FACTORS AFFECTING PLANT GROWTH AND DEVELOPMENT - … Factors affecting G-D (note).pdf · โครงสร้างของสารควบคุมการเจริญและพัฒนาการของพืช

ปจจยทมผลตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของพช

FACTORS AFFECTING PLANT GROWTH AND DEVELOPMENT

รศ.ดร.สงคม เตชะวงคเสถยร

สาขาพชสวน ภาควชาพชศาสตรและทรพยากรการเกษตร คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน email : [email protected]

การเจรญเตบโตและพฒนาการของพช นบตงแตเรมมชวตขนมา ผานขบวนการขนตอน

และระยะการเจรญตางๆ เรอยไปจนกระทงพชนนตายไป ไดพบกบเหตการณตาง ๆ ทมผลตอการเจรญเตบโตและพฒนาการทงสน ปจจยทควบคมการเจรญเตบโตและพฒนาการของพช อาจแบงออกไดเปน 2 ปจจยหลก ๆ คอ

1. ปจจยภายใน หรอ ปจจยดานพนธกรรม (Internal or Genetic factor) 2. ปจจยภายนอก หรอ ปจจยดานสภาพแวดลอม (External or

Environmental factors)

ปจจยดานพนธกรรม

พนธกรรมเปนปจจยพนฐานในการก าหนดการแสดงออกของสงมชวต และเปนตวก าหนดวาสงมชวตทเจรญขนมาจะตองเปนชนดเดยวกบพอแมของมน ลกษณะทแสดงออกของสงมชวตถกควบคมดวยหนวยพนธกรรม ทเรยกวา ยนส (genes) ซงประกอบดวย DNA และ RNA ยนสเปนตวการส าคญในการก าหนดใหสงมชวตมการเจรญเตบโตและพฒนาการ โดยการกระตนใหมการสรางสารทจ าเปนตอการเจรญเตบโตหรอเกยวของกบการเจรญเตบโตและพฒนาการ ลกษณะทางพนธกรรมเปนลกษณะทสามารถถายทอดจากพอแมไปสลกหลานได และปจจยทางพนธกรรมน จะแสดงออกไดมากนอยเพยงใด จะตองพจารณาถงความเหมาะสมของปจจยภายนอก หรอปจจยสภาพแวดลอมประกอบไปดวย ปจจยพนธกรรมในการเพาะปลกพช คอ พนธพช

ปจจยทางดานพนธกรรม ควบคมการเจรญเตบโตและพฒนาการ โดยการก าหนดใหพชแตละพนธ มอตราการเจรญเตบโตและพฒนาการทแตกตางกน โดยพชแตละพนธจะมความสามารถในการด าเนนขบวนการทางสรรวทยาในอตราทแตกตางกน โดยเฉพาะอยางยง การสรางสารทควบคมการเจรญเตบโต

ในการเจรญเตบโตและพฒนาการของพช นอกจากจะตองอาศย ผลไดจากขบวนการทางสรรวทยาตาง ๆ เชน การสรางคารโบไฮเดรท จากการสงเคราะหแสง และ การยอยสลายคารโบไฮเดรท โดยการหายใจ เปนน าตาล หรอขบวนการสรางสารประกอบอน ๆ เชน โปรตน ไขมน แลว

สรรวทยาการผลตพช : ปจจยทมผลตอการเจรญเตบโตและพฒนาของพช

รศ.ดร.สงคม เตชะวงคเสถยร สาขาพชสวน ภาควชาพชศาสตรและทรพยากรการเกษตร คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน 2

การเจรญเตบโตและพฒนาการของพชตลอดจนสงมชวตทกชนด ยงตองอาศยสารประกอบอนทรยอกมากมายหลายชนด ซงสารประกอบอนทรยเหลานจะมผลและอทธพลตอการเจรญเตบโตและพฒนาการเปนอยางมาก สารเหลาน อาจเรยกรวม ๆ กนวา สารควบคมการเจรญเตบโต (Plant Growth Regulators) ซงสารเหลานจะไดมาจากปฏกรยาของสารประกอบทเกดขนในระหวางการด าเนนขบวนการทางสรรวทยา หรอสารทไดจากขบวนการทางสรรวทยา โดยทสารควบคมการเจรญเตบโตจะไมเปนสารอาหาร (Nutrients) สารใหพลงงาน (Energy releaser, energy carrier) วตามน(Vitamin) เอนไซม (enzyme) หรอสวนประกอบของเอนไซมใด ๆ สารควบคมการเจรญเตบโตของพช มบทบาทตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของพช ใน 2 รปแบบ

กระตนหรอเรงการเจรญเตบโตและพฒนาการ (Growth promoters) ยบยงหรอชลอการเจรญเตบโตและพฒนาการ (Growth inhibitors) สารควบคมการเจรญเตบโตของพชชนดหนง ๆ อาจมบทบาทเปนไดทงสารกระตนและ

สารยบยงการเจรญเตบโตและพฒนาการ ทงน จะตองขนอยกบวา ก าลงพจารณาถงบทบาทในดานใดเปนหลก ซงสารควบคมการเจรญเตบโตของพช มอย 2 ประเภท คอ Plant hormone, Phytohormone หมายถง สารประกอบอนทรยทพชชนสงสรางขน ซงในปรมาณเพยงเลกนอย จะสามารถควบคมการเจรญเตบโตและพฒนาการของพชได แบงออกไดเปน 6 กลม คอ

กลมออกซน (Auxins) กลมจบเบอเรลลน (Gibberellins) กลมไซโตไคนน (Cytokinins) เอทธลน (Ethylene) กรดแอบซสค (Abscisic acid) กลมอน ๆ (Miscellaneous) Plant Growth Regulators หมายถง หมายถง สารประกอบอนทรยทพชชนสง

สรางขน หรอมนษยสงเคราะหขน ซงในปรมาณเพยงเลกนอย จะสามารถควบคมการเจรญเตบโตและพฒนาการของพชได แบงออกไดเปน 6 กลม คอ

กลมออกซน (Auxins) กลมจบเบอเรลลน (Gibberellins) กลมไซโตไคนน (Cytokinins) เอทธลนและสารประกอบทใหเอทธลน (Ethylene and ethylene generators) สารยบยงการเจรญเตบโต (Inhibitors) สารชลอการเจรญเตบโต (Retardants)



โครงสรางของสารควบคมการเจรญและพฒนาการของพช (Plant Hormones)



กลมออกซน (Auxins) เปนฮอรโมนพชชนดแรกทมการคนพบ และเปนสารทมบทบาทอยางมากในการกระตน

การเจรญเตบโตและพฒนาการของพช เพราะมผลเกยวกบการเจรญของล าตนและราก การแตกตา การออกดอก การตดผล การเจรญของผลและเมลด นอกจากน ยงมบทบาทตอขบวนการทางสรรวทยาอกมากมาย

ออกซนเปนสารทมบทบาทอยางมากในดานการเพมขนาดของเซล (Cell enlargement) นอกจากน ยงมบทบาทตอการเพมความยาวของเซล (Cell elongation) อกดวย ในธรรมชาต พชมการสงเคราะหสารในกลมออกซนขนมาหลายชนดดวยกน แตชนดทมบทบาทและมความส าคญมากทสด คอ indole-3-acetic acid (IAA) ซงสงเคราะหจากกรดอะมโน Tryptophan

ในธรรมชาต พชจะมการสรางออกซน หรอ IAA บรเวณสวนปลาย (apex) ของทงสวนล าตน (shoot apex) และราก (root apex) แลวมการเคลอนยายผานระบบทอล าเลยง (vascular bundle) ไปยงสวนฐาน โดยออกซนจากปลายยอดจะเคลอนยายลงสโคนตน และจากปลายรากจะเคลอนยายขนไปยงโคนตน การเคลอนยายลกษณะน เรยกวา basipetal ในขณะทออกซนเคลอนยายไป จะมผลตอเซลหรอกลมเซลทออกซนเคลอนยายผาน เชน กระตนใหเซลมการยดยาวขน ท าใหล าตนโคงเขาหาแสง (positive phototropism) หรอการเคลอนยายจากปลายยอดผานตาขาง ท าใหตาขางไมแตกออกมา (apical dominant) เปนตน การเคลอนยายของออกซนท าใหออกซนมการกระจายไปทว ๆ ตนพช และมปรมาณแตกตางกน บรเวณทอยใกล ๆ ปลาย จะมปรมาณออกซนสง และลดต าลงเมออยหางจากปลายมากขน แหลงสรางออกซนบรเวณปลายนน จะอยในสวนของเซลขยาย (meristematic cell) ซงในพชใบเลยงค จะอยบรเวณตายอด (terminal bud) ในพชใบเลยงเดยว จะอยบรเวณ coleoptile นอกจากน ยงพบในอวยวะทมเนอเยอทก าลงขยายตว เชน ตา ใบออนทก าลงเจรญ ใบเลยง (cotyledon) เมลด คพภะ (embryo) ปมของรากถว เนอเยอชนแคมเบยม (Cambium) และใน Intercalary meristem และยงพบในใบแก โดยเฉพาะใบทก าลงจะรวงอกดวย บทบาทของออกซน ทมตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของพช ไดแก

Indole-3-acetic acid, IAA



1. การเพมความยาวและการขยายขนาดของเซล (cell elongation and cell enlargement) โดยออกซนจะไปมผลตอความสามารถในการเปลยนแปลงรปรางของผนงเซลใหมความยดหยนมากขน (cell wall plasticity and elasticity) 2. การตอบสนองตอแสง (phototropism) การเคลอนยายของออกซนจากบรเวณปลายยอดลงมาตามสวนของล าตน ในดานทไดรบแสงและไมไดรบแสง มปรมาณหรออตราการเคลอนยายแตกตางกน โดยดานทไมไดรบแสงจะมอตราสงกวา ท าใหเซลดานทไมไดรบแสงมการยดยาวเรวหรอมากกวาอกดานหนง ล าตนจงเกดการโคงงอเขาหาแสง

