1. Pojam i predmet komparativne analize ekonomskih sistema Disciplina koja se bavi istraivanjem uspeha i razvoja u reavanju, kako tekuih tako i stratekih pitanja sa kojim se suoavaju ekonomski sistemi savremenog sveta. Postojanje univerzalnih ekonomskih kategorija i ekonomskih zakonitosti prisutnih u razliitim ES. Postojanje odreenih zajednikih problema privredna struktura, tj. proizvodne mogunosti privrede, korienje i alokacija resursa, ekonomski razvoj, raspodela dohotka, stabilnost privrednih kretanja. Cilj i svrka komparativne analize je izucavanje slicnosti i razlika meu ekon. sistemima. 2. Pojmovno odreenje ekonomskog sistema Pojam sistem (od grke rei systema celo, sastavljeno od delova) oznaava mnotvo elemenata koji se nalaze u uzajamnoj povezanosti i koji obrazuju odreenu celovitost, jedinstvo. Ne postoji jedinstvena definicija pojma ekonomski sistem. Akcenat se stavlja na sveukupnost mehanizama i institucija kojima se stvaraju uslovi za funkcionisanje proizvodnje, raspodele i potronje. Pod ekonomskim sistemom se podrazumeva interaktivni sklop institucija i mehanizama za donoenje i implementaciju odluka koje se odnose na proizvodnju, raspodelu, razmenu i potronju u jednoj zemlji i u odreenom vremenskom periodu. Ekonomske sisteme koji se temelje na privatnom vlasnitvu i slobodnom poduzetnitvu nazivamo kapitalistikim, a oni koji se temelje na kolektivnom vlasnitvu i dravnom upravljanju socijalistikim ekonomskim sistemom. 3. Koji su kriteriji klasifikacije ekonomskih sistema U ekonomskoj literaturi na Zapadu esto se ES grupiu na sledee tipove: tradicionalni ekonomski sistemi; trini ekonomski sistemi; komandni ekonomski sistemi i meoviti ES. U literaturi su opteprihvaeni sledei kriterijumi klasifikacije ekonomskih sistema Karakter vlasnitva, Mehanizam alokacije i koordinacije, Sistem podsticaja i motivisanja, Organizacija donoenja ekonomskih odluka. 4. Navedite i objasnite tipove savremenih ekonomskih sistema Klasifikacija ES do kraja 1980-ih godina: Kapitalistiki ekonomski sistemi, Centralno-planski ekonomski sistemi Socijalistiki samoupravni trini ekonomski sistemi Posle transformacionih procesa krajem XX veka klasifikacija ES moe biti: Socijalno-trine i participativne privrede Tradicionalne kapitalistike privrede Zemlje u tranziciji Socijalistike reformske privrede 5. Pojava prvih ideja ekonomske misli Premda privredna aktivnost karakterie ljudsku civilizaciju od samih prapoetaka, prve formalne ekonomske analize se javljaju tek u 15. vijeku, paralelno sa razvojem tzv. trgovakog kapitalizma u Zapadnoj Europi. To su sljedee ekonomske kole, odnosno ekonomski sistemi: Skolastiari, Merkantilisti, Prosvjetitelji, Fiziokrati, Utilitaristi, Klasiari, Marksisti, Marginalisti, Maralijanci (Kembridska kola), Kejnzijanci (neo-etatistika kola), Monetaristi, Futuristi (racionalna oekivanja). Ekonomske kole - pravci ekonomke misli koji se meusobno razlikuju po pristupu prouavanju gospodaskih pojava, izboru problema za istraivanje, metodama ekonomske analize i po svojim teorijskim shvaanjima. 6.Skolastika kola ekonomske misli Prve korake u razumijevanju funkcionisanja ekonomije u Zapadnoj Europi uinili su skolastiari u periodu izmeu 13 i 16. stoljea. Najtnaajniji predstavnici su: Toma Akvinski i Sveti Augustin. Njihove ekonomske ideje oslanjaju se na uenja velikog antikog mislioca Aristotela i radove arapskih filozofa, prije svega Ibn Urshda. U sreditu ekonomskih razmatranja nalaze se: imovina, pravda u razmjeni, novac i kamata. U skladu s tim skolastici paznju poklanjaju: 1. instituciji privatnog vlasnistva 2.konceptu pravedne cijene 3.lihvrstvu.

Toma Akvinski inspiriran Aristotelovim idejama, protivno doktrini ranog kranstva za kojeg je ideal predstavljalo zajedniko vlasnitvo, tvrdi da privatno vlasnitvo nije uope u suprotnosti sa prirodnim poretkom. Velika panja poklanja se fenomenu cijene robe. Za njih je centralno pitanje da li norme religije zabranjuju trgovcima da prodaju robu po cijeni koja je vea od cijene po kojoj su tu robu platili. Razmatra se i problem kamate. U to vrijeme uzimanje kamate bilo je potpuno zabranjeno Skolastici vremenom evoluiraju i prelaze put od izriite zabrane do prihvatanja kamate u poslovne svrhe. Veliki dio Europe u XV i XVI stoljeu, zbog otkria novih izvora plemenitih metala u kolonijalnim zemljama, doivljava visoku stopu inflacije. Francuski ekspert Jean Bodin prvi iznosi tezu da je poveanje ponude novca osnovni uzrok svih inflacija. 7. Merkantilistika kola ekonomske misli merkantilisti U sreditu merkantilizma je opsjednutost meuzavisnou ekonomskog rasta i akumulacije bogatstva: vie ekonomske aktivnosti znai vie bogatstva i za trgovce i za dravu, a vie bogatstva automatski znai vie ekonomske aktivnosti Drzavi kao instituciji su potrebne dvije grupe ljudi I to birokrati da upravljaju I trgovci da ih finansiraju. Podsticanje ek.aktivnosti znaci vise podsticanja trgovcima I jaca drzava. A mocna drzava osigurava obavljanje razmjene I dobijanje dobrih koncesija. U skladu s tim o ekon.pitanjima najvise raspravljaju trgovci I sve rasprave dobijaju zajednicki naziv merkantilizam. Dva osnovna uslova za razvoj, prema ovoj koli su: (1) mogunost ostvarivanja dobiti (2) krediti Poetni stav merkantilista je da treba ograniiti izvoz zlata. Radi poveanja bogatstva nacije neophodno je osigurati to vei priliv plemenitih metala u zemlju i to manji odliv iz zemlje. Da se ekon.aktivnost intenzivira kada cijene rastu, a vece cijene znace I vecu dobit I kamate se smanjuju, capital je jeftiniji. Obba uvjeta se ostvaruju kada se kolicina novca u zemlji povecava. Kasnije dolazi do ublaavanja ovog stava. Kretanje zlata poinje da se posmatra kao rezultat odnosa u platnom bilancu, koji ukljuuje bilans kretanja kapitala Drzava umjesto ogranicenja kretanja zlata treba da podstice I izvoz I destimulise uvoz. Na osnovu toga temeljna teza merkantilizma zahtijeva za visokim