Ders Denetimi Ünite 11

1

EĞİTİM DENETİMİEğitim Yönetimi

Yrd. Doç. Dr. Hüseyin ASLAN

2

Ünite 11

İçİndekİler11.1. DERS DENETIMININ TANIMI VE KAPSAMI .......................................................................... 411.2. DERS DENETIMI NIÇIN YAPILIR? .......................................................................................... 411.3. DERS DENETIMININ AMAÇLARI ........................................................................................... 511.4. SINIF ZIYARETLERI VE GÖZLENECEK HUSUSULAR ........................................................... 511.5. DERS DENETIMINDE DIKKAT EDILECEK HUSUSLAR ......................................................... 611.6. DERS DENETIMINDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR .............................................................. 811.7. DERS DENETIMI GÖZLEM FORMLARI ................................................................................. 911.8. KAYNAKÇA ............................................................................................................................11

DERS DENETİMİYrd. Doç. Dr. Hüseyin ASLAN

Ders Denetimi Ünite 11

3

Öğretme-öğrenme sürecinde hedeflere ulaşılması, planlanan çalışmalar ile gerçekleştirilen faa-liyetlerin birbirleriyle uyumluluğunu ve sapmalarını tespit ederek, giderilmesine ışık tutulması, öğretmenlerin karşılaştıkları meslekî problemlerde yardım ve rehberlikte bulunulması amacıyla yönetime görüş sunmak denetimin asıl görevi olup, bu görevin yerine getirilmesinde en önemli sorumluluk da denetçilere düşmektedir. İçinde çalıştığı eğitim ortamının denetimi yanında, öğ-retmenin bireysel denetiminin de ayrı ve son derece önemli bir yeri vardır. Eğitim faaliyetlerinin temel öğesi olan öğretmenin her gün hızlı bir şekilde gelişmekte olan teknoloji, çoğalan sosyo-ekonomik sorunlar, çağın getirdiği yenilikler karşısında başarısını sürdürülebilmesi için sürekli olarak geliştirilmesi ve eğitim etkinliklerinin desteklenmesi gerekmektedir. Bu desteğin sağlan-masında asıl görevlilerin başında ise denetçiler gelmektedir (Taymaz, 2013). Bundan dolayıdır ki öğretmenlere denetim sırasına gerekli ve yeterli rehberliğin yapılması da aynı derecede önem arz etmektedir. Rehberlik sonucu yapılan değerlendirme en az rehberlik kadar önemlidir.

Denetçi değerlendirmesinin güvenilir, nesnel ve geçerli olabilmesi için izleme ve değerlendir-meye ayrı bir önem vermesi gerekmektedir. Eğitimde başarı göstergeleri; kazanım ve başarı, okulun katma değeri, beceri, tutum ve yeterlikler ile memnuniyettir. Öğretme-öğrenme işle-minde; müfredat, strateji, değerlendirme, kaynak gelişimi, farklılıkların ortaya çıkarılması, ve-rimlilik, pedagojik iklim ve sınıf yönetimi oldukça önemlidir Öğretmen denetimi ise eğitimin amaç ve ilkelerinin gerçekleştirilmesi, öğrencilere iyi insan, iyi vatandaş ve meslek adamı olarak geleceğin ülke ve toplumunda yerini alabilmesi bağlamında son derece özgün ve özellikli bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır (MEB, 2011).

Denetim, yönetim sürecinin önemli ve ayrılmaz bir parçasıdır. Eğitim sisteminde denetimin ama-cı, okulun etkililiğini sağlamaktır. Gelişen ve değişen dünyada, emsalleriyle rekabet edebilecek insan gücünün yetiştirilmesinde baş mimar olarak kabul edilen öğretmenlerin, bu görevlerini tam olarak yerine getirebilmeleri, genel kültür, özel alan ve pedagojik formasyon bilgilerinin hizmet süresince geliştirilmesi ve yenilenmesi ile mümkündür. 1739 sayılı Kanun’un 43. madde-sinde öğretmenlik, “Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan bir ihtisas mesleğidir. Öğretmenler bu görevlerini Türk Millî Eğitiminin amaçlarına ve temel il-kelerine uygun olarak ifa etmekle yükümlüdürler. Öğretmenlik mesleğine hazırlık, genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon (biçimlenme) ile sağlanır” şeklinde tanımlanmaktadır. 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nda yer alan genel amaçlar ve temel ilkeleri doğrultu-sunda; Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluluklarını bilen, rekabet gücü yüksek, bilgi çağı insanını yetiştirmek eğitim-öğretimin asıl hedefi olup bu hedefin gerçekleştirilmesindeki en önemli unsur yine öğretmendir.

