3
prof. tariel futkaraZe batoni fevzi Celebi saqarTveloSi: sixaruli, patrulis jarima, anCisxatis siuprizi da bednierebis perspeqtiva... batoni fevzi Celebis (CelebaZis) winaprebi ruseTis imperiam aiZula, TurqeTSi wasuliyvnen sacxovreblad. es iyo 130 wlis win. fevzi daibada stambulTan axlos, qalaq duzjeSi 1969 wels. misi ganaTlebuli saojaxo da samegobro wre bevri ramiTaa gamorCeuli: akademiur Turqurlenovan ganaTlebasTan erTad maT qarTulenovani TviTganaTlebac aqvT. Tavad fevzim ena qarTulad aidga da Turquli skolaSi iswavla. dRes batoni fevzi Celebi cnobili moRvawea; igi Turqulenovan da inglisurenovan sivrceSi aqtiurad iRwvis qarTuli kulturis kvlevisa da propagandis mimarTulebiT; surs saqarTvelo-TurqeTis keTilmezobloba, amave dros mZafr polemikaSia saqarTvelos istoriisa da qarTuli kulturis istoriis gamyalbeblebTan. misi erT-erTi bolo gamokvleva anCelebisa da anCisxatis Sesaxebaa. miuxedavad didi sasaqarTveloo moRvaweobisa, fevzi saqarTveloSi namyofi ar iyo, amitom 1 Tvis win TurqeTSi yofnisas me is stumrad moviwvie. b-ni fevzi CelebaZe, misi meuRle nagehani da Svilebi: dila da omari (mesame, miSa, saxlSi datoves) 2009 wlis eqvs ivniss Camovidnen saqarTveloSi; aq 14 ivnisamde darCebian; maT miznad aqvT, sakuTari TvaliT naxon istoriuli samSoblos gamorCeuli adgilebi da saTuTad moeferon didi winaprebis mier Seqmnili kulturis Zeglebs. STabeWdilebebis kaleideskopi (vrclad sxva dros mec davwer da batoni fevzic): - baTumis lamazi bulvari; magnitursiliani zRvis Semdeg qarTulTbilsufriani Rame urekSi. fevzis erTi fraza "imedis" parkSi seirnobisas: "ici, ra mixaria? yvelgan rom qarTulad laparaki mesmis". - quTaisSi akademiuri Sexvedrebis dRe damTavrda gelaTiT tkbobiT, telekompania "rionis" (xelmZRvaneli Tamar RvinianiZe) erTsaaTiani "Ria eTeriT" da quTaisis sakrebulos Tavmjdomaris, b-ni amiran xvadagianisa da misi megobrebis maspinZlobiT. 8-Si diliT: didi gza varZiisken. fevzi da misi meuRle aRfrTovanebas gamoxataven saqarTvelos lamazi bunebiTa da gzebiT (gzebiT albaT molodinTan SedarebiT: "televiziaSi dangrevl gzebs vxedavdi saqarTveloSi" - miTxra). axalcixeSi profesori merab beriZe dagxvda; gamogvyva varZiaSi, mesxeTis istoria mouyva stumrebs; varZiaSive dagvpatija kalmaxze. varZiiT aRfrTovandnen stumrebi. me ki kidev erTxel gavxdi amayi wina Taobebis Rvawlis gamo. patara omars veubnebodi: es Senma winaprebma aages-Tqo... merabs kargi arayi hqonda wamoRebuli, bunebrivia daviloceT. saRamos 19 saaTidan 20 sT-mde sufrasTan visxediT. fevzi ar svamda, mec ramdenime sadRegrZelos farglebSi erTi 100-gramiani Wiqa Tu gamomividoda daleva. savseni da bednierebi wamovediT, magram Zalian daRlilebi viyaviT. saRamos 8 saaTze gamovediT varZiidan. quTaisidan varZiamde me vatare fevzis manqana. SevTanxmdiT, rom varZiidan Tbilisamde fevzi iqneboda mZRoli. movdiodiT nela da frTxilad. gzaze vCerdebodiT da karg fotoebs viRebdiT. Ramis 00.30 saaTze gori axalgamovlili gvqonda, roca fevzim miTxra, rom Zalian daiRala: "xelebi da Tvalebi aRar saqmobs", amitom cota xani Sen iareo. 5 saaTis win 1 Wiqa ki mqonda daleuli, bunebrivia, nasvamobis fiqri ar mqonda, ubralod mec Zalian viyavi daRlili. gaCerebasac azri ar hqonda (vfiqrobdi, SevcdiT, merabs rom ar davujereT da axalcixeSi ar davrCiT)...