carinama i taksama, na izvoz repromaterijala i uvoz finalnih proizvoda i niskim carinama i taksama na uvoz repromaterijala i izvoz finalnih proizvoda. Osim toga merk.u drugoj fazi pocinju da napustaju stav da je povecanje nivoa cijena pozeljno i ukazuju da povecanje cijena vodi pogorsanju platnog bilansa i odliva zlata. Isto tako merk.uocavaju da povecanje cijena izaziva povecanje Nadnica sto smanjuje dobit i proizvodnju. Zbog toga je nadnice neophodno drzati na sto nizem nivou. Preokret u razvoju merkantilizma obiljeavaju radovi irskog naunika Villiama Pattya, koji posebnu panju poklanja raspodjeli dohotka i relativnoj vrijednosti doprinosa faktora proizvodnje u koje ukljuuje rad i zemljite. Znaajan doprinos razvoju merkantilizma daju Dudley North i Josiah Child, koji iznose tvrdnju da se meunarodna razmjena moe odvijati na obostranu korist; oni definiu kapital kao trei faktor proizvodnje 8. Prosvjetiteljska kola ekonomske misli - prosvjetitelji Teite izuavanje politike ekonomije bilo je na otkrivanju prirodnih zakona u ekonomskim aktivnostima. Prirodno stanje ekonomije, tj. stanje u kome je ekonomija u prirodnoj ravnotei, postaje osnovni predmet interesovanja. Tako prema Richardu Centillionu prirodnu ravnoteu tokova dohotka osiguravaju prirodne cijene koje su odreene relativnim trokovima proizvodnje, iskazanim koritenjem zemljita. U skladu s tim, ovaj uenjak smatra se zaetnikom zemljine teorije vrijednosti Nasuprot merkantilistima, prosvjetitelji se zalau za to manji utjecaj drave na ekonomiju koji konaan izraz dobija u maksimi Maksima Vincenta de Gournaya (1712-1759): laissezfaire, laissez-passer, le monde va de lui mme. 9. Fiziokratska kola ekonomske misli - fiziokratiOvi mislioci tvrde da rezultat politike ne mora biti samo priroda vec i dobar, a razvijaju koncept korisnosti u ekon. I socijalnoj politici. Fiziokrate ini grupa francuskih prosvjetitelja, iji je lider Franqois Quesnay (1649-1774.), a od poznatijih uenjaka tu su jo J.F. Tuergoe i N.S. Riviera. Osnov njihove doktrine ine Quesnayeve ekonomske tablice koje opisuju prirodno stanje ekonomije kao stanje u kome postoji ravnotea toka dohotka izmeu razliitih sektora. Oni identifikuju tri klase u ekonomiji: 1) Produktivnu klasu (poljoprivredni radnici i farmeri) 2) Neproduktivnu klasu (nepoljoprivredni radnici, trgovci, zanatlije) 3) Klasa zemljoposjednika Oni smatraju da se samo u poljoprivredi stvara visak vrijednosti od cega dio u obliku rente pripada zemljoposjednicima. Prirodni ekon.zakoni objektivno ogranicavaju djelovanje drzave. Svako uplitanje drzave u ekn.je protivno ovim zakonima i samo narusava funkcionisanje ekon.sistema i proizvode siromastvo. Zalau se za slobodnu trgovinu, uklanjanje ogranienja unutranjoj trgovini, ukidanje besplatnog rada seljaka na izgradnji i

odravanju puteva, ukidanju pokroviteljstva drave nad monopolima i trgovinskim povlasticama Drzavi je ostalo samo da podupire razvoj agreara poreskim olaksicama i monetarnim kreditnim instrumentima. 10. Utilitaristika kola ekonomske misli Predstavnici ove kole su: 1) Jeremy Bentham(1748-1832, engleski ekon.) 2) Pietro Verri (1728-1797., italijanski ekonomist) 3) Cesare di Beccari (1738-1794. ital.) Teite je na istraivanju uloge drave kao instrumenta poboljanja drutvenog blagostanja. Korisnost kao mjera sree, uporediva je izmeu pojedinaca i u skladu s tim ona je sabirljiva. Utilitaristi uoavaju opadajuu marginalnu korisnost. Opadajua marginalna korisnost primjenjena na dohodak ima znaenje da novana jedinica uzeta od bogatih i dana siromanima, smanjuje korist bogatih manje nego to poveava korist siromanih. Iz ovoga su proizili zahtjevi za progresivnim oporezivanjem. 11. Klasina kola ekonomske misli - klasiariNajznaajniji predstavnici: 1) Adam Smith (1723-1790.) 2) Jean Baptiste Say (1767-1832.) 3) David Ricardo (1772-1823.) 4) John Stuart Mill (1806-1873.) Oni preferiraju prirodno djelovanje ekonomskih zakona. Vlada treba da slijedi politiku nemijeanja u ekonomiju. Ekonomska sloboda je temelj efikasnog funkcionisanja ekonomije. Poklanja se velika panja ekonomskom razvoju. U osnovi, ljudi su racionalni i osnovni njihov radni pokreta je lini interes. Djelujui u vlastitom interesu pojedinci djeluju i u interesu drutva. Uenjaci ove kole ukazuju da odreivanje cijena posredstvom konkurencije vodi dugorono izjednaavanju cijene i trokova proizvodnje. Prave razliku izmeu kratkoronog odreivanja cijena i njihovog dugoronog formiranja Kod istra uzroka bogatstva nacije, pod kojim u savremenom smislu podrazumijevamo nacionalni dohodak, klasiari stavljaju teite na: 1) Produktivnost rada 2) Uee produktivnog rada u ukupnom fondu rada nacije. Klasiari su tvorci radne teorije vrijednosti (cijena robe odreena je relativnom koliinom rada potrebnom za njenu proizvodnju). Vrlo znaajan doprinos ekonomskoj nauci klasina teorija daje istraivanjem i objanjavanjem principa opadajuih prinosa i razvojem teorije komparativnih prednosti. Klasina ekonomska misao ne zavrava sa navedenim predstavnicima (autorima), ve se sljedbenici javljaju sve do danas (novi klasiari), to omoguuje da se klasina teorija iskae i u analitikom okviru savremene ekonomije. Tri su osnovna postulata klasine ekonomije koje i danas susreemo: 1) Slobodno trite 2) Sayov zakon trita 3) Kvantitativna teorija novca Uloga drave prema klasiarima je da putem supply-side politike osigura slobodno djelovanje trita i odrava ravnoteu budeta. Supply side makroekonomska politika ukljuuje implementaciju politika: 1) Poboljanje obrazovanja i obuenosti radne snage 2) Reduciranje socijalnih davanja 3) Smanjenje poreza 4) Smanjenje uticaja sindikata 5) Ukidanje nepotrebne regulacije 12. Etatistika kola ekonomske misli - marksistiNajznaajniji predstavnici: 1) Karl Marks (1808-1883.) 2) F. Engels 3) R. Luksemburg 4) V. Lenjin 5) J. Staljin 6) B. Horvat 7) R. Stojanovi Za razliku od klasine misli koja je u osnovi mikroekonomski orjentisana i nastoji spoznati ekonomiju u cjelini analizirajui njene djelove (domainstva, poduzea, cijene, vrijednost, ...), Marksova analiza se fokusira na drutvo i njegovu ekonomiju u cjelini, nastojei deduktivnom metodom da doe do spoznaje o djelovima. Marksova

