CIENCIAS NATURAIS 1 ESO

TEMAS 1 e 2: SISTEMA SOLAR e A TERRA

1. ¿Cal é a distancia aproximada entre a Terra e o Sol? 2. ¿Qué é un ano luz?3. Se unha estrela se atopa a 130 anos-luz da Terra. ¿Cantos anos tardariamos en ver a luz da

explosión?

4. ¿Por qué os astrónomos usan medidas de lonxitude como o ano luz en lugar de Km? Menciona algunhas unidades en astronomía e o seu equivalente en km?

5. ¿Qué matemático axudou a desterrar a teoría xeocéntrica ao calcular as órbitas planetarias?6. En grego, Gea é Terra, e Helios, é Sol. Tendo isto en conta, explica o significado dos nomes

teoría xeocéntrica» e teoría heliocéntrica».

7. Explica las diferenzas entre: a) Teoría xeocéntrica e teoría heliocéntrica b) Astronomía e astroloxía.

8. ¿Por qué non é correcta a teoría heliocéntrica?

9. ¿Qué aportación científica realizou Galileo Galilei?10. ¿Cómo se chaman as nubes de po e gas que hai entre as estrelas dunha galaxia?11. ¿Cál é a orixe do Universo ? ¿Cómo se formou ol Sistema Solar?

12. Completa o seguinte cadro:Que son e como son

Nebulosas

Galaxias

Constelaci

ón

Planetas

Satélites

Cometas

Meteoritos

Asteroides

13. Explica a diferenza entre a rotación e traslación. ¿Por qué temos o día e a noite na Terra? Explícao.

14. ¿Qué é o plano da eclíptica? ¿Qué movemento realiza a Terra sobre o plano da eclíptica? ¿En qué dirección?

15. ¿Cal é o período exacto da translación terrestre arredor do Sol? ¿Qué anos son bisestos? Si non se estableceran os anos bisestos, ¿qué sucedería?

16. Completa:Planetas gasososPlanetas rochosos2 planetas más grandes2 planetas más pequenos2 planetas veciños da Terra

17. ¿Qué movementos realiza a Lúa e arredor de qué astro? ¿Cales son as fases da Lúa?

18. As mareas débense á atracción que exercen o Sol e a Lúa sobre a Terra. Explica cómo acontecen.

19. ¿Qué é un eclipse de Sol? ¿e un eclipse de Lúa? Fai un debuxo. ¿Qué diferenza hai entre un eclipse parcial e un eclipse total? ¿Prodúcense simultaneamente? ¿Por que? ¿Por qué o eclipse de Sol ocurre durante a Lúa Nova e o eclipse de Lúa durante a Lúa chea?

20. ¿Cales son as principais características da Terra? ¿Cal é a característica que a fai única como planeta no Sistema Solar?

21. ¿Cal é a diferenza entre equinoccios e solsticios? ¿Que días se producen? Fai un debuxo.

22. ¿Coinciden as datas dos equinoccios no Hemisferio norte e no sur? ¿Por que?

23. ¿Cómo chegan os raios do Sol ao noso país durante o solsticio de inverno? Explica por que.

24. ¿Que sucedería coas estacións si o eixe de rotación da Terra non estivera inclinado respecto do plano de traslación?

25. ¿Qué representa esta imaxe?

26. Cando en España estamos en verán, que estación teñen en Noruega? E os chilenos? Razóao.

En Noruega tamén é verán porque ó igual que España está no HN, e nese momento o HN está inclinado cara ao Sol. En cambio Chile como está no HS, será inverno, pois o HS estará inclinado en posición oposta ao Sol.

27.Imaxinemos dous países A e B. En que estación do ano se atoparán en cada unha

das posicións marcadas no debuxo? Razóao.Solución:

Posición 1: A está en verán porque está no HN, e este está inclinado cara ó Sol, e polo tanto os raios inciden máis verticalmente. B está en inverno porque está no HS e os raios inciden máis inclinados. Posición 3: en A é inverno e en B é verán, pois a inclinación dos hemisferios cambiou respecto ao Sol.Posición 2: en A será outono e en B será primavera.Posición 4: en A será primavera e en B será outono.

28.Explica como serán os días e as noites para o país sinalado pola frecha nos momentos da órbita de traslación da Terra. E para o Polo Norte?

Solución:Na fase 1 o día será moito máis longo ca a noite.Na fase 3 o día será máis curto ca a noite. Nas fases 2 e 4 noite e día terán a mesma duración. No Polo Norte, en 1 o Sol verase durante as 24 horas do día, mentres que en 3 non lucirá o Sol en ningún momento do día.

