สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจส าหรบการเงน (Economic Environment for Finance)ครงท 4

ดร. ภทรจต จมพล กอซโซล

ดร. ณรงคชย ฐตนนทพงศ

ดร. ธนาภทร เรองศร

บทบาทและความส าคญ

• สงผลกระทบโดยตรงตอการสงออกและน าเขา

• สงผลกระทบตอการลงทน

• เปนเครองมอส าคญของการด าเนนนโยบายทางการเงน

▫ สงผลกระทบตออตราเงนเฟอภายในประเทศ

▫ สงผลกระทบตออตราการเตบโตทางเศรษฐกจ

การด าเนนนโยบายผานชองทางอตราการแลกเปลยน

ธปท. 2556

Determinants of Exchange Rate

1. ปจจยพนฐานทางเศรษฐกจ เชน ดลการคา เงนลงทนโดยตรง ฯลฯ

2. นโยบายอตราแลกเปลยนและการแลกเปลยน

3. แรงกดดนจากการคาดการณ หรอ การเกงก าไร

ระบบอตราแลกเปลยน

• หากแบงโดยกวาง ม 2 ระบบ คอ

▫ ระบบอตราแลกเปลยนคงท (Fixed Exchange Rate)

▫ ระบบอตราแลกเปลยนลอยตว (Floating Exchange Rate)

• แตในความเปนจรงนน มใชหลายระบบมาก จ าแนกไดเปน 3 ประเภทใหญๆ ไดแก

▫ ระบบทผกคาเงนกบสกลอน (Pegged Exchange Rate)

▫ ระบบทมความยดหยนจ ากด

▫ ระบบทมความยดหยนสง

Managed Float System : ระบบลอยตวแบบมการจดการ

Independent Float System : ระบบลอยตวเสร

อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ คอ ราคาตอหนวยของเงนตราตางประเทศทคดเปนเงนตราภายในประเทศ ทมผลกระทบตอการท าธรกจระหวางประเทศ

ม 2 ประเภท คอ อตราแลกเปลยนทเปนตวเงน (The nominal exchange

rate) : คอ อตราทบคคลหนงสามารถแลกเปลยนเงนตราสกลของ

ประเทศหนงกบเงนตราอกสกลหนงของประเทศอนได เชน อตราแลกเปลยนระหวางเงนเยนญปน กบเงนดอลลาร สรอ.

คอ 110 เยนตอ 1 ดอลลาร สรอ.

อตราแลกเปลยนทแทจรง (The real exchange rate) : คอ อตราทบคคลหนงสามารถแลกเปลยนสนคาและบรการของ

ประเทศหนงกบสนคาและบรการของอกประเทศหนงได

ธปท. 2556

Bilateral VS Effective Exchange Rate

• Bilateral Exchange Rate : คออตราการแลกเปลยน ระหวาง 2 สกลเงน ซงโดยทวไป เมอกลาวถงอตราแลกเปลยนมกหมายความถง bilateral exchange rate โดยเฉพาะTHB/USD

• Effective Exchange Rate : คอ ดชนคาเงน (บาท) นนคออตราแลกเปลยนของสกลเงนนนๆ (บาท) ตอตะกราของสกลเงนอนๆ

Effective Exchange Rate• Effective Exchange Rate : อตราแลกเปลยนทมประสทธภาพ

▫ ม 2 ประเภท

• Nominal Effective Exchange Rate (NEER) : อตราแลกเปลยนตวเงนทมประสทธภาพ

▫ คอ คาเฉลยถวงน าหนก ของอตราแลกเปลยนของเงนตราภายในประเทศ กบประเทศคคาทส าคญ

▫ เปนอตราแลกเปลยนทไมค านงถงความแตกตางของอตราเงนเฟอทงภายในประเทศกบตางประเทศ

• Real Effective Exchange Rate (REER) : อตราแลกเปลยนทมประสทธภาพทแทจรง

▫ คอ อตราแลกเปลยนตวเงนทมประสทธภาพ คณดวยดชนราคาของประเทศคคาทส าคญ และหารดวยดชนราคาภายในประเทศ

▫ ถาอตราแลกเปลยนทมประสทธภาพทแทจรงสงขน เงนตราตางประเทศแขงคาเมอเทยบกบกลมเงนตราประเทศคคา