ekonomska analiza poinje istraivanjem odnosa izmeu vlasnika sredstava proizvodnje (kapitalisti) i onih koji na tritu prodaju samo svoj rad (proleterijat). 13. Marginalistika kola ekonomske misli - marginalisti Za savremenu ekonomsku nauku vrlo znaajan pravac razvoja prema neoklasinoj ekonomskoj teoriji je razvoj marginalne analize, koja predstavlja temelj savremene mikroekonomije. Predstavnici: W. Jevons, Carl Menger, Leon Walras Doli su do zakljuka da vrijednost ili cijena robe zavisi od marginalne koristi robe za potroaa. Uveli su u ekonomiju (Augustin Cournot) funkciju tranje u algebarskom obliku D=f(c) i predstavili je u obliku koji danas poznajemo (na ordinati cijene, a na apscisi koliine). Dva su osnovna elementa marginalistike kao neoklasine teorije vrijednosti: 1) Relativna vrijednost robe, koja proizilazi iz njene rijetkosti 2) Subjektivna elja, koja odreuje rijetkost robe 14. Kembridska kola ekonomske misli -maralijanci Najznaajniji predstavnik ove kole je Alfred Maral (1842-1924). On je za ekonomsku nauku vaan iz najmanje tri razloga: Najjasnije je i sveobuhvatno primijenio marginalnu analizu,Uspostavio je konzistentan okvir analize koji se u osnovi koristi i u savremenim uslovima, Bio je uitelj nekim od najznaanijih ekonomista dvadesetog vijeka ( J. M. Keynes, A. C. Pigou, Joan Robinson). Prije objavljivanja svog kapitalnog djela Principle of Economics (1890. godine) Marshall je ekonomske ideje razijao tokom predavanja iz ekonomije na Univerzitetu Kembrid. A. Marshall ima ogromne zasluge za afirmisanje ekonomije kao samostalne naune discipline, ukazujui na razlike izmeu ekonomije i drugih drutvenih nauka. On je uveo princip ceteris paribus (drugi nepromjenjeni uslovi), to omoguava novi pristup u istraivanju. Teite marginalizma je na prouavanju tranje. To je otvorilo pitanje relativnog znaaja tranje i ponude u teoriji cijena i u skladu s tim teoriji vrijednosti. Najvei doprinos teoriji tranje Marshall daje uvoenjem koncepta cjenovne elastinosti tranje, pod kojim podrazumijeva odnos izmeu promjena cijena i koliine tranje. Marshall je, isto tako, prvi eksplicitno definisao zakon tranje, prema kojem se koliina tranje poveava sa smanjivanjem cijene i smanjuje sa njenim poveanjem. Premda je Marshallov rad bio dominantno mikroekonomski orijentisan, znaajan je i njegov doprinos makroekonomiji, prvenstveno u okviru analize uticaja monetarnih faktora na nivo cijena. Znaajan doprinos Marshall daje i razvoju tzv. kembridske verzije kvantitativne teorije novca (cash balance pristup). 15. Neo-etatistika kola ekonomske misli -kejnzijanciPojava studija Opa teorija zaposlenosti, kamate i novca (1936. godine ) znaila je potpuni zaokret u izuavanju ekonomije, ali shvatanju uloge drave u ekonomiji. Ekonomisti i politiari su dobili teoretsku osnovu za suprotstavljanje depresije, ali je za to vrijeme pojava Ope teorije znaila i kraj klasine ekonomije . J. M. Keynes je autor te teorije. U skladu s tim, nezaposlenost moe biti otklonjena upravljanjem agregatnom tranjom. Finale cjelokupne Keynesove teorije izraeno je u odnosu prema ulozi drave. Ekonomija moe biti u ravnotei bez pune zaposlenosti, ije ostvarivanje ne garantuje ni teoretska pretpostavka o fleksibilnosti nadnica i cijena u pogledu njihovog smanjivanja. 16. Monetaristika kola ekonomske misli -monetaristiRadovima Miltona Fridmana (1912-1999) poinje prva kontrarevolucija, koji tvrdi da je, ako ekonomiju posmatramo kao automobil, drava lo voza i gas i konice imaju malo veze sa fiskalnom politikom, odnosno da ubrzavanje automobila znai poveanje novca, a usporavanje smanjivanje ponude novca. Umjesto, parlamenta, koji odobrava budet, za upravljaem automobila treba da sjedi centralna banka. Sukob na relaciji kejnzijanizam monetarizam zavrava se kompromisom, tako to vlade svoje ekonomije, po pravilu, tretiraju kao automobil sa dvije papue za gas i dvije papue za koenje. Fridman kvantitativnu teoriju posmatra prvenstveno kao teoriju tranje novca i ona je stabilna, jer zavisi od dugoronih faktora. Za monetariste ne postoji nijedna tako stabilna empirijska veza izmeu ekonomskih pojava koja je zasnovana na toliko opipljivih dokazai u tako velikom broju razliitih okolnosti kao to je to sluaj sa povezanou izmeu promjena koliine novca i promjena nivoa cijena 17. Ekonomska kola racinalnih oekivanja -futuristiHipoteze racionalnih oekivanja, koja odbacuje mogunost da bilo koja sistemska mjera ekonomske politike, ukljuujui i monetarnu politiku, moe uticati na realna kretanja u ekonomiji (proizvodnja i zaposlenost). Pojavljuje se poetkom 60-ih godina prolog vijeka kao tehniki pojam povezan sa ekonomskim modelom, a puni zamah dobiva nakon pojave radova Roberta E. Lucasa (1943.), Thomasa J. Sargenta (1943.) i Neila Wallacea (1939.). Osnovne postavke kole racinalnih oekivanja su: 1. sva trita se iste trenutno i istovremeno (uvijek su u ravnotei)

2. nezaposlenost je uvijek dobrovoljna 3. novac je neutralan u pogledu uticaja na realne ekonomske kriterije (proizvodnja, zaposlenost). 18. ta je to trini sistem? U osnovi trine ekonomije nalazi se decentralizovana organizacija, a odluke se kao rezultat interakcije ponude i tranje. Karakteristika trine privrede je veliki broj proizvoakih i potroakih jedinica koje su autonomne u donoenju ekonomskih odluka. Spontanost i stihijnost, kao opta obiljeja trine privrede, imaju samo uslovno znaenje. Dvije fundamentalne institucije trinog privrednog sistema su svojina i trite. Moderna trina privreda podrazumjeva jaku dravu i njenu efikasnu regulativu ali se ne sputava trina inicijativa. Funkcionira nazakonu ponude i potranje i cijene formira trite.

