Edebe · Web viewEconomía. 4º. ESO. PROGRAMACIÓN DE AULA . Programación das unidades didácticas. edebé On. Unidade 1: A ECONOMÍA E OS SISTEMAS ECONÓMICOS. OBXECTIVOS EN TERMOS

Programación de aula Economía – 4ESO

Economía

4º ESO

PROGRAMACIÓN DE AULA Programación das unidades didácticas

edebé On

1

Programación de Aula Economía – 4.º ESO

2


Unidade 1: A ECONOMÍA E OS SISTEMAS ECONÓMICOS

OBXECTIVOS EN TERMOS DE COMPETENCIAS / IIMM- Recoñece a escaseza de recursos e a necesidade de elixir e tomar decisións como as claves dos problemas básicos de toda economía e comprende que toda elección supón renunciar a outras alternativas e que toda decisión ten consecuencias. (Competencia de comunicación lingüística / Intelixencia lingüística e verbal).- Diferencia formas diversas de abordar e resolver problemas económicos e identifica as súas vantaxes e inconvenientes, así como as súas limitacións. (Competencia de comunicación lingüística / Intelixencia lingüística e verbal).- Comprende e utiliza correctamente diferentes termos da área da economía. (Competencia de comunicación lingüística / Intelixencia lingüística e verbal).- Diferenza entre economía positiva e economía normativa. (Competencia de comunicación lingüística / Intelixencia lingüística e verbal).- Representa e analiza graficamente o custo de oportunidade mediante a Fronteira de Posibilidades de Produción. (Competencia de comunicación lingüística / Intelixencia lingüística e verbal).- Representa as relacións que se establecen entre as economías domésticas e as empresas. (Competencia aprender a aprender / Intelixencia Intrapersoal).- Aplica razoamentos básicos para interpretar problemas económicos provenientes das relacións económicas da súa contorna. (Competencia aprender a aprender / Intelixencia Intrapersoal).- Identifica e valora a influencia que ten o sistema económico vixente nun determinado país ou rexión na vida dos cidadáns que residan nel. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Distingue os diferentes papeis que ten unha persoa na economía segundo actúe como traballador, consumidor etc. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Valora a importancia que teñen as actuacións dos diferentes axentes económicos no resto de axentes da economía. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Recoñece a existencia de desigualdades na distribución da renda e identifícaas como un dos principais problemas económicos. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).

3


CONTIDOS CRITERIOS DE AVALIACIÓN ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE

Ideas económicas básicas

A Economía e o seu impacto na vida dos cidadáns.

A escaseza, a elección e a asignación de recursos.

O custo de oportunidade.

Como se estuda en Economía.

Un achegamento aos modelos económicos.

As relacións económicas básicas e a súa representación.

Explicar a Economía como ciencia social valorando o impacto permanente das decisións económicas na vida dos cidadáns.

Coñecer e familiarizarse coa terminoloxía económica básica e co uso dos modelos económicos.

Tomar conciencia dos principios básicos da Economía a aplicar nas relacións económicas básicas cos condicionantes de recursos e necesidades.

Recoñece a escaseza de recursos e a necesidade de elixir e tomar decisións como as claves dos problemas básicos de toda Economía e comprende que toda elección supón renunciar a outras alternativas e que toda decisión ten consecuencias.

Diferencia formas diversas de abordar e resolver problemas económicos e identifica as súas vantaxes e inconvenientes, así como as súas limitacións.

Comprende e utiliza correctamente diferentes termos da área da Economía.

Diferenza entre Economía positiva e Economía normativa.

Representa e analiza graficamente o custo de oportunidade mediante a Fronteira de Posibilidades de Produción.

Representa as relacións que se establecen entre as economías domésticas e as empresas.

Aplica razoamentos básicos para interpretar problemas económicos provenientes das relacións económicas da súa contorna.

4


Ensinanzas Transversais

Actitude emprendedora: desenvolver procesos creativos e en colaboración que fomenten a iniciativa persoal.

Educación cívica e cidadá: implicarse nos diálogos e debates manifestando respecto e tolerancia e valorando as intervencións dos outros.

Tecnoloxías da información e da comunicación: familiarizarse coa procura responsable de información en Internet, e compartila a través das canles máis adecuadas.

ÁGORA: - Averiguar que requisitos se deben cumprir en España para cobrar o chamado subsidio de desemprego, destinado a proporcionar recursos a quen quedan no paro mentres atopan outro traballo, e cal é a súa duración máxima. Razoar a resposta á pregunta: Cres que este subsidio é unha medida solidaria?

- En España hai unha gran rede de espazos protexidos, con 15 parques nacionais e multitude de parques naturais. Algúns espazos están catalogados como reserva da biosfera. Razoar a resposta ás preguntas: A que factor produtivo corresponden estes espazos protexidos? Por que resulta tan necesaria para a economía e a sociedade en xeral a conservación destes espazos?

5


Secuencia Didáctica: ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE e RECURSOS DIDÁCTICOSFase Finalidade Descrición da actividade Recursos

INICIAL Contextualización

- Ler un o titular de prensa proposto e responder: «Penso». Consideras xusta esta situación?, «Interésame». A que cres que se debe isto?, «Investigo». Quen son as dez persoas máis ricas do mundo e canto diñeiro acumulan?

- Libro alumno. POD.

Exploración de coñecementos previos.

- Reflexionar en grupo como as persoas millonarias adquiriron a súa fortuna. - Libro alumno. POD.

Motivación inicial

- Realizar un debate na clase sobre as posibles solucións para que a riqueza se distribúa con máis igualdade.


DESENVOLVEMENTO Introdución de novos contidos.

- Facer unha lista das necesidades que se teñen na vida diaria. Clasificalas segundo a pirámide de necesidades de Maslow.- Razoar como pode afectar á economía o feito de que un partido político ou outro gañe as eleccións no concello e se isto pode influír na propia vida.- Razoar cal das tres preguntas básicas da economía está peor resolta.- Explicar como ilustrarías o concepto de custo de oportunidade se un sábado pola noite te quedas estudando na casa para un exame que tes o luns.- Explicar cal é a principal característica do feudalismo como sistema económico.- Investigar en Internet sobre a situación económica de Corea do Norte.- Utilizar Internet para facer unha lista de países que ao longo do século XX tiveron nalgún momento un sistema económico de planificación central.- Sinalar tres das principais vantaxes do sistema capitalista.- Explicar que influencia ten a formación que recibiu unha persoa ao longo da súa vida dentro do factor traballo. - Argumentar por que é necesario que a dotación de capital de infraestruturas (estradas, vías férreas, aeroportos etc.) a realice o Estado en lugar do sector privado.

- Libro alumno. POD- Ligazón internet. Libro dixital-Libro alumno. Libro dixital. Ligazóns internet

Estruturación dos coñecementos.

- Imaxinar que se está vivindo en Atapuerca durante a Idade de Pedra. Cres que nun sitio como ese tería sentido a economía? Por que? - Explicar que relación teñen coa economía os estudos que realizas actualmente e que influencia teñen as horas que dedicas ao estudo na túa vida futura?- Reflexionar a que se debe que hoxe en día a pregunta sobre como producir traspase fronteiras e os mercados alagáronse de produtos.- Explicar cal é o custo de oportunidade de que o Concello da túa localidade dedique unha partida de 100 000 € a arranxar os parques e xardíns dun barrio. Pensar en diversas alternativas posibles.- Argumentar que opinión merece o dilema entre «canóns ou manteiga», en

- Libro alumno. MC.- Ligazóns internet

6


canto á mellor decisión a tomar polo Estado.- Identificar na propia contorna actividades relacionadas coa economía de subsistencia.- Buscar en Internet se é o mesmo o sistema económico escravista que a escravitude, e se se pode considerar que os Estados Unidos do século XIX era unha economía escravista.- Mirar a táboa de vantaxes e inconvenientes do sistema de planificación central que aparece no texto e argumentar se este sistema é positivo en termos xerais ou negativo.- Explicar como responde o sistema económico capitalista ás tres preguntas básicas da economía.- Buscar información en Internet, na web da Seguridade Social, sobre as prestacións por maternidade que se ofrecen en España dentro do estado do benestar.- Explicar para que serve o subsidio de desemprego.- Buscar cal foi a principal achega de Keynes.- Argumentar, desde o punto de vista do custo de oportunidade, a decisión dalgúns Estados de producir armamento á conta de sacrificar outros produtos. Explicar a propia opinión sobre o tema.- Buscar en Internet información sobre tres empresas da propia localidade, e describir a actividade á que se dedican.- Analizar a intervención dos membros da propia familia no fluxo circular da renda, tanto nas súas relacións coas empresas como co Estado.- Identificar no gráfico dado as operacións que se realizan sen que se reciba directamente a cambio unha cantidade de diñeiro. Recoñecer o axente que as realiza e o nome que reciben estas operacións. - Buscar canto subiu o prezo da vivenda na propia comunidade desde o ano 2000 ata o 2008 e explicar as consecuencias que tivo esa subida na economía posterior.- Completar a gráfica dada que representa a evolución do PIB español ata o momento actual e explicar como evolucionou o ciclo económico a partir de 2015.- Mirar con atención o seguinte vídeo: http://links.edebe.com/kg9x8a e explicar cales son as causas da última crise e en que modalidade encadraríase.- Buscar información sobre a moeda virtual bitcoin e argumentar se pode dar lugar a algún tipo de especulación.- Argumentar que condicións se deben dar durante unha crise para que un goberno expóñase establecer un corralito.

7

http://links.edebe/


SÍNTESE Aplicación do coñecemento. Avaliación.

- Realizar os apartados de economía ao teu alcance. - Completar as actividades das apartado «Actividades finais».- Completar as actividades do apartado «Pon a proba as túas competencias».- Reflexionar sobre os coñecementos aprendidos.

- Libro alumno.

8


OUTRAS ACTIVIDADESCOMPETENCIAS E INTELIXENCIAS MÚLTIPLES

PBL: Ler un texto relacionado coa crise das hipotecas lixo ou subprime e a partir del informarse sobre a orixe da crise nas ligazóns de Internet: http://links.edebe.com/vt4 e http://links.edebe.com/apjvx. Contestar as preguntas razoando as respostas: Como definirías o termo «hipoteca lixo» ou «subprime»? Por que as chamadas hipotecas lixo deron lugar a unha crise? Cando se producía a burbulla inmobiliaria, en que fase do ciclo estaba a economía? Como evolucionou o ciclo económico tras o estalido da burbulla inmobiliaria? Esta crise pasará á historia da economía, como o fixo a crise de 1929? Realizar na clase un debate sobre as causas profundas da crise económica e investigar as consecuencias que tivo para a economía da vosa comunidade. Para iso, podedes pedir información aos membros da vosa familia. Presentar un resumo dos resultados do debate nun mural que colgaredes na clase.

PON A PROBA AS TÚAS COMPETENCIAS

• Ler atentamente o artigo Como o capitalismo enterrou a Mao: Os emprendedores esquecidos de China e responder as preguntas relacionadas co tema.

• Observar con detemento o gráfico extraído do Instituto Nacional de Estatística onde se mostra a evolución da economía española no período comprendido entre 2006 e 2015, e responder as preguntas que se expoñen.

ACTIVIDADES PARA O DESENVOLVEMENTO DAS IIMM• Facer unha lista das necesidades que se teñen na vida diaria. Clasificalas segundo a pirámide de necesidades

de Maslow.• Imaxinar que se está vivindo en Atapuerca durante a Idade de Pedra. Cres que nun sitio como ese tería sentido

a economía? Por que? • Explicar que relación teñen coa economía os estudos que realizas actualmente e que influencia teñen as horas

que dedicas ao estudo na túa vida futura?• Razoar como pode afectar á economía o feito de que un partido político ou outro gañe as eleccións no concello e

se isto pode influír na propia vida.• Reflexionar a que se debe que hoxe en día a pregunta sobre como producir traspase fronteiras e os mercados

alagáronse de produtos.• Razoar cal das tres preguntas básicas da economía está peor resolta.• Explicar cal é o custo de oportunidade de que o Concello da túa localidade dedique unha partida de 100 000 € a

arranxar os parques e xardíns dun barrio. Pensar en diversas alternativas posibles.• Identificar na propia contorna actividades relacionadas coa economía de subsistencia.• Investigar en Internet sobre a situación económica de Corea do Norte.• Utilizar Internet para facer unha lista de países que ao longo do século XX tiveron nalgún momento un sistema

económico de planificación central.

9

http://links.edebe.com/apjvx

http://links.edebe.com/vt4


• Mirar a táboa de vantaxes e inconvenientes do sistema de planificación central que aparece no texto e argumentar se este sistema é positivo en termos xerais ou negativo.

• Buscar información en Internet, na web da Seguridade Social, sobre as prestacións por maternidade que se ofrecen en España dentro do estado do benestar.

• Explicar para que serve o subsidio de desemprego.• Buscar cal foi a principal achega de Keynes.• Argumentar, desde o punto de vista do custo de oportunidade, a decisión dalgúns Estados de producir

armamento á conta de sacrificar outros produtos. Explicar a propia opinión sobre o tema.• Explicar que influencia ten a formación que recibiu unha persoa ao longo da súa vida dentro do factor traballo.• Argumentar por que é necesario que a dotación de capital de infraestruturas (estradas, vías férreas, aeroportos

etc.) realícea o Estado en lugar do sector privado.• Analizar a intervención dos membros da propia familia no fluxo circular da renda, tanto nas súas relacións coas

empresas como co Estado.• Identificar no gráfico dado as operacións que se realizan sen que se reciba directamente a cambio unha

cantidade de diñeiro. Recoñecer o axente que as realiza e o nome que reciben estas operacións. • Completar a gráfica dada que representa a evolución do PIB español ata o momento actual e explicar como

evolucionou o ciclo económico a partir de 2015.• Mirar con atención o seguinte vídeo: http://links.edebe.com/kg9x8a e explicar cales son as causas da última crise

e en que modalidade se encadraría.• Buscar información sobre a moeda virtual bitcoin e argumentar se pode dar lugar a algún tipo de especulación.• Argumentar que condicións se deben dar durante unha crise para que un goberno se formule establecer un

corralito.• Explicar o feito que o ouro teña un valor moi elevado respecto á auga utilizando os conceptos de necesidade e

escaseza.• Pensar en dúas necesidades sociais e outras dúas de autorrealización que teñas activadas. Así como a maneira

de satisfacelas.• O concepto de custo de oportunidade está presente en todas as decisións que tomamos, como renuncia ás

outras alternativas. Se tomases a decisión de iniciar estudos universitarios, a que alternativas renunciarías?• Buscar información en Internet sobre a evolución do capitalismo, desde os seus inicios na Revolución Industrial

ata a actualidade. Elaborar unha cronoloxía dos sucesos máis relevantes.• Ler o titular de prensa e o vídeo relacionado e responder as cuestións expostas.• Razoar se se pode considerar o fluxo circular da renda como un modelo económico.• Buscar en Internet os seguintes conceptos: capital humano, xestión do coñecemento, “Know how” (saber facer) e

explicar a súa relación co factor traballo.

10

http://links.edebe/


CULTURA DO PENSAMENTO RUTINA DO PENSAMENTO: «Penso – Interésame – Investigo»

Finalidade: Profundar na capacidade de observación. Xerar interese para investigar a temática proposta.

Actividades: Ler o titular de prensa dado e responder as cuestións: Penso. Consideras xusta esta situación?, interésame. A que cres que se debe isto?, e investigo. Quen son as dez persoas máis ricas do mundo e canto diñeiro acumulan?

DESTREZA DE PENSAMENTO: reflexionar en grupo como as persoas millonarias adquiriron a súa fortuna.

REFLEXIONA: Realizade na clase un debate sobre as posibles solucións para que a riqueza se distribúa con máis igualdade.

EDUCACIÓN EMOCIONAL(Emocionándonos)

Permíteme que insista… pero Eu sinto!

Competencia: Conciencia emocional: percepción e expresión emocional: recoñecer de forma consciente as emocións e identificalas nun mesmo e nos demais. O que sentimos. Poñer nome ás emocións que sentimos. Vocabulario emocional, Identificar e ser consciente das emocións das demais persoas. Conciencia do propio estado emocional. Comprender o significado e as vantaxes ou desvantaxes de cada unha das emocións.

Obxectivos: Recoñecer as propias emocións. Tomar conciencia dos cambios fisiolóxicos que producen as emocións en cada un deles.

Actividade: Nesta actividade aprenderemos a dar nome ao que sentimos e transmitimos. Recoñeceremos nosas propias emocións e as das demais persoas que comparten aula connosco. Para iso servirémonos dunha pequena reflexión inicial: Permíteme que insista…pero Eu sinto! Claro que sinto…e todas as persoas que están ao meu redor. As emocións forman parte da nosa vida desde o momento en que nacemos e acompáñannos ata o momento de marcharnos. É moi importante coñecelas e recoñecelas para así poder interiorizalas e darlles resposta. Desde pequenos ensínannos a ler e escribir…pero non nos ensinan a sentir. Con esta actividade comezamos unha bonita viaxe ao mundo das emocións, déixate levar…pero sobre todo, déixate sentir.

11


ATENCIÓN Á DIVERSIDADE ADAPTACIÓN CURRICULAR Básica:

- Completar as frases utilizando as palabras que se indican.- Asociar cada un dos sistemas económicos que aparecen coas súas características.- Indicar se as afirmacións son verdadeiras ou falsas.- Indicar que opción completa as proposicións.- Indicar no gráfico as operacións que se indican.- Unir os factores produtivos que aparecen pertencentes a unha explotación agrícola coas categorías propostas.

Ampliación:

Observar as gráficas correspondentes á evolución do Produto Interior Bruto (PIB) de Estados Unidos entre 1920 e 1940 e á crise global de 1929 e contestar as cuestións que expoñen.

ACTIVIDADES PARA A PREVENCIÓN DE DIFICULTADES DE APRENDIZAXE (Enfoque preventivo)

- Para profundar en cuestións relacionadas cos sistemas económicos, visionar algún dos seguintes vídeos sobre os sistemas económicos:

http://links.edebe.com/c9pghttp://links.edebe.com/ua9khttp://links.edebe.com/jcahttp://links.edebe.com/cwjepdhttp://links.edebe.com/w6kgr

AVALIACIÓN DA UD DAS COMPETENCIAS/ IIMM• Ficha de avaliación de contidos:Explicar a economía como ciencia social valorando o impacto permanente das decisións económicas na vida dos cidadáns.Coñecer e familiarizarse coa terminoloxía económica básica e co uso dos modelos económicos.

• Rúbrica da unidade didáctica 1• Ficha de avaliación de Competencias.• Rúbrica do os proxectos.• Rúbricas de habilidades xerais.• Avaliación das CB/IM. Rexistro individual.

12


Tomar conciencia dos principios básicos da economía a aplicar nas relacións económicas básicas cos condicionantes de recursos e necesidades.Recoñecer as características dos principais sistemas económicos para poder valorar o impacto das decisións económicas na vida dos cidadáns.Recoñecer os diferentes roles que asume un individuo no sistema económico e a interdependencia das súas actuacións co resto do mundo e a contorna, para valorar as desigualdades no acceso aos recursos e a distribución da riqueza.

