Aizpea eta Barbara Goenaga

Elkarrizketak:GariJabier Muguruza

BANDAS SONORAS YBIOGRAFÍAS DE CINE

liburuakmusikanobedade guztiak

www.elkar.com 2007ko udazkena, 9. zenbakia

Aizpea eta Barbara Goenaga“Zinemaldia luxua da, ez du glamour beharrik”

BANDAS SONORAS YBIOGRAFÍAS DE CINE

3

SARRERA

elkar MEGADENDAK

ARRASATEErdikokale 14 943 79 78 29

BAIONAArsenal plaza 559 59 35 14

BERGARAIbargarai 12 943 76 40 50

BILBOLicenciado Poza 1194 443 47 08

Iparragirre 2694 424 02 28

Zamudioko atariaZazpikale94 416 14 50

DONOSTIAFermin Calbeton 21943 42 00 80

Fermin Calbeton 30943 42 26 96

Bergara 6943 42 63 50

GASTEIZSan Prudencio 7945 14 45 01

Apraiztarrak 1Campus945 14 16 70

IRUNColon pasealekua 8 943 63 17 26

IRUÑEAComedias 14 948 22 41 67

Larraona z/g Golem eraikina948 17 55 38TOLOSA

Arostegieta z/g 943 67 35 33

Kontseilu editorialaEli Betelu eta Mikel ArrizabalagaL.G./D.L. SS-598/06

LIBURU DENDAKetorkizunari aurrea hartzen

Guztiz berritu eta modernizatuta ireki ditu ateak Donostiako Fermin Calbeton 21 zenbakiko elkar megadendak.

Taldeko denda guztiek eellkkaarr izena hartzeare-kin batera, denden berritzeari ekin genion2005 urtean. Lehena Bilboko Zapikalekoa izanzen, ondoren Arrasate eta Donostiako Bergaraeta Fermin Calbeton kalekoek jarraitu zioten.Eta laster Bilboren txanda da berriro.

Berrikuntza hauek eellkkaarr denda-sarearenkalitatezko zerbitzuaren eta etengabeko egune-ratzearen erakusle dira. Izan ere, itxura berria-rekin batera, zerbitzu profesional, modernoeta osoa ematen jarraitzeko azpiegitura ego-kiena ezarri dugu liburu denda berrituetan.

Cuando en 2005 las tiendas del grupopasaron a denominarse eellkkaarr, iniciamos unproceso de renovación. La primera fue en lasSiete Calles de Bilbao; le siguieron las tiendaseellkkaarr de las calles Bergara y Fermin Calbetónen Donostia y la de Arrasate. Pronto será denuevo el turno de Bilbao.

Estas reformas muestran la calidad del servi-cio y la continua actualización de la red detiendas eellkkaarr. De hecho, junto con la nuevaimagen, se refuerzan las bases para ofrecer unservicio profesional, moderno y completo entodos los sentidos.

4

LIBURUAK

Barbara, zenbateraino zara aktore Aizpeariesker?Barbara: Era bat. Hasiera guztiz zor diot berari.Gero nik ere aukeratu dut, baina hasieranAizpeari esker hasi nintzen aktore lanetan.Udazkenean estreinaldi ugaritan ikusiko zaitu-gu. Gainera, Helena Tabernaren La Buena

Nueva amaitu duzu, Unai Elorriagaren SPrakotranbia eleberriaz Aitor Aramaiok egingo duenfilmean ere ari zara. Langabezia handiko ofizio-an etengabe lanean.B: Azken bi urteetan oso gustura ari naiz lanean.Oso paper politak egiteko aukera izan dut,proiektu interesgarriak eskuartean. Bukatu

berrien artean La Buena Nueva. Gerra zibileanelizak izan zuen paperaren ingurukoa da filmaeta nik apaizaren laguna den andereño gazteare-na egiten dut. SPrako tranbian orain ari naizentsaioetan. Egia esan, zortea izaten ari naiz,gero igoal egoten zara bi urte lanik gabe, bainaorain bai, ondo ari naiz.Aizpea: Goya bat aterako zaio laster... (kar, kar).Espero al duzu?B: Ez. Nik uste dut ez dudala Goya bat jasotzekopertsonaiarik.A: Filma oso politak harrapatzen ari da batabestearen atzetik. Ondo ari da lanean, freskota-sun handiz, eta era berean gustua ematen duikusteak zeinen erraz daraman lana, motxilapisutsu bat kargatu beharrik gabe.Aizpea ere lanean zabiltza buru-belarri. A. Gauza askotan nabil, piszinaren ertzean saltoegiteko puntuan. Infantil bat muntatzen ari naiz,Glu Glurako neronek idatzi nuena. Segidan bestebat muntatu behar dut helduentzako. TV movie-tarako gidoi pare batekin ere ari naiz, proiektuakprestatzen telebistarako, nobela bat idaztekoeskatu didate, antzezlan bat idazteko beka bateman didate... pelikula baten gidoia egin dut... Zergatik lan aniztasun eta pilaketa hori? A. Izakerarekin bat dator eta ni hasi nintzeneangauzak oso desberdin ziren, baina lanbide hone-tan orain hasita ere seguraski ez nukeBarbararen ibilbidea hartuko. Uneak eta bakoi-tzaren joerak markatzen du bidea.Barbararen belaunaldikoen sasoia errazagoaizan al da aktore lanetarako?B. Agian bai. Baina ez dakit zailtasun gehiagoedo gutxiagoz hitz egin daitekeen. Oso garaiezberdinak dira. Eta pertsona bakoitza era bate-koa da; ni ez nintzateke gauza Aizpeak egitendituenak egiteko, inondik ere.A. Ez dut uste Barbararen belaunaldiak errazagoizan duenik. Sasoi bakoitzari berea. Aizpea polifazetikoa zara: aktore, idazle, gidoi-gile, zuzendari... Bat aukeratzekotan? A. Dena bat da. Dena ofizio bakarra da. Sormenkontua dago tartean eta istorio bat kontatzenari zara. Ez dut aukeratu nahi.Donostiako zinemaldira joateko asmorik badu-zue?A. Bai, gustura. Zinemaldia benetako luxua iru-ditzen zait. Pelikula oso onak ikusteko aukeraematen du, bestela ikus ezin direnak. Glamourra falta al zaio Zinemaldiari?A. Nire ustez ez da glamourrik behar. Prentsakbehar du argazkia, ez zinemaldiak. Cannesenbehartuta daude denak luzez eta smokinga jan-tzitza joatera. Hemen lege hori jarriko balitz jen-dea haserretu egingo litzateke.Zinemaldian aretoak lepo baina urtean zeharzinemak gero eta hutsago omen daude.A. Hor akats handia izan da zine areto txikiak

GOENAGAAizpea eta Barbara

Barbara Goenaga, Madrilen dabil atsedenik hartu gabelanean. Udazken honetan hiru filma estreinatu berritanikusiko dugu: Gonzalo Suarezen Oviedo express, DanySaadia amexikarraren 3:19 eta Cronocrimenes, Nacho Vi-galondorena. Udan Helena Tabernaren La Buena Nuevapelikularen errodaje lanetan ibili da lehenik, eta segidanAitzol Aramaiok zuzendutako Unai Elorriagaren SPrakotranbia eleberriaren filmaketan.

Aizpea Goenaga aktorea, zuzendaria, idazlea, gidoigilea...lanbide bakarra duela dio berak: istorioak kontatzea. Eta iaioada horretan, urtetako ibilbidea, lanak eta sariak ditu ofizioarenerakusle. Zeru Horiek Bernardo Atxagaren eleberriaren TV movie berakzuzendua da eta aurki Beirutera joan behar du aurkezpenera.Bitartean, beste bi TV movien aurrelanetan dabil, antzezlan etaeleberri bana idazten, filma baterako gidoia bukatu berria...

OSPEA BAINO PAPER ONAK ANBIZIO

Aizpea eta Barbara Goenaga, izeba eta iloba, amandrea eta besoetakoa, se-nide izateak bezainbat lotzen ditu ofizioak: antzerkian, telebistan edo zine-man, kameraren argitan edo itzalean, biak dute istorioak kontatzea gogoko

eta lanbide. Barbara aktorea da, Aizpea aktorea, idazlea, gidoigilea eta zuzendaria.Bat Madriletik ari da, bestea Donostiatik; bakoitza berean buru-belarri, baina kon-plizitate osoan.

5

LIBURUAK

egin eta pantailak txikitzea. Zinemara joateakekintza sozialetik zuena gal dezake horrela: lehen“plan on bat” zen. Era berean, jatorrizko ber-tsioak eman beharrean azpititulatuta ematea ereakatsa da nire ustez.Medemek esana da gogo-aldarteak eraikitzeadela bere lana. Nola egiten da hori?A. Definizo polita da. Bakoitzak bere era daukahorretarako, bere bidea haserre batera, edonegarrera edo neke batera iristeko. Azken fineanentrenamendu kontua da. Triste jartzeko ezdakit noren heriotzan pentsatzea behar baldinbaduzu, gero hori 40 lagunen aurrean egitea osozaila gerta daiteke. B. Niretzat jolas bat bezala da, interpretazioada, ez naiz benetan egoera horretan jartzen. Non duzue jarrita helburu profesionala?A. Horretan ondo entrenatu dugu elkar, anbiziotontorik ez edukitzeko, ez dakit zein sari jasotzeaeta antzeko ametsak. Zer da azken finean oscarbat? Ez da ezer. Pelikula on bat, lan eder bat egi-tea, hori da nahi duguna.B. Nire bizitzako helburu nagusia ez da lana ba-karrik, mila gauza daude. Lanean helburua per-tsonaia eta pelikula politak egitea da.A. Barbarak uko egin dio telebistari, antzerkianedo zinean lan egiteko; nahiago izan du antzer-

kian lan egitea, lasaiago biziz.Ospea ez duzu gogoko.B. Nagoen bezala oso lasai bizi naiz, ez dutgehiago behar. Eduki ditut eskaintzak telebistakoserietan parte hartzeko. Baina ez dut behar etagainera beldurra ere ematen dit. Horrelakoakeginez gero berehala ikusten ahal zaituzte paperjakin batean definituegi.Zinerik egin al daiteke euskaraz?A. Bai, ni horren aldekoa naiz. Zinea egon dai-teke edozein hizkuntzatan. Industria sortu beharda. Garai batean zegoenari hondarra botazitzaion gainean, baina orduko teknikariak etalangileak hor daude. Sortuko balitz halako mugi-mendu bat...! Nik uste hemen egin beharko lira-tekeela urtero sei TV movie eta beste hiru edo seipelikula, batzuk euskaraz eta besteak gaztela-niaz. Bernardo Atxagaren Zeru Horiek eleberriarengaineko TV moviea zuzendu zenuen zuk eta eus-kara hutsez lan egin zenuten. A. Esperientzia zoragarria izan zen eta beste biere egingo dira aurki. Hor asmoa izan zen CanalSur, TV 3 katalanez, TB gailegoarekin gailegozeta ETBrekin euskaraz TV-movieak egin etahorrela sortu zine produktorak mantentzekomodu bat, Ingalaterran bezala. Zer behar da aipatu duzun produkzio hori guztiamartxan jartzeko?A. Dirua eta batez ere borondatea.Ba al dago? A. Nik uste dut baietz. B. Euskal Herrian jende asko dago zine mun-duan lan egiteko oso ondo prestatua.Norekin lan egin nahi zenukete?B. Zuzendari jende berri gazte ugari dago oso-oso interesgarria. Zaila da bat aipatzen, askodira zuzendari interesgarriak.A. Zinean nabarmentzen diren izarrak oso gutxidira eta lanean ari den jende ona pila bat.