19. Faktori proizvodnje u predkapitalistikim sistemima Prije kapitalima nije bilo faktora proizvodnje. Ljudski rad je naravno postojao, kao i zemlja i prirodni resursi. Ipak rad, zemlja i kapital nisu bili dobra na prodaju. Za koristenje opreme kmet je gospodaru plaao pristojbu. Zemlja se smatrala temeljem vojne moci ili civilne administracije kao sto je danas drzava, a ne nekretnina koja se kupuje ili prodaje. Kapitalom se smatralo blago ili potrebna oprema obrtnika, a ne zbroj bogastava koja imaju trinu vrijednost. 20. Politicki aspekti nastanka kapitalizma Jedna od politikih struja koja je potaknuta kapitalizmom je bila pojava demokratskih ili parlamentarnih institucija. Demokratske politicke institucije postojale su puno prije kapitalizma ali pojava merkantilizma je vezana za borbu protiv povlastica i pravnih institucija. S pojavom trzisnog sustava dovodi do pojave otvorenog, liberalnijeg politikog ivota. Politike slobode gotovo ne postoje u komunistikim zemljama koje su nastojale otkloniti trini sustav. To pokazuje da postoji neka vitalna spona izmeu demokratskih povlastica i kapitalistickog drutva, bez obzira da li je ono formalno ili ne. Osnovna filozofija kapitalizna jo od vremena Adama Smitha je laissez-faireane ometajte trite, ekon. sloboda na kojoj poiva trini sustav. 21. Koja tri elementa odreuju liberalni kapitalizam (kao i ostale sisteme)? 1) Vlasnitvo 2) Mehanizam alokacije resursa 3) Motivacijski sistem Viedravno vlasnitvo, prisutna pol ubrzane privatizacije, trina uloga vei naglasak na dr tr mehanizme sistemi u kombiniranim formulama... 22. Koje su karakteristike liberalnog kapitalizma? 1) Prevladavaju uslovi savrene konkurencije 2) Pridodaje se karakteristika samoregulacije odnosno snaga kojom osigurava vraanje u vlastitu ravnoteu 3) Postojanje uslova da se ostvaruje neprekidan privredni razvoj 23. Kako se izraavaju kljune karakteristike liberalnog kapitalistikog sistema (matematiki)? Kljune karakteristike tog sistema izraavaju se ovako: Y=Y(N) N=N(W) W=Y(N) S=S(i) I=I(i) S(i)=I(i) Yn=Py M=vpY (Y- nacionalni dohodak W- nadnice N- zaposlenost Y- marginalna proizvodnost rada S- tednja I- investicije p- cijene M- prosjena koliina novca v- reciprona vrijednost prosjene brzine opticaja novca Yn- nominalni nacionalni dohodak i- kamatna stopa) 24. Materijalistika kritika kapitalizma Ta je kritika polazila od tvrdnje da se s razvojem kapitalizma produbljuju njegove vlastite proturijenosti. Pri tome, pojednostavljeno, funkcionira sljedei mehanizam: 1) Maksimalizacija profita je osnovni i najjai motiv 2) Ostvarivanje (1) zahtijeva da poduzetnici to vie koriste tehniki i tehnoloki napredak 3) To brzo potie razvoj proizvodne snage itave ekonomije 4) Istodobno raste organski sastav kapitala (fiksnog i varijabilnog kapitala) 5) Zbog (4) povratno stalno opada profitna stopa 6) Ta injenica dugorono vodi privrednoj stagnaciji 7) Poduzetnici trae kompenzaciju u obaranju nadnica 8) Smanjenje investicija ujedno utie i na pad efikasnosti 9) Pad I i C dovodi do drastinog deficita AD 10) U takvim uslovima raste prijetnja kronine nezaposlenosti 11) Uz sve to javlja se sve vea nestabilnost i snane oscilacije u konjunkturi 12) Privreda sve vie gubi sposobnost suprostavljanja tim pojavama 13) Polarizacije, antagonizmi, monopoli i pekulacije stalno jaaju

14) Sve manja je elastinost cijena, kamata i nadnica, te konano 15) itav sistem gubi snagu samoregulacije. 25. Keynesov model i dravni intervencionalizam Osnovni predmet Keynesovog istraivanja je pitanje modaliteta makroekonomskog procesa prilagoavanja u situaciji u kojoj je poremeena opa ravnotea. Socijalizam kao sistem gradjen na materijalistickoj filozofiji nije prezivio sucelje sa trzisnim efikasnim ekonomijama demokratskih sistema. Keynsov doprinos teoriji je postizanje pune zaposlenosti pri stabilnim cjenama. Tim je on svoju teoriju prosirio na problem krize njenom uzroku i pristupu rjesavanja. On je jedan od gl utemeljitelja aktivne politike drzave u suzbijanju krize. U Keynsovoj ekon pretpostavlja se da promjene ravnoteze nastaju zbog promjena u agregatnoj potraznji. Makroekonomska politika uravnoteenja i stabilnosti vodi se utjecajem na agregatnu potranju. Otuda dominantno znaenje fiskalne politike (u Keynesovoj teoriji). Modelski izraz Keynesove ekonomske analize dat je sljedeim jednainama: Y=C+I S=I S=S(Y) I=I(i) M=L1(Y)+L2(i,P) Y=Y(n) W=Y(n) W=W0+W(n) Y=Py W=Pw Y, y nominalni i realni dohodak n zaposlenost M ponuda novca i kamatna stopa W, w nominalne i realne nadnice P nivo cijena C lina potranja I investicije L1 transakcijska potranja novca L2 pekulativna potranja novca W0 donja granica nominal nadnice Realne vrj pojedinih varijabli predstavljaju omjer izmeu odg nominalne vrj i nivoa cijena izrazene u jedninicama nadnice. Ponuda novca N uzima se kao endogeno odr varijabla od strane drzave. Model se sastoji od: 1. Funkcije stednje i investicija 2. Funkcije likvidnosti 3. Proizvodne funkcije 4. Funkcije ponude radne snage itd. U modelu je nivo dohotka, zaposlenosti i ukupne privredne aktivnosti odreena funkcijama potronje, investicija i likvidnosti. Oblik tih funkcija odreen je na osnovu tri psiholoka zakona, koji ine okosnicu Keynesove makroekon. teorije i to su: 1. Zakon potronje 2. Zakon podsticaja investiranju 3.Zakon potrebe za likvidnou 26. Navedite i objasnite koja tri psiholoska zakona cine okosnicu Keynesove makroekonomske teorije! U modelu je nivo dohotka, zaposlenosti i ukupne privredne aktivnosti odreena funkcijama potronje, investicija i likvidnosti. Oblik tih funkcija odreen je na osnovu tri psiholoka zakona, koji ine okosnicu Keynesove makroekonomske teorije i to su: 1. Zakon potronje - Marginalna sklonost potronji je pozitivna i manja od jedinice. 