takich wypadkach przeznacza si´ jednà piàtà wszystkich funduszy, prze-znaczanych na ochron´ zdrowia, donosi litewskie radio.

Dane PSO, na których opiera si´ i Komisja Europejska, wskazujà, ˝e nie tylko na Litwie, ale tak˝e na

¸otwie i w Estonii iloÊç Êmiertelnych ofiar nieszcz´Êliwych wypadków jest bardzo wysoka: oko∏o stu na sto tysi´cy mieszkaƒców.

Tymczasem Êrednia UE jest mniejsza — 35 Êmierci, a w Nider-landach — 21. Statystyka ta nie obejmuje samobójstw i przest´pstw. Litwa ze wszystkich krajów wyró˝nia si´ iloÊcià Êmiertelnych ofiar wypadków samochodowych — 22 zajÊcia Êmiertelne na sto tysi´cy mieszkaƒców, czyli trzy-krotnie wi´cej, ni˝ w Niemczech, gdzie na autostradach nie ma ograniczeƒ szybkoÊci.

Komisja Europejska propo-nuje w ramach wspólnego planu utworzyç system informowania o nieszcz´Êliwych wypadkach, aby lepiej wyjaÊniaç zasady bezpieczeƒstwa przy przygoto-wywaniu medyków, nauczycieli, architektów i mened˝erów pro-dukcji.

Aresztowano dwóch policjantów podejrzanych o korupcj´

„Legalizowali” handel¸ódzki sàd aresztowa∏

dwóch policjantów z Komendy Powiatowej w Be∏chatowie podejrzanych o przyj´cie 30 tysi´cy z∏otych ∏apówki — po-informowa∏ we wtorek rzecznik ∏ódzkiej prokuratury apelacyj-nej Wojciech Górski.

Podejrzani policjanci — to 49-letni Jan H. i 43-letni Jacek K. Obu zarzuca si´ przyj´cie ∏apów-ki w zamian za zapewnienie bezkarnoÊci osobie, która nielegal-nie handlowa∏a alkoholem.

Obok policjantów zatrzymano tak˝e dwie osoby w wieku 58 i 64 lat — podejrzane o wr´czenia w sumie 10 tys. z∏ ∏apówek by∏emu prokuratorowi z Be∏chatowa. Ten ostatni mia∏ przyjàç ∏apówki za zobowiàzanie si´ do zapewnie-nia innym osobom korzystnych decyzji procesowych w sprawach karnych.

Podejrzanym grozi kara do 10 lat wi´zienia. To kolejne zatrzy-mania w tej sprawie. 43-letni b. be∏chatowski prokurator podejrza-ny o korupcj´ trafi∏ do aresztu w listopadzie ub. roku.

W sprawie zatrzymano dotàd kilkanaÊcie osób. Jak ustalono, prokurator w zmian za ∏apówki pomaga∏ m.in. w umarzaniu spraw, uchyleniu aresztu, niezastosowa-niu Êrodka zapobiegawczego czy te˝ ∏agodniejszym wymiarze kary lub odroczeniu wykonania kary.

Sprawa wysz∏a na jaw po tym, jak na policj´ zg∏osi∏ si´ m´˝czyzna poÊredniczàcy w przekazywaniu ∏apówek. Kiedy okaza∏o si´, ˝e prokurator nie do koƒca wywiàzywa∏ si´ z obietnic, zacz´to groziç poÊrednikowi. Za-straszony powiadomi∏ o wszyst-kim policj´ i tym samym nie b´dzie podlega∏ karze.

Funkcjonariusze poskramiali ˝ebraka

Agresywny bezdomnyW Mariampolu, nietrzeêwy

bezdomny próbowa∏ no˝em zraniç funkcjonariusza policji, a w drodze na komisariat wybi∏ okno s∏u˝bowego samochodu.

Jak doniós∏ komisariat po-licji w Mariampolu, incydent na ulicy Gedimino mia∏ miej-sce w poniedzia∏ek, wieczorem. Patrolujàcy tà ulic´ funkcjona-riusze zostali wezwani do poskra-miania nietrzeêwego m´˝czyzny, który czepia∏ si´ do przechod-niów.

Gdy tylko radiowóz podjecha∏,

m´˝czyzna wyciàgnà∏ nó˝ i przez otwarte okno zada∏ cios kierowcy, którego ten, na szcz´Êcie, uniknà∏. Przy u˝yciu bojowych walk, funk-cjonariusze obezw∏adnili bezdom-nego.

W drodze na komisariat, zatrzy-many nogà wybi∏ okno radiowozu. WczeÊniej kilkakrotnie sàdzony 45-letni G. K. zosta∏ na dwie doby zamkni´ty do aresztu. Za sprzeci-wianie si´ funkcjonariuszom poli-cji grozi grzywna, prace publiczne albo odebranie wolnoÊci na okres do lat trzech.

Po 25 lat wi´zienia za zabójstwo

Rurkà i w r´kawiczkachNa kary 25 lat wi´zienia ska-

za∏ we wtorek sàd w Olsztynie dwóch m´˝czyzn oskar˝onych o zabójstwo prezesa jednej z rolniczych firm, dzia∏ajàcych na terenie gminy Barciany ko∏o K´trzyna (woj. warmiƒsko-ma-zurskie).

Sàd uzna∏, ˝e sprawcami zabój-stwa sà bezrobotny 24-letni Tomasz M. i 19-letni uczeƒ szko∏y Êredniej Rafa∏ P., mieszkaƒcy gminy Barcia-ny. Obaj przyznali si´ wczeÊniej do winy. M´˝czyêni mówili, ˝e nie chcieli zabiç prezesa, lecz tylko pobiç; na miejscu zbrodni dzia∏ali w r´kawiczkach i zacierali Êlady.

Motywem zabójstwa by∏ rabu-nek, a tak˝e porachunki osobiste.

Wed∏ug oskar˝onych, prezes mia∏ molestowaç siostr´ jednego z nich.

Do zabójstwa 55-letniego Hen-ryka P. dosz∏o w styczniu 2005 ro-ku. Cia∏o m´˝czyzny znaleêli pra-cownicy firmy w jego mieszkaniu s∏u˝bowym. Pracownicy rozpocz´li poszukiwania swego prze∏o˝onego, poniewa˝ m´˝czyzna, zwykle bar-dzo punktualny i sumienny, nie zjawi∏ si´ rano w firmie.

Sekcja zw∏ok wykaza∏a, ˝e bezpoÊrednià przyczynà Êmierci by∏y obra˝enia g∏owy; m´˝czyzn´ bito metalowà rurkà.

Sprawcy skradli m´˝czyênie al-kohol, portfel w którym by∏o 500 z∏ oraz dokumenty. Wyrok nie jest prawomocny.

6 SPO¸ECZE¡STWO Âroda, 28 czerwca 2006 r.

Atlas — wytwórnia klejów i zapraw budowlanych na rynku litewskim

Bocian — to szcz´Êliwy i bezpieczny domTu˝ za Antowilem, nieco w

lewo, we wsi Sakiszki powsta-je ca∏e nowe osiedle domków jednorodzinnych (23 domki). Tu litewska firma „Portalas” wykupi∏a ziemi´ i teraz prowa-dzi budow´, a pomagajà im w budowie i konsultujà specjaliÊci z polskiej firmy Atlas.

Firma Atlas (spod znaku bo-ciana) od lat dzia∏ajàca na rynku mi´dzynarodowym oferuje swoim klientom produkty chemii budow-lanej takie, jak ró˝nego rodzaju kle-je, zaprawy budowlane, materia∏y izolacyjne i uszczelniajàce, tynki, systemy ociepleƒ, posadzki, pro-dukty gipsowe itp. Pe∏na oferta ryn-kowa to ponad 100 wyrobów. Sztan-darowym jednak produktem Atlasu sà kleje i glazury. W mentalnoÊci ludowej bocian zawsze przynosi szcz´Êcie i jest symbolem spokojne-go, szcz´Êliwego domu w pe∏nym tego s∏owa znaczeniu. Nieprzy-padkowo wi´c chyba w∏aÊciciele firmy w swoim logo majà bocianie gniazdo z tymi tak sympatycznymi ptakami. Ponoç m∏odym rodzinom bociany przynoszà dzieci, a firmie, jak widaç, zapewniajà sukcesy fi-nansowe i popularnoÊç na rynku.

Prócz biznesu firma prowadzi tak˝e dzia∏alnoÊç dobroczynnà. Przy firmie Atlas od 1996 roku dzia∏a Fundacja DobroczynnoÊci. Jest to swoisty rodzaj obywatel-skiego podatku, który dobrowolnie p∏acà w∏aÊciciele firmy. W ciàgu tych dziesi´ciu lat przekazano pomocy za ponad 31 milionów z∏otych. Za ide´ budowy i sfinanso-wania hospicjum w Sopocie Funda-cja otrzyma∏a tytu∏ „Dobroczyƒca Roku 2003”.

Pozycja lidera

Wytwórnia Klejów i Zapraw Bu-dowlanych Atlas powsta∏a w ¸odzi w 1991 roku. Aktualnie w sk∏ad grupy Atlas wchodzi 14 zak∏adów produkcyjnych i 4 kopalnie — gip-su, anhydrytu oraz piasku kwarco-wego. W ciàgu kilku ostatnich lat firmie uda∏o si´ zdobyç pozycj´ lidera na polskim rynku che-mii budowlanej i trzecià pozycj´

wÊród europejskich producentów suchych mieszanek cementowych. Wyroby Atlas by∏y dwukrotnie wyró˝nione god∏em promocyj-nym „Teraz Polska”, a marka Atlas w 2004 i w 2005 otrzyma∏a presti˝owy Superbrand Polska 2004 i Superbrand Polska 2005. Do najwy˝szych jednak nale˝y zaliczyç Nagrod´ Gospodarczà Pre-zydenta RP dla najlepszego polskie-go przedsi´biorstwa, jakà otrzyma∏ Atlas w 2002 roku.

Nie dalej jak przed paroma ty-godniami Atlas jeszcze raz wzniós∏ si´ wzwy˝ — otrzyma∏ europejski certyfikat techniczny ETA.

— By∏a to doÊç skomplikowa-na procedura, bo okres próbny trwa∏ a˝ 16 miesi´cy i koszto-wa∏ kilkaset tysi´cy euro, a wi´c nie ka˝dy producent mo˝e sobie na takà przyjemnoÊç pozwoliç. W∏aÊnie od przysz∏ego roku w budownictwie b´dzie mo˝na u˝ywaç tylko i wy∏àcznie pro-dukty posiadajàce ten certyfikat — opowiada doradca techniczny na Litw´ Mi´dzynarodowego Kon-sultacyjnego Centrum Budowlane-go W∏adys∏aw Geiga∏.

Rynki zagraniczne

Atlas nale˝y równie˝ do eli-

tarnej European Mortar Industry Organization — mi´dzynarodowej organizacji, zrzeszajàcej narodo-we stowarzyszenia producentów materia∏ów budowlanych oraz indywidualnych wytwórców z 13 krajów europejskich. Oko∏o 6 pro-cent ca∏kowitej sprzeda˝y Atlasu stanowi eksport.

