EWOLUCJA UKADU NERWOWEGO U KRGOWCWBiologiaKarolina Iwanowska

UKAD NERWOWY umoliwia prawidowe reagowanie organizmu na bodce, waciwe orientowanie si w przestrzeni i przystosowanie si do rodowiska.Funkcje ukadu nerwowego:czno organizmu z otoczeniem,regulacja pracy narzdw wewntrznych,integracja wszystkich czci ciaa.

NEURON komrka nerwowa.dendrytneurylemma bona komrkowaaksonperikarion ciao neurytuprzewenie Ranviera

Aksony wyprowadzaj impulsy z ciaa neuronu.

SYNAPSY miejsca styku komrek.Synapsy zapewniaj cigo czynnociow w ukadzie nerwowym i umoliwiaj przekazywanie informacji z tego ukadu do innych organw.Rodzaje synaps:nerwowo nerwowa,nerwowo gruczoowa, nerwowo miniowa,nerwowo pytkowa (styk neuronu z pytk narzdu elektrycznego ryb).

O ukadzie nerwowym mona mwi dopiero u zwierzt tkankowych. U nich wyksztaciy si dwie formy tego ukadu:siatkowaty (rozproszony) ukad nerwowy zbudowany z komrek poczonych ze sob w formie sieci, jak np. u jamochonwcentralizujcyukad nerwowy typowy dla pozostaych zwierzt

Powstanie centralizujcego ukadu nerwowego byo wynikiem koncentracji komrek i tworzenia ich skupisk. Doprowadzio to do wytworzenia dwch modeli budowy tego ukadu: w formie pni, sznura lub sznurw nerwowych pooonych w brzusznej czci ciaa (u zwierzt pierwoustych) i w formie rury pooonej w grzbietowej czci ciaa, jak u strunowcw.

powrt

Ewolucyjny rozwj ukadu nerwowego doprowadzi do takiego skomplikowania jego budowy, e moemy wyrni w nim cz orodkow i obwodow.RECEPTORYnarzdy odbiorczeUKAD OBWODOWYUKAD ORODKOWYanaliza informacji,decyzja o sposobie odpowiedzi na bodce.UKAD OBWODOWYEFEKTORYwykonawcy reakcji na bodzieckierunek przekazu informacji

W rozwoju ewolucyjnym krgowcw pojedynczy pcherzyk mzgowy rnicowa si najpierw na trzy, a potem na pi czci mzgu.pcherzyk mzgowyprzodomzgowierdmzgowiezamzgowiekresomzgowiemidzymzgowietyomzgowiezamzgowierdmzgowie

U ryb orodkowy ukad nerwowy skada si z mzgu i rdzenia krgowego. Wszystkie czci mzgowia uoone s jedna z drug (ukad liniowy)Najlepiej rozwinitymi odcinkami mzgu s: rdmzgowie (w ktrym znajduj si orodki wzrokowe),mdek (orodek rwnowagi)rdze przeduony (przechodzi w rdze krgowy.Od mdku odchodzi 10 par nerww czaszkowych.kresomzgowieszyszynkamidzymzgowierdmzgowietyomzgowie(mdek)rdze przeduony(zamzgowie)

W porwnaniu z rybami, u pazw zaszy niewielkie zmiany w organizacji ukadu nerwowego.Jedynie kresomzgowie rozroso si i podzielio na dwie pkule, pozostae czci ukadu centralnego zachoway ten sam plan budowy (uoenie liniowe) i zrnicowanie funkcjonalne. W ukadzie obwodowym pazw wyksztaciy si nerwy, ktre kieruj prac mini i koczyn.kresomzgowiemidzymzgowierdmzgowietyomzgowiezamzgowie

U gadw doskonali si budowa centralnego ukadu nerwowego.Kresomzgowie jest znacznie silniej wyksztacone ni pazw i nakrywa midzymzgowie. Prowadzi to do zatarcia liniowego uoenia poszczeglnych czci mzgu. Ponadto w cianach pkul kresomzgowia rozwija si niewielki obszar istoty szarej nazywany kor now. W bocznej cianie obu komr kresomzgowia rozwija si do silnie skupienie kadubw neuronw, tworzcych ciao prkowane. Dobry wzrok gadw jest wynikiem silnie rozwinitego rdmzgowia. Mdek jest lepiej rozwinity u form aktywnych ruchowo. Ta cz mzgowia gadw pokryta jest take istot szar, nazywan kor mdku. Mzgowie kadego gada opuszcza 12 par nerww czaszkowych.kresomzgowiemidzymzgowierdmzgowietyomzgowiezamzgowie

