Epidemiologia i diagnostyka chorób alergicznych …odiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2016/11/Epidemiologia...1 Epidemiologia i diagnostyka chorób alergicznych Plan prezentacji 1

1

Epidemiologia i diagnostyka chorób alergicznych

Plan prezentacji1. Wstęp – definicje ważnych pojęć

2. Epidemiologia i najczęstsze objawy

3. Diagnostyka alergologiczna

• Rodzaje metod diagnostycznych

• Wady i zalety testów prowokacyjnych i serologicznych

4. Zastosowanie testów serologicznych w diagnostyce chorób alergicznych

• Oznaczanie całkowitego IgE metodą ELISA

• Oznaczanie specyficznych IgE metodą LINE Blot i Allercoat

5. Jak weryfikować reakcje krzyżowe? Znaczenie antygenu CCD w diagnostyce alergologicznej

6. Najczęściej zadawane pytania

7. Alergiczne info

8. Podsumowanie

2











7. Alergiczne info

8. Podsumowanie

Definicje pojęć

• Nadwrażliwość – powtarzalne objawy podmiotowe lub przedmiotowe wywołane przez ekspozycję na określony bodziec w dawce tolerowanej przez osoby zdrowe. Może mieć charakter alergiczny (zapoczątkowany przez mechanizmy immunologiczne np. przeciwciała lub komórki) lub niealergiczny

• Alergia – reakcja nadwrażliwości zapoczątkowana przez swoiste mechanizmy immunologiczne. Może być mediowana przez komórki lub przeciwciała. Może się objawiać łagodnie, jak w przypadku kataru czy łzawienia, aż po zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny i śmierć.

3

Definicje pojęć

• Atopia – osobnicza lub rodzinna tendencja, zwykle występująca w wieku dziecięcym lub dorastania, do rozwoju uczulenia i produkcji przeciwciał IgE w odpowiedzi na zwykłą ekspozycję na alergeny. W konsekwencji u tych osób mogą rozwijać się typowe objawy takie jak astma, nieżyt nosa i spojówek lub wyprysk.

• Termin atopia powinien być zarezerwowany do opisu genetyczne predyspozycji do rozwoju uczulenia IgE-zależnego na alergeny powszechnie występujące w środowisku.

Ryzyko rozwoju alergii IgE-zależnej u dzieci wynosi 40-60% w przypadku gdy u obojga rodziców występuje atopia

Ryzyko spada do 5-10% jeśli żadne z rodziców nie wykazuje atopii

Definicje pojęć

• Marsz alergii – ewolucja narządowej manifestacji alergii, ustępowanie jednych, a pojawianie się nowych objawów. Klasyczny marsz zaczyna się zwykle skórnymi wypryskami atopowymi oraz alergią pokarmową w okresie niemowlęcym. Objawy te ustępują zwykle ok. 3-5 roku życia, a z czasem pojawiają się objawy ze strony okładu oddechowego: alergiczny nieżyt nosa, astma

Wysypka

Alergie pokarmowe

Nieżyt nosa

Astma

4

4 typy alergii (nadwrażliwość)Coombs oraz Gell (1963)

Tekst

Typ I Typ II Typ III Typ IV

Reakcja natychmiastowa

Degranulacja komórek tucznych

mediator: IgE

Minuty

Katar sienny

Reakcja cytotoksyczna

Niszczenie krwinek mediator: IgG/IgM

Godziny - dni

Alergia na leki

Kompleksy immunologiczne

Przetrwałe kompleksy IgG/IgM

Godziny - dni

Płuco farmera

Reakcja komórkowa

Mediator reakcji: komórki T

12 godz. - tygodnie

Alergie kontaktowe(Ni)

Reakcja alergiczna typu I - mechanizm

• Komórki T i B są aktywowane poprzez kontakt z alergenem

• Jeśli zaktywowana komórka TH2 napotka korespondującą komórkę B, zostaje stymulowana do produkcji specyficznych IgE

• IgE są uwalniane z komórek plazmatycznych (komórki B) i wiążą się z błoną komórkową komórek tucznych lub bazofili