TEMA 3: ATMOSFERA1. ¿Por que capa de la atmosfera se moven os avións?

¿En que capa se producen as estrelas fugaces e as auroras boreais?

2. Explica o papel que cumpre na atmosfera o dióxido de carbono.

3. Cales son os principais gases da atmosfera? Hai outros gases?

4. ¿Qué é a presión atmosférica? ¿Con que instrumento se mide?

5. ¿Como se moven o aire frío e o quente na atmosfera e cal é a súa relación coa presión atmosférica?

6. Define os seguintes termos:a) Barómetro

b) Anticiclón

c) Borrasca.

7. ¿Cal é a causa de que se formen os ventos?

8. Onde haberá máis presión atmosférica, na praia ou no Himalaia?

9. Explica a diferenza entre tempo meteorolóxico e clima.

10. ¿Recoñeces os seguintes instrumentos meteorolóxicos? ¿Como se chaman e para que serven?

11. ¿Como se chaman as liñas que observas no mapa? ¿Que representan? ¿Que significan a A e a B? ¿Por qué o número de esas liñas cerca da B é menor que cerca de A?Neste mapa, ¿é probable que luza o Sol nas illas Baleares? ¿Por qué?

12. ¿Qué é a contaminación atmosférica? ¿A que se debe?Cita os principais gases contaminantes e explica a súa procedencia.

¿Cales son os efectos sobre a atmosfera da combustión de carbón e petróleo para obter enerxía?

13. ¿Qué é o efecto invernadoiro?

14. Describe cómo era a primitiva atmosfera terrestre e como se transformou ata chegar á atmosfera actual.

15. ¿É a Terra o único planeta que ten atmosfera? ¿Por qué nos outros planetas no hai vida parecidaá que hai en la Terra? Pon un exemplo. ¿Qué aportaron os primeiros seres vivos autótrofos á atmosfera terrestre?

16. Explica como varía a temperatura na atmosfera.

17. ¿Qué predición do tempo podemos facer se o barómetro nos indica unha presión atmosféricaque tende a baixar?

18. ¿Por qué é importante a atmosfera para o desenvolvemento da vida na Terra?¿Qué sucedería se desaparecese a atmosfera?

19. En qué capa se localizan:

a) A maior parte do vapor de auga e outros gases.

b) A capa de ozono.

c) Os fenómenos meteorolóxicos.

d) As auroras.

e) A filtración das radiacións ultravioleta

20. Os gases da atmosfera.

a) ¿Cál é o gas máis abundante no aire?

b) ¿E o segundo más abundante?

b) ¿Qué gases constitúen o 1 % da composición porcentual do aire?

c) ¿Qué é o ozono?

d) ¿De onde procede o dióxido de carbono?

21. Segundo o mapa, ¿qué encontrarías nas Illas Canarias: presións altas ou baixas, anticiclón ou borrasca?

22. Completa o debuxo coas capas da atmosfera, as principais características de cada capa e nomea os límites entre capas.

23.

Nos seguintes debuxos indica mediante frechas a dirección da brisa diúrna e da brisa nocturna. Por que se producen estas brisas?

TEMA 4: HIDROSFERA1) ¿Cal é o porcentaxe de auga salgada na Terra?

¿E de auga doce? ¿Cómo se reparte a auga doce?

2) ¿Cal é a orixe da hidrosfera?3) ¿Cales son os 3 estados nos que se atopa a auga na Terra?

a. b. c.

4) ¿Por qué Mercurio e Venus carecen de auga?

5) ¿Cal é o planeta con condicións similares as da Terra?

¿Por qué dicimos que Marte puido ter auga no pasado?

6) Completa a táboa:PROPIEDADE PROCESOS NOS SERES VIVOS

Bo disolvente

Absorbe moito calor

Dilatación anómala

É adherente

7) ¿Qué sucedería se a auga non fose tan adherente?

8) ¿Qué proporción de sales ten a auga do mar?9) ¿Cales son as 3 características da auga do mar?

10) ¿Cómo se disolven os gases na auga?

11) ¿Cales son os 3 movementos da auga dos océanos?a. b. c.

12) ¿Qué efectos producen as ondas?

13) ¿Cómo se producen as correntes mariñas?

14) ¿Por qué a auga dos ríos se chama doce se tamén ten sales disoltas?

15) ¿De que formas se pode atopar a auga doce no planeta?

☼

☼

☼

☼

☼

☼16) Completa o debuxo do ciclo da auga e explícao.