การตอบสนองตอแสง (Phototropism)

การเบนเขาหาแสงของตนกลา



3. การตอบสนองตอแรงดงดดของโลก (geotropism) โดยธรรมชาต พชจะมการตอบสนองตอแรงดงดดของโลกใน 2 ทศทาง คอ สวนล าตนจะตอบสนองตอตานแรงดงดด โดยยดตวขนไปในอากาศ (negative geotropism) สวนรากตอบสนองเขาหาแรงดงดด โดยยดตวลงไปในวสดปลก (positive geotropism) การตอบสนองใน 2 ทศทางเชนนเกดจากการเคลอนยายของออกซนแบบเขาหาฐาน (basipetal) ท าใหเซลหรอกลมเซลทถกออกซนเคลอนยายผานเกดการยดตว เมอออกซนเคลอนยายลงมาจากปลายยอด กลมเซลบรเวณดานลางจะยดตวขนไปในอากาศ และเมอออกซนเคลอนยายขนมาจากปลายราก กลมเซลบรเวณดานบนจะยดตวลงไปในวสดปลก

4. การทตายอดขมตาขาง (apical dominant) ตายอด (apical bud) เปน

แหลงส าคญในการสรางออกซน เมอออกซนเคลอนยายจากปลายยอดลงสฐาน หรอจากปลายรากขนสฐาน จะท าใหตาขาง (lateral bud) ทงในสวนล าตนและสวนราก มการเจรญเตบโตนอย จนถงไมอาจเจรญไดเลย โดยออกซนจะยบยงการแตกของตาขาง ถายอดถกท าลายไป อทธพลของออกซนอนเนองมาจากตายอดกจะหมดไป ตาขางกจะสามารถแตกออกมาได แตอยางไรกตาม ตา

การตอบสนองตอแรงดงดดโลก (Geotropism)

การตอบสนองของรากทงอกจากเมลดทวางทศทางแตกตางกน



ขางทอยเหนอหรออยบรเวณปลายมากทสด จะกลบท าหนาทเปนตายอด และสงอทธพลขมการแตกของตาขางทอยถดไปตอไป

5. การแปรเปลยนของเนอเยอ (differentiation) ใหสรางเปนเนอเยอแคมเบยม และกระตนการสรางระบบทอล าเลยง (xylem, phloem)

6. การชกน าราก (root initiation) ออกซนจะกระตนใหเนอเยอพชมการขยายขนาดและเปลยนแปลงรปรางของกลมเซล ใหท าหนาทเปนราก ดดน าและแรธาตอาหาร มาเลยงสวนของอวยวะอน ๆ ซงเนอเยอทเปลยนแปลงนอาจพฒนาเปนรากตอไป

7. การเกดและพฒนาการของดอก (flower initiation and development)

ในพชบางชนด ออกซนจะกระตนใหเนอเยอจดเจรญเกดการเปลยนแปลงรปรางจากเนอเยอเจรญทางกงใบ (vegetative meristem) ไปเปนเนอเยอเจรญทางการสบพนธ (reproductive

ปฏสมพนธระหวาง AUXINS และ CYTOKININS

ตอการพฒนาราก และยอด ของอวยวะ



meristem) สรางเปนตาดอก (flower bud) และเจรญเปนดอก ตอมา ออกซนยงชวยกระตนใหสวนประกอบของดอกมการเจรญและพฒนาการจนเปนดอกทสมบรณ นอกจากน ออกซนยงมสวนในการเปลยนเพศของดอกของพชบางชนดอกดวย

8. การตดผล (fruit setting) การตดผลของพชเปนผลจากกจกรรมของออกซน โดยเมอดอกไดรบการผสมเกสร ไขทไดรบการผสมจากเกสรตวผจะมการสรางออกซนออกมา ท าใหเนอเยอรงไขมการเจรญเตบโตได นอกจากน ออกซนยงมบทบาทท าใหรงไขทไมไดรบการผสมจากเกสรตวผ มการเจรญเปนผลไดเชนกน ปรากฏการณทพชสามารถตดผลไดโดยดอกไมไดรบการผสมเกสร เรยกวา parthenocarpy โดยผลทไดจากปรากฏการณนจะไมมเมลด

9. การเจรญเตบโตและพฒนาการของผล (fruit growth and development) ออกซนท าหนาเซลทเปนองคประกอบของผล มการเจรญและขยายขนาด ท าใหผลมขนาดใหญมากขน

10. การรวงของอวยวะ (abscission) การรวงของใบ ดอก และผล เกดขนเนองจากการทอวยวะเหลานน มออกซนในปรมาณทไมเพยงพอ เชน ใบทแกเกนไป หรออวยวะทไดรบอนตราย ดอกทไมไดรบการผสม ผลทมเมลดไมสมบรณ เปนตน ซงอวยวะเหลาน จะมการสรางออกซนนอยเกนไป หรอไมมการสรางเลย ประกอบกบ ขบวนการทางสรรวทยาจะมการสรางฮอรโมนชนดอนขนมาพรอม ๆ กน ท าใหเนอเยอบรเวณล าตน (peduncle base) และเนอเยอของกานอวยวะ (pedicel base) เกดการแยกตวออก อวยวะเหลานนจงรวงไป ในบางครง ออกซน กลบท าใหกลมเซลบรเวณรอยตอระหวางอวยวะมความแขงแรง และชวยชลอการรวงของอวยวะนน ๆ ได

ลกษณะเนอเยอบรเวณทก าลงจะรวง



11. การชลอการแก (delay senescence) ในพชบางชนด ออกซนจะท าใหพชกลบเขาสความเยาววยใหม และกระตนใหมการเจรญเตบโตตอไป

กลมจบเบอเรลลน (Gibberellins) สารในกลมนควบคมการเจรญเตบโตทางดานการขยายขนาดและการยดตวของเซล มผล

ใหอวยวะยดยาวขน และยงเกยวของกบขบวนการงอกของเมลด การพกตวของเมลด ตลอดจนการออกดอกของพชอกดวย

จบเบอเรลลนพบในทกสวนของพช แตจะพบมากในเนอเยอเจรญสวนปลาย (apical meristem) ของยอดและราก ใน leaf primordia และในเมลด จบเบอเรลลนพบทงในพชชนสง เชอรา บกเตร สาหราย มอสส เฟรน เปนตน แตจะพบมากในพชชนสงและเชอรา จบเบอเรลลนสงเคราะหมาจาก mevalonic acid ซงสารในกลมจบเบอเรลลนนมมากมายหลายชนดดวยกน โดยจะมโครงสรางพนฐานเรยกวา Gibbane ring และการเขาแทนทของ side chain และการเกดพนธะค (double bond) จะท าใหเกดเปนจบเบอเรลลนชนดตาง ๆ แตทส าคญตอขบวนการทางสรรวทยามากทสดคอ Gibberellin 3 หรอ Gibberellic acid (GA3)

การสงเคราะหจบเบอเรลลน (GA) จะขนกบสภาพแวดลอมเปนอยางมาก เชน สภาพแสง เมอพชไดรบแสงสแดง การสงเคราะห GA จะลดลง ท าใหตนพชไมเจรญเตบโต ในขณะทแสงส Far Red จะชวยใหการสงเคราะห GA มมากขน

ผลทางสรรวทยาของ GA มดงน 1. การขยายขนาดของเซล ท าใหเซลมขนาดยาวขน 2. การงอกของเมลด GA จะเปนตวควบคมการงอกของเมลด โดยไปกระตนการ

ท างานของเอนไซมใหยอยสลายอาหารทสะสมในเอนโดสเปอรม 3. การออกดอก GA จะชกน าใหพชทตองการอณหภมต า (vernalization) และพวก

ทตองการชวงแสง (photoperiod) ในการออกดอก เขาสระยะการออกดอก

Gibberellic acid or Gibberellin, GA3

Gibbane ring



4. การเปลยนอตราสวนเพศของดอก (sex expression) GA กระตนใหพชตระกลแตงมดอกตวผมากขน

5. การทดแทนสภาพแสงในการงอกของเมลด GA จะชวยใหเมลดผกกาดหอมมการงอกไดมากขนเชนเดยวกบเมลดทไดรบแสงส Far Red

6. การทดแทนสภาพอณหภมต าในการงอกของเมลด GA ชวยท าใหเมลดพชบางชนดทตองการอณหภมต าเพอสลายการพกตว (stratification) มการงอกเรวขน

กลมไซโตไคนน (Cytokinins) ไซโตไคนนเปนกลมของสารควบคมการเจรญเตบโตของพชทมความส าคญในดานการ

แบงเซล การแปรเปลยนรปของเซล (cell differentiation) และยงเกยวของกบขบวนการทางสรรวทยาอกหลายขบวนการ สารในกลมนจะพบอยมากตามสวนของพชทมการแบงเซลหรอการแปรรปราง เชน ในเอนโดสเปรมเหลว (liquid endosperm), แคมเบยม (cambium), เนอเยอแคลลส (callus tissue), crown gall, รากฝอย (rootlet), ล าตน, ใบออน, ใบแก, เมลด, คพภะ (embryo) และตนกลา สารในกลมนตามธรรมชาตมอยมากมายหลายชนด ซงจะมโครงสรางพนฐานเชนเดยวกน คอ ม purine structure ไซโตไคนนตามธรรมชาตทส าคญ คอ zeatin และ adenine ซงเปนอนพนธของ zeatin ซงการสงเคราะหไซโตไคนนในพชนน เชอกนวาเกดการจาก hydrolysis ของ t-RNA

ผลทางสรรวทยาของไซโตไคนน มดงน

1. กระตนการเกดตา (bud initiation) ในการเพาะเลยงเนอเยอพช หากอาหารทใชเพาะเลยงมสดสวนของ ออกซนและไซโตไคนนเหมาะสม เนอเยอจะเจรญเตบโตเปนตนทมรากได