• Observación de adquisición de contidos.• Xerador de actividades.

• Avaliación das CB/IM. Rexistro do grupo clase.• Arquivo de aprendizaxe (portfolio) e Arquivo

electrónico (e-portfolio).Informe de avaliación.

FOMENTO DA LECTURA E DESENVOLVEMENTO DA EXPRESIÓN ORAL/ESCRITA.

Lectura

• Lectura comprensiva de información sobre temas relacionados con economía.

• Lectura comprensiva de información propia do ámbito da economía.

• Lectura comprensiva textos económicos.

• Lectura de información diversa procedente de páxinas web propostas para obter ou ampliar información, investigar e acceder a recursos de cartografía online.

• Utilización de estratexias de comprensión lectora: Lectura silenciosa (autorregulación da comprensión). Elaboración de sínteses, esquemas, resumos (conciencia da propia comprensión).

Expresión

• Exposición oral e escrita en razoamentos, en actividades e traballos individuais, actividades en grupo etc.

• Expresión adecuada oral e escrita das aprendizaxes, utilizando un vocabulario preciso.

• Exposición oral e escrita con diferentes finalidades: informar, instruír, compartir etc.13


TIC Cre@ctividad: construír unha gráfica sobre a evolución nos últimos anos da economía de España ou da comunidade autónoma, elaborar gráficas propias usando unha folla de cálculo ou un programa de elaboración de gráficos. Buscar datos sobre o crecemento económico e explicar en que períodos houbo unha recesión en España ou na túa comunidade autónoma e describir os ciclos económicos que se sucederon en España ou na comunidade nos últimos anos.

Investigar en Internet sobre a situación económica de Corea do Norte.Utilizar Internet para facer unha lista de países que ao longo do século XX tiveron nalgún momento un sistema económico de planificación central.Buscar información en Internet, na web da Seguridade Social, sobre as prestacións por maternidade que se ofrecen en España dentro do estado do benestar.Buscar en Internet información sobre tres empresas da propia localidade, e describir a actividade á que se dedican.Mirar con atención o seguinte vídeo: http://links.edebe.com/kg9x8a e explicar cales son as causas da última crise e en que modalidade encadraríase.Ler o titular de prensa e o vídeo relacionado e responder as cuestións expostas.Buscar en Internet as predicións que fixo Karl Marx sobre o sistema capitalista e responder as cuestións.Buscar en Internet as principais prestacións do estado do benestar en España e en Estados Unidos. Para o caso español podes usar a páxina da Seguridade Social (www.seg-social.es). Para o caso estadounidense pódeche servir o seguinte artigo: http://links.edebe.com/4jbx5.

14

http://links.edebe/


CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Explicar a Economía como ciencia social valorando o impacto permanente das decisións económicas na vida dos cidadáns.

Coñecer e familiarizarse coa terminoloxía económica básica e co uso dos modelos económicos.

Tomar conciencia dos principios básicos da Economía a aplicar nas relacións económicas básicas cos condicionantes de recursos e necesidades.

15


METODOLOXÍAMATERIAIS E RECURSOS ESPAZOS-TEMPOS ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS

Libro do alumno 4.º Economía.Libro Dixital Interactivo.Caderno Dixital Interactivo.Biblioteca de Recursos.Recursos para a aula.Material para traballar a Educación emocional.Proxectos de Aprendizaxe e servizo.Xerador de avaliacións.Portfolio e e-portfolio.Ordenador.Calculadora.Encerado dixital.Material manipulable e experimental propio da materia

3 horas semanais

- Aula

Adaptable segundo as necesidades da actividade (utilización de encerado dixital, traballo en grupo etc.).

- Espazos exteriores

Especialmente indicados para o traballo autónomo (bibliotecas, casa, salas de estudo…).

- Laboratorio

Adaptable segundo as necesidades da actividade (observación, práctica…).

- Traballo e actualización dos coñecementos previos.

- Organización e exposición de contidos seguindo unha secuencia lóxica e con rigor científico, con exemplos cotiáns, pequenos experimentos e soporte gráfico.

- Actividades diversificadas e organizadas por niveis de dificultade que traballan competencias, intelixencias múltiples, o desenvolvemento de habilidades científicas, o pensamento crítico e creativo, o traballo cooperativo, as TIC, a aprendizaxe-investigación fóra da aula, a iniciativa emprendedora nun proxecto real e os valores para unha nova sociedade.

16


PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓNESCRITOS ORAIS OUTROS

Tarefas diversas do alumno/a que realiza na actividade diaria da clase.Actividades diversas de avaliación de aprendizaxes e de competencias básicas.Proceso seguido na resolución de problemas.Actividades TIC: actividades e tests interactivos, resolución de problemas e ligazóns web.Caderno do alumno.Arquivo individual.Valoración da formulación e dos procesos seguidos, así como do resultado obtido.

Preguntas individuais e colectivas.Observación e valoración do grao de participación de cada alumno/a e a calidade das súas exposicións e intervencións na clase.

Ficha de rexistro individual. Rexistro para a avaliación continua do grupo clase.Autoavaliación (oral e escrita). Blog do profesor.Portfolio.Rúbrica de avaliación das Competencias da unidade.Rúbrica de avaliación trimestral das Competencias.Rúbrica de avaliación do Proxecto Emprendedor.Rúbrica de avaliación de habilidades xerais.

17


AVALIACIÓN DA PRÁCTICA DOCENTEADECUACIÓN Á PLANIFICACIÓN RESULTADOS

ACADÉMICOSPROPOSTAS DE MELLORA

Preparación da clase e os materiais didácticos.

Hai coherencia entre o programado e o desenvolvemento das clasesExiste unha distribución temporal equilibrada.O desenvolvemento da clase axústase ás características do grupo.

Utilización dunha metodoloxía adecuada.

Tivéronse en conta aprendizaxes significativas.Considérase a interdisciplinariedade (en actividades, tratamento dos contidos etc.).A metodoloxía fomenta a motivación e o desenvolvemento das capacidades do alumno/a.

Regulación da práctica docente.

Grao de seguimento dos alumnos.Validez dos recursos utilizados na clase para as aprendizaxes.Os criterios de promoción están acordados entre os profesores.

Avaliación das aprendizaxes e información que delas se lles dá aos alumnos e ás familias.

Os estándares están vinculados a competencias, criterios de avaliación e contidos.Os instrumentos de avaliación permiten rexistrar numerosas variábeis da aprendizaxe.Os criterios de cualificación están axustados á tipoloxía de actividades planificadas.Os criterios de avaliación e os criterios de cualificación déronselles a coñecer:- aos alumnos.- ás familias.

Utilización de medidas para a atención á diversidade.

Adóptanse medidas con antelación para coñecer as dificultades de aprendizaxe.Ofreceuse resposta ás diferentes capacidades e ritmos de aprendizaxe.As medidas e recursos ofrecidos foron suficientes.Aplica medidas extraordinarias recomendadas polo equipo docente atendendo aos informes psicopedagóxicos.

18


PROGRAMACIÓN DE APOIOS A NECESIDADES EDUCATIVAS ESPECIAIS Alumnos1 2 3 4 ...

- Atención individualizada na aula para a realización das actividades propostas.- Adaptación das actividades da programación.- Atención individualizada dentro/fóra da aula para a realización das actividades adaptadas.- Adaptación curricular significativa por necesidades educativas especiais.- Adaptación curricular por alta capacidade intelectual.- Adaptacións no material curricular por incorporación tardía no Sistema Educativo.- ….

19


Unidade 2: O ORZAMENTO FAMILIAR

OBXECTIVOS EN TERMOS DE COMPETENCIAS / IIMM- Elabora e realiza un seguimento a un orzamento ou plan financeiro personalizado, identificando cada un dos ingresos e gastos. (Competencia lóxica e matemática / Intelixencia matemática).- Utiliza ferramentas informáticas na preparación e desenvolvemento dun orzamento ou plan financeiro personalizado. (Competencia lóxica e matemática / Intelixencia matemática).- Manexa gráficos de análises que lle permiten comparar unha realidade personalizada coas previsións establecidas. (Competencia lóxica e matemática / Intelixencia matemática).- Comprende as necesidades de planificación e de manexo dos asuntos financeiros ao longo da vida. Dita planificación vincúlase á previsión realizada en cada unha das etapas de acordo coas decisións tomadas e a marcha da actividade económica nacional. (Competencia aprender a aprender / Intelixencia Intrapersoal).- Coñece e explica a relevancia do aforro e do control do gasto. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Analiza as vantaxes e inconvenientes do endebedamento valorando o risco e seleccionando a decisión máis adecuada para cada momento. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).

20



Economía persoal

Ingresos e gastos.

Identificación e control.

Xestión do orzamento.

Obxectivos e prioridades.

1. Realizar un orzamento persoal distinguindo entre os diferentes tipos de ingresos e gastos, controlar o seu grao de cumprimento e as posibles necesidades de adaptación.

2. Decidir con racionalidade ante as alternativas económicas da vida persoal relacionando estas con o benestar propio e social.

3. Expresar unha actitude positiva cara ao aforro e manexar o aforro como medio para alcanzar diferentes obxectivos.

1.1. Elabora e realiza un seguimento a un orzamento ou plan financeiro personalizado, identificando cada un dos ingresos e gastos.

1.2. Utiliza ferramentas informáticas na preparación e desenvolvemento dun orzamento ou plan financeiro personalizado.

1.3. Manexa gráficos de análises que lle permiten comparar unha realidade personalizada coas previsións establecidas.

2.1. Comprende as necesidades de planificación e de manexo dos asuntos financeiros ao longo da vida. Dita planificación vincúlase á previsión realizada en cada unha das etapas de acordo coas decisións tomadas e a marcha da actividade económica nacional.

3.1. Coñece e explica a relevancia do aforro e do control do gasto.

3.2. Analiza as vantaxes e inconvenientes do endebedamento valorando o risco e seleccionando a decisión máis adecuada para cada momento.

21






ÁGORA: O fomento do aforro. Unha das vantaxes de realizar un orzamento persoal é o fomento do aforro. Pensar nas cuestións Cres que o aforro é unha actitude responsable por parte dos cidadáns? Sería sempre unha irresponsabilidade dedicar todos os ingresos ao gasto? Por que? Comentar as respostas na clase.

22


Secuencia Didáctica: ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE E RECURSOS DIDÁCTICOSFase Finalidade Descrición da actividade Recursos

INICIAL Contextualización Observar con atención a fotografía. - Libro alumno. POD.


Responder as cuestións: «Vexo». Que situación aparece na imaxe? «Penso». Que ideas che suxire esta imaxe? «Pregúntome». Que preguntas acoden á túa mente despois de ver esta imaxe?


Motivación inicial Reflexionar en grupo. Realizar unha posta en común, coordinada polo profesor, en que se comparen as distintas ideas que a imaxe suxeriu e debátase se teñen algo de realidade. Para iso, podedes basearvos nas vosas propias experiencias.



- Poñer dous exemplos de gasto e outros dous de investimento que faga a túa familia. Explicar a diferenza entre gasto e investimento.- Elaborar unha gráfica onde apareza a evolución do Salario Mínimo Interprofesional español no últimos dez anos e argumentar se é satisfactoria dita evolución.- Investigar sobre os distintos complementos salariais que pode cobrar un traballador e razoar se están xustificados devanditos complementos.- Explicar as diferenzas entre os ingresos por nómina e os ingresos por actividades empresariais.- Pensar en que vantaxes ten para unha familia a confección dun orzamento.- Explicar que significado ten nun orzamento unha desviación negativa entre os gastos estimados e os reais.- Enumerar tres gastos nos que poidas ter practicamente a certeza de que o valor estimado coincidirá co valor real.



- Razoar por que é importante dedicar parte dos ingresos ao aforro.- Investigar se na case se aforrou e en que se investiron eses aforros. Realizar unha posta en común en clase para ver as alternativas que aparecen e relacionalas coas estudadas no libro.- Investigar a que van destinadas as distintas achegas que fai o traballador á Seguridade Social e que aparecen incluídas na nómina.- Razoar se un traballador pode cobrar todo o seu salario en especie ou hai un tope máximo e que diferenza existe entre salario en especie e percepcións extrasalariais.- Preguntar se na familia se obteñen algún tipo de ingresos financeiros e comentar a súa procedencia.- Teclear nun buscador «Enquisa de orzamentos familiares» e acceder á


23


páxina correspondente do Instituto Nacional de Estatística. Pescudar en que apartados se gastan máis diñeiro as familias españolas.- A partir da web do Instituto Nacional de Estatística (INE), pescudar os principais capítulos de gasto das familias en Galicia.- Razoar se se está de acordo coa afirmación que a Educación Infantil, Primaria e Secundaria é gratuíta. - Reflexionar sobre canto costa aproximadamente unha liña de teléfono móbil? E unha conexión a Internet? Pensas que o prezo destes servizos é caro ou barato?- Razoar por que se di que o orzamento é unha ferramenta de control, que se controla con el e como se fai.- Razoar se é mellor pasarse ou quedar curto nas previsións que se realizan nun orzamento en canto aos gastos e en canto aos ingresos.


- Realizar os apartados de economía ao teu alcance. - Completar as actividades das apartado «Actividades finais». - Completar as actividades do apartado «Pon a proba as túas competencias».- Reflexionar sobre os coñecementos aprendidos.

- Libro alumno.

24



PBL: O aforro para comprar unha vivenda. Investigar que é unha conta vivenda: cales son as súas vantaxes, quen a pode abrir, cal é o seu obxecto e que prazo existe para mantela aberta. Calcular a cantidade mensual que debería aforrar a familia do exemplo para adquirir a súa nova vivenda no prazo que se marcou. Elaborar un posible orzamento mensual para esta familia, tendo en conta os datos do enunciado, o aforro extraordinario que debe facer e os gastos normais dunha familia destas características. Realizar na clase un debate sobre as vantaxes e inconvenientes de vivir nunha vivenda de aluguer ou nunha de propiedade. Debedes valorar cal das dúas modalidades xera máis gastos para unha familia.

PON A PROBA AS TUAS COMPETENCIAS

• Elaborar un persoal como a proposta para o orzamento persoal e contestar as preguntas que se formulan.

ACTIVIDADES PARA O DESENVOLVEMENTO DAS IIMM• Poñer dous exemplos de gasto e outros dous de investimento que faga a túa familia. Explicar a diferenza entre

gasto e investimento.• Elaborar unha gráfica onde apareza a evolución do Salario Mínimo Interprofesional español nos últimos dez anos

e argumentar se é satisfactoria dita evolución.• Investigar sobre os distintos complementos salariais que pode cobrar un traballador e razoar se están

xustificados devanditos complementos.• Explicar as diferenzas entre os ingresos por nómina e os ingresos por actividades empresariais.• Pensar en que vantaxes ten para unha familia a confección dun orzamento.• Explicar que significado ten nun orzamento unha desviación negativa entre os gastos estimados e os reais.• Enumerar tres gastos nos que poidas ter practicamente a certeza de que o valor estimado coincidirá co valor

real.• Razoar por que é importante dedicar parte dos ingresos ao aforro.• Investigar se na casa se aforrou e en que se investiron eses aforros. Realizar unha posta en común en clase

para ver as alternativas que aparecen e relacionalas coas estudadas no libro.• Investigar a que van destinadas as distintas achegas que fai o traballador á Seguridade Social e que aparecen

incluídas na nómina.• Razoar se un traballador pode cobrar todo o seu salario en especie ou hai un tope máximo e que diferenza existe

entre salario en especie e percepcións extrasalariais.• Preguntar se na familia se obteñen algún tipo de ingresos financeiros e comentar a súa procedencia.• Teclear nun buscador «Enquisa de orzamentos familiares» e acceder á páxina correspondente do Instituto

Nacional de Estatística. Pescudar en que apartados gastan máis diñeiro as familias españolas.• A partir da web do Instituto Nacional de Estatística (INE), pescudar os principais capítulos de gasto das familias

25


en Galicia.• Razoar se se está de acordo coa afirmación que a Educación Infantil, Primaria e Secundaria é gratuíta.• Reflexionar sobre canto custa aproximadamente unha liña de teléfono móbil, e unha conexión a Internet. Pensas

que o prezo destes servizos é caro ou barato?• Razoar por que se di que o orzamento é unha ferramenta de control, que se controla con el e como se fai.• Razoar se é mellor pasarse ou quedar curto nas previsións que se realizan nun orzamento en canto aos gastos e

en canto aos ingresos.• Explicar as diferenzas entre consumo e investimento propoñendo exemplos.• Clasificar as actividades propostas en consumo ou investimento.• Ler o artigo proposto en Internet e responder as preguntas que se expoñen sobre el dilema entre consumir e

aforrar que non só se aplica ás familias, senón que tamén é algo que se expoñen os gobernos. • Explicar as vantaxes e os inconvenientes de gardar os aforros debaixo do colchón.• Explicar que se entende por “cultura do aforro”.• Observar a imaxe proposta e relacionala cos contidos tratados na unidade.• Responder: Que gastos supoñen unha maior porcentaxe da renda dispoñible dos españois, os de educación ou

os de alimentación? A que se debe a diferenza?• Poñer dous exemplos de investimentos que poida facer unha familia en produtos financeiros.• Ler a noticia proposta e responder as cuestións que se expoñen.• Explicar que é o risco dun investimento familiar e poñer un exemplo de investimento arriscado e outro de

investimento seguro.• Explicar por que a adquisición dunha vivenda por parte dunha familia se considera sempre un investimento.• Citar cales son as tres grandes modalidades de investimento que normalmente realiza unha economía familiar.• Buscar que é o salario mínimo interprofesional e cal é o seu valor no momento actual.• Investigar en Internet as limitacións que existen sobre as horas extraordinarias. Podes miralo, por exemplo, na

páxina do Ministerio de Emprego e Seguridade Social. • Investigar que vantaxes ten para un traballador cotizar á Seguridade Social no réxime xeral fronte ao réxime de

autónomos. Podes informarte na web da Seguridade Social.• Explicar que son as transferencias do Estado e se coñeces a alguén da túa contorna familiar que o cobre.• Buscar en Internet o valor actual do Euribor a un ano e responder as situacións que se expoñen.• Organizar por categorías os gastos que se realizan na túa familia, e despois ordénaos por importancia. • Ler o artigo do diario ABC titulado «A economía sumerxida move máis de catro millóns de empregos» e

responder as cuestións que se expoñen.• Observar a imaxe e responder as cuestións que se expoñen.• Explicar como inflúe a extensión do estado de benestar no gasto das familias en saúde e educación.• Ler as afirmacións propostas e dicir se son verdadeiras ou falsas.

26


CULTURA DO PENSAMENTORUTINA DO PENSAMENTO: «Vexo-Penso-Pregúntome»


Actividades: Observar con atención a fotografía.

DESTREZA DE PENSAMENTO: Responder as cuestións: Vexo. Que situación aparece na imaxe?, Penso. Que ideas che suxire esta imaxe?. Pregúntome. Que preguntas acoden á túa mente despois de ver esta imaxe?