Zagranicznymi partnerami firmy sà odbiorcy z Rosji, Litwy, ¸otwy, Ukrainy, Bia∏orusi, Es-tonii, Czech, S∏owacji, Bu∏garii, Holandii i Portugalii. Na polskim rynku budowlanym udzia∏ grupy Atlas stanowi 60 procent. Trzy lata temu Atlas otworzy∏ swojà pierwszà zagranicznà fabryk´ w miejscowoÊci Dubno ko∏o Moskwy. Obroty firmy za 2005 rok wynios∏y prawie 880 mln z∏otych. JeÊli na poczàtku w firmie pracowa∏o za-ledwie 9 osób, to dziÊ pracuje ju˝ prawie 2 tysiàce.

Grupa Atlas to tak˝e oryginalna strategia marketingowa i promocyj-na. Na terenie ca∏ego kraju dzia∏ajà Centra Doradztwa Budowlanego. SpecjaliÊci udzielajà bezp∏atnych porad ka˝demu klientowi, który u˝ywa wyrobów firmy Atlas (za-równo osobom indywidualnym, jak i firmom wykonawczym).

Jak u Pana Boga za piecem

Atlas Êwiadczy swoje us∏ugi wielu firmom budowlanym niemal na ca∏ym Êwiecie, wielu polskich specjalistów pracuje na naszych budowach. Jednà z takich budów w miejscowoÊci Sakiszki w∏aÊnie odwiedziliÊmy.

Jest to bardzo malowniczy teren (nieco za Antowilem) oto-czony ze wszech stron lasami, a w dolinie przep∏ywa rzeka. Tu w przysz∏ym roku stanà ju˝ ca∏kowicie wykoƒczone 23 jedno-rodzinne domki, choç domkami nazwaç je raczej nie wypada. Ka˝da dzia∏ka budowlana to 10-12 arów, a powierzchnia najmniejszego dom-ku wynosi 150 metrów kwadrato-wych, Êredniego — 220, natomiast najwi´kszego — 300 m kw. Wszyst-kie domki posiadajà geotermiczne ogrzewanie autonomiczne, a Êciany ocieplone z zewnàtrz.

KilkanaÊcie domków jest ju˝ prawie na wykoƒczeniu. Obec-nie fachowcy ocieplajà Êciany, wzmacniajà naro˝niki itp. Wiele domów ma ju˝ gospodarzy. Nie sà to wprawdzie szeregowi ludzie, bo taki domek (bez wykoƒczenia wn´trza) kosztuje w granicach mi-liona litów. Do tego trzeba jeszcze dodaç ze 150 tysi´cy litów, a jeÊli wokó∏ teren uporzàdkowaç, to i wi´cej.

— I tu w∏aÊnie prym wiodà pol-scy fachowcy. Nie tylko udzielajà porad i konsultacji, ale sami te˝ wykonujà wiele prac — mówi Ma-rian ¸opuszyƒski z firmy Portalas, który kieruje budowà.

Firma daje pe∏nà gwarancj´ na okres pi´ciu lat, ale jak twier-dzi doradca techniczny na Litw´ Mi´dzynarodowego Konsulta-cyjnego Centrum Budowlanego W∏adys∏aw Geiga∏, taki dom,

oczywiÊcie przy odpowiednim doglàdzie, z powodzeniem wystar-czy na dwa pokolenia.

Lekcja praktyki

Dziennikarze byli zaproszeni na budow´ na swoistà lekcj´ z teorii i praktyki budownictwa. Najpierw

budowlani w telegraficznym skró-cie opowiedzieli nam o zasadni-czych podstawach nowoczesnego budownictwa.

Póêniej zaÊ zaprezentowali swój kunszt na praktyce. Mistrzowie po-kazali, w jaki sposób ocieplajà dom od zewnàtrz, czyli przyklejajà du˝e p∏yty styropianowe. Okazuje si´, ˝e bardzo wa˝ne jest, by spoinie si´ nie pokrywa∏y, a p∏yty by∏y uk∏adane systemem szachowym.

System ten zabezpiecza Êciany przed jakimikolwiek zaciekami. DowiedzieliÊmy si´ teoretycznie i zobaczyliÊmy praktycznie, ˝e rogi domu zabezpiecza si´ specjalnà siatkà oraz specjalnym metalo-wym naro˝nikiem, a tak˝e, ˝e do tych prac u˝ywa si´ dwóch gatun-ków klejów — HOTER S i HOTER U.

SpecjaliÊci zademonstro-wali kilkanaÊcie operacji wykoƒczeniowych, pokazali te˝, czego i jak nie nale˝y robiç. Maj-strowie dziennikarzom równie˝ proponowali wypróbowaç swoje si∏y w budownictwie, ale Êmia∏ków si´ nie znalaz∏o. Nie baczàc na to,

ka˝dy z nas odjecha∏ z budowy ca∏kiem dobrze „podkuty” przynaj-mniej w kilku operacjach. Mo˝e sa-mi jeszcze nie potrafilibyÊmy rów-no przykleiç p∏yt´ styropianowà lub na∏o˝yç naro˝nik, ale niejedne-mu byle majsterkowi na jego pewne usterki z pewnoÊcià potrafimy ju˝ wskazaç.

Majster klepka do lamusa

Era partackiej roboty powoli ju˝ mija. Zwyk∏y majster klepka, albo tak zwana „z∏ota ràczka”, który to sam wszystkiego si´ nauczy∏, ju˝ nie ma szans na powa˝nà robot´. DziÊ coraz bardziej si´ liczy dobry mistrz w swoim zawodzie. Jednak, niestety, rodzimych nam wcià˝ bra-kuje, gdy˝ ci rzeczywiÊcie najlepsi wyjechali na zarobki za granic´.

Szczególnie trudna pod tym wzgl´dem sytuacja powsta∏a ostat-nio na ˚mudzi, bo najlepsi stamtàd wyjechali do krajów skandynaw-skich, gdzie miesi´cznie zarabiajà nie pó∏tora czy dwa tysiàce litów, ale pi´ç, szeÊç. Nic wi´c dziwnego, ˝e coraz lepszà opinià na naszym rynku cieszà si´ specjaliÊci z Pol-ski, w tym z firmy Atlas. Chwalà polskich in˝ynierów, konsultantów oraz budowlanych równie˝ koledzy litewscy.

Mówià, ˝e razem im si´ dobrze pracuje i majà nadziej´ na d∏ugà i owocnà wspó∏prac´.

Julitta Tryk

O technologii ocieplania domów systemami Atlas opowiedzia∏ goÊciom Szczepan Zajkowski, doradca techniczny Grupy Atlas (pierwszy od prawej)

Domy jednorodzinne na podwileƒskim osiedlu Sakiszki k. Antowila zostanà ocieplone, przy u˝yciu styropianu, w systemie Atlas Hoter

Jeden z etapów prac — monta˝ tzw. profilu coko∏owego

Tak prawid∏owo nanosi si´ na styro-pian zapraw´ klejàcà przed przykle-jeniem p∏yty do Êciany

Sprawna praca pod okiem fachowca z firmy Atlas

STOLICAÂroda, 28 czerwca 2006 r. 7Pomnik upami´tniajàcy

zes∏ania

Na Cmentarzu Karweli-skim ju˝ w przysz∏ym roku do dnia 14 czerwca zosta-nie wzniesiony pomnik poÊwi´cony zes∏aƒcom i wi´êniom politycznym.

Jego autorem jest rzeêbiarz Gitenis Umbrasas. Ostatnio w miejscu, gdzie zostanie usta-wiony, wmurowany zosta∏ akt erekcyjny.

Noc Êwi´tojaƒska w stolicy

W ró˝nych dzielnicach Wilna odby∏y si´ imprezy nocy Êwi´tojaƒskiej. Ka˝de starostwo stara∏o si´, by w∏aÊnie w ich dzielnicy impreza przebiega∏a jak naj-bardziej interesujàco.

Weso∏o si´ bawiono zarów-no w Grzegorzewie, tak te˝ Wirszuliszkach, Pilaitò. Ale najbogatszy i najbardziej etno-graficzny program przygotowa∏ Park Werkowski.

„Drukarnia taƒca”

Pod takà dewizà w stoli-cy w dniach 25 czerwca — 1 lipca przebiegajà seminaria taƒca, które sà przeznaczo-ne zarówno dla zawodow-ców, tak te˝ studentów.

Znani mistrzowie taƒca z Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Bel-gii, Rosji zapoznajà Litwinów z ró˝nymi technikami taƒca, jak te˝ wymienià doÊwiadczenia.

Seminaria odbywajà si´ w „Men˜ spaustuvò” oraz w Szkole im. M. K. âiurlionisa.

Wyró˝nienia dla solistów

W mi´dzynarodowym konkursie m∏odych wyko-nawców, jaki ostatnio odby∏ si´ w Finlandii, wzi´li udzia∏ tak˝e Êpiewacy Wileƒskiego Teatru Opery i Baletu — Juli-ja Stupnianek oraz Deividas Staponkus.

Ten tak bardzo presti˝owy konkurs zjednoczy∏ 100 Êpiewaków z Rosji, Ukrainy, Finlandii, Chin, Korei i innych paƒstw. Sukces towarzyszy∏ przedstawicielom naszego kraju. Stupnianek (sopran) zosta∏a wyró˝niona Wielkà Nagrodà, a Staponkus zdoby∏ pierwsze miejsce.

Nowe przepisy

SpecjaliÊci samorzàdu miasta Wilna przygoto-wali nowe przepisy dla w∏aÊcicieli zwierzàt domo-wych w mieÊcie.

Dotyczà one hodowli ró˝nych zwierzàt domo-wych, dekoracyjnych i in. Sà tu punkty dotyczàce ich rejestracji, op∏aty, jak te˝ odpowiedzialnoÊci w wypadku naruszania przepisów. Przepi-sy majà byç zatwierdzone na Radzie Miejskiej.

Tydzieƒ w WilnieInformacja dost´pna dla ka˝dego

Edukacja na ulicy(Dokoƒczenie ze str. 1)

Wybitni twórcy

Taki projekt pod nazwà „Wilno — miasto interesujàce si´ kulturà” b´dzie realizowany w stolicy Litwy a˝ do roku 2009, kiedy to nasze miasto wraz z austriackim miastem Linz ma otrzymaç miano Stolicy Kultury Europejskiej.

OczywiÊcie, te plakaty b´dà co pewien czas zmieniane, aby wilnianie i goÊcie stolicy mogli si´ zapoznaç (albo przypomnieç) z jak najwi´cej ludêmi, których prace sà znane daleko poza granicami jed-nego paƒstwa.

Specjalnie utworzona grupa tzw. ekspertów kultury wy∏oni∏a ponad 700 wybitnych twórców za-równo naszych rodzimych, jak te˝ o s∏awie Êwiatowej.

Na stoiskach, które w wi´kszoÊci sà ustawione na przy-stankach albo w miejscach bardziej ucz´szczanych, mo˝na przeczytaç nazwiska np. âiurlionisa, Wiwul-skiego, Gucewicza, Eidrigeviãiusa i wielu innych zas∏u˝onych osób w dziedzinie kultury.

Zresztà nie tylko nazwiska, ale te˝ daty ich urodzin i Êmierci. Na niektórych plakatach jest sam portret, na innych — jedno z dzie∏ mistrza.