• Przy kolejnym kontakcie z alergenem, alergen wiąże się z IgE na powierzchni komórki tucznej dając sygnał do uwolnienia mediatorów (histamina), które powodują typowe objawy alergii

Alergen

Aktywacja komórek T

Produkcja cytokin IgE

Alergen

Ponowny kontakt

Mediatory

Różnicowanie komórek B

stymulacjauwrażliwienie bez objawów

5


2. Epidemiologia i najczęstsze objawy3. Diagnostyka alergologiczna








7. Alergiczne info

8. Podsumowanie

Program ECAP – Epidemiologia chorób alergicznych w Polsce

• 25% osób przeszło szczegółowe badania lekarskie.

• Objawy alergii deklarowało do 40% osób

• dodatnie wyniki testów na powszechnie występujące alergeny uzyskano u takiego samego odsetka chorych.

Programem objęto 22 700 osób w 9 regionach kraju

6


Program ECAP – Epidemiologia chorób alergicznych w Polsce Programem objęto 22 700 osób w 9 regionach kraju

7



• Alergiczny nieżyt nosa (ANN) - 24,4 – 30,9%

Choroby alergiczne stwierdzano o wiele częściej w miastach

8


• Deklarowane objawy astmy w poszczególnych grupach wiekowych



• W zależności od wieku:

– astma – 9 - 11%

– pokrzywka – 5 - 8%,

– atopowe zapalenie skóry - 4 - 9%

– alergia pokarmowa - 5 - 13%.


9


• trawy i chwasty:

– tymotka łąkowa, żyto,

– bylica, babka, szczaw, komosa, pokrzywa, ambrozja

• Drzewa:

– olcha, leszczyna, brzoza

Alergie wziewne - 80% wszystkich alergii


10





• Rodzaje metod diagnostycznych• Wady i zalety testów prowokacyjnych i serologicznych






7. Alergiczne info

8. Podsumowanie

11

Alergia: Diagnostyka

• Identyfikacja alergenów na podstawie wywiadu, badania przedmiotowego oraz badań dodatkowych jest bardzo ważna dla ustalenia rozpoznania.

• Identyfikacja alergenów pozwala na unikanie ekspozycji, odpowiedni dobór leków i zastosowanie immunoterapii w przewidywaniu ekspozycji sezonowej.

Rozpoznanie alergii nie może opierać się na samych testach. Ich wyniki powinny odpowiadać obrazowi klinicznemu.

Metody diagnostyczne

Wywiad lekarski

Testy skórne

Diagnostyka in vitro

Testy serologiczne

Diagnostyka in vivo

PunktoweŚródskórnePłatkowe

Testy prowokacyjne

DooskrzeloweDonosoweDoustne

Dospojówkowe

Całkowite IgESwoiste IgE

Inne

EozynofileTryptaza

Histamina i metylohist.Inhibitor składowej C1

dopełniaczaKompleksy

immunologiczne

Diagnostyka alergii

12

Rodzaje metod diagnostycznych

Testy prowokacyjne – polegają na bezpośrednim podaniu alergenu w celu wywołania objawów chorobowych. Służą potwierdzeniu czy podany alergen jest odpowiedzialny za występowanie u pacjenta objawów chorobowych. Ze względu na sposób podania alergenu możemy wyróżnić prowokację:

• Donosową• Oskrzelową• Pokarmową• Skórną (Testy skórne)

Testy serologiczne – polegają na identyfikacji w surowicy pacjenta specyficznych przeciwciał klasy IgE, które skierowane są przeciwko konkretnym alergenom.

Testy skórne - ograniczenia

• Nie mogą być wykonywane w miejscu aktywnego zapalenia skóry lub nasilonego dermografizmu

• Wynik ujemny może być spowodowany działaniem leków:→ przeciwhistaminowe I i II generacji→ trójpierścieniowe przeciwdepresyjne→ benzodiazepiny→ kortykosterydy doustne > 20 mg/d → kortykosterydy miejscowe

• Reakcje skórne są słabsze u niemowląt i małych dzieci ze względu na niższe stężenie IgE i mniejszą wrażliwość na histaminę

13

Zalety diagnostyki serologicznej

Kiedy warto wybrać testy alergiczne z krwii?