REFLEXIONA: Reflexionar en grupo. Realizar unha posta en común, coordinada polo profesor, en que se comparen as distintas ideas que a imaxe suxeriu e debátase se teñen algo de realidade. Para iso, podedes basearvos nas vosas propias experiencias.

EDUCACIÓN EMOCIONAL(EmocionAndonos)

Un, dous, tres… responde outra vez.

Competencia: Conciencia emocional. Percepción e expresión emocional: recoñecer de forma consciente as emocións e identificalas nun mesmo e nos demais. O que sentimos. Poñerlles nome ás emocións que sentimos. Vocabulario emocional, Identificar e ser consciente das emocións das demais persoas. Conciencia do propio estado emocional. Comprender o significado e as vantaxes ou desvantaxes de cada unha das emocións.

Obxectivos: Canalizar e interiorizar as nosas emocións. Dar resposta a estas a través dunha boa profundización.

Actividade: Nesta actividade aprenderemos a canalizar e interiorizar as nosas emocións para conseguir darlles unha resposta apropiada. Cando falamos do corazón e de emocións, podemos dicir que é máis difícil dar unha resposta en firme. Non existe a resposta correcta ou incorrecta neste sentido, pero si distintas formas de actuar que poden ser canalizadas para responder dunha “mellor maneira” ao que está a sentir o noso corazón.

27



- Completar as frases coas palabras que se indican.- Asociar cada unha das actividades económicas dunha familia cos tres conceptos (consumo, investimento e aforro).- Indicar se as afirmacións son verdadeiras ou falsas.- Das fontes de ingresos proporcionadas, indicar cales son salario e cales non.- Clasificar os conceptos de orzamento familiar dun mes como ingresos ou gastos estimados e calcular o total de ingresos, o total de gastos e o posible aforro obtido.- Indicar que sucede cos casos propostos para un orzamento familiar correspondente ao mes de xaneiro e explicar como solucionar as posibles desviacións orzamentarias.

Ampliación:

Ler o texto sobre a Enquisa de Condición de Vida e responder as cuestións que se expoñen.Observar a gráfica tomada da Enquisa de Condicións de Vida e contestar as cuestións que se formulan.


- Para afondar en cuestións relacionadas cos gastos familiares e o orzamento familiar: ler algún dos textos das seguintes ligazóns:

http://links.edebe.com/a8xxehttp://links.edebe.com/6wfhttp://links.edebe.com/bkcehttp://links.edebe.com/3jcfk

Deseguido, pedirlles aos alumnos que expoñan os seus gastos e que elaboren o seu propio orzamento.

AVALIACIÓN DA UD DAS COMPETENCIAS/ IIMM• Ficha de avaliación de contidos:Realizar un orzamento persoal distinguindo entre os diferentes tipos de ingresos e gastos, controlar o seu grao de cumprimento e as posibles necesidades de adaptación.

• Rúbrica da unidade didáctica 2.• Ficha de avaliación de Competencias.• Rúbrica do os proxectos.• Rúbricas de habilidades xerais.• Avaliación das CB/IM. Rexistro individual.

28

http://links.edebe.com/3jcfk


Decidir con racionalidade ante as alternativas económicas da vida persoal relacionando estas con o benestar propio e social.Expresar unha actitude positiva cara ao aforro e o consumo sustentable e responsable e como medio para alcanzar diferentes obxectivos.


• Avaliación das CB/IM. Rexistro do grupo clase.• Arquivo de aprendizaxe (portfolio) e Arquivo



Lectura






Expresión



• Exposición oral e escrita con diferentes finalidades: informar, instruír, compartir etc.

TIC Cre@ctividade: O orzamento dun estudante de 4º de ESO: realizar un orzamento utilizando unha folla de cálculo ou calquera dos persoais que se amosaron ao longo da unidade. Para elaborar o orzamento débense seguir as seguintes pautas: A periodicidade do orzamento será semanal. Á parte dos ingresos semanais de 15 euros, é

29


conveniente que inclúas ingresos adicionais extraordinarios como agasallos de aniversarios ou de Nadal etc. Fíxate un obxectivo de aforro para comprar algo que che faga moita ilusión, e calcula o tempo que necesitas para aforrar esa cantidade. Divide os gastos en capítulos. Pero non te fixes no que estudamos na unidade, senón que te debes orientar polas túas verdadeiras prioridades e necesidades.

Ler o artigo proposto en Internet e responder as preguntas que se expoñen sobre o dilema entre consumir e aforrar que non só se aplica ás familias, senón que tamén é algo que se expoñen os gobernos.Ler a noticia proposta e responder as cuestións que se expoñen.Buscar que é o salario mínimo interprofesional e cal é o seu valor no momento actual.Investigar en Internet as limitacións que existen sobre as horas extraordinarias. Podes miralo, por exemplo, na páxina do Ministerio de Emprego e Seguridade Social. Investigar que vantaxes ten para un traballador cotizar á Seguridade Social no réxime xeral fronte ao réxime de autónomos. Podes informarte na web da Seguridade Social.Buscar en Internet o valor actual do Euribor a un ano e responder as situacións que se expoñen.Ler o artigo do diario ABC titulado «A economía sumerxida move máis de catro millóns de empregos» e responder as cuestións que se expoñen.

30



Realizar un orzamento persoal distinguindo entre os diferentes tipos de ingresos e gastos, controlar o seu grao de cumprimento e as posibles necesidades de adaptación.

Decidir con racionalidade ante as alternativas económicas da vida persoal relacionando estas con o benestar propio e social.

Expresar unha actitude positiva cara ao aforro e manexar o aforro como medio para alcanzar diferentes obxectivos.

31




3 horas semanais

- Aula




- Laboratorio





32






33














34




35


Unidade 3: OS BANCOS E OS PRODUTOS FINANCEIROS

OBXECTIVOS EN TERMOS DE COMPETENCIAS / IIMM- Comprende os termos fundamentais e describe o funcionamento na operativa coas contas bancarias. (Competencia lóxica e matemática / Intelixencia matemática).- Valora e comproba a necesidade de ler detidamente os documentos que presentan os bancos, así como a importancia da seguridade cando a relación se produce por Internet. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Recoñece o feito de que se poden negociar as condicións que presentan as entidades financeiras e analiza o procedemento de reclamación ante as mesmas. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Identifica e explica as distintas modalidades de tarxetas que existen, así como o esencial da seguridade cando se opera con tarxetas. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Identifica e diferencia os diferentes tipos de seguros segundo os riscos ou situacións adversas nas diferentes etapas da vida. (Competencia de comunicación lingüística / Intelixencia lingüística e verbal).- Coñece as principais características dos produtos de aforro e investimento máis habituais no mercado, e identifica as súas vantaxes e inconvenientes. (Competencia lóxica e matemática / Intelixencia matemática).- Elabora e edita, utilizando aplicacións informáticas, follas de cálculo para determinar a cota a abonar nun préstamo a partir do importe debido, o tipo de interese e o tempo de amortización. (Competencia de comunicación lingüística / Intelixencia lingüística e verbal).

36



Economía persoal.

Aforro e endebedamento.

Os plans de pensións Risco e diversificación.

Planificación o futuro.

Necesidades económicas nas etapas da vida.

O diñeiro.

Relacións bancarias.

A primeira conta bancaria.

Información.

Tarxetas de débito e crédito.

Implicacións dos contratos financeiros.

Dereitos e responsabilidades dos consumidores no mercado financeiro.

O seguro como medio para a cobertura de riscos.

Tipoloxía de seguros.

4. Recoñecer o funcionamento básico do diñeiro e diferenciar os diferentes tipos de contas bancarias e de tarxetas emitidos como medios de pagamento valorando a oportunidade do seu uso con garantías e responsabilidade.

5. Coñecer o concepto de seguro e a súa finalidade.

4.1. Comprende os termos fundamentais e describe o funcionamento na operativa coas contas bancarias.

4.2. Valora e comproba a necesidade de ler detidamente os documentos que presentan os bancos, así como a importancia da seguridade cando a relación prodúcese por internet.

4.3. Recoñece o feito de que se poden negociar as condicións que presentan as entidades financeiras e analiza o procedemento de reclamación ante as mesmas.

4.4. Identifica e explica as distintas modalidades de tarxetas que existen, así como o esencial da seguridade cando se opera con tarxetas.

5.1 Identifica e diferencia os diferentes tipos de seguros segundo os riscos ou situacións adversas nas diferentes etapas da vida.

37






38



INICIAL Contextualización Observar atentamente a imaxe e anotar todo o que ves, sen facer interpretacións.



Escribir as preguntas que che veñen á mente despois de contemplar a imaxe. - Libro alumno. POD.

Motivación inicial Compartir cos teus compañeiros as preguntas que escribiches e comentar que aspectos vos chamaron máis a atención.



- Explicar que diferenza hai entre un préstamo e unha liña de crédito para o debedor. E cal che parece máis interesante.- Buscar información e explicar que relación hai entre os plans de pensións e os fondos de pensións.- Explicar que tipo de investimento de futuro pode facer un pai de familia con tres fillos en idade escolar e que ten un cargo importante nunha empresa que cotiza en Bolsa.- Explicar que diferenza hai entre o TIN e a TAE, e razoar por que a TAE é sempre superior.- Explicar por que as entidades bancarias ofrecen alta rendibilidade aos depósitos a prazo fixo pero penalizan a disposición do efectivo antes do prazo.- Por parellas, redactar un contrato de préstamo entre dous particulares sen intereses.



- Identificar unha operación de endebedamento, o debedor, o acredor, a débeda principal e as condicións do préstamo.- Identificar unha operación de préstamo e as súas condicións.- Reflexionar sobre que tipo de plan de pensións propón a fábrica do exemplo aos seus traballadores.- Formar grupos de traballo para comentar a noticia proposta.- Reflexionar e responder por que os investimentos con alto risco teñen rendibilidade elevada e as de baixo risco téñena baixa?- Buscar información e pescudar que diferenza hai entre un talón bancario, un cheque e un pagaré e por que os cheques e os pagarés se consideran activos de renda fixa. - Xustificar se o exemplo proposto se trata dun investimento de risco baixo, moderado ou elevado.


39


- Nalgúns créditos hipotecarios, as entidades financeiras aplican cláusulas solo, pescudar que son e por que en moitos casos considéranse abusivas.- Sen ter en conta as comisións, calcular a TAE dun préstamo ao 3,75 % anual que se devolve en cotas mensuais.- Á hora de obter diñeiro en efectivo, é mellor utilizar unha tarxeta de crédito ou de débito? Explicar en que casos é mellor unha ou outra.- Razoar que tipo de depósito bancario é máis adecuado para cada unha das persoas que se propoñen.- Formar un equipo, elixir unha das asociacións de defensa dos consumidores, buscar información e elaborar un informe que conteña: breve historia do funcionamento da asociación, servizos que ofrece aos seus asociados, actividades que leva a cabo, iniciativas en defensa dos consumidores e logros alcanzados no desempeño da súa actividade.- Elaborar un mapa conceptual cos diferentes tipos de contratos de seguro que estudaches. Pon exemplos de contratos concretos de seguro que subscriban persoas da túa contorna familiar.


- Realizar os apartados de economía ao teu alcance. - Completar as actividades dos apartado «Actividades finais».- Completar as actividades do apartado «Pon a proba as túas competencias».- Reflexionar sobre os coñecementos aprendidos.

- Libro alumno.

40



PBL: Alternativas de investimento. Ler o texto e buscar información das diferentes opcións e sinalar cal é, ao teu xuízo, a máis vantaxosa para a familia. Elixir unha entidade bancaria e pescudar a rendibilidade dos depósitos a prazo fixo e dos fondos de investimento de risco baixo. Poñer en común cos compañeiros os resultados da investigación e comparar as diferentes propostas.


• Calcular achegas e amortizacións.• Analizar plans de pensións.• Elixir unha conta bancaria.• Utilizar unha tarxeta de crédito ou de débito.

ACTIVIDADES PARA O DESENVOLVEMENTO DAS IIMM• Identificar unha operación de endebedamento, o debedor, o acredor, a débeda principal e as condicións do

préstamo.• Identificar unha operación de préstamo e as súas condicións.• Explicar que diferenza hai entre un préstamo e unha liña de crédito para o debedor. E cal che parece máis

interesante.• Reflexionar sobre que tipo de plan de pensións propón a fábrica do exemplo aos seus traballadores.• Reflexionar e responder por que os investimentos con alto risco teñen rendibilidade elevada e as de baixo risco a

teñen baixa?• Buscar información e pescudar que diferenza hai entre un talón bancario, un cheque e un pagaré e por que os

cheques e os pagarés se consideran activos de renda fixa. • Xustificar se o exemplo proposto trátase dun investimento de risco baixo, moderado ou elevado.• Explicar que diferenza hai entre o TIN e o TAE, e razoar por que o TAE é sempre superior.• Nalgúns créditos hipotecarios, as entidades financeiras aplican cláusulas solo, pescudar que son e por que en

moitos casos se consideran abusivas.• Sen ter en conta as comisións, calcular o TAE dun préstamo ao 3,75 % anual que se devolve en cotas mensuais.• Á hora de obter diñeiro en efectivo, é mellor utilizar unha tarxeta de crédito ou de débito? Explicar en que casos é

mellor unha ou outra.• Razoar que tipo de depósito bancario é máis adecuado para cada unha das persoas que se propoñen.• Explicar por que as entidades bancarias ofrecen alta rendibilidade aos depósitos a prazo fixo pero penalizan a

disposición do efectivo antes do prazo.• Por parellas, redactar un contrato de préstamo entre dous particulares sen intereses.• Formar un equipo, elixir unha das asociacións de defensa dos consumidores, buscar información e elaborar un

informe que conteña: breve historia do funcionamento da asociación, servizos que ofrece aos seus asociados,

41


actividades que leva a cabo, iniciativas en defensa dos consumidores e logros alcanzados no desempeño da súa actividade.

• Elaborar un mapa conceptual cos diferentes tipos de contratos de seguro que estudaches. Pon exemplos de contratos concretos de seguro que subscriban persoas da túa contorna familiar.

• Razoar que supón un endebedamento: pagar en man, a tres meses sen intereses, ou en 12 mensualidades cun TAE do 6%.

• Explicar que se entende por capacidade de endebedamento dunha persoa e razoar por que non debe superar o 40 % dos ingresos netos dunha persoa.

• Pescudar cal é o importe máximo polo que pode endebedarse unha persoa determinada.• Usar o simulador da páxina web proposta para calcular a cota de endebedamento en distintos casos propostos,

razoar se pode endebedarse máis quen máis diñeiro ingresa ao mes.• Enumerar os diferentes tipos de activos financeiros que ofrecen as entidades aos consumidores para financiarse

e sinalar as características de cada un.• Ler o artigo proposto na ligazón e responder as cuestións que se expoñen.• Calcular o rendemento anual dos Bonos emitidos polo Estado en xaneiro do 2016 e o das Obrigas, calcular en

que data poderá recuperar o investimento dos Bonos e a das Obrigas.• Explicar que diferenza hai entre un plan de pensións de achega definida e un plan de pensións de prestación

definida. Razoar que tipo de plans de pensións ofrecen as entidades financeiras aos seus clientes.• Na linguaxe financeira fálase de tipos de interese e de intereses: explicar a que se refire cada termo e buscar

información e pescudar que outro nome recibe o tipo de interese en matemática financeira.• Ao confeccionar a declaración do IRPF, unha persoa di recibir uns ingresos netos anuais de 23 845 euros,

calcular cal é o importe máximo que se pode desgravar en concepto de plan de pensións.• Entrar na web: http://links.edebe.com/cymm5e, e responder as preguntas que se formulan.• Definir que se entende por diñeiro e confeccionar un mapa mental que inclúa que cousas se consideran diñeiro e

cales son as funcións que cumpre.• Explicar en que se parecen e en que se diferencian un préstamo bancario e unha liña de crédito.• Interpretar a gráfica proposta sobre o Euribor.• Unha entidade bancaria ofrece préstamos persoais aos seus clientes a un TIN do 4,75 % anual e con

amortización a cinco anos, calcular o TIN mensual e expresalo en tanto por un.• Pescudar a amortización mensual que pagará un cliente que solicita un préstamo de 10 000 euros nas

condicións expostas.• Responder as situacións expostas e facer os cálculos pertinentes a través do simulador da web proposta que

permite calcular a amortización dun préstamo a partir do tipo de interese, o importe principal e o tempo de amortización.

• Explicar que se entende por «conta remunerada»? Elixir unha entidade bancaria calquera e pescudar se ofrece ou non contas remuneradas aos seus clientes e en que condicións.

• Explicar que diferenza hai entre unha tarxeta de débito e unha tarxeta de crédito.• Explicar que é un contrato de leasing e a que bens se adoita aplicar.

42


• Elixir un anuncio calquera de televisión no que se incite ao consumo dalgún produto superfluo. Explicar que influencia pode chegar a ter este tipo de anuncios sobre os hábitos de consumo e se é compatible este tipo de anuncio cun consumo responsable e sustentable.

• Dicir se as frases expostas son verdadeiras ou falsas e corrixir as falsas para que sexan correctas.• Definir que é un contrato de seguro e explicar que elementos interveñen nel.• Algúns sitios web ofrecen simuladores para calcular seguros de fogar e de automóbil. Localizar un simulador de

cada e calcular o que custa asegurar unha casa como a que vives e un modelo de coche calquera a todo risco.

CULTURA DO PENSAMENTORUTINA DO PENSAMENTO: «Vexo-Penso-Pregúntome»


Actividades: Observar atentamente a imaxe e anota todo o que ves, sen facer interpretacións.

DESTREZA DE PENSAMENTO: Escribir as preguntas que che veñen á mente despois de contemplar a imaxe.

REFLEXIONA: Compartir cos teus compañeiros as preguntas que escribiches e comentade que aspectos vos chamaron máis a atención.

EDUCACIÓN EMOCIONAL(EmocionAndonos)

«Segue o camiño!»

Competencia: regulación emocional: dirixir as emocións tanto positivas como negativas de forma eficaz. Permite responder de maneira adecuada ás distintas situacións emocionalmente intensas (tensións, frustración, cansazo, enfado, debilidade, medo, inseguridade, alegría, ilusión…). Estratexias de regulación emocional: diálogo interno, relaxación, reestruturación cognitiva… Estratexias para o desenvolvemento de emocións positivas. Regulación de sentimentos e impulsos.

Obxectivos: desenvolver estratexias de autocontrol dentro de diferentes contextos e situacións.

Actividades: seguir un camiño proposto para regular as nosas emocións. Proporáselle unha situación real ao alumno para que consiga dar resposta a esa emoción que está a sentir.

43



- Completar as frases propostas.- Indicar na táboa o tipo de produto que se utilizaría para as débedas propostas.- Sinalar a resposta correcta nas distintas cuestións.- Relacionar cunha frecha o tipo de débeda máis adecuada para financiar as operacións realizadas por unha tenda de roupa infantil.- Completar a táboa exposta indicando a que termo ou concepto fai referencia a frase da primeira columna.- Indicar se as afirmacións propostas son verdadeiras ou falsas.- Explicar quen emite o diñeiro legal.- Relacionar as transaccións da primeira columna co medio de pago máis adecuado.