KoÊció∏ tylko na plakacie

Mówiàc o utworach myÊlimy w∏aÊnie o Antonim Wiwulskim, gdy˝ na plakacie upami´tniajàcym tego wybitnego architekta i rzeêbiarza znalaz∏a si´ makieta nieukoƒczonego przez artyst´ koÊcio∏a Serca Jezusowego. Tu ma∏a dygresja z ostatniego okre-su. Ju˝ wyglàda∏o, ˝e koÊció∏ ten zostanie odrodzony, tym bardziej, ˝e zachowa∏y si´ jego fundamen-

ty i mer stolicy zaproponowa∏, by Êwiàtyni´ odrodziç i nadaç jej imi´ Jana Paw∏a II. Niestety, pro-jekt nie zosta∏ zaaprobowany przez najwy˝sze w∏adze KoÊcio∏a. Moty-wacja: w tej cz´Êci miasta jest i tak du˝o Êwiàtyƒ.

Miasto, co prawda, swego planu si´ nie wyrzek∏o, tym bardziej ˝e projekt odbudowy tego koÊcio∏a jest gotów. Wi´c mo˝e nadejdzie czas, ˝e koÊció∏ ten o˝yje, taki w∏aÊnie, jaki obecnie mo˝na oglàdaç na pla-katach w wielu miejscach stolicy, a konkretnie w Lazdynai, przy ulicy ·vitrigailos i in.

Nagrania muzyczne w trolejbusach

Wróçmy jednak do projektu „Wilno — miasto interesujàce si´ kulturà”. Dotyczy on nie tylko tych stoisk, o których mówiliÊmy powy˝ej, gdy˝ taka informacja kul-turalna jest tak˝e szeroko promo-wana w trolejbusach i autobusach, gdzie mo˝na pos∏uchaç nagraƒ muzycznych wielu znanych kom-pozytorów, a na tych Êrodkach komunikacji znajdà si´ tak˝e ich portrety. Do sierpnia br. portre-ty kompozytorów mo˝na b´dzie oglàdaç na 10 trolejbusach oraz na tylu˝ autobusach.

Ale wszystkim nie dogo-dzisz, bo rozleg∏y si´ protesty, ˝e umieszczajàc takie reklamowe plakaty na oknach trolejbusu czy autobusu jest w nim ciemniej, dla-tego te˝ taka wizualna informacja b´dzie raczej na bokach wozu, ale nie na oknach.

Poszerzyç wiedz´

— Takie „spotkania” ze zna-nymi twórcami w naszym mieÊcie stanà si´ rzeczà codziennà i dzi´ki nim wielu mieszkaƒców stolicy za-

pewne poszerzy swà wiedz´. Bo lu-dzie widzàc nazwisko, daty i obok pytanie: „A co ja o nim wiem?” — zapewne zechcà dowiedzieç si´ wi´cej o tym twórcy — jest prze-konany gospodarz Wilna Artras Zuokas.

Dlatego w ciàgu tych trzech lat na pewno nie b´dzie cz∏owieka, który by np. nie wiedzia∏, ˝e jeszcze nie tak dawno w naszym mieÊcie ˝y∏ i tworzy∏ wybitny gra-

fik Krasauskas. Od wrzeÊnia ulica-mi Wilna b´dzie jeêdzi∏o 25 takich „kulturalnych” trolejbusów i tyle˝ autobusów. Zostanà w nich zainsta-lowane ekrany, gdzie b´dzie lecia∏a informacja o tematyce z dziedziny kultury. Projekt ten opiewajàcy na 6 mln litów samorzàdowi miasta b´dzie kosztowa∏ nieco ponad pó∏ miliona litów dzi´ki aktywnemu po-parciu prywatnych biznesmenów.

Helena G∏adkowska

Na razie koÊció∏ Serca Jezusowego tylko na plakacie Fot. Edgar Jarmo∏owski

„W´drujàcy” monument pozostanie w Wilnie

Nowe pomnikiKolegium rady miasta Wilna

przedwczoraj zadecydowa∏o, ˝e pomnik upami´tniajàcy zes∏ania mieszkaƒców Litwy do Jakucji (w latach 1942-1956) zostanie usta-wiony przy ulicy Auk˜.

Przypomnieç nale˝y, ˝e wed∏ug pierwotnego za∏o˝enia, mia∏ byç

ustawiony w Jakucji. Z tà myÊlà by∏ tworzony. Inicjatorkà tego by∏a przewodniczàca towarzystwa zes∏aƒców — Regina Trofimenko, której matka zosta∏a wywieziona z Litwy w latach wojny. W czasie tej strasznej podró˝y kobieta w cià˝y straci∏a starsze dziecko, a Regina

urodzi∏a si´ w∏aÊnie tam, w Jakucji, gdzie mieszka obecnie.

W∏aÊnie ona wpad∏a na pomys∏, by upami´tniç te straszne karty hi-storii. Podczas spotkania na Litwie z cz∏onkami stowarzyszenia „¸aptie-wych” (to sà ci, którzy byli zes∏ani nad Morze ¸aptiewych) zg∏osi∏a taki pomys∏, który z mety zosta∏ poparty.

Zacz´to zbieraç pieniàdze, a zna-ny rzeêbiarz litewski Jonas Jagiela z kamienia dostarczonego z Ukrainy stworzy∏ imponujàcy 4,5 metrowy monument wa˝àcy 15 ton.

Kiedy wszystko wyglàda∏o, ˝e jest ju˝ zapi´te na ostatni guzik, do Jakucka pojecha∏ docent katedry urbanistyki Wileƒskiego Uniwersy-tetu Technicznego Algis Vi‰niunas, by razem z w∏adzami miejscowymi wybraç miejsce pod monument i omówiç wszelkie prace z tym zwiàzane. Wtedy si´ okaza∏o, ˝e po-mnik w Jakucku nie jest oczekiwany, inaczej mówiàc nie pozwolono go ustawiç.

Gotowy, imponujàcy monument zaczà∏ poszukiwaç nowego miejsca. Wzrok tym razem pad∏ na Kowno,

miasto, z którego w roku 1941 wy-ruszy∏ pierwszy transport zes∏aƒców. Transport, w którym przewa˝a∏a inteligencja i, która to w roku 1942 znalaz∏a si´ w∏aÊnie nad tym zim-nym morzem. Wybrano podwórze Muzeum Wojska. Ale jak dowiód∏ czas i na ziemi rodzimej imponujàcy, fachowo zrobiony monument nie by∏ oczekiwany.

Dlatego te˝, kolejna propozycja pad∏a na stolic´. By∏o kilka wa-riantów — wreszcie zdecydowano, ˝e pomnik ma byç ustawiony przy ulicy Auk˜, na przeciwko Muzeum Ofiar Rezystencji i Ludobójstwa, w ten sposób stajàc si´ cz´Êcià eks-pozycji.

B´dàc przy temacie pomników, dodaç tu nale˝y, ˝e w najbli˝szym czasie, w Wilnie zostanie ustawio-ny jeszcze jeden – upami´tniajàcy dzia∏alnoÊç lekarza Tsemacha Sha-bada. Rzeêba ta zostanie ustawiona przy skrzy˝owaniu ulic Mòsini˜ ir Dysnos ko∏o odbudowywa-nej dzielnicy, niegdyÊ tak zwarcie zamieszka∏ej przez ˚ydów.

H. G.Rzeêba ta zostanie ustawiona przy skrzy˝owaniu ulic Mòsini˜ ir Dysnos

Fot. Edgar Jarmo∏owski

8 NASZA HISTORIA Âroda, 28 czerwca 2006 r.

Dr Adam Bobryk: Polacy na Litwie 1987-1997 (81)

„Ojczyzna — to pami´ç i groby”Po og∏oszeniu Deklaracji

Niepodleg∏oÊci Litwy dzia∏ania na rzecz opieki nad cmentarza-mi by∏y kontynuowane. 20 ma-ja 1990 r. w Mejszagole zosta∏ poÊwi´cony symboliczny grób oficerów z tej miejscowoÊci i okolicy pomordowanych w Katyniu.

W Ponarach, miejscu kaêni Polaków i ˚ydów, ustawiono tu˝ po wojnie drewniany krzy˝, ale w 1952 r. zosta∏ on zniszczony. W nowej sytuacji 2 listopada 1990 r. zosta∏ tam ponownie wzniesiony krzy˝ oraz granitowy pomnik. Nie zrealizowano jednak, z przyczyn finansowych, projektu budowy kapliczki.

Rudniki, Skorbuciany, Miedniki...

Na cmentarzu w Rudnikach 1 listopada 1990 r. poÊwi´cone zosta∏y dwa krzy˝e — jeden cmen-tarny, a drugi upami´tniajàcy ofiary Katynia. 18 listopada tego samego roku w Kalwarii Wileƒskiej ods∏oni´to oraz poÊwi´cono pomnik nagrobny ˝o∏nierzy Ar-mii Krajowej. 14 lipca 1991 r. w Skorbucianach poÊwi´cono odre-staurowany cmentarz poleg∏ych z VII Brygady AK. Na miejscowym koÊciele umieszczono tak˝e tablic´ pamiàtkowà. 2 listopada 1991 r. na cmentarzu w Miednikach Kró-lewskich odby∏o si´ symboliczne przeniesienie prochów akowca Witolda Kaczana „Bajki”, który zosta∏ zamordowany przez NKWD w miejscowoÊci Bykówka. W tym samym miesiàcu w Niemenczynie cz∏onkowie lokalnych w∏adz ZPL uporzàdkowali i wyremontowali cmentarz ˝o∏nierzy z okresu walk 1918-20.

Zujuny, KoleÊniki, Kolonia Wileƒska...

W dniach 30 listopada — 1 grudnia 1992 r., za zgodà w∏adz litewskich, Rada Ochrony Pami´ci Walk i M´czeƒstwa przeprowadzi∏a ekshumacj´ 19 akowców na Rossie i 3 na Pióromoncie, a nast´pnie po-chowano ich w nowej kwaterze Ar-mii Krajowej utworzonej na cmen-tarzu Rossa. Zdarza∏y si´ jednak te˝ inne postawy w∏adz. Na przyk∏ad, w rejonie wileƒskim, po odgórnej likwidacji samorzàdu zdominowa-nego przez Polaków, zarzàdzajàcy tymi terenami Artras Merkys podjà∏ dzia∏ania zmierzajàce do odwo∏ania starosty bujwidziskie-go Jana Sinickiego. Postawiono mu zarzut niegospodarnoÊci i rozrzutnoÊci. W tym przypadku chodzi∏o g∏ównie — jak uwa˝ano — o wyasfaltowanie 1 km drogi do pomnika akowców w Kraw-czunach. Niemniej, nadal prowa-dzono akcj´ upami´tniania miejsc spoczynku ˝o∏nierzy i partyzan-tów polskich. 9 lipca 1993 r. w KoleÊnikach na cmentarzu Jasna Górka odby∏o si´ poÊwi´cenie pomnika oraz grobów poleg∏ych z VI Wileƒskiej Samodzielnej Bry-gady AK. Dzieƒ póêniej w Kolonii Wileƒskiej poÊwi´cono kwater´ i

pomnik akowców spoczywajàcych na miejscowym cmentarzu. W tym samym czasie w Puszczy Rud-nickiej odby∏o si´ poÊwi´cenie po-mnika poleg∏ych w walce z NKWD w styczniu 1945 r.