• Pacjent przyjmuje leki antyhistaminowe

• Pacjent cierpi na choroby skóry – np. dermografizm, pokrzywka, atopowezapalenie skóry, zmiany zapalne skóry

• Pacjentka jest w ciąży



• Pacjent ma obniżoną reaktywność skóry – zwłaszcza niemowlęta, małedzieci, osoby starsze

• Pacjent jest kwalifikowany do immunoterapii swoistej – odczulania

• Pacjent obawia się testów skórnych wymagających wielu nakłućnaskórka

14



• Istnieje podejrzenie, że podczas testów skórnych u Pacjenta może dojść doreakcji uogólnionej organizmy np. wstrząsu anafilaktycznego

• Występują niezgodności pomiędzy wywiadem lekarskim a wynikamitestów skórnych

• Istnieje podejrzenie alergii na jady owadów lub alergii pokarmowej






4. Zastosowanie testów serologicznych w diagnostyce chorób alergicznych• Oznaczanie całkowitego IgE metodą ELISA

• Oznaczanie specyficznych IgE metodą LINE Blot i Allercoat5. Jak weryfikować reakcje krzyżowe? Znaczenie antygenu CCD w diagnostyce

alergologicznej

6. Nowe kierunki w diagnostyce alergii - Alergie IgG zależne i diagnostyka komponentowa


8. Alergiczne info

9. Podsumowanie

15

Serologiczna diagnostyka alergii

Podejrzenie alergii

Całkowite IgE

Specyficzne IgEEUROLINE

Specyficzne IgEAllercoat

lub

Rozpoznanie alergii nie może opierać się na samych testach. Ich wyniki powinny odpowiadać obrazowi klinicznemu.

Całkowite IgE

Wiek Górna granicanormy

noworodki 1.2 IU/ml1-6 miesięcy 7.2 IU/ml7-12 miesięcy 12.7 IU/ml

1-5 lat 60 IU/ml6-9 lat 155 IU/ml

10-15 lat 199 IU/ml> 16 lat 100 IU/ml

< Zakres normy → Alergia mało prawdopodobna

> Zakres normy → Prawdopodobnie alergia

Znaczenie kliniczne swoistych IgE

• Im wyższe stężenie swoistych IgE w stosunku do całkowitego stężenia IgE, tym większe prawdopodobieństwo objawów klinicznych u pacjenta

• Wyjątki: parazytoza, immunosupresja, zakażenie wirusem HIV, poważne oparzenia (podwyższony poziom IgE)

16

Całkowite - IgE ELISA: Interpretacja

swoiste IgE całkowite IgE

swoiste IgE 5 IU/ml (kU/l)

całkowite IgE 200 IU/ml

Pacjent 1

swoiste IgE 5 IU/ml (kU/l)

całkowite IgE 25 IU/ml

Pacjent 2

Znaczenie kliniczne swoistych IgE

Im wyższe stężenie swoistych IgE w stosunku do całkowitego stężenia IgE, tym większe prawdopodobieństwo objawów klinicznych u pacjenta

Oznaczanie całkowitego IgE metoda ELISA

• Łatwe i szybkie wykonanie

• Niska granica wykrywalności (1IU/ml)

• Wysoka odtwarzalność (odtwarzalność: 5%)

• Ocena ilościowa z 4 kalibratorami (500, 100, 10, 0 IU/ml)

• Kalibracja na podstawie standardu WHO

• Automatyzacja testu ELISA

17

Alergenoswoiste IgE EUROLINE

Nazwaprofilu

CCDindykator

Grupyalegenów

Charakterystyka testu: • Wieloparametrowe testy, nawet

z 54 różnymi alergenami + marker CCD

• Ocena ilościowa i półilościowa - skala EAST (szeroko stosowana w diagnostyce alergii)

