Endoskopi indikasyonları

Dr. Mehmet İnan Mağusa Tıp Merkezi Hastanesi

ALT GIS ENDOSKOPİSİ KOLOREKTAL KANSERLER Kolorektal kanserler dünyada ve ülkemizde

4.sıklıkla görülürler. Kansere bağlı ölüm sebebleri arasında

erkeklerde 2, kadınlarda 3 sırada gelirler. Dünyada her 100000 kişiden 20-25 inde,

gelişmiş ülkelerde 50’sinde kolorektal kanserler görülmektedir. KKTC de retrospektif yapılan bir çalışmada

erkeklerde ortalama 64 (28-87), kadınlarda ise 65 (27-98) yaşlarında görüldüğü gösterilmiştir.

Kolorektal kanser riskinin azaltılması için uygulanabilecek bireysel önlemler şunlardır.

1. Kalori alımı kısıtlanmalıdır. Özellikle kırmızı et ve hayvansal yağ tüketimi azaltılmalı, beyaz et tercih edilmelidir. 2. Sebze ve meyve alımı artırılmalıdır. Belli

oranda lifli besinler tüketilmelidir. Bisküvi ve çikolata gibi ürünlürle yapılacak ara öğün veya atıştırmaların yerine elma, portakal, muz gibi çeşitli meyveler veya sebzeler tercih edilmelidir. 3. Düzenli ekzersiz programları uygulanmalıdır. 4. Sigara bırakılmalı, alkol alımı kısıtlanmalıdır.

5. Elli yaşın üzerindeki bireyler veya ailesinde kolorektal kanser öyküsü olanlar toplum tarama programlarına katılmalı (gaitada gizli kan testi ve kolonoskopik muayene) veya düzenli kontrollere gitmelidir. 6. Yeni başlayan barsak haraketlerinde

değişiklik, defekasyon problemleri, kilo kaybı, gaytada kan, karında daha önce olmayan ağrı ve hassasiyet durumlarında hekime başvurulmalıdır. 7- Ailesel kolon polipozisi olan kişilerde

koruyucu kolektomi planlanmalıdır.

Erken teşhis için ise günümüzde en etkili tanı metodu

kolonoskopidir.

Kolonoskopi uzun ve bükülebilir (fleksible) bir aletle kalın bağırsağın içini örten tabakanın tamamının görsel yolla güvenli ve etkili olarak incelenmesidir.

Kalın bağırsağın son kısmına kadar yerleşen hastalıkların tanısında, biopsi almada ve poliplerin çıkarılmasında kullanılır.

Bu işlem için hastanede yatmaya gerek yoktur. Günlük randevu alınarak yapılabilir .

Kolonoskopi aşağıdaki özelliklere sahip bireylere yapılmalıdır.

Dışkılama alışkanlığında değişiklik,ve dışkı ile olan kanamalar Açıklanamayan karın ağrısı İnflamatuar bağırsak hastalıklarının kontrolü (Kolit, Crohn

Hastalığı, Ülseratif Kolit) Kalın bağırsağın baryumlu grafilerinde polip veya tümör

şüphesi olduğunda Dışkıda gizli kan tespit edilenlerde İzah edilemeyen ishal ve dışkılama alışkanlığında

değişikliklerde Daha önceden kolon polipi veya kanseri geçiren hastalarda Ailesinde polip veya Kolon Kanseri hikayesi olanlarda, Nedeni açıklanamayan kilo kaybı ve kansızlığı olanlarda

kolonoskopi yapılmalıdır.

KOLONOSKOPİ İÇİN NASIL HAZIRLANMAK GEREKİR ?

Yeme / İçme İşlemin yapılacağı günden en az 1-2 gün önce lifli gıdaların

kısıtlanması ve posasız gıdaların tüketilmesi bağırsak temizliği için yararlı olur. İnceleme yapılacak günden bir gün önce yalnızca sulu gıdalarla (su, çay ve meyve suları) beslenilmelidir. Eğer kullanıyorsa kalp, tansiyon ve tiroid ilaçları az su ile işlem günü alınması uygundur.