Zeatin



หากอาหารมออกซนมาก เนอเยอจะแตกรากแตไมแตกยอด และในทางตรงขาม หากมไซโตไคนนอยมาก เนอเยอจะแตกยอดแตไมมราก 2. ชลอการแก (delay senescence) ในใบพชทไดรบไซโตไคนน ใบพชนนจะแกชาลง โดยคลอโรฟลลจะถกท าลายชาลง 3. การเคลอนยายอาหาร อวยวะทเปนแหลงสรางไซโตไคนนจะมพลงในการดงดดสารอาหารจากแหลงผลตไดมากกวาอวยวะสวนอน

กรดแอบซสค (Abscisic acid)

เปนสารควบคมการเจรญเตบโตประเภทชลอหรอยบยงการเจรญเตบโต ในระยะแรก ๆ ของการศกษา สามารถสกดสารนไดจากอวยวะทก าลงจะรวง ตอมา ยงสกดไดจากตาทก าลงพกตวอย สารชนดน เชอวาสงเคราะหโดยตรงจาก mevalonic acid ซงเปนสารตงตนของการสงเคราะหจบเบอเรลลน

ผลทางสรรวทยา ดงน 1. การรวงของอวยวะ 2. การพกตวของอวยวะ 3. การงอกของเมลด 4. ควบคมการปดของปากใบในสภาพน าทวม และในสภาพแลง 5. ยบยงกจกรรมของ GA ในการสงเคราะหเอนไซมในการยอยสลายอาหารสะสม 6. ชกน าเมลดใหสงเคราะหโปรตนเพอการสะสม 7. ชกน าใหเมลดมการพกตว

Abscisic acid, ABA



8. ชกน าการสงเคราะหเอนไซม proteinase เพอยบยงการแพรของเชอโรคในบาดแผลในระดบยนส (gene transcription)

เอทธลน (Ethylene) เอทธลนเปนสารควบคมการเจรญเตบโตของพชเพยงชนดเดยวทมสภาพเปนกาซ ท าใหสามารถแทรกผานเนอเยอตาง ๆ ไดอยางทวถง และรวดเรว เอทธลนมบทบาทมากมายทางดาน สรรวทยา ทงทเปนผลโดยตรงจากเอทธลน และเปนโดยออม โดยไปมอทธพลรวมกบฮอรโมนชนดอน หรอสงเสรมหรอยบยงผลทางสรรวทยาของฮอรโมนชนดอน

เอทธลนในพช สงเคราะหขนในสวนแวคควโอล (vacuole) ของเซล จากกรดอะมโน methionine ซงไดจากการหายใจ โดยมเอนไซมหลายชนดกระตนการเปลยนรปของกรดอะมโน methionine จนไดเปนเอทธลน ซงเอนไซมเหลาน ตองการพลงงานจากการหายใจเปนตวกระตน บทบาททางสรรวทยาของเอทธลน เชน 1. การสกของผลไม (fruit ripening) โดยเฉพาะผลไมประเภททสามารถบมใหสกได (climacteric fruit) เชน กลวย มะมวง มะละกอ ฯลฯ โดยทผลไมพวกนในระหวางการสก จะมการสรางเอทธลนออกมาเปนจ านวนมาก เอทธลนจะไปกระตนขบวนการสกตาง ๆ ทเกยวของ เชน การออนตวของเซล การสรางเมดส การสรางกลน การเปลยนแปลงของรสชาต เปนตน 2. การออกดอก โดยเฉพาะในตระกลสบปะรด (Bromeliads) ซงในการผลตผลสบปะรดเพอเขาสโรงงาน หากมการมใชเอทธลน จะกระตนใหสบปะรดออกดอกและเกบเกยวผลไดพรอมกน 3. การรวงของอวยวะ พบวา เอทธลนจะไปกระตนใหอวยวะเรงการสรางเนอเยอ abscission layer เรวขน โดยเอทธลนอาจไปมผลเรงกจกรรมของกรดแอบซสค และขดขวางอทธพลของออกซน

Ethylene, C2H4



กลมอน ๆ (Miscellaneous) จากความกาวหนาของวทยาการ ท าใหนกวทยาศาสตรสามารถคนพบฮอรโมนพชชนดใหม ๆ มากขน แตอยางไรกตาม ฮอรโมนทพบใหมนน มกไมสามารถจดเปนกลมใหญเปนกลมเดยวกน เนองจากไมมโครงสรางรวมกน ฮอรโมนพชในกลมน จงเปนการรวมเอาฮอรโมนพชทพบใหมเขาไวดวยกน ซงฮอรโมนพชกลมนจะมผลทางสรรวทยาในหลายประการดวยกน ตวอยางของฮอรโมนพชในกลมน เชน

Brassinosteroids กระตนการยดตวของเซล

ยบยงการเจรญและพฒนาการของราก

สงเสรมกจกรรมของเอทธลน ท าใหเกดการโคงงอ (epinasty) Salicylates

กระตนการสรางโปรตนเพอตานทานการเขาท าลายของเชอโรคพช

ยดอายของดอกไม

ยบยงการสงเคราะหเอทธลน

ยบยงการงอกของเมลด

ขดขวางการสมานบาดแผล

ยอนกลบผลทางสรรวทยาของกรดแอบซสค Jasmonates

ยบยงขบวนการทางสรรวทยาหลายขบวนการ เชน การเจรญเตบโต การงอก

กระตนการแก (senescence) การรวง การสรางหว (tuber) การสกของผล การสรางเมดส (pigment) และการบดเปนเกลยวของมอจบ (tendril coiling)

มบทบาทส าคญในกลไกการปองกนตวเองจากโรคพช โดยกระตนการสงเคราะหเอนไซม proteinase

Jasmonates Brassinosteroids

Salicylates



ปจจยดานสภาพแวดลอม เปนปจจยทคอนขางมความส าคญตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของ

สงมชวต โดยเฉพาะพชเปนอยางมาก สงแวดลอมอาจสงเสรมหรอขดขวางการแสดงออกทางดานพนธกรรมของพช ลกษณะของพชทปรากฏ จะมการเจรญเตบโตและพฒนาการดหรอเลว จะขนกบการผสมผสานกนของยนสและสภาพแวดลอม โดยยนสจะมผลโดยตรงตอกจกรรมของฮอรโมนภายในพช หากยนสและสภาพแวดลอมผสมผสานกนด ตนพชจะเจรญงอกงามไดด หากสภาพแวดลอมขดขวางหรอขดแยงกบยนสแลว ตนพชจะมการเจรญเตบโตไมงอกงามหรอมพฒนาการไมดเพยงพอ เปนผลใหผลผลตต า

ปจจยสภาพแวดลอม หรอปจจยภายนอก อาจแบงตามบทบาททมผลตอการ

เจรญเตบโตและพฒนาการของพช ออกไดเปน 2 พวก คอ 1.1 ปจจยทจ าเปนตองม (Positive factors) เปนปจจยทขาดไมได ไดแก

สภาพแวดลอมส าคญทมอทธพลตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของพช



1.1.1 แสงสวาง พชตองการแสงสวางเพอใชในขบวนการการสงเคราะหแสง สรางอาหาร เพอใชในการเจรญเตบโตและพฒนาการ

1.1.2 ทยดเหนยว พชจะเจรญเตบโตและใหผลผลตไดด ตองมทยดเหนยวทแขงแรง เพอใหล าตนทรงอยไดในลกษณะทเหมาะสมทสด ซงจะท าใหสวนตาง ๆ ท าหนาทในการเจรญเตบโตไดอยางเตมท

1.1.3 อณหภม อณหภมทเหมาะสมจะสงเสรมใหพชมการเจรญเตบโตและพฒนาการทด

1.1.4 อากาศ ในการเจรญเตบโตและพฒนาการของพช ตองการพลงงานทไดมาจากการหายใจ จงตองมอากาศอยางเพยงพอ เพอใหการหายใจเกดขนไดอยางเตมท นอกจากน พชยงตองการกาซคารบอนไดออกไซดเพอใชในการสงเคราะหแสงดวย

1.1.5 น า น าเปนสวนประกอบทส าคญของสงมชวต น าท าหนาทในการชวยดดแรธาตอาหาร (nutrients) ล าเลยงอาหาร (photosynthates) ไปยงสวนตาง ๆ และชวยในการลดอณหภมภายในตนพช

1.1.6 แรธาตอาหาร (nutrients) พชตองการแรธาตอาหารเพอใชในการเจรญเตบโตและพฒนาการ โดยแรธาตอาหารเหลานน จะไปเปนสวนประกอบทส าคญของพช และจะไปกระตนขบวนการตาง ๆ ทจ าเปนตอการด ารงชวต

1.2 ปจจยทไมจ าเปน หรอไมตองม (Negative factors) เปนปจจยทไมควรม ไดแก 1.2.1 โรค (Diseases) 1.2.2 แมลงศตรพช (Insects pest) 1.2.3 วชพช (Weeds) 1.2.4 สารทเปนพษ (Toxic substances )

ปจจยทง 2 พวกน อาจจดกลมเปน 1.1 ปจจยทางกายภาพ (Physical factors) ไดแก แสงสวาง อณหภม ดน แรธาต

อาหาร น าหรอความชน อากาศ และสารทเปนพษ 1.2 ปจจยทางชวภาพ (Biological factors) ไดแก โรค แมลง วชพช

ดน (Soil) ในการเพาะปลกพช ดนนบไดวาเปนปจจยทมความส าคญอยไมนอย เพราะเวน

แตการปลกพชทเจรญเตบโตในน า เชน ผกกระเฉด แลว การเพาะปลกโดยสวนใหญ จะท ากนบนดนทงสน แมวาการเพาะปลกโดยใชวสดอยางอน อาจกระท าได เชน การเพาะปลกพชในน ายา (Hydroponic culture) การปลกพชในทราย (Sand culture) หรอวสดอน ๆ แตวธการเหลานน



ตองใชการลงทนและวทยาการคอนขางสงมากกวาการปลกพชบนดน หนาทและความส าคญของดนตอการเจรญเตบโตของพช มดงน