ทมา : ธปท. 2556

Appreciation VS Depreciation

• การลดลงในอตราแลกเปลยน หมายถง การเพมคาขน (Appreciation) การเพมมลคาของเงนสกลในประเทศ เมอเทยบกบเงนสกลตางประเทศ เชน จาก 35 บาท/USD เปน 30 บาท/USD

• การเพมขนในอตราแลกเปลยน หมายถง การเสอมคาลง (Depreciation) การลดลงของมลคาเงนภายในประเทศ เมอเทยบกบเงนสกลตางประเทศ เชน จาก 30 บาท/USD เปน 35 บาท/USD

• การเปลยนแปลงในอตราแลกเปลยนท าใหเกดการคาก าไรจากอตราแลกเปลยน

ผลกระทบของคาเงนบาทแขงตว

• ผลด

▫ สนคาหรอบรการทตองน าเขามราคาถกลง เชน น ามน วตถดบ/เครองจกรทใชในการผลต

▫ หนในสกลเงนตางประเทศมคาลดลง

• ผลเสย

▫ ศกยภาพการแขงขนของภาคการสงออกลดลง

ผลกระทบของคาเงนบาทออนตว

• ผลด

▫ ศกยภาพการแขงขนของภาคการสงออกเพมขน

• ผลเสย

▫ สนคาน าเขามราคาแพงขน

▫ หนในสกลเงนตางประเทศมคามากขน

ทฤษฎการก าหนดอตราแลกเปลยนPURCHASING-POWER PARITY• เปนทฤษฎทงายทสด และไดรบการยอมรบมากทสดในการอธบายการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยน

• คอ หนวยของเงนตราสกลหนงทสามารถใชซอสนคาในปรมาณทเทากนในทกประเทศ

• มพนฐานอยบนหลกการทเรยกวา the law of one price อธบายวาสนคาตองขายในราคาเดยวกนในทกท

• เราเรยกการหาก าไรโดยการตงราคาทตางกนในตลาดทตางกนวา arbitrage

• เมอใดกตามทเกด arbitrage ขน ในทสดแลวราคาในตลาดทตางกนจะปรบตวเขาหากนในทสด

ทฤษฎการก าหนดอตราแลกเปลยนPURCHASING-POWER PARITY

• ตามทฤษฎน เงนตราแตละสกลจะม purchasing power ทเทากนในทกประเทศ และอตราแลกเปลยนจะท าการเคลอนไหวเพอทจะท าใหเรองนเกดขน

• ดงนน ถา purchasing power ของในประเทศและตางประเทศเทากน อตราแลกเปลยนกจะไมเปลยนแปลง

• อตราแลกเปลยนทเปนตวเงนระหวางเงนตราสองสกลจะเปนตวสะทอนระดบราคาทแตกตางกนในประเทศทงสองนน

• ดงนน ถาธนาคารกลางของประเทศหนงพมพเงนตราของประเทศนนออกมามากเกนไป นอกจากเงนของประเทศนนจะสญเสยมลคาในการซอสนคาและบรการแลว ยงจะสญเสยมลคาในการซอเงนตราตางประเทศลงไปดวย

ดลยภาพของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

• รปนแสดงตลาดอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศของเงน US Dollar จากมมมองของประเทศไทยในโลกทสมมตวามเพยง 2 ประเทศ

• อตราแลกเปลยนดลยภาพอยท 30 บาท/ 1 USD ปรมาณ US dollar ทตองการในประเทศไทย อยท 10 ลานUSD/ป

• การเปลยนแปลงในดลยภาพ?

บาท/USD

ลานUSD/ปDUSD

SUSD

0

30A

10

การปองกนความเสยง (Hedging)

• เนองจากอตราแลกเปลยนผนผวนตลอดเวลา

• ผทท าธรกจการคาระหวางประเทศ ทตองช าระเงนหรอรบช าระเงนในสกลเงนตางประเทศในอนาคต ตองพบกบความเสยงของการตองช าระเงนมากขน หรอไดรบเงนนอยกวาทคาดไว ในรปของเงนสกลในประเทศ

• ความเสยงนสามารถปองกนไดโดยการท าขอตกลงวาจะซอหรอจะขายเงนตราตางประเทศจ านวนหนง ณ วนหนงในอนาคต (ปกตจะเปน 3 เดอนลวงหนา) ณ อตราแลกเปลยนทตกลงกนในวนน (อตราแลกเปลยนลวงหนา)