Skojdziszki, Butrymaƒce, Antokol...

11 lipca w Skojdziszkach uroczyÊcie ods∏oni´to krzy˝ Nie-znanemu ˚o∏nierzowi AK. Tego˝ dnia na Rossie poÊwi´cono kwa-ter´ ˝o∏nierzy AK przy p∏ycie Mat-ki i Serca Syna. 23 kwietnia 1996 r. w Butrymaƒcach (rej. solecznicki) poÊwi´cono pomnik akowców poleg∏ych podczas operacji „Ostra Brama” i spoczywajàcych na miej-scowym cmentarzu. W Wilnie na Antokolskim cmentarzu wojsko-wym przetrwa∏a kwatera legio-nistów. By∏a bardzo zniszczona, niemniej dzi´ki opiece uczniów ze szko∏y nr 5 zachowana w pewnym porzàdku. W 1997 r. z inicjatywà jej renowacji wystàpi∏a Ambasada RP oraz Rada Ochrony Pami´ci Walk i M´czeƒstwa. Po uzyskaniu zgody w∏adz litewskich przystàpiono do prac, które, jak szacowano, mia∏y wynieÊç ok. 100 000 USD. Odbu-dowano tak˝e kwater´ tatarskà, gdy˝ przetrwa∏y wszystkie nagrob-ki, które po wojnie wykorzystano do budowy schodów. Po konser-wacji powróci∏y na swoje miejsce. W paêdzierniku tego˝ roku w∏adze litewskie wyrazi∏y tak˝e zgod´ na przeniesienie i uporzàdkowanie 9 mogi∏ akowców ze wsi Szuleny (rej. oraƒski) do Kwatery ˚o∏nierzy AK w KoleÊnikach. Dzia∏ania te by∏y wspierane przez Konsulat General-ny RP. Nale˝y tak˝e odnotowaç, i˝ wileƒskie Êrodowisko kombatan-tów wraz z weteranami z Macierzy doprowadzi∏o do odrestaurowania cmentarza z grobami akowców w Naczy na Bia∏orusi, znajdujàcym si´ blisko granicy litewskiej. Jego uroczyste poÊwi´cenie odby∏o si´ 25 maja 1995 r.

Glinciszki i Dubinki

Niekiedy zdarza∏y si´ te˝ sy-tuacje kontrowersyjne zwiàzane z upami´tnianiem historycznej przesz∏oÊci. W Glinciszkach, gdzie 20 czerwca 1944 r. litewskie oddzia∏y kolaborujàce z Niemcami

rozstrzela∏y 38 Polaków, w czasach radzieckich umieszczono tablic´ z napisem w j´zyku rosyjskim, na której wyjaÊniono, ˝e pochowane tam by∏y ofiary faszyzmu. W 1994 r., z inicjatywy gminy podbrze-skiej, zastàpiono jà innà, z tek-stem litewskim i polskim. Wed∏ug Jerzego Surwi∏y, nie odzwierciedla∏ on jednak prawdy historycznej. Informacja by∏a bowiem jeszcze bardziej lakoniczna i informowa∏a, ˝e znajdujà si´ tam ofiary II wojny Êwiatowej. W Dubinkach nato-miast mia∏ miejsce odwetowy, nie-uzgodniony z dowództwem atak polskiej partyzantki, w którego wyniku ofiary ponios∏a litewska ludnoÊç cywilna. Tomas Venclo-va, emigracyjny intelektualista wyst´pujàcy wielokrotnie za po-jednaniem mi´dzy Litwinami i Polakami, opowiada∏ si´ za wza-jemnym upami´tnieniem tych wydarzeƒ. Popiera∏ te˝ ide´ posta-wienia w Glinciszkach pomnika przez Litwinów i odprawienia tam mszy przez ksi´dza narodowoÊci li-tewskiej, a w Dubinkach podj´cia takich samych dzia∏aƒ przez Po-laków. Jednak, jak stwierdzi∏ T. Venclova, nie dosz∏o do tego z wi-ny ekstremistów. W Glinciszkach z inicjatywy ZPL w czerwcu 1997 r. na zbiorowej mogile umieszczono dodatkowà tablic´ z nazwiskami wszystkich pomordowanych.

Bp G∏ódê tworzy precedens

We wrzeÊniu 1995 r., za zgodà Ambasady RP w Wilnie, doko-nano ekshumacji 19 nieznanych ˝o∏nierzy polskich i 1 litewskie-go poleg∏ych w latach 1919-23 z terenu wokó∏ koÊcio∏a Êw. Micha∏a Archanio∏a w Oranach. Z inicjatywà przeniesienia szczàtków na stary cmentarz wystàpi∏a parafia. Nale˝y jednoczeÊnie zauwa˝yç, i˝ efektem tego by∏o usuni´cie z ucz´szczanego miej-sca polskiej symboliki na tere-nach, gdzie zmieni∏a si´ struktura narodowoÊciowa i dominuje obec-nie ludnoÊç litewska. Innym tego typu dzia∏aniem by∏o przeniesie-nie w 1996 r. do Katedry Polowej Wojska Polskiego w Warszawie trumny z prochami bp W∏adys∏awa Bandurskiego spoczywajàcego w katedrze wileƒskiej. Inicjatywa

ta, podj´ta ze strony w∏adz RP, spotka∏a si´ z protestami miejsco-wej spo∏ecznoÊci. Uznano to za zabieranie symboli polskoÊci oraz zagro˝enie zachowania dziedzic-twa kulturowego. Próby protestów by∏y tak˝e w dniu ceremonii, która mia∏a bardzo uroczysty charakter, gdy˝ zosta∏a odprawiona przez bp gen. S∏awoja Leszka G∏ódzia w ka-tedrze wileƒskiej msza Êwi´ta po polsku, przy g∏ównym o∏tarzu, co prawdopodobnie w latach 90-tych nie mia∏o wczeÊniej precedensu. Na placu katedralnym litewska orkiestra Wojsk Wewn´trznych odegra∏a hymn „Jeszcze Polska nie zgin´∏a” i „Marsz Pierwszej Bryga-dy”, co wywo∏a∏o ogromne wzru-szenie zebranych.

Cywilom trudniej

Jednak pomimo pozytyw-nych przemian, jakie dokona∏y si´ w kraju, i znacznej poprawy stanu utrzymania miejsc pochów-ku oraz upami´tnienia walki i m´czeƒstwa polskich formacji zbrojnych, pojawia∏y si´ w tym czasie pewne sporadyczne utrud-nienia przy utrwalaniu pami´ci o osobach spoczywajàcych na cmentarzach. DoÊwiadczy∏a tego np. Eleonora Kokosz, której matka, El˝bieta Sad∏owska, zosta∏a pocho-wana na Rossie w 1949 r., a na mo-gile ustawiono krzy˝. Gdy w 1990 r. postanowi∏a wznieÊç tam po-mnik nagrobny, uniemo˝liwiano jej to pod ró˝nymi pretekstami. W tym przypadku problem uda∏o si´ rozwiàzaç dopiero po wielu miesiàcach staraƒ, dzi´ki inter-wencji deputowanego do Rady Najwy˝szej RL Zbigniewa Balce-wicza.

Porzàdkujàc — niszczyç

Znacznie cz´Êciej te˝ spotyka-no si´ z aktami wandalizmu doko-nywanymi przez osoby wyznaczo-ne do piel´gnacji tych miejsc, jak i nieznanych sprawców. Odbywa∏o si´ to czasami pod pretekstem czynnoÊci porzàdkowych i kon-serwatorskich. 27 marca 1988 r. na Rossie Êcinano drzewa. Spi∏owane pnie o du˝ej wadze spada∏y wprost na pomniki, wiele z nich niszczàc. Po tym fakcie resztki nagrobków zosta∏y usuni´te. Podobnie rzecz si´ mia∏a 19-20 lipca 1990 r. Kolej-nym przyk∏adem Êwiadczàcym o celowej dewastacji by∏o sprzàtanie zwalonych pomników po bu-rzy w koƒcu czerwca 1991 r. Co zaskakujàce, najwi´ksze zniszcze-nia powsta∏y przy porzàdkowaniu, gdy pniaki by∏y na miejscu pi∏owane i palone. W koƒcu lat 80-tych zawieziono ˝eliwnà bram´ wejÊciowà do renowacji. Przywieziona ona zosta∏a z po-wrotem dopiero po dwóch latach. Jak si´ okaza∏o, tak czasoch∏onne dzia∏ania konserwatorskie polega∏y wy∏àcznie na jej pomalowaniu. JednoczeÊnie te˝ pozostawiono bez ˝adnych zabezpieczeƒ wy∏omy w murze cmentarnym, co znacz-nie u∏atwia∏o dzia∏alnoÊç wanda-li niszczàcych groby. Jan Kozicz

zwraca∏ uwag´, i˝ trawa koszona by∏a tylko na g∏ównych alejkach, natomiast w innych cz´Êciach by∏a tak wysoka, ˝e zakrywa∏a na-wet pomniki.

P∏yn nagrobkowy — kwas

Jak wynika∏o z wypowie-dzi jednego z robotników naprawiajàcych groby w Wilnie, na poczàtku lat 90-tych znacz-nie wzros∏a liczba dokonywanych dewastacji. We wrzeÊniu 1989 r. robotnicy fabryki „Vilija” podczas prac porzàdkowych, jak twierdzili, przypadkiem zniszczyli cz´Êç mu-ru na cmentarzu Bernardyƒskim. Poskutkowa∏o to jednoczeÊnie zde-molowaniem grobów znajdujàcych si´ w pobli˝u. W ostatnich dniach grudnia 1989 r. zdewastowano pomniki na cmentarzu Êw. Piotra i Paw∏a w Wilnie, gdzie do tego czasu panowa∏ wzgl´dny spokój. W 1990 r. przez okres 3 miesi´cy na Rossie mia∏y byç niszczone nagrobki za pomocà st´˝onego kwasu solnego, wywieziono cz´Êç zniszczonych pomników, zbez-czeszczono p∏yt´ Matki i Serca Sy-na oraz rozbito katakumby sióstr wizytek, wywlekajàc jednoczeÊnie trumny i rozrzucajàc koÊci.