Ampliación:

Elaborar un gráfico de barras coa evolución das hipotecas na última década. Comentar a evolución do mercado hipotecario na última década de acordo co gráfico. Explicar cales cres que poden ser as causas desta evolución.De acordo coa evolución do Euribor desde o ano 2006, poderías establecer algunha relación coa evolución do importe anual de hipotecas? Explicar cales cres que son as razóns da evolución do Euribor neste período de tempo.Consultar a ligazón proposta e responder as preguntas.


- Para profundar en cuestións relacionadas cos dereitos e os deberes do consumidor:

Visionar o vídeo sobre o día mundial do consumidor. Ler o texto sobre os dereitos e deberes do consumidor. Consultar os recursos das ligazóns propostas sobre o uso responsable dos tarxetas de crédito.

AVALIACIÓN DA UD DAS COMPETENCIAS/ IIMM• Ficha de avaliación de contidos:Recoñecer o funcionamento básico do diñeiro e diferenciar os diferentes tipos de contas bancarias e de tarxetas emitidos como medios de pago valorando a oportunidade do seu uso con garantías e responsabilidade. Coñecer o concepto de seguro e a súa finalidade.

• Rúbrica da unidade didáctica 3.• Ficha de avaliación de Competencias.• Rúbrica do os proxectos.• Rúbricas de habilidades xerais.• Avaliación das CB/IM. Rexistro individual. • Avaliación das CB/IM. Rexistro do grupo clase.

44


Describir os produtos financeiros máis habituais para o aforro e para o investimento que permitan confeccionar un orzamento persoal para comprender as necesidades da planificación financeira.Crear e editar contidos dixitais como documentos de texto, presentacións multimedia e producións audiovisuais con sentido estético, utilizando aplicacións informáticas de escritorio como, por exemplo, follas de cálculo, coñecendo como aplicar os diferentes tipos de licenzas.


• Arquivo de aprendizaxe (portfolio) e Arquivo electrónico (e-portfolio).

Informe de avaliación.


Lectura






Expresión




45


TIC Cre@ctividade: Folla de cálculo: confeccionar unha folla de cálculo para que poidas determinar, por ti mesmo, cal sería a cota que se debería abonar a partir do importe debido, do tipo de interese e do tempo de amortización. Para iso, terás que utilizar a fórmula da cota de amortización que xa coñeces. Cando teñas programada a folla de cálculo, leva a cabo algúns supostos tomando como referencia valores reais de capital debido, tipo de interese e tempo de amortización e compara os resultados cos que presentan as páxinas web dos bancos. Para finalizar, presentarlles a folla aos teus compañeiros e responder todas as preguntas que che fagan acerca do seu funcionamento e a súa utilidade.

Por parellas, redactar un contrato de préstamo entre dous particulares sen intereses.Usar o simulador da páxina web proposta para calcular a cota de endebedamento en distintos casos propostos, razoar se pode endebedarse máis quen máis diñeiro ingresa ao mes.Ler o artigo proposto na ligazón e responder as cuestións que se expoñen.Entrar na web: http://links.edebe.com/cymm5e, e responder as preguntas que se formulan.Responder as situacións expostas e facer os cálculos pertinentes a través do simulador da web proposta que permite calcular a amortización dun préstamo a partir do tipo de interese, o importe principal e o tempo de amortización.

46



Recoñecer o funcionamento básico do diñeiro e diferenciar os diferentes tipos de contas bancarias e de tarxetas emitidas como medios de pago valorando a oportunidade do seu uso con garantías e responsabilidade.

Coñecer o concepto de seguro e a súa finalidade.

47




3 horas semanais

- Aula




- Laboratorio





48






49














50




51


Unidade 4: AS GRANDES CIFRAS DA ECONOMIA

OBXECTIVOS EN TERMOS DE COMPETENCIAS / IIMM- Describe as causas da inflación e valora as súas principais repercusións económicas e sociais. (Competencia de comunicación lingüística / Intelixencia lingüística e verbal).- Explica o funcionamento dos tipos de interese e as consecuencias da súa variación para a marcha da economía. (Competencia de comunicación lingüística / Intelixencia lingüística e verbal).- Valora e interpreta datos e gráficos de contido económico relacionados cos tipos de interese, inflación e desemprego. (Competencia lóxica e matemática / Intelixencia matemática).- Describe as causas do desemprego e valora as súas principais repercusións económicas e sociais. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Analiza os datos de desemprego en España e as políticas contra o desemprego. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Investiga e recoñece ámbitos de oportunidades e tendencias de emprego. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Realiza un diagnóstico sobre a situación económica dun país baseado no estudo das principais macromagnitudes. (Competencia lóxica e matemática / Intelixencia matemática).- Efectúa unha pequena investigación económica dun país ou rexión mediante a elaboración de indicadores específicos desagregados. (Competencia aprender a aprender / Intelixencia Intrapersoal).

52



Economía e tipos de interese, inflación e desemprego

Tipos de interese.

A inflación.

Consecuencias dos cambios nos tipos de interese e inflación.

O desemprego e as políticas contra o desemprego.

1. Diferenciar as magnitudes de tipos de interese, inflación e desemprego, así como analizar as relacións existentes entre elas.

2. Interpretar datos e gráficos vinculados cos conceptos de tipos de interese, inflación e desemprego.

3. Valorar diferentes opcións de políticas macroeconómicas para facer fronte ao desemprego.

1.1. Describe as causas da inflación e valora as súas principais repercusións económicas e sociais.

1.2. Explica o funcionamento dos tipos de interese e as consecuencias da súa variación para a marcha da Economía.

2.1. Valora e interpreta datos e gráficos de contido económico relacionados cos tipos de interese, inflación e desemprego.

3.1. Describe as causas do desemprego e valora as súas principais repercusións económicas e sociais.

3.2. Analiza os datos de desemprego en España e as políticas contra o desemprego.

3.3. Investiga e recoñece ámbitos de oportunidades e tendencias de emprego.

53


ENSINANZAS TRANSVERSAIS


Educación cívica e cidadá: implicarse en diálogos e debates manifestando respecto e tolerancia e valorando as intervencións dos outros.


ÁGORA: A distribución do diñeiro: Segundo os monetaristas, se se dobrase a cantidade de diñeiro que hai nun país, pero non aumentase a produción, os prezos tamén se dobrarían, polo que non variaría o nivel de benestar dos seus habitantes. Neste caso, os monetaristas non teñen en conta como se distribuiría entre a poboación ese incremento de papel moeda en circulación. Reflexionar sobre iso e debater se ese incremento afectaría a todos por igual.

54



INICIAL Contextualización Visitar a ligazón proposta onde atoparás datos sobre o paro en diferentes países. Poderás ver como afecta a homes, a mulleres e a mozos. Dividir a clase en varios grupos e comparar a situación do paro en España respecto ao resto de países da Unión Europea. Redactar un titular que reflicta as vosas conclusións.



Realizar un debate na clase no que cada grupo expoña o seu titular e o argumente.


Motivación inicial Coa axuda do profesor/a, elaborar entre todos un titular que contemple os distintos puntos de vista de cada grupo.



- Definir o concepto de «prima de risco». Xustificar por que se establece esta prima.- Definir os conceptos de «inflación», «desinflación» e «deflación». - Explicar que é o IPC.- Definir o concepto de inflación subxacente.- Visionar o vídeo que fala sobre a hiperinflación na ligazón proposta e responder as cuestións expostas. - Explicar a diferenza entre deflación e inflación decrecente e en que consiste a espiral deflacionista.- Buscar información sobre a inflación en Galicia e elaborar un gráfico que mostre a súa evolución durante os últimos doce meses. Comprobar se hai diferenzas significativas cos datos da inflación a nivel nacional.- Explicar cal é o principal obxectivo do Banco Central Europeo (BCE) e que instrumentos de política monetaria utiliza para conseguir eses obxectivos.- Explicar cales son as diferenzas entre a política monetaria expansiva e a restritiva.- Explicar como se chaman os dous organismos que se encargan de medir o desemprego en España e que calcula cada un deles.- Dicir cada canto se publican os resultados da Enquisa de Poboación Activa (EPA) e por que os seus resultados non coinciden cos do paro rexistrado.

- Libro alumno. POD- Ligazón Internet. Libro dixital-Libro alumno. Libro dixital. Ligazóns Internet


- Explicar como inflúe no comportamento dos consumidores unha subida dos tipos de interese.- Explicar como inflúe un descenso dos tipos de interese no comportamento dos consumidores.

- Libro alumno. MC.- Ligazóns Internet

55


- Xustificar se a subida puntual do prezo dun produto pode ser considerada como inflación.- Dicir cal é a causa da inflación segundo o pensamento monetarista.- Explicar os tipos de inflación segundo a súa orixe, e quen se encarga en España de calcular a taxa de inflación. - Segundo o pensamento keynesiano non pode haber ao mesmo tempo inflación e desemprego, explicar por que e con que nome se coñece esta situación.- Explicar que significa que a inflación interanual no mes de marzo foi do 3,1% e como clasificarías unha inflación do 50%.- Explicar por que en épocas de inflación o diñeiro perde poder adquisitivo e por que son máis altos os tipos de interese.- Observar o gráfico proposto e aplicar a destreza da inferencia dedutiva e elaborar unha táboa que mostre, mes a mes, se o prezo dos produtos enerxéticos e os alimentos non-elaborados aumentou ou diminuíu.- Elaborar un esquema que mostre as principais políticas comúns da Unión Europea e os obxectivos que persegue cada unha delas.- Dividir a clase en diferentes grupos, cada un dos cales buscará información adicional sobre unha política común. Cada grupo expoñeralle ao resto da clase.- Explicar que é o espazo Schengen e que países o integran.- Explicar as diferenzas que hai entre a poboación desocupada e a poboación inactiva.- Razoar que sucedería coa taxa de paro se se establecese en 18 anos a idade mínima para traballar.- Na túa contorna familiar e próxima hai persoas que pertencen a cada un dos tres grupos de poboación estudados. Comentar de quen se trata e cal é a súa situación actual.- A que tipo de desemprego pertence un mozo que busca o seu primeiro emprego despois dos estudos.- Comentar que implicacións económicas e sociais teñen a aplicación dos instrumentos mencionado de política macroeconómica expansiva.



- Libro alumno.

56



PBL: A precariedade laboral: Comparar a taxa de desemprego do noso país coa doutros países da Unión Europea, o salario medio dun traballador español co salario medio dos traballadores doutros países. Realizar a mesma comparación co salario mínimo interprofesional (SMI), as porcentaxes de contratación temporal que hai en España respecto doutros países, os contratos a tempo parcial que se asinan en España respecto doutros países e analizar a sinistralidade laboral, é dicir, os accidentes de traballo que hai en España.


• A evolución do desemprego en España. Análise de gráficos: observar o gráfico proporcionado, ler detidamente as claves que se dan para a súa análise e contestar as cuestións expostas deseguido.

• A política monetaria europea e a inflación: ler o texto proposto e responder despois ás preguntas formuladas.

ACTIVIDADES PARA O DESENVOLVEMENTO DAS IIMM• Definir o concepto de «prima de risco». Xustificar por que se establece esta prima.• Definir os conceptos de «inflación», «desinflación» e «deflación». • Explicar que é o IPC.• Definir o concepto de inflación subxacente.• Explicar como inflúe no comportamento dos consumidores unha subida dos tipos de interese.• Explicar como inflúe un descenso dos tipos de interese no comportamento dos consumidores.• Xustificar se a subida puntual do prezo dun produto pode ser considerada como inflación.• Dicir cal é a causa da inflación segundo o pensamento monetarista.• Explicar os tipos de inflación segundo a súa orixe, e quen se encarga en España de calcular a taxa de inflación.• Segundo o pensamento keynesiano non pode haber ao mesmo tempo inflación e desemprego, explicar por que

e con que nome se coñece esta situación.• Explicar que significa que a inflación interanual no mes de marzo foi do 3,1% e como clasificarías unha inflación

do 50%.• Explicar a diferenza entre deflación e inflación decrecente e en que consiste a espiral deflacionista.• Buscar información sobre a inflación en Galicia e elaborar un gráfico que mostre a súa evolución durante os

últimos doce meses. Comprobar se hai diferenzas significativas cos datos da inflación a nivel nacional.• Explicar cal é o principal obxectivo do Banco Central Europeo (BCE) e que instrumentos de política monetaria

utiliza para conseguir eses obxectivos.• Explicar cales son as diferenzas entre a política monetaria expansiva e a restritiva.• Elaborar un esquema que mostre as principais políticas comúns da Unión Europea e os obxectivos que persegue

cada unha delas.• Dividir a clase en diferentes grupos, cada un dos cales buscará información adicional sobre unha política común.

57


Cada grupo expoñeralla ao resto da clase.• Explicar que é o espazo Schengen e que países o integran.• Explicar as diferenzas que hai entre a poboación desocupada e a poboación inactiva. • Razoar que sucedería coa taxa de paro se se establecese en 18 anos a idade mínima para traballar.• Na túa contorna familiar e próxima hai persoas que pertencen a cada un dos tres grupos de poboación

estudados. Comentar de quen se trata e cal é a súa situación actual.• Explicar como se chaman os dous organismos que se encargan de medir o desemprego en España e que

calcula cada un deles.• Dicir cada canto se publican os resultados da Enquisa de Poboación Activa (EPA) e por que os seus resultados

non coinciden cos do paro rexistrado.• A que tipo de desemprego pertence un mozo que busca o seu primeiro emprego despois dos estudos.• Comentar que implicacións económicas e sociais teñen a aplicación dos instrumentos mencionado de política

macroeconómica expansiva.• Explicar por que unha diminución dos tipos de interese que cobran as entidades financeiras polos préstamos que

conceden pode acabar xerando emprego.• Dicir cal é a razón que xustifica a aparición da inflación segundo os monetaristas e segundo os keynesianos.• Explicar que diferenzas hai entre a inflación de demanda e a de custos.• Realizar os cálculos que se piden a partir dun IPC hipotético.• Explicar en que se diferencia a inflación galopante da hiperinflación. Buscar información dalgún momento da

historia no que houbo episodios de hiperinflación.• Explicar o proceso no que segundo os monetaristas, ao aumentar a cantidade de diñeiro en circulación se crean

tensións inflacionistas.• Dicir por que motivo non se considera a variación dos prezos dos produtos enerxéticos e dos alimentos non-

elaborados no cálculo da inflación subxacente.• Explicar cales son os principais efectos que produce a deflación.• Pensar en como afecta se os valores de: o tipo de interese, a inflación e o desemprego fosen elevados nas

situacións expostas.• Observar o gráfico sobre a evolución da inflación en España entre 1965 e 2010 e responder as cuestións que se

expoñen.• Ler o texto e responder as preguntas que se expoñen.• Explicar cales son os principais efectos que produce a inflación.• Buscar información sobre cales son os países que adoptaron o euro como moeda única.• Citar as principais funcións do Banco Central Europeo.• Explicar en que consiste a política fiscal expansiva e comentar os principais efectos que ten para a economía a

súa aplicación.• Explicar que é o que se persegue coas políticas comúns da UE e por que consideras que son importantes.

58


CULTURA DO PENSAMENTO RUTINA DO PENSAMENTO: «Titulares»


Actividades: Visitar a ligazón proposta onde atoparás datos sobre o paro en diferentes países. Poderás ver como afecta a homes, a mulleres e a mozos. Dividir a clase en varios grupos e comparar a situación do paro en España respecto ao resto de países da Unión Europea. Redactar un titular que reflicta as vosas conclusións.

DESTREZA DE PENSAMENTO: Realizar un debate na clase no que cada grupo expoña o seu titular e o argumente

REFLEXIONA: Coa axuda do profesor, elaborar entre todos un titular que contemple os distintos puntos de vista de cada grupo.

EDUCACIÓN EMOCIONAL(EmocionÁndonos)

Simulación. Competencia: Regulación emocional: dirixir as emocións tanto positivas como negativas de forma eficaz. Permite responder de maneira adecuada ás distintas situacións emocionalmente intensas (tensións, frustración, cansazo, enfado, debilidade, medo, inseguridade, alegría, ilusión…). Estratexias de regulación emocional: diálogo interno, relaxación, reestruturación cognitiva… Estratexias para o desenvolvemento de emocións positivas. Regulación de sentimentos e impulsos.

Obxectivos: Progresar na resolución de problemas da vida diaria, a partir da procura de alternativas. Desenvolver condutas tolerantes, tanto consigo mesmo ante a frustración, como cara aos demais. Actividades: Levar a cabo unha Modelación, unha Simulación e unha Exercitación. Levarán a cabo tres pasos importantes que trasladen ao alumno ás distintas situacións para chegar a un mellor entendemento daquilo que sente, para posteriormente dar unha resposta acertada.


- Sinalar a resposta correcta das cuestións expostas.- Completar a táboa propostas e sinalar se se trata dunha inflación provocada pola demanda ou polos custos.

59


- Calcular a inflación dun ano a partir do IPC.- Dicir se as afirmacións expostas son verdadeiras ou falsas.- Relacionar cunha frecha as columnas distinguindo entre causas e efectos da inflación.- Indicar o colectivo ao que pertencen os casos expostos.- Calcular a taxa de desemprego e a taxa de actividade dunha cidade da que se coñecen uns datos determinados.- Completar as frases co termo correcto.

Ampliación:

Observar a información proporcionada e:

- Elaborar un diagrama de sectores coa distribución da poboación en 2013.- Calcular a taxa de desemprego e a taxa de actividade en 2013.- Calcular a taxa de desemprego desde o primeiro trimestre de 2014 ata o primeiro trimestre de 2016.- Elaborar un gráfico coa evolución da taxa de desemprego e a taxa de actividade.- Deducir por que motivos se pode reducir ao mesmo tempo a taxa de actividade e a taxa de desemprego.- Comentar en que circunstancias se pode reducir a taxa de paro, sen que iso supoña unha diminución do número de parados.


- Para profundar en cuestións relacionadas coa inflación e a deflación e as súas consecuencias:

Visionar os vídeos das seguintes ligazóns sobre a inflación e a deflación. Ler algún dos textos propostos.

AVALIACIÓN DA UD DAS COMPETENCIAS/ IIMM• Ficha de avaliación de contidos:Diferenciar as magnitudes de tipos de interese, inflación e desemprego, así como analizar as relacións existentes entre elas.Interpretar datos e gráficos vinculados cos conceptos de tipos de interese, inflación e desemprego.Valorar diferentes opcións de políticas macroeconómicas para facer fronte ao desemprego.Definir as principais macromagnitudes, a súa composición e as súas interrelacións para poder facer unha diagnose da situación dunha economía.

• Rúbrica da unidade didáctica 4.• Ficha de avaliación de Competencias.• Rúbrica dos proxectos.• Rúbricas de habilidades xerais.• Avaliación das CB/IM. Rexistro individual. • Avaliación das CB/IM. Rexistro do grupo clase.• Arquivo de aprendizaxe (portfolio) e Arquivo


60


Elaborar indicadores a partir de diferentes fontes (escritas, orais e telemáticas) que inclúan datos desagregados por sexos para confeccionar unha pequena investigación da situación económica de Galicia, de España, Europa e/ou o mundo.Analizar de maneira individual ou en equipo, co apoio de medios audiovisuais e das TIC, casos simples sobre os problemas económicos para poder argumentar medidas que tendan a solucionalos.