17) ¿Como chega a auga dende a superficie da Terra

ata a atmosfera?18) ¿Cómo volve a auga da atmosfera á superficie da Terra?19) ¿Por que a auga que cae nas montañas acaba por chegar ó mar?

20) ¿Qué papel cumpren as plantas no ciclo da auga?21) ¿Qué papel cumpre o Sol no ciclo da auga?22) ¿Qué é a auga potable segundo a OMS?

23) ¿Qué usos lle damos á auga?

24) ¿Cales son as principais causas de contaminación da auga?

25) ¿Qué significa depurar os vertidos? ¿Onde se realiza?

26) ¿Cómo podemos contribuír a manter a atmosfera limpa?

27) ¿Por que a Terra é o único planeta do sistema solar con auga en estado líquido?

28) Os glaciares que hai nos polos son de auga doce ou salgada?29) Toda a auga non contaminada é potable? Razoa a túa resposta30) ¿Qué é o nivel freático? É a máxima altura á que chega a auga nun terreo permeable. A

auga vaise acumulando encima da rocha nai e fórmanse os acuíferos

Tema 5: OS MINERAIS1. ¿Qué é un mineral?

2. ¿Cales son as características que definen un mineral? Explícaasa.

b.

c.

3. ¿Qué teñen en común os minerais e as rochas?4. ¿Qué son as variedades dun mineral?

5. ¿Cal é a diferenza entre un mineral amorfo e un cristalizado?

6. ¿Qué minerais se atopan no grupo dos non silicatos? ¿Qué teñen en común?a.

b.

c.

d.

e.

f.

7. Completa a táboa:Mineral Grupo

MicaCuarzoCalcitaOlivinoOrohalita

8. ¿Qué é a dureza dun mineral? ¿Cómo se mide?

9. Completa:

10.¿Cales son os minerais que forman o granito?

11.¿Cales son os elementos que forman o mineral chamado calcita?

12.Completa a táboa:Mineral Utilidade

xesoPlatinogalenaMinerais de arcillacuarzo

13.Identifica os seguintes minerais

14.¿En que consiste a exfoliación? Da exemplos de minerais con esta característica

15.¿Qué é a mena?

16.¿Qué é a ganga?

17.¿Qué tipo de explotacións existen?

18.¿Qué son os elementos nativos? ¿Cales coñeces?

19.O ouro nativo, ¿é unha rocha ou un mineral? ¿Por qué?

20. Identifica estes minerais e clasifícaos en silicatos e non silicatos

TEMA 6: AS ROCHAS1. ¿Qué son as rochas?

2. ¿Qué 3 tipos de rochas hai? Di como se formana.

b.

c.

3. ¿Qué son as rochas monominerais? Da exemplos.

4. ¿Ë o mesmo o cuarzo e a cuarcita? Explícao.

5. ¿Cómo se forman as rochas sedimentarias dietítricas?

6. Clasifica as seguintes rochas sedimentarias:Conglomerado, petróleo, travertinos, arenita, arxila, carbón, xeso, sal, toba calcárea, calcaria bioclástica

Detríticas Calcarias Evaporíticas Orgánicas

7. ¿Cal é a diferenza entre rochas volcánicas e plutónicas?

8. ¿Cal é a diferenza entre magma e lava?

9. ClasificaConglomerado, arenisca, arcilla, caliza, dolomía, petróleo, carbón, granito, gabro, basalto, obsidiana, pumita, pizarra, esquisto

SEDIMENTARIA MAGMÁTICA METAMÓRFICA

10.¿Cómo pode unha rocha metamórfica transformarse en magmática?

11.¿Cómo pode un sedimento transformarse nunha rocha metamórfica?

12.¿Cómo pode o magma chegar a transformarse en sedimento?

13.Describe as seguintes rochas:a. Basaltob. Travertino

c. Xesod. Esquisto

14.Explica o ciclo das rochas

TEMA 7: OS SERES VIVOS

1) Completa:

2) ¿En que se diferencian unha célula animal e unha vexetal?

3) ¿Qué características deben reunir os seres vivos para ser considerados como tales e diferencialos dos seres inertes?

4) ¿En que consiste a reprodución asexual?

5) Menciona os 4 elementos que constitúen a maioría dos seres vivos

6) ¿Qué sustancias orgánicas dan enerxía aos seres vivos?

7) Explica a teoría desenrolada por Schleiden e Schwann en relación á célula.

8) ¿Qué características teñen en común os organismos do reino Protoctistas e o reino dos Fungos?