fevzi sakartveloshi

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: fevzi sakartveloshi

prof. tariel futkaraZe

batoni fevzi Celebi saqarTveloSi:

sixaruli, patrulis jarima, anCisxatis siuprizi da bednierebis perspeqtiva...

batoni fevzi Celebis (CelebaZis) winaprebi ruseTis imperiam aiZula, TurqeTSi

wasuliyvnen sacxovreblad. es iyo 130 wlis win. fevzi daibada stambulTan axlos, qalaq

duzjeSi 1969 wels. misi ganaTlebuli saojaxo da samegobro wre bevri ramiTaa

gamorCeuli: akademiur Turqurlenovan ganaTlebasTan erTad maT qarTulenovani

TviTganaTlebac aqvT. Tavad fevzim ena qarTulad aidga da Turquli skolaSi iswavla.

dRes batoni fevzi Celebi cnobili moRvawea; igi Turqulenovan da inglisurenovan

sivrceSi aqtiurad iRwvis qarTuli kulturis kvlevisa da propagandis mimarTulebiT;

surs saqarTvelo-TurqeTis keTilmezobloba, amave dros mZafr polemikaSia saqarTvelos

istoriisa da qarTuli kulturis istoriis gamyalbeblebTan. misi erT-erTi bolo

gamokvleva anCelebisa da anCisxatis Sesaxebaa.

miuxedavad didi sasaqarTveloo moRvaweobisa, fevzi saqarTveloSi namyofi ar iyo,

amitom 1 Tvis win TurqeTSi yofnisas me is stumrad moviwvie.

b-ni fevzi CelebaZe, misi meuRle nagehani da Svilebi: dila da omari (mesame, miSa,

saxlSi datoves) 2009 wlis eqvs ivniss Camovidnen saqarTveloSi; aq 14 ivnisamde

darCebian; maT miznad aqvT, sakuTari TvaliT naxon istoriuli samSoblos gamorCeuli

adgilebi da saTuTad moeferon didi winaprebis mier Seqmnili kulturis Zeglebs.

STabeWdilebebis kaleideskopi (vrclad sxva dros mec davwer da batoni fevzic):

- baTumis lamazi bulvari; magnitursiliani zRvis Semdeg qarTulTbilsufriani

Rame urekSi. fevzis erTi fraza "imedis" parkSi seirnobisas: "ici, ra mixaria? yvelgan

rom qarTulad laparaki mesmis".

- quTaisSi akademiuri Sexvedrebis dRe damTavrda gelaTiT tkbobiT, telekompania

"rionis" (xelmZRvaneli Tamar RvinianiZe) erTsaaTiani "Ria eTeriT" da quTaisis

sakrebulos Tavmjdomaris, b-ni amiran xvadagianisa da misi megobrebis maspinZlobiT.

8-Si diliT: didi gza varZiisken. fevzi da misi meuRle aRfrTovanebas gamoxataven

saqarTvelos lamazi bunebiTa da gzebiT (gzebiT albaT molodinTan SedarebiT:

"televiziaSi dangrevl gzebs vxedavdi saqarTveloSi" - miTxra).

axalcixeSi profesori merab beriZe dagxvda; gamogvyva varZiaSi, mesxeTis istoria

mouyva stumrebs; varZiaSive dagvpatija kalmaxze.

varZiiT aRfrTovandnen stumrebi. me ki kidev erTxel gavxdi amayi wina GTaobebis

Rvawlis gamo. patara omars veubnebodi: es Senma winaprebma aages-Tqo...

merabs kargi arayi hqonda wamoRebuli, bunebrivia daviloceT. saRamos 19 saaTidan

20 sT-mde sufrasTan visxediT. fevzi ar svamda, mec ramdenime sadRegrZelos farglebSi

erTi 100-gramiani Wiqa Tu gamomividoda daleva. savseni da bednierebi wamovediT, magram

Zalian daRlilebi viyaviT. saRamos 8 saaTze gamovediT varZiidan. quTaisidan varZiamde me

vatare fevzis manqana. SevTanxmdiT, rom varZiidan Tbilisamde fevzi iqneboda mZRoli.

movdiodiT nela da frTxilad. gzaze vCerdebodiT da karg fotoebs viRebdiT. Ramis

00.30 saaTze gori axalgamovlili gvqonda, roca fevzim miTxra, rom Zalian daiRala:

"xelebi da Tvalebi aRar saqmobs", amitom cota xani Sen iareo. 5 saaTis win 1 Wiqa ki

mqonda daleuli, bunebrivia, nasvamobis fiqri ar mqonda, ubralod mec Zalian viyavi

daRlili. gaCerebasac azri ar hqonda (vfiqrobdi, SevcdiT, merabs rom ar davujereT da

axalcixeSi ar davrCiT)...

