1 | P a g e

เอกสารประกอบการเสวนา‚ปฏรปการเรยนรสการศกษาเพอคนทงมวล‛ บทบาทของมหาวทยาลยกบการเรยนร

โครงการวจยและพฒนาเครอขายเชงพนทเพอหนนเสรมการพฒนาการเรยนร (Local Learning Enrichment Network: LLEN)

วนท 14 มนาคม 2555 ณ ศนยการประชมสถาบนวจยจฬาภรณ ___________________________________________

ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ไดรเรมโครงการวจยและพฒนาเครอขายเชงพนทเพอหนนเสรมการพฒนาการเรยนร (Local Learning Enrichment Network: LLEN) มวตถประสงคทจะระดมทรพยากรตางๆทมอยในพนทโดยมมหาวทยาลยซงเปนแหลงทมองคความรตางๆและมทรพยากรบคคลมาเปนแกนหลกในการบรหารจดการเครอขาย เพอยกระดบคณภาพการเรยนรของเดกและเยาวชนในจงหวด โดย สกว .ไดสนบสนนทนวจยด าเนนการในลกษณะช ดโครงการน ารองกบมหาวทยาลย 15 แหง ใน 15 จงหวด ไดแก 1) ลาปาง (มหาวทยาลยราชภฏล าปาง ) 2) เชยงราย (มหาวทยาลยแมฟาหลวง ) 3) เชยงใหม (มหาวทยาลยเชยงใหม ) 4) พษณโลก (มหาวทยาลยนเรศวร ) 5) กาแพงเพชร (มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ) 6) สมทรสงคราม (มหาวทยาลยมหดล ) 7)เพชรบร (มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร) 8) ฉะเชงเทรา (มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร ) 9) อบลราชธาน (มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน) 10) นครราชสมา (มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ) 11) ขอนแกน (มหาวทยาลยขอนแกน ) 12) มหาสารคาม (มหาวทยาลยมหาสารคาม ) 13) พทลง (มหาวทยาลยทกษณ )14) นครศรธรรมราช(มหาวทยาลยวลยลกษณ ) และ 15) สราษฎรธาน (มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน ) เรมด าเนนงานมาตงแตป 2552 ซงโครงการนมระยะเวลาด าเนนการ 2 ปครง

ในโครงการแตละจงหวด มหาวทยาลยมทมวจยซงมาจากคณะตางๆ โดยในขนแรกท าการศกษาสถานการณปญหาคณภาพของเดกนกเรยนในโรงเรยนเปาหมาย (ราว 20-40โรง) ในจงหวดทมหาวทยาลยนนตงอย รวมทงศกษาทนเดมและทรพยากรทมอยในพนท (เชน โครงการพฒนา คณภาพการเรยนการสอน หนวยงานทเขามาสนบสนน แหลงเรยนรและผรในพนท เปนตน ) โดยหาแนวทางพฒนาการเรยนการสอนทสอดคลองกบบรบทของพนท อกทงความสามารถและความถนดของมหาวทยาลย ตลอดจนประสานบคลากรและหนวยงานในทองถนเพอขยายฐานทนทจะเขา มารวมพฒนา เชน โรงเรยนทเขมแขงอยแลวในจงหวด องคกรปกครองสวนทองถน ภาคเอกชนในจงหวด เปนตน การด าเนนงานในแตละจงหวด โครงการจะเลอกปญหา หรอความตองการในการพฒนาคณภาพของคร /โรงเรยน หรอตามแนวโนมความตองการของบรบทในจงหวด จดแขงหรอ ความถนดของพนททน าไปสเปาหมายในการยกระดบคณภาพการเรยนรของเดกและเยาวชน

โครงการน ารองในจงหวดก าแพงเพชรมทมวจยของสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฎก าแพงเพชรรบผดชอบ รวมกบเครอขายโรงเรยน 20 แหง โดยโครงการไดเลอกการพฒนาการเรยนการสอนวทยาศาสตรเปนแกนสาระ ทงนเพอยกระดบคณภาพการเรยนวทยาศาตรระดบมธยมศกษาของ

2 | P a g e

สถานศกษา อกทงแกปญหาจ านวนนกเรยนชนมธยมทเรยนสายวทยาศาสตรมแนวโนมลดลง รวมถงนกเรยนเรยนตอสายวทยาศาสตรในจงหวดลดลงทงๆทมต าแหนงงานรออย โดยโครงก ารไดสนบสนนเครอขายครวทยาศาสตรจ านวนประมาณ 40 คน ใหไดรวมแลกเปลยนเรยนร รวมกนพฒนาวธการเรยนการสอนโดยเฉพาะในรปแบบของโครงงาน ตลอดจนสงเสรมใหมแบงปนใชทรพยากรรวมกน สองปทผานมาไดเหนผลจากจ านวนผเรยนตอสายวทยาศาสตรในจงหวดเพ มขน ครวทยาศาสตรไดปรบเปลยนวธจดการเรยนการสอนและมขดความสามารถสงขน และมผลลพธจากการเรยนการสอนในโรงเรยนเครอขายดขนทงจ านวนและคณภาพ