ดนท าหนาทเปนวสดค ายนหรอทยดเหนยวหรอทยดเกาะของรากพช ดนเปนแหลงความชนหรอแหลงน าของพช ดนใหอากาศเพอการหายใจของรากพช ดนใหแรธาตอาหารทจ าเปนตอการด ารงชวตและกรเจรญเตบโตของพช

ดน คอ เทหวตถธรรมชาตทปกคลมพนผวโลก ประกอบดวยอนภาคตาง ๆ ทเกดจากการ

แปรสภาพของวตถตนก าเนดดน และทรากสงมชวตทเนาเปอยผสมคลกเคลากน องคประกอบของดนแบงออกไดเปนสวนทเปนของแขง (Solids) และสวนทไมเปนของแขง (Nonsolids) ไดแก

อนนทรยวตถ (Mineral or inorganic matters) เปนสวนทก าเนดมาจากการยอยสลายของหนทใหก าเนดดน สวนประกอบของดนทเปนอนนทรยวตถ แบงออกเปน หนและกรวด ทราย silt และ clay หนาทของอนนทรยวตถในดน คอ

เปนแหลงใหธาตอาหารทจ าเปนตอการเจรญเตบโตของพชและของจลนทรยในดน เปนสวนควบคมลกษณะของเนอดน

มสวนในขบวนการทางเคมและทางฟสกสของดน เชน การแลกเปลยนประจของแรธาตอาหาร การดดยดน าในดน เปนตน

อนทรยวตถ (Organic matters) ไดมาจาก สงมชวตทสลายตว และสงมชวตทยงมชวตอย เชน หญา , ไมยนตน, บกเตร, เชอรา, โปรโตซว, ไสเดอน และสงขบถายของสตว เปนตน หนาทของอนทรยวตถในดน คอ

ชวยใหดนรวนซย และมโครงสรางดขน เหมาะแกการเจรญของรากพช เปนแหลงใหแรธาตอาหารแกพชและจลนทรยในดน เปนแหลงพลงงานของจลนทรยในดน

นาในดน ดนทมลกษณะทดหรอเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพชนน ควรมสดสวนของสวนท

เปนของแขงของดนทง 2 ชนดน ในสดสวนทสมดลกน นอกจากน ยงตองค านงถงองคประกอบของดนสวนทไมเปนของแขงดวย ซงไดแก น าในดนและอากาศในดน

ภายในดนจะมชองวาง ซงจะมอากาศและ /หรอน าบรรจอย สดสวนของชองวางในดนจะตองมความสมดลกบสวนทเปนของแขงในดน จงจะท าใหดนมความเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพช สดสวนของน าและอากาศทอยในชองวางในดนจะเปนสดสวนผกผนกน คอ



ถาปรมาณน าในชองวางต าลง อากาศในชองวางจะมากขน ในสภาพน ดนจะมสภาวะขาดน า และสงผลถงกจกรรมทางสรรวทยาของพช แตถาชองวางในดนมน ามากสวนของอากาศในดนมนอย ดนจะมสภาวะขาดออกซเจน ซงจ าเปนตอการหายใจของรากพช อาจกอใหเกดการสรางสารพษภายในราก นอกจากน ยงมผลตอวงจรการสรางอาหาร โดยเฉพาะวงจรของไนโตรเจนในดนดวย

การทน าในดนสามารถคงอยไดในชองวางในดนนน มปจจยทเขามาเกยวของ 2 ประการ โครงสรางของดน (soil structure) เนอดน (soil texture)

โครงสรางของดน (Soil structure) ท าใหเกดรพรน หรอมชองวางระหวางอนภาคของดน ความพรนของดนเปนสดสวนกบ

ปรมาตรของชองวางทถกแทนทดวยน าและอากาศ ถาดนพรนมากกจะมชองวางทมน าและอากาศมาก ดนรวนจะมชองวางประมาณ 50% ของปรมาตรทงหมด ดนทรายมนอยกวา 50% และดนเหนยว มมากกวา 50% ดงนน ดนเหนยวจมความสามารถในการยดน าในดนไดดกวาดนรวนและดนทรายตามล าดบ ซงชองวางในดนน ชองวางทมขนาดเลกจะยดน าไดดกวาชองวางทมขนาดใหญ น าในชองวางขนาดใหญมกไหลซมลงสดนชนลาง ๆ ตามแรงดงดดของโลก

เนอดน (Soil texture) ดนทมเนอละเอยด จะมความพรนมากกวาดนทมเนอหยาบกวา ท าใหสามารถยดน าได

ดกวา การยดน าของดนเกดขนดวยแรง 2 ชนด คอ แรงยดทเกดขนระหวางอนภาคดนกบโมเลกลของน า (Adhesion force) และแรงยดทเกดขนระหวางโมเลกลของน า (Cohesion force) ดวยแรงทง 2 ชนดน ท าใหรอบ ๆ อนภาคของดนยดน าไวได และยงควบคมการเคลอนทของน าในชองวางของดนดวย เมอปรมาณน าในดนเพมขนภายในชองวางขนาดเลกหรอรอบ ๆ อนภาคดน แรงยดน าจะลดลง ท าใหน าไหลซมผานลงไปในดนชนลาง ๆ

ชนดของนาในดน อาจแบงออกเปนพวกใหญ ๆ ได 2 พวก ตามลกษณะทางกายภาพและลกษณะทาง

ชวภาพ ในทางกายภาพ จะแบงน าในดนออกเปน 3 ชนด ตามความสามารถในการยดน าของดน คอ

1. น าเยอหรอน าจบเมดดน (Hygroscopic water) คอ น าทยดแนนอยกบผวอนภาคของดน พชไมสามารถดดเอาน านไปใชได และจะระเหยไปจากดนไดยาก

2. น าซบ (Capillary water) คอ น าทเกาะอยตามรอบนอกของผวอนภาคของดนพนบรเวณน าเยอออกมา น าชนดน ยงอยในระยะแรงดงดดระหวางอนภาคของดนกบโมเลกลของ



น า จงมการเคลอนตวอยางชา ๆ ซงพชดดเอาไปใชประโยชนได และเปนแหลงน าทส าคญทสดของพช

3. น าซม หรอน าเหลอ (Gravitational water) คอ น าทถกกกเกบไวในดนชวคราว จะเกาะอยรอบนอกสดของอนภาคดน แรงดงดดระหวางอนภาคดนกบโมเลกลของน าไมสามารถตานทานแรงดงดดของโลกได น าจะเคลอนตวคอนขางเรว ผานดนชนตาง ๆ เมอเคลอนตวลงไปสะสมในดนชนลาง จะกลายเปนน าใตดน

ในทางชวภาพ แบงน าออกเปน 3 ชนดตามความเปนประโยชนตอพช คอ

1. น าทเปนประโยชน (Available water) เปนน าสวนทอยภายใตอ านาจการดงดดของดน พชสามารถดดเอาจากดนไปใชได ในอตราททดเทยมกบอตราการสญเสยน าของพช อนเนองมาจากการคายน าและการระเหยน า

2. น าทไมเปนประโยชน (Unavailable water) เปนน าสวนทดนดดยดเอาไวดวยแรงดงดดทมากกวาทพชจะสามารถดดเอาไปใช ในอตราททดเทยมกบอตราการสญเสยน าของพชได

3. น าเกนจ าเปน (Superfluous or Excessive water) เปนน าสวนทเกนอ านาจการดดยดตามปกตของดน น าชนดนจะเคลอนตวพนบรเวณทมรากพช โดยอทธพลของแรงดงดดของโลก น าประเภทน ถาสะสมอยในบรเวณทมรากพชจะกอใหเกดสภาวะถายเทอากาศไมเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพช

ปรมาณน าในดน จะเปนตวก าหนดระดบความชนในดน ซงม 2 ระดบ คอ

นาเยอหรอนาจบเมดดน นาซบ นาซม หรอนาเหลอ



1. ระดบความจความชนในสนาม (Field Capacity, FC) เปนระดบความชนสงสดของปรมาณน าในดนทอนภาคดนดดยดเอาไว หลงจากน าเกนจ าเปนถกระบายออกแลวดวยแรงดงดดของโลก ในสภาวะธรรมชาต ดนจะดดยดความชนไดไมเกนความจความชนในสนามของดนชนดนน ความชนสวนทเกนความจความชนในสนาม จดเปนความชนเกนจ าเปน (Superfluous moisture) ดงนน ความจความชนในสนามจงเปน พกดบน (Upper limit) ของชวงระดบความชนทเปนประโยชนตอพช

2. ระดบจดเหยวถาวร (Permanent Wilting Point, PWP) เปนปรมาณน าในดนระดบต าสดทไมเพยงพอ หรอถกอนภาคดนดดยดไวดวยแรงทมากเกนกวาพชจะดดเอาไปใชได ท าใหพชไมไดรบน าและแสดงอาการเหยวเฉา จดเหยวถาวรของพช ถอเปน พกดลาง (Lower limit) ของชวงระดบความชนทเปนประโยชนตอพช ระดบความชนทต ากวาจดเหยวถาวรจะเปนความชนทไมเปนประโยชนตอพช

ความสมพนธระหวางการแบงชนดของน าในดนกบระดบความชนในดน

ชวภาพ กายภาพ Excessive water Gravitational water Available water

Capillary water

Field Capacity, FC

Permanent Wilting Point, PWP

Unavailable water Hygroscopic water

อากาศในดน อากาศในดนเปนสงหนงทจ าเปนตอการเจรญเตบโตของรากพชและจลนทรยใน

ดน ปรมาณของอากาศในดนมกไมคงท มการเปลยนแปลงไปตามขนาดและปรมาณชองวางในดนและปรมาณน าในดน อากาศในดนตามปกตจะมกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) 0.2-1% โดยปรมาตร และมกาซออกซเจน (O2) ประมาณ 10-12% โดยปรมาตร ปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดและกาซออกซเจนจะเปลยนแปลงไปเมอดนนนถกน าไปใชในการเพาะปลก วธการในการเพาะปลก การใสปย การใสปน จะท าใหดนมกาซคารบอนไดออกไซดมากขน และกาซออกซเจนนอยลง เพราะรากพชมกจกรรมอยตลอดเวลา โดยทการใสปย การใสปน จะท าใหทงพชและจลนทรยในดน มการเจรญเตบโตด กจกรรมทางดานการหายใจกจะสงขนตามไปดวย มการใชกาซออกซเจนและปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดออกมา ในอกประการหนง ความชน



