Upload
tariel-putkaradze
View
135
Download
16
Embed Size (px)
Citation preview
prof. tariel futkaraZe
batoni fevzi Celebi saqarTveloSi:
sixaruli, patrulis jarima, anCisxatis siuprizi da bednierebis perspeqtiva...
batoni fevzi Celebis (CelebaZis) winaprebi ruseTis imperiam aiZula, TurqeTSi
wasuliyvnen sacxovreblad. es iyo 130 wlis win. fevzi daibada stambulTan axlos, qalaq
duzjeSi 1969 wels. misi ganaTlebuli saojaxo da samegobro wre bevri ramiTaa
gamorCeuli: akademiur Turqurlenovan ganaTlebasTan erTad maT qarTulenovani
TviTganaTlebac aqvT. Tavad fevzim ena qarTulad aidga da Turquli skolaSi iswavla.
dRes batoni fevzi Celebi cnobili moRvawea; igi Turqulenovan da inglisurenovan
sivrceSi aqtiurad iRwvis qarTuli kulturis kvlevisa da propagandis mimarTulebiT;
surs saqarTvelo-TurqeTis keTilmezobloba, amave dros mZafr polemikaSia saqarTvelos
istoriisa da qarTuli kulturis istoriis gamyalbeblebTan. misi erT-erTi bolo
gamokvleva anCelebisa da anCisxatis Sesaxebaa.
miuxedavad didi sasaqarTveloo moRvaweobisa, fevzi saqarTveloSi namyofi ar iyo,
amitom 1 Tvis win TurqeTSi yofnisas me is stumrad moviwvie.
b-ni fevzi CelebaZe, misi meuRle nagehani da Svilebi: dila da omari (mesame, miSa,
saxlSi datoves) 2009 wlis eqvs ivniss Camovidnen saqarTveloSi; aq 14 ivnisamde
darCebian; maT miznad aqvT, sakuTari TvaliT naxon istoriuli samSoblos gamorCeuli
adgilebi da saTuTad moeferon didi winaprebis mier Seqmnili kulturis Zeglebs.
STabeWdilebebis kaleideskopi (vrclad sxva dros mec davwer da batoni fevzic):
- baTumis lamazi bulvari; magnitursiliani zRvis Semdeg qarTulTbilsufriani
Rame urekSi. fevzis erTi fraza "imedis" parkSi seirnobisas: "ici, ra mixaria? yvelgan
rom qarTulad laparaki mesmis".
- quTaisSi akademiuri Sexvedrebis dRe damTavrda gelaTiT tkbobiT, telekompania
"rionis" (xelmZRvaneli Tamar RvinianiZe) erTsaaTiani "Ria eTeriT" da quTaisis
sakrebulos Tavmjdomaris, b-ni amiran xvadagianisa da misi megobrebis maspinZlobiT.
8-Si diliT: didi gza varZiisken. fevzi da misi meuRle aRfrTovanebas gamoxataven
saqarTvelos lamazi bunebiTa da gzebiT (gzebiT albaT molodinTan SedarebiT:
"televiziaSi dangrevl gzebs vxedavdi saqarTveloSi" - miTxra).
axalcixeSi profesori merab beriZe dagxvda; gamogvyva varZiaSi, mesxeTis istoria
mouyva stumrebs; varZiaSive dagvpatija kalmaxze.
varZiiT aRfrTovandnen stumrebi. me ki kidev erTxel gavxdi amayi wina GTaobebis
Rvawlis gamo. patara omars veubnebodi: es Senma winaprebma aages-Tqo...
merabs kargi arayi hqonda wamoRebuli, bunebrivia daviloceT. saRamos 19 saaTidan
20 sT-mde sufrasTan visxediT. fevzi ar svamda, mec ramdenime sadRegrZelos farglebSi
erTi 100-gramiani Wiqa Tu gamomividoda daleva. savseni da bednierebi wamovediT, magram
Zalian daRlilebi viyaviT. saRamos 8 saaTze gamovediT varZiidan. quTaisidan varZiamde me
vatare fevzis manqana. SevTanxmdiT, rom varZiidan Tbilisamde fevzi iqneboda mZRoli.
movdiodiT nela da frTxilad. gzaze vCerdebodiT da karg fotoebs viRebdiT. Ramis
00.30 saaTze gori axalgamovlili gvqonda, roca fevzim miTxra, rom Zalian daiRala:
"xelebi da Tvalebi aRar saqmobs", amitom cota xani Sen iareo. 5 saaTis win 1 Wiqa ki
mqonda daleuli, bunebrivia, nasvamobis fiqri ar mqonda, ubralod mec Zalian viyavi
daRlili. gaCerebasac azri ar hqonda (vfiqrobdi, SevcdiT, merabs rom ar davujereT da
axalcixeSi ar davrCiT)...