Öğretmenlerin kendilerine yüklenen bu misyonu gerçekleştirip gerçekleştiremediklerini, süreç içerisinde varsa hedeflerden sapmaları ve zorlukları belirleyerek, bunların giderilmesini sağla-mak ancak bilimsel ölçme yöntemleri ve denetimi ile mümkündür. Öğretme-öğrenme sürecin-de hedeflere ulaşılması, planlanan çalışmalar ile gerçekleştirilen faaliyetlerin birbirleriyle uyum-luluğunu ve sapmalarını tespit ederek, giderilmesine ışık tutulması, öğretmenlerin karşılaştıkları mesleki problemlerde yardım ve rehberlikte bulunulması amacıyla yönetime görüş sunmak de-netimin asıl görevi olup bu görevin yerine getirilmesinde en önemli sorumluluk da denetçile-re düşmektedir. Denetçiler tarafından yürütülecek öğretmen denetimlerinin belirli bir disiplin altında gerçekleştirebilmesi için uygulanacak ortak anlayış, tutum ve davranışlar yanında dene-

Eğitim Denetimi

4

tim yöntem ve şekilleri ile raporlama iş ve işlemlerini belirli bir düzene koymak, hizmetin daha hızlı etkin ve verimli olması açısından oldukça önemlidir (MEB, 2011).

11.1. DERS DENETIMININ TANIMI VE KAPSAMIDers denetimi, öğretmenlerin kendi aralarındaki yeterliğini, çalışmasını, uyguladıkları yöntem-leri, bunları uygulamadaki yeterliğini ve öğrencilerin yetişme düzeylerini inceleyip değerlendir-meyi amaçlayan denetim türüdür.

Ders denetimi kurum denetimine göre daha kapsamı dar olan bir denetim türüdür. Bu denetim amaç, süreç ve yapılma biçimi olarak da kurum denetiminden ayrılır. Ders denetimi yalnızca var olan durumun tespit edilmesini değil, varsa eksiklerin giderilmesinde veya mevcut durumun geliştirilmesinde öğretmenlere rehberlik edilmesini de kapsar. Ayrıca, öğretmenin değerlendi-rilmesi yalnızca girilen dersteki performansına göre değil aynı zamanda yıllık programla günlük planların örtüşüp örtüşmediği, bu programları ne kadar uygulamış olduğu, sorduğu soruların düzeyi, verdiği ödevler, yanlışları düzeltmede dikkati ve buna benzer birçok ders içi ve ders dışı faaliyetlere göre de yapılır (Taymaz, 2013). Ders denetimi, öğretmenlerin kendi alanında yet-kinliği ve işine bağlılığı, çalışması, öğretim yöntemlerini kullanma başarısı, öğrenci yetiştirme biçimi ve bu sonuçların okul ile bir karşılaştırılması yapılır. Planları uygulama, yapılan sınavlar, ödev çalışmaları, laboratuar çalışması, öğrenciyi bireysel çalışmalara yöneltme başarısı, ders dışı faaliyetler incelenir. Bu denetim türü öğretim faaliyetleriyle sınırlıdır. Ders denetimi bir öğretim kurumunda, öğretmenin öğrenciyle karşı karşıya bulunduğu ve öğretim yaptığı sırada davra-nışların izlenmesi, ders öncesi ve sonrası etkinliklerin incelenmesi ve değerlendirilmesi içilen denetimdir.

Teknik denetim olarak da nitelendirilen ders denetimi, öğretmenin öğretim yapma ve ders ver-medeki başarısını değerlendirenin yansıra, yeteneklerinin geliştirilmesi, mesleğe ve çevreye uyumunun sağlanması, yenilik ve gelişmelerin tanıtılması, mesleki yardımda bulunulması, ek-siklik ve hataların giderilmesi ve geliştirilmesi için de yapılan bir denetimdir.