ในดนกมผลตอการเปลยนแปลงของ ปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดและกาซออกซเจนดวย เมอดนมความชนสงขน กาซคารบอนไดออกไซดในดนมกมความเขมขนสงขน ในขณะทกาซออกซเจนมกมความเขมขนต าลง เนองจากเมอความชนในดนสงขน จะท าใหชองวางในดนทยอมใหกาซออกซเจนจากบรรยากาศซมผานลงมาทดแทน และยอมใหกาซคารบอนไดออกไซด ทเกดจากกจกรรมของรากพชและจลนทรยในดนเคลอนผานขนสบรรยากาศมนอยลง ท าใหกาซคารบอนไดออกไซด มแนวโนมทจะสะสมในดนมากขนเมอดนมความชนสงขน นอกจากน ดนเนอละเอยด ซงมรพรนขนาดเลก ๆ จ านวนมาก กมกมการสะสมของกาซคารบอนไดออกไซดมากขนดวย เพราะการเคลอนทของกาซตางๆ ผานรพรนขนาดเลกจะเกดชากวาการเคลอนผานรพรนขนาดใหญ ประกอบกบ การทกาซคารบอนไดออกไซด มขนาดโมเลกลใหญกวาและมน าหนกโมเลกลมากกวาจงเคลอนทไดชาและล าบากกาซชนดอน

ดนทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพชนน จ าเปนตองมการถายเทอากาศทด เพอไมใหมการสะสมกาซคารบอนไดออกไซด และใหมการแลกเปลยนกาซออกซเจน และกาซคารบอนไดออกไซดกบบรรยากาศ ในอตราทสงเพยงพอทจะท าใหดนมกาซออกซเจนพอเพยงส าหรบกจกรรมของรากพชและจลนทรยในดน ดนทมการถายเทอากาศไมดนน จะมผลตอการเจรญเตบโตของพช ดงน

1. การหายใจของพชและจลนทรยในดนจะถกจ ากดขอบเขต ท าใหไดพลงงานจากการหายใจในปรมาณจ ากด

2. ดนทมกาซออกซเจนไมเพยงพอ จะท าใหกจกรรมของจลนทรยในดนในดานการสลายอนทรยวตถมแนวโนมจะเปนแบบไมใชออกซเจน (Anaerobic decomposed) ซงท าใหเกดสารทไมเปนประโยชนและอาจเปนพษตอพช เชน กาซไขเนา (hydrogen sulfide, H2S), methane (CH4), phosphine (PH3) เปนตน

3. ดนทมกาซออกซเจนไมเพยงพอ สารอนนทรยบางชนด เชน เหลก จะเกดการสะสมจนเปนพษตอพช ซงโดยปกต พชจะใชประโยชนจากเหลกในรป ferrous ion (Fe++) แตถาดนขาดกาซออกซเจนแลว การสะสม Fe+2 จะท าใหเปนพษตอพช นอกจากน ธาตอลมเนยม (Al) กจะอยในรปทเปนพษดวยเชนกน

4. ดนทมกาซออกซเจนไมเพยงพอ จะท าใหธาตอาหารในดน มการสญเสยมากขน เชน ธาตก ามะถน จะเปลยนรปจาก ซลเฟต (sulfate ion) ซงพชใชประโยชนไดด ไปเปน ซลไฟด (sulfide) และกาซไขเนา (S-2, H2S) ซงพชใชประโยชนไมได ธาตไนโตรเจนจะเปลยนจากรปไนเตรต (nitrate) ไปเปนกาซไนโตรเจน ซงพชใชประโยชนไมได เปนตน



แรธาตอาหาร (Nutrients) แรธาตอาหารเปนสงจ าเปนส าคญการเจรญเตบโตและพฒนาการของพช

เนองจากแรธาตอาหารเปนสวนประกอบของอาหาร เปนสวนประกอบของสารอนทรยในขบวนการสงเคราะหแสงและการหายใจ และเปนสวนประกอบของน ายอยในกจกรรมการสงเคราะหแสงและการหายใจ หลกเกณฑทใชในการพจารณาวาแรธาตใดจดเปนแรธาตอาหารของพช คอ

1. ธาตนนตองมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตและพฒนาการ และการสบพนธของพช ถาขาดธาตหนงธาตใด จะท าใหการเจรญเตบโตและพฒนาการ และการสบพนธไมสมบรณ

2. ความตองการธาตแตละธาตตองมขอบเขตจ ากด และไมสามารถทดแทนกนได 3. ธาตเหลานนตองมผลโดยตรงตอการเจรญเตบโตและพฒนาการ และไมเปน

สาเหตทไมท าใหธาตชนดอน เกดความเหมาะสม หรอเปนอนตรายตอพช แรธาตอาหารของพช มอยดวยกน 16 ชนด ไดแก คารบอน ไฮโดรเจน ออกซเจน

ไนโตรเจน ฟอสฟอรส โปแตสเซยม แมกนเซยม แมงกานส เหลก ทองแดง ก ามะถน โมลบดนม สงกะส คลอรน โบรอน แคลเซยม นอกจากน วทยาการสมยใหม ยงคนพบวา ยงมอกหลายธาตทมความจ าเปนตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของพชเชนกน แตไมถกจดไวในบญชรายชอแรธาตอาหาร เชน นเกล เปนตน กลมของรายชอแรธาตอาหารทระบขางตนน อาจแบงออกไดเปน 2 กลม คอ

1. ธาตอาหารทพชตองการในปรมาณมาก หรอธาตอาหารหลก ม 10 ธาต เรยกวา Macronutrients ไดแก คารบอน ไฮโดรเจน ออกซเจน ไนโตรเจน ฟอสฟอรส โปแตสเซยม แมกนเซยม เหลก แคลเซยม ก ามะถน

2. ธาตอาหารทพชตองการในปรมาณนอย หรอธาตอาหารรอง ม 6 ธาต เรยกวา Micronutrients ไดแก แมงกานส ทองแดง โมลบดนม สงกะส คลอรน โบรอน

อยางไรกตาม การพจารณาวาธาตอาหารพชใด จดอยในกลมธาตอาหารหลกหรอธาตอาหารรอง จะตองพจารณาจากพชแตละชนดเปนส าคญ เนองจากวทยาการสมยใหม กลบพบวาธาตอาหารพชบางชนด อาจเปนธาตอาหารรองในพชชนดหนง แตอาจเปนธาตอาหารหลกในพชอกชนดหนงกได

คารบอน ไฮโดรเจน และออกซเจน (Carbon, C; Hydrogen, H, O) ; Oxygen ธาตอาหารหลกทง 3 น เปนองคประกอบของทกสารประกอบ โดยประกอบกน

เปนสารประกอบ hydrocarbon และทกเซลของพช โดยเปนสวนตาง ๆ ในระดบเซล ธาตทง 3 พชมกไมขาดแคลน เพราะสามารถแสวงหาไดเอง จากอากาศ



ไนโตรเจน (Nitrogen, N) เปนองคประกอบของสารประกอบอนทรย ไดแก กรดอะมโน โปรตน กรดนว

คลอค น ายอย และคลอโรฟลล ถาขาดธาตไนโตรเจนพชจะไมเจรญเตบโต ไนโตรเจนจะสญเสยจากดนไดงายมากในรปของกาซไนโตรเจน พชทขาดธาต

ไนโตรเจน จะแสดงอาการทเรยกวา chlorosis โดยใบแกจะเปลยนเปนสเหลอง และหลดรวงไป สวนใบออนยงคงมสเขยว เพราะธาตนเคลอนยายจากใบแกไปยงใบออน ในบางครงพชทขาดธาตไนโตรเจนสวนของล าตน กานใบ ใบลาง ๆ จะมสชมพถงมวง เพราะสะสมสาร anthocyanin ไวเปนจ านวนมาก แตถาพชไดรบไนโตรเจนมากเกนไป พชจะมการเจรญเตบโตทางกงใบมาก ใบพชจะเปนสเขยวแก ล าตนอวบอวน ระบบรากไมเจรญเตบโต และเขาสระยะการเจรญเตบโตทางการสบพนธชาลง

ฟอสฟอรส (Phosphorus, P) ท าหนาทในการน าพลงงาน (ATP, adenosine triphosphate) และเปน

องคประกอบของสารอนทรยทมฟอสเฟต เชน sugar phosphate, nucleotides, nucleic acid, phospholipids และ coenzymes บางชนด

ฟอสเฟตเคลอนทไปตามสวนตาง ๆ ของพชไดงาย และสะสมอยในใบออน ดอกทก าลงเจรญ เมลด แตกสญเสยไดงายจากใบแกของพช การขาดธาตฟอสฟอรสจะแสดงอาการทใบทเจรญแลว พชจะมล าตนแคระแกรน มสเขยวแก บางครงเปนสมวงจากการสะสม anthocyanin และท าใหพชถง maturity ชาลง ถาไดรบฟอสฟอรสมากเกนไป พชจะถง maturity เรวกวาปกต

โปแตสเซยม (Potassium, K) คลายไนโตรเจนและฟอสฟอรส สามารถเคลอนยายจากใบแกไปยงใบออนไดงาย

แตโปแตสเซยมไมเปนองคประกอบของสารประกอบอนทรย โปแตสเซยมท าหนาทเปน coenzyme หรอตวกระตนการท างานของเอนไซมหลายชนด

ในพชใบเลยงค จะแสดงอาการขาดธาตโปแตสเซยมทใบแกทอยดานลาง โดยจะเกด chlorosis กระจายทวไป สวนพวกพชใบเลยงเดยว เซลทปลายใบและขอบใบจะตายกอน แลวแผไปยงเซลสวนอนทอยต าลงไป