Aukeratu gustuko filma bana.B. Berriki ikusi ditudan pare bat aipatzearren Fargo edoBabel.A. Nik ere, azken boladan ikusitakoetatik, Azul oscuro ca-si negro eta Bajo las estrellas.Liburu edo irakurgai proposamenaA. Bereziki gogoko dudan bat Prioritaire eta oraintxe ira-kurri dudan nobela zoragarri bat Al sur de la frontera, aloeste del sol Haruki Murakamirena.B. Asko gustatzen zaizkit baina bat aipatzearren, MadameVobarie.Musika proposamenaA. Ez naiz musika zalea, oso gauza zehatzak bakarrik entzu-ten ditut. Bat esateko 2.046 pelikula japoniarraren musika. B. Requiem for a dream filmak oso musika polita dauka. Hiri batA. New YorkB. ParisJaki batA. ArrozaB. Paella.Ondo pasatzeko eraA. Liburu bat irakurtzen galduta kobertura gabeko lekuan.B. Telefono gabeko hondartza, mendia... bidaia lasaia.Zertan zarete bereziki trebeak?A. Ezertan ez. Afizio asko ditut: margotzea, jostea... bainaguztiak egiten ditut nire erara.B. Oso gustuko dut sukaldeketan jardutea.Zertan zarete bereziki baldar?A. Ni urduritasunak galtzen nau.B. Ordenarekin naiz desastrea.

“Ondo entrenatu duguelkar anbizio tontorik ezedukitzeko. Pelikula on

bat edo lan eder bat egi-tea da nahi duguna.

”

7

LIBURUAKLIBURUAK

No deja de ser curioso que tan luminosaciudad de nombre angelical haya sido, quizá,la que mejor ha funcionado en la novelanegra. ¿Será por la cercanía de Hollywood?¿Será que gusta a ciertos escritores retirarse aCalifornia? Quizá sea cosa de sus calurososveranos y su exceso de luz, que nos vuelve alér-gicos a los rayos del sol, fotofóbicos, enajena-dos seres de espaldas mojadas: el calor pideaire, velocidad, coches, carretera, ventiladores

en el techo. Las famosas freeways de Californiaque Baudrillard diseccionó en América, carrete-ras que proclaman ser de libertad, pero que asu vez nutren submundos en los que se alojanadictos al crack bajo las grandes autovías enforma de ochos y de loops repetidos. Por algoelige tantas veces David Lynch Los Ángelespara sus pesadillas amnésicas (Mulholland´sDrive, Lost Highway, Twin Peaks...). Tras el sona-do fracaso de Dune, el director americanopublicó durante nueve años una tira cómicatitulada El Perro Más Cabreado del Mundo enLos Angeles Reader. Debemos a otro especialis-ta en pesadillas vinculado a Los Ángeles -elgran Ray Bradbury- la magistral Fahrenheit451, esa temperatura extrema en la que ardenlos libros. Imposible escapar: vuelve una y otravez el bucle del bochorno. Resulta arduo sus-traerse del recuerdo de las tórridas escenas deKathleen Turner en Fuego en el cuerpo (películainspirada por una historia de James M. Cain),o el ambiente de humedad pastosa que rezu-ma Jackie Brown (la película de Tarantino estábasada, por cierto, en una novela de ElmoreLeonard). Enseguida nos viene a la memoria laconfidencial Los Ángeles de James Ellroy, ladel cotilleo, las fotos robadas, las piscinasazul cielo y los chantajes. Literatura negra ycine van de la mano: Raymond Chandler abrió

vereda con El sueño eterno y hoy es el día en elque pueden encontrarse en internet mapas deLA detallando los puntos de la ciudad en losque Marlowe fue objeto de algún hecho rele-vante.

De la mano de Robert Altman encontramosotra Los Ángeles sin el glamour del falso cri-men: Vidas cruzadas. Cuatro relatos delRaymond Carver más suburbial entrelazadoscon maestría en una sola película. Y en los

suburbios hallamos también aA r t u r o

Bandini, alterego de John

Fante, con susSueños de Bunker

Hill y su Camino deLos Ángeles, siempre preparado para

morder el polvo de las cunetas, allí donde prác-ticamente no existen las aceras y los cánonesimponen el descapotable. Charles Bukowskifue un gran admirador de Fante: cuentan quesolía rondar muchas veces su casa sin atreversea entrar. El Chinaski de La senda del perdedordebe mucho a su maestro.

Hollywood no está lejos, los nombres deJohn Wayne y Bob Hope bautizan sendosaeropuertos. Pero basta rascar un poco paraver lo que se oculta tras el neón. Ring Lardner,autor del libro de memorias Me odiaría cadamañana, fue uno de los diez de Hollywood,guionista brillante y de éxito que tras diezmeses de prisión por desacato al congresoacabó trabajando bajo cuerda y con seudóni-mo para televisión.

Es de noche y seguimos conduciendo, lejosde Sunset Boulevard. El neón de los motelesnos reclama. Aparcamos. Los coches sonenormes. Nos cruzamos con gente que des-confía de nosotros porque sabe que podemosocultar cualquier cosa en el maletero.

HIRIADNA

LOS ANGELES!

Harkai tz Cano

¡Al diablo con

Nació en Managua, Nicaragua el año 1948.Es una de las más populares escritoras nicara-güenses. Como muchos intelectuales de su ge-neración, Belli se integró a las filas del FSLN ymilitó en esa organización desde 1970 hasta1994. Perseguida por la dictadura somocista,vivió en el exilio en México y Costa Rica. Tras eltriunfo sandinista y hasta 1986, ocupó varioscargos dentro del gobierno revolucionario.

Desde 1970, el compromiso político y el serfemenino son factores predominantes en suobra. Belli pertenece a una generación de poe-tas que creó un nuevo estilo de expresión enNicaragua, un estilo revolucionario de rupturacon estructuras míticas y creación de otras,gestadas a través de su realidad social. Decidi-da a rescatar el lugar de la mujer, su obra plas-ma la incesante búsqueda de lo femenino y elencuentro con la conciencia social, a través dela actitud revolucionaria.

En 1978, obtuvo el prestigioso Premio Casade las Américas (Cuba) por su libro “Línea deFuego”. Entre 1982 y 1987, publicó tres librosde poesía: “Truenos y Arco Iris”, “Amor Insu-rrecto” y “De la costilla de Eva”.

En 1988, Belli publicó su primera novela “LaMujer Habitada”, que fue muy aclamada porla crítica. En Alemania la novela obtuvo el Pre-

mio de los Bibliotecarios, Editores y Libreros ala Novela Política del Año en 1989. Ese año laautora recibió también el Premio Anna Seg-hers.

En 1990, se publicó la segunda novela, “So-fía de los Presagios”, en 1996, “Waslala”, am-bas traducidas a varios idiomas. Gioconda pu-blicó también un cuento para niños: “El Tallerde las Mariposas”, que se publicó así mismo enalemán, holandés e italiano y en 1998, otro li-bro de poemas, “Apogeo” .

El año 2001 apareció, su libro “El País bajomi piel”, un testimonio-memoria de sus añosen el sandinismo. En el año 2005 se publicó “Elpergamino de la seducción”, una novela histó-rica y contemporánea. Posteriormente se hanreeditado varios títulos y recientemente se hapublicado su último libro de poesía, “Fuegosoy, apartado y espada puesta lejos”.

8

LIBURUAK

GIOCONDA BELLI

LA MUJER HABITADAGioconda BelliTxalaparta

EL PERGAMINOGioconda BelliSeix Barral

SOFIA DE LOS PRESAGIOSGioconda BelliTxalaparta

SU POESÍA, CONSIDERADA

REVOLUCIONARIA EN SU

MANERA DE ABORDAR EL

CUERPO Y LA SENSUALIDAD

FEMENINA CAUSÓ GRAN

REVUELO

Si alguien me pregunta por qué en mi juventudno leí a Ernest Hemingway, le diré que su pasiónpor los safaris, el boxeo y el whisky, me echabanpara atrás.

Ahora que he cumplido se-senta y se ha robustecido mi ca-rácter, fumo puros y bebowhisky, me atrevo, primero, consu libro de “Cuentos”, recién re-editado por la editorial Lumen.

Resulta voluptuoso reencon-trarse con aquel mundo de losprimeros sesenta del pasado si-glo y evocar personajes que fue-ron paradigma de genialidad ysensualidad estadounidenses:John Huston, Errol Flynn, Her-bert George Wells, TroumanCapote, John Fitzgerald Ken-nedy, Marilyn Monroe, AvaGardner, King Kong, etc..., per-tenecen a un tiempo que se me fue de las manos“como el agua sucia sale de la bañera cuandouno levanta el tapón”, dice Hemingway, a quien,como a cada cual, se le escaparon cosas. En fin,estos cuentos me devuelven juventud y frenesí,romanticismo y silencio.

Y a veces la ternura de ese “El anciano delpuente”, bellísimo apunte en la guerra de Espa-ña, donde el novelista se vuelve implacablementemoralista como un Maupassant, o la ironía de“Un canario para regalar”, donde se demuestraque nada es lo que aparenta, sino todo lo con-trario, o la tragedia del escritor Harry Street en“Las nieves del Kilimanjaro”, muy superior a lapelícula de Henry King con concesiones a la gale-ría, pasando por “Cincuenta de los grandes”,

amarga historia del boxeadorque comete “foul” porque nece-sita perder para ganar, o esebreve y perfecto “Gato bajo lalluvia”.

Yo, que aborrezco las corridasde toros, que él amó, no habíaleído un cuento tan dramática-mente redondo, dedicado al to-reo, como “La capital del mun-do” (Madrid, claro) donde, pa-ra más INRI, abundan, según éllos chicos llamados Paco.

Disfruto con la vigencia na-rrativa de un Ernest Hemingwaybrillante, tosco y sentimentalque, por si fuera poco, represen-ta el alma de un tiempo que re-

verdece en este libro de cuarenta y nueve histo-rias para leer en tu verano o en tu invierno.

LIBURUAK

9

PAKOSAGARZAZUREN

CUENTOS QUE DEVUELVEN

JUVENTUD Y FRENESÍ, ROMANTICISMO Y SILENCIO

proposamena

10

LIBURUAK

“Dagerrotipoak aitzinamendu handia izanziren iduriaren munduan, euskal jatorriko sal-tzaile bizkor honen (Louis JacquesMandé Daguerre) plakek zilegitukozuten berehala helduko zirenTxinako itzalen eta linterna magiko-aren garapen azkarra, guti edogehiago Erdi Aroaz geroztik eza-gunak ziren tresnak, bertzalde.Hauek ditugu gure arteanzabalduriko ikuskizun aitzin-zinematograf iko aipatuenak.Jolaserako fisika hura, atxamar-ta single haiek, egungo proiek-toreen arbasoak izan ziren.Haietaz daukagun lehen albis-tea Iruñean emana dator,1806an hain zuzen, eta hobe-rako aldaketa eta berrikuntze-kin, linterna magikoa urtero jinzen Sanferminetara huts egingabe. Musika talde batek alaituta,Bilboko Plaza Eliptikoan koadrodisolbenteak ikusten ahal ziren XIX.mendearen hondarrean. BertakoKurding Club elkartea argi-ilunean oinarriturikolibertigarri modernoen

babesleku eta sustatzailea izan zen. Bilbo,Baiona, Miarritze, Donostia, Iruñea eta geroa-go Gasteizek, berrikuntza ustiatzeko adina biz-

tanleko hiriak zirenez, proiekzio tekniken etaiduri jokoen erakusketa bikainak ezagutuzituzten: diorama, kosmorama, panorama, ziklo-rama...”. Gure bibliografia herrenetik atera-

tako zatia duzue, Gure zinemaren historiapetrala (Koldo Izagirre) izeneko liburutikhartua. Urria izan baita euskarak zine-magintzarekin izandako harremana,baina liburuak erakusten duenez,horrek ez dio kentzen edertasunik

gau bateko aferari. Zinemaz asko eta era

askotara idatzi da.Euskal Herritik musi-ka nota baten abia-dan igaro zen Elvis

Costellok esan zuen:“Musikaz ezin da idatzi,

arkitektura dantzatu ezindaitekeen bezala”. Izar

batek esana da, baina eza-gun dugu izarrek epa-

tatzeko dutenbeharra. Izarrekgehiegikeria dute

maite eta absolutua bilatzen dute haien jardunorotan, erlatiboa den guztia humanoentzakoutziz. Elvis Costellok, beraz, ezingo luke zine-mari buruzko liburu batekin sekula gozatu,guk ordea bai, gure estatus eskasiak izan beharzuen eta abantailaren bat.