11.2. DERS DENETIMI NIÇIN YAPILIR?Öğretmenin öğretim yapma ve dersi işlemedeki başarısını değerlendirmenin yanı sıra öğret-menlerin eksikliklerini giderme, yeteneklerini geliştirme, mesleğe ve çevreye uyumunu sağla-ma, yenilik ve değişmeleri tanıtma, mesleki yardımda bulunma etkinliklerini kapsar. Bir başka deyişle öğretmeni geliştirme amacına yöneliktir. Böylece dersin ve eğitim-öğretim etkinlikleri-nin daha verimli olmasının yolu açılır. Ders denetiminin yapılması, göreve yeni başlayan öğret-menler için daha çok gereklidir. Bu öğretmenlerin daha çok gözlenmeye ve yardıma ihtiyaçları vardır.

Ders Denetimi Ünite 11

5

11.3. DERS DENETIMININ AMAÇLARIDers denetimi, eğitimin hedeflerine ulaşmak üzere öğretim ve öğretim etkinliklerinin oluşu-munu gözlemlemek üzere dersliklerde, atölye ve laboratuvarlarda yapılabilir. Ders denetimin amaçları denetimin genel amaçları içinde yer alır ve şu şekilde sıralanabilir;• Öğretmenin öğretimdeki başarı derecesini belirleme• Öğretmenin ümit verici özelliklerini belirleme• Öğretimdeki eksik yönlerini belirleyip, gidermek için önerilerde bulunma• Öğretmenleri görevlerini en etkili olarak yapmalarını özendirme ve teşvik etme• Öğretimde birliktelik sağlamaya çalışma• Öğretmenlerin yapılan denetime olan güvenlerini artırma• Okulda öğretmenlerin uygulamakta oldukları öğretim tekniklerini geliştirme• Öğretim araçlarının sağlanması ve kullanılmasına yardımcı olma• Öğrenci başarısının ölçülmesinde öğretmene yardımcı olma• Öğretmene sorunlarını çözmede yardımcı olma

Ders denetimi öğretmenin öğretim başarısını ölçmeye yöneliktir. Öğretmenin farklı olarak neler yaptığı, işine olan tutumları gözlemlenir. Öğretmenin eksiklikleri nelerdir? Bu eksikliklerin gide-rilmesi için neler yapılabilir, bunları gözlemleme fırsatı doğar. Öğretmenin yapmış olduğu göre-vi severek yapması bir başka deyişle “özendirme” öğretmene yapılabilecek en büyük yardımdır. Öğretimde birlik ve beraberliğin sağlanmasında da ders denetiminden yararlanılır. Öğretmen-lerin denetime karşı olumlu tutum takınmaları sağlanır. Denetmen ders denetiminde yeni bir yöntem etkili bir metodun nasıl uygulanacağını gösterebilir. Araç ve gereçlerin etkili kullanımı konusunda da öğretmene yardımda bulunulabilir. Öğretmenin öğretimsel problemlerinin çö-zümünde ders denetiminden yararlanılır.

11.4. SINIF ZIYARETLERI VE GÖZLENECEK HUSUSULARDenetimin yapacak kişi, ders denetimine fiziksel mekânın kullanımı ve bakımı ile başlamalıdır. Ancak fiziksel durum abartılmamalıdır. Başka deyişle, denetmen fiziksel mekâna takılıp kalma-malıdır. Bundan başka, sınıfın örgütlenişi ve oturma biçimleri ele alınmalı, bunun etkili kullanılıp kullanılmadığı denetlenmelidir. Öğretmenin yapmış olduğu planların programlara uygunluğu ve planların uygulanıp uygulanamayacağı kontrol edilmelidir. Öğretmenin derste yapmış ol-duğu uygulamalar izlenebilir. Bu izleme sırasında öğretmenin araç kullanımı, derse hakimiyeti, sınıfta motivasyon, iletişim becerilerini kullanma gibi durumlar gözlemlenir. Sınıfta disiplinin nasıl sağlandığı önemli konulardan birisidir. Çoğu zaman öğretmenleri en çok meşgul eden du-rumlardan birisidir. Disiplini sağlama yöntemlerinin izlenmesi önemli bir gözlemdir. Öğretmen bireysel farklılıkları dikkate alıyor mu? Zekâ kuramlarından nasıl bir şekilde çocukların dikkatini çekerken ne tür bir yöntemler kullanıyor ve bunu uzun süre devam ettirebiliyor mu? Bunların hepsi gözlemlenmeye çalışılır. Öğretmenin dersin gerekli yerlerinde değerlendirme yapması da önemlidir. Bunun hangi yollarla yapıldığı denetimde gözlenmesi gereken durumlar arasında yer alır.