2. Zakon podsticaja investiranju - Nivo investicijske aktivnosti odreuju odnos izmeu granine efikasnosti kapitala i trine kamatne stope. 3.Zakon potrebe za likvidnou - Potranja za novcem ovisi od: potrebe u tekuem poslovanju i odreenoj predostronosti odreene pekulativne pobude. 27. Navedite osnovne pretpostavke Harrod-Domarovog modela rasta! To je Keynesijanski model koji polazi od tednje kao funkcije dohotka i jednakosti tednja i investicija pri ravnotenom dohotku. Pretpostavke modela: Proizvodna funkcija ima dva faktora: rad i kapital a ulaganja su zasnovana na konstant prinosima; Elastinost supstitucije rada i kapitala je jednaka nuli; Udio tednje u drutvenom proizvodu je konstantan; Nivo cijena je konstantan, a uticaj monetarne politike je zanemaren. 28. Koja su polazista neoklasicnog modela rasta? Neoklasika polazi od toga da se odnosi prirodne i garantovane stope mogu uravnoteiti ili putem promjene kapitalnog koeficijenta - Solou model, ili putem promene stope tednje Kaldorov model. Polazi se od proizvodne funkcije: Y = f (K,L) Kada se funkcija razvije dobijamo da je stopa rasta Y jednaka zbiru stope rasta kapitala i rada gdje kao ponderi koji mnoe te stope slue elastinost proizvodnje u odnosu na rad, tj. u odnosu na kapital. Kada imamo Kob-Daglasovu proizvodnu funkciju: Y = KL1- tada je stopa rasta Y jednaka zbiru stopa rasta K i L gdje su ponderi udjeli rada i kapitala u stvaranju Y, a to su i 1- . Ovdje polazimo od toga da koristimo agregatnu proizvodnu funkciju. Stoga su kod Soloua izvori rasta: rad, kapital i tehnologija (Solou rezidual tj. rast produktivnosti). Iz modela proistie da u dugom roku stopa tednje odreuje rast I i K, a ovaj odreuje rast Y . Rast Y usljed rasta tednje traje do steady-state stanja u kome je stopa amortizacije kapitala jednaka stopi rasta investicija. Nivo kapitala u steady-state koji maksimizira potronju je tzv. Zlatno

pravilo. Tada je neto granini proizvod kapitala jednak stopi rasta drutvenog proizvoda. To je mogue ako raste stopa I bre od rasta stope potronje. 29. Navedite i objasnite cetiri temeljna cilja ekonomske politike! etiri temeljna cilja ekonomske politike: 1) to potpunije koritenje resursa 2) Pravedna, uravnoteena i poticajna raspodjela 3) Stalni privredni rast, napredak i poveanje blagostanja 4) Odgovarajui (visok) stepen ekonomske stabilnosti 30. Navedite najvaznije karakteristike ekonomske politike intervencionizma! Ekonomska politika intervencionizma moe biti oblikovana u razliitim varijantama pri emu moe dominirati: a) Administrativni intervencionizam s razliitim stepenima suspenzije trita b) Intervencionizam Keynesova tipa s naglaskom na upravljanje agregatnom potranjom, pa i poticanje proizvodnje Keynesovim efektom c) Kontrola cjena, distribucija dohotka, administrativno upravljanje cjelinom meunarodne razmjene i dr. 31. Navedite najvaznije karakteristike ekonomske politike potpune liberalizacije! Ekonomska politika potpune liberalizacije sa osloncem na klasinoj ortodoksi: a) Svemo trita, b) Snaga unutranje samoregulacije c) to manje administriranja d) Trino formiranje teaja, niske carine, e) Nerestriktivna monetarna politika s otrim ogranienjima javne potronje i budeta. Usmjeravaju se zemlje razvoja radi ozivljavanja poduzetnistva, cesta je pojava inflacije koja sprecava dotok kapitala iz inostranstva, platna bilansa ovih zemalja cesto zapada u krize i zemlje vodi ka intervencionalizimu. 32. Navedite najvaznije karakteristike ekonomske politike ponude(supply-side)! Ekonomska politika ponude kao proizvod kriza i orginalnih ucinaka fiskalne i monetarne politike ukljucuje: a) Pritisak na smanjenje realnih nadnica (ne odriui se ni stanovite inflacije i tzv.novane iluzije) to uz Keynesov efekt pridonosi napretku proizvodnje, b) Smanjenje poreza, ali ne zato da bi porastao neki oblik finalne potronje, nego radi rasta investicija, c) Dravna uloga u poticaju proizvodnji, od omoguavanja veeg izvoza do jaanja vojne industrije, tehnologije i dr. S jakom multiplikacijom, d) Bre bogaenje bogatih i siromaenje ostalih s narastanjem socijalnih proturjenosti e) Otra konkurencija na tritu radne snage i drugim tritima s naporima za obaranjem kamatnjaka. 33. Navedite najvaznije karakteristike populisticke ekonomske politike! Populistika ekonomska politika koja se moe javljati u razliitim oblicima: Uvijek je naglaeno podreena stanovitim politikim ciljevima (ublaavanje socijalnih nezadovoljstava, predizborna razdoblja i td.). Stimulira gospodarski rast i zapoljavanje ne birajui sredstva. Koristi u pravilu ekpanzivnu monetarnu i fiskalnu politiku. Nastoji u kraem razdoblju pridonijeti rastu ivotnog standarda. 