Zinemagintza ikasten genuenean ere halakomespretxua genion zinemari buruzko liburuakirakurtzeari eta orduak ematen genituen bide-otekan zeinek baino zeinek coca-cola latagehiago pilatuko alboan (postal baten antzagenuen, baina gu muturreko filosofiaren batenjarraitzaile sentitzen ginen). Agian post-nera-beak ginelako artean, eta nerabeek musika iza-rrekin antza handia dutelako, edo hobe esan-da, musika izarrek antza handia dutelako nera-beekin.

Behin, fakultatean, Hitchcocken filmografiaaztertzen ari ginela, irakasleak bere filmografiaosoa bi zutaberen gainean sostengaturik zelafrogatu nahi zuen: beldurra eta antsietatea.Horretarako Donald Spotok idatzitako biogra-fia (Alfred Hitchcock. La cara oculta del genio) aterazuen. Irakasleak, Hitchcocken haurtzarokopasarte bat irakurri zigun: behin, etorkizunekozinegilea lo zorroan zegoela, gurasoak ondokohiri batera joan ziren antzezlan bat ikustera.Gauaren erdian, Alfred esnatu eta amari eginzion deiadar. Inor ez zen agertu ordea.Orduan, mutikoa, izuturik eta dardarka, ohe-tik jaiki eta hozkailura abiatu zen. Bertatik,haragi zati bat hartu eta gordinik irentsi zuen.Horrek bakarrik baretu zuen. Anekdota horrenostetik, gutako inork ez zuen Hitchcocken zine-ma modu berean ikusi ahal izango.Aurrerantzean, kanibalismo hura bere filmguztietara iragaziko zen, eta eszena xaloenarenatzean ume gizenaren irudia etorriko zitzaigun,pixamaz jantzita eta muturra odoleztaturik.Biograf iaren osagarri, François Truffautekegindako elkarrizketa luzea irakurri genuenondoren (El cine según Hitchcock), bi ego parez

ZINEZ GOMENDAGARRIAK

11

LIBURUAK

pare jarrita, zeinek gorago hegan egingo. Biliburuen arteko aldea: lehena pertsonaren bizi-tza kontatzen du, bigarrenak, pertsonaiarena.

Luis Buñuelek, Ingmar Bergmanek etaGroucho Marxek oroitzapen liburu bana utzizuten idatzirik. Buñuel ez zen biografoez fio,eta aurre hartu nahi izan zien Mi último suspirobere lagun eta lankide Carriere-ri diktatuz.Bertan aurki daiteke dry martini-aren errezetaezaguna. Orain, apalategitik hartu eta gizen-duta ikusten dut. Hogei orri kantoi bainogehiago ditu tolesturik, ahaztuak ez izatekoinoiz tolestutakoak. Berrirakurtzerakoan ohar-tzen naiz Buñuelek liburu horretan transmiti-tzen duen bizitzeko gogoa dela ahaztu nahi eznuena. Mesanotxera ekartzen dut bueltan.Bergmanen autobiografia aldiz (La linternamágica) tristea da. Bere bizitza eta ondoriozbere oroitzapenak tristeak izan ziren. Txikitatik

izandako gaisotasunak zerrendatzen ditu, sui-zidatzeko grinari buruz mintzatzen da, umeta-tik bizi izandako kolore guztietako errepresio-az. Eta hala ere, tristuraren dotorezia daukakontakizunak, tristuraren soiltasuna. Bere bizi-tza osoan heriotzaz aritu izan zen zuzendariariezin zitzaion besterik eskatu. Groucho eta ni-negileak gaztigatu egiten gaitu hasiera-hasiera-tik: “Ia ezinezkoa da autobiografia egiati batidaztea”. Eta guri Truman Capote gogoratzenzaigu. Marylin Monroeren erretrato eder hura(Kameleoientzako musika). Eta zeinen ezinezkoabehar duen izan biografia egiati bat idazteaidazle den batentzat. Capote irudikatzen duguMarylinekin pasioan eta hizketan. CapoteMarylinen mingainetik tiraka. Capote intelek-tualki maiteminduta. Capote emakume hariburuzko oharrak hartzen. Baina baita ere oharhaiek osatzen, edertzen, literatura bilakatzen.Errealitateak ez zion ipuin on baten amaierazapuztuko. Elizabeth Taylor, Humprey Bogart,Charles Chaplin eta Marlon Brandori buruzere idatzi zuen Capotek. Guztiak haserretuzitzaizkion ordea, argazkilariak itsusi atera eizituen.

Elvis Costello inoiz parean egokitu izan bali-tzait Robert Bressonen liburua (Notas sobre elcinematógrafo) botako niokeen aurpegira, ahaliketa keinurik extrabaganteena eginez, ni ere izar.“Zinemaz idatz daiteke, eta nola gainera!”.Bressonek, maitale zahar bati buruz hitz egitenden gisan idazten du zinematografoaz.Bressonen eta zinemazale askoren organosexualak begiak baitira: begiaren indar ejakula-tzailea. Zimemagintzaren tolesdura, zimur etazuku guztiak ezagutu ondoren, urrutiratu etaidazten du: “begirada bakar batek, pasio bat,hilketa bat, gerra bat jar dezake abian”. Ordueta erdiko iragarkien ordez, zinema hutsa egi-teko deiadar ozena da Bressonek liburu hone-tan isildutakoa. Maitale zaharrei buruz hitzegiten den mirespen eta errukiz beterikoa.

Baina zinematografoa ez da ezer istoriorikgabe. Eta istorio bat idazteko ez da zinemato-grafoaren beharrik. Gonzalo Suarezek dio beraez dela inoiz artista osoa izango, irakurriak iza-teko diren filmak errodatzen eta ikusiak izate-ko diren eleberriak idazten dituelako. Beti.Nahiz eta kontrakoa egiten ahalegindu. Horidu bekatu. Shakespearekin hasi eta AliceMunrora bitarte, zenbatu ezinak dira film bila-katutako eleberri, ipuin eta antzezlanak.Oraintsu, luzemetrai bilakatutako JulioCortazarren ipuinak bildu dituzte (Cuentos decine). Eastwood, Chabrol, Antonioni, Godardeta Comencinik kronopioaren istorioekin lilu-ratu eta apenas zerikusirik duten f ilmak(batzuk besteak baino ederragoak) egin zituz-ten.

Hitza irudi bilaka daiteke, ugariak eta ani-tzak dira frogak. Eta irudiaz haratago hitzakdaude beti. Nork esan du beraz arkitekturaezin dela dantzatu?

Eider Rodriguez

Alfred Hichcock handia Do-nostiako Santa Maria eliza-ren atarian, 1958. urteko Zi-nemaldira etorri zenean.

12

MUSIKA

Euskaraz argitaratutako oina-rrizko materialen eta materialosagarrien artean, hiztegiak di-

ra gehien nabarmendu direnak, liburuformatuan, CD-Rom edota formatudigitalean.

Azken hiru hamarkadetan, euskarak kulturamodernoan aurrera egiteko izan duen premia

nagusienetako bat hiztegigintzarena izan daezbairik gabe. Hiztegigintza ez da bat bateaneta behin betirako egiten den zerbait, etenga-be aldatu, osatu eta aberasten den lanerakotresna bat baizik. Lan horretan jardun duteurte askoan zenbait erakunde eta enpresek:

Euskaltzaindia, UZEI, Elhuyar, Eusenor,Bostak bat, Elkar eta Labayru

esate baterako.Aspaldi honetan,irakaskuntzan al-

daketa ugarieman dira eta

ikastetxe as-kotan elea-

niztasunarenaldeko apus-tua egiten ari

dira. Plantea-mendu berri ho-

nek ondorio nabar-menak izan ditu hiztegi-

gintzaren bilakaeran, geroz etaugariagoak baitira irakaskuntzan lan-

tresna gisa erabiltzeko argitaratzen ari direnhiztegiak.

HIZTEGI MOTAKHiztegia hitzak oso esanahi zabala du eta

horregatik mota askotako hiztegiak daudemerkatuan. Alde batetik hiztegi orokorrak dau-de, hizkuntza komunitate jakin baten lexiko-multzo osoa kontutan hartzen dutenak, etabestetik hiztegia berezituak, hizkuntza komunita-teko hizketa bereziren baten lexiko-multzoakontutan hartzen dutenak.

Hiztegiko artikuluen edukiari begira, bi hiz-tegi mota bereiz daitezke: Hiztegi entziklopediko-ak edo gauzen hiztegiak eta hiztegi linguistikoakedo hizkuntzaren hiztegiak.

Beste bereizkuntza bat ere kontutan hartubehar da hiztegiak sailkatzeko garaian: hizkun-

tza bakarrekoak, bikoak ala gehiagokoak iza-tea, alegia. Hiztegi elebakarrak definiziozko hiz-tegiak izan ohi dira. Hiztegi elebidunek eta elea-niztunek, berriz, definizioa eman beharrean,beste hizkuntzetako itzulpenezko parekideaematen dute.