Eğitim Denetimi

6

Özet olarak sınıf ziyaretlerinde denetmenler şu hususları göz önünde bulundurmalıdır (Tay-maz, 2013);1. Fiziksel durum2. Organizasyon3. Planlama4. Uygulama5. Ders araçları6. Disiplin7. Bireysel farklılıklar8. İlgi çekme9. Etkileme10. Değerlendirme

Ders denetiminin yapılması sürecinde ders denetiminde dikkat edilecek hususlar dikkate alına-rak ders denetimi yapılır. Bu hususlar şunlardır;

11.5. DERS DENETIMINDE DIKKAT EDILECEK HUSUSLARDenetçi, okuldaki eğitim öğretimi aksatmadan ders denetimi yapabilmek amacıyla, derse gir-meden önce, okul idaresinden ya da okulun denetim grubundan aldığı el programlarına göre, alan öğretmenleri ile görüşeceği yeri, zamanı ve isteyeceği bilgi ve belgeleri yönetime bildirir. Denetçi; Derslere girmeden önce belirlenen yer ve zamanda alan (dal) öğretmeni/öğretmenleri ile bir araya gelir. Öğretmenlerden isteyeceği bilgi ve belgeleri duyurur. İzleyeceği dersin gün ve saatini öğretmenin talebini de gözeterek kendileri ile birlikte planlar. Öğretmenin birden fazla dersini denetlemesi gerektiğinde, farklı sınıf, şube, alan ve bölümlerdeki dersleri izleyecek şekilde planlama yapar.

Özet olarak ders denetiminde dikkat edilecek hususlar şöyle sıralanabilir:• Ders denetimi önceden planlanmalıdır.• Gözlem sonuçlarını değerlendirmek için ölçütler geliştirilmelidir.• Okul müdürünü ziyaret etmeden denetime başlanmamalıdır.• Ders denetiminden önce denetmen öğretmen ile görüşmelidir.• Ders denetiminden önce öğretmen hakkında bilgi alınmalıdır.• Derslere ne zaman girileceği önceden duyurulmalıdır• Denetmen dershaneye öğretmenle birlikte girmelidir.• Öğretmen denetmeni sınıfa tanıtmalı, daha sonra denetmen sınıfta kendine uygun bir seç-

melidir. Denetmen en ön, en arka veya öğretmen kürsüsüne oturmamalı, tüm sınıfı ve öğret-meni görebilecek şekilde sınıfın ortalarında oturmalıdır.

• Olumlu bir hava yaratılır.• Dersin amaç ve özelliğine göre gerekli formlar kullanılmalıdır.• Denetmen denetim esnasında sınıfın bir üyesi gibi davranmalıdır.• Yapılan öğretim izlenmeli.• Planlı gözlem yapılmalı.• Öğretim etkinliğine katılınır.• Ders araçlarının kullanılması gözlemlenmeli.

Ders Denetimi Ünite 11

7

• Ders veya uygulama sonucu beklenmelidir.• Dershaneden öğretmenle birlikte çıkılmalıdır.• Ödev ve sınav belgelerine bakılmalıdır.• Öğretmenin birden fazla dersi var ise en az ikisindeki öğretimi gözlenmelidir.• Çevre koşulları ve olanakları dikkate alınmalıdır.• Ders içi ve dışı etkinlikler birlikte gözlenmelidir.• Denetlenen öğretmenin tepkileri normal karşılanmalı, eksiklikleri varsa nedenleriyle birlikte

işbirliği içinde öneriler getirilmelidir.• Öğretmenle yalnız görüşülmelidir.• Ders denetimi sonunda yapılan değerlendirme sonuçları kesin olarak belirlenmelidir.• Ders denetimi sonunda hemen gözlem formu doldurulmalıdır.• Denetim sonunda zümre toplantıları düzenlenmelidir. Bu toplantılara okul müdürü de katıla-

bilir. Konuyla ilgili tartışmalar yapılabilir.