34. Navedite najvaznije karakteristike ekonomske politike ciljane liberalizacije! Ekonomska politika ciljane liberalizacije, kao kombinacija (MIX politika): a) Ostvarivanje odabranih vanih ciljeva za ekonomiju drave (rast, zapoljavanje,...) tako da se snage koncentriraju prioritetno na njih ali da trite i poduzetnitvo to vie djeluju b) Upravljanje agregatnom potranjom s ulaskom i u odreene deficite i javne dugove u poticanju razvoja zapoljavanja, poveanju izvoza i dr. c) Monetarna politika zdravog novca, ali ne ortodoksne tvrdoe, d) Fluktuirajui teaj, ali u nioj zoni koja osigurava i realni i stabilni teaj, e) Smanjivanje jedininih trokova ukljuujui i djelovanje politike faktorskih dohodaka. 35. Navedite najvaznije karakteristike restriktivne ekonomske politike! Restriktivna ekonomska politika u smislu: Nestimuliranja, pa i zaustavljanja dinamike rasta, Jake uloge drave i administracije, Zamrzavanje ili sline otre mjere na podruju cijena, Smanjenje unutranje potronje, Restriktivna monetarna politika. Ova restriktivna politika najcesce izvodjena razlicitim teskim situacijama u kojima se mora naci odredjena ekonomija. Takva politika doprinosi rastu uzlaznih troskova, usporavanje proizvodnje s negativnim efektima ekonomije obima. Izvoz postaje nerentabilan, postaje zamrznute cijene i stabilan tecaj, predstavljaju

fiktivan ( priliv ), pojavljuje se problem uvoza i nedostatak uvoznih inputa, te ogranicenja proizvodnje i prodaje, smanjuje se efikasnost i konkurentnost i opada izvoz. 36. Navedite najvaznije karakteristike ortodoksne ekonomske politike! (antiinflacijska ok terapija): a) Otra restriktivna monetarna politika, b) Politika uravnoteenog (ako ne suficitnog) prorauna, c) Tvrda vlasnika prava i znaenja prihoda od imovine(s mogunosti Pigou efekta), d) Restrikcije i smanjivanje svih oblika unutranje potronje, e) Realan teaj i otvorenost inozemnom kapitalu. 37. Navedite najvaznije karakteristike heterodoksne ekonomske politike! Heterodoksna ekonomska politika primjenjivana je i kao politika sa stanovitim sidrima (za razliku od ok terapije) odnosno ogranienim odreenim parametrima ili agregatima uz karakteristike kao to su: a) Smanjivanje fiskalne presije (sa sidrom na budetskoj potronji), b) Otra monetarna politika (novana masa ili neki drugi agregat poput neto aktive poslovnih banaka biva esto drugo sidro), c) Ograniavanje ostale potronje, ali ne tvrdim restrikcijama kao u (7) ve vezivanjem za neke druge parametre, to takoer moe biti sidro, d) Fluktuirajui, ali relativno stabilan teaj u odreenim granicama.. 38. Navedite najvaznije karakteristike monetaristicke ekonomske politike! Monetaristika politika kao rezultat monetaristike teorije: a) Naglasak je na znaenju kontrole novanih agregata, b) Isto znaenje ima to slobodnije djelovanje trita, pa je i to vraanje klasinoj ortodoksi, c) to manje uplitanje drave i administracije. Ona se kombinira elementima drugih politika. Tu je efekat ucinka novca na realne troskove, dugorocno neutralan gdje rast novcane mase proizvodi rast agregattne potrosnje, rastu cijene, pada realna kolicina novca, rastu kamatne stope, opadaju investicije, pada agregatne potraznja koja je na pocetku rastla , koja se primjenjivala na pocetku ekonomske politike 39. Navedite najvaznije karakteristike ekon.politike racionalnih ocekivanja! Ekonomska politika racionalnih oekivanja: Polazi od toga da e poduzea i drugi subjekti anticipirati rjeenja ekonomske politike i neutralizirati uinke mjera, to valja uzimati u obzir. Danas u svijetu vlada modifikacija te teorije u obliku teorije i politike ogranienih racionalnih oekivanja. 40. Privredna politika drzavnog intervencionizma Privredna politika dravnog intervencionizma primjenjuje se u kombinaciji sa trinim mehanizmima. U takvoj politici drava na nekim sektorima ima snanu direktivnu ulogu. Ovakva politika je naglaenija u doba razliitih tekoa pa i obnove. 41. Privredna politika potpune liberalizacije Privredna politika potpune liberalizacije je varijanta neoklasine privredne politike s naglaenim elementima monetaristikog pristupa. Socijalni tokovi su bazirani na slobodi pojedinca u njegovom individualnom interesu, a imanentni sukob pojedinanih interesaspontano vodi ka opem drutvenom razvitku. Ekonomska aktivnost drave, odnosno liberalni koncept ekonomske politike zasniva se na dva temeljna obiljeja: - neutralnost - da finansijska i ukupna aktivnost drave treba da ima neutralno dejstvo u odnosu na trite i ekonomske zakonitosti i - ciklinost - ogleda se u tome da se ostvari tzv. paralelna aktivnost izmeu privatne inicijative i javnog sektora, to znai da ukoliko dolazi do zastoja ili smanjenja privredne aktivnosti na osnovu pojedinanog interesa, isto tako paralelno, treba da se ponaa drava u svojoj finansijskoj aktivnosti. 42. Privredna politika ponude Privredna politika ponude u osnovi je usmjerena na poveanje proizvodnje i tako usklaivanje ponude i potranje. 43. Ekonomska politika ciljane liberalizacije Ekonomska politika ciljane liberalizacije je varijanta privredne politike u kojoj se kombinira: a) Liberalizacija s b) Ekonomskom politikom ponude i ubrzanja rasta proizvodnje i c) Umjerena monetaristika politika zdravog novca