เครองมอหลกในการบรหารความเสยงจากอตราแลกเปลยน1. การจองสญญาซอ/ขายเงนดอลลารสรอ.ลวงหนา

(Forward Contract)

คอ การตกลงทจะซอหรอขายเงนดอลลารสรอ.กบธนาคาร ณ วนทก าหนดไวในอนาคตทอตราแลกเปลยนทไดตกลงไวลวงหนา (ตกลงกนในวนท าสญญา) เรยกวา Forward Rate

2. การตกลงซอหรอขายสทธทจะซอหรอขายเงนดอลลารสรอ.ในอนาคต (Option Contract)

คอ การซอสทธทจะซอ (หรอไมซอ) / ซอสทธทจะขาย (หรอไมขาย) เงนดอลลารสรอ. ณ วนครบก าหนดสญญา โดยผซอสทธจะตองจายคาธรรมเนยม (Premium) ใหกบธนาคารลวงหนา

ความแตกตาง Forward VS Option

Forward Option

1. ลดความเสยงทจะถกกระทบจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนในอนาคตดวยการก าหนดอตราแลกเปลยนทแนนอนไวลวงหนา

1. คลายกบสญญา forward ผซอ Option มสทธเลอกทจะสงมอบตามสญญา forward หรอไมสงมอบตามสญญา forward กได

2. ไมมคาใชจาย Premium เนองจาก ธพ. จะรวมคาใชจาย (เลกนอย) ไวใน Forward Point อยแลว

2. มคาใชจาย Premium ซงสะทอนมลคาสทธดงกลาว

สรปขอดและขอจ ากดของ Forward และ Option

ดลการช าระเงน (Balance of Payment)

• การคาและการตดตอทางเศรษฐกจระหวางประเทศมกจะม การช าระเงนระหวางประเทศควบคกน

• ดลการช าระเงน หมายถง รายการบนทกการรบและการจายเงนตราตางประเทศ ทเกดจากการด าเนนรายการแลกเปลยนระหวางประเทศในชวงเวลาหนง

• ดลการช าระเงนระหวางประเทศประกอบดวยบญชส าคญ3 บญช ไดแก ▫ บญชเดนสะพด (Current Account)▫ บญชทน (Capital Account)▫ บญชทนส ารองระหวางประเทศ (Foreign Reserve)

• บญช 2 ประเภทแรกอาจมการเกนดลหรอขาดดลกได ซงจะมผลท าใหบญชทนส ารองระหวางประเทศเพมขนหรอลดลงและมความส าคญทางดานการวางนโยบายทางดานการเงนและ การคลง เพอใหเหมาะสมกบการพฒนาเศรษฐกจ

บญชเดนสะพด (Current Account)• รวมรายการการคาของสนคาและบรการ และเงนชวยเหลอจากปจเจกชนและรฐบาลใหกบชาวตางชาต (-) และเงนชวยเหลอทไดรบจากชาวตางชาต (+)▫ การสงออกสนคาและบรการจะปรากฎในบญชเดนสะพดในฐานะเจาหน (+) เพราะน าไปสรายรบของการช าระเงนจากตางประเทศ

▫ การน าเขาสนคาและบรการจะปรากฎในบญชเดนสะพดในฐานะลกหน (-) เพราะน าไปสการช าระเงนใหแกตางประเทศ

• การขาดดลการคา (Trade Deficit) คอ สถานการณทการสงออกสทธมคาเปนลบ Imports > Exports

• การเกนดลการคา (Trade Surplus) คอ สถานการณทการสงออกสทธเปนบวกExports > Imports

• การไดดลการคา (Balanced Trade) หมายถงการทการสงออกสทธเทากบ 0 หรอ การทมลคาการสงออกมคาเทากบมลคาการน าเขาพอด

ธปท. 2556

ปจจยทมผลกระทบตอการสงออกสทธ• รสนยมของผบรโภคเกยวกบสนคาทผลตในประเทศกบสนคาทผลตตางประเทศ

• ราคาของสนคาทผลตในประเทศกบราคาสนคาทผลตในตางประเทศ

• อตราแลกเปลยนทประชาชนของประเทศนนใชในการทท าใหเงนตราในประเทศไปซอสนคาตางประเทศได

• รายไดของผบรโภคในประเทศและตางประเทศ

• ตนทนในการขนสงสนคาจากประเทศหนงไปอกประเทศหนง

• นโยบายของรฐบาลของประเทศนนเกยวกบการคาระหวางประเทศ

บญชทน (Capital Account)