Euskara-Ingelesa hiztegi berria

Hiztegi berri honen bi-dez, alor horretan dago-en aukera ugaritu etahobetu nahi dute Elhu-yar Fundazioko Hiz-

kuntza Zerbitzuek eta Elkar argitaletxeak. Anitzeta sakonak dira azken urteotan euskarazko hiz-tegigintza elebidunean egin diren aurrerapenak,eta ezin genezakeen horietatik kanpo utzi euska-ra-ingeles hiztegien alorra. Euskaldunok ingeleserako jauzia egiteko erdara-ren makulua behar ez izatea, ingeleserantz eus-karatik eta euskararen bidez abiatzeko tresna batizatea da hiztegi honen eginkizuna. Hiztegi honek euskararen eta ingelesaren oina-rrizko lexikoa jasotzea du helburu. Bi atal izangoditu: euskara-ingeles atala eta ingeles-euskaraatala. Bi atalen artean 32.000 hiztegi-unitate,55.000 adiera eta 2.000 adibide inguru izangoditu. Horrez gain, baita 20 orrialdeko eranskinaere. Hori guztia 870 orrialdetan bildua.Hiztegi erabilgarria, argia, oharrez hornitua, era-biltzailearen beharrei erantzungo diena egiterabideratu dute egileek beren ahalegin guztia.

gefühlnfir-firegin[du]rauschen firurikaizKreisbewegungffirurika(tu)[da][du]kreisen fisikaizPhysikffisikariizPhysiker(in)m/ffisikoizondkörperlichIIphysisch fiskaliz‹Zuz›Staatsanwalt/Staatsanm/ffiteadla ggleichIIsofort fitsizHalmm�fitsikez dakite horretaz �siewissenüberhauptnichtsdarüberfitxaizKarteikartefII(jokoetan)Spielmarkef fitxategiizKarteifflashizchtnflexioiz‹Hizk›FlexionffloraizPflanzenweltfII(&bakterieiburuz)Florafflotagailuiz‹Tek› Schwimmermfokuiz‹Fis›BrennpunktmII(argi)Scheinwerfermfondoiz‹Ekon›Fondsm fonetikaiz‹Hizk›LautlehrefIIPhonetikf fontchIIphonetisch�idazkerafonetiko�LautschriftfformaizFormfformulaiz‹Mat/Kim› FormelfforraduraizFutternforuiz‹Hist/Pol›Sonderrechtnforupekoizlag‹Zuz›Sonderrechtegenießend fotografiaiztografieffotokopiaizFotokopief fotokopiagailuizFotokopiergerätnfrankoizond/adlagvielII(oso)sehr frankotanadlagoft frantsesizFranzose / Französinm/fII(hizkuntza)dasFranzösischechefrantses-arbiiz‹Bot›(Betavulgaris)RübefF rantziaizFr ankreichnfrantziarizondFranzose / Französinm/f�izondfranzösisch freskagarriiztu)[da][du](sich)erfrischenII(sich)erq uicken freskoizond(hozkirri)kühlIIfrisch freskotasunizKühlefIIFrischeffriji(tu)[du]bratenIIinderPfannebacken frogaiz&‹Zuz›Beweism�frogakemanBeweismittelnfrogaezinizondunbeweisbar frogagarriizBeweisstückn�izondnachweislichIIbeweiskräftig frogagarritasunizBeweiskraftffrogagiriizBelegmfrogaketaizNachweismfroga(tu)[du]nIIerweisen IIbewähren frogatzeizNachweism IIBewährungffronteiz‹Mil/Pol›(&eguraldiariburuz)FrontffruituizFruchtffruitu-arbolaizObstbaumm fruitu-hazkuntzaizObstanbaum fruitu-saltzaileizObsthändler(in)m/ffruitu-zuhaitzizObstbaumm fruitu-zukuizFruchtsaftmIIObstsaftmfrutaizObstnfruta-dlungf fruta-hazk untzaizObstanbaum fruta-pastelizObstkuchenmfruta-saltzaileizObsthändler(in)m/f fundamentuizOrdnungssinnmfunda(tu)[du]gründen fundatzailezGründer(in)m/ffundazioiz‹Zuz›StiftungffunsgabeizondgrundlosIIhaltlosIIunbegründet funtsizGrundlagefIIGrundm�funtsean�imGrundefuntsa(tu)[da][du](oinarritu)gründen(auf)

Kreisbewegung f firurika(tu) [da][dPhysik f fisikari izPhysiker(in) m/f fisiko izond körperlich II physisch fiskal iz‹Zuz› Staatsanwalt/StaatsanII Ankläger(in) m/f fite adlag gleich II sofort fits iz Halm m �fitsik ez dakite horretaz �sie

w issen überhaupt nichts darüber fitxa iz Karteikarte fII (jokoetan) Spielmarke f fitxategi iz Kartei f flash iz(argazkigintzan) Blitzlicht n flexio iz ‹Hizk› Flexion f flora izPflanzenwelt f II (& bakteriei buruz) Flora f flotagailu iz ‹Tek›Schwi mmer m foku iz ‹Fis› Brennpunkt m II (argi)Scheinwerfer m fondo iz ‹Ekon› Fonds m fonetika iz ‹Hizk›Lautlehre f II Phonetik f fonetiko izond ‹Hizk› lautlich II phonetisch �idazkera fonetiko

�Lautschrift f forma iz Form f formula iz ‹Mat/Kim› Formel fforradura iz Futter n foru iz ‹Hist/Pol› Sonderrecht nforupeko izlag ‹Zuz› Sonderrechte genießend fotografiaiz (argazkigintza) Fo tografie f fotokopia iz Fotokopie ffotokopiagailu iz Fotokopiergerät n franko izond/adlagviel II (oso) sehr frankotan adlag oft frantses iz Franzose/ Französin m/f II (hizkuntza) das Französischeche frantses-arbi iz ‹Bot› (Beta vulgaris) Rübe f Frantzia iz Fr ankreich n frantziarizond Franzose / Französin m/f �izond französischfreskagarri iz Erfrischung f freska(tu) [da][du] (sich)erfrischen II (sich) erq uicken fresko izond (hozkirri) kühl IIfrisch freskotasun iz Kühle f II Frische f friji(tu) [du]braten II in der Pfanne backen froga iz & ‹Zuz› Beweis m �frogak eman �Beweise anführen II Beweismittel nfrogaezin izond unbeweisbar frogagarri iz Beweisstück n�izond nachweislich II beweiskräftig frogagarritasun izBeweiskraft f frogagiri iz Beleg m frogaketa iz Nachweism froga(tu) [du] beweisen II nachweisen II erweisen

II bewähren frogatze iz Nachweis m II Bewährung f fronteiz ‹Mil/Pol› (& eguraldiari buruz) Front f fruitu iz Frucht f

Kreisbewegartei f flash itzan) Blitzlicht n flexio iz‹Hizk› Flexion f flora iz Pflanzenwelt f II (& bakterieiburuz) Flora f flotagailu iz ‹Tek› Schwimmer m foku iz ‹Fis› Brennpunkt m II (argi)Scheinwerfer m fondo iz ‹Ekon› Fonds mfonetika iz ‹Hizk› Lautlehre f II Phonetik f fonetiko izond ‹Hizk› lautlich II phonetisch �idazkerafonetiko �Lautschrift f forma iz Form fformula iz ‹Mat/Kim› Formel f forradura izFutter n foru iz ‹Hist/Pol› Sonderrecht nforupeko izlag ‹Zuz› Sonderrechte genießendfotografia iz (argazkigintza) Fo tografie ffotokopia iz Fotokopie ffotokopiagailu iz Fotokopierge

Kreisbewegung f firurika(tu) [da][dPhysik f fisikari izPhysiker(in) m/f fisiko izond körperlich II physisch fiskal iz‹Zuz› Staatsanwalt/StaatsanII Ankläger(in) m/f fite adlag gleich II sofort fits iz Halm m �fitsik ez dakite horretaz �sie

w issen überhaupt nichts darüber fitxa iz Karteikarte fII (jokoetan) Spielmarke f fitxategi iz Kartei f flash iz(argazkigintzan) Blitzlicht n flexio iz ‹Hizk› Flexion f flora izPflanzenwelt f II (& bakteriei buruz) Flora f flotagailu iz ‹Tek›Schwi mmer m foku iz ‹Fis› Brennpunkt m II (argi)Scheinwerfer m fondo iz ‹Ekon› Fonds m fonetika iz ‹Hizk›Lautlehre f II Phonetik f fonetiko izond ‹Hizk› lautlich II phonetisch �idazkera fonetiko

�Lautschrift f forma iz Form f formula iz ‹Mat/Kim› Formel fforradura iz Futter n foru iz ‹Hist/Pol› Sonderrecht nforupeko izlag ‹Zuz› Sonderrechte genießend fotografiaiz (argazkigintza) Fo tografie f fotokopia iz Fotokopie ffotokopiagailu iz Fotokopiergerät n franko izond/adlagviel II (oso) sehr frankotan adlag oft frantses iz Franzose/ Französin m/f II (hizkuntza) das Französischeche frantses-arbi iz ‹Bot› (Beta vulgaris) Rübe f Fr

fazaizBlasiertheitfIIPosseffazatiizondgekünsteltIIblasiert fedeizGlaubemfededunizGläubige(rm)ffedegabeizondungläubig fedekideizGlaubensgenosse/Glaubensgenossinm/ffederakuntzaiz‹Pol› Bundmfederalizond‹Pol› Bundes- fedetsuizondsehrgläubig feltroizFilzmfemeninoiz‹Hizk›FemininumnfeminismoizFeminismusmfenomenoiz‹Fil›ErscheinungfIIPhänomennferekaizLiebkosungffereka(tu)[du]liebkosenIIstreicheln feriaizJahrmarktmIIRummelmFernandorenegiaizBinsenwahrheitfferraizHufeisennII(Eisen)Beschlagmferra(tu)[du]beschlagen ferratzaileizHufschmiedmfetuiz‹Biol›Fötusmfidagaitzizondmisstrauisch fidagaiz(tu)[du]misstrauen fidagarriizondvertrauenswürdigIIverlässlichIIzuverlässig fidagarritasunizZuverlässigkeitffidaizan[da](ver)trauen fidakorizondzutraulich fidantzaizVertrauennfida(tu)[da](ver)trauenIIsichaufjemandenverlassenII[du](isilgordea)anvertrauen figuraiz‹Lit›GestaltfIIFigurf filmizFilmm�filmbategin�einenFilmdrehenfilmagailuiz(Film)KameraffilmaketaizFilmennIIVerfilmungffilma(tu)[du]filmen film-zuzendariiz(Film)Regisseur(in)m/ffilologiaizPhilologieffilologoizPhilolog(in)m/ffilosofiaizPhilosophieffilosofoizPhilosoph(in)m/ffinizond(mehe)dünnII(dotore)feinIIzierlichII(lanean)flinkfinaliz‹Kir› Finaleffinalaurreko‹Kir› VorschlussrundefIIHalbfinaleffinalerdiiz‹Kir› HalbfinalefIIVorschlussrundeffinantza(k)izFinanzenplIIGeldwesenn fin(du)[da][du](sich)verfeinern finkapenizBefestigungffinka(tu)[du]festigenIIfestmachenII(&argazkigintzan)fixieren finkatzeizBefestigungffinkoizondfestIIfix finkotasunizBeständigkeitffintasunizFeinheitfIIFeingefühlnfir-firegin[du]rauschen firurikaizKreisbewegungffirurika(tu)[da][du]kreisen fisikaizPhysikffisikariizPhysiker(in)m/ffisikoizondkörperlichIIphysisch fiskaliz‹Zuz›Staatsanwalt/Staatsanwältinm/fIIAnkläger(in)m/ffiteadlaggleichIIsofort fitsizHalmm�fitsikez dakite horretaz �siewissenüberhauptnichtsdarüberfitxaizKarteikartefII(jokoetan)Spielmarkef fitxategiizKarteifflashiz(argazkigintzan)Blitzlichtnflexioiz‹Hizk›FlexionffloraizPflanzenweltfII(&bakterieiburuz)Florafflotagailuiz‹Tek›Schwimmermfokuiz‹Fis›BrennpunktmII(argi)Scheinwerfermfondoiz‹Ekon›Fondsm fonetikaiz‹Hizk›LautlehrefIIPhonetikf fonetikoizond‹Hizk›lautlichIIphonetisch�idazkerafonetiko�LautschriftfformaizFormfformulaiz‹Mat/Kim› FormelfforraduraizFutternforuiz‹Hist/Pol›Sonderrechtnforupekoizlag‹Zuz›Sonderrechtegenießend fotografiaiz(argazkigintza)FotografieffotokopiaizFotokopieffotokopiagailuizFotokopiergerätnfrankoizond/adlagvielII(oso)sehr frankotanadlagoft frantsesizFranzose / Französinm/fII(hizkuntza)dasFranzösischeIIdiefranzösischeSprachefrantses-arbiiz‹Bot›(Betavulgaris)RübefFrantziaizFrankreichnfrantziarizondFranzose / Französinm/f�izondfranzösisch freskagarriizErfrischungffreska(tu)[da][du](sich)erfrischenII(sich)erquicken freskoizond(hozkirri)kühlIIfrisch