44. Heterodoksna privredna politika obino se oblikuje u uvjetima veoma visoke inflacije kad je razvoj i poslovanje te ponaanje svakog privrednog subjekta znatno opredjeljeno inflacijskim oekivanjima. Suzbijanje tih oekivanja jedan je od vanih momenata privredne politike. Mjere ovakvog stabilizacijskog programa usmjerene su usporavanju rasta ili zamrzavanju nekih od nominalnih instrumenata; plaa, cijena ili nekih drugih nominalnih veliina. Za razliku od ortodoksne politike ovdje je efekte mogue postii fiksacijom samo jedne od nominalnih veliina. Time se pokuavaju prekinuti navedeni nominalni tijekovi koji uzrokuju poveanje cijena i inflaciju 45. Monetaristicka privredna politika poiva na poznatim tvrdnjama monetaristike politike i kvantitativne teorije novca. Izraava se u kompoziciji rjeenja koja se esto u razliitim varijantama primjenjuju u ortodoksnoj i heterodoksnoj privrednoj politici. 46. Privredna politika racionalnih ocekivanja Privredna politika racionalnih oekivanja je politika brze dezinflacije, temeljena na teoriji racionalnih oekivanja. To je struja nove klasino-liberalne i ortodoksno-liberalne ekonomije. 47. Navedite minimalno dvije definicije globalizacije! Globalizacija oznaava ekonomski, politiki i kulturni proces koji je omoguen brzim razvojem na poljima transporta i komunikacija, a koji je esto voen eljom velikih korporacija za osvajanjem novih trita. Globalizacija u ekonomskom smislu je proces kojim se smanjuju ili potpuno ukidaju prepreke u medjunarodnoj ekonomskoj razmjeni i povecava ekonomska integracija medju zemljama. Globalizacija je intenziviranje drustvenih veza sirom svijeta i to tako da veoma udaljena mjesta bivaju povezana u toj mjeri da dogadjaj u jednom mjestu mogu biti uzrokom ili posljedicom dogadjaja u nekom drugom mjestu koji je stotinama kilometara udaljeno i obratno.(Giddens). 48. Navedite i objasnite dimenzije globalizacije! Dimenzije globalizacije su: Zivotna okolina, kultura, drustvo, ekonomija i politika. 1. Ekonomska dimenzija - uglavnom stoji u prvom planu (ogroman porast trgovine, direktno investiranje, globalizacija financijskog trita, transnacionalna, integrirana proizvodnja, transnacionalna poduzea, konkurencija za sjedite poduzea u dravama i regijama, kraj nacionalnih ekonomija). esto se naglaava da se ti procesi pogreno oznaavaju kao globalizacija, jer se u biti radi o ekonomskoj povezanosti Sjeverne Amerike, Europe i jugoistone Azije, odnosno Japana - sve je ogranieno na tzv. trijadu. 2. Dimenzija okolisa - Globalni problemi kao to su zagrijavanje Zemljine atmosfere, ozonske rupe, unitavanje tropskih uma najslikovitije predstavljaju globalizaciju, jer se ovdje nedvojbeno radi o globalnim problemima koji se moraju rjeavati globalno. Uprkos tome, ak i u podruju zatite okolia postoje regionalni i lokalni problemi zagaenje rijeka. 3. Drustvena dimenzija - Svijet postaje "globalno selo", nova vrsta komunikacije (chat, e-mail) omoguuju stvaranje "drutva" na daljinu. 4. Kulturalna dimenzija - prisutna je "amerikanizacija" kulture, ali zbog toga ne nestaju lokalne i regionalne kulture. Upravo suprotno: osvjeivanje ovih lokalnih i regionalnih kultura i njihovo prezentiranje spada u pratee pojave globalizacije. 5. Politicka dimenzija - Politika se mora boriti s velikim problemima. Globalizacija i natjecanje za pridobivanje sjedita vodeih tvrtki ograniavaju prostor za djelovanje nacionalnih politika, jer se mnogi problemi sada mogu rjeavati samo na internacionalnoj razini, tj. globalno. Moraju se pronai nove politike forme i arene. Europske integracije se obiljeavaju kao jedan od najuspjenijih odgovora na izazove koje sa sobom donosi globalizacija. 49. Nabrojte i objasnite uzroke globalizacije! Najcesci uzroci globalizacije su tehnologija(internet), brzina i troskovi transporta, kraj hladnog rata, globalni problemi(klima, migracije) i liberalizacija. Internet s vie aspekata predstavlja oznaku globalizacije. Globaliziranje financijskog trita, prebacivanje golemih suma novca s jedne strane globusa na drugu, to se odvija u djeliima jedne sekunde, organizacija transnacionalne proizvodnje i jo mnogo toga, bilo bi nemogue bez ove tehnologije. Enormni porast trgovine kao bitan element ekonomske globalizacije ima za posljedicu rapidno smanjenje trokova transporta i njegovo ubrzanje. Ovo posebno vrijedi za usluni sektor: proizvodi kao to su software i baze podataka alju se u vremenu mjerenom sekundama s jednog na drugi kraj svijeta. Kraj hladnog rata esto se imenuje kao jedan od uzroka globalizacije. Za trajanja konflikta Istok - Zapad svijet je bio podijeljen, to je znailo manje suradnje izmeu drava, ali padom ove granice - padom tzv. eline zavjese 1989/90. kontakt i suradnja meu dravama su se intenzivirali. Jednu od veoma vanih uloga - prije svega za razvoj svijesti - odigrali su globalni problemi. Globalni problemi zahtijevaju globalnu politiku i globalnu svijest.