Ders denetiminin nasıl yapılacağı ve nelere dikkat edileceği, MEB Öğretmen denetimi ve İlköğ-retim Müfettişleri Teftiş Yönergesinde aşağıdaki şekilde açıklanmıştır.

Kurumlarda görevli öğretmenlerin başarı durumları, teftiş yapılarak belirlenir. Öğretmenlerin teftişinde kurumun özelliğine göre “Öğretmen Teftiş Formu” kullanılır. Öğretmen teftişi, Millî Eğitimin amaçlarını gerçekleştirmek için düzenledikleri etkinliklerin süresini ve niteliğini göz-lemlemek üzere; dershane, salon, laboratuar, atölye ve işliklerde;• Eğitim öğretimindeki başarı derecesi hakkında bilgi edinmek,• Olumlu davranışlarını belirlemek,• Görevini en iyi biçimde yapmaya özendirmek,• Eğitim ve öğretimde birliği sağlamak üzere rehberlik ve yardımda bulunmak,• Kurumda uyguladıkları öğretim yöntem ve tekniklerini geliştirmek,• Öğretim araç ve gereçlerinin sağlanmasında ve kullanmasında yardımcı olmak,• Öğrenci başarısının bilimsel yöntemler ile ölçülmesi ve değerlendirilmesinde yardım etmek,• Karşılaştığı sorunların çözümünde yol göstermek.• Özel eğitim gerektiren öğrenciler için aldığı önlemleri geliştirmek ve yönlendirmek,• Sınıf içi ve çevredeki eğitimsel liderliğini belirlemek, için yapılacağını belirtmektedir.

Ayrıca eğitim öğretimde rehberlik ve teftişin yapılırken uyulması gereken usul ve esasları ise şu şekilde açıklamıştır; • Öğrencilerin, Türk Millî Eğitiminin genel amaç ve temel ilkeleri doğrultusunda yetiştirilmeleri de-

ğerlendirilir.• Ana sınıfı öğretmenleri, sınıf öğretmenleri ve özel eğitim sınıfı öğretmenlerinin çalışmaları sınıfın

genel durumuna bakılarak bütün derslerde öğrencilere kazandırdığı bilgi, beceri ve davranışlara göre değerlendirilir.

• Branş öğretmenlerinin rehberlik ve teftişinde, okuttukları derslerde öğrencilerine kazandırdığı bilgi, beceri ve davranışları değerlendirilir. Birden fazla ders okutan branş öğretmenlerinin ana branşları esas alınmak üzere okuttukları en az iki dersin rehberlik ve teftişleri yapılarak değerlendirilir.

• Rehber öğretmenlerinin rehberlik ve teftişleri “Rehber Öğretmen Teftiş Formu”ndaki davranışlar değerlendirilerek yapılır. Rehberlik Araştırma Merkezlerinde görev yapan rehber öğretmenlerin ça-lışmaları ise kurum teftişi ile birlikte değerlendirilir.

Eğitim Denetimi

8

• Rehberlik ve teftiş, grupça yapılan plânlamaya uygun olarak yürütülür.• Rehberlik ve teftişten önce ve sonra öğretmenle görüşülür. Öğretmenin rehberlik ve teftişin-

de gerekli görülürse yöneticiden bilgi alınır.• Müfettiş veya yetkili kılınmış müfettiş yardımcısı sınıfa öğretmenle birlikte girer ve birlikte

çıkar.• Müfettiş veya yetkili kılınmış müfettiş yardımcısı teftiş sırasında sınıfın bir üyesi gibi davranır.• Rehberlik ve teftişte çevre koşulları ve olanakları dikkate alınır.• Teftiş sonunda yapılan değerlendirmeler kesin olarak belirlenir.• Rehberlik ve teftiş sonunda zümre ve şube öğretmenleri ile ayrı ayrı görüşülür gerekirse bir-

likte toplantılar düzenlenir.• Gözlenen davranışlarla ilgili olarak gerektiğinde öğretmen ve öğrencilere soru sorulabilir,

açıklama yapılabilir, bilgi ve belge istenebilir.• Öğretmenler ile aday öğretmenlerin teftişi en az iki ders saati içinde yapılır.