faza iz Blasiertheit f II Posse f fazati izond gekünstelt II blasiert fede iz Glaube mfededun iz Gläubige(r m) f fedegabe izond ungläubig fedekide izGlaubensgenosse/Glaubensgenossin m/f federakuntza iz ‹Pol› Bund m federalizond ‹Pol› Bundes- fedetsu izond sehr gläubig feltro iz Filz m femenino iz ‹Hizk›Femininum n feminismo iz Feminismus m fenomeno iz ‹Fil› Erscheinung f IIPhänomen n fereka iz Liebkosung f fereka(tu) [du] liebkosen II streicheln feria izJahrmarkt m II Rummel m Fernandoren egia iz Binsenwahrheit f ferra iz Hufeisen nII (Eisen)Beschlag m ferra(tu) [du] beschlagen ferratzaile iz Hufschmied m fetu iz‹Biol› Fötus m fidagaitz izond misstrauisch fidagaiz(tu) [du] misstrauen fidagarriizond vertrauenswürdig II verlässlich II zuverlässig fidagarritasun iz Zuverlässigkeit ffida izan [da] (ver)trauen fidakor izond zutraulich fidantza iz Vertrauen nfida(tu) [da] (ver)trauen II sich auf jemanden verlassen II [du] (isilgordfinkatze izBefestigung f finko izond fest II fix finkotasun iz Beständigkeit f fintasun iz Feinheit

faza iz Blasiertheit f II Posse f fazati izbe izond ungläubig fedekide izGlaubensgenosse/Glaubensgenossin m/f federakuntza iz‹Pol› Bund m federal izond ‹Pol› Bundes- fedetsu izond sehrgläubig feltro iz Filz m femenino iz ‹Hizk› Femininum nfeminismo iz Feminismus m fenomeno iz ‹Fil› Erscheinungf II Phänomen n fereka iz Liebkosung f fereka(tu) [du]liebkosen II streicheln feria iz Jahrmarkt m II Rummel mFernandoren egia iz Binsenwahrheit f ferra iz Hufeisen n II(Eisen)Beschlag m ferra(tu) [du] beschlagen ferratzaile izHufschmied m fetu iz ‹Biol› Fötus m fidagaitz izondmisstrauisch fidagaiz(tu) [du] misstrauen fidagarri izondvertrauenswürdig II verlässlich II zuverlässig fidagarritasun izZuverlässigkeit f fida izan [da] (ver)trauen fidakor izondzutraulich fidantza iz Vertrauen n fida(tu) [da] (ver)trauen IIsich auf jemanden verlassen II [du] (isilgordea) anvertrauenfigura iz ‹Lit› Gestalt f II Figur f film iz Film m �film bat egin�einen Film drehen filmagailu iz (Film)Kamera f filmaketa izFilmen n II Verfilmung f filma(tu) [du] filmen film-zuzendari iz (Film)Regisseur(in) m/f filologia iz Philologie ffilologo iz Philolog(in) m/f filosofia iz Philosophie ffilosofo iz Philosoph(in) m/f fin izond (mehe) dünn II (dotore)fein II zierlich II (lanean) flink final iz ‹Kir› Finale ffinalaurreko ‹Kir› Vorschlussrunde f II Halbfinale f finalerdiiz ‹Kir› Halbfinale f II Vorschlussrunde f finantza(k) iz Finanzenpl II Geldwesen n fin(du) [da][du] (sich) verfeinern finkapeniz Befestigung f finka(tu) [du] festigen II festmachen II (&argazkigintzan) fixieren finkatze iz Befestigung f finko izondfest II fix finkotasun iz Beständigkeit f fintasun iz Feinheit f IIFeingefühl n fir-fir egin [du] rauschen firurika izKreisbewegung f firurika(tu) [da][du] kreisen fisika iz Physi k f fisikari iz Physiker(in) m/f fisiko izondkörperlich II phyfitxa iz Karteikarte f II (jokoetburuz) Flora fflotagailu iz ‹Tek› Schwimmer m foku iz ‹Fis› Brennpunkt m II(argi) Scheinwerfer m fondo iz ‹

faza iz Blasiertheit f II Posse f fazati izbe izond ungläubig fedekide izGlaubensgenosse/Glaubensgenossin m/f federakuntza iz‹Pol› Bund m federal izond ‹Pol› Bundes- fedetsu izond sehrgläubig feltro iz Filz m femenino iz ‹Hizk› Femininum nfeminismo iz Feminismus m fenomeno iz ‹Fil› Erscheinungf II Phänomen n fereka iz Liebkosung f fereka(tu) [du]liebkosen II streicheln feria iz Jahrmarkt m II Rummel mFernandoren egia iz Binsenwahrheit f ferra iz Hufeisen n II(Eisen)Beschlag m ferra(tu) [du] beschlagen ferratzaile izHufschmied m fetu iz ‹Biol› Fötus m fidagaitz izondmisstrauisch fidagaiz(tu) [du] misstrauen fidagarri izondvertrauenswürdig II verlässlich II zuverlässig fidagarritasun izZuverlässigkeit f fida izan [da] (ver)trauen fidakor izondzutraulich fidantza iz Vertrauen n fida(tu) [da] (ver)trauen IIsich auf jemanden verlassen II [du] (isilgordea) anvertrauenfigura iz ‹Lit› Gestalt f II Figur f film iz Film m �film bat egin�einen Film drehen filmagailu iz (Film)Kamera f filmaketa izFilmen n II Verfilmung f filma(tu) [du] filmen film-zuzendari iz (Film)Regisseur(in) m/f filologia iz Philologie ffilologo iz Philolog(in) m/f filosofia iz Philosophie ffilosofo iz Philosoph(in) m/f fin izond (mehe) dünn II (dotore)fein II zierlich II (lanean) flink final iz ‹Kir› Finale ffinalaurreko ‹Kir› Vorschlussrunde f II Halbfinale f finalerdiiz ‹Kir› Halbfinale f II Vorschlussrunde f finantza(k) iz Finanzenpl II Geldwesen n fin(du) [da][du] (sich) verfeinern finkapeniz Befestigung f finka(tu) [du] festigen II festmachen II (&argazkigintzan) fixieren finkatze iz Befestigung f finko izondfest II fix finkotasun iz Beständigkeit f fintasun iz Feinheit f IIFeingefühl n fir-fir egin [du] rauschen firurika izKreisbewegung f firurika(tu) [da][du] kreisen fisika iz Physi k f fisikari iz Physiker(in) m/f fisiko izondkörperlich II phyfitxa iz Karteikarte f II (jokoetburuz) Flora fflotagailu iz ‹Tek› Schwimmer m foku iz ‹Fis› Brennpunkt m II(argi) Scheinwerfer m fondo iz ‹

faza iz Blasiertheit f II Posse f fazati izbe izond ungläubig fedekide izGlaubensgenosse/Glaubensgenossin m/ffederakuntza iz ‹Pol› Bund m federal izond ‹Pol› Bundes-fedetsu izond sehr gläubig feltro izFilz m femenino iz ‹Hizk› Femininum nfeminismo iz Feminismus mfenomeno iz ‹Fil› Erscheinung f IIPhänomen n fereka iz Liebkosung ffereka(tu) [du] liebkosen II streicheln feria iz Jahrmarkt mII Rummel m Fernandoren egia izBinsenwahrheit f ferra iz Hufeisen n II(Eisen)Beschlag m ferra(tu) [du]beschlagen ferratzaile iz Hufschmiedm fetu iz ‹Biol› Fötus m fidagaiKarteikarte f II (jokoetburuz) Flora f flotagailu iz‹Tek› Schwimmer m foku iz ‹Fis› Brennpunkt m II(argi) Scheinwerfer m fondo iz ‹

HIZTEGIAKoinarrizko lan-tresnak

IRUDI BIDEZKO HIZTEGIAElkar

IRUDI HIZTEGIATtarttalo

EUSKAL HIZTEGIAIbon SarasolaElkar

EUSKARA-ALEMANAHIZTEGIAElena Martinez RubioElkar

13

MUSIKA

Euskal Herrian ikasmaterialgin-tzan pauso sendoak eman diraazken urteotan. Euskal Herriko

hezkuntza sektoreko profesionalei be-ren eguneroko hezkuntza jarduera pla-nifikatzen, aurrera eramaten eta eba-luatzen lagunduko dieten kalitatezkoeuskarri didaktikoak eskaintzen diragaur egun.

Zenbait argitaletxetan sortzen den materialahezkuntzaren gaineko sentsibilitate askotarikoaduten sektoreko profesionalen artean egindakodiseinu, esperimentazio eta kontraste prozesuluze eta iraunkorraren ondorioa da, etahezkuntza sistema euskaldunari kalitatezkocurriculuma garatzeko lagungarri izan dakionegina.

Oinarrizko materialaz gain (ikasliburuak, laneta ariketa-koadernoak...), material osagarrienesparrua asko garatu da. Euskarazko ikasmate-

riala ekoizten duten argitaletxeek geroz etamaterial didaktiko gehiago argitaratzen dute,maila guztietarako eta euskarri desberdinetan.

Material osagarri batzuk betidanik erabiliizan dira irakaskuntzan. Denontzat dira ezagu-nak mapak eta munduko bola, kontsultarakodenok izan ditugu atlasak eskuartean eta hizte-giak eta entziklopediak ohikoak izan diraikastetxe zein etxeetako apaletan.

Irakaskuntza modernizatuz joan denheinean, ikasliburuetako edukien osagarri direnmaterial berriak sortu eta argitaratzeari ekindiote argitaletxe gehienek. Irakurketa, idazketaedota oinarrizko gaitasunak lantzeko koader-noak, kontsultako liburuak (gramatika, liter-atura antologiak...), horma-irudiak eta jokodidaktikoak ikusi daitezke liburu dendetan sal-gai. Baina paperezko euskarrian ekoiztutakomaterialaz gain, euskarri elektronikoan argi-taratutakoa geroz eta ugariagoa da: CD-audioak, CD-Romak, bideoak eta abar.

ATLAS HISTORIKOA – EUSKAL HERRIA MUNDUANElkar argitaletxea atlas historiko berri bat prestatzen ari da eta datorren urte ha-sierarako argitaratu nahi du.ATLAS HISTORIKOA–EUSKAL HERRIA MUNDUAN izeneko material hau oina-rrizko kontsulta-liburua izango da Lehen Hezkuntzako azkeneko zikloko eta De-rrigorrezko Bigarren Hezkuntzako ikasleentzat, eta baita gainerako ororentzat ere.Bost ataletan banatuta dago atlasa: Historiaurrea, Antzinaroa, Erdi Aroa, Aro Mo-

dernoa eta Aro Garaikidea. Horrez gain, gertaera kulturalen, geografikoen eta historikoen izen nagusienen aurkibidea eran-tsi zaio eta, azkenean, aurkibide zehatza. Gainerako atlasen neurrikoa izango da, 200 bat orrialdekoa eta azal gogorrekoa.