Bez liberalizacije svjetske trgovine u okvirima GATT-a, odnosno WTO-a, razvoj ne bi bio mogu. 50. Nabrojte i objasnite posljedice globalizacije! Neke od posljedica globalizacije su: erozija nacionalne drzave, drustveni otpad, jaz izmedju bogatih i siromasnih, milioneri koje nije moguce kontrolirati, unistavanje zivotne okoline. Globalni problemi kao to je efekt staklene bate, ne mogu se rijeiti u sklopu nacionalnih drava, isto kao ni lokalni problemi poput kolstva. Posljedica toga je erozija nacionalne drave. Ne moe se rei da nacionalne drave nestaju ili da postaju suvine, kako sugeriraju mnogi komentari, ve je u pitanju upravo erozija. Razine na kojima se rjeavaju problemi (unutar nacionalne drave - lokalna razina; izvan nacionalne drave - meunarodna razina) pridonose ovoj eroziji. Unitavanje okolia postojalo je kao i nepravedna raspodjela i prije globalizacije, ali je globalizacija zaotrila ove probleme. To su injenice na koje ukazuje pokret kritiara globalizacije koji u posljednje vrijeme sve vie dobiva na vanosti. S druge strane, globalizacija stvara i preduvjete da se za globalne probleme na globalnoj razini pronae odgovarajue rjeenje.Poveavanje konkurentne sposobnosti na globalnoj burzovnoj poziciji socijalnih usluga, a time i sniavanje doprinosa na plae, procjenjuje se s ekonomske razine kao puka potreba, dok sindikati istodobno upozoravaju da potie proces stvaranja "drutvenog otpada". injenica je da radnici u Indiji zarauju manje nego u Evropi i da e to u nekoj doglednoj budunosti i ostati tako. Meutim, to poduzeima daje dovoljno prostora da prijete preseljenjem svojih tvornica u zemlje "jeftine radne snage". Ipak, ova, na prvi pogled sasvim jasna logika ima i drugu stranu medalje - odluka o sjeditu tvrtke i proizvodnih tvornica ne donosi se samo na temelju podataka o jeftinoj radnoj snazi. Veliku ulogu pri tome igraju i drugi faktori, kao to su prisutnost i blizina trita na koje e se plasirati robe ili razina obrazovanja radnika i uposlenika. 51. Tranzicija (prijelaz) je pojam kojim se oznaavaju tzv. tranzicijske zemlje, zemlje koje su u prijelazu iz komandnog gospodarstva u trino, tj. iz socijalizma u kapitalizam.Tranzicija iz centralnoplanskoga socijalistikoga gospodarstva na trino te transformiranje nedemokracije u demokraciju, sastavljanje socijalistiih poduzea na ravnopravni teren sa novim trinim konkurentim. To je proces u kome se drustvena imovina pretvara u privatnu Tranzicijski procesi (privatizacija) su djelimino zavreni u mnogim sektorima privrede, neki su u toku, a neki trebaju brzo uslijediti (javni sektor). 52. Liberalizacija trzista predstavlja razvoj slobodne trgovine - neometan protok roba i usluga. Otvaranje nacionalnog trita prema vani i ukidanje ogranienja poput carina, kvota itd. 53. Stabilizacijski process predstavlja razvoj zemlje, modernizacije i usklaivanja njenog zakonodavstva sa EU. Proces sveukupne odnosno ekonomske stabilizacije traje i prua ansu za okonanom tranzicijom - privatizacijom i trinom liberalizacijom da se zadovoljavajue ostvari. Ovo je vrijeme kada poznajui sadanje stanje i sve slabosti, propuste, greke te pozitivne pomake i uspjehe da moemo poduzimati radikalne aktivnosti na ubrzanom drutveno ekonomskom razvoju drave BiH. BiH ima jasne uvjete u sporazumu o stabilizaciji i pridruzivanju sa EU koje mora ispuniti. Cilj procesa stabilizacije kod nas je postizanje pune zaposlenosti, bez inflacije. 54. Integracijski procesi (pridruzivanje) zahtjevaju potpunu realizaciju prethodno navedenih procesa tranzicije i ekonomske stabilizacije za suradnju i pribliavanje lanicama zajednice EU.Europska unija je postavila jasne uvjete sporazumom o stabilizaciji i pridruivanju koje moramo ispuniti da bi bili lanica te zajednice.Ti uvjeti za nae sadanje prilike u kojima se nalazimo su dosta zahtjevni, ali i ostvarivi. 55. Tranzicija (prijelaz) je pojam kojim se oznaavaju tzv. tranzicijske zemlje, zemlje koje su u prijelazu iz komandnog gospodarstva u trino, tj. iz socijalizma u kapitalizam.Tranzicija iz centralnoplanskoga socijalistikoga gospodarstva na trino te transformiranje nedemokracije u demokraciju, sastavljanje socijalistikih poduzea na ravnopravni teren sa novim trinim konkurentim. To je proces u kome se drustvena imovina pretvara u privatnu Tranzicijski procesi (privatizacija) su djelimino zavreni u mnogim sektorima privrede, neki su u toku, a neki trebaju brzo uslijediti (javni sektor). 56. Ekonomski sistem bih i njegova izgradnja kroz regionalizaciju-EU BiH je nefunkcionalno organizirana drava zbog ega su prouzrokovani brojni problemi koji onemoguavaju bri ekonomski razvoj i rast (temeljni problem se oslikava u drutveno - politikom ureenju drave). Potrebno je dovriti procese trenzicije, stabilizacije i integracije. Treba ostvariti novi pristup regionalnom razvoju koji e se temeljiti na ekonomskim principima i prirodnoj tradicionalnoj povezanosti. Tradicionalni pristup regionalnog ili prostornog razvoja u ovakoj postavci temeljio bih se na: 1. pitanju komparativnih prednosti 2. pitanju regionalnog razvoja i rasta 3. pitanju regionalnih dugih ciklusa u ekonomskim aktivnostima

4. pitanju lokacije preduzea i resursa Dolo bi do novih promjena u lokalnoj i regionalnoj politici (demokratskih, drutvenih, ekonomskih, tehnolokih i dr.) Nova uloga centralne i lokalne vlasti u upravljanju i poticanju regionalnog razvoja dovela bih do: - naglaenije uloge lokalnog razvoja, lokalnih razvojnih inicijativa i mjera politike; - upravljanja privrednim, odnosno ekonomskim razvojem na novim osnovama; - dola bi to izraaja mala i srednja poduzea i njihova uloga u lokalnom i regional. razvoju. 57. Liberalni kapitalizam je ekonomska doktrina koja se bazira na izbjegavanju drzavnog interveniranja u ekonomiju i oslanjanju na privatnu inicijativu. Zagovara se sloboda djelovanja trzista. Pored toga bude: - depresija uzroci i posljedice - kriza - recesija - funkcije drzave - i jos nesto o drzavi...ne sjecam se