โครงการน ารองจงหวดเพชรบรมทมวจยของคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฎเพชรบรรบผดชอบ โครงการไดเลอกพฒนาโดยน าองคความรทองถนในดานชางศลปแขนงตางๆของจงหวดมาเปนแกนสาระบรณาการเขากบการเรยนการสอนวชาตางๆตามหลกสตร โดยมกลมนกเรยนระดบประถมศกษาของโรงเรยน 24 โรงเรยนเปนกลมเปาหมาย มครชางจาก 8 สกลชาง เขารวมกจกรรมปนวท ยากร สวนคณะนกวจยและคณะครรวมกนถอดรหสสสาระการเรยนการสอนในสาระตางๆ เชนวทยาศาสตร คณตศาตร และการงานอาชพ ฯลฯ โดยจดการเรยนการสอนในรปของโครงงาน ซงนกเรยนจะเรยนรแบบบรณาการอยางตอเนองตงแตระดบชน ป .4 ถง ป .6 โดยมชนเรยนสป ดาหละหนงวนจ านวน 16 สปดาห ในโครงการนมภาคเครอขายทเขารวมมอในการพฒนาคณภาพการเรยนรอยางหลากหลาย นอกเหนอจากครภมปญญาดงกลาว ไดแก ฝายปกครอง องคการบรหารสวนต าบล และวด หลงจากด าเนนงานมาสองป โรงเรยนขนาดเลกทเขารวมสา มารถรวมกนจดการเรยนการสอน จดตารางเวลาเรยนรวมกน และรวมจดการใชทรพยากรทองถน (เชน คร ยานพาหนะ สถานทเรยน ) ซงเปนรปแบบหนงในการบรหารจดการร .ร.ขนาดเลก สวนนกเรยนในร .ร.ขนาดเลก มความสขกบการเรยนรและสนใจในการเรยนมากขน ไดมเจตคตทดตอศลปะชางอนเปนเอกลกษณของเพชรบรและมประสบการณจรงในงานชางฝมอขนตน การทางานรวมของ ‘สสส.’ และ ‘สสค.’

ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) โดยส านกสนบสนนสขภาวะเดก เยาวชน และครอบครว (ส านก 4) รวมกบส านกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค .) เลงเหนความส าคญของการพฒนาคณภาพคร และการยกระดบคณภาพการเรยนรของเดกและเยาวชน“มหาวทยาลย ” เปนอกหนวยงานหนงในการประสานความรวมมอจากทกภาคสวน ในการระดมทรพยากรทองถนใหเกดความ รวมมอเพอยกระดบคณภาพการเรยนรของเดกและเยาวชนส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว) ไดสนบสนนโครงการวจยและพฒนาเครอขายเชงพนทเพอหนนเสรมการพฒนาการเรยนร หรอ Local Learning Enrichment Network (LLEN) นบเปนอกหนงตวอยางทเปดโอกาสใ หนกวชาการ ทองถนและหนวยงาน /บคคลทเกยวของ ไดรวมมอกน สรางเปนเครอขายท างาน เสนอแนะแนวทางการบรหารจดการเครอขายเพอระดมทรพยากรในทองถนและขอคดเหนอนเปนประโยชน ในการทจะน าไปพฒนาและสรางสงคมแหงการเรยนรของตอไป

3 | P a g e

โครงการวจยและพฒนาเครอขายหนนเสรมคณภาพการเรยนรดานวทยาศาสตร ของเดกและเยาวชนในพนทจงหวดกาแพงเพชร

เรยบเรยงโดย กนกวรรณ กลนณศกด

คลปมเดกกาแพงเพชร : เมอเรยนวทย แลวไมฮต ไมโดน!

เพอยกระดบคณภาพการเรยนวทยาศาสตรระดบมธยมศกษาของสถานศกษา โดยเฉพาะปญหาจ านวนนกเรยนตอสายวทยาศาสตรในจงหวดทลดลงทงๆทมต าแหนงรออย โครงการวจยและพฒนาเครอขายเชงพนทเพอหนนเสรมการพฒนาการเรยนร หรอ Local Learning Enrichment Network (LLEN) ภายใตการสนบสนนของ ส านกกองทนสนบสนนการวจย หรอ สกว.จงชวนใหทมวจยของสถาบนวจย และพฒนา มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร รวมกบเครอขายโรงเรยน 20 แหงในจงหวดก าแพงเพชร พฒนาหองเรยน“วทยาศาสตร” ดวยการสรางเครอขาย “ครวทยเพอศษย ” รวมกนสรางพฒนาวธการเรยนผาน “โครงงาน” ท าใหครวทยาศาสตรไดปรบเปลยนวธจดการเรยนการสอน ยงผลใหโรงเรยนในเครอขายมผลลพธการสอนทมคณภาพยงขน