IKASMATERIAL OSAGARRIAK EUSKARAZ

14

En las estanterías de música, bajoel epígrafe BSO, hay auténticasjoyas de cine: las Bandas Sono-

ras Originales. CD-s con carteles depelícula en las portadas, que guardanen su interior música creada comocomplemento de las imágenes, se con-vierten en títulos discográficos por de-recho propio.

En las películas de comienzos de siglo se recu-rría a autores clásicos como Beethoven, Chopiny Saint-Saens para ambientar secuencias e hilarescenas por medio de la música, pero poco apoco empezaron a surgir compositores profe-sionales, los primeros compositores de músicapara cine, provenientes en su mayoría de lamúsica clásica. Uno de los pioneros en el oficiofue Max Steiner (26 nominaciones y 3 Oscar),creador de la música de cientos de películascomo King-Kong, Lo que el viento se llevó oCasablanca. Entre los primeros cre-adores de bandas sonoras para cinef iguran otros nombres comoKorngold, Miklos Rozsa o NinoRota.

DE LA PANTALLA AL DISCOLa incursión de nuevos creadores

con estilos musicales más diversoscomo Henry Mancini, el padre de LaPantera Rosa y autor de la bandasonora de Desayuno con diamantes,

harán que los temas musicales de las películaspasen a ser cada vez más populares. Los bandasmusicales de las películas se empiezan a editaren disco y comercializar con éxito. Algunasmelodías cinematográficas son conocidas másallá de las películas: la música de Memorias deAfrica de John Barry es fácilmente identificable,al igual que la de Doctor Zhivago de MauriceJarre o las músicas para Westerns de EnnioMorricone, por citar algunos ejemplos.

En los años ochenta, a la música orquestal sele suma la utilización de sintetizadores en lacreación de música para cine. De esta épocason Carros de Fuego de Vangelis, El Piano deMichael Nyman y El Pequeño Buda de RyuichiSakamoto. A partir de la década de los noven-ta se comienzan a introducir en las produccio-nes cinematográficas, temas y composicionesde diferentes autores además de la música cre-ada específicamente para el film, y las ventasde bandas sonoras ascienden al nivel de losmejores éxitos musicales: Guardaespaldas,

Dirty Dancing, Forrest Gump,Braveheart, Titanic, Fiebre delsabado noche, Grease…Artistas como Celine Dion oWhitney Houston saltan a lafama gracias a la inclusión desus temas en películas de éxito.Los CDs de bandas sonoras tie-nen ya un fin comercial por símismos, se invierte en su pro-moción y se hace seguimientode los autores.

LIBURUAK

el cineA la música

también le gusta

15

LAS BANDAS DE LA PEQUEÑA PANTALLALas series televisivas son también un impor-

tante medio de promoción para artistas musi-cales, como lo fue para Vonda Shepard AllyMcBeal. Tras el éxito de la serie de televisiónamericana llegaron a las estanterías de músicade las tiendas títulos como Smallville,Anatomía de Grey, High school musical oRebelde; son series de moda, todos ellasmuy populares y solicitados por elpúblico aficionado a este tipo deseries y a la música.

BSO DE ORIGEN VASCOEn la producción de cine estatal se

crean bandas sonoras de calidad, gra-cias en gran parte a la labor de com-positores vascos. Alberto Iglesias, cre-ador donostiarra poseedor de sietepremios Goya y Premio Nacional de

Cinematografía, es el responsable de la músicaoriginal de títulos tan conocidos como Todosobre mi madre, Los amantes del Círculo Polaro Vacas, entre otras muchas. Las películas LosBorgia, Yoyes y Karramarro uhartea deben subanda sonora al prolífico creador zarauztarraAngel Illarramendi. El que fuera miembro delgrupo Hertzainak, Bingen Mendizabal, es el

compositor de La madre muerta yAlas de mariposa, y de otras cintasmás recientes como Visionarios yViaje de Carol. Creación del com-positor de origen francés y afinca-do en Donostia Pascal Gaigne sonlas músicas de Azul oscuro casinegro y de Silencio Roto.

LIBURUAK

EUTSI!

De Bingen Mendizabal es la banda sonora de la pelí-cula Eutsi. El álbum musical comercializado y com-puesto en torno a la película no reproduce exacta-mente la banda sonora de la película. Recoje tres te-mas que se pueden escuchar en la película, entreellos, el tema central escrito por Gose específica-mente para el largometraje y doce canciones más dela década de los 80 que hacen referencia a la proble-mática tratada en la película. El resto de los temaspertenecen a los siguientes autores: Kortatu, La Po-lla Records, Barricada, Mikel Laboa, Hertzainak, Za-rama, Delirium Tremens, Baldin Bada, Jotakie, Itoiz,Ruper Ordorika y Potato.

Los chicos del coro y Amelie figuranentre las bandas sonoras de más éxitode los últimos años.

Zer dator Konplizeak diskoan?Abenduak 29 ezagutzen duenak baditu hain-

bat pista. Instrumentazio aldetik-eta berdintsujarraitu dut. Formato intimistan oso gusturanengoen baina nahi nuen gehiago biluztu etahorretarako Angel Unzuren laguntza izan dut,aurrekoan bezala, eta Mireia Ozerinjauregirenaahotsetan.

Noren konplizitateaz ari zara?Gure aita zena da konplize hori. Lan honen

hastapenetan, nik uste prozesu guztian horegon dela aitaren heriotza. Hortik titulua etaabiapuntua. Konplizeak ginen pilotan eta milakontuetan, konfidantza ikaragarria genuen,azkeneko urteetan are konfidantza handiagoa.Orduan bat-batean joaten zaizu eta galdetzendiozu zure buruari partida honek horrela fun-tzionatzen ote duen. Hortik konplizeak.

Sentiberatasunez beteriko diskoa da, beraz?Uste dut emozioz beteriko diskoa dela, kolo-

rez beteriko diskoa, argitsua. Konposaketetanoso gustura geratu naiz. Interes handia nuenorain arteko diskorik hoberena izan zedin.Euskal Herrira itzultzen nintzen disko honekin,aitarena ere hor dago...

Dukende eta Martirioren kolaborazioak ditudiskoak.

Martiriok Ertz maiteak kantuan parte hartukodu. Elkarrizketa antzera egin dugu, nik euskarazeta berak erdaraz abestuz. Dukendek, berak eregaldutako aitari kantatzen dio gauzatxo bat eta

nire aitaren kantuarenhasieran sartuko da.Musika zaleek osogogoko izango dute.

I. Irazu, X. Lete, A.Erro, Sarrionandia, L.Bilbao, I. Mujika etaCovadonga de Silvadira letragileak. Le-

tren bila irakurtzen duzu, edo letrak bideraateratzen zaizkizu?

Edozer irakurtzen duzula, beti duzu zerbaitpiztuta, erne zaude. Baina beti ez da berdin.Iñaki Irazurekin, adibidez, berak ez du publika-tzen, baina bai idatzi; bere idatziak begiratu etabeti izaten du nire erregistroan sartzen den zer-bait. Beste batzuetan poesia irakurtzen ari nai-zela topatzen dut gogoko testua.

Zertaz ari zara “nire erregistroa” esatean?Esateko modua, tonua, axola zait, esanda-

koa bezain beste. Hitzen musikalidadea ere bi-latzen dut. Askotan modu inkonsziente bateanegiten dut, nahiz eta joan ez ezaugarri zehatzbatzuen bila, testu ederra topatu egiten dut,testuarekin kantua egin nahi dudala ikustendut.

Lehenengo hiru diskoak Elkar disketxeanatera zenituen; tartean beste hiru zigilu ezagu-tu eta buelta Elkarrera. Etxera itzuli zara?

Bai, etxera itzuli naiz. Nire momentuan apus-tu bat egin nuen, arriskatu egin nuen eta ondoegin nuela uste dut: estatuan lortutakoa agianbazegoen estatutik kanpo ere lortzea eta saia-kera hori egin nuen. Lau urte pasa dira, ikusidut emaitzak ez direla nik uste bezalakoak. Osozaila da folk-etik kanpo, song-writer etiketahorretan, euskaraz egiten duen tipo bat nazio-arte mailan, adibidez Italian egotea, musikadendetan.

Iruditu zait badela ordua etxera etorri etahemen indarra jartzeko.

Disko honetan ere gehiena euskaraz bainakanturen bat erdaraz sartu duzu. Zein da hiz-kuntza hautuaren arrazoia?

Gaztelania zergatik argi dago: nire ama hiz-kuntza da, asko irakurtzen dut gazteleraz,harreman asko ditut gaztelaniaz, maite dut.Eta gainerakoak zergatik? Katalanez kantatunuenean katalandarrei egindako keinu bat izanzen. Katalandarrek egindako harrerarekin hun-kituta nago. Gailegoz zergatik? Padronen testubat ikusi nuen eta liluratuta geratu nintzen...Hizkuntzen kontu hori oso natural egiten dut.Euskaraz ere, ni hemen oso sartuta nago batezere euskaraz sortzen duen kultur giro batean.Azken finean, giro batean bizi naiz eta horkoproduktua naiz. Euskaraz egin naiz kantari.

Nola entzuten du jendeak zure musika? Teknologia berrien mesede bat jarraitzailee-

kin lortzen den harremana da. Mezu asko jaso-tzen dira eta horrela jakin dut jendeak entzutenduela nire musika ia edozertarako... Baina ba-dakit ia seguru non ez duten entzuten. Gauregun gure herrietako tabernetan ez da euskalmusikarik entzuten, eta hor bozgoragailugarrantzitsua galdu dugu. Kezkagarria iruditzenzait.

16

LITERATURA

KONPLIZEAKJabier Muguruza etxera itzuli daemozioz beteriko diskoa besapean

¿Cómo es Esperantzarakondenatua?

Son once canciones,una de ellas en castella-no, y la temática la desiempre: el amor, eltiempo, y ante todo elhoy y el aquí, el momen-to.

Es un disco hecho enel estudio, en el queprima sobre todo la creati-vidad. Las canciones ibanmuy abiertas y la decisión fuedejarnos llevar por el momento.Este concepto nos ha obligado a estarun mes muy concentrados en el trabajo. Hasido una experiencia muy vital. Hemos conse-guido un ambiente muy sólido y positivo.

¿Musicalmente sigue en la línea 0-tik? Este disco es mucho más compacto, mucho

más Gari que el anterior; es más hiriente, elotro era más tendencia pop. Creo que éste es elque más color tiene, donde más fuerza creativahay.

Has contado con la colaboración de FranIturbe.

Si, nos hemos vuelto a juntar después decuatro años. Creo que hacemos un buen dúo yha sido fundamental para llevar la sonoridad ylos temas a un terreno más propio.

Pareces cantar muy tranquilo en este disco. En las sucesivas maquetas que he ido gra-

bando he intentado aportar otro tipo de colo-res. He ido transformando las canciones y ade-cuando cada canción a un tono mucho másexpresivo. Los registros son menos graves. En lamayoría utilizamos tonos más altos, dondetengo una mayor expresividad.

Además, tanto FranIturbe como Jean Phocas

me han ido apuntalando enesa dirección, me han corregido y

dado seguridad. Algunas letras, aunque escritas por terceros

(Jon Benito, Jon Maia, Jose Luis Padrón yRoberto Moso), parecen autobiográficas.

Algunos de los autores de las letras son gran-des amigos míos. Las canciones del discoempezaron a crearse en primavera del añopasado y hemos tenido mucho tiempo parapasear y charlar. Hay situaciones que hemosvivido desde perspectivas diferentes pero conun mismo sentimiento, lo que hace que elentendimiento sea fácil. No son letras a lacarta, pero son fruto de esas relaciones. De ahíque el material parezca más autobiográfico.