Özel durumlar /İlaç kullanımı Herhangi bir ilaca karşı alerjisi olanlar, kalp ve akciğer

hastalığı olanlar ve hamileler durumlarından doktoru haberdar etmesi gerekir.

Kolonoskopiden en az 1 hafta öncesinden asipirin ve diğer anti-inflmatuvar ilaçların (ibufen, naprosin vs ) kesilmesi ve demir preparatlarının kullanılmaması gerekir.

Kanı sulandıran ilaç (kumadin, dipiridamol, tiklopidin, vs) kullanan hastalar işlem öncesi kendi doktorları ile görüşerek kolonoskopi için bu ilaçların ayarlanmasını istemelidirler.

Bağırsak Hazırlığı

Kolonoskopi öncesi bağırsak temizliği yapılmalıdır. Kalın bağırsağın iç yüzünü örten tabakanın incelenebilmesi için iyi bir bağırsak temizliği şarttır. Bu nedenle doktor, işlemden bir iki gün önce lifli gıda kısıtlaması önerebilir. Buna ek olarak bağırsak temizliği için ağızdan alınan ve kısa zamanda temizlik sağlayan ilaçlar verilir. Bu dönmede aşırı derecede su kaybı olacağı için bol miktarda su içilmesi gerekmektedir.

KOLONOSKOPİ NASIL YAPILIR ?

İşlem sırasında gerekli yerlerden biyopsiler alınabilir (doku parçaları) ve varsa polipler (kalın bağırsak içindeki kabarık iyi huylu oluşumlar) çıkarılabilir

Daha geniş poliplerde ise tamamen çıkartılmaları için birden fazla tedavi yöntemi gerekebilir. Fakat bazı polipler büyüklükleri, pozisyonları ve sayıları nedeniyle endoskopik yöntemlerle çıkarılamaz. Bu durumda ameliyat ile kalın bağırsağın polip içeren bölümünün çıkarılması gerekir.

Küçük polipler çoğu zaman herhangi bir bulgu vermese de zamanla büyür kanama, karın ağrısı gibi şikayetlere neden olabilir. Poliplerin büyük bir kısmı iyi huylu oluşumlardır. Polipler, kanser gelişiminde, öncü lezyonlar oldukları için erken dönemde çıkarılması gerekir.

Kolonoskopi dolayısı ile yalnızca tanısal amaçlı kullanılan bir yöntem olmayıp tedavi edici girişimler içinde kullanılmaktadır.

Bunlar: 1-Polipektomi (Poliplerin çıkarılması) 2-Koterizasyon (kanamaları durdurmak için

kanayan lezyonların elektrik enerjisi kullanılarak yakılması)

3-Skleroterapi (kanamayı durdurucu ilaçların enjeksiyonu)

4-Dilatasyon (Daralmış bağırsak bölgelerinin genişletilmesi)

5-Detorsiyon (kalın bağırsağın kendi etrafında dönmesinin düzeltilmesi)

KOLONOSKOPİNİN YAN ETKİLERİ VAR MIDIR ?

Perforasyon, buna bağlı peritonit. Kanama Komplikasyonlara bağlı acil ameliyat

Gastroskopi

Gastroskopi yemek borusu, mide ve on iki parmak bağırsağının direkt görerek incelenmesine olanak sağlayan bir görüntüleme yöntemidir.

Gastroskopi

Gastroskopi ne zaman gereklidir ?