โรงเรยนบานทรงธรรม โรงเรยนบอแกววทยา และโรงเรยนก าแพงเพชรพทยาคม ในจงหวดก าแพงเพชร จงเ ปนเพยงตวอยางของโรงเรยนทไดรบความชวยเหลอและสนบสนนจากพใหญอยาง “มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร จ .ก าแพงเพชร ” เพอเปนแกนกลางในการขบเคลอนและกระตนใหเกดกระบวนทศนในการจดการเรยนรใหม ทท าใหเกดการเปลยนแปลงทง “คร” และ “ศษย”

จดเปลยนสาคญ: You’ll never walk alone! จาก “คร” ตวนอย ส “เครอขายเพอนคร” เขมแขง

“เมออยากใหครสอนด ครตองดมคณภาพ เปนเรองตรงไปตรงมา ”ผศ . รตนา รกการ อธการบดมหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชรเลาใหฟงถงนโยบายในการชวยเหลอโรงเรยนในเคร อขายทเนนย าวา ตองเรมนบหนงทคร จนเปนทมาของการสรางเครอขาย “ครวทยเพอลกศษย ”เพราะตองการแกปญหาการขาดแคลนบคลากรดานวทยาศาสตรในจงหวดก าแพงเพชร

“ท าอยางไรไมใหรสกวา ครตองมภาระเพมขนหรอท างานอยคนเดยว แตอยากใหเปนเค รอขายทน าผลงานมาแลกเปลยน เพอชวยกระตนการท างานของเพอนคร มการทดลองและใชกลยทธสรางความทาทายกบครใหฝกคดตงค าถาม และอดทนทจะไมอธบาย เพอใหเกดกระบวนการเรยนการสอนใหมทเปนนวตกรรม“เลกเฉลยคาตอบ” แตใหชวยกนคดกนตอ จากงานทไดปฏบตรวมกน

โครงการ LLEN จงเนนหลกการเปลยนแปลง 3 ขอใหญดวยการเปลยนสถานะ “คร” ใหเปน “นกเรยน ” อกครง ผานการปรบกระบวนทศน 1.การเรยนรเพอพฒนาคณภาพคร 2.พฒนาเครอขายเพอนคร และ3.การเรยนรผานการประเมนรวมกนทกครง (After Action Review: AAR) อยางตอเนอง ทกเดอน

4 | P a g e

“แม LLEN จะรเรมจากสกว . แตมหาวทยาลยเปนตวสงเสรมประสานตอ ซงตรงกบความตองการของชาตในการพฒนาศกยภาพ มหาวทยาลยแทบไมไดเหนอยยาก แตเรามนาใจไปชวยประคบประคองโรงเรยนเครอขาย”

ทาไมตองเปนวทยาศาสตร?

ผศ.ดร.เรขา อรญวงศ ผอ านวยการส านกวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชรกลาววา วทยาศาสตรเปนตวยกระดบการศกษา ซงเปนปจจยในการพฒนาคณภาพชวต แตเนองจากมครผสอนทไมเพยงพอ และไมมความเชยวชาญ การเรยนการสอนในห องจงอาจนาเบอ จนอาจเปนหนงในสาเหตทท าใหเมอ 5 ปทแลว มนกศกษาทเลอกเรยนสายครโปรแกรมวทยาศาสตรตอในมหาวทยาลยเพยง 12 คน และมเพยง 6 คนเทานนทเรยนจบ ทงทมอตราการจางมากโรงเรยนในพนทยงขาดแคลนครวทยาศาสตร แตเดกไมเรยนเพราะวทยาศาสตรอาจไมตอบโจทยการเรยนรทองถน การเรยนรวทยาศาสตรของนกเรยนและของครวทยาศาสตรประจ าการจ าเปนตองพฒนาตอเนอง ครเรยนรจากการปฏบตเพอใหเขาใจวานกเรยนเรยนรวทยาศาสตรอยางไร การพฒนาครประจ าการใหพฒนา ตอเนองจงตองเรยนรจากการปฏบตควบคกบการดงความรในตวมาแลกเปลยนและตอยอดในบรบทจรงของครและนกเรยนทครสอน การเรยนรภายในตวครโดยครคดไดและกลาสรางสรรคเปนเงอนไขส าคญทจะท าใหครยกระดบการเรยนรของนกเรยนไดกระบวนการหนนเสรมก ารเรยนรของครตองกระตนใหครคดวเคราะหบทเรยนรของตน เทคนค AAR ใชไดผลในการกระตนใหครทบทวนบทเรยนรของตนและน าไปใชจรงครตองทนตอการเปลยนแปลงพฒนาดานการเรยนรและการประเมนผลทางวทยาศาสตร กจกรรมพฒนาครจงน าแนวขอสอบ PISA มาใหครปฏบตการคด ตอบและอธบายเหตผลในการตดสนใจตอบเมอ AAR แลวครบางคนออกขอสอบแนว PISA ใชในการอธบายเหตผลมากขน