La foto de la portada del disco es de AlbertoGarcía-Alix. Otro colaborador de lujo.

Creo que este disco ha nacido con estrella.Alberto García-Alix es un fotógrafo que siem-pre me ha gustado, es un fuera de serie.Conseguí relacionarme con él, hubo muchofeeling, tenemos mucho en común. Los dosveníamos de vivencias similares. Y empezamos

a trabajar juntos. Coincidió que tenía unaexposición en la que la temática central era laesperanza. La foto de la portada se llama “Niun pelo en la cabeza”, y me la ha dejado parala portada lo cual es un gran privilegio.

También han participado en el disco IvanFerreiro e Ines Osinaga.

Contaba con Ivan Ferreiro para una colabo-ración concreta que luego ha sido mucho másimportante. He tenido suerte. Participa en dostemas: Esperantzara kondenatua y Zein otenaiz ni zu gabe. También está Ines Osinaga deGose, que me encanta cómo canta.

17

MUSIKA

GARI“CREO QUE ESTE DISCO HA NACIDO CON ESTRELLA”

+3 urte

+3 urte +3 urte

+5 urte +5 urte

18

HAUR LITERATURA NOBEDADEAKEUSKARAZKOLITERATURA GUZTIA!

+6 urte +6 urte

LIERNI ETAMORROKOA

Xabier MendigurenElkar

Liernik ez zuen ohera joan nahi. Aspertutazegoen betiko leloarekin: “Txikiak lotara”.“kaka zaharra!”, pentsatzen zuen bere artean,“logura badute, joan daitezela beraiek”.

TREN SORGINDUA

Peter ElliottTtarttalo

Ringo, Txairo eta Napoleon barraketara doaztren sorginduan ibiltzeko asmoz. Bat-bateantrenari motorra lehertu egiten zaio. Zer egin-go dute gure lagunek?

TXIKIMUNDI

Batzuen arteanElkar

KAMILEAITA ETA AMA EZDAUDE HASERRE

KAMILEESKOLAN DABERRIRO

GOSE HAN-DIKO BEL-DARRA

Eric CarleKalandraka

Ilargi beteko gauean, hosto gainean...arrautzatxo bat. Igande goizean, eguzkiabero jotzen hasi zenean, Karrask! Beldartxikiko bat sortu zen arrautzatik.

N. Delvaux - A. de PetignyTTttaarrttttaalloo

Kamileren ipuin berri hauetan, bere aita eta ama ez daudela haserre kontatzen di-gute eta gainera, eskolako kontuak ere agertzen dira. Kamileren istorio berriak ira-kurtzeko aukera paregabea.

¡ME COMOESA COMA!

J.A. MillánSerres

Cambiar de posición una sola coma puede tenerconsecuencias. En este libro niños y profesoresencontrarán diversas situaciones en las que lacoma determina la acción de los personajes.

Poemez eta ipuiez dago osatuta batez ere.Azkeneko orrialdeetan igarkizun batzuk eresartu dira.

MARIPOSAMARIPOSA

Petr HorácekKokinos

Lucy encuentra una preciosa mariposa quede pronto desaparece. Mientras la busca, secruza con un gusano rosa, un escarabajoverde y un caracol naranja.

+6 urte +6 urte+6 urte

+8 urte +8 urte +8 urte+8 urte

+10 urte +10 urte gazteak

CAMINOSSIN NOMBRE

Anna CastagnoliOQO

Un gorrión en un campo nevado desierto, unatortuga que camina lentamente en el jardín,una araña que lanza su primer hilo de plata...

19

LITERATURA NOBEDADEAKHAUR LITERATURA NOBEDADEAK

PIRRITX ETAPORROTXAGUR PAKITO

Mitxel MuruaElkar

PIRRITX ETAPORROTXTIDERREKINTEA HARTZEN

Mitxel MuruaElkar

NASRUDIN

Odile WeulersseIbaizabal

Nasrudinek arazo bat dauka: egiten duena egi-ten duela, jendeak burla egiten dio. Nori eginbehar dio jaramon? Bisir handiari? Errekabazterreko andreei?

LAS AVENTURAS DE SEBASTIAN DARKE

Philip CaveneyAlfaguara

Aunque a Sebastian Darke no le sale bien ningún chiste, él quiereganarse la vida como bufón, igual que hizo su padre, y se dirige a laCorte para conseguirlo. Una mezcla genial de lo mejor de “La prin-cesa prometida” y lo mejor de “Shrek”. Fantasía, humor y persona-jes muy amables y cercanos.

TXORIMALOKUTUNA

Xosé NeiraElkar

Piku-arbola batean txorimalo bat jarri zuenosaba Erramunek. Txorimalo hura, ordea,zozoekin eta beste animalia batzuekin hiz-ketan hasi zen.

ARCANUS-MADDOXDESCUBRE EL CAMINO

Care SantosDestino

Maddox sobrevivió al terrible incendio quemató a sus padres. Ahora, 9 años después,acaba de descubrir que las estrellas le hablan ypueden guiar sus pasos.

PIRATA ZAHARRA

I. & D. SchubertTtarttalo

Erramun pirata zaharra Paul mutikoaren la-gun egingo da. Abentura politak kontatukodizkio pirata zaharrak mutikoari.

Pirritxek eta Porrotxek Pakito izurdea eza-gutu dute. Bere lagun batek aurkeztu die,Kintxo Barriletek. Kintxo Nikaraguakoa da.Amarekin etorri da Euskal Herrira, bere he-rrian pobrezia handia dagoelako.

Pirritxek eta Porrotxek badute lagun bat Ti-der izena duena. Tiderrek ama euskaldunadu, eta aita sahararra. Horregatik, Tiderrenametsa Saharako basamortua ezagutzea da,aita hangoa delako.

MUXUAK

Roep & Ten CateTtarttalo

Oheratzeko garaia iritsi da. Lo hartu aurre-tik, Lisak muxu bat eskatzen dio aitari. “Ja-kina. Nolako muxua nahi duzu?”

SKULDUGGERYPLEASANT

Derek LandySM

Skulduggery Pleasant nos cuenta la historiade Stephanie, una chica de 12 años que, dela noche a la mañana, verá cómo cambia suvida.

TXERRIKUMEPIRATA

Cornelia FunkeElkar

Itsaso zabalean zihoazela, Jule txerrikumeamarruka hasi zen, itsas kiribilean marrazobatek hozka egin balio bezala.

20

LITERATURALITERATURA NOBEDADEAK

EL TALENTO DE LOS DEMÁS

Alberto OlmosLengua de Trapo

“El talento de los demás” explora vidasfascinantes, situaciones anómalas, com-peticiones fabulosas. La realidad tratadadesde una perspectiva inédita: detrás decada persona, una posibilidad, un des-lumbramiento. Nadie es lo que quería ser,pero los triunfadores tampoco sabían loque querían ser. Esta novela nos lleva de lamano al centro de un conflicto moral.

EL CANTO DELOS GRILLOS

Edorta JiménezTtarttalo

Uriarte, agente de los servicios de seguri-dad a las órdenes del gobierno del lehen-dakari Agirre, es el narrador de la novela;la trama que subyace se irá despejando alhilo de las conversaciones que mantieneUriarte con un jóven y anónimo visitante.Edorta Jiménez ha conseguido entrelazarde manera magistral la ficción y la historiaen esta novela.

LA CARRETERA

Cormac McCarthyMondadori

Inquietante y lúcida, la última novela del granCormac McCarthy tiene como escenario unterreno baldío, un páramo carbonizado quees lo único que queda de lo que alguna vezfue Norteamérica. Una demoledora fábula so-bre el futuro del ser humano, destinada a con-vertirse en la obra maestra del autor.

LA ELEGANCIADEL ERIZO

Muriel BarberySeix Barral

“La elegancia del erizo” es una novela op-timista, un pequeño tesoro que nos reve-la como sobrevivir gracias a la amistad, elamor y el arte. Mientras pasamos páginascon una sonrisa, las voces de Renée y Pa-loma tejen, con un lenguaje melodioso,un cautivador himno a la vida.

125 AGOSTOS EN LAHISTORIA DESAN SEBASTIÁN

Javier SadaTxertoa

Este libro es un viaje a través de la prensalocal, desde 1875 hasta el año 2000, in-tentando llevar al lector el ambiente vividoen San Sebastián durante el mes de agos-to de dicho periodo.

MANUAL DELPERFECTOTERRORISTA

Mathias EnardBelacqva

Un magnífico pequeño libro en formas decuento voltairiano, ilustrado con bellos dibu-jos, que narra con mucho humor, virtuosidady una ironía mordaz la educación de un dis-cípulo de la mano de un maestro terrorista.

UN PEQUEÑOINCONVENIENTE

Mark HaddonAlfaguara

El autor vuelve a demostrar su sensibi-lidad y humor para el retrato de perso-najes inolvidables con esta tragicómicahistoria de conflictos domésticos y fi-liales en la que resulta imposible reco-nocerse. Una brillante combinación dehumor y drama.

PURAANARQUÍA

Woody AllenTusquets editores

Veinticinco años después de su últimolibro de relatos, Woody Allen vuelve ahacernos reir con sus historias: desdela policía hasta los gourmets, pasandopor Mickey Mouse, los detectives pri-vados o las guarderías, nada escapa alas ácidas burlas de Woody Allen.

iritzia

MIRA SI YO TEQUERRÉ

Luis LeanteAlfaguara

¿Puede la vieja fotografía de un lejano y primeramor, casi treinta años después, hacer que unamujer se aventure en su búsqueda? Sí. MontseCambra necesita respuestas de aquel veranodel 74.Respuestas que la llevarán al Sahara, a conocerla realidad de un pueblo olvidado que lucha porsu dignidad y su territorio.La experiencia vital que transforma a nuestrosprotagonistas nos introduce con un tremendointerés y cercanía en la vida de los campamen-tos de refugiados saharauis, pero también nosofrece una pincelada de la Historia del SaharaOccidental ocupado por España hasta 1975.Tragedias personales y luchas colectivas, lanovela nos atrapa desde el primer momento;planteada con un juego literario que requieredel lector una implicación inteligente y emotiva.“Mira si yo te querré”, es un magnÍfico trabajoliterario, y como tal hay que leerlo, pero nosbrinda la oportunidad de conocer la dura reali-dad del pueblo Saharaui.

Mertxe Lozanodendaria

21

LITERATURA NOBEDADEAKLITERATURA NOBEDADEAK

BALENTXIHAMALAUGARRENAPOSTOLUA

Jexuxmari ZalakainTxalaparta

Liburu honen egilearen arabera, zalantza-rik gabe hamalaugarren apostolua Balen-txi da, euskal apaiz matxinoa: behartsuenhurkoa, preso guztien anaia, eliza ofiziala-ren zigorra, drogak jotakoen defendatzai-lea, zapaltzaileen etsaia...

GAUEKO GEZURRAK

Gesualdo BufalinoAlberdania - Elkar

Lau gizon, kartzela batean preso, erregearenkontrako talde iraultzaile bateko partaide iza-teagatik: baroia, olerkaria, soldadua eta ikas-lea. Heriotza-zigorra dute laurek zain, eta sen-tentzia bete aurreko gauean, solasean dabil-tza, istorio bana kontatzen dute.