Cmentarni wandale — „sprawcy nieznani”

Wed∏ug Haliny Jotkia∏∏o, nisz-czone by∏y najcz´Êciej pomniki w zale˝noÊci od brzmienia nazwisk. Najbardziej zagro˝one by∏y te, na których nazwiska koƒczy∏y si´ na -ski, -cki, -icz. Niestety, tego typu zachowania nie by∏y pot´piane przez w∏adze. Ich zachowanie mog∏o natomiast budziç czasami pewne zdziwienie. Gdy np. w dwa dni po ods∏oni´ciu w Kalwarii Wileƒskiej pomnika nagrobnego akowców zosta∏ on 20 listopada 1990 r. rozbity i zbezczeszczo-ny, wicepremier RL Romualdas Ozolas, odnoszàc si´ do tych wydarzeƒ stwierdzi∏, i˝ Polacy nie mieli stosownych pozwoleƒ na jego ustawienie. W nocy z 29 na 30 czerwca 1991 r. zbezczeszczo-no groby ˝o∏nierzy obok miejsca spoczynku matki J. Pi∏sudskiego. Kilka miesi´cy póêniej, w nocy z 8 na 9 wrzeÊnia, uszkodzono na-grobki ˝o∏nierskie na cmentarzu Antokolskim. W 1994 r. wilnian-ka G. Ruczyƒska interweniowa∏a, i˝ na tej nekropolii, na miejscu zniszczonych grobów zosta∏y wy-deptane Êcie˝ki, którymi ludzie skracajà sobie drog´. Rok póêniej na Rossie uszkodzono figur´ Anio∏a znajdujàcà si´ na mogile Józefa Montwi∏∏a. 10 lipca 1995 r. skradziono z grobu Boles∏awa Ba∏zukiewicza medalion z jego podobiznà. Zosta∏ on tam umiesz-czony po renowacji w 1994 r. Ponownie postanowiono wi´c og∏osiç zbiórk´ na wykonanie nowego, w gipsie i bràzie, z tym, ˝e ten drugi mia∏ znaleêç si´ na grobie dopiero wtedy, gdy ustanà kradzie˝e metali kolorowych.

Adaptacja Jan Sienkiewicz

Pami´ç ofiar kaêni glinciskiej zosta∏a godnie uczczona Fot. Jan Sienkiewicz

Stron´ na podstawie inf. w∏., BNS i PAP przygotowa∏ Zygmunt ˚danowicz

SPORTÂroda, 28 czerwca 2006 r. 9Awans debiutanta mistrzostw Êwiata do çwierçfina∏u

Bramkarz — bohateremPo raz pierwszy w fina∏ach

pi∏karskich mistrzostw Êwiata w Niemczech o wyniku decydowa∏y rzuty karne. W meczu 1/8 fina∏u turnieju Ukraina zremisowa∏a po dogrywce 0:0 ze Szwajcarià, a podopieczni Olega B∏ochina wy-grali seri´ jedenastek 3:0.

W regulaminowym czasie gry, ani w póêniejszej dogrywce ˝adnej z dru˝yn nie uda∏o si´ zdobyç bramki.

Bohaterem meczu by∏ ukraiƒski bramkarz Oleksander Szowkow-ski, który obroni∏ dwa rzuty karne. Szwajcaria odpad∏a z turnieju, mimo ˝e jako jedyny zespó∏ nie straci∏a

bramki w czasie gry. W çwierçfinale Ukraina spotka si´ z W∏ochami. W pierwszej po∏owie mecz toczy∏ si´ w dosyç szybkim tempie, chocia˝ brakowa∏o b∏yskotliwych zagraƒ. Obydwa zespo∏y gra∏y nieêle w obro-nie, rozbijajàc akcje rywali. Pierwsi okazj´ do zdobycia goli mieli Szwajca-rzy — w 13. minucie Raphael Wicky strzela∏ z dystansu i Szowkowski z najwy˝szym trudem wybi∏ pi∏k´. W 21. minucie po doÊrodkowaniu z rzu-tu wolnego Andrij Szewczenko trafi∏ w poprzeczk´.

W odpowiedzi trzy minuty póêniej Alex Frei strzeli∏ w poprzeczk´ bezpoÊrednio z rzutu wolnego. W drugiej po∏owie obydwa zespo∏y skoncentrowa∏y si´ przede wszystkim na obronie, za wszelkà cen´ nie chcàc straciç bramki. Mecz sta∏ si´ nudny, brakowa∏o sytuacji podbramkowych. Bli˝si zdobycia gola byli Ukraiƒcy, ale pi∏ka po strza∏ach Andrija Wo-ronina, Szewczenki i Andrija Gusina minimalnie mija∏a bramk´ Pascala Zuberbuehlera.

W dogrywce na boisku nie dzia∏o si´ ju˝ nic ciekawego. Nikt nie chcia∏

odwa˝niej zaatakowaç, aby nie naraziç si´ na kontr´. Jako pierwszy rzut karny wykonywa∏ Szewczenko. Gdy Zuberbuehler obroni∏, wydawa∏o si´, ˝e powtórzy si´ sytuacja z fina∏u Ligi Mistrzów, gdy jego strza∏ obroni∏ Jerzy Dudek, a AC Milan przegra∏ z Liverpoolem. Jednak kilkanaÊcie sekund póêniej Szowkowski obroni∏ strza∏ Marco Strellera i szanse si´ wyrówna∏y. Póêniej Ukraiƒcy strze-lali ju˝ bezb∏´dnie — Zuberbuehlera

pokonali Artiom Milewski, Serhij Rebrow i Oleg Gusiew. Natomiast Szwajcarzy spisywali si´ fatalnie — Tranquillo Barnetta trafi∏ w po-przeczk´, a strza∏ Ricardo Cabanasa obroni∏ Szowkowski. Komentator tele-wizji litewskiej poinformowa∏ w cza-sie meczu, ˝e Ukraiƒcom za awans do çwierçfina∏u obiecano 4,5 mln euro. Majà wi´c je ju˝ w kieszeni. Ciekawe natomiast, ile Ukraiƒcy otrzymajà je˝eli zdo∏ajà si´ przebiç dalej?

Debiutujàcy w mistrzostwach Êwiata pi∏karze Ukrainy cieszà si´ z awansu do çwierçfina∏u Fot. EPA-ELTA

Kibice reprezentacji Szwajcarii z niepokojem Êledzili za przebiegiem serii rzu-tów karnych. Ich obawy nie by∏y p∏onne — ich ulubieƒcy strzelali po prostu êle Fot. EPA-ELTA

Mistrzostwa Litwy w biegach na orientacj´

W przededniu odpowiedzialnych startów24 czerwca, w dniu Êwi´ta

Janów, w miejscowoÊci Stripeikiai w rejonie ignaliƒskim odby∏y si´ mistrzostwa Litwy w biegach na orientacj´ na d∏ugich trasach. W mistrzostwach startowali te˝ wy-chowankowie Szko∏y Sportowej Samorzàdu Rejonu Wileƒskiego.

Zawody odbywa∏y si´ w przepi´knym narodowym parku Auksztoty w miejscowoÊci Stripeikiai, gdzie znajduje si´ znane na Litwie muzeum pszczelarstwa. Razem z doros∏ymi nie kwiatów paproci, ale kontrolnych punktów na trasach szukali tak˝e m∏odociani sportowcy. Z naszych sportowców najwy˝szà lokat´ w kategorii wiekowej do lat 14 wÊród ch∏opców wywalczy∏ Edward Michalkiewicz z Suderwy, który zajà∏ wysokie czwarte miejsce. Do trzecie-

go miejsca zabrak∏o mu tylko jede-nastu sekund. Tras´ d∏ugoÊci 3,4 km, na której trzeba odnaleêç jedenaÊcie kontrolnych punktów, Edward po-kona∏ w czasie 27 min. i 51 sek. Jego kole˝anka And˝e∏a Subotowicz w ka-tegorii wiekowej do lat 12 uplasowa∏a si´ na 11 pozycji. Na trasie mierzàcej 2,4 km musia∏a ona odnaleêç szeÊç punktów kontrolnych. W kategorii wiekowej do lat 14 Dovilò Bar‰kutytò z Pogir rywalizowa∏a na trasie d∏ugoÊci 3,1 km i ostatecznie zaj´∏a 22 miejsce.

Jak ju˝ informowa∏ „Kurier”, najwi´kszy sukces sportowcy z rejo-nu wileƒskiego odnieÊli na mistrzo-stwach Litwy w biegach na orientacj´ na krótkich trasach, które odbywa∏y si´ w Êrodku bie˝àcego miesiàca w miejscowoÊci Skersabaliai w rejonie

wileƒskim. Podopieczne trenerki Da-ivy Morknienò z Suderwy w katego-rii wiekowej do lat 12 zaj´∏y pierwsze miejsce.

W Stripeikiai zaÊ wÊród doros∏ych zwyci´stwa odnieÊli — Simonas Kròp‰ta z Kowna oraz Sandra PauÏaitò z Olity. WÊród juniorów triumfowali — Kristina Rybakovaitò z Kowna i Vytautas Belinas z Pren. Po tych mi-strzostwach najlepszych sportowców Litwy w tej dyscyplinie sportowej czekajà niezwykle wa˝ne i odpo-wiedzialne starty na mistrzostwach Europy wÊród juniorów i m∏odzików, które w koƒcu tego miesiàca odb´dà si´ w S∏owenii, mistrzostwach Êwiata wÊród juniorów w Druskiennikach (2-9 lipca br.) oraz mistrzostwach Êwiata w Danii (1-5 sierpnia br.).

Zygmunt ˚danowicz

Agassi dosta∏ kort po Radwaƒskiej

Pada, bo musiW niedziel´ tenisiÊci ocierali

pot z czo∏a, taki by∏ upa∏. W pierw-szym dniu The Championships – to oficjalna nazwa turnieju wimbledoƒskiego – kto nie mia∏ parasola, ten ociera∏ krople deszczu. Trzecia lewa Wielkiego Szlema zacz´∏a si´ zgodnie ze stereotypem, ˝e na Wimbledonie padaç po prostu musi.

W poniedzia∏kowym pro-gramie mieliÊmy pozycj´, któ-ra interesowa∏a nie tylko nas. O Agnieszk´ Radwaƒskà pytali dziennikarze z Rosji, który chcieli na w∏asne oczy zobaczyç nie tyle mistrzyni´ Wimbledonu juniorek, co dziewczyn´, która niedawno sensacyjnie pokona∏a Anastazj´ My-skin´ i troch´ przestraszy∏a Jelen´ Dementiewà.

„Isia” na kort wysz∏a, ale nie by∏ to kort numer 7, lecz treningowa „piàtka”. Mia∏a szcz´Êcie, ˝e przez

30 minut, które jej przys∏ugiwa∏o, deszcz tylko ledwo kropi∏ i da∏o si´ co nieco poçwiczyç. Warto wspomnieç, ˝e Radwaƒska trenowa∏a z Emielie Loit. To ta zawodniczka, z którà Po-lka przegra∏a w I rundzie turnieju w Pradze, zaraz po J&S Cup. Francuzka zapami´ta∏a, ̋ e odbijanie z tà „ma∏à” nie jest stratà czasu. Ochrona i p∏oty Wimbledonu okaza∏y si´ tak samo dziurawe jak niebo nad Londynem. W pobli˝e kortów treningowych nie ma wst´pu wi´kszoÊç dziennikarzy, jednak dla kibica polujàcego na au-tografy nie ma rzeczy niemo˝liwych. Radwaƒska te˝ im nie umkn´∏a.

Na tym samym korcie swoje 30 minut przed Polkà mia∏ Gaston Gau-dio. Nast´pny w kolejce by∏ Andre Agassi, lecz on ju˝ sobie nie potreno-

wa∏. Nawet nie zdà˝y∏ porzàdnie si´ rozgrzaç, gdy lun´∏o na dobre.