• เปนรายการแสดงการเปลยนแปลงสนทรพยของประเทศนนในตางประเทศ และสนทรพยของตางประเทศในประเทศนน รวมถงการลงทนโดยตรง (เชน สงกอสรางของโรงงานตางประเทศ)

• เงนทนไหลออกสทธ (Net Capital Outflow) หมายถงการซอสนทรพยตางประเทศของผทมถนฐานอยภายในประเทศลบดวยการซอสนทรพยภายในประเทศโดยชาวตางชาตเชน ▫ ชาวอเมรกนซอหนของบรษทโตโยตา—การซอนนท าใหปรมาณเงนทนไหลออกจากประเทศอเมรกาเพมขน

▫ ชาวญปนซอพนธบตรของประเทศอเมรกา—การซอจากประเทศญปนท าใหเงนทนไหลเขามาในประเทศอเมรกาเพมขน (ปรมาณการไหลออกของเงนทนลดลง)

ธปท. 2556

ปจจยทมผลตอการไหลเขา-ออกของเงนทน

• อตราดอกเบยทแทจรง (The Real Interest Rates) ซงเปนผลตอบแทนของสนทรพยแนวโนมอตราแลกเปลยน

• ความเสยงของเศรษฐกจและการเมองในการถอสนทรพยในตางประเทศทไดคาดเอาไว

• นโยบายของรฐบาลทมผลกระทบตอการถอครองสนทรพยในประเทศของชาวตางชาต

บญชทนส ารองระหวางประเทศ (Foreign Reserve)• เปนบนทกรายการเกยวกบการไหลเขาออกของทนส ารองระหวางประเทศ

• หนาทส าคญคอขจดรายรบ – รายจายของบญชดลการช าระเงนใหเปนดลการช าระเงนทสมดล

• ประกอบดวย▫ ทองค าทเปนหลกทรพยเงนตรา (monetary gold)

▫ เงนตราตางประเทศบางสกลทยอมรบกนแพรหลายในการช าระหนระหวางประเทศ

▫ หลกทรพยระยะสนและระยะยาวทมเงนตนและผลตอบแทนเปนเงนตราตางประเทศ

▫ เงนฝากธนาคารพาณชยซงตองช าระเงนตนและผลตอบแทนเปนเงนตราตางประเทศ

▫ สทธถอนเงนจากกองทนการเงนระหวางประเทศ

ทมา : Economics for everyday life, วรลกษณ หมะกลส

ประชาชาตธรกจออนไลน, เม.ย. 56

ดลการช าระเงนระหวางประเทศ

• ความไมสมดลของดลการช าระเงนระหวางประเทศ หมายถงการเกดภาวะเกนดล หรอขาดดลของดลการช าระเงนระหวางประเทศ การขาดดลการช าระเงนระหวางประเทศเกดจากสาเหตใหญๆ หลายประการ มผลกระทบตอฐานะทางเศรษฐกจของประเทศ ซงตองหาทางแกไข

• สภาพดลการช าระเงนระหวางประเทศในปจจบนของประเทศตางๆ มทงการขาดดลและเกนดล ซงประเทศทพฒนาแลวสวนใหญไมตองพงพงการคาระหวางประเทศมาก ในขณะทประเทศก าลงพฒนาสวนใหญตองพงพงการคาระหวางประเทศมาก

สาเหตการขาดดลการช าระเงนระหวางประเทศ• การเปลยนแปลงทางโครงสรางเศรษฐกจไดแกการลดลงของการสงสนคาและบรการออกและการเพมขนของการสงสนคาเขา การเปลยนแปลงทางดานการบรโภคและการตองพงพาความรและเทคโนโลยจากตางประเทศ

• ความผนผวนทางเศรษฐกจและการเงน ไดแก การเกดภาวะเศรษฐกจตกต า ภาวะเงนเฟอ การวางงาน การเปลยนแปลงทางดานการเงนระหวางประเทศ เชน ลดคาเงน การเปลยนแปลงอตราการแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ

• การเปลยนแปลงทางดานการเมองการปกครองไดแก การเกดความไมสงบภายในประเทศ การไมมเสถยรภาพทางการเมอง การเกดกรณพพาทกบตางประเทศ ซงมผลท าใหตางประเทศไมกลาเขามาลงทน และคนในประเทศพากนน าเงนออกไปนอกประเทศ

Balance of Payment

ธปท. 2556