5 | P a g e

“แรกๆนกโกรธเดกและโกรธตวเองดวยวา เราคงสอนไมด เลยเปลยนเปนท าโจทยองสถานการณ ใหวเคราะหตามหลกเศรษฐศาสตรกมเสยงสะทอนบอกวา “สนก”จงศกษาการออกขอสอบวเคราะหแบบ PISA ซงกลายมาเปนทกษะหลกทใชยอนกลบมาพฒนาบทเรยนในหองเรยน เพมพนประสบการณทกษะการท าสอบ จากแตกอนเดกไมเรยนวทยาศาสตรเพราะรสกวา “ยาก”มหาวทยาลยเองจงพบกบปญหา ทวาแมจะมผสอน แตไมมผเรยน”

การกลบไปคลปมสาเหตของเดกทไมเลอกเรยนวทยาศาสตรตงแตในโรงเรยนจงชวยแกปญหาขาดบคลากรทสงตอมายงมหาวทยาลยดวยซงจะจงเปนจงหวะเหมาะทมหาวทยาลยจะเขามาชวยเตมเตมชองวางทหายไป ผานการจดกจกรรมเครอขายครวทยเพอศษยอยางตอเน อง เพอใหเกดการพฒนาคณภาพคร กอนจะสงผลไปยงการยกระดบคณภาพนกเรยนฉะนนตวคร ตองพฒนาตวเอง ดานผบรหาร กตองสนบสนน ดานพเลยงกตองกระตนรอลนชวยเหลอโรงเรยนเครอขายแมจะมอปสรรคเรองเวลา ตวคร แตมหาวทยาลยจะเปนแกนกลางคอยชวยในการประสานเชอมงานทกภาคสวนเพอขบเคลอนการศกษาของคนในทองถน

ความสาคญของ “รฐบาลนอย” กบการศกษาในทองถน

“เมอทองถนขาดอะไร เราจะผลตให ”ผศ. รตนา รกการ กลาวถงการศกษาทตองเชอมโยง

กบทองถน จงเปนเรองจ าเปนทมหาวทยาลยควรจะผลตบคลากรใหตรงกบความตองการของเศรษฐกจใน

พนท หากสอสารกบทองถนใหเกดการขบเคลอน “การเรยนร” ทตรงตามความตอง เมอนกศกษาจบไปก

ไมตองยายถนฐาน แตกลบไปชวยงานในพนท

ขณะเดยวกนกตองมการประสานกบหนวยงานทองถนเพอท าความเขาใจถงความส าคญในเรอง

การศกษา วาเปนสงจ าเปนในการพฒนาคณภาพชวตทยงยน “เพราะการศกษาไมใชการสราง ถนน

หนทางหรออาคาร สงกอสรางเทานน แตครทนสรางคน สรางคณภ าพใหคนในทองถน ซงเปน

เปาหมายในการปฏรปการศกษาทยงยน”

ผลสมฤทธทชดเจน “ครกระตอรอรนในการเรยนการสอน นกเรยนสนกกบการเรยน”

o สรนนท พนธสมบรณ วาท “ครสอนด” ชววทยา...โรงเรยนบอแกววทยา

“การเปลยนแปลงทเหนไดชดเจนในรอบ 2 ปทเขาโครงการ LLEN ซงมมหาวทยาลยเปนพเลยงกคอ การเปลยนแปลงจากตวเอง จากทเคยคนควาขอมลตวคนเดยว ในหนงสอ ในเวบไซต แตเมอไดเวรคชอปกบเพอนครตางโรงเรยนท าใหมหวขอในการแลกเปลยนพดคยทแตกตางกนในทกสปดาห แลวใชเครอขา ยครไวเชอมตองานของกนและกน ท าใหครกระตอรอรนทจะอยากจะไปสอนเดก จากสงทไดเรยนรมาใหม ทาใหลกษณะการเรยนการสอนสนกขน มวธทาสอมากขน ชวยปรบกระบวนทศนคนทางาน เกดการทางานรวมกน แมใชรปแบบการสอนเหมอนเดมแตเปลยนกระบวนการสอน

6 | P a g e

o ด.ช.อภชย บตรด นกเรยนมธยมศกษาปท 2กบโครงการ “อาหารปลาสมนไพร ”โรงเรยน

กาแพงเพชรวทยาคม

“ผมชอบเรยนวทยาศาสตร แตเดยวนการเรยนสอนทาใหผมรสกสนกมากขน เมอเชอมโยงวทยาศาสตรกบสงรอบตว เลยท าใหผมกบเพอนๆสนกคดและทดลองอะไรใหมๆไดมากขน ยงพอเราไดเปนคนลงมอท าดวยตวเอง ทาใหเขาใจแบบเหตผลทเชอมโยงกบในตารา ทาใหผมเขาใจวา วทยาศาสตรสอนใหเรารวา เราสามารถพฒนาหลายสงหลายอยางรอบตวเร า อยางอาหารปลา ถาใชสารกนบดไวในอาหารปลา ปลาอาจจะเปนปวยตาย น ากจะเนา แตถาเราเปลยนเปนแนวสมนไพร ถงจะเนาเสยไปกไมมสารเคม สารกนบดแลวพอเนาเปอยกท าใหเกดแพลงตอนขนมาแทนเปนอาหารปลาท าใหไมเปนมลพษกบสงแวดลอม”