9) Di V ou F:a. O corazón é un órgano formado por distintos tecidos que actúan coordinadamente.b. O tecido óseo e o tecido muscular teñen células que fan a mesma funciónc. O taxón máis amplo é o tipod. Nos taxóns máis amplos agrúpanse moitos individuos con poucas características en

común.

10) ¿Qué sistema usan os científicos para designar as especies de forma que sea entendido por persoas de outras partes do mundo? Explícao.

11) Explica como se nutren os seres vivos autótrofos. Pon exemplos.

12) ¿Qué é o material xenético? ¿Onde se atopa nas células procariotas?¿E nas células eucariotas?

13) ¿Qué son e que estruturas teñen en común un glóbulo vermello e unha bacteria? ¿Qué función teñen esas estruturas?

14) ¿en que consiste a respiración celular? ¿En que orgánulo se realiza?

15) En que reinos se atopan os organismos:a. Pluricelularesb. Unicelularesc. Cuxas células se agrupan formando tecidos

16) ¿Qué é unha especie?

17) ¿Son da mesma especie un gato doméstico (Felis catus) e un gato montés(Felis sylvestris)? ¿E o mesmo xénero?

18) ¿Qué é o dimorfismo sexual?

19) ¿Qué é a taxonomía?

20) ¿Cales son os taxóns?

Reino – tipo ou división – clase – orde – familia – xénero - familia

TEMA 8: OS ANIMAIS VERTEBRADOS

1. ¿En que se diferencian os animais vertebrados e os invertebrados? 2. Completa:

Órganos Que é e que grupos o posúeColumna vertebralPulmóns

AletasVexiga natatoriaColaCaparazónAlas

3. ¿Cales son os 5 grupos de vertebrados? Da un par de características de cada un.4. ¿Qué é un animal ovovivíparo? ¿En que grupo de vertebrados hai animais ovovivíparos?5. ¿Os peixes son ovíparos ou vivíparos? ¿Por qué?6. ¿Cal é o órgano sensorial dos peixes? ¿Onde se atopa? ¿Para que lles serve?7. ¿Todos os peixes teñen escamas? ¿En que grupo de peixes hai dentículos en lugar de

escamas?8. ¿Cales son as características dos peixes?9. ¿ Os mamíferos son ovíparos ou vivíparos? ¿Por qué?10.¿Qué quere dicir que os mamíferos son homeotermos?11.¿Qué diferenza ó grupo dos humanos do resto dos mamíferos?

12.¿Cómo se reproducen as aves?13.¿Cómo é a pel dos anfibios?14.¿En que se diferencian as escamas dos réptiles e as dos peixes?15.Explica a metamorfoses dos anfibios16.¿Qué significa poiquilotermo? ¿Qué grupo de vertebrados son poiquilotermos?17.¿Qué cubre o pelo dos réptiles?18.¿Todos os réptiles teñen patas? ¿Cales non as teñen?19.Completa e di a que grupo e subgrupo pertence.

20. ¿Qué tipos de respiración teñen os vertebrados? Pon exemplos.21. Identifica o animal da imaxe. ¿A que grupo pertence?

22. Completa:

Tema 9: ANIMAIS INVERTEBRADOS

1. ¿Qué é un animal invertebrado? 2. ¿Cómo se clasifican os invertebrados?3. ¿Cales son os 4 grupos de artrópodos?4. Completa:

INVERTEBRADOS A que grupo pertencen e como sonMedusaEscarabelloEstrela de marCaracolArañaEsponxalombriz

5. Completa a táboa: Moluscos Características

GasterópodosBivalvosCefalópodos

6. ¿Por qué se pensaba antigüamente que as exponxas eran plantas? ¿A que grupo de invertebrados pertencen?

7. Define estes conceptos e indica en que grupo/s de invertebrados aparecen?a. Aparato ambulacralb. Clitelioc. Cefalotórax d. Pedipalpose. Poríferosf. Valvag. Quitinah. Metamorfosisi. Quetasj. Mudak. pupal. Pólipom. Simetría bilateral