W pierwszej rundzie swego ostatniego Wimbledonu Agassi za-gra z Borisem Pashanskim. Serba zastaliÊmy podczas lunchu z naszy-mi deblistami. Ch´tnie wys∏ucha∏ historii o tym, jak dzieƒ wczeÊniej organizatorzy testowali tablice wy-ników. WyÊwietlili nazwiska w∏aÊnie Agassiego i Pashanskiego. OpowieÊç przesta∏a si´ podobaç Borisowi, kie-dy us∏ysza∏, ˝e na tablicy by∏o 12:10 w piàtym secie dla Andre.

Na dziÊ prognozy sà zdecydowa-nie lepsze. To dobrze, bo w koƒcu nie tylko my czekamy na to, co mistrzy-ni Wimbledonu poka˝e w doros∏ym towarzystwie.

Artur St. Rolak, Londyn

Kontrowersyjny rzut karny uratowa∏ W∏ochów

Rajd rozpaczyUznawani za faworytów W∏osi

po zaci´tym meczu wyelimino-wali Australi´ dopiero dzi´ki kon-trowersyjnemu rzutowi karnemu wykorzystanemu w 95. minucie przez Francesco Tottiego.

W∏osi zrewan˝owali si´ tym sa-mym holenderskiemu trenerowi Au-stralii Guusowi Hiddinkowi, który w poprzednich MÂ jako szkoleniowiec Korei P∏d. w drugiej rundzie wyelimi-nowa∏ ich z turnieju.

Poczàtek spotkania nale˝a∏ do podopiecznych Marcelo Lippiego. Ju˝ w 4. minucie Luca Toni móg∏ pokonaç Marka Schwarzera, ale po jego uderzeniu g∏owà pi∏ka przelecia∏a minimalnie obok bramki. Póêniej Toni nie wykorzysta∏ jeszcze cztery znakomite okazje strzeleckie. W 40. minucie popis nieskutecznoÊci da∏ Alberto Gilardino, który przestrzeli∏ z kilku metrów. Jedynà groênà akcj´ Australijczycy przeprowadzili dziesi´ç minut wczeÊniej, kiedy Scott Chipper-field uderzajàc pot´˝nie z 12 metrów sprawi∏ sporo k∏opotów Gianluigiemu

Buffonowi. Od 50. minuty W∏osi grali w dziesiàtk´. S´dzia wyrzuci∏ z boiska Marco Materazziego, który przed polem karnym brutalnie faulowa∏ Marco Bresciano. Grajàcy z przewagà Australijczycy zacz´li sprawiaç wi´cej k∏opotów rywalom, jednak podobnie jak W∏osi, byli bardzo nieskuteczni. W∏osi dali si´ zepchnàç do defen-sywy, ale potrafili tak˝e groênie kontratakowaç. W 87. minucie Vicen-zo Iaquinta powinien wywalczyç pro-wadzenie dla „Azzuri”, ale w sytuacji sam na sam ze Schwarzerem strzeli∏ prosto w niego. Do regulaminowego czasu gry s´dzia doliczy∏ trzy minuty. Kiedy ostatnia dobiega∏a koƒca rajd rozpaczy przeprowadzi∏ Fabio Gros-so, z którym o pi∏k´ walczy∏ Lucas Neill. Obaj wpadli w pole karne, ale w pewnej chwili Australijczyk upad∏, a w∏oski obroƒca przewróci∏ si´ o nie-go. Arbiter dopatrzy∏ si´ przewinienia i podyktowa∏ jedenastk´. Do pi∏ki podszed∏ Totti. Uderzy∏ pot´˝nie w górny lewy róg bramki i nie da∏ szans Schwarzerowi.

Totti uderzy∏ pot´˝nie w górny lewy róg bramki i nie da∏ ˝adnych szans bram-karzowi kadry Australii Fot. EPA-ELTA

Gwiazdy mówià, ˝e dziÊ... BARAN. Dzisiaj Gwiazdy nie sà zainte-

resowane ziemskimi sprawami. Nie licz wi´c na ich korzystne wp∏ywy. W pracy mo˝liwe napi´cia i nieporozumienia. Skup si´ na za-daniach ju˝ rozpocz´tych i doprowadê je do szcz´Êliwego fina∏u.

BYK. W pracy nie wymiguj si´ od obowiàzków. Rób, co do Ciebie nale˝y i nie prowokuj nieporozumieƒ. JeÊli nie poskromisz swoich nerwów, to mo˝e dojÊç do powa˝nych konfliktów. Nadmiar energii roz∏aduj wysi∏kiem fizycznym.

BLIèNI¢TA. Dzisiejszy dzieƒ up∏ynie Ci bez wi´kszych k∏opotów. JeÊli jednak je napo-tkasz, to staraj si´ rozwiàzywaç na bie˝àco. W trudnych momentach mo˝esz liczyç na pomoc ze strony otoczenia. Sytuacja w domu stabilna.

RAK. Wskazana ostro˝noÊç, unikanie brawury. JeÊli otrzymasz propozycj´ zmiany pracy, dok∏adnie oceƒ, czy jest to dla Ciebie korzystne. W domu ˝yczliwy, pogodny nastrój. Osoby samotne majà okazj´ do nawiàzania ciekawych, choç raczej pozbawionych perspek-tyw zwiàzków.

LEW. W domu przyjemna atmosfera, w starych zwiàzkach mi∏e o˝ywienie. Cz´Êç osób odczuje przyp∏yw energii. W pracy najlepiej b´dzie si´ wiod∏o Pannom z poczàtku znaku.

PANNA. Postawisz na swoim — w pracy i w mi∏oÊci nikt nie powstrzyma Twego p´du do sukcesu. Samotni niech uwa˝nie przyglàdajà si´ nowym znajomoÊciom — mo˝e gdzieÊ kryje si´ mi∏oÊç? Zdrowie dopisze, poszcz´Êci si´ w pracy zawodowej. Im wi´ksze starania, tym lepsze efekty.

WAGA. Trzeba b´dzie rozwiàzaç zaleg∏e sprawy, dokoƒczyç to, co wczeÊniej zosta∏o zacz´te. W mi∏oÊci cisza. JeÊli masz partnera, szanuj go, jeÊli nie — teraz raczej go nie znaj-dziesz. Wskazany wypoczynek.

SKORPION. Pojawià si´ nowe mo˝liwoÊci, szanse na podró˝e, spotkania z ciekawymi ludêmi. Twój umys∏ b´dzie b∏yskotliwy, przedsi´biorczoÊç wzroÊnie. W drugiej po∏owie miesiàca mo˝liwe rewelacyjne inwestycje.

STRZELEC. Nie bój si´ nowych wyzwaƒ, które niesie ˝ycie. Wiele planów, zw∏aszcza tych z ubieg∏ego roku, uda Ci si´ wprowadziç w ˝ycie. W pracy otworzà si´ nowe mo˝liwoÊci, nie obawiaj si´ zdecydowanych kroków. Traktuj swoje sprawy powa˝nie, beztrosk´ pozostaw dzieciom.

KOZIORO˚EC. Wskazana ostro˝noÊç i staranne rozwa˝anie ka˝dej decyzji. Osoby z drugiej dekady mogà spaç spokojnie, a jeÊli nie lubià decydowaç, niech pozostawià sprawy swojemu biegowi. Ulubieƒcami losu sà osoby z trzeciej dekady.

WODNIK. W pracy wskazane pilnowa-nie dotychczasowych pozycji, chyba ˝e atmos-fera zrobi si´ nie do wytrzymania. Z takich miejsc uciekaj. Osoby obcià˝one chronicznymi dolegliwoÊciami muszà si´ liczyç z ich zaostrze-niem.

RYBY. Nie bój si´ nowych wyzwaƒ, które niesie ˝ycie. Wiele planów, zw∏aszcza tych z ubieg∏ego roku, uda Ci si´ wprowadziç w ˝ycie. W pracy otworzà si´ nowe mo˝liwoÊci, nie oba-wiaj si´ zdecydowanych kroków.

6.00 Dzieƒ dobry9.00 S. „Ranger, stra˝nik Teksasu”9.55 Mistrzostwa Êwiata w pi∏ce no˝nej13.30 S. „Cienka, niebieska linia”14.00 Dobry nastrój15.30 Pytanko15.45 Poranek z...16.25 Film anim.17.20 WiadomoÊci (ros.)17.30 Film anim.18.00 S. „Czarownica Sabrina”18.30 WiadomoÊci18.45 S. „Detektyw”19.35 S. „Doktor Quinn”20.25, 22.04 Loteria „Perlas”20.30 Panorama21.10 Mistrzostwa si∏aczy ba∏tyckich22.05 Katastrofy sportowe23.00 WiadomoÊci23.10 S. „Grupa badania operatywnego”0.05 Film dok.

14.05 Filmy anim.15.20 Bez z∏oÊci16.15 Ziemia rodzinna16.40 W cieniu wieków17.20 Poranek z...18.00 Miasteczko19.00 Z Kowna19.30 WiadomoÊci19.45 Spo∏eczeƒstwo wiedzy20.30 Dokumentalistyka Êwiatowa21.00 Âwiàteczne myÊli21.30 Panorama22.10 Filmy krótkometra˝owe22.05 Blisko — daleko23.55 Drogi. Samochody. Ludzie0.25 Podró˝e

6.15 Rowerowy show6.40 Filmy anim.7.25, 14.55 S. „Czarodziejka”8.00 Okna 2 (N-7)8.55 S. „Marzenia Emilii” (15)9.50 S. „Macocha” (111)10.45 Fabryka pi´kna11.40 Komedia „Mali geniusze”, USA 199913.30 Film anim.15.40 S. „Na fali” (52)16.40 S. „Machos” (63)17.45 Okna 218.45 WiadomoÊci19.10 Od... do. Towarzysze podró˝y. Prawdziwe historie20.05 SzeÊç zer — milion21.00 „Inny”. Reality show21.30 Rowerowy show22.00 WiadomoÊci22.35 Humor dla m´˝czyzn (N-14)23.15 Program sportowy

6.40 Telewitryna7.00 „Szcz´Êliwy dzwonek”. Telegra8.00 Filmy anim.8.50, 17.10 S. „Naprzód, Anito! ”9.45, 18.00 S. „Historia

Kopciuszka”

10.40 Cena mi∏oÊci11.30 Magia wieku12.00 Dla w´dkarzy12.30 S. „Poszukiwacze przygód”13.30 Film fab. „Hiroszima”,

USA 199015.20 „Szcz´Êliwy dzwonek”. Telegra16.20 Filmy anim.19.00 Cena mi∏oÊci20.00 WiadomoÊci20.20 S. „Gracz”21.20 Film fab. „Kr´tacz”, USA 199023.00 WiadomoÊci23.40 „Szcz´Êliwy dzwonek”. Telegra0.40 Amerykaƒskie zapasy1.35-5.00 Show dla doros∏ych

6.50 Telesklep7.05 Filmy anim.8.05 Pomoc TV8.35 S. „Niewinna” (62)9.35 S. „Dzikuska” (142)10.35 Komedia „Niezwyk∏a podró˝ do domu”12.10 Film anim.12.45 S. „Dru˝yna A”13.45 Film anim.15.40 S. „Po˝àdane cia∏o” (84)16.40 S. „Tajemnice mi∏oÊci” (140)17.40 Zmieniam ˝on´18.45 WiadomoÊci19.10 Po obu stronach muru20.00 Pomoc TV20.30 Trójkàt mi∏osny21.40 WiadomoÊci22.10 Film krym. „CSI: kryminolodzy” (5/5) (N-7)23.10 S. „ÂciÊle tajne” (13) N-140.10 S. „Policja z Miami” (22) N-7