Alergenoswoiste IgE EUROLINE

Nazwaprofilu

CCDindykator

Grupyalegenów

Charakterystyka testu: • Gotowe do użycia reagenty

• Ocena elektroniczna za pomocą skanera i programu EuroLineScan

• Wygodne schematy inkubacji

Optymalizacja objętości• 100 µl surowicy, rozcieńczenie 1:11• Całonocna inkubacja• Standardowe rynienki inkubacyjne

Optymalizacja czasu• 400 µl nierozcieńczonej surowicy• Czas inkubacji 60 min• Specjalne rynienki inkubacyjne

Optymalizacja czasu i objętości• 175 µl nierozcieńczonej surowicy• Czas inkubacji 120 min• Standardowe rynienki inkubacyjne

18

• Ocena elektroniczna: skaner, EUROBlotCamera lub EUROBlotOne przy pomocy programu EUROLineScan

• Inkubacja: maualna (kołyska) lub automatyczna(EUROBlotMaster lub EUROBlotOne)

• Ocena półilościowa – skala EAST (szeroko stosowana w diagnostyce alergii)

• Ocena ilościowa – kU/l (możliwość wydruku na wyniku stężenia dla poszczególnych alergenów)

Diagnostyka alergenoswoistych IgE

EUROLineScan: Wynik dla Pacjenta

19

Przegląd profili EUROLINE

Profile podstawowe – bestsellery

20

Nowość – profil atopowy 36 alergenów

• 36 alergenów na jednym pasku (49 włączając alergeny w mieszaninach)

• Profil mieszany:

üalergeny pokarmowe

- nabiał - orzechy- warzywa- owoce- mięso, ryby

ü alergeny wziewne

- pyłki: chwastów, drzew, traw- roztocza kurzu domowego, pleśnie- alergeny zwierzęce

Nowość – profil atopowy Top Screen

• 54 alergeny na jednym pasku

• Profil mieszany:

üalergeny pokarmowe

- nabiał – jajko, mleko- orzechy – ziemne, laskowe- warzywa – pomidor, ziemniak, soja- owoce – kiwi, jabłko- mięso, ryby, mąka pszenna i żytnia

ü alergeny wziewne

- pyłki: chwastów, drzew, traw- roztocza kurzu domowego, pleśnie- alergeny zwierzęce – pies, kot, koń- jady owadów, - odchody karaczanów

21











7. Alergiczne info

8. Podsumowanie

CCD - reagująca krzyżowo determinanta węglowodanowa

Tekst

22


• Bardzo istotny antygen: CCD - cross-reactive carbohydrate determinant -reagująca krzyżowo determinanta węglowodanowa

• CCD występuje w strukturze wielu alergenów, dlatego może być przyczyną reakcji krzyżowych

• Przeciwciała przeciwko CCD uważa się za nieistotne klinicznie, jednakże wpływają one na wyniki testów serologicznych, dlatego obecność przeciwciał przeciwko CCD nakazuje krytycznie przeanalizować wyniki pozytywne, które nie korelują z obrazem klinicznym


• U pacjenta bez objawów po ekspozycji na dany alergen (np. orzeszki ziemne, alergeny roślinne, zwierzęce, lateks, miód, jad osy) reakcje krzyżowe mogą być przyczyną pozytywnego rezultatu badania serologicznego

• Dodanie CCD do profilu alergicznego pozwala na wykrycie ewentualnych reakcji krzyżowych i bardziej precyzyjną interpretację wyniku przez lekarza

23

Kiedy badanie anty - CCD jest szczególnie istotne?

• Kliniczne objawy nie korelują z wynikiem badania swoistego IgE (np. pozytywny serologicznie wynik dla orzeszków ziemnych)

• W wielu pozytywnych wynikach swoistych IgE dla pokarmów pochodzenia roślinnego

• Uczulenie osób cierpiących na alergie pyłkowe na lateks bogaty w CCD bez ekspozycji związanej z pracą

• Wykrycie swoistych przeciwciał IgE przeciwko miodowi pszczelemu lub jadowi os bez klinicznych objawów lub pozytywnego wywiadu chorobowego










6. Najczęściej zadawane pytania7. Alergiczne info

8. Podsumowanie

24

FAQ

W jakim wieku można zaczynać diagnostykę?