o นกศกษาเขาเรยนตอมรภ.กาแพงเพชร คณะวทยาศาสตรสงขนเปน 2 เทาตว

จากเดมต าแหนงงานทรองรบผทมวฒการศกษา “ครศาสตรบณฑตเอกวทยาศาสตร ”เหลอลนหลาม เพราะแมจะมหองเรยนและเครองมอททนสมยแตไมมคนสมครเรยน แตภายใน 5 ปหลงจากการทมโครงการ LLEN มเดกสมครเรยนวทยาศาสตรเพมจาก 12 คนในป 2550 เปนง80 คนในป 2554 ซงนบเปนจ านวนครวทยาศาสตรรนใหมเพมขนมา 2 เทาตวจากป2554 “ในชวง 1-2 ป ทผานมามนกศกษามาสมครเขาศกษาในสาขาครศาสตรวชาเอกวทยาศาสตรเปนจ านวนมากจากเดมในรอบหลายปทผานมา ทม ผสนใจนอย ทงนนอกจากเกดจากกระแสความตองการศกษาในสายครเพราะมอตราขาราชการรองรบเปนจ านวนมาก แลวสวนหนงนาจะเปนผลมาจากเยาวชนมความรความเขาใจและมความรกในวชาวทยาศาสตรมากขน จากการปรบเปลยนวธการจดการเรยนการสอนของครอนเนองมาจากโครงการ LLEN”

“ครเปลยนวธคด และพฒนากระบวนการสอน และกจกรรมท าใหครมคณภาพทสงขนเกดโครงการวทยาศาสตรทเพมขน ผลการเรยนทดขน ทงในแงจ านวนและคณภาพ เพราะครกลาทจะออกแบบการเรยนรปแบบใหม ท าใหเกดการพฒนาทชดเจน ขณะทการสรางเครอข ายและขยายโอกาสในการแลกเปลยนการจดกระบวนการพฒนาคณภาพครและนกเรยนทดขน ประเดนสาคญทสดอาจจะอยทเดกมใจรกทอยากจะเรยนวทยาศาสตร เพราะมการปรบหลกสตรกระบวนการสอนทสนกมากขน และตอบโจทยเดกจบไปไมมงานทา ใหไดมโอกาสกลบไปพฒนาคณภาพชวตและสรางความยงยนในทองถน ”ผศ. รตนา รกการ อธการบดมหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชรสรปทงทาย

7 | P a g e

โครงการพฒนาเครอขายทองถนโดยใชทนในพนทเพอหนนเสรมการเรยนร ของนกเรยนในโรงเรยนขนาดเลก จงหวดเพชรบร

เรยบเรยงโดย จตภสร จระโชตอนนต

กวาทศวรรษทผานมานโยบายการยบโรงเรยนขนาดเลก เพอยกระดบคณภาพและมาตรฐานการศกษา กลายเปนหวขออภปรายอยางกวางขวาง ในขณะทสภาพปจจบนทโรงเรยนขนาดเลก มปญหามากมายหลายประการ ไมวาจะเปนเรองการขาดแคลนบคลากร ครไมครบชน ขาดครช านาญการเฉพาะดาน ขาดแคลนวสดสอ อปกรณการเรยน การสอน ครภณฑทส าคญจ าเปน เปนตน อยางไรกดการจดการโรงเรยนขนาดเลกอาจไมใชการยบโรงเรยนโรงเรยนขนาดเลกอาจเปนทางออกทเหมาะสมส าหรบโรงเร ยนจ านวนหนง โครงการ LLEN ทรเรมโดยส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) เปนตวอยางหนงของการวจยเชงพฒนาระบบบรหารจดการโรงเรยนขนาดเลก โดยมวตถประสงคทจะระดมทรพยากรตางๆ ทมอยในพนทมมหาวทยาลยซงเปนแหลงทมองคความรตางๆ และ มทรพยากรบคคลมาเปนแกนหลกในการบรหารจดการเครอขาย เพอยกระดบคณภาพการเรยนรของเดกและเยาวชน ซง การจดระบบบรหารจดการอาจเปนอกทางออกทเหมาะสมในการยกระดบคณภาพของโรงเรยนขนาดเลกอกจ านวนหนง ปญหาโรงเรยนขนาดเลกในจงหวดเพชรบรมจ านวนท งสน 72 โรงเรยน สภาพปญหา อาท ไมผานการรบรองของ สมศ. จ านวน 34 โรง ครไมครบหองเรยนจ านวน 42 โรง คะแนนการทดสอบระดบชาตของชนประถมศกษาปท 3 คะแนน NT ต ากวาคาคะแนนของ สพฐ . ดงน วชาภาษาไทยรวม 26 โรงเรยน คดเปนรอยละ 18.90 วชาคณตศาสตรจ านวน 2 โรงเรยน คดเปนรอยละ 15.3 และในระดบชนประถมศกษาปท 6 คะแนน NT ต ากวาคาเฉลยของ สพฐ. ดงน วชาภาษาไทยรวม 59 โรงเรยน คดเปนรอยละ 43.06 วชาคณตศาสตรจ านวน 57 โรงเรยน คดเปนรอยละ 41.60 และวชาวทยาศาสตร จ านวน 60 โรงเรยน คดเปนรอยละ 43.80 (ส านกงานเขตพนทการศกษาเพชรบร เขต 1, 2552 : 20-25)