Yutma güçlüğü, göğüs arkasında yanma ve ağrı, ağza acı su gelmesi gibi yemek borusunu ilgilendiren hastalıkların teşhisinde,

Karnın üst kısmında ağrı, yanma, ekşime, bulantı, kusma, Tedaviye dirençli kansızlık, nedeni bilinmeyen kilo kaybı gibi

mide ve on iki parmak bağırsağını düşündüren hastalıkların teşhisinde,

Ağızdan taze kan gelmesi ve kahve telvesi tarzında kusma veya siyah dışkılama ile kendini belli eden üst sindirim sistemi kanamalarının nedeninin tespit edilmesinde, ve

Yemek borusu ve mide kanserlerinin teşhis edilmesinde, Gastroskopi iltihaplı bölgelerin (gastrit), küçük ülserlerin tespit

edilmesinde Yine gastroskop içinden geçirilen özel aletler yardımıyla

darlıkların genişletilmesi, polip adı verilen tümörlerin cerrahiye gerek kalmadan çıkarılması, yutulan yabancı cisimlerin çıkarılması ve kanamaların tedavisi de mümkündür.

Mide kanseri belirtileri Mide bölgesinde ağrı ve midenin ağırlaştığı hissi İştahsızlık ve bunun sonucunda kilo kaybı

görülmesi (şiddetli ve kısa sürede ortaya çıkar) Yemekten sonra rahatsızlık hissi ve mide şişliği, Bulantı, kusma, Mide kanseri olan kişilerin büyük bir kısmında

kansızlık da görülür. Yorgunluk, Mide ya da barsakta kanama olması (gizli şekilde

seyredebilir)

Mide kanseri için risk faktörleri nelerdir?

1. Helicobacter pylori: H. pylori mide içinde bulunabilen ve ülser, hazımsızlık gibi yakınmalara neden olabilen bir bakteridir. Bu bakterinin midede varlığı ile mide adenokarsinomu ve lenfoması arsındaki ilişki bilimsel olarak ortaya konulmuştur.

2. Cinsiyet: Erkeklerde mide kanseri kadınlara oranda iki katı sıklıkta görülür,

3. Yaş: Mide kanseri 50 yaşından sonra görülme sıklığı artar,

4. Yemek alışkanlıkları: Tütsülenmiş ve tuzlanmış gıdaları çok tüketen, koruyucu olarak nitrat kullanılmış gıdalar ana besin maddesi olan topluluklarda mide kanseri sık görülür. Odun yada kömür ateşinde ızgara yapılarak et tüketilmesi ile mide kanseri arasında ilişki bildirilmiştir. Bunun yanında taze meyve ve sebzelerin çok tüketilmesi mide kanserinde koruyucu etkiye sahiptir,

5. Sigara içilmesi:

6. Şişmanlık:

7. Pernisyöz anemi: Atrofik gastrit ile birliktedir ve B12 vitamini eksikliği görülür. Bu hastalarda mide kanseri riski artmıştır,

8. Ailede mide kanseri öyküsü: Mide kanseri olan hastaların birinci derece yakınlarında gene mide kanseri olma oranı yüksektir. Bunun yanında bazı ailelerde mide kanseri oldukça sık görülür. Günümüzde şüpheli hastalarda CDH1/E-cadherin geninin mutasyonunun DNA testi ile saptanmasıyla ailevi mide kanseri hastalarına önceden tanı konulabilmektedir.. Familyal adenomatöz polipozisi (FAP) olan hastalarda mide kanseri oranı artmıştır. Kolon ve Rektum kanserlerinin % 5-10’unu oluşturan Herediter Nonpolipozis Kolorektal Kanseri (HNPCC) olan hastalarda mide kanseri olma olasılığı da yüksektir. Juvenil polipozis sendromu (JPS) olan hastalarda mide kanseri açısından tarama yapılmalıdır,

9. Kan grubu: Kan grubu A olan hastalarda mide kanseri riski yüksektir,

10. Daha önceden mide ameliyatı geçirilmiş olması: Daha önce herhangi bir nedenle midesinden ameliyat olan hastalarda uzun dönem içinde kanser gelişme oranı ortar. Mide ameliyatı geçiren hastalarda yakınmasız olsalar dahi kontrol amaçlı endoskopik tetkik önerilir.