8.15 Telesklep8.30 S. anim.9.00 Kana∏ muz.12.00 NTV dziÊ12.30 WiadomoÊci13.00 S. „Ostro˝nie, Nagijew”13.30, 17.30 S. „Teletubbies”14.00 Film fab. „Bruno”, USA 200016.00 Film dok. „Niszczyciele mitów”17.00 Terytorium18.00 NTV dziÊ18.30 WiadomoÊci19.00 S. „Niszczyciele mitów”20.00 Stolica20.30 S. „33 m2”21.00 S. „Gara˝ monstrów”22.00 WiadomoÊci22.30 Program „N-7”23.00 S. „Rozpustnica”24.00 S. „Sekrety wywiadu”

7.30 Zwyci´ski g∏os wiary8.00, 9.10, 11.35, 14.35, 17.10 Przewodnik wolnego czasu8.20, 14.05, 17.30 Telewitryna8.55, 11.55, 14.55, 21.55 NieruchomoÊci: kupno, sprzeda˝, zamiana, dzier˝awa9.30 Zdrowie i uroda kobiety10.00 Film fab. „Wo∏anie mi∏oÊci”, Francja 199812.10 Film fab.15.10 Film fab. „Magnat”, USA 198418.00 Film fab. „WÊród czerwonych”, Hiszpania 199619.30 Twój wychowanek20.00 Film fab. „Cezary i Rozalia”, Niemcy22.10 Film fab. „Mussolini i ja”, Szwajcaria 1985

9.35 Telesklep9.50 Filmy anim.11.05 S. „Monk” (8)12.00 S. „Ekipa A” (3/19)13.00 Niebo. Reality show14.00 Styl Tango15.00 Mi∏osny trójkàt16.00 S. „Tarzan” (11)16.30 S. „Z∏ota ràczka” (7/20)17.00 S. „Ekipa A” (3/20)19.00 Niebo. Reality show20.00 „Mój du˝y, gruby narzeczony”. Reality show21.00 Komedia „Grubas”22.00 Komedia „Kwiaty Harisona”, Francja 200023.50 Telejazz (N-14)

7.00 Kawa czy herbata?9.00 WiadomoÊci9.10 Pogoda9.15 Prosto w oczy — program publ.9.30 10 minut tylko dla siebie9.40 Gimnastyka dla przedszkolaków — program dla dzieci9.45 Widokówki10.05 S.anim. „Anatol”10.25 Wierz´, wàtpi´, szukam10.50 S. obycz. „Doktor Ewa” (3/9)11.30 Bzik kulturalny11.55 WieÊci polonijne12.15 O wolnoÊç, prawo i chleb. Poznaƒ 195614.00 WiadomoÊci14.15 „Klan” — telenowela (1082)14.40 „Plebania” — telenowela (460)15.00 Poznaƒskie Powstanie 1956 — program dok.15.30 S. dok. „Kochaj mnie”15.45 Warto rozmawiaç — talk show16.45 W 80 lat dooko∏a Gdyni, czyli Êwi´tojaƒskie Êwi´to — program artystyczny17.35 Gimnastyka dla przedszkolaków — program dla dzieci17.40 Widokówki18.00 Teleexpress18.15 S. obycz. „Doktor Ewa” (3/18)19.00 Polacy na ¸otwie: historia i wspó∏czesnoÊç — reporta˝19.15 Wierz´, wàtpi´, szukam19.40 Od przedszkola do Opola — program dla dzieci20.15 Dobranocka20.30 WiadomoÊci21.00 Pami´tam Czerwiec — relacja

22.40 „Klan” —

telenowela (1082)

23.05 „Plebania” —

telenowela (460)

23.30 Czerwiec’56 tu

si´ zacz´∏o — relacja1.05 Program publicystyczny1.20 S. obycz. „Doktor Ewa” (3/18)2.00 Polacy na ¸otwie: historia i wspó∏czesnoÊç — reporta˝

10 ROZRYWKA–TVÂroda, 28 czerwca 2006 r.

2

ÂRODA 28. VI Krzy˝ówka na Êrod´

Litery z pól ponumerowanych od 1 do 9 utworzà rozwiàzanie — dokoƒczenie powiedzonka. U∏o˝y∏ Kazimierz Wo∏odko

Rozwiàzanie krzy˝ówki z 27 czerwcaPoziomo: stylistka, Delon, kaem, lama, lut, rabata, zys, toryt,

hulaka, ski, MakarPionowo: zysk, rydel, lemur, kil, Tatum, sol, bola, Etna, arak,

motyka, Zara, atarHas∏o: ... rozminie (dokoƒczenie powiedzonka)

Program na tematy zdrowia „Zdrowy cz∏owiek — zdrowe miasto”.

Zapraszamy do s∏uchania audycji o zdrowym od˝ywianiu si´ w czwartki i ostatni wtorek

miesiàca o godz. 16.10 na pierwszym kanale radia

stacjonarnego z Wileƒskiego Studia Radiowego.

Program finansuje Samorzàd m. Wilna.

Sponsorzy: Dziennik „Kurier Wileƒski”V‰Ø „Teleradio kompanija Hansa”V‰Ø „Tatulos programa”

OG¸OSZENIAÂroda, 28 czerwca 2006 r. 11KUPNO

Kupi´ dzia∏k´ w rejonie wileƒskim — nie mniej ni˝ 1 ha. Rozlicz´ si´ natychmiast. Proponowaç ró˝ne warianty (nie tylko o przeznaczeniu rol-niczym). Tel. 8 606 00655

Kupi´ dzia∏k´ ziemi bez poÊredników. Tel. 8 655 37219, 273 10 98 od godz. 20.00

Kupi´ dawne pocztówki, fo-tografie i banknoty.

Tel. 232 80 93

SPRZEDA˚

Sprzedam w bardzo dobrym stanie Mazd´ 323 (silnik 1,4, 1997 r. prod., przebieg 70 000 km, dwa systemy alarmowe, nowe opony. Cena — 8300 Lt. Vilnius, tel. 8 685 04083, 267 24 45 (po godz. 17.00).

Sprzedam nowe 2-pokojowe mieszkanie w Poszy∏ajciach (63 m kw. balkon, 8 pi´tro z 9). Cena 231 000 Lt. B´dzie zbudo-wane w grudniu 2006 r. Mo˝na kupowaç z miejscem do parko-wania. Vilnius, tel.

261 49 08, 8 659 59569

Sprzedam BMW 318 na cz´Êci zamienne.

Vilnius, tel. 8 618 41164

Sprzedam traktor T40 i pro-siaka. Tel. 8 642 00436

US¸UGI

8-dniowy odpoczynek w Po∏àdze — hotel „Zunda”,

·ventoji — hotel „Jonas”, „Vaivoryk‰tò” — domki wy-poczynkowe. Przejazd w dwie strony i zakwaterowanie 200-230 Lt.

Tel. 270 66 53, 8 684 51951

Tani wypoczynek w Drus-kiennikach (15 Lt od osoby za dob´).

Tel. +370 605 63822

Wo˝´ orszaki weselne samo-chodem BMW 740.

Vilnius, tel. 8 621 22 348

Firmom zapewniamy rzetel-ne, fachowe oraz odpowiedzial-ne prowadzenie ksi´gowoÊci.

UAB „Fennecus”, Kauno 36-304, Vilnius, tel. /faks: 233 04 20, 8 686 51903

PRACA

Na sezon turystyczny poszu-kujemy kuchark´ na niepe∏ny etat. Mo˝e byç emerytka.

Tel. 265 68 16, 8 699 54718

DO WYNAJ¢CIA

Polka wynajmie wygodny pokój, najlepiej w okolicach dzielnicy Liepkalnio. Vilnius, tel. 260 84 46 (pytaç Ann´)

Wynajm´ pokój przy ul. Rinktinòs turystom z Polski.

Tel. 272 39 54

RÓ˚NE

Czterdziestoletnia kobieta, majàca córk´, zaopiekuje si´ w Wilnie domem i dzieçmi w zamian za zamieszkanie i wy˝ywienie. Vilnius, tel. 247 82 71, Janina

Kupujemy las. Projektu-jemy, pi∏ujemy, wywozimy w∏asnym transportem.Vilnius, tel. 8 687 56557.

(Zam. 1014)

Serwis obs∏ugi i remon-

tu samochodów zatrudni

Êlusarzy i mechaników lub

ich uczniów do pracy w

Nowej Wilejce.

Tel. 263 90 59, 8 656 81048,

fax 263 90 05

(Zam. 1001)

Mokyklos g. 1, Buki‰kòs, Vilniaus raj.

Wytnij kupon, odpowiedz na pytania i weê udzia∏ w konkursie!!!

Konkurs b´dzie trwa∏ od 14 do 28 czerwca. Po udzieleniu prawid∏owej odpowiedzi na pytania b´dziesz móg∏ wygraç nagrody — trzy jakoÊciowe skrzynie na narz´dzia, ufundowane przez spó∏k´ „Meistro Arsenalas” — lidera wed∏ug iloÊci asortymentu pokrycia dachowego na Litwie. Odpowiedzi na pytania prosimy przesy∏aç pocztà albo dostarczyç redakcji „Kuriera Wileƒskiego” do 28 czerw-ca br. Zwyci´zcy konkursu zostanà og∏oszeni w gazecie „Kurier Wileƒski” 1 lipca.

Zapraszamy do udzia∏u!

1. Jakiego materia∏u najcz´Êciej si´ u˝ywa do pokrycia dachów?

.................................................................................................................

2. W jaki sposób najlepiej jest przymocowywaç arkusze ∏upkowe do konstrukcji dachowej?

..................................................................................................................

3. Na jakie okrycia dachowe na Litwie jest udzielana gwarancja na okres 15 lat?

..................................................................................................................

Imi´.......................................... Adres..............................................

Nazwisko................................. Telefon............................................

Firma zatrudni kierow-ców do mi´dzynarodowych przewozów ∏adunków. Obowiàzkowe prawo jazdy kat. C, E. Vilnius,

tel. 216 75 57(Zam. 722)

Do wynaj´cia wyremon-

towane pomieszczenie w

Nowej Wilejce, dostosowane

do dzia∏alnoÊci handlowej

lub produkcyjnej. Mo˝liwoÊç

oddzielnego wejÊcia, po-

wierzchnia — 250 m kw.

Tel. 8 685 04080

(Zam 671)

12 A PROPOS Âroda, 28 czerwca 2006 r.

* Âroda (28.06) jest 179 dniem 2006 roku.

Do koƒca roku pozosta∏o 186 dni.

* Znak Zodiaku — Rak.* Imieniny: Marceli, Irene-

usza, Leona.* Wschód S∏oƒca — 4.44,

zachód — 21.59.D∏ugoÊç dnia — 17 godz.

16 min.* Ksi´˝yc. Nów — od 24

czerwca.

• 1641 — urodzi∏a si´ Maria Kazimiera (zm. 1716), ˝ona Jana III Sobieskiego, znana jako Marysieƒka, kró-lowa polska od 1674 r.