ก ามะถน หรอ ซลเฟอร (Sulphur, S) เปนองคประกอบของโปรตนบางชนด ทส าคญคอ coenzyme A ซงใชใน

ขบวนการหายใจ นอกจากน ซลเฟอรยงพบใน วตามน thiamine และ biotin เปนตน การขาดธาตซลเฟอรจะแสดงอาการ chlorosis ทใบออน เพราะซลเฟอรไม

เคลอนยายออกจากใบแก



แมกนเซยม (Magnesium, Mg) เปนองคประกอบทส าคญของคลอโรฟลล ในอวยวะทไมมคลอโรฟลล เชนในราก

แมกนเซยมจะไปกระตน เอนไซมใหดงเอาพลงงานออกจาก ATP นอกจากน แมกนเซยมยงเปนองคประกอบทส าคญของ ribosome ในการสรางโปรตน

พชทขาดธาตแมกนเซยม จะแสดงอาการ chlorosis ทบรเวณเสนใบของใบแก

แคลเซยม (Calcium, Ca) จะไปรวมตวกบ pectate ในสวน middle lamella ของผนงเซล ท าใหผนงเซล

ระหวางเซลเชอมตอกน นอกจากน ยงเปนองคประกอบทส าคญของเอนไซม -amylase ในการยอยแปงทสะสมอย

การขาดธาตน ท าใหตาไมเจรญ และท าใหปลายรากตายได

เหลก (Iron, Fe) กระตนกจกรรมของเอนไซมในการสรางคลอโรฟลล และมสวนในการพา

อเลคตรอน (electron carrier) ในขบวนการหายใจและสงเคราะหแสง โดยเปนสวนหนงในโมเลกลของ cytochrome และเปนองคประกอบของเอนไซม ferredoxin ทท าหนาทเปน electron carrier และเอนไซม nitrate reductase ในการเปลยนรปไนเตรตเปนแอมโมเนย

การขาดธาตเหลกจะท าใหเกด chlorosis ทเสนใบของใบออน เนองจากธาตน มการเคลอนยายไดยาก

คลอรน (Chlorine, Cl) ท าหนาทในการกระตนการสงเคราะหแสง โดยเปนตวกระตนใหน าเกดการแตก

ตวปลดปลอยออกซเจน พชทขาดธาตนจะแสดงอาการใบเหยว เกดอาการ chlorosis และใบเปลยนเปนส

ขาวตะกว รากจะสน แตอวน บรเวณปลายรากจะบวมพองออก

แมงกานส (Manganese) กระตนเอนไซมหลายชนดเพอสงเคราะหกรดไขมน (fatty acid) , DNA, RNA

และ เอนไซมทใชในวฏจกร เครปส (Kreb’s cycle) ในขบวนการหายใจ และเกยวของโดยตรงกบการสงเคราะหแสงโดยเปนตวพาอเลคตรอนจากการแตกตวของน า นอกจากนยงมบทบาทในการสรางคลอโรฟลล

พชทขาดธาตนจะเกด chlorosis ทงในใบแกและใบออน และเกดตมแผลสน าตาล(necrotic lesions) ในใบ



โบรอน (Boron, B) ชวยในการขนยายอาหารสะสม พชทขาดธาตนจะแสดงอาการในสวนเนอเยอเจรญ (meristem) ของล าตนและ

ราก โดยเนอเยอจะแยกจากกน พชแตละชนดจะแสดงอาการขาดธาตนแตกตางกน เชน ไสเนา (heart rot) ในพวกผกกาดหว บท ล าตนแตก (stem crack) ในคนชาย แกนหวฉ าน า (water core) ใน turnip แหงเปนจด ๆ (drought spot) ในแอปเปล เปนตน

สงกะส (Zinc, Zn) จ าเปนตอการสรางฮอรโมน เชน IAA และเปนสวนส าคญของเอนไซมหลายชนด พชทขาดธาตนจะแสดงอาการใบเลกลงและใบเกดรวมเปนกระจก (rosette)

เพราะปลอง (internode) ไมยดตว ขอบใบยน (distored) และมวนเขาหากน (puckered) พชบางชนดอาจเกด chlorosis บรเวณเสนใบ และล าตนเจรญเตบโตชา

ทองแดง (Copper, Cu) ท าหนาทในการพาอเลคตรอน และเปนสวนประกอบของเอนไซมบางชนด

นอกจากน ยงเปนสวนส าคญของ enzyme nitrate reductase ในการตรงไนโตรเจนจากอากาศ (nitrogen fixation)

พชทขาดธาตนใบออนจะมสเขยวแกและบดเบยว หรอรปรางใบผดปกต ท าให เกดแผลสน าตาลเปนจด ๆ ท าใหใบออนของสมแหงตายจากยอดลงมา (die back)

โมลบดนม (Molybdenum, Mo) ท าหนาทในการพาอเลคตรอน และมบทบาทในการตรงไนโตรเจนจากอากาศ พชทขาดธาตนแสดงอาการหลายอยาง เชน การทชอดอกไมเปนกระจก และแทง

ดอกยอย ออกเปนเสน ๆ (whip tail) ของกระหล าดอก และบรอคโคล ลกษณะใบเปนจดสเหลองของสม (yellow spot) การเกด chlorosis บรเวณเสนใบของใบแก และใบทอยกลางล าตน และลกลามไปถงใบออน เปนตน

น า (Water) น าเปนสวนประกอบส าคญของสงมชวต โดยเฉพาะพช มน าเปนองคประกอบอยประมาณ

75-90% น ามบทบาทตอการมชวตตลอดจนการเจรญเตบโตของพช นบตงแตเมลดเรมงอกจนกระทงออกดอกออกผล ถาพชขาดน าอยางมากเปนเวลานาน ๆ จะท าใหพชถงตายได ความส าคญของน าทมตอการเจรญเตบโตของพช คอ



1. น ามผลตอกระบวนการรากฐานของการเจรญเตบโต การเพมขนาดของเซลจะ

ตองการน าเพอใชในขบวนการขยายตวของเซล เมอพชขาดน า เซลจะขยายตวเพมขนาดไมได เปนผลใหอวยวะพชเลกและแคระแกรน

2. น าเปนปจจยทส าคญในการล าเลยงอาหารและแรธาตอาหาร น าเปนตวท าละลายอาหารและแรธาตอาหาร น าเปนตวกลางในการล าเลยงธาตอาหารในดน เปนตวล าเลยงพาแรธาตอาหารเขามายงบรเวณรากพช เมอรากดดแรธาตอาหารเขามาในตนพช น าจะเปนตวล าเลยงพาแรธาตอาหารไปยงใบ เพอท าการสงเคราะหเปนอาหาร น าจะล าเลยงอาหารทไดออกจากแหลงสงเคราะหไปยงสวนตาง ๆ ของพช

3. น าเปนตวรกษารปรางของเซลและตนพช เซลทมชวตของพช จะตองเปนเซลเตงทมน าบรรจอยเตม ถามน าไมเตม เซลจะเหยว หากเซลพชเหยวมากจะท าใหตนพชตายไปในทสด

4. น าเปนปจจยส าคญในขบวนการทางสรรวทยาและขบวนการทางชวเคม ขบวนการตาง ๆ ในพชหรอสงมชวต เชน การสงเคราะหแสง การหายใจ การดดแรธาตอาหาร การ

อทธพลของความเปนกรด-ดางของดนกบความเปนประโยชนของแรธาต



สงเคราะหสารทใชในการเจรญเตบโต ฯลฯ แทบทกขบวนการ จะมน าเปนองคประกอบดวยเสมอ การสงเคราะหแสง สรางอาหารเปนแปงและน าตาลสะสมในพช จะมาจากการรวมกาซคารบอนไดออกไซดเขากบน า ขบวนการเผาผลาญอาหารหรอการหายใจกจะมการใชน า และมการสรางน าขน นอกจากน น ายงเกยวของกบการควบคมปรากฏการณการเจรญเตบโตอน ๆ อก เชน การงอกของเมลด การพกตวของพช การชกน าการออกดอก เปนตน

ความตองการนาของพช (Water requirement of plant) ความตองการน าของพชจะมปจจยหลายอยางเขามาเกยวของ แตทส าคญคอ การสญเสย

น าหรอการคายน าและการสรางสารประกอบภายในตนพช การคายน า (Transpiration) การสญเสยน าของพชจากการคายน า เปนสงจ าเปนทขาด

ไมได เนองจากการคายน าผานวยวะ เชน ปากใบ (Stomata) จะท าใหเกดแรงดงดด ดงน าจากดนผานรากพชเขามาภายในตนพชได หากไมมการคายน า หรอมการคายน านอย พชกจะดดน าไดนอยดวยเชนกน การคายน าจะตองมความสมดลกบปรมาณน าทพชไดรบ หากพชไดรบน านอยกวาการคายน า พชจะเหยวเฉา ปจจยทมผลตอการคายน า คอ

ก. อณหภม สภาพอณหภมสง จะท าใหพชมการคายน ามากขน ข. ความชนในอากาศ สภาพความชนในอากาศต า พชจะมการคายน ามาก ค. ความเรวลม ลมทพดผานแรง จะท าใหพชมการคายน ามาก ง. ความเขมแสง สภาพทมความเขมแสงสง จะท าใหมอณหภมสงตามไปดวย พชจะ

คายน ามาก ในวนทมอณหภมสง อากาศแหง มลมแหงพดผาน จะสงเสรมใหพชมการคายน ามาก ซงจะตองจดการเรองการใหน าใหเพยงพอ กบน าทสญเสยไป มฉะนน พชจะเหยวเฉาได

จ. การสรางสารประกอบในตนพช การเจรญเตบโตของพชนน เปนผลเนองมาจากการกระตนของสารทจ าเปนหรอเกยวของกบการเจรญเตบโต ซงการสรางสารทเกยวของกบการเจรญเตบโตนนจะเกดมากในชวงทพชก าลงเจรญเตบโต สารทเกยวของกบการเจรญเตบโตแทบทงหมดจะสรางขนได จะตองมน าเปนวตถดบ หรอตองการน าในการสงเสรมใหขบวนการนนเกดขน ดงนน ในชวงทพชก าลงเจรญเตบโต จงตองการน ามากตามไปดวย