U ptakw nastpuje dalszy rozwj mdku.Mzgowie jest krtkie.Kresomzgowie due, cakowicie nakrywajce midzymzgowie.rdmzgowie osiga maksimum rozwojowe jest siedliskiem nadrzdnych orodkw wzroku.Mdek bardzo silnie rozwinity (znajduj si w nim orodki rwnowagi i koordynacji ruchu, co ma ogromne znaczenie dla lotu).Rdze przeduony wygity w ksztacie litery SOd mzgu ptakw odchodzi 12 par nerww czaszkowych.kresomzgowiemidzymzgowietyomzgowierdmzgowiezamzgowie

U ssakw nastpi intensywny rozwj mzgu. Przejawem tego jest dua jego objto w stosunku do wielkoci ssaka oraz rozwj poszczeglnych struktur mzgu.kresomzgowiemidzymzgowierdmzgowiezamzgowietyomzgowie

Oglna budowa ukadu nerwowego czowieka nie rni si od ukadu innych ssakwJego gwnymi elementami s:orodkowy ukad nerwowy (mzg i rdze krgowy),obwodowy ukad nerwowy (12 par nerww mzgowych i 31 nerww rdzeniowych).

Orodkowa cz ukaduchroniona jest komi i bonami cznotkankowymi zwanymi oponami. Rdze krgowy znajduje si w kanale utworzonym przez uki rdzeniowe krgw, a mzg w komorze chronionej komi czaszki. Dodatkow ochron tych organw s opony:zewntrzna (twardwka),rodkowa (pajczynwka),wewntrzna (naczyniwka).W przestrzeni midzy oponami naczyniow i pajcz znajduje si pyn mzgowo rdzeniowy, zabezpieczajcy przed urazami mechanicznymi. Ciaa neuronw tworz w orodkowym ukadzie nerwowym tzw. substancje szar, a pczki aksonw i dendryty substancj bia. W rdzeniu krgowym substancja biaa otacza szar, w mzgu jest odwrotnie.

Rdze krgowyJest orodkiem odruchw bezwarunkowych oraz przewodzi impulsy do mzgu i z mzgu.

W rdzeniu przeduonym znajduj si orodki wegetatywnych funkcji organizmu. kontroluje takie procesy jak oddychanie, ttno serca, odruchy obronne (kichanie, wymioty).

Mdek (tyomzgowie)W porwnaniu z innymi krgowcami, u ssakw jest dobrze rozwinity. Dzieli si na dwie pkule o pofadowanej powierzchni. co decyduje o stopniu rozwoju orodkw odpowiadajcych za rwnowag i koordynacj ruchw. Kontroluje rwnie prac mini szkieletowych.

SrdmzgowieKontroluje niektre odruchy wzrokowe i suchowe, napicie mini i postaw ciaa.Jedn z czci mzgowia jest podwzgrze regulujce procesy fizjologiczne, odpowiada za emocje i popdy.

KresomzgowieKontroluje prac midzymzgowia i odpowiada za takie procesy jak: uczenie si, kojarzenie, zapamitywanie. Kresomzgowie zoone jest z dwch pkul poczonych spoidem wielkim zespoem szlakw nerwowych. Powierzchnia pkul jest silnie pofadowana i skada si z substancji szarej. W kadej pkuli wyrnia si cztery paty: czoowy - obszar ruchowy obejmujcy wszystkie orodki ruchowe ,ciemieniowy -obszar czuciowy,skroniowy,potyliczny- orodek wzrokowy.Zewntrzna cz substancji szarej to kora mzgowa, ktra reguluje i kieruje czynnociami caego organizmu. Cech wycznie ludzkiego mzgu s orodki: mowy. Orodki te razem z orodkami suchu i ruchu s nieparzyste, u osb praworcznych rozwinite w lewej pkuli, u leworcznych w prawej.

Podsumowanie:Ukad nerwowy odpowiada gwnie za odbir i analiz informacji ze rodowiska zewntrznego i wewntrznego. Umoliwia to organizmom prawidowo reagowa na bodce, waciwie orientowa si w przestrzeni, porusza si, a wic umoliwia przystosowanie si do rodowiska.Poszczeglne czci mzgu ulegay zrnicowanej ewolucji czego efektem jest wiksza koncentracja struktury tego narzdu, a dziki temu wiksza efektywno i szybko jego funkcjonowania.