FOMENTO DA LECTURA E DESENVOLVEMENTO DA EXPRESIÓN ORAL/ESCRITA

Lectura



• Lectura comprensiva de textos económicos.


• Utilización de estratexias de comprensión lectora:- Lectura silenciosa (autorregulación da comprensión).- Elaboración de sínteses, esquemas, resumos (conciencia da propia comprensión).

Expresión




61


TIC Cre@ctividade: Análise da situación actual: buscar información de como están a evolución dos tipos de interese, a inflación e o desemprego nos últimos doce meses, elaborar un cadro con eses datos nunha folla de cálculo, por exemplo, en Excel. A partir dos datos introducidos, o programa pode xerar gráficos que mostren a evolución destes indicadores. Gardar o documento Excel e actualizalo a medida que se publiquen novos datos.

Visionar o vídeo que fala sobre a hiperinflación na ligazón proposta e responder as cuestións expostas.

62



Diferenciar as magnitudes de tipos de interese, inflación e desemprego, así como analizar as relacións existentes entre elas.

Interpretar datos e gráficos vinculados cos conceptos de tipos de interese, inflación e desemprego.

Valorar diferentes opcións de políticas macroeconómicas para facer fronte ao desemprego.

63




3 horas semanais

- Aula




- Laboratorio





64






65














66




67


Unidade 5: A ECONOMÍA INTERNACIONAL

OBXECTIVOS EN TERMOS DE COMPETENCIAS / IIMM- Valora o grao de interconexión das diferentes economías de todos os países do mundo e aplica a perspectiva global para emitir xuízos críticos. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Explica as razóns que xustifican e inflúen no intercambio económico entre países. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Analiza acontecementos económicos contemporáneos no contexto da globalización e do comercio internacional. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Coñece e enumera vantaxes e inconvenientes do proceso de integración económica e monetaria da Unión Europea. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Reflexiona sobre os problemas ambientais e a súa relación co impacto económico internacional analizando as posibilidades dun desenvolvemento sustentable. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Coñece e localiza os países integrantes da Unión Europea. (Competencia aprender a aprender / Intelixencia Intrapersoal).- Reflexiona sobre a economía de cada un dos países da Unión Europea e a súa influencia na economía global. (Competencia aprender a aprender / Intelixencia Intrapersoal).

68



Economía internacional

A globalización económica.

O comercio internacional.

O mercado común europeo e a unión económica e monetaria europea.

A consideración económica do ambiente: a sustentabilidade.

1. Valorar o impacto da globalización económica, do comercio internacional e dos procesos de integración económica na calidade de vida das persoas e o ambiente.

1.1. Valora o grao de interconexión das diferentes Economías de todos os países do mundo e aplica a perspectiva global para emitir xuízos críticos.

1.2. Explica as razóns que xustifican e inflúen no intercambio económico entre países.

1.3. Analiza acontecementos económicos contemporáneos no contexto da globalización e do comercio internacional.

1.4. Coñece e enumera vantaxes e inconvenientes do proceso de integración económica e monetaria da Unión Europea.

1.5. Reflexiona sobre os problemas ambientais e a súa relación co impacto económico internacional analizando as posibilidades dun desenvolvemento sustentable.

69






70



INICIAL Contextualización Ler o texto que Kofi Annan, secretario xeral de Nacións Unidas, pronunciou nun discurso sobre a globalización: «Para que a globalización sexa positiva, ten que selo para pobres e ricos por igual. Ten que achegar o mesmo grao de dereitos que de riquezas. Ten que fornecer o mesmo grao de xustiza e equidade social que de prosperidade económica e de boas comunicacións.»



Escoller unha palabra do texto con significado económico e apuntala no caderno xunto co seu significado, escribir a idea que Kofi Annan quere transmitir con estas palabras. Que frase expresa mellor o contido do texto?


Motivación inicial Realizar en clase unha posta en común a partir das anotacións de cada un. Avaliar o grao de coincidencia.



- Definir coas túas propias palabras, que se entende por globalización.- Facer unha relación das vantaxes que lle supón ao consumidor a existencia do comercio internacional.- Explicar que é un arancel e para que serve.- Explicar unha traba non arancelaria para frear as importacións.



- Razoar se se podería considerar a caída do muro de Berlín como un dos puntos de inicio da globalización. - Razoar por que motivo a globalización acentúa as diferenzas entre países ricos e países pobres.- Buscar exemplos onde se poña de manifesto que coa especialización e a división internacional do traballo se consegue unha maior eficiencia económica e unha redución dos custos de produción. - Explicar que argumentos utilizan os proteccionistas para defender a necesidade de establecer controis ás exportacións e importacións que realiza un país.- Elaborar un esquema que mostre os distintos niveis de integración económica.- Busca información sobre o proceso de ingreso de España na ONU. En que ano pasou a formar parte deste organismo? Por que non ingresou desde un principio?- Realizar un traballo de investigación e buscar información sobre que países da eurozona non cumpren a condición citada do Tratado de Maastricht. Facer o mesmo con referencia á esixencia de déficit público.


71


- Elaborar unha táboa onde se reflicta o PIB dos distintos países da Unión Europea. Calcular que porcentaxe representa respecto ao total.- Elaborar un cadro cronolóxico que mostre os principais acontecementos da UE desde a súa creación ata a actualidade.- Buscar información sobre os acordos e medidas que se adoptaron na Conferencia Internacional sobre Cambio Climático en decembro de 2015 que se celebrou en París.



- Libro alumno.

72



PBL: As multinacionais e a nova economía global: visionar o documental Made in Asia, de Nicola Graef (NDR, 2007), buscar información en Internet sobre Indonesia para responder as cuestións que se expoñen. Elaborar un informe coa resposta a todas estas cuestións e buscar argumentos a favor ou en contra da actuación das multinacionais. No informe podes incluír táboas de datos, gráficos etc. Debater este tema en clase, expoñendo os argumentos a favor e en contra da actuación das multinacionais no terceiro mundo.


• Ler con atención o seguinte texto e a continuación contestar as preguntas que se formulan. Para obter máis información podes ler o texto completo na seguinte ligazón http://links.edebe.com/bgf7.

• Analizar a situación do comercio exterior en España a partir da análise dos gráficos mostrados. Fixarse nos datos a que se refire cada gráfico, e contestar as cuestións expostas.

• Completar o texto coas palabras adecuadas.

ACTIVIDADES PARA O DESENVOLVEMENTO DAS IIMM• Definir coas túas propias palabras, que se entende por globalización.• Razoar se se podería considerar a caída do muro de Berlín como un dos puntos de inicio da globalización. • Razoar por que motivo a globalización acentúa as diferenzas entre países ricos e países pobres.• Facer unha relación das vantaxes que lle supón ao consumidor a existencia do comercio internacional.• Explicar que argumentos utilizan os proteccionistas para defender a necesidade de establecer controis ás

exportacións e importacións que realiza un país.• Explicar que é un arancel e para que serve.• Explicar unha traba non arancelaria para frear as importacións.• Elaborar un esquema que mostre os distintos niveis de integración económica.• Buscar información sobre o proceso de ingreso de España na ONU. En que ano pasou a formar parte deste

organismo? Por que non ingresou desde un principio?• Realizar un traballo de investigación e buscar información sobre que países da eurozona non cumpren a

condición citada do Tratado de Maastricht. Facer o mesmo con referencia á esixencia de déficit público.• Elaborar unha táboa onde se reflicta o PIB dos distintos países da Unión Europea. Calcular que porcentaxe

representa respecto ao total.• Elaborar un cadro cronolóxico que mostre os principais acontecementos da UE desde a súa creación ata a

actualidade.• Buscar información sobre os acordos e medidas que se adoptaron na Conferencia Internacional sobre Cambio

Climático en decembro de 2015 que se celebrou en París.

73

http://links.edebe.com/bgf7


• Explicar que significa o concepto de división internacional do traballo e como beneficia aos consumidores finais a especialización dos países.

• Investigar como influíu o uso xeneralizado de Internet no proceso da globalización.• Citar os principais motivos que favoreceron a globalización.• Explicar que entendemos por aldea global.• Definir o concepto de autarquía. Esta situación dificulta ou favorece o desenvolvemento do país? España estivo

nunha situación de autarquía durante un período do século XX. Cales foron os motivos que a produciron?• Comentar o gráfico sobre a evolución das importacións, as exportacións e o saldo da balanza comercial de

España desde 2006 ata 2012.• Explicar que ideas defenden os proteccionistas e os librecambistas.• Explicar por que cando se aproveitan as vantaxes comparativas de cada país aumenta a produción a nivel

mundial e redúcense os custos. • Explicar que diferenza hai entre un arancel específico e un arancel ad valorem.• Explicar cales son os efectos que se pretenden conseguir ao establecer un arancel que grave a importación dun

determinado produto que tamén se produce en España.• Reflexionar sobre cal é o feito que xustifica que varios países leven a cabo procesos de integración económica.

Comentar os distintos niveis de integración económica que existen e explicar a diferenza que hai entre integración económica e cooperación económica.

• Citar os principais organismos de cooperación internacional que coñezas e explicar brevemente cales son as súas principais funcións.

• Explicar cal foi o principal motivo polo que os países europeos iniciaron un proceso de integración económica a mediados do século XX.

• Explicar que pacto, asinado en París en 1951, se considera o antecedente da Comunidade Económica Europea e en que nivel de integración económica situarías este acordo.

• Citar que países asinaron o Tratado de Roma en 1957, que organismos se crearon e que se pretendía con cada un deles.

• Sinalar nun mapa mudo de Europa todos os países que forman a Unión Europea. Pintalos de distintas cores, agrupándoos segundo o ano no que se incorporaron á Unión.

• Dicir que tratado se considera o punto de partida cara a unha Unión Económica e Monetaria en Europa.• Citar cales eran as principais esixencias que debían cumprir os países que pretendían adoptar o euro como

moeda única.• Nomear os nove países que na actualidade forman parte da Unión Europea, pero que non son membros da

eurozona, ao non adoptar esta moeda. Cal é a principal vantaxe de ter o euro como moeda única nunha boa parte de Europa?

• Coa crise, algúns economistas cuestionaron a conveniencia de continuar tendo o euro como moeda. Explicar o principal motivo que xustifica esta posición.

• Citar as principais institucións da Unión Europea e as cidades onde se atopan.• Dicir por que podemos considerar que a contaminación é un problema económico. Cales son os principais

74


problemas orixinados pola contaminación? Buscar exemplos de actividades contaminantes levadas a cabo por empresas próximas á túa poboación.

• Explicar cal é a diferenza entre os recursos renovables e o non-renovables. Elaborar unha lista con cinco recursos renovables e cinco non-renovables. Pescudar se algún dos renovables se explotan preto de onde resides. En que caso deixa de ser sustentable a explotación dos recursos renovables. Poñer un exemplo.

• Poñer un exemplo sobre que entendemos por externalidade negativa.• Buscar información sobre algún caso en que se esgotou algún recurso renovable por unha explotación irracional

do mesmo. Comentar a información obtida co resto da clase.• Pescudar cantas toneladas de madeira, canta auga e canta enerxía son necesarias para fabricar unha tonelada

de papel.• Responder: Que diferenza hai entre as externalidades negativas provocadas polas actividades de consumo e as

provocadas polas actividades de produción?• Elaborar unha lista con cinco externalidades negativas provocadas pola túa actividade como consumidor e outras

cinco que che afecten a ti.• Observar o gráfico correspondente á evolución da temperatura global do planeta desde finais do século XIX ata

principios do século XXI e comentar como foi esta evolución, e relacionala co concepto de desenvolvemento sustentable.

• Describir que son o efecto invernadoiro, o buraco da capa de ozono e a chuvia ácida.• Nomear tres especies animais que estean en perigo de extinción como consecuencia da actividade humana.• Pensar como podedes contribuír como consumidores á preservación do ambiente. Nomear cinco accións

concretas e expoñelas ao resto da clase. Dicir se se trata de medidas de reutilización, reciclaxe ou redución.• Definir o concepto de desenvolvemento sustentable. En que se basea a sustentabilidade polo que fai referencia

ao uso dos recursos?• Buscar información sobre o efecto invernadoiro e elaborar un debuxo que mostre como se provoca devandito

efecto. Que gas é o causante principal do recalentamiento do planeta? De onde proveñen as principais emisións deste gas? Que países son os principais emisores do gas que provoca o efecto invernadoiro?

CULTURA DO PENSAMENTO RUTINA DO PENSAMENTO: «Palabra, Idea, Frase»


Actividades: Ler o texto que Kofi Annan, secretario xeral de Nacións Unidas, pronunciou nun discurso sobre a globalización: «Para que a globalización sexa positiva, ten que selo para pobres e ricos por igual. Ten que achegar o mesmo grao de dereitos que de riquezas. Ten que fornecer o mesmo grao de xustiza e equidade social que de prosperidade económica e de boas comunicacións.»

75


DESTREZA DE PENSAMENTO: Escoller unha palabra do texto con significado económico e apuntala no caderno xunto co seu significado, escribir a idea que Kofi Annan quere transmitir con estas palabras. Que frase expresa mellor o contido do texto?

REFLEXIONA: Realizar en clase unha posta en común a partir das anotacións de cada un. Avaliar o grao de coincidencia.


Psicoloxía da Felicidade.

Competencia: autonomía emocional: favorecer a autoxestión emocional. Inclúe a autoestima, a autoconfianza, a actitude positiva ante a vida, a responsabilidade, a capacidade para buscar axuda e recursos, así como, a autoeficiencia emocional. Permítenos ter confianza en nós mesmos, ter autoestima, pensar positivamente, automotivarnos, tomar decisións de maneira adecuada e responsabilizarnos de forma relaxada e tranquila. Noción de identidade, coñecemento dun/dunha mesmo/a (autoconcepto). Valoración positiva das propias capacidades e limitacións.

Obxectivos: Ter unha actitude positiva ante a vida. Aprender a ser positivos e buscar unha solución autónoma aos nosos problemas.

Actividades: É importante reflexionar unha frase do catedrático de psiquiatría granadino, Enrique Rojas Montes, no home lixeiro (1992): «A felicidade é a máxima aspiración do home, cara á que apuntan todos os vectores da súa conduta, pero se queremos conseguila, debemos buscala. Ademais, a felicidade non supón un achado ao final da existencia, senón a través do seu percorrido». Tendo en conta que estamos convencidos de que unha actitude positiva ante a vida nos axuda a conseguir aquilo que nos propoñamos e é medicamento que cura todas as emocións negativas, aventurámonos a traballar na “nosa felicidade” con esta actividade.

76



- Sinalar se as afirmacións referidas á globalización e o comercio internacional son verdadeiras ou falsas, en caso de ser falsas escribilas correctamente.- Relacionar os conceptos propostos coas ideas proteccionistas ou librecambistas.- Completar as frases expostas coa palabra ou expresión máis adecuada.- Citar tres factores que favorezan o proceso de globalización.- Sinalar a resposta correcta ás cuestións expostas.- Relacionar os países co ano da súa incorporación á UE.- Explicar que organismo é o antecesor do Mercado Común Europeo.- Escribir unha frase que conteña a máxima información posible e que relacione as parellas de conceptos propostas.- Escribir os países membros da Unión Europea que lembres.

Ampliación:

Tomar como punto de partida a análise da información proporcionada polos gráficos que se elaboran e elaborarun artigo xornalístico dunhas 150 palabras sobre o uso que fai o noso país das diferentes fontes de enerxía en relación co esgotamento dos recursos e o efecto invernadoiro.


- Para profundar en cuestións relacionadas coa Unión Europea e a unión monetaria:

Ler algún dos textos acerca da Unión Económica e Monetaria. Visionar algún dos vídeos sobre a política monetaria da Unión Europea.

- Pedirlles aos alumnos que expoñan nun esquema ou mapa conceptual a historia da Unión Europea.

AVALIACIÓN DA UD DAS COMPETENCIAS/ IIMM• Ficha de avaliación de contidos:Valorar o impacto da globalización económica, do comercio internacional e dos procesos de integración económica na calidade de vida das persoas e o ambiente.Citar os países integrantes da Unión Europea e da Unión Monetaria Europea.

• Rúbrica da unidade didáctica 5.• Ficha de avaliación de Competencias.• Rúbrica do os proxectos.• Rúbricas de habilidades xerais.• Avaliación das CB/IM. Rexistro individual. • Avaliación das CB/IM. Rexistro do grupo clase.

77



• Arquivo de aprendizaxe (portfolio) e Arquivo electrónico (e-portfolio).

Informe de avaliación.


Lectura






Expresión




TIC Cre@ctividade: Organismos internacionais: Dividir a clase en catro grupos e que cada un busque información sobre os catro organismos internacionais de cooperación que apareceron na unidade (ONU, FMI, OMC e OCDE). Preparar unha presentación co programa Prezi. Podedes crear un mapa mental combinando texto, imaxes, vídeos e outros elementos. Unha vez realizado o traballo, cada grupo encargarase de expoñerllo ao resto da clase.

Visitar a ligazón proposta para ver a información actualizada das compras e as vendas realizadas por España ao estranxeiro e contestar as preguntas que se expoñen.Analizar o mapa interactivo que mostra a porcentaxe que representan as exportacións dun país respecto do seu Produto Interior Bruto (PIB) e comentar os datos desde a perspectiva da globalización.

78


Buscar información en Internet sobre as importacións e as exportacións de España. Elaborar unha táboa onde se mostren os principais bens que importa España e o seu país de orixe. Facer unha táboa onde se mostren os principais bens que España exporta e o país de destino.Entrar na páxina web da FAO (Organización das Nacións Unidas para a Alimentación e a Agricultura), tomar nota de dúas das accións que este organismo está a levar a cabo na actualidade. En clase poñer en común as accións que escolleu cada un. Debater a necesidade de que exista un organismo como este.


Valorar o impacto da globalización económica, do comercio internacional e dos procesos de integración económica na calidade de vida das persoas e o ambiente.

79




3 horas semanais

- Aula




- Laboratorio





80






81














82




83


Unidade 6: OS INGRESOS E GASTOS DO ESTADO

OBXECTIVOS EN TERMOS DE COMPETENCIAS / IIMM- Identifica as vías de procedencia dos ingresos do Estado así como as principais áreas dos gastos do Estado e comenta as súas relacións. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Analiza e interpreta datos e gráficos de contido económico relacionados cos ingresos e gastos do Estado. (Competencia Lóxica e matemática /Intelixencia matemática).- Distingue nos diferentes ciclos económicos o comportamento dos ingresos e gastos públicos así como os efectos que se poden producir ao longo do tempo. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Comprende e expresa as diferenzas entre os conceptos de débeda pública e déficit público, así como a relación que se produce entre eles. (Competencia aprender a aprender / Intelixencia Intrapersoal).- Coñece e describe os efectos da desigualdade da renda e os instrumentos de redistribución da mesma. (Competencia de comunicación lingüística / Intelixencia lingüística e verbal).- Interpreta as repercusións que teñen na sociedade a execución das distintas partidas dun orzamento público. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Analiza a utilidade dos orzamentos públicos para corrixir as desigualdades na distribución da renda. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).