ผนกกาลง สรางเครอขาย รวมแกไขปญหาโรงเรยนขนาดเลก

มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร และมหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตสารสนเทศเพชรบร ไดตระหนกถงภารกจทตองการจ าเปนอยางยง ในการแกปญหาในการจดการเรยนการสอนของโรงเรยนขนาดเลกในจงหวดเพชรบร ทงนเพอเปนการเตรยมความพรอมทางดานคณภาพของตวนกเรยน อนจ ะเปนปจจยน าเขาของมหาวทยาลยทงสองแหงในอนาคต ซงถาการศกษาขนพนฐานของนกเรยนของตนเองมมาตรฐานแลว การทจะพฒนาบณฑตของมหาวทยาลยจากฐานของเดกเหลานจะเปนไปอยางด ดวยการนมหาวทยาลยทงสองแหงจงผนกก าลงกน และสรางเครอขายกบหนวยง านตาง ๆ ซงประกอบดวย องคการปกครองสวนทองถน โดยเฉพาะองคการบรหารสวนต าบล ซงเปนผทเกยวของกบท าเลทตงของโรงเรยนเหลานโดยตรง กลมสกลชางเมองเพชร องคการบรหารสวนจงหวด (อบจ .) ส านกงานเขตพนทการศกษา องคกรเอกชนรฐวสาหกจ และภาค อน ๆ ทเกยวของ เครอขายผปกครอง เครอขายคร เครอขายทางศาสนา และแหลงเรยนรตาง ๆในชมชน ซงองคประกอบเหลานเปรยบเสมอนทนในพนท ทมความส าคญยงในการน าบรณาการรวมกบการเรยนการสอนเพอชวยในการหนนเสรมการเรยนรของนกเรยน

8 | P a g e

สกลชางเมองเพชร ภมปญญาทองถนเพอยกระดบคณภาพการเรยนร

ดร. สมาล พงศตยะไพบลย หวหนาโครงการวจยเลอกพฒนาโครงการโดยน าองคความรทองถน คอ “สกลชางเมองเพชร” ทงหมด 8 งาน ดงน 1) งานปนปน 2) งานลายรดน า 3) งานตอกกระดาษ 4) งานแทงหยวก 5) งานแกะสลกไม 6) งานปนหวสตว 7) งานลงรกปดทอง 8) งานจ าหลกหนงใหญ โดยสรางแผนการเรยนการสอนขนใหม โดยใชงานสกลชางเมองเพชรทง 8 งานนเปนเนอหาในการบรณาการเขากบสาระหลกทง 4 สาระ แบงเปน สาระคณตศาสตร สาระวทยาศาสตร สาระภาษาองกฤษ และสาระภาษาไทย และน าแกนสาระบรณาการเขากบการเรยนการสอนวชาตางๆ ตามหลกสตร เชน ค านวณสดสวน รอยละสวนผสมปนปน ในวชาคณตศาสตร การทดลองสารทดแทนในสวนผ สมการลงรกปดทองในวชาวทยาศาสตร และการบรรยายวธการชางดวยภาษาองกฤษ เปนตน มครชางจาก 8 สกลชาง เขารวมกจกรรมปนวทยากร โดยจดการเรยนการสอนในรปของโครงงาน นกเรยนตงแตระดบชน ป .4 ถง ป.6 จะไดเรยนรแบบบรณาการอยางตอเนองสปดาหละหนงวน 16 สปดาห/ภาคเรยน

การด าเนนโครงการดงกลาวนนนอกจากจะชวย ยกระดบคณภาพของนกเรยนดานทกษะการเรยนร แลว ยงเปนการแกปญหาการขาดแคลนครผสอน โดยโรงเรยนขนาดเลกสามารถรวมตวเปนเครอขายรวมกนจดการเรยนการสอน จดตารางเวลาเรยนรวมกน นกเรยนในโรงเรยนขนาดเลกกมความสขกบการเรยนรและสนใจในการเรยนมากขน รวมถงมเจตคตทดตอศลปะชางอนเปนเ อกลกษณของเพชรบร และมประสบการณจรงในงานชางฝมอขนตน ทส าคญคอ การมสวนรวมขององคการบรหารสวนตาบลเปนแรงสนบสนน ทส าคญ และรวมจดการโดยใชทรพยากรของทองถนสนบสนนเรองการศกษาใหกบโรงเรยนในทองถน เชน เพมครอตราจาง สนบสนนยานพาหนะในการรบสงนกเรยน ใชงบประมาณของทองถนในการปรบปรงสถานทเรยน เปนตน บรณาการสอน บรณาการบคลากร ทางรอดโรงเรยนขนาดเลก