MEB (2011) Öğretmen denetim rehberinde ders denetimindeki usul ve esasları şu şekilde açıklamıştır;Branş denetçi, öğretmenin durumunu değerlendirmek ve gerektiğinde ihtiyaç duyduğu gelişim alanlarını ortaya koymak amacıyla dikkatli ders gözlemi yapar. Bu amaçla denetçi; Önceden be-lirlenmiş olan ders saatinde gözlemin yapılacağı sınıfa, öğretmen ile birlikte gider. Öğrencilerin tümünü görebileceği uygun bir yerde oturur. Eğitim-öğretim sürecinde öğretmen ve öğrenci-lerin dikkatini bozacak davranışlardan kaçınır, dersin akışına müdahale etmez. Ders gözlemini kolaylaştırmak amacı ile hazırlanan “Öğretmen Değerlendirme Forumu’ndan yararlanarak ders denetimini yapar. “Öğretmen Değerlendirme Formu”nda belirtilen değerlendirme alanlarına ilişkin tespitlerine „ Açıklamalar‟ bölümünde yer verir. “Öğretmen Denetim Rapor”unun dü-zenlenmesinde (Ek: 2) ve/veya kurum raportörlerine teslim edilecek föylerin hazırlanmasında bu formun açıklamalar bölümünde tutulan notlardan yararlanır. Gerek gördüğünde; dersin so-nuna doğru öğrencilerin bilgi düzeyini ölçücü sorular sorar ve gecikmeye meydan vermeden öğretmenle birlikte sınıftan ayrılır. Ek 1 ve 2 ve 3 girilecek

11.6. DERS DENETIMINDE KARŞILAŞILAN SORUNLARDers denetimi öğretimin etkililik derecesini, öğrencilerin yetiştirilmesinde yararlanılan kaynak-ları gözlemek geliştirmeyi sağlamak amacıyla yapılırken, denetim sırasında bazı sorunlarla kar-şılaşılabilir. Bu sorunlar da denetimin genel sorunlarından soyutlanamaz.

Öğretmenin ders denetimi yoluyla değerlendirilmesinde yaşanan sorunlar şu şekilde özet-lenebilir. • Öğretmen ders denetiminin hangi ölçütlere göre yapıldığını ve değerlendirme formlarında

ne gibi sorunlar olduğunu açıkça bilmemektedir.• Değerlendirilmelerde açıklık ilkesine uyulmadığından öğretmen ders denetim sonuçlarının

olumlu ve olumsuz bulunan yönlerini öğrenememektedir• Ders denetimi, öğretmenlerin geliştirilip yetiştirilmesinde fazla etkili değildir.• Öğretmen başarısını objektif olarak ölçmekten uzaktır.• Denetim için ayrılan süre öğretmenlerin bütün yönleri ile tanınıp değerlendirilmesi için yeterli değildir.

Ders Denetimi Ünite 11

9

• Ders denetimini yapan denetmenler öğretmenleri yeteri kadar güdüleyememektedir.• Öğretmenler, denetmenlerin davranışlarından pek hoşnut değildirler.• Denetmenlerin, öğretmenleri değerlendirirken okul müdürünün etkisi altında kaldıklarına ait

genel bir kanı olduğu.• Öğretmenler, siyasi görüşlerinin denetmenlerce bilinmesinin değerlendirmede olumsuz ola-

cağını savunmaktadırlar.• Dengeli dağılımın olmaması ve denetmen yetersizliği nedenleriyle yıllarca denetim görme-

yen öğretmenlerin çoğunlukta olduğu.