84



Economía e ingresos e gastos do Estado

Os ingresos e gastos do Estado.

A débeda pública e o déficit público.

Desigualdades económicas e distribución da renda.

1. Recoñecer e analizar a procedencia das principais fontes de ingresos e gastos do Estado así como interpretar gráficos onde se mostre dita distribución.

2. Diferenciar e explicar os conceptos de débeda pública e déficit público.

3. Determinar o impacto para a sociedade da desigualdade da renda e estudar as ferramentas de redistribución da renda.

1.1. Identifica as vías de onde proceden os ingresos do Estado así como as principais áreas dos gastos do Estado e comenta as súas relacións.

1.2. Analiza e interpreta datos e gráficos de contido económico relacionados cos ingresos e gastos do Estado.

1.3. Distingue nos diferentes ciclos económicos o comportamento dos ingresos e gastos públicos así como os efectos que se poden producir ao longo do tempo.

2.1. Comprende e expresa as diferenzas entre os conceptos de débeda pública e déficit público, así como a relación que se produce entre eles.

3.1. Coñece e describe os efectos da desigualdade da renda e os instrumentos de redistribución da mesma.

85






ÁGORA: A equidade é un valor desexable que debe pretender calquera sistema impositivo. Debater na clase sobre se os impostos progresivos son máis equitativos ou non que os proporcionais.

A desigualdade en virtude do xénero: a causa de moitas desigualdades económicas actuais hai que buscala aínda en discriminacións por razón de raza, procedencia, xénero etc. Establecer un diálogo na clase onde poidades expresar a vosa opinión sobre se as mulleres teñen máis dificultades para ocupar determinados postos de traballo. Podedes introducir o debate vendo a seguinte reportaxe: http://links.edebe.com/j9atib.

86



INICIAL Contextualización Observar a fotografía e anotar simplemente o que se ve. Escribir que suxire a imaxe.



Que preguntas te fas ao reflexionar sobre o que ves? - Libro alumno. POD.

Motivación inicial Poñer en común na clase o que escribiu cada un e organizar un debate sobre as distintas maneiras que tedes de percibir a pobreza.



- Explicar cal é a diferenza fundamental entre os impostos directos e os indirectos. Xustificar, segundo o teu parecer, que tipo de impostos consideras máis xusto desde o punto de vista da súa equidade.- Indicar que administración é a encargada de recadar os seguintes impostos: IRPF, IVE, Imposto de Sucesións e Doazóns, Imposto sobre Bens Inmobles e Imposto sobre Actividades Económicas. Entrar en http://links.edebe.com/uxcwjh e comentar as principais diferenzas, polo que a fiscalidade refírese entre o País Vasco e Navarra, e o resto de comunidades autónomas.- Elaborar un mapa mental onde se mostre, para cada tipo de política fiscal, cales son os instrumentos que emprega, así como a repercusión que ten o uso destes instrumentos na renda dispoñible, o consumo, o investimento, a produción e o nivel de emprego.- Explicar a diferenza entre déficit e débeda pública.



- Buscar información en Internet sobre a recadación de impostos de Galicia. Elaborar unha listaxe dos impostos que recada e facer un gráfico que mostre a evolución desa recadación.- Elaborar un cadro clasificando os ingresos do Estado en ordinarios e extraordinarios.- Busca información sobre que porcentaxe dos ingresos do Estado supón a recadación do IVE e o IRPF.- Xustificar en que fase do ciclo económico nos atopamos actualmente.- Buscar o artigo 134 da Constitución, lelo e contestar as preguntas.- Entrar na Lei de Orzamentos (serie vermella), mirar nos apartado «resumos de ingresos e gastos», e contestar as preguntas.- Dividir a clase en grupos de cinco ou seis persoas para traballar coa técnica cooperativa do Folio xiratorio. A cada grupo preséntasevos unha situación de


87


déficit orzamentario que hai que corrixir cos axustes que creades convenientes.- Investigar que causas principais poderían explicar que a principios do século XX o nivel de endebedamento do Estado español fose similar ao actual.- Buscar información sobre algún episodio histórico no que a débeda se financiase coa emisión de moeda, provocando hiperinflación.- Debuxar a curva de Lorenz segundo a distribución da riqueza publicada polo diario El País o 1 de marzo de 2015.


- Realizar os apartados de economía ao teu alcance. - Completar as actividades do apartado «Actividades finais».- Completar as actividades do apartado «Pon a proba as túas competencias».- Reflexionar sobre os coñecementos aprendidos.

- Libro alumno.

88



PBL: A fraude fiscal: Ler o texto proposto e realizar un pequeno traballo de investigación, buscando a información necesaria para responder as cuestións que se expoñen.


• Observar os gráficos que mostran a composición do gasto e as fontes de ingreso do Estado previstas para 2016. Analizalos e responder as cuestións.

• Evolución da débeda pública: observar a táboa que mostra a evolución da débeda, por trimestres, durante 2015, expresada en millóns de euros e en porcentaxe que representa respecto ao PIB. Examinar a gráfica que ofrece a evolución da débeda desde o ano 2001 ao 2014.

ACTIVIDADES PARA O DESENVOLVEMENTO DAS IIMM• Explicar cal é a diferenza fundamental entre os impostos directos e os indirectos. Xustificar, segundo o teu

parecer, que tipo de impostos consideras máis xusto desde o punto de vista da súa equidade.• Elaborar un cadro clasificando os ingresos do Estado en ordinarios e extraordinarios.• Busca información sobre que porcentaxe dos ingresos do Estado supón a recadación do IVE e do IRPF.• Xustificar en que fase do ciclo económico nos atopamos actualmente.• Elaborar un mapa mental onde se mostre, para cada tipo de política fiscal, cales son os instrumentos que

emprega, así como a repercusión que ten o uso destes instrumentos na renda dispoñible, o consumo, o investimento, a produción e o nivel de emprego.

• Buscar o artigo 134 da Constitución, lelo e contestar as preguntas.• Entrar na Lei de Orzamentos (serie vermella), mirar nos apartado «resumos de ingresos e gastos», e contestar

as preguntas.• Investigar que causas principais poderían explicar que a principios do século XX o nivel de endebedamento do

Estado español fose similar ao actual.• Explicar a diferenza entre déficit e débeda pública.• Debuxar a curva de Lorenz segundo a distribución da riqueza publicada polo diario El País o 1 de marzo de

2015.• Explicar cal é a principal fonte de ingresos do sector público.• Indicar cal é o principal obxectivo dun imposto directo.• Comentar a principal diferenza entre impostos progresivos e impostos proporcionais. Expresar a túa opinión

sobre cales son máis efectivos desde o punto de vista da redistribución da renda.• Dicir cales son os tres tipos impositivos de IVE que se aplican actualmente en España.• Elaborar unha táboa que mostre cales son os bens e servizos que con anterioridade a 2014 tributaban ao tipo

superreducido, e agora fano ao tipo reducido ou normal. Comentar como afectou este incremento do IVE ao

89


consumo destes produtos.• Razoar se polo feito que haxa tres tipos impositivos de IVE podemos considerar que este é un imposto

progresivo.• Calcular o IVE en determinados problemas expostos.• Definir o concepto de IVE soportado e IVE repercutido.• Explicar que imposto pagan as empresas polos beneficios obtidos. Clasificar este imposto segundo os tres

criterios estudados.• Explicar que diferenza hai entre impostos e taxas.• Razoar como se xustifica a existencia de impostos especiais que gravan produtos como o tabaco ou o alcol.• Citar en que tres principios se debe basear un sistema impositivo.• Explicar coas túas palabras que significa o principio de equidade.• A partir da táboa proporcionada analizar os datos correspondentes á evolución da recadación do Estado durante

os anos da crise.• Citar outros tipos de ingresos do Estado, diferentes aos impostos.• Diferenciar entre ingresos ordinarios e ingresos extraordinarios do Estado. Citar tres exemplos de cada un.• Explicar cales son as principais categorías nas que se dividen os gastos ordinarios do Estado.• Observar a táboa sobre a evolución do gasto público en España no período comprendido entre 2007 e 2014,

anos que corresponden ao período de crise financeira e realizar as actividades expostas.• Explicar as catro fases polas que pasa o ciclo económico, comentando como se comporta o consumo, o

emprego e o investimento en cada unha delas.• Explicar a diferenza entre política fiscal expansiva e política fiscal restritiva, relacionando cada unha destas

políticas coa fase do ciclo económico en que é conveniente aplicalas, segundo os pensadores keynesianos.• Indicar a que categoría de gastos públicos corresponden os feitos que se expoñen.• Explicar con que ingresos se financian todos os gastos que teñen os organismos da Seguridade Social.• Dicir quen se encarga da elaboración dos orzamentos xerais do Estado e describir brevemente o proceso de

confección destes orzamentos.• Buscar información en Internet sobre por que existe o temor que, nun futuro non moi afastado, a Seguridade

Social non poida financiarse por si soa, polo que periga o pago das pensións, as prestacións sanitarias…• Explicar que nivel da Administración é financiado cos ingresos que se obteñen da recadación do Imposto de

Bens Inmobles (IBI).• Dicir que organismos se encargan do control da execución dos orzamentos por parte do goberno.• Explicar por que se di que nos orzamentos os gastos son seguros e limitativos, en cambio os ingresos son

estimacións.• Explicar que tipo de saldo orzamentario se obten cando os ingresos do Estado non son suficientes como para

facer fronte ao pago de todos os gastos públicos.• Explicar que diferenzas existen entre as Letras do Tesouro e os Bonos e Obrigacións do Estado.• Explicar en que consiste o efecto crowding out.• Debuxar a curva de Lorenz dun hipotético país sabendo que o 30 % máis pobre da poboación, acumula o 5 % da

90


riqueza, e que 5 % máis rico posúe o 50 % da renda e comentar o resultado.

CULTURA DO PENSAMENTO RUTINA DO PENSAMENTO: «Vexo – Penso – Pregúntome»


Actividades: Observar a fotografía e anotar simplemente o que se ve. Escribir que suxire a imaxe.

DESTREZA DE PENSAMENTO: Que preguntas exposche ao reflexionar sobre o que ves?

REFLEXIONA: Pór en común na clase o que escribiu cada un e organizar un debate sobre as distintas maneiras que tedes de percibir a pobreza.


Eu valo a alegría

Competencia: autonomía emocional: favorecer a autoxestión emocional. Inclúe a autoestima, a autoconfianza, a actitude positiva ante a vida, a responsabilidade, a capacidade para buscar axuda e recursos, así como, a autoeficiencia emocional. Permítenos ter confianza en nós mesmos, ter autoestima, pensar positivamente, automotivarnos, tomar decisións de maneira adecuada e responsabilizarnos de forma relaxada e tranquila. Noción de identidade, coñecemento dun/dunha mesmo/a (autoconcepto). Valoración positiva das propias capacidades e limitacións.

Obxectivos: Coñecer a nosa autoestima e a dos nosos compañeiros. Recoñecer que todos valemos a alegría.

Actividade: Todos coñecemos a expresión «valer o» pero é conveniente dar un xiro a esta expresión e dicir «valer a alegría». Nesta actividade traballarase a autoestima.


- Definir que son os impostos.- Indicar se os impostos que se expoñen son directos ou indirectos.- Sinalar a resposta correcta.- Completar as frases coas palabras ou conceptos que se consideren máis adecuados.

91


- Escribir que tipo de gasto corresponden os pagos efectuados polo estado que se propoñen.- Indicar se as afirmacións son verdadeiras ou falsas, en caso de ser falsas, modificalas para que sexan correctas.- Relacionar os conceptos da táboa que se propón e definir o termo que quede despexado.- Razoar que cantidade representará un importe maior, o déficit que tivo un país un ano concreto ou o volume da súa débeda pública.

Ampliación:

Buscar información en Internet e escribir un informe sobre o desenvolvemento humano no mundo e a súa evolución durante os últimos anos. No informe debe aparecer como mínimo: os 10 países do mundo cun IDH máis alto, os 10 países do mundo cun IDH máis baixo, que lugar ocupa España neste índice, a media do IDH a nivel mundial. Como punto de partida, antes de escribir o informe podes consultar os elaborados polo Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento en 2014 e 2015, que atoparás nas ligazóns propostas.


- Para coñecer e analizar o proceso de elaboración dos Orzamentos Xerais do Estado, ler algún dos textos sobre a súa elaboración:

Normativa de elaboración dos Orzamentos Xerais do Estado. A elaboración e aprobación das Leis de Orzamentos:

- Deseguido, pedirlles aos alumnos que analicen como poden influír os Orzamentos Xerais do Estado á distribución das rendas.

AVALIACIÓN DA UD DAS COMPETENCIAS/ IIMM• Ficha de avaliación de contidos:Recoñecer e analizar a procedencia das principais fontes de ingresos e gastos do Estado así como interpretar gráficos onde se mostre dita distribución.Diferenciar e explicar os conceptos de débeda pública e déficit público.Determinar o impacto para a sociedade da desigualdade da renda e estudar as ferramentas de redistribución da renda.Clasificar as principais partidas dun orzamento público para determinar os efectos que supón a intervención do

• Rúbrica da unidade didáctica 6.• Ficha de avaliación de Competencias.• Rúbrica do os proxectos.• Rúbricas de habilidades xerais.• Avaliación das CB/IM. Rexistro individual. • Avaliación das CB/IM. Rexistro do grupo clase.• Arquivo de aprendizaxe (portfolio) e Arquivo

electrónico (e-portfolio).• Informe de avaliación.

92


sector público sobre a economía. Describir as características de diversas situacións económicas e propoñer algunha medida correctora dos desequilibrios.



Lectura






Expresión




TIC Cre@ctividade: Para elaborar gráficos sobre os orzamentos do Estado pola túa conta, dispós dunha potente ferramenta: o programa Excel. Na seguinte ligazón: http://links.edebe.com/fsm, atoparás os orzamentos dos últimos anos en formato Excel. Elaborar un gráfico de barras que mostre a evolución desde o ano 2010 do gasto de catro partidas: educación, xustiza, defensa e sanidade.

93


Buscar información en Internet sobre a recadación de impostos de Galicia. Elaborar unha listaxe dos impostos que recada e facer un gráfico que mostre a evolución da devandita recadación.Visionar o vídeo sobre o tipo impositivo do IVE que se aplica aos distintos bens e servizos e indicar que tipo de IVE aplícase aos bens e servizos que se propoñen.Conectarse á ligazón proporcionada (http://links.edebe.com/sgn9e) e elaborar un informe sobre o endebedamento das comunidades autónomas, tomando como referencia Galicia.Conectarse á ligazón proporcionada (http://links.edebe.com/6ep7) e observar a táboa e o mapa interactivo coa distribución da riqueza nos distintos países do mundo a partir do coeficiente de Gini. Buscar os cinco países con maiores desigualdades económicas, e os cinco países coa repartición máis igualitaria da riqueza. Buscar España na táboa e comentar a evolución deste indicador os últimos anos.

94

http://links.edebe.com/6ep7



Recoñecer e analizar a procedencia das principais fontes de ingresos e gastos do Estado así como interpretar gráficos onde se mostre dita distribución.

Diferenciar e explicar os conceptos de débeda pública e déficit público.

Determinar o impacto para a sociedade da desigualdade da renda e estudar as ferramentas de redistribución da renda.

95




3 horas semanais

- Aula




- Laboratorio





96






97














98




99


Unidade 7: A EMPRESA E O EMPRESARIO

OBXECTIVOS EN TERMOS DE COMPETENCIAS / IIMM- Distingue as diferentes formas xurídicas das empresas e relaciónaas coas esixencias requiridas de capital para a súa constitución e responsabilidades legais para cada tipo. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Valora as formas xurídicas de empresas máis apropiadas en cada caso en función das características concretas aplicando o razoamento sobre clasificación das empresas. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Identifica os diferentes tipos de empresas e empresarios que actúan na súa contorna así como a forma de interrelacionar co seu ámbito máis próximo e os efectos sociais e ambientais, positivos e negativos, que se observan. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Indica os distintos tipos de factores produtivos e as relacións entre produtividade, eficiencia e tecnoloxía. (Competencia lóxica e matemática / Intelixencia matemática).- Identifica os diferentes sectores económicos, así como os seus retos e oportunidades. (Competencia lóxica e matemática / Intelixencia matemática).- Sinala as características principais e a composición dos sectores produtivos dun país ou rexión determinados. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).- Analiza as repercusións sobre o ambiente e a contorna social das actividades produtivas que teñen lugar nun país ou rexión determinados. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).

100



Economía e empresa

A empresa e o empresario.

Tipos de empresa.

Criterios de clasificación, forma xurídica, funcións e obxectivos.

1. Describir os diferentes tipos de empresas e formas xurídicas das empresas relacionando con cada unha delas as súas esixencias de capital e as responsabilidades legais dos seus propietarios e xestores así como interrelaciónelas das empresas a súa contorna inmediata.

1.1. Distingue as diferentes formas xurídicas das empresas e relaciónaas coas esixencias requiridas de capital para a súa constitución e responsabilidades legais para cada tipo.

1.2. Valora as formas xurídicas de empresas máis apropiadas en cada caso en función das características concretas aplicando o razoamento sobre clasificación das empresas.

1.3. Identifica os diferentes tipos de empresas e empresarios que actúan na súa contorna así como a forma de interrelacionar co seu ámbito máis próximo e os efectos sociais e ambientais, positivos e negativos, que se observan.

101






ÁGORA: As empresas privadas non son as únicas que fornecen bens e servizos á sociedade. Existen outras que tamén xogan este papel. Son as organizacións sen ánimo de lucro e as empresas públicas. Ler o texto e reflexionar sobre cal é a túa opinión entre estas dúas posturas.

102



INICIAL Contextualización Observar a imaxe en silencio durante polo menos 30 segundos. Escribir dez palabras ou frases sobre calquera aspecto que che suxira a imaxe.



Na clase poñer en común o resultado desta primeira observación e observar outra vez a imaxe en silencio durante polo menos 30 segundos. Engadirlle á lista dez palabras ou frases sobre aspectos positivos da sociedade.


Motivación inicial Poñer en común na clase o resultado desta segunda observación da imaxe e comentar os resultados.



- Identificar os factores de produción do proceso de elaboración de bicicletas tras mirar o programa 56 de Fabricando. Made in Spain na ligazón proporcionada.- Identificar as funcións económicas do grupo empresarial proposto e responder as cuestións que se expoñen.- Escribir un esquema que resuma cales son as funcións económicas e cales as funcións sociais das empresas privadas.