โรงเรยนวดเพรยง ซงเปนโรงเรยนขนาดเลก คอ ตวอยางของความส าเรจทเกดขน โดยมองคการบรหารสวนต าบลโพรไรหวาน และวดรวมสนบสนน เรองการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

สมนก ปานชกลบ ครโรงเรยนวดเพรยง กลาวถงความส าเรจหลงจากทโรงเรยนไดด าเนนงานมา 2 ป วา “โรงเรยนวดเพรยงนกเรยนมจ านวนมากขนจาก 28 คนเปน 46 คน รวมถงโรงเรยนขนาดเลกอนๆ ทเขารวมเปนเครอขายกมแนวโนมจ านวนนกเรยนทเพมขนเชนกน ผลลพธทเกดขน นอกจากคณภาพการเรยนรดงกลาวแลว พบวา นอกจากเดกนกเรยนจะไดเรยนรความร วชาชางภมปญญาเมองเพชร และสาระวชาสามญทแทรกอยแลว

ในสวนของครผสอนเองการจดการเรยนการสอนลกษณะน ถอเปนการแลกเปลยนองคความรระหวางครในแตละโรงเรยนเครอขายอกดวย ทส าคญการเกดเครอขายครชวยแกปญหา โรงเรยนขนาดเลกทบางครงขาดทงในแงของบคลากร และองคความรในบางวชา โดยใชแนวทางแกปญหา คอ โรงเรยนขนาดใหญ เชน โรงเรยนวดดอนไกเตย เปนแมแบบ และเปนพเลยงใหโรงเรยนขนาดเลก อนๆ เปนตน อกสงหนง

9 | P a g e

ทส าคญ ซงนบเปนผลพลอยไดหลงจากได มการจดระบบการเรยนการสอนโดยใชวชาชางมาเปนสวนหนงของหลกสตรคอการน าไปสการสรางนวตกรรมทางการศกษาการเรยนรใหมๆ

นอกจากนในสวนของครสกลชางเอง ถอวาการไดมาสอนเดกนกเรยน /ดวยความชางคดชางสงสยของเดกท าใหเดกเกดการตงค าถามในสงทเรยน แลวน าไปทดลองเอง /จนเกดการคนพบองคความรใหมๆ เชน การคนพบวธการท า น ายาง และกาว โดยใชวดถดบทหาไดจากในทองถน /ในสวนของครช านาญการเอง กไดน าความรทไดจากครชาง ถอดออกมาน าเสนอในรปแบบของต าราเรยน

จากการด าเนนการพฒนาเครอขายในทองถนโ ดยใชทนในพนทเพอหนนเสรมการเรยนรของนกเรยนในโรงเรยนขนาดเลกจงหวดเพชรบร พบวา เครอขายทมความเขมแขงในชวงระยะเวลาด าเนนการวจย ประกอบดวย ครสกลชางเมองเพชร รองลงมา คอ เครอขายครโรงเรยนขนาดเลก ซงคณะผวจยไดทดลองกระบวนการพฒ นาศกยภาพครในโรงเรยนขนาดเลกโดยใชเทคนคเพอนครรวมเรยนรวมพฒนา (CRLT : Co-reflective Learning Teacher) เทคนคทพฒนาขนนน คณะผวจยน ามาใชเพอพฒนาศกยภาพเครอขายของครในโรงเรยนขนาดเลกใหมความยงยน และมความสามารถในการจดการเรยนรแบบบ รณาการตอไปได เพราะครในโรงเรยนขนาดเลกเปนปจจยทส าคญในการหนนเสรมการเรยนรของนกเรยนในโรงเรยนขนาดเลก ครและเพอนครควรมความสามารถในการจดการเรยนการสอน กระบวนการของเทคนคเพอนครรวมเรยนรวมพฒนา (CRLT) ดงแสดงในภาพ