Page 2: fevzi sakartveloshi

2 saWesTan davjeqi sadRac igoeTTan. movdiodi nela. mcxeTasTan jvari rom

gamoCndeba xolme, vambob: ukve Sin mSvidobiT movedi! miyvars jvari; CemTvis jvari

samyaros centria. amas veubnebi fevzis da Tan ufro Sevanele svla; minda Ramis

sveticxovelic vanaxo Soridan... am dros sapatrulo manqana dagvewia da gaCereba gvTxova.

momadga Zalian axalgazrda avtoinspeqtori da meubneba, mTvrali xom ar xarTo; ara-meTqi;

"aba Cabere" da momayuda patara, Savi aparati. ra unda meqna? adre quTaisSic mqonda

msgavsi SemTxveva: erT-erT bolo wigns vamTavrebdi, amitom universitetidan saxlSi

daRlili movdiodi manqaniT nel-nela Ramis 12 saaTze. patrulma gamaCera: nasvami xom ar

xaro. rom gaigo kompiuterisgan daqanculi da mSieri movdiodi universitetidan, bodiSi

momixada da Tbilad damSvidobebis win miTxra: roca ase nela dadis manqana, SeiZleba

mZRoli nasvami iyoso...

mcxeTis am RameSic avuxseni patruls, vin viyaviT da saidan movdiodiT. "ar

mainteresebs, CabereT"; mommarTa axalbeda patrulma. Cavbere; aCvena, rom nasvami var.

dauZaxa meores, nasvamiao.

im meorem maSinve daiwyo oqmis wera.

mivedi masTan; davuwye axsna; ar mismens.

Camovida fevzic; hkiTxa: ase mxvdeba dedaqalaqio?

Sewuxda fevzis meuRlec. Sewuxda is axalgazrda patrulic, magram ena daeba da

xmas aRar iRebda: misi ufrosi ukve oqms adgenda Cemi nasvamobis Sesaxeb. sajaromis

“mweral” patrulsac gavagebineT, saidan movdiodiT da vin viyaviT; vuTxari, rom

varZiidan movdivar, sadac 1 Wiqa Tu davlie, daRlilobis mosaxsnelad raRac tkbili

Saqari momawoda fevzim da SeiZleba aman aCvena nasvamoba-Tqo; SeiZleba is erTi Wiqacaa

mizezi, magram varZiaSi 5 saaTis win daleuli erTi Wiqa simTvraleSi rogor unda

CaiTvalos-meTqi... araferi esmis; wers da wers...

"sajarimo qviTris" Sevseba rom daamTavra, "tvinic gaexsna": axla ra vqna,

patisacemi xalxi yofilxarT; es qviTari rom gavauqmo, momxsniano. vkiTxulob mis

najRabns: vxedav, mTvraloba Cauweria! vekiTxebi: ras akeTeb, ar grcxvenia? me mTvrali

var? ara, magram ra vqna, ukve davwereo.

me vuTxari, rom xels ar movuwerdi amgvar kvalifikaciaze; Tu ar moawer, manqanas

sajarimoze gadavitano; rogor, ageraa manqanis patroni, Tan sruliad fxizeli, ra

uflebiT-meTqi. eg ufleba maqvso.

Semecodnen fevzis patara bavSvebi, romelTac ukve gamoifxizles, magram SeSindnen

patrulTan kamaTis gamo. am SuaRameze, isedac daRlilebs, kidev sajarimoze gadasvla

gvindoda?! aseTi SantaJis fonze movuwere xeli im sulelurad Sedgenil "sajarimo

qviTarze" (bd#1 124033; 10.07.09) da Sevwuxdi, rom ase damTavrda CvenTvis es lamazi

dRe.