- Buscar información e identificar que actividades leva o proceso de produción industrial de pito empanado que se vende en envases con 10 porcións. Diferenciar as actividades de fabricación das actividades de loxística.- Buscar o programa 58 de Fabricando. Made in Spain e visualizar todo o proceso de fabricación duns pantalóns vaqueiros. Identificar as tarefas manuais, as mecanizadas e as automatizadas.- Clasificar as empresas propostas segundo creas que requiran un proceso produtivo continuo ou intermitente.- Explicar cales son os motivos que aconsellan non automatizar totalmente un proceso e pensar nun produto que, igual que a bicicleta, non permita automatizar o seu proceso. Atopar unha ligazón en Internet que mostre a súa fabricación.- Razoar as vantaxes que ten embotellar nunha planta de produción só auga ou usar a mesma maquinaria para envasar tamén leite ou zume.- Identificar o tipo de proceso de produción segundo a diversidade do produto, nos casos propostos.- Determinar se os seguintes bens se producen por pedido ou por mercado: leitugas, vestidos de voda, bolsas de deporte, mobles de cociña, neveiras, pelotas de fútbol.- Buscar información da actividade que realizan as seguintes empresas


103


españolas e identificar en que sector de actividade operan: Abertis, Banco Santander, Grifols, Ferrovial, Iberdrola, DIA, IAG, Zardoya Otis, Repsol, Amadeus, Mapfre, AENA, Telefónica, Inditex.- Visualizar a ligazón proposta e consultar a participación que ten a Sociedade Estatal de Participacións Industriais (SEPI) nas compañías que aparecen na súa páxina web e facer unha lista onde se distingan as empresas públicas e as mixtas.- Clasificar as empresas que se describen segundo o seu tamaño.- Identificar as frases verdadeiras que fan referencia a unha persoa que quere facerse autónoma.- Identificar que tipo de empresa é a máis adecuada segundo os obxectivos e as necesidades da persoa descrita e se deberá conseguir un socio. Pensar sobre se pode empezar o negocio sen un capital mínimo.



- Libro alumno.

104



PBL: A condición xurídica: Formar grupos de como máximo cinco compoñentes, e distribuír os roles e as tarefas. Buscar resposta aos interrogantes expostos buscando en Internet, facendo entrevistas… Presentar os resultados en forma de vídeo.


• Ler atentamente o texto proposto e completar as actividades expostas.

ACTIVIDADES PARA O DESENVOLVEMENTO DAS IIMM• Buscar información e identificar que actividades leva o proceso de produción industrial de polo empanado que se

vende en envases con 10 porcións. Diferenciar as actividades de fabricación das actividades de loxística.• Clasificar as empresas propostas segundo creas que requiran un proceso produtivo continuo ou intermitente.• Explicar cales son os motivos que aconsellan non automatizar totalmente un proceso e pensar nun produto que,

igual que a bicicleta, non permita automatizar o seu proceso. Atopar unha ligazón en Internet que mostre a súa fabricación.

• Razoar as vantaxes que ten embotellar nunha planta de produción só auga ou usar a mesma maquinaria para envasar tamén leite ou zume.

• Identificar o tipo de proceso de produción segundo a diversidade do produto, nos casos propostos.• Determinar se os seguintes bens se producen por pedido ou por mercado: leitugas, vestidos de voda, bolsas de

deporte, mobles de cociña, neveiras, pelotas de fútbol.• Identificar as funcións económicas do grupo empresarial proposto e responder as cuestións que se expoñen.• Escribir un esquema que resuma cales son as funcións económicas e cales as funcións sociais das empresas

privadas.• Identificar as frases verdadeiras que fan referencia a unha persoa que quere facerse autónoma.• Identificar que tipo de empresa é a máis adecuada segundo os obxectivos e as necesidades da persoa descrita e

se deberá conseguir un socio. Pensar sobre se pode empezar o negocio sen un capital mínimo.• Describir o proceso de produción dun frasco de marmelada de amorodos ou dun pastel de iogur. Podes axudarte

facendo o proceso na casa. Representar a secuencia das diferentes tarefas nun debuxo, de maneira que quede esquematizado o proceso de produción.

• Definir que é un factor de produción. Escribir unha lista dos factores de produción que usarían as empresas que elaborasen un frasco de marmelada de amorodos e un pastel de iogur.

• Elaborar un esquema resumo que recolla os tipos de procesos de produción coa súa definición e engadir un exemplo de cada un deles.

• Relacionar cada unha das tres fotografías amosadas co tipo de proceso de produción: manual, mecanizada e automatizada.

• Pensar nos produtos que usas a diario. Escribir unha lista destes produtos e discutide en parellas se a súa

105


produción debe ser por pedido ou por mercado.• Clasificar as funcións da empresa propostas segundo sexan económicas ou sociais.• Escoller calquera empresa que coñezas ben. Identificar as funcións económicas que realiza. Investigar se

desenvolve algunha función social no marco da súa Responsabilidade Social Corporativa. Descubrir o seu obxectivo principal e enumerar os secundarios. Preparar un Prezi ou un PowerPoint coa presentación desta empresa.

• Pescudar cales son as principais empresas da túa localidade. Facer unha lista e clasificalas en sector primario, secundario e terciario.

• Observar a táboa que recolle o número de empresas activas en España o 1 de xaneiro de 2014, debuxar un diagrama circular onde se poida ver a porcentaxe da industria, a construción e os servizos (agrupar comercio e resto de servizos).

• Observar os datos da táboa que reflicte o tanto por cento sobre o PIB de cada sector económico e realizar as actividades expostas.

• Observar o diagrama de sectores e agrupar as categorías do gráfico que viches na unidade (microempresa, pequena, mediana, grande). Logo, usando estes datos, explicar que tamaño teñen as empresas en España.

• Escribir un cadro resumo das vantaxes e inconvenientes que supón para unha empresa ter unha dimensión pequena.

• Explicar que vantaxes presenta un pequeno negocio de quilómetro cero e ecolóxico fronte a un gran supermercado.

• Completar unha táboa como a proposta coa información sobre as diferentes condicións xurídicas que pode seleccionar un emprendedor ao materializar unha idea de negocio.

• Identificar o tipo de negocio, a condición xurídica, proxecto de negocio… de determinadas situacións expostas.• Completar as frases que se propoñen.

CULTURA DO PENSAMENTO

RUTINA DO PENSAMENTO: «Dez veces dúas»


Actividades: Observar a imaxe en silencio durante polo menos 30 segundos. Escribir dez palabras ou frases sobre calquera aspecto que che suxira a imaxe.

DESTREZA DE PENSAMENTO: Na clase poñer en común o resultado desta primeira observación e observar a imaxe de novo en silencio durante polo menos 30 segundos. Engadir á lista dez palabras ou frases sobre aspectos positivos da sociedade.

REFLEXIONA: Poñer en común en clase o resultado desta segunda observación da imaxe e comentar os

106


resultados.


Aprendendo dun problema.

Competencia: habilidades socioemocionais: capacidade para manter boas relacións con outras persoas (empatía, coñecemento persoal, tolerancia á frustración, asertividade…). Consiste en ser capaces de manexar cada unha das distintas e variadas situacións sociais co conxunto de emocións positivas e negativas que iso leva. O desenvolvemento desta competencia implica: escoitar activa e dinamicamente ás outras persoas. Así, farémoslles sentirse importantes. Dar e recibir críticas de maneira construtiva, o que adoitamos chamar ”recibir o medicamento amargo”. Comprender o resto e conseguir que nos comprendan. Ser asertivo/a no noso comportamento, estando dispostos a ser sinceros/as e expresar o que pensamos, sentimos e facemos ante o resto e ao que representan. Enfrontarnos intelixentemente a cada un dos conflitos que temos no noso día a día. Manter boas relacións interpersoais coas persoas coas que vivimos ou traballamos. Traballar en equipo e implicar ás persoas en proxectos e obxectivos.

Obxectivos: Axudar a comprender diferentes perspectivas dun problema ou conflito.

Actividade: nesta actividade darase a oportunidade de coñecernos dunha maneira máis exacta dando distintas solucións a problemas que poden xurdirnos no noso día a día. Isto pode axudarnos a tomar como oportunidade a aprendizaxe que se deriva dunha dificultade.


- Clasificar os elementos do texto relacionados coa elaboración de xabóns segundo sexan actividades de fabricación, de loxística ou factores de produción.- Responder as cuestións propostas.- Observar as siglas que leva o nome da empresa ao final; trátase dunha empresa de responsabilidade limitada, ou sexa, unha sociedade mercantil, e responder as cuestións que se expoñen.- Encher os espazos baleiros do texto proposto.- Clasificar as empresas mencionadas segundo a actividade.- Diverland é unha sociedade cooperativa con 12 traballadores que organiza actividades de verán para mozos. Este ano, outra empresa cunha facturación de 50 millóns de euros e 275 traballadores, chamada Enrólate, está a ofrecer na mesma rexión na que opera Diverland un servizo similar pero a un prezo moi inferior. Diverland non pode competir con esta empresa en prezo, pero cres que ten algunha vantaxe fronte a ela?- Responder as cuestións en relación coa condición xurídica de Diverland que se expoñen.

107


Ampliación:

Ler o texto sobre emprendedores con alma social que se propón, e responder as preguntas que se expoñen a continuación.


- Para analizar o proceso de fabricación de produtos habituais nas nosas vidas visionar algúns dos vídeos propostos. Seguidamente elaborar un informe acerca dun dos procesos de produción.

- Para profundar en cuestións relacionadas coa condición xurídica das empresas ler o texto da ligazón proposta.

AVALIACIÓN DA UD DAS COMPETENCIAS/ IIMM• Ficha de avaliación de contidos:Describir os diferentes tipos de empresas e formas xurídicas das empresas relacionando con cada unha delas as súas esixencias de capital e as responsabilidades legais dos seus propietarios e xestores así como as interrelacións das empresas coa súa contorna inmediata.Analizar as características principais do proceso produtivo.Identificar as características principais da función de produción no mercado español e europeo para valorar os efectos da actividade produtiva sobre a contorna social e sobre o ambiente.





Lectura


108






Expresión

• Exposición oral e escrita en razoamentos, en actividades e traballos individuais, actividades en grupo etc.• Expresión adecuada oral e escrita das aprendizaxes, utilizando un vocabulario preciso.• Exposición oral e escrita con diferentes finalidades: informar, instruír, compartir etc.

TIC Cre@ctividade: crear unha revista de emprendedores. Para iso formar parellas, escoller un emprendedor de éxito, pode ser de calquera parte do mundo, e investigar sobre os seus inicios, retos, éxitos. Cada grupo debe elaborar un par de páxinas. Usade Word ou PowerPoint por editar os contidos. Unha vez concluído o traballo acudir á web: https://calameo.com para crear a publicación interactiva.

Identificar os factores de produción do proceso de elaboración de bicicletas tras mirar o programa 56 de Fabricando. Made in Spain na ligazón proporcionada.Buscar o programa 58 de Fabricando. Made in Spain e visualizar todo o proceso de fabricación duns pantalóns vaqueiros. Identificar as tarefas manuais, as mecanizadas e as automatizadas.Buscar información da actividade que realizan as seguintes empresas españolas e identificar en que sector de actividade operan: Abertis, Banco Santander, Grifols, Ferrovial, Iberdrola, DIA, IAG, Zardoya Otis, Repsol, Amadeus, Mapfre, AENA, Telefónica, Inditex.Visualizar a ligazón proposta e consultar a participación que ten a Sociedade Estatal de Participacións Industriais (SEPI) nas compañías que aparecen na súa páxina web e facer unha lista onde se distingan as empresas públicas e as mixtas.Entrar na páxina http://links.edebe.com/t32vtz e seleccionar un dos emprendedores novos con máis futuro que hai na lista. Buscar en Internet máis información sobre a súa traxectoria e a súa empresa. Podes recoñecer nel as características dun empresario?

109

http://links.edebe.com/t32vtz

https://calameo.com/



Describir os diferentes tipos de empresas e formas xurídicas das empresas relacionando con cada unha delas as súas esixencias de capital e as responsabilidades legais dos seus propietarios e xestores así como interrelaciónelas das empresas a súa contorna inmediata.



3 horas semanais

- Aula




- Laboratorio





110






111














112




113


Unidade 8: A FUNCIÓN FINANCEIRA DA EMPRESA

OBXECTIVOS EN TERMOS DE COMPETENCIAS / IIMM

- Explica as posibilidades de financiamento do día a día das empresas diferenciando o financiamento externo e interno, a curto e a longo prazo, así como o custo de cada unha e as implicacións na marcha da empresa. (Competencia lóxica e matemática / Intelixencia matemática).- Diferencia os ingresos e custos xerais dunha empresa e identifica o seu beneficio ou perda, aplicando razoamentos matemáticos para a interpretación de resultados. (Competencia lóxica e matemática / Intelixencia matemática).- Identifica as obrigacións fiscais das empresas segundo a actividade sinalando o funcionamento básico dos impostos e as principais diferenzas entre eles. (Competencia lóxica e matemática / Intelixencia matemática).- Valora a achega que supón a carga impositiva ás Administracións Públicas para que estas dispoñan dos recursos cos que financiar e satisfacer as necesidades colectivas, é dicir, a provisión dos bens e servizos públicos. (Competencia social e cidadá / Intelixencia Interpersoal).

114



Economía e empresa.

Proceso produtivo e factores produtivos.

Fontes de financiamento das empresas.

Ingresos, custos e beneficios.

Obrigacións fiscais das empresas.

2. Analizar as características principais do proceso produtivo.

3. Identificar as fontes de financiamento das empresas.

4. Determinar para un caso sinxelo a estrutura de ingresos e custos dunha empresa, calculando o seu beneficio.

5. Diferenciar os impostos que afectan as empresas e a importancia do cumprimento das obrigacións fiscais.

2.1. Indica os distintos tipos de factores produtivos e as relacións entre produtividade, eficiencia e tecnoloxía.

2.2. Identifica os diferentes sectores económicos, así como os seus retos e oportunidades.

3.1. Explica as posibilidades de financiamento do día a día das empresas diferenciando o financiamento externo e interno, a curto e a longo prazo, así como o custo de cada unha e as implicacións na marcha da empresa.

4.1. Diferencia os ingresos e custos xerais dunha empresa e identifica o seu beneficio ou perda, aplicando razoamentos matemáticos para a interpretación de resultados.

5.1. Identifica as obrigacións fiscais das empresas segundo a actividade sinalando o funcionamento básico dos impostos e as principais diferenzas entre eles.

5.2. Valora a achega que supón a carga impositiva á riqueza nacional.

115






116



INICIAL Contextualización Observar as imaxes. En tres notas adhesivas de cores diferentes, escribir: na primeira, tres pensamentos ou ideas que che suxiran as imaxes, na segunda, dúas preguntas que te expós despois de observalas, na terceira, unha analoxía ou metáfora que che inspiren as imaxes.



Responder: Que idea, pregunta ou metáfora che sorprendeu máis? Coincidiches con outros compañeiros e compañeiras? Expuxécheste outros puntos de vista?


Motivación inicial Compartir co resto da clase e reflexionar en grupo. - Libro alumno. POD.


- Definir cales son os compoñentes dun préstamo e a súa relación entre eles.- Definir os seguintes conceptos: capital, acción e dereito de subscrición.



- Facer un cadro comparativo das características do leasing e do renting.- Resumir como a empresa pode obter financiamento a curto prazo dos bancos, e tamén dos provedores (ou acredores) e dos clientes (ou debedores).- Calcular a cota anual de amortización do campo de fútbol se a instalación feita hai 15 anos custou 300 000 € e se determinou unha vida útil de 15 anos.- Clasificar os ingresos e gastos propostos segundo sexan de explotación ou financeiros.- Explicar para que serve a declaración censal e con que documento se realizan.- Resumir nunha táboa os feitos impoñibles, bases, tipos xerais e cotas dos diferentes impostos expostos.- Definir que é un plan de empresa e argumentar por que é importante realizalo.- Clasifica en que parte do plan de empresa se localizarían as seguintes accións: cálculo do limiar de rendibilidade, determinación da canle pola que se chegará ao cliente e identificación da competencia do negocio.




- Libro alumno.

117



PBL: Emprendemento: realizar as actividades que se expoñen sobre unha persoa que quere cambiar o seu traballo e formar unha empresa. Realizar esta actividade en grupo.


• Ler atentamente o texto que se propón «Acabemos coa evasión e elusión fiscal das grandes multinacionais» e completar as actividades.

• Analizar o negocio dunha crepería Ti escolles.

ACTIVIDADES PARA O DESENVOLVEMENTO DAS IIMM• Definir cales son os compoñentes dun préstamo e a súa relación entre eles.• Definir os seguintes conceptos: capital, acción e dereito de subscrición. • Facer un cadro comparativo das características do leasing e do renting.• Resumir como a empresa pode obter financiamento a curto prazo dos bancos, e tamén dos provedores (ou

acredores) e dos clientes (ou debedores).• Calcular a cota anual de amortización do campo de fútbol se a instalación feita hai 15 anos custou 300 000 € e

determinouse unha vida útil de 15 anos.• Clasificar os ingresos e gastos propostos segundo sexan de explotación ou financeiros.• Explicar para que serve a declaración censal e con que documento se realiza.• Resumir nunha táboa os feitos impoñibles, bases, tipos xerais e cotas dos diferentes impostos expostos.• Definir que é un plan de empresa e argumentar por que é importante realizalo.• Clasifica en que parte do plan de empresa se localizarían as seguintes accións: cálculo do limiar de

rendibilidade, determinación da canle pola que se chegará ao cliente e identificación da competencia do negocio.• Realizar distintos cálculos económicos en distintos problemas expostos de distintos tipos de negocios.• Examinar os exemplos propostos para recoñecer as diferenzas entre un préstamo francés e un de cotas de

capitais fixas. Crear un esquema cos pasos a seguir para calcular o cadro de amortización nos dous casos, de maneira que actúe como organizador gráfico.

• Observar o modelo 840 e responder as cuestións que se expoñen.• Responder as cuestións que se expoñen sobre o IVE.• Elaborar un esquema recordatorio de como se calculaba a base impoñible, a líquida, a cota íntegra e a cota

líquida do imposto da renda (IRPF).

CULTURA DO PENSAMENTO

118


RUTINA DO PENSAMENTO: «3, 2, 1, Ponte»


Actividades: Observar as imaxes. En tres notas adhesivas de cores diferentes, escribir: na primeira, tres pensamentos ou ideas que che suxiran as imaxes, na segunda, dúas preguntas que te expós despois de observalas, na terceira, unha analoxía ou metáfora que che inspiren as imaxes.

DESTREZA DE PENSAMENTO: responder: Que idea, pregunta ou metáfora che sorprendeu máis? Coincidiches con outros compañeiros e compañeiras? Expuxécheste outros puntos de vista?

REFLEXIONA: Compartir co resto da clase e reflexionar en grupo.


Síntoo, tiña un pensamento erróneo.

Competencia: habilidades socioemocionais: capacidade para manter boas relacións con outras persoas (empatía, coñecemento persoal, tolerancia á frustración, asertividade…). Consiste en ser capaces de manexar cada unha das distintas e variadas situacións sociais co conxunto de emocións positivas e negativas que iso leva. O desenvolvemento desta competencia implica: escoitar activa e dinamicamente ás outras persoas. Así, farémoslles sentirse importantes. Dar e recibir críticas de maneira construtiva, o que adoitamos chamar «recibir o medicamento amargo». Comprender o resto e conseguir que nos comprendan. Ser asertivo/a no noso comportamento, estando dispostos a ser sinceros/as e expresar o que pensamos, sentimos e facemos ante o resto e ao que representan. Enfrontarnos intelixentemente a cada un dos conflitos que temos no noso día a día. Manter boas relacións interpersoais coas persoas coas que vivimos ou traballamos. Traballar en equipo e implicar ás persoas en proxectos e obxectivos.