ทดลองสอน

การสรางประสบการณใหม

การสงเกตและสะทอนความคด

การพฒนามโนทศนใหม

10 | P a g e

กระบวนการของเทคนคเพอนครรวมเรยนรวมพฒนา (CRLT : Co-reflective Learning Teacher) แสดงใหเหนถงการเชอมโยงทชดเจนของกระบวนการในการสงเสรมศกยภาพครในโรงเรยนขนาดเลกโดยใชเทคนคเพอนครรวมเรยนรวมพฒนา แสดงถงการพฒนาควรมเครอขายทดหรอเพอนครทดทชวยเหลอกนตงแตการวางแผนการจดการเรยนการสอนโดยใชแผนการจดการเรยนร ทบรณาการจากงานสกลชางเมองเพชรกบสาระวชาหลกทง 4 วชา คอ คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาไทย และภาษาองกฤษ จากนนเพอนครเขารวมเรยนพรอมกบนกเรยน สงเกตวธการสอน เมอสนสดการสอน มการสะทอนความคดซงกนและกนในลกษณะการสอสารสองทาง จนตกผล กของความคดไดแนวคดใหมระหวางครและเพอนครในการทจะทดลองสอนครงตอไป กระบวนการของเทคนคเพอนครรวมเรยนรวมพฒนามไดท าแคครงเดยว แตครและเพอนครมการจดการเรยนการสอนรวมกนอยางตอเนอง สามารถพฒนาเปนกระบวนการเรยนรดานการวจยในชนเร ยนใหกบครและเพอนครไดการพฒนาศกยภาพครในโรงเรยนขนาดเลก ถาด าเนนตามกระบวนการของเทคนค CRLT อยางตอเนอง สงผลใหเครอขายครในโรงเรยนขนาดเลกมความเขมแขงและมความยงยนตอไป

นบวาเปนตวอยางหนงของการฏรปการศกษา โดยใชทน และภมปญญาในทองถนเปนตวตง ใช

การมสวนรวมของหนวยงานทเกยวของทกภาคสวนเปนตวขบเคลอน โดยเฉพาะการสรางเครอขาย และ

แลกเปลยนองคความรระหวางครแตละโรงเรยนสงเหลานนอกจากจะมสวนช วยการแกปญหาการเรยนการ

สอนในโรงเรยนขนาดเลกแลว ยงถอเปนมตใหมของการพฒนา และจดหลกสตรการเรยนการสอน ทใหทง

วชาการเรยนสายสามญ และวชาชางภมปญญา ซงนบวนจะคอยๆหายสญไปจากสงคม ไดเขาถงเดกรน

ใหม และพฒนาควบคกนตอไป

11 | P a g e

ประวตวทยากร ผชวยศาสตราจารย ดร.เรขา นามสกล อรญวงศ ตาแหนงปจจบน ผอ านวยการสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ประวตการศกษา ปรญญาเอก ครศาสตรดษฎบณฑต สาขา/วชาเอก หลกสตรและการสอน จฬาลงกรณมหาวทยาลย ปรญญาโท ครศาสตรมหาบณฑต สาขา/วชาเอก การศกษาวทยาศาสตร จฬาลงกรณ ปรญญาตร ครศาสตรบณฑต สาขา/วชาเอก การมธยมศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย ตวอยางผลงานวจย

เรองการพฒนาองคกรแหงการเรยนรของคณะครศาสตร สถาบนวจยและพฒนา (พ.ศ.2541) ผวจย

เรองการวจยปฏบตการในโครงการปฏรปการเรยนรเพอพฒนาคณภาพผเรยน : กรณศกษา 5 โรงเรยน (พ.ศ.2545) ผวจย

เรองวจยและพฒนาระบบบรหารจดการคณภาพงานวจย (พ.ศ2548) หวหนาโครงการ เรองการพฒนากระบวนการพฒนาครในดานการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาทกษะการคดของ

นกเรยน (พ.ศ.2548) หวหนาโครงการ เรองการวจยและพฒนาระบบบรหารจดการงานวจยมหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร เพอการพฒนา

จงหวดก าแพงเพชร หวหนาโครงการ โครงการการศกษาส ารวจโครงการและทนในพนทในการสรางเครอขายสนบสนนการพฒนาการเรยนรของเดกและเยาวชนในพนทจงหวดก าแพงเพชร

ดร.สมาล พงศตยะไพบลย ตาแหนงปจจบน

1) รองคณบดฝายวชาการ คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร 2) ประธานสาขาวชาจตวทยาและการแนะแนว คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร

ประวตการศกษา ปรญญาเอก ครศาสตรดษฎบณฑต (จตวทยาการศกษา) จฬาลงกรณมหาวทยาลย วฒปรญญาโท ศกษาศาสตรมหาบณฑต (ศษ.ม.) จตวทยาการศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร วฒปรญญาตร การศกษาบณฑต (กศ.บ.) ภาษาองกฤษ (เกยรตนยม) มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒบางแสน ตวอยางงานวจย

การวจยและพฒนายทธศาสตรการบรหารแบบหลอมรวมเพอน าไปสการปฏรปการเรยนรของสถานศกษาตนแบบ สถานศกษาเครอขาย และสถานศกษานอกเครอขาย (หวหนาโครงการวจย)

การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอเสรมสรางศกยภาพและโอกาสของคนจนในการแกไขปญหาความยากจนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการวจยในระดบบณฑตศกษา (หวหนาโครงการวจย)

12 | P a g e

การพฒนาความเขมแขงของระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาเพชรบร

การศกษาส ารวจโครงการและทนในพนทในการสรางเครอขายสนบสนนการพฒนา การเรยนรของเดกและเยาวชนในพนทจงหวดเพชรบร (LLEN) (หวหนาโครงการวจย)