VOLKSGEISTHERRI GOGOA

Joxe AzurmendiElkar

Herri-gogoa edo izpiritu nazionala sarritanaipatzen da eztabaida intelektualean, abertza-leei beren kontzeptu erromantiko eta zahar-kituak leporatzeko maizenik eta arinkeriazbeti; Azurmendik ideia hauen historia zehaz-tu eta taxutu du.

ZU BEZAIN AHUL

Karmele JaioElkar

Ipuingintzara itzuli da Karmele Jaio, elebe-rrietan ere bere trebezia erakutsi ondoren.Hamabost istorio dakarzkigu orain, konta-kizun zuzen eta iradokorren bitartez, per-tsonaren ahulguneak nabarmenduz, bizi-tzan oro har eta bereziki amodioan.

Gizon indartsu eta borrokalari saiatua da Okonkwo, bere usteetansendo eta kopeta gora dabilena, Umofiako herrizkako gizonik erres-petatuenetako, baina Umofiako bizimodua aldatzera doa, ordea.Afrikako literaturaren abiaburu eta maisulana da Acheberen “Gain-bera dator dena”, kontinente oso baten erreferentzia bihurtzeaz gai-nera mundu osoari kolonialismoaren mekanismo eta ondorio zita-lak ulertzen laguntzen digun eleberri bikaina.

Asier Serrano kantari eta poetak bere bigarren olerki-liburua kale-ratu du, estilo indartsu, hizkera sendo eta eduki probokatzaileekin;amodioaren eta borrokaren hiztegiak nahastuz, aspaldiko maitebatengana itzultzen da poeta, lehengo sinesmen eta ekintzei ikus-pegi eszeptiko eta sarri ziniko batez begiratuz.

MOZORROARENXARMA

Axel LuzarragaErein

Zigor ez da ohiko euskalduna, inondikinora. Bere belaunaldikoak parrandan etalagunartean dabiltzan bitartean, berak beremundu txiki, pribatu eta ezkutua du, berelogelaren lau hormen artean. Pantailek, te-klatuek eta prozesagailuek osatzen dutebere koadrila, bere unibertso txikia.

ESKUETANMAPAK

Asier SerranoTxalaparta

“Roka ero puta aitaren eskopetarekin bereburuari tiroa eman zionean hasi zen dena”.Hitz horiexekin ekiten dio egileak liburu ho-nen korapiloari, izan ere, liburuaren prota-gonista nagusi den Aitorren eskuetako ma-petan markatuta geratuko den gertakizunada Roka lagunaren suizidioa.

iritzia

PENSAR

Vergílio FerreiraAcantilado

Hausnarketarako

Erantzunez baino, galderaz beteta dago“Pensar” liburua eta irakurtzearekin batera, irakur-learen pentsamenduaren mugak zabaltzen ditu.Vergilio Ferreira (Melo,1916-Lisboa,1996) idazleportugaldarrak bizitzaz, gizakiak munduan duenlekuaz, arteaz eta beste hainbat gaietaz egitendituen hausnarketak eta pentsamendu sakonakjasotzen ditu Acantilado argitaletxeak kaleratu duenobra honek. Ferreiraren ia zazpiehun pentsamenduezberdinez osatua dago, euren artean autonomoakdirenak. Ondorioz, zatika irakurri daitekeen liburuada, edo, hobe esanda, zatika hobeto irakurtzen denliburua da, hausnarketa bakoitza denboraz digerituahal izateko. Gaur pasarte bat eta bihar beste batirakurtzekoa da, eta bata eta bestearen artean,beste liburu batean murgildu daiteke irakurlea, ezbaitu haririk galduko. Bizitza oso batean batutakopentsamenduak hizkera argi, soil eta zehatzarekinplazaratzen ditu Ferreirak, eta geure burutik noiz-bait pasatu den ideia abstraktu hori gorpuztearekinbatera, inoiz burutik pasatu ez zaizkigun bestehainbat hausnarketa harrigarri egiten ditu. Altxorbat hausnarketarako.

Karmele Jaioidazlea

GAINBEHERADATOR DENA

Chinua AchebeAlberdania - Elkar

PICASSORENZALDIA

Asier SerranoElkar

EUSKARAZKOLITERATURA GUZTIA!

22

MUSIKA NOBEDADEAK

Tiene todos los ingredientes para convertirse enuna de las grandes figuras del pop mundial.Multiinstrumentista, cantante y magnífico composi-tor, este hombre nacido en New York pero criado enCanadá procede de una familia de gran tradiciónmusical. Sus padres y su hermana también soncantantes. “Release the stars” es su quinto disco,un trabajo con el que vuelve a ofrecer una dosis depop sofisticado a veces incluso un tanto desmedidopor la grandiosidad que aplica a muchas de suscanciones. Con una voz armoniosa casi siemprearropada por unos arreglos enfáticos, donde lascuerdas y los vientos subrayan ese carácter de cier-to barroquismo ya habitual en la discografía delcantante, el disco invita a ser degustado en peque-ñas dosis y así disfrutar de canciones maravillosascomo “Going to a town” o “Leaving for Paris nº 2”.Divertido, emocionante y también recargado Rufusnos ofrece en el disco tan sólo una pequeña partede su capacidad que adquiere su dimensión total endirecto donde se muestra habitualmente sobresa-liente. Lo podremos comprobar el próximo mes deNoviembre en Donostia.

2 FACES

Wagon CookinPias

Este disco sorprende por su personal mezcla deestilos, tomando la electrónica como punto de em-cuentro. En el CD1 desarrollan su clásico sonidoelectro-jazz-soul, y en el CD2 se cita una ampliavariedad de tendencias de la música de baile con-temporánea.

VISTO LO VISTO

Muchachito Bombo InfiernoK-Industria

Vuelve Muchachito con un bombazo llamado “Vis-to lo visto”, con su propio sello bautizado como elOrfanato Eléctrico, un nuevo disco muy esperado,con trece canciones frescas con mucha rumba-funk,mucho swing y mucho rock’n’roll.

LIFELINE

Ben Harper & The Innocent CriminalsEmi-Hispavox

El décimo trabajo de Ben Harper es un disco de cancio-nes puras, desnudas, sin artificios ni aditivos. Un discosincero y honesto de principio a fin.

LA RADIOLINA

Manu ChaoK-Industria

En este álbum se nos muestra 21 cortes donde encon-traremos todas las herencias musicales de Manu, Rock,Flamenco, Reggae, sonidos latinoamericanos, fun-diéndolos todos como sólo él sabe hacer. Escrito, com-puesto y producido por él mismo, le ha ayudado en lasmezclas Mario Caldato.

LOS CUENTOS EN LA RADIO

Carmen Vázquez Vigo/Actores de RTVERNE

Grabaciones de cuentos infantiles, interpretadaspor un excelente e inolvidable cuadro de actores.Seis relatos seleccionados con un criterio inmejo-rable que constituyen un magnífico regalo para losoyentes, pequeños y mayores.

LIVE IN BOSTON

The DoorsW.E.A.

“Live in Boston” es un triple CD que recoge el con-cierto que el grupo de Jim Morrison ofreció en Bos-ton el 10 de abril de 1970. El disco contiene más detres horas de música y todos clásicos del grupo,además de una versión de Elvis Presley y notas demiembros vivos de The Doors.

TEN FEET HIGH

Andrea CorrW.E.A.

Primer álbum en solitario de Andrea Corr tras eldisco Home publicado por The Corrs en 2005. Elnuevo disco suena bien diferente al anterior; An-drea Corr se presenta renovada.

iritzia

RELEASE THE STARSRufus Wainwright

Universal

Forkimusika aditua

23

MUSIKA NOBEDADEAK

ASKATASUNEN IBAIA

MaialenAgorila

“Askatasunen ibaia”, blues, folk eta jazz aireko ha-mabi kantu elkartzen dituen bigarren diskoa du ba-karlari gisa, lehena baino pertsonalagoa.

IGARAN GAIAK

LantzHirusta Records

Lantz taldeak bere lan berriaren bidez, elementuakustiko eta elektronikoak nahasturik garaikideaeta tradizionala izaterik badagoela adierazten digu.Mikel Errazkin izan dute ekoizle.

IZENBURURIK GABEKO ISTORIOAK

LaiaBaga Biga

Laiaren lehendabiziko diskoaren aurrean gaude.Gaztea den taldea izanik ere, disko heldua eta es-perientzia handiz egina dagoela agerian agertzenda. Melodia eta indarraren arteko oreka perfektuabilatu nahi izan dute disko honetan, eta lortu dute-la esan genezake.

GAZTEA, THE SINGLES

Batzuen arteanOihuka

Amaia Montero eta Mikel Erentxun kantari ezagu-nek elkarrekin grabatu dute “Lau teilatu” euskalkanta klasikoa. Abesti hori, disko honetan jasotadago eta, bertan, Euskadi Gazteak azken urteetanezagun egindako euskal arrakastak topatuko ditu-gu. Euskarazko pop-rockeko talderik garrantzi-tsuenen hemezortzi kanta bildu dira: Berri Txarrak,Gari, Kauta, Ken Zazpi, Kerobia eta FerminMuguruzaren kantak besteak beste.

MUSIQUES ET PROMENADESEN PAYS BASQUE

Batzuen arteanElkar

Iparraldeko mendi ibilaldirik gozo eta ikusgarrie-nak musika bilakaturik. Iparraldeko toponimiezizendatutako kanten bilduma, abestien izenburuekadierazten duten inguruan ibilaldi samur bat pro-posatuz.

BIDAIA

DuoMojo Promo

Bikotekideak berak ekoitzitako “Duo” disko berrihonetan, bere ibilaldia segitzen du beste musikakulturak bisitatuz. Kantuak eta zati instrumentalakaldizkatzen dira, gehienak jatorrizko sorkuntzakizanki.

BIZITZAREN HELMUGAN

ArbasoBabel Musik

Talde honen musikak rock oinarriak ditu abiapun-tu, metal joerak dituzte gustuko baina tartean ikutuepikoa ere ematen diete kantuei.

iritzia

XABIER LETE

Xabier LeteElkar

Amaia Zubiriaabeslaria

Disko bati buruz kritika egin behar dugunean badiru-di zaharrak ez duela saltzen. Baina saldu beharko lu-ke. Ona balitz. Kasu honetan bezala. Nire uste xume-an “kapela” kanta ezin dena ez da kantu. Beste zer-bait agian.. Edukia ez duenak ez luke iraupenik mere-zi. Beraz, gaztaroan maite izan genuen doinu horrekoraino balio digula jasotzen badugu eta kaleetan ze-har ozenki kantatzen badugu eta hitzek oraino hunki-tzen gaituen ziurtapenera eramaten bagaitu, orduan“badakigu” klasiko batetaz ari garela. Hori gertatzenzait Xabier Leten kantuekin. Ez dugu hemen desku-brituko Brassensen influentzia, musika frantsesarenxarmaren ezaguera zabala eta horrekin batera gurebertsolarien jatorrizko joera ukaezina. “ni naiz” “Na-farroa, arragoa” “sinisten dut” “Altzateko jaun” “izotzondoko eguzki” “giza aberea” “sehaska kanta” etabeste hain besteko enjundiadun KANTUAK konpila-tzen duen diskoari buruz hori eta mila gauza gehiagoesan liteke baina niri, zehaztasun horiek guztiak bai-no gehiago da, entzute bakoitzean asaldatzen nauensentimendua.Erosi eta zureganatu. Ezagutzen ez duenak deskubri! Eta ezagunak, GOZA!! XABIER LETE Elkar klasik.

EUSKALMUSIKA GUZTIA!