Obxectivos: Fomentar nas adolescentes actitudes de tolerancia e de respecto cara ás persoas que teñen ideas ou condutas diferentes ás súas.

Actividade: Construír un pensamento correcto a través dunha ficha guiada que axudará a chegar a conclusións moi favorables para construír unha boa tolerancia cara a persoas que non teñen noso mesmo pensamento. É moi importante valorar a opinión dos demais aínda que non as súas ideas non coincidan coas propias.

ATENCIÓN Á DIVERSIDADE ADAPTACIÓN CURRICULAR

119


Básica:

- Clasificar as formas de financiamento propostas segundo sexan a curto ou longo prazo, ou ben propias ou alleas.- Definir os tipos de financiamento empresarial.- Completar os espazos en branco do texto proposto.- Relacionar as fontes de financiamento alleas máis adecuadas para financiar as diferentes operacións.- Razoar por que é máis recomendable conseguir unha furgoneta de repartición cun renting que cun leasing.- Relacionar os conceptos coas súas definicións.- Clasificar os gastos dunha empresa de material de papelería en gastos de explotación e gastos financeiros.- Ler o enunciado proposto e realizar os cálculos propostos.

Ampliación:

Ler a noticia proposta sobre o cálculo do IAE e despois contestar as preguntas.


- Para profundar en cuestións relacionadas coa conta de explotación. Ler os textos sobre a conta de perdas e ganancias.

AVALIACIÓN DA UD DAS COMPETENCIAS/ IIMM• Ficha de avaliación de contidos:Identificar as fontes de financiamento das empresas.Determinar para un caso sinxelo a estrutura de ingresos e custos dunha empresa, calculando o seu beneficio.Diferenciar os impostos que afectan as empresas e a importancia do cumprimento das obrigacións fiscais.




•

•FOMENTO DA LECTURA E Lectura

120


DESENVOLVEMENTO DA EXPRESIÓN ORAL/ESCRITA






Expresión




TIC Cre@ctividade: Preparar unha reportaxe relacionada cos impostos e a súa contribución ao benestar social. Na reportaxe débense recoller un mínimo de tres opinións de empresarios que falen sobre a necesidade ou non de pagar impostos para contribuír ao benestar social. Ademais hai que facer unha presentación sobre a función dos impostos e os diferentes tipos que existen.

121



Analizar as características principais do proceso produtivo.

Identificar as fontes de financiamento das empresas.

Determinar para un caso sinxelo a estrutura de ingresos e custos dunha empresa, calculando o seu beneficio.

Diferenciar os impostos que afectan as empresas e a importancia do cumprimento das obrigacións fiscais.

122




3 horas semanais

- Aula




- Laboratorio





123






124














125




126


Unidade 9: ITINERARIOS FORMATIVOS E CARREIRAS PROFESIONAIS

OBXECTIVOS EN TERMOS DE COMPETENCIAS / IIMM- Planifica a adquisición de competencias profesionais para desenvolver unha determinada carreira profesional. (Competencia aprender a aprender / Intelixencia Intrapersoal).

- Elabora un plan de negocio sinxelo. (Competencia de comunicación lingüística / Intelixencia lingüística e verbal).

127



Características persoais do traballador.

Itinerarios formativos e carreiras profesionais.

O curriculum vitae.

Dereitos e deberes dos traballadores.

O contrato de traballo e a negociación colectiva. Análise dos principais compoñentes dun contrato.

1. Recoñecer as competencias persoais e sociais requiridas polo mercado de traballo para as diferentes profesións e elaborar un curriculum vitae.

2. Coñecer os dereitos e deberes que se derivan das relacións laborais no mercado de traballo, e analizar os principais compoñentes dun contrato de traballo.

1.1. Planifica a adquisición de competencias profesionais para desenvolver unha determinada carreira profesional.

1.2. Elabora un curriculum vitae sinxelo.

2.1. Coñece os dereitos e deberes dos traballadores.

2.2. Recoñece e analiza os principais compoñentes dun contrato de traballo.

128






ÁGORA: Que decido? Ter traballo a calquera prezo? Reflexionar sobre esta cuestión: Se estiveses no paro, que condicións laborais estarías disposto a asumir e cales non.

129



INICIAL Contextualización Ler o artigo proposto e escoller o punto de vista de entre os mozos dos que se fala nel: o que busca o seu primeiro emprego, o que traballa pero vive en condicións de pobreza, o que non pode independizarse, o que perdeu o seu emprego e debe volver a casa dos seus pais, o que vive nun país desenvolvido ou en vías de desenvolvemento...



Poñerse en situación e contestar: Estás de acordo coa opinión da directora de Emprego da OIT? Cal é a túa opinión respecto da situación actual? Que previsión te atreves a facer?


Motivación inicial Compartir en clase as vosas respostas segundo os distintos puntos de vista. - Libro alumno. POD.


- Imaxinar que es o encargado do departamento de recursos humanos dun hotel e hai que definir as competencias que cada tipo de traballador debe ter.- Identificar cada unha das capacidades profesionais propostas.- Identificar as características persoais propias con cada unha das características dos traballadores e explicar se estás máis preto de ser traballador por conta allea ou propia.- Enumerar a formación académica e a formación complementaria que cres que deben ter unha enfermeira e un informático.- Visitar a ligazón proposta e determinar se cumpre cada un dos elementos que ten que ter o C.V.- Buscar información e pescudar que significan cada un dos factores de promoción dunha empresa que se propoñen.



- Buscar na web da Seguridade Social e pescudar cal é o salario mínimo interprofesionaI actual e que características presenta a xornada legal.- Determinar se se cumpren as condicións do traballador por conta allea e xustificar cada unha delas no exemplo proposto.- Investigar se un traballador pode percibir o seu soldo dalgunha forma diferente ao diñeiro.- Investigar a dirección proposta (http://www.modelocurriculum.net/) e contestar as cuestións que se expoñen.- Elaborar o teu propio itinerario formativo segundo as túas expectativas de futuro.- Definir cal é o itinerario formativo en cada un dos casos propostos de distintos alumnos.


130


- Entrar no portal do Ministerio de Educación, http://links.edebe.com/r8r5, e responder as cuestións expostas.- Entrar na páxina da Seguridade Social http://links.edebe.com/6sy e responder as cuestións expostas.- Na web http://links.edebe.com/scw podes atopar distintas subvencións e axudas ao traballador autónomo, investigar quen poden ser beneficiarios e detallar os diferentes tipos de subvencións ou axudas.- Enumerar os dereitos e deberes dos traballadores que consideres máis importantes e explicalos coas túas propias palabras.- Observar o modelo de contrato en prácticas que se mostra, investigar na web http://links.edebe.com/8jaem e contestar as cuestións que se expoñen.- Localizar en páxinas oficiais outros modelos de contratos de traballo e determinar que tipos de contratos existen.- Entrar na páxina http://links.edebe.com/jtsfva e observar un contrato de traballo cumprimentado. A partir del determinar o tipo de contrato de traballo, os elementos fundamentais do contrato, a data de comezo, duración, identidade das partes e o resto de elementos que debe ter o contrato.- Buscar a información necesaria para completar a táboa proposta atendendo a cada tipo de contrato.



- Libro alumno.

131

http://links.edebe.com/6sy

http://links.edebe.com/r8r5



PBL: Traballadores autónomos, persoas físicas, en alta na Seguridade Social: en pequenos grupos, buscar en Internet o significado de RETA e concretar algunha das súas características máis reseñables. Cos datos que aparecen no texto elaborar unha táboa resumo na que aparezan datos referentes a homes e mulleres autónomos. Comentar os resultados facendo unha comparativa por sexo. Facer o mesmo que no apartado anterior pero por idade extraendo unha conclusión respecto da táboa realizada.


• Análise de estatísticas: observar atentamente a táboa proposta de marzo de 2016, e responder as cuestións que se expoñen.

• Entrar na ligazón proposta e observar a imaxe que fai referencia á reforma do mercado laboral e unha serie de medidas que se tomaron de maneira urxente. Entrar en cada unha delas e resumilas. A modo de síntese facer unha conclusión xeral sobre o conxunto de medidas. Cres que foron eficaces?

• Desemprego xuvenil, a xeración perdida: Ler o texto e definir o problema que enuncia o texto, concretar as causas do problema e pensar en como cres que se pode solucionar.

ACTIVIDADES PARA O DESENVOLVEMENTO DAS IIMM• Imaxinar que es o encargado do departamento de recursos humanos dun hotel e hai que definir as competencias

que cada tipo de traballador debe ter.• Identificar cada unha das capacidades profesionais propostas.• Identificar as características persoais propias con cada unha das características dos traballadores e explicar se

estás máis preto de ser traballador por conta allea ou propia.• Determinar se se cumpren as condicións do traballador por conta allea e xustificar cada unha delas no exemplo

proposto.• Investigar se un traballador pode percibir o seu soldo dalgunha forma diferente ao diñeiro.• Enumerar a formación académica e a formación complementaria que cres que deben ter unha enfermeira e un

informático.• Elaborar o teu propio itinerario formativo segundo as túas expectativas de futuro.• Definir cal é o itinerario formativo en cada un dos casos propostos de distintos alumnos.• Buscar información e pescudar que significan cada un dos factores de promoción dunha empresa que se

propoñen.• Enumerar os dereitos e deberes dos traballadores que consideres máis importantes e explicalos coas túas

propias palabras.• Localizar en páxinas oficiais outros modelos de contratos de traballo e determinar que tipos de contratos existen.• Buscar a información necesaria para completar a táboa proposta atendendo a cada tipo de contrato.

132


• Definir que é o concepto de aptitude profesional. Enumerar os tipos de aptitudes xerais do traballador. • Imaxinar que es o xefe de recursos humanos dunha grande empresa dedicada á fabricación de equipos

informáticos e hai que cubrir varios postos de traballo que na actualidade están vacantes. Determinar cales son as aptitudes profesionais xenerais que deben ter as ocupacións propostas.

• Enumerar e explicar cada unha das características persoais de calquera traballador.• Elaborar unha lista coas aptitudes profesionais e características persoais que posúes como alumno de 4º da

ESO, e a continuación realizar as actividades propostas.• Definir currículo vítae e enumerar todas as partes que debe conter.• Elaborar o teu currículo conforme a situación actual na que te atopas.• Tendo en conta as túas expectativas profesionais, completar o currículo da actividade anterior pero trasladándote

12 anos cara o futuro. Ten en conta que xa completarías a túa formación académica e atoparaste traballando ou en situación de facelo con éxito.

• De acordo ao esquema do sistema educativo LOMCE explicar os diferentes camiños elixidos polos seguintes profesionais.

• Axudar aos alumnos do problema a decidir que ciclos formativos poden estudar se teñen distintos intereses.• Asesorar a tres compañeiros teus marcándolles os itinerarios formativos desde 3.º de ESO ata o final, sabendo

que queren dedicarse ás profesións mencionadas.• Enumerar vantaxes e inconvenientes que ten traballar para outra persoa.• Enumerar os requisitos que debe cumprir un traballador autónomo para chegar a ser trade, quen non poden ser

trade e as condicións especiais do trade.• Facer unha lista dos dereitos máis importantes dos traballadores.

CULTURA DO PENSAMENTO RUTINA DO PENSAMENTO: «Círculo de puntos de vista»


Actividades: Ler o artigo proposto e escoller o punto de vista de entre os mozos dos que se fala: o que busca o seu primeiro emprego, o que traballa pero vive en condicións de pobreza, o que non pode independizarse, o que perdeu o seu emprego e debe volver a casa dos seus pais, o que vive nun país desenvolvido ou en vías de desenvolvemento...

DESTREZA DE PENSAMENTO: Poñerse en situación e contestar: Estás de acordo coa opinión da directora de Emprego da OIT? Cal é a túa opinión respecto da situación actual? Que previsión te atreves a facer?

REFLEXIONA: Compartir na clase as vosas respostas segundo os distintos puntos de vista.

133



Habilidades para a Vida e o Benestar persoal

Competencia: habilidades para a vida e o benestar persoal: o fin último ao cal todas as persoas aspiramos con cada un dos nosos actos é conseguir a felicidade (desde a dimensión emocional, falariamos de experimentar un benestar subxectivo). Trátase de ofrecer recursos que axuden a organizar unha vida sa e equilibrada, superando posibles obstáculos que a vida poida deparar. Habilidades de organización (do tempo, traballo, tarefas cotiás) e desenvolvemento persoal e social. Habilidades na vida familiar, escolar e social (futuro laboral). Actitude positiva e real, mediante plans de acción individual, ante a vida.

Obxectivos: desenvolver a habilidade de convivir. Concienciar ao alumno da importancia de valorar ao compañeiro para ter unha boa convivencia.

Actividade: convivir coas persoas que nos rodean é algo que facemos durante toda a nosa vida. É importante ter desenvolvida esta habilidade. A convivencia é unha habilidade que se practica e como todas as habilidades que se practican, desenvólvense. Nesta actividade aprenderase a importancia da convivencia na nosa vida e na nosa aula.


- Completar o currículo do persoal cos datos que se ofrecen.- Identificar cada un dos cursos coa idade de finalización dos mesmos da moza do exemplo. Con que idade conseguiu cada título?- Completar a táboa proposta en función do tipo de dereito ou deber do que se trate.- Completar o contrato de traballo (só as partes dos recadros) segundo os datos que se achegan.

Ampliación:

Responder as cuestións que se expoñen do profesiograma amosado.


- Para coñecer e analizar os dereitos e deberes do traballador visitar as ligazóns propostas.- Elaborar un esquema acerca dos dereitos e deberes dos traballadores e a prevención de riscos laborais. Expoñelo na

134


clase e comentalo.

AVALIACIÓN DA UD DAS COMPETENCIAS/ IIMM• Ficha de avaliación de contidos:Recoñecer as competencias persoais e sociais requiridas polo mercado de traballo para diferentes profesións e elaborar un plan para adquirilas.Definir a idea de negocio, identificar as partes que integran un proxecto de empresa, detectar as condicións que permiten a súa viabilidade legal, económica e financeira e deseñar de forma básica o seu modelo organizativo para confeccionar un proxecto de empresa, manifestando unha actitude creativa e autónoma.


• Rúbrica da unidade didáctica 9.• Ficha de avaliación de Competencias.• Rúbrica do os proxectos.• Rúbricas de habilidades xerais.• Avaliación das CB/IM. Rexistro individual. • Avaliación das CB/IM. Rexistro do grupo clase.• Arquivo de aprendizaxe (portfolio) e Arquivo electrónico

(e-portfolio).• Informe de avaliación.


Lectura






Expresión


• Expresión adecuada oral e escrita das aprendizaxes, utilizando un vocabulario preciso.135



TIC Cre@ctividade: entrar na seguinte ligazón http://links.edebe.com/qrcg e buscar os dereitos dos traballadores. Coa axuda dun procesador de textos elaborar unha táboa na que aparezan cada un dos dereitos dos traballadores e a súa definición ou aspectos máis destacables de cada un deles. Despois pódelo poñer no teu Facebook, Twiter ou rede social preferida e esperar a recibir «gústame».

Determinar se se cumpren as condicións do traballador por conta allea e xustificar cada unha delas no exemplo proposto.Visitar a ligazón proposta e determinar se cumpre cada un dos elementos que ten que ter o C.V.Investigar a dirección proposta (http://www.modelocurriculum.net/) e contestar as cuestións que se expoñen.Entrar no portal do Ministerio de Educación, http://links.edebe.com/r8r5, e responder as cuestións expostas.Entrar na páxina da Seguridade Social http://links.edebe.com/6sy e responder as cuestións expostas.Na web http://links.edebe.com/scw podes atopar distintas subvencións e axudas ao traballador autónomo, investigar quen poden ser beneficiarios e detallar os diferentes tipos de subvencións ou axudas.Observar o modelo de contrato en prácticas que se mostra, investigar na web http://links.edebe.com/8jaem e contestar as cuestións que se expoñen.Entrar na páxina http://links.edebe.com/jtsfva e observar un contrato de traballo cumprimentado. A partir del determinar o tipo de contrato de traballo, os elementos fundamentais do contrato, a data de comezo, duración, identidade das partes e o resto de elementos que debe ter o contrato.Buscar en Internet varias definicións de traballador, sintetizalas e explicalas.Buscar na rede un mínimo de tres empresas dedicadas á procura de emprego e explica cal é o funcionamento xeral deste tipo de actividade económica.Entrar na ligazón proposta e ler o artigo titulado «Canta xente cae polo camiño para que vostede teña montañas de roupa?» e contestar as cuestións expostas.Entrar na seguinte ligazón: https://www.micvideal.es e xerar dous modelos diferentes de currículo tendo en conta os datos elaborados noutra actividade.Buscar a través das ligazóns que aparecen no portal http://links.edebe.com/3tkbz2 e realizar as actividades expostas.Seguir a ligazón proposta e contestar as cuestións relacionadas coa aprendizaxe dos idiomas.Buscar na rede posibles axudas ou subvencións para mozos emprendedores ou bonificacións que existan para persoas que queren establecer o seu propio negocio.Contestar as cuestións que se expoñen para determinar a idoneidade da decisión de moitos traballadores por conta allea que perden o seu emprego e buscan dar solución á súa situación creando a súa propia empresa, e ver se todo o mundo é capaz de afrontar un negocio con éxitoBuscar en Internet as vantaxes fiscais que pode obter un traballador autónomo.Consultar a web http://www.emprendedores.es/ e determinar os requisitos para montar unha franquía, que franquías son o de máis éxito na actualidade e explicar brevemente o funcionamento deste tipo de empresas.

136

http://www.emprendedores.es/

https://www.micvideal.es/

http://links.edebe.com/6sy

http://links.edebe.com/r8r5


«Algo máis que café» é un artigo publicado en Emprendedores, que analiza o crecemento dun determinado tipo de negocio, o do café, ler o artigo e responder as cuestións que se expoñen.A negociación colectiva adoita xerar un convenio colectivo. Este é o caso dos supermercados Lidl. Ler o texto que se propón e responder as cuestións que se expoñen.


Recoñecer as competencias persoais e sociais requiridas polo mercado de traballo para as diferentes profesións.

Elaborar un curriculum vitae.

Coñecer os dereitos e deberes que se derivan das relacións laborais no mercado de traballo.

Analizar os principais compoñentes dun contrato de traballo.

137




3 horas semanais

- Aula




- Laboratorio





138






139














140




141

Documents

Edebe · Web viewEconomía. 4º. ESO. PROGRAMACIÓN DE AULA . Programación das unidades didácticas. edebé On. Unidade 1: A ECONOMÍA E OS SISTEMAS ECONÓMICOS. OBXECTIVOS EN TERMOS