11.7. DERS DENETIMI GÖZLEM FORMLARI Ders denetimi gözlem formları çeşitli şekilde hazırlanmıştır. Uzun yıllar ortaöğretim ve ilköğre-timde aşağıda belirtilen ders gözlem formları kullanılmış ve not ile değerlendirilmiştir. Aşağı-daki öğretmen ders teftiş formu incelendiğinde bu formun anasınıfı, sınıf öğretmeni ve branş öğretmenleri için ortak kullanılmıştır. Oysaki her seviyedeki eğitim kurumlarındaki öğretmenle-rin ders denetiminde incelenecek durumlar farklı olduğundan bu form da ihtiyacı karşılamada yetersiz kalmıştır. Bu form sonucu verilen notların neye göre verildiği ve nasıl tespit edildiğine ait denetmenlere karşı sürekli bir eleştiri yapılmıştır. Bu değerlendirme sonucunda aşağıdaki sı-ralama ölçütleri kullanılmıştır. Bu ölçütler aynı zamanda devlet memurları sicillerinde kullanılan ölçütlerdir. • 0-59 Yetersiz• 60-75 Orta • 76-89 İyi• 90-100 Çok iyi

NOT: Şu an gerek ders denetimi gerekse devlet memurları sicil notu uygulamadan kaldırılmıştır.Gerek denetmenler gerek ise okul yöneticileri ders denetimi sırasında farklı denetim modelle-rini kullanabilir. Bu modeller öğretimsel denetim, kliniksel denetim vb. Bu denetim modelleri önceki ünitelerde ayrıntılı olarak açıklandığından tekrar burada yer verilmemiştir. Ders dene-timinde sınıf içi gözlemler oldukça önemlidir. Bu gözlemlerin amaçları, gözlemin ilkeleri ve çeşitleri ile sınıf içi gözlemlerinin kaydedilmesi ve yorumlanması bir sonraki ünitede ayrıntıları ile açıklanacaktır.

Sonuç olarak ders denetimi, öğretmenin öğretim yapma ve ders vermedeki başarısını değer-lendirmenin yansıra öğretmenin eksikliklerini giderme, yeteneklerini geliştirme, mesleğe ve çevreye uyumunu sağlama, yenilikleri ve değişiklikleri izleme konusunda geliştirilmesi için vaz-geçilmez bir süreçtir. Ders denetimini ister okul müdürü, isterse denetmen yapsın bir planlama yaparak denetime başlamalıdır. Bu planlamanın en önemli basamakları ise; gözlem öncesi öğ-retmen ile görüşme, gözlem, gözlem sonrası görüşme ve değerlendirmedir.

EKLER; Öğretmen denetim/teftiş formları

Eğitim Denetimi

10

Ders Denetimi Ünite 11

11

11.8. KAYNAKÇA

• AYDIN, İ. (2014). Öğretimde Denetim Durum Saptama Değerlendirme ve Geliştirme, Pe-gem Akademi, Ankara

• AYDIN, M. (1993). Çağdaş Eğitim Denetimi, Pegem Personel Eğitim Merkezi Yayın No:4 An-kara.

• BAŞAR, H. (2000). Eğitim Denetçisi, Pegem Yayıncılık, Ankara • ERDEM, A. R. ve EROĞLU, M. H. (2012 ). Sınıf Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Eğitim Müfet-

tişlerinin Ders Denetim Yeterlikleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı 12, 97-109

• GÜNDÜZ, Y. (2012). Eğitim Örgütlerinde Denetimin Gerekliliği: Kuramsal Bir Çalışma. Dumlu-pınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 34,1-6.

• GÜNDÜZ, Y. (2008). Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Millî Eğitim Bakanlığı Teftiş Sisteminin Yenilenme İhtiyacı.(Doktora Tezi), İstanbul, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

• MEB (2001). Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Rehberlik Ve Teftiş Yö-nergesi

• MEB (2011). Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği• MEB (2014). Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı ile Maarif Müfettişleri Baş-

kanlıkları Yönetmeliği Resmi Gazete Sayı: 29009• MEB (2014). Kurumların Rehberlik ve Denetim Rehberleri • MEB (2015). Maarif Müfettişleri Görev Standartları.• SAĞLAMER, E.(1975).Eğitimde Teftiş ve Teknikler, Millî Eğitim Basımevi, Ankara.• TAYMAZ, H. (2013). Teftiş, Kavramlar İlkeler Yöntemler, Pegem Akademi, Ankara

NOT: Ana kaynakça Prof. Dr. Haydar TAYMAZ (Teftiş, Kavramlar İlkeler Yöntemler)

Eğitim Denetimi

12