2 saWesTan davjeqi sadRac igoeTTan. movdiodi nela. mcxeTasTan jvari rom
gamoCndeba xolme, vambob: ukve Sin mSvidobiT movedi! miyvars jvari; CemTvis jvari
samyaros centria. amas veubnebi fevzis da Tan ufro Sevanele svla; minda Ramis
sveticxovelic vanaxo Soridan... am dros sapatrulo manqana dagvewia da gaCereba gvTxova.
momadga Zalian axalgazrda avtoinspeqtori da meubneba, mTvrali xom ar xarTo; ara-meTqi;
"aba Cabere" da momayuda patara, Savi aparati. ra unda meqna? adre quTaisSic mqonda
msgavsi SemTxveva: erT-erT bolo wigns vamTavrebdi, amitom universitetidan saxlSi
daRlili movdiodi manqaniT nel-nela Ramis 12 saaTze. patrulma gamaCera: nasvami xom ar
xaro. rom gaigo kompiuterisgan daqanculi da mSieri movdiodi universitetidan, bodiSi
momixada da Tbilad damSvidobebis win miTxra: roca ase nela dadis manqana, SeiZleba
mZRoli nasvami iyoso...
mcxeTis am RameSic avuxseni patruls, vin viyaviT da saidan movdiodiT. "ar
mainteresebs, CabereT"; mommarTa axalbeda patrulma. Cavbere; aCvena, rom nasvami var.
dauZaxa meores, nasvamiao.
im meorem maSinve daiwyo oqmis wera.
mivedi masTan; davuwye axsna; ar mismens.
Camovida fevzic; hkiTxa: ase mxvdeba dedaqalaqio?
Sewuxda fevzis meuRlec. Sewuxda is axalgazrda patrulic, magram ena daeba da
xmas aRar iRebda: misi ufrosi ukve oqms adgenda Cemi nasvamobis Sesaxeb. sajaromis
“mweral” patrulsac gavagebineT, saidan movdiodiT da vin viyaviT; vuTxari, rom
varZiidan movdivar, sadac 1 Wiqa Tu davlie, daRlilobis mosaxsnelad raRac tkbili
Saqari momawoda fevzim da SeiZleba aman aCvena nasvamoba-Tqo; SeiZleba is erTi Wiqacaa
mizezi, magram varZiaSi 5 saaTis win daleuli erTi Wiqa simTvraleSi rogor unda
CaiTvalos-meTqi... araferi esmis; wers da wers...
"sajarimo qviTris" Sevseba rom daamTavra, "tvinic gaexsna": axla ra vqna,
patisacemi xalxi yofilxarT; es qviTari rom gavauqmo, momxsniano. vkiTxulob mis
najRabns: vxedav, mTvraloba Cauweria! vekiTxebi: ras akeTeb, ar grcxvenia? me mTvrali
var? ara, magram ra vqna, ukve davwereo.
me vuTxari, rom xels ar movuwerdi amgvar kvalifikaciaze; Tu ar moawer, manqanas
sajarimoze gadavitano; rogor, ageraa manqanis patroni, Tan sruliad fxizeli, ra
uflebiT-meTqi. eg ufleba maqvso.
Semecodnen fevzis patara bavSvebi, romelTac ukve gamoifxizles, magram SeSindnen
patrulTan kamaTis gamo. am SuaRameze, isedac daRlilebs, kidev sajarimoze gadasvla
gvindoda?! aseTi SantaJis fonze movuwere xeli im sulelurad Sedgenil "sajarimo
qviTarze" (bd#1 124033; 10.07.09) da Sevwuxdi, rom ase damTavrda CvenTvis es lamazi
dRe.