8. Explica como se alimentan os celentéreos9. ¿Qué diferenza hai entre a concha dos moluscos e a dos artrópodos?

10.Explica a metamorfose. ¿Qué grupo de invertebrados a realizan?11.¿Qué quere dicir que os insectos teñen metamorfoses?12.¿Podemos dicir que os moluscos son exclusivamente acuáticos? Pon exemplos.13.¿Qué grupo de artrópodos viven no mar? Pon exemplos.14.¿Cales son os únicos invertebrados capaces de voar?15.Se dicimos que miramos un animal con ósculo y poros. ¿De que estamos falando?16.¿Qué animal cando perde un brazo o rexenera e a partir dese fragmento surxe un novo

individuo?17.¿Qué é a rádula e para que sirve? ¿Qué grupo de invertebrados a posúen?18.¿Cómo se adaptaron algúns gasterópodos ao medio terrestre? Menciona as características que

diferenzan os moluscos e os bivalvos

19.Indica cales son falsas e por qué.a. Un atrópodo ten un caparazón con patas articuladas.b. Os moluscos teñen simetría radial.c. Os gusanos teñen simetría bilateral, corpo brando e carecen de esqueleto.d. Os bivalvos son o grupo de animais máis numeroso.e. O aparato ambulacral dos equinodermos é usado na reprodución dos animais.f. Os poríferos son animais que teñen o corpo perforado con numerosos poros

microscópicos

g. Os moluscos están formados por gasterópodos, bivalvos e miriápodos.

20. ¿De que forma se adaptaron os insectos aos distintos tipos de alimentación?

21.Completa:

22. ¿Por qué os insectos colonizaron todos os ambientes do noso planeta?

23.¿Cales son os 3 grupos de gusanos?

24.¿Cal é a diferenza entre unha eiruga e un anélido?

25.¿Por qué a presenza de caparazón nos atrópodos non permite clasificalos dentro do grupo dos vertebrados?

26.Indica a que tipo de invertebrados pertencen:a. Animais que posúen un pe transformado en tentáculos na cabezab. Animais que posúen un conxunto de tubos e vesículos con funcións como a locomoción

ou a respiración.c. Animais cuxo tórax ten 3 pares de patas articuladas e un ou dous pares de ás.d. Animais brandos con pé e masa visceral.e. Artrópodo con 2 pares de antenasf. Artrópodo con 4 pares de patas.

TEMA 10: PLANTAS

1. ¿A que reino pertence o ser vivo da foto? Explica as características dese reino.

2. ¿Qué partes do ser vivo da imaxe se distinguen claramente? ¿Por qué son verdes?

3. Ponlle o nome a flor e di que función teñen os estames.

4. Explica as funcións do talo.5. Explica a nutrición das plantas.

6. ¿Cómo se poden reproducir as plantas?7. ¿Qué características diferencian as anxiospermas da

ximnospermas?8. Explica o proceso de formación do fruto nas plantas con flor.9. ¿Qué proceso está realizando a pranta neste debuxo? 10.Explica como se reproducen os brións.11.Explica como se reproducen os fungos12.Menciona as características xerais dos fungos. ¿Qué tipos hai?13.Dí V ou F e corrixe a falsas:

a. Durante a respiración a planta absorbe dióxido de carbono.b. A clorofila capta a enerxía luminosa do solc. Na fotosíntesis degrádanse substancias orgánicas para obter enerxía.d. A auga e as sales minerais son absorbidas polos estomas

14.¿Cómo se chama o talo subterráneo dos fentos?15.Completa:

Partes FuncionesCÁLIZCOROLAESTAMESPISTILO

16.Completa:Grupos de plantas Características

Musgos e hepáticas

17.Completa:a. O cáliz está formado por unhas folliñas verdes que protexen a flor ata que se abre

chamadas:b. Cando a planta recupera a súa posición inicial ao cesar o estímulo, trátase dunha resposta:

c. O proceso mediante o cal a planta degrada as substancias orgánicas para obter enerxía chámase:

d. A superficie das raíces presenta unha gran cantidade de ________________ por onde absorben a auga e as sales minerais.

18.¿En que proceso está participando a abella? 19.Completa os debuxos:

TEMA 11: OS SERES VIVOS MAIS SINXELOS

1. ¿Cales son os únicos seres vivos formados por células procariotas?

2. ¿Cómo se reproducen as bacterias?3. ¿Os virus son seres vivos? ¿Por qué? ¿Cómo se reproducen?

4. ¿A partir de que criterio se poden clasificar as algas? Menciona e describe os 3 tipos de algas.

5. ¿Qué grupo de bacterias e que característica de dicho grupo axudaron a facer habitable a Terra?

6. ¿Cales son as medidas que temos que tomar para previr as enfermidades infecciosas?

7. ¿Cómo poden beneficiar e perxudicar os microorganismo aos seres vivos e ao medio?

8. ¿Qué descubriu Alexander Fleming?9. Completa:

10.¿Qué son as vacinas?11. Explica cal é o proceso dunha enfermidade infecciosa dende que infecta a un organismo

ata que é curada.