• 1956 — poczàtek wy-padków czerwcowych w Po-znaniu, uznanych w historii PRL za pierwszy protest anty-komunistyczny.

Kalendarium

Bank Litewski

Oficjalny kurs

na 28 czerwca 2006 r.

Relacja lita do walut obcych

Nazwa waluty Lt/za jedn. walut.

Euro 3,4528

Dolar amerykaƒski 2,7413

Dolar australijski 2,0109

1000 rubli bia∏oruskich 1,2790

Dolar kanadyjski 2,4469

Frank szwajcarski 2,2045

10 koron czeskich 1,2144

10 koron duƒskich 4,6305

10 koron estoƒskich 2,2067

Funt szterling 4,9959

100 forintów

w´gierskich 1,2340

100 islandzkich koron 3,6340

100 japoƒskich jenów 2,3589

10 juani chiƒskich 3,4269

¸at ∏otewski 4,9612

10 mo∏dawskich lei 2,0503

10 koron norweskich 4,3574

10 z∏otych polskich 8,4796

100 rubli rosyjskich 10,1406

10 koron szwedzkich 3,7431

Lira turecka 1,6549

10 griwn ukraiƒskich 5,4635

100 koron s∏owackich 9,0659

Kurs walut

Na Litwie utrzyma si´ ciep∏a pogo-da. W Êrod´ w nocy raczej be opadów. Temperatura w nocy 13-18 stopni, w dzieƒ w wi´kszoÊci rejo-nów mo˝liwe opady desz-czu oraz burze. W czasie burzy mo˝liwy silny wiatr — do 15-18 m/sek. W dzieƒ temperatura 19-24, we wschodniej cz´Êci kraju do 28 stopni.

W czwartek w nocy we wschodniej cz´Êci Litwy mo˝liwe sà opady deszczu oraz burze. Temperatura w nocy 11-16, w dzieƒ 19-24 stopnie.

Pogoda

UÊmiechnij si´Dlaczego panny sà szczuplejsze ni˝ m´˝atki?Bo panna przychodzi do domu, patrzy, co ma w

lodówce i idzie do ∏ó˝ka. A m´˝atka przychodzi do domu, patrzy co ma w ∏ó˝ku i idzie do lodówki.

*** — Co nale˝y pokazaç blondynce po dwóch latach bez-

wypadkowej jazdy samochodem? — Drugi bieg...

***Pacjent skar˝y si´ doktorowi: — Panie doktorze, nie mog´ usnàç. Przewracam si´ z boku na

bok i nic! — Te˝ bym nie zasnà∏, jakbym si´ tak wierci∏.

***Mówià, ˝e warto dla zdrowia chodziç na bosaka. — Szczera prawda! Za ka˝dym razem, kiedy budz´ si´ rano w

butach — g∏owa mnie strasznie boli...

Uwaga! Nowy konkurs!SfinalizowaliÊmy jeden konkurs fotograficzny, a ju˝ rozpoczyna-

my kolejny! Co prawda, nasz nowy konkurs pt. „Mój pupil” b´dzie si´ tylko nieco ró˝ni∏ od konkursu „Moje dziecko w obiektywie”. Rów-nie˝ i na ten konkurs nale˝y przysy∏aç zdj´cia swoich pociech, muszà one byç pomys∏owe i jakoÊciowe. Jednak zdj´cia te powinny zawieraç jeden wa˝ny szczegó∏ — na fotografii musi byç obecny jakiÊ przed-stawiciel fauny — piesek, kotek, kanarek, krówka, wà˝ boa — jak kto woli i kogo hoduje.

Zapraszamy wi´c dzieci i ich szczekajàcych, miauczàcych i çwierkajàcych pupilów do udzia∏u w naszym nowym konkursie. Uwaga! Nagrod´ otrzyma zarówno gospodarz, jak i pupilek!

Termin wys∏ania zdj´ç do 15 sierpnia.

Konkurs „Mój pupil”Imi´, nazwisko..........................................................................

Dzieƒ, miesiàc, rok urodzenia.................................................

Adres, telefon.............................................................................

Krótki podpis pod zdj´cie.......................................................

....................................................................................................

....................................................................................................

Odkryto gatunek w´˝a zmieniajàcego kolor

Barwne przemianyNowy gatunek w´˝a, który

zmienia kolor skóry podobnie jak kameleon, odkryli naukow-cy na bagnach indonezyjskiej wyspy Borneo — oznajmi∏a mi´dzynarodowa organizacja ekologiczna WWF.

Ze zdolnoÊci do zmiany koloru skóry s∏ynà niektóre gady, np. ka-meleony. Naukowcy bardzo rzad-ko obserwowali to zjawisko tak˝e u w´˝y i nie do koƒca rozumiejà ten mechanizm — przypomnieli eksperci z WWF. Uwa˝a si´, ˝e gady najcz´Êciej zmieniajà barw´ aby zamaskowaç si´ i uniknàç uwagi drapie˝ników. Teraz od-kryto kolejny gatunek, zdolny do takich barwnych przemian. Jadowitego, pó∏metrowego w´˝a odkryto na mokrad∏ach i leÊnych trz´sawiskach wokó∏ rzeki Kapuas w parku narodowym Betung Ke-rihun, na Borneo. “W∏o˝y∏em do ciemnego wiadra rudo-bràzowego w´˝a” — relacjonuje zajmujàcy si´ gadami dr Mark Auliya, kon-sultant WWF. “Gdy wyjmowa∏em go po kilku minutach, by∏ nie-mal ca∏kiem bia∏y”. Naukowcy nazywajà zwierz´ “bagiennym

w´˝em z Kapuas”. Spekulujà, ˝e mo˝e on wyst´powaç jedynie w do-rzeczu Kapuas. WWF przypomina, ˝e od 1996 r. na Borneo odkryto 361 nowych gatunków fauny i flo-ry. Alarmujà jednoczeÊnie, ˝e po-wszechna wycinka drzew zagra˝a egzotycznej przyrodzie wyspy. Obecnie Borneo posiada jedynie po∏ow´ pierwotnej powierzchni lasów (w po∏owie lat 80. by∏o ich jeszcze 75 proc.).

Wydajà wi´cej na ubrania dzieci, ni˝ w∏asne

Na wzór gwiazdDwie trzecie mieszkajàcych

w Londynie m∏odych matek wydajà na ubranka swoich dzieci wi´cej, ni˝ na w∏asnà garderob´.

Z najnowszych badaƒ wynika, ˝e londyƒskie mamy zostawiajà w sklepach z dzieci´cymi ubran-kami Êrednio 412 funtów rocznie, a ponad jedna trzecia z nich wy-biera wy∏àcznie rzeczy modnych marek. JednoczeÊnie 44 proc. an-kietowanych matek twierdzi, ˝e

znacznie cz´Êciej, ni˝ przed cià˝à, odwiedzajà sklepy z tanià odzie˝à dla siebie i wydajà na swoje ubra-nia jedynie 150 funtów rocznie.

Z ankiety czasopisma “Mother And Baby Magazine” wynika rów-nie˝, ˝e Êwie˝o upieczone mamy ch´tnie ubierajà swoje pociechy na wzór dzieci s∏awnych osób, a ich najwi´kszymi wzorami sà dzieci Victorii i Davida Beckha-mów oraz Angeliny Jolie i Brada Pitta.

Chcia∏ skarciç sàsiadk´...

...a uratowa∏ jej ˝yciePewien Anglik wychyli∏ si´

z okna swojego mieszkania w mieÊcie Wandsworth, aby skarciç ha∏asujàcà sàsiadk´ i… z∏apa∏ jà, kiedy lecia∏a w dó∏.

30-letnia imigrantka z Korei

przelecia∏a przez z∏amanà futryn´ i wisia∏a na parapecie rozpaczliwie wzywajàc pomocy, zaÊ m´˝czyzna uratowa∏ jej ˝ycie dos∏ownie w ostatnim momencie, kiedy spada∏a z 3 pi´tra na betonowy chodnik.

Rozprawa 100-latki odroczona do 2008 r.

Ciàgnàce si´ post´powanie100-letnia mieszkanka Mace-

raty po raz kolejny przekona∏a si´ o bezdusznoÊci w∏oskiego wymia-ru sprawiedliwoÊci i ponownie jest bohaterkà mediów.

Wszystko przez sàd w tym mieÊcie, który przed rokiem odro-czy∏ jej spraw´ spadkowà do 2010 r., potem po interwencji adwoka-tów jà przyspieszy∏, a teraz w∏aÊnie prze∏o˝y∏ na 2008 r., kiedy kobieta mia∏aby 102 lata. Sprawa spad-ku po pradziadku staruszki trwa od 1997 roku, a dotyczy sporu o nieruchomoÊci i meble, jaki toczy ona z m∏odszymi braçmi i kuzyna-mi. Kiedy przed rokiem sàd podjà∏

decyzj´ o odroczeniu sprawy do 2010 roku, prasa pisa∏a o negatyw-nym rekordzie wszechczasów pobi-tym przez wymiar sprawiedliwoÊci. Teraz, gdy proces znów zniknà∏ z wo-kandy na dwa lata, pojawi∏y si´ no-we g∏osy oburzenia. ANSA zauwa˝a, ˝e pani Cuccioletti cieszy si´ do-brym zdrowiem oraz przytomnoÊcià umys∏u i zamierza cierpliwie czekaç na nast´pnà rozpraw´, zwo∏anà na 30 marca 2008 roku. Jej adwokaci jednak chcà ponownie wystàpiç o przyspieszenie posiedzenia sàdu. Byç mo˝e domagaç si´ te˝ b´dà od-szkodowania za ciàgnàce si´ latami post´powanie.

Urz´dnik l˝ej ubrany jest taƒszy

Zaoszcz´dziç na elektrycznoÊciTureccy urz´dnicy paƒstwowi

nie muszà ju˝ w czasie upa∏ów nosiç obowiàzkowych marynarek i krawatów — zarzàdzi∏ premier Recep Tayyip Erdogan. Dzi´ki l˝ejszym strojom zu˝yjà mniej energii na wentylatory i klima-tyzacj´.

O “letniej dyrektywie” szefa

rzàdu, znoszàcej — po raz pierwszy w historii Turcji — wymóg s∏u˝bowego stroju, powiadomi∏a w poniedzia∏ek rosyjska agencja ITAR-TASS za CNN-Turk. Rozes∏ane do ministerstw i urz´dów rozporzàdzenie zapowiada premie dla tych urz´dników, którzy wyka˝à si´ najwi´kszà dba∏oÊcià o oszcz´dnoÊç energii elektrycznej.

Hindusi oddajà ho∏d...

...m´˝czyênie z ogonemTysiàce Hindusów gromadzà

si´ w miejscowoÊci Alipurduar w Zachodnim Bengalu, aby oddaç czeÊç m´˝czyênie, który urodzi∏ si´ z 30-centymetrowym ogonem.

Chandre Oram uwa˝any za

wcielenie hinduskiego boga ma∏p Hanumana rzeczywiÊcie uwielbia wspinaç si´ po drzewach i jeÊç ba-nany, jednak lekarze zapewniajà, ̋ e jego ogon jest zwyczajnà anomalià genetycznà. Opr. E. J.