Oczywiście, u bardzo małych dzieci wiarygodność tych badań jest niższa, ponieważ na syntezę immunoglobulin potrzeba czasu. Gdy dziecko się rodzi, poziom IgE jest bardzo niski, niemal zerowy. Synteza IgE rozpoczyna się około 6. miesiąca i potem sukcesywnie rośnie aż do okresu dojrzewania.

Specyficzne przeciwciała IgE mogą również przeniknąć z krwi matki.

FAQ

Jak długo ważne są wyniki badań?

Ok. 6-12 miesięcy, ponieważ w tym czasie dziecko uczulone na jeden alergen może uczulić się na kolejne alergeny, dlatego wskazane jest ponowne badanie.

25

FAQ

Co oznacza pozytywny wynik testu?

W żadnym wypadku nie oznacza klinicznej alergii !

Znaczenie kliniczne ma tylko wówczas gdy współistnieją wyraźne i pasujące do wyniku objawy, bądź uzyskano potwierdzenie testem prowokacyjnym.

FAQ

Po jakim czasie od przebytej reakcji anafilaktycznej mogę wykonać badanie?

Po przebytej reakcji anafilaktycznej zaleca się oznaczanie swoistych IgE dopiero po ok. 4 tygodniach. W przeciwnym razie wynik może być fałszywie negatytwny.

26

FAQ

Dlaczego uzyskałem rozbieżne wyniki testu z krwi z testem skórnym?

W obu testach wykrywa się różne populacje specyficznych IgE.

• Testy skórne wykrywają IgE związane z komórkami układu odpornościowego, które są zlokalizowane w skórze – IgE związane

• Testy EUROLINE wykrywają wolne, krążące we krwi przeciwciała IgE.

Z tego powodu w nielicznych przypadkach wyniki uzyskane obiema metodami mogą się różnić.

FAQ

Czy poziom specyficznych IgE spada po odczulaniu?

Generalnie poziom specyficznych IgE powinien spaść po skutecznym odczulaniu. Jednak jedynym dowodem na skuteczności odczulania jest wycofanie się objawów klinicznych po prowokacji odczulanym alergenem.

Po skutecznym odczulaniu specyficzne przeciwciała mogą być obecne nawet przez 12 miesięcy.

27











7. Alergiczne info

8. Podsumowanie

28

1. Wpisz swoją lokalizację

lokalizację 3 najbliższych laboratoriów

dane teleadresowe

dostępne profile

2. Otrzymasz:

29

3. Wyszukiwanie po alergenie

4. Wyszukiwanie po profilu

30











7. Alergiczne info

8. Podsumowanie

Podsumowanie

• Badania serologiczne w chorobach alergicznych stają się coraz bardziej popularne.

• Ich zaletą jest prostota wykonania oraz komfort i bezpieczeństwo pacjenta.

• Testy serologiczne w niektórych przypadkach stanowią jedyną możliwość diagnostyczną.

31

Podsumowanie: Kiedy należy przeprowadzić badanie serologiczne ?

• U niemowląt i małych dzieci, ponieważ u dzieci poniżej 3 roku życia testy skórne są niemiarodajne

• Gdy istnieje ryzyko reakcji uogólnionych (np. alergie na jady owadów), wówczas testy skórne mogą być niebezpieczne dla życia

• Gdy pacjent przyjmuje leki przeciwalergiczne lub inne uniemożliwiające ocenę wyników testów skórnych

• U chorych, u których nie można wykonać testów skórnych z powodu chorób skóry lub dermografizmu

Wsparcie marketingowe

32



33


Polub nas na

facebooku

34

Dziękuję za uwagę

Documents

Epidemiologia i diagnostyka chorób alergicznych …odiagnostyce.pl/wp-content/uploads/2016/11/Epidemiologia...1 Epidemiologia i diagnostyka chorób alergicznych Plan prezentacji 1