Cveni mogzaurobis CamSxamebeli aRmoCnda saxazo sapatrulo sammarTvelos
patruli, inspeqtori gia xosriaSvili (Tu sworad Camiwera Tavisi gvari am oqmSi). es
iyo erTi uSnod maRali da erT-erT aRmosavlur dialeqtze molaparake piri, romelmac
bolos 100 bodiSi momixada im araadekvaturi oqmis gamo, magram amiT misi mavne qmedeba
veRar gamoaswora: me Camimwara mTeli es dReebi (amJamindeli mwiri xelfasis pirobebSi
150 lariani jarima, Tan aseTi stumrianobis dros!), fevzis CauSxama istoriuli
samSoblos dedaqalaqSi pirveli stumroba, fevzis meuRlesa da Svilebs ki wauxdina
STabeWdileba mamis (meuRlis) naqebi samSoblos mimarT.
fevzi aqeT mamSvidebda, mec ase uazrod damajarimes stambolSio...
am bolo wlebSi ramdeni daxvewili, kargi patruli Semxvedria sxvadasxva
situaciaSi; erTi mezobelic myavs, didebuli qarTveli, romeli patrulSi muSaobs (goga
3
SaraSeniZe), magram am xosriasvilis Tavxedobam sabWoTa avtoinspeqcia gamaxsena da ai,
ratom:
bodiSebs rom ixdida xosriaSvili, gamosacdelad vkiTxe, rogor mixvdi, rom
varZiaSi erTi Wiqa mqonda daleuli-meTqi. alalad mipasuxa: ise saeWvod nela modiodi,
vifiqre, nasvamiao...
marTla ase iqneboda: neli siarulis gamo Cemi araerTi nacnobi mZRoli gauCerebia
patruls TbilisSic da quTaisSic; quTaisSi ki mec mqonda aseTi SemTxveva! etyoba ufro
arsebiTi problemaa: raRac zogadi instruqcia arsebobs, rogor "gamoavlinon" nasvami
mZRoli; vinc gamorCeulad nela dadis, unda gaaCeron!
es xom Casafrebaa?
TiTo Wiqis daleva bevr mZRols uwevs msoflios yvela qveyanaSi (amas Tavidan
veravin aicilebs!) da Semdeg dadis frTxilad; aseTi instruqciebi (Tuki arsebobs) ki
adamians ubiZgebs, aseT dros swrafad iaros; amiT xom safrTxis albaToba ufro
gaizrdeba. saqarTveloSi am gziT ar unda ganviTardes sabWoTa partulis feriscvaleba.
meore dRes diliT samebis Semdeg anCisxatSi mivediT. anCisxatSi mesanTles
vuTxari, batoni fevzis anCisxatis Sesaxeb Turqulad dawerili aqvs statia da
ainteresebs, ra am etapze muzeumidan anCisxatis gadmocemis sakiTxi ra stadiaSia-Tqo;
fevzic Tbilad esaubra. bolos fevzi daemSvidoba da xelis CamorTmeva daupira; am
martivma qalma xeli ar CamoarTva: sanam marTlmadidebeli ar gaxdebi, xels ar
CamogarTmevo...
manamde da mas Semdegac araerTma Cemma megobarma Tu ucnobma mRvdelma sulieri
SviliviT daloca fevzi da gulSic Caikra; fevzis Tavisi Rvawlis gamo gansakuTrebiT
moefernen mama giorgi zviadaZe (sionTan) da mama sulxan RuduSauri (mowameTaSi). fevzi
xumrobs: zogi aseTi radikalebi CvenTanac arian, ar mikvirso... me ar mexumreboda am
dros: simwrisgan meRimeboda.
anCisxatis Semdeg Zveli Tbilisi da “muzeumi Ria cis qveS”, sadac didi
yuradRebiTa da profesionalizmiT gvimaspinZles megobrebma da kolegebma: wvimiani Ria
cis qveSac ki didi siamovnebiT ecnoboda fevzis ojaxi istoriul samSoblos. saRamos
seirnoba rusTavelze, saknebis CixSi, saCuqrebis maRaziebSi da, bolos, daqanculebi -
saxlSi.
winaa: mTawminda, xelovnebis muzeumi, mcxeTis sanaxebi, b-n giorgi qavTaraZesa da
sxva megobrebTan stumroba (10.07.09); siRnaRi (11.07.09); ubisa; saTaflia (12.07.09) da
mTeli cxovreba...