การจดการนาใหเพยงพอตอความตองการของพช (Water management) การทน ามความส าคญและมผลกระทบตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของพชเปน

อยางมากนน การจดการน าใหเหมาะสมกบพชจงมความจ าเปนมาก การทพชไดรบน าในระดบทแตกตางกน จะมผลตอการเจรญเตบโตของพช ดงน



1. พชทไดรบน าในระดบทพอเหมาะ อตราการดดน าของราก จะเทากบอตราการ

คายน าของใบ ในสภาวะเชนน เซลคม (Guard cell) และเซลทอยรอบ ๆเซลคม (Companion cells) บนใบจะเตง ท าใหปากใบหรอรใบ (Stomata) เปดออก กาซคารบอนไดออกไซดจากบรรยากาศจะซมแพรเขาสภายในใบอยางรวดเรว อตราการสงเคราะหแสงในเวลากลางวนทมแสงจะสง และอตราการหายใจเปนปกต ท าใหมอาหารสะสมเพอใชในการเจรญเตบโตเปนจ านวนมาก

2. พชทไดรบน ามากเกนไป ท าใหมอตราการคายน าคอนขางต า เนองจากน าในดนทมมากจะเปนผลใหความชนในอากาศรอบ ๆ ตนพชสงขน การคายน าของพชจะลดต าลง ในขณะเดยวกบทรากพชดดน ามากหรอเปนปกต เมอการดดน าของรากและการคายน าของใบเกดขนในอตราทไมสมดลกน จะเกดแรงดนในบรเวณเซล meristem ซงเปนเซลทยดตว ท าใหเซลเตงและยดตวมาก ท าใหเกดผลเสยคอ ตนกลาจะมลกษณะยดยาวและมรอยแตก เพราะเซลอาจขยายตวไมทน นอกจากน น าทมอยในดนมากเกนไป จะท าใหชองวางในดนทเปนอากาศถกแทนทดวยน า รากพชจะขาดอากาศในการหายใจ กรณทน าทวมรากนาน ๆ จะท าใหตนพชตายได การแกไขใน

ระบบทอลาเลยงและการเคลอนยาย นา แรธาต และอาหาร ภายในตนพช



กรณน ท าไดโดยการระบายน าออกจากบรเวณรากพชโดยเรว หรอปรบสภาพดนใหมการระบายน าทดขน

การตอบสนองของ stomata ตอสภาพแวดลอม



3. พชทขาดน า การคายน าจะเกดในอตราทสงกวาการดดน ามาก เซลคมจะสญเสยความเตงและเหยวแฟบลง ปากใบจะแคบลงหรอปด การแพรของกาซคารบอนไดออกไซดเขาไปในใบจะต า ท าใหอตราการสงเคราะหแสงต า สรางอาหารไดนอยลง สารประกอบอน ๆ ทตองการคารโบไฮเดรตจากการสงเคราะหแสงเปนวตถดบจะสรางไดนอยลง ท าใหการเจรญเตบโตเปนไปอยางชา ๆ จนถงกบไมเจรญเตบโตเลย เซลบรเวณทมการยดตวจะมขนาดเลก ท าใหตนพชมลกษณะแคระแกรน อวยวะสวนตาง ๆ จะมขนาดเลก

การแลกเปลยนกาซและไอนา ผาน stomata

การควบคมการเปด-ปดของ stomata



4. ถาพชขาดน าอยางรนแรงเปนเวลานาน พชจะแสดงอาการเหยว เซลคมแฟบลงและปากใบปด ท าใหกาซคารบอนไดออกไซดไมสามารถแพรเขาในใบได การสงเคราะหแสงจะหยดลง ในขณะทการหายใจยงคงด าเนนอยตอไป ท าใหอาหารทสะสมอยตามสวนตาง ๆ ถกใชไปแลไมมการสรางขนใหม เมอถงระดบหนง พชทขาดน านนจะตายไป

สภาพการขาดน าจะเกยวของกบขบวนการทางชวเคมและขบวนการตาง ๆ ในพชตลอดเวลา ในระยะสรางดอก และระยะผสมเกสร จะเปนระยะทไวตอการขาดน ามากทสด ในระยะเหลาน ถาพชขาดน า จะท าใหดอกรวง ผลรวงได

แสง (Light) นอกจากแสงจะมผลโดยตรงตอขบวนการสงเคราะหแสง ซงเปนขบวนการ

รากฐานเพอใหไดมาซงพลงงาน และเปนแหลงของสารประกอบขนตน เพอน ามาสงเคราะหเปนสารประกอบอนทรยในพช อนเปนปจจยโดยตรงในการควบคมการเจรญเตบโตของพชแลว แสงยงควบคมขบวนการรากฐานของการเจรญเตบโตในระดบตาง ๆ จนไดผลรวมออกมาในรปการเจรญและเปลยนแปลงทางดานโครงสราง นอกจากน แสงยงมอทธพลตอปรากฏการณตาง ๆ ในการเจรญเตบโตของพชดวย เชน การงอกของเมลด การพกตวของเมลด การออกดอก เปนตน การตอบสนองของพชตอแสงนน พชจะตอบสนอง ในแงตาง ๆ ดงน

ความเขมของแสง (Light Intensity) ความเขมของแสง คอ ปรมาณแสงทงหมดทพชไดรบ ซงความเขมของแสงจะแตกตางกน

ตามพนท เวลา ฤดกาล และระยะหางจากเสนศนยสตรของโลก ในพนทเดยวกน ความเขมของแสงจะคอย ๆ เพมขนตงแตดวงอาทตยขน จนถงเทยงวน หรอในชวงบาย จากนนจะคอย ๆ ลดลงไปจนกระทงดวงอาทตยตก บรเวณเสนศนยสตรของโลกจะมความเขมของแสงสงทสดและคอย ๆ ลดลงตามเสนรงทมงไปหาขวโลกในชวงเวลาเดยวกน อทธพลของความเขมของแสงตอการเจรญเตบโตของพช คอ

1. ความเขมของแสงทเหมาะสม โดยทมปจจยอน ๆ เหมาะสมและการหายใจเปนปกต การสงเคราะหแสงจะมอตราสง ท าใหไดอาหารเพอใชในการเจรญเตบโตมาก ระดบความเขมของแสงทเหมาะสมตอพชแตละชนดจะแตกตางกน อาจแบงพชตามความตองการความเขมของแสงออกไดเปน

พชในรม เปนพชทตองการความเขมของแสงนอยจงจะเจรญเตบโตไดด พชพวกน ถาน าไปอยกลางแดดทมความเขมของแสงสง ใบจะไหมและตนชะงกการเจรญเตบโต พชพวกนมกนยมปลกไวในรม ตามชายคาบาน บรเวณขางหนาตาง และไมประดบอาคารสถานท



พชกงรมกงแจง เปนพชทตองการแสงทมการพรางหรอลดความเขมของแสงลงแลว พชพวกนนยมปลกในทรมทมแสงแดดร าไร

พชกลางแจง พวกนตองการความเขมของแสงสง มการเจรญเตบโตไดดในทกลางแจง พวกนจะเปนพชทปลกอยทวไป

2. ความเขมของแสงทต าเกนไป เมอความเขมของแสงไมเพยงพอ จะท าใหมอตราการเจรญเตบโตต า และใหผลผลตนอย หรอผลผลตมคณภาพต า เพราะในการรวมตวของกาซคารบอนไดออกไซดกบน า ในปฏกรยาสงเคราะหแสงนน ขนตอนของขบวนการน ตองการพลงงานทมปฏกรยาทใชแสงเปนตวกระตนจงจะเกดขนได กรณทแสงมความเขมต า พลงงานทใชในการรวมตวของกาซคารบอนไดออกไซดกบน าจะมนอย อตราการสงเคราะหแสงจะต า สงผลใหมอาหารนอยตามไปดวย ซงอาหารจากการสงเคราะหแสงนจะเปนสารตงตนในการสรางสารประกอบทจ าเปนตอการเจรญเตบโตอน ๆ เมอพชมอาหารต าอยแลว การสรางสารทจ าเปนตอการเจรญเตบโตจะเกดไดนอย พชจะมการเจรญเตบโตชา และมผลผลตต า หรอผลผลตมคณภาพต า

3. ความเขมของแสงทสงเกนไป จะสงผลลบตอพชดงน ปรมาณคลอโรฟลล (Chlorophyll content) ความเขมของแสงทสง

เกนไป จะท าใหพชบางชนดมปรมาณคลอโรฟลลลดลง หรอคลอโรฟลลมประสทธภาพต าลง การสงเคราะหแสงจะต าไปดวย

น า แสงทมความเขมมากเกนไป จะท าใหอณหภมของใบเพมขนอยางมาก ท าใหพชมอตราการคายน าสง หากอตราการดดน าของรากไมสมดลกบอตราการคายน า พชจะแสดงอาการขาดน า

กจกรรมของน ายอย (Enzymes) แสงทมความเขมมากเกนไป ท าใหอณหภมของใบสงขน เปนผลใหระบบน ายอยลดการเปลยนน าตาลไปเปนแปงลง ท าใหพชมการสะสมน าตาลแทนแปง นอกจากน น ายอยทมสวนในการสงเคราะหแสงกจะลดกจกรรมลงดวย ท าใหอตราการสงเคราะหแสงลดลง

คณภาพของแสง (Light quality) หรอความยาวของคลนแสง (Wavelength) แสงมคณสมบตเปนคลนแมเหลกไฟฟา มความยาวคลนหลายระดบ โดยทแสงอาทตย

ประกอบดวยแสงทมความยาวคลนอยระหวาง 225–2,500 นาโนเมตร (nanometer, nm, 1 nm = 10-7 cm) แตแสงอาทตยทตกลงมายงพนโลก จะมความยาวคลนระหวาง 310-2,300 nm ทงนเนองจาก คลนสน หรอแสงเหนอมวง (Ultra Violet, UV) ซงเปนแสงทมอนตรายตอสงมชวต โดยสวนใหญจะถกดดซบไว โดยชนของโอโซน (ozone) ในบรรยากาศ สวนแสงทมความยาวคลน