Cveni mogzaurobis CamSxamebeli aRmoCnda saxazo sapatrulo sammarTvelos

patruli, inspeqtori gia xosriaSvili (Tu sworad Camiwera Tavisi gvari am oqmSi). es

iyo erTi uSnod maRali da erT-erT aRmosavlur dialeqtze molaparake piri, romelmac

bolos 100 bodiSi momixada im araadekvaturi oqmis gamo, magram amiT misi mavne qmedeba

veRar gamoaswora: me Camimwara mTeli es dReebi (amJamindeli mwiri xelfasis pirobebSi

150 lariani jarima, Tan aseTi stumrianobis dros!), fevzis CauSxama istoriuli

samSoblos dedaqalaqSi pirveli stumroba, fevzis meuRlesa da Svilebs ki wauxdina

STabeWdileba mamis (meuRlis) naqebi samSoblos mimarT.

fevzi aqeT mamSvidebda, mec ase uazrod damajarimes stambolSio...

am bolo wlebSi ramdeni daxvewili, kargi patruli Semxvedria sxvadasxva

situaciaSi; erTi mezobelic myavs, didebuli qarTveli, romeli patrulSi muSaobs (goga

Page 3: fevzi sakartveloshi

3

SaraSeniZe), magram am xosriasvilis Tavxedobam sabWoTa avtoinspeqcia gamaxsena da ai,

ratom:

bodiSebs rom ixdida xosriaSvili, gamosacdelad vkiTxe, rogor mixvdi, rom

varZiaSi erTi Wiqa mqonda daleuli-meTqi. alalad mipasuxa: ise saeWvod nela modiodi,

vifiqre, nasvamiao...

marTla ase iqneboda: neli siarulis gamo Cemi araerTi nacnobi mZRoli gauCerebia

patruls TbilisSic da quTaisSic; quTaisSi ki mec mqonda aseTi SemTxveva! etyoba ufro

arsebiTi problemaa: raRac zogadi instruqcia arsebobs, rogor "gamoavlinon" nasvami

mZRoli; vinc gamorCeulad nela dadis, unda gaaCeron!

es xom Casafrebaa?

TiTo Wiqis daleva bevr mZRols uwevs msoflios yvela qveyanaSi (amas Tavidan

veravin aicilebs!) da Semdeg dadis frTxilad; aseTi instruqciebi (Tuki arsebobs) ki

adamians ubiZgebs, aseT dros swrafad iaros; amiT xom safrTxis albaToba ufro

gaizrdeba. saqarTveloSi am gziT ar unda ganviTardes sabWoTa partulis feriscvaleba.

meore dRes diliT samebis Semdeg anCisxatSi mivediT. anCisxatSi mesanTles

vuTxari, batoni fevzis anCisxatis Sesaxeb Turqulad dawerili aqvs statia da

ainteresebs, ra am etapze muzeumidan anCisxatis gadmocemis sakiTxi ra stadiaSia-Tqo;

fevzic Tbilad esaubra. bolos fevzi daemSvidoba da xelis CamorTmeva daupira; am

martivma qalma xeli ar CamoarTva: sanam marTlmadidebeli ar gaxdebi, xels ar

CamogarTmevo...

manamde da mas Semdegac araerTma Cemma megobarma Tu ucnobma mRvdelma sulieri

SviliviT daloca fevzi da gulSic Caikra; fevzis Tavisi Rvawlis gamo gansakuTrebiT

moefernen mama giorgi zviadaZe (sionTan) da mama sulxan RuduSauri (mowameTaSi). fevzi

xumrobs: zogi aseTi radikalebi CvenTanac arian, ar mikvirso... me ar mexumreboda am

dros: simwrisgan meRimeboda.

anCisxatis Semdeg Zveli Tbilisi da “muzeumi Ria cis qveS”, sadac didi

yuradRebiTa da profesionalizmiT gvimaspinZles megobrebma da kolegebma: wvimiani Ria

cis qveSac ki didi siamovnebiT ecnoboda fevzis ojaxi istoriul samSoblos. saRamos

seirnoba rusTavelze, saknebis CixSi, saCuqrebis maRaziebSi da, bolos, daqanculebi -

saxlSi.

winaa: mTawminda, xelovnebis muzeumi, mcxeTis sanaxebi, b-n giorgi qavTaraZesa da

sxva megobrebTan stumroba (10.07.09); siRnaRi (11.07.09); ubisa; saTaflia (12.07.09) da

mTeli cxovreba...