มากกวาแสงสแดง (Infra-red) ความยาวคลนมากกวา 2,300 nm จะถกดดซบไวโดยไอน าและคารบอนไดออกไซด ซงแสงอาทตยทตกลงมายงพนผวโลก อาจแบงออกไดเปน 2 กลมใหญ ๆ คอ

1. คลนแสงทมองไมเหน (Invisible light) ไดแก แสงเหนอมวง (Ultra Violet, UV) ชวงความยาวคลน ต ากวา 390 นาโนเมตร เปนตวการในการยบยงการเจรญเตบโตของพช และแสง Infra-red ชวงความยาวคลนสงกวา 810 นาโนเมตร จะท าใหปลองของพชยดยาวออก

2. คลนแสงทมองเหน (Visible light) อยในชวงความยาวคลน 390-810 nm แตละชวงความยาวคลนจะมสตางกน แสงในกลมนจะมผลตอพช คอ

แสงสมวง (390-410 nm) แสงสคราม (411-425 nm) และสน าเงน (426-492 nm) เกยวของกบการตอบสนองของพชตอแสงทเรยกวา Phototropism เชน การทดอกไมบางชนดหนเขาหาแสง การโคงงอของพชเขาหาแสง เปนตน และมความส าคญตอการสงเคราะหแสง (ท 430 ส าหรบคลอโรฟลล เอ และ 453 nm ส าหรบคลอโรฟลล บ)

แสงสเขยว (493-535 nm) ระงบการเจรญเตบโตของพช แสงสเหลอง (536-586) และแสงสสม (587-647 nm) สงเสรมการงอกของเมลด แสงสแดง (648-760 nm) สงเสรมการงอกและหรอยบยงการงอกของเมลดพช

บางชนด และมความส าคญตอการสงเคราะหแสง (ท 642 ส าหรบคลอโรฟลล เอ และ 662 nm ส าหรบคลอโรฟลล บ)

แสงสไกลแดง (761-810 nm) ยบยงการงอกของเมลด

ชวงแสง (Light Duration or Photoperiod) หมายถงระยะเวลายาวนานของแสงในแตละชวงวน ซงจะแตกตางกนตามฤดกาล

ความยาวของชวงแสงจะมอทธพลตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของพชบางชนดเปนอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงอทธพลในการเปลยนพชจากระยะการเจรญเตบโต ทางกงใบ (Vegetative growth) ไปเปนการเจรญเตบโตทางดานการสบพนธ (Reproductive growth) นนคอ ชวงแสงมอทธพลตอการออกดอกและการลงหวของพชบางชนด การตอบสนองของพชตอชวงแสงน อาจแบงพชออกเปน

พชวนสน (Short day plant, SD) เปนพชทตองการความยาวชวงแสง สนกวาชวงวนวกฤต (Critical day length) จงจะออกดอกได

พชวนยาว (Long day plant, LD) เปนพชทตองการความยาวชวงแสง ยาวกวาชวงวนวกฤต จงจะออกดอก

พชทไมตอบสนองตอชวงแสง (Day neutral plant) พชพวกน เมอไดรบสภาพแวดลอมทเหมาะสม หรอมอายเหมาะสม กจะสามารถออกดอกได โดยไมเกยวของกบชวงแสง


รศ.ดร.สงคม เตชะวงคเสถยร สาขาพชสวน ภาควชาพชศาสตรและทรพยากรการเกษตร คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน 33 ความยาวคลนแสงและการตอบสนองทางสรรวทยาของพช



โครงสรางของคลอโรฟลล

รงควตถและการตอบสนองตอแสงทความยาวคลนตาง ๆ

องคประกอบของคลอโรพลาสต



อณหภม อณหภมเกยวของกบการเจรญเตบโตของพช ตงแตพชเรมงอกจนกระทงออกดอก

ตดผล อณหภมเกยวของกบขบวนการงอกของเมลด การสงเคราะหแสง การหายใจ การพกตว เปนตน พชแตละชนดมความตองการอณหภมทใชในการเจรญเตบโตแตกตางกน อณหภมทเกยวของกบการเจรญเตบโตและพฒนาการของพช มทงอณหภมอากาศ อณหภมในดน อณหภมกลางวน และอณหภมกลางคน

โดยทวไปแลว อณหภมอากาศจะมผลตอการเจรญเตบโตของล าตน โดยมผลตอการสงเคราะหแสงและการหายใจ ขบวนการทง 2 จะคอย ๆ เพมอตราขน ตามการเพมของอณหภมจนถงระดบหนง ซงเรยกวา ระดบอณหภมทเหมาะสม ทประมาณ 30-35oC ซงการเพมอณหภมจะไมเพมอตราการเกดกจกรรมของขบวนการทง 2 น สวนอณหภมของดน มผลตอการเจรญเตบโตของราก และมผลตอการดดน าและแรธาตอาหาร ถาอณหภมในดนต า การดดน าจะลดลง ตนพชจะเหยว นอกจากน กจกรรมของจลนทรยในดนในสภาพอณหภมของดนต า กจะลดลงดวย ท าใหไดอนทรยสารทเปนประโยชนตอพชนอยตามไปดวย ถาอณหภมในดนสงกวาปกตเพยงเลกนอย จะกระตนใหรากมการเจรญเตบโตยดยาวมาก แตหากอณหภมของรากสงกวาล าตน การเจรญเตบโตจะกลบชะงก

การตอบสนองตอแสงของ Phytochrome



การเปลยนแปลงของอณหภมในรอบวน เปนอณหภมกลางวนและอณหภมกลางคน มอทธพลตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของพชเชนกน โดยสวนใหญแลว อณหภมกลางคนจะมบทบาทตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของพชมากกวาอณหภมกลางวน ถาอณหภมกลางคนสงกวาอณหภมกลางวน การเจรญเตบโตและพฒนาการของพชจะลดลง การทอณหภมกลางคนต ากวาอณหภมกลางวน จะท าใหพชมการเจรญเตบโตและพฒนาการ ดกวาการทอณหภมกลางคนเทากบอณหภมกลางวน โดยทวไป อณหภมกลางคนทเหมาะสมมกต ากวาอณหภมกลางวนทเหมาะสม ประมาณ 10oC

อณหภม มบทบาทตอแทบทกขบวนการในพช เนองจากขบวนการตาง ๆ ทางชวเคม เกดขนได โดยกจกรรมของน ายอย ซงเปนโปรตนชนดหนง และกจกรรมของน ายอยจะขนกบระดบของอณหภมเปนอยางมาก ผลของอณหภมตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของพช ไดแก

1. อณหภมต า มผลตอการล าเลยงอาหาร ในสภาพอณหภมต า พชจะล าเลยงอาหารไดดกวา

2. อณหภมต า ลดการหายใจ เนองจากการเจรญเตบโต เปนผลสทธของขบวนการสงเคราะหแสงและการหายใจ ในสภาพอณหภมต า พชจะมการหายใจนอยลง การเผาผลาญอาหารทไดจากการสงเคราะหแสงจะลดลง

อทธพลของอณหภมตอกจกรรมของเอนไซม



ในพชหลายชนด อณหภมต าจะเปนตวชกน าใหพชเกดการออกดอก ซงพชพวกนจะตอง

ไดรบอณหภมต าชวงหนงจงจะออกดอกได นอกจากน อณหภมต ายงเปนตวกระตนใหพชบางชนดทมถนก าเนดในเขตอบอน (Temperate zone) สนสดการพกตวและสามารถแตกตาดอกตาใบ เขาสระยะการเจรญเตบโตในฤดใบไมผลได ซงพชพวกน จะตองการอณหภมต าในระยะเวลานานพอสมควรจงจะสนสดการพกตว

แมวาพชจะตอบสนองตออณหภมต าไดด แตอณหภมทต ามากจะมผลเสยตอพชเชนกนความเสยหายของอณหภมต ามากตอพช ไดแก

ทอณหภมเหนอจดเยอกแขง ต ากวา 10oC พชทมถนก าเนดในเขตรอน (Tropical zone) จะไมเจรญเตบโต และทชวงอณหภม 0-5 oC อาจท าใหพชพวกนตายได

ทอณหภมต ากวาจดเยอกแขง จะท าใหเกดผลกน าแขงภายในเนอเยอและอวยวะของพช และท าใหพชสญเสยน า ท าใหพชไดรบความเสยหาย

สวนทอณหภมสงมาก กกอความเสยหายใหพชเชนกน เชน การสญเสยประสทธภาพของคลอโรฟลล ใบไหม เปนตน

เอกสารอานประกอบ Salisbury, F. B. and C.W. Ross. 1991. Plant Physiology. 4th ed. Wadsworth Publishing

Company, Belmont, Calif. 682 p. Noggle, G. R. and G. J. Fritz. 1976. Introductory Plant Physiology. Prentice-Hall, Inc.,

Englewood Cliffs. 688 p.

Flower Biochemical

Compound change

Floral primordia

Differentiation and

Development

Vegetative primordia Induction

and Initiation

การงอกของเมลดและตนกลาพชใบเลยงเดยว (ขาวโพด)

ลกษณะทวไปของตนกลาพชใบเลยงเดยว

(ซาย) และพชใบเลยงค (ขวา)

ตาแหนงของการออกดอกของพช

การถายละออง

เกสร และการ

ปฏสนธของพช

สวนประกอบ

ภายนอกของเมลด

สวนประกอบ

ภายในของเมลด

รปแบบการเจรญของผลแบบ Sigmoid (ซาย) และ Double sigmoid (ขวา)

Documents

FACTORS AFFECTING PLANT GROWTH AND DEVELOPMENT - … Factors affecting G-D (note).pdf · โครงสร้างของสารควบคุมการเจริญและพัฒนาการของพืช