39

Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

  • Upload
    others

  • View
    10

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл
Page 2: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Агуулга

1. Бэлтгэл үе

Сургууль

Өнхрүүш үлгэр

Мэргэжил

Манжингийн үлгэр

5 хошуу мал

Унага

2. Эгшиг үсэг

А, Э, И, О, У, Ө, Ү

3. I шатны гийгүүлэгч

М, С, Р, Х, В, Л, Н, Ш

4. II шатны гийгүүлэгч Д, Б, Г, Т, Ц, Ч, З, Ж

5. Я-гийн төрлийн үсэг ба онцгой гийгүүлэгч

Я, Е, Ё, Ъ, Ю, П, К, Ф, Щ

6. Цагаан толгойн дараах үе

Үг

Өгүүлбэр зохиох, дэлгэрүүлэх

Том үсгийн дүрэм

Үгийн үе

Үеэр таслах

Авиа үсэгОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 3: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Бэлтгэл үе

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 4: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Дасгал 1

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 5: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Дасгал 2

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 6: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Дасгал 3

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 7: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Дасгал 4

Бэлтгэл үеийн үндсэн зурлагууд

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 8: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

2. Эгшиг үсэг

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 9: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Дасгал 1

1. Уншаад, будаарай.

2. Уншаарай.

3. Уншаад, холбоорой.

Дасгал 2

1. Уншаарай.

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 10: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

2. Уншаад, холбоорой.

3.

Уншаад, дэвтэртээ бичээрэй.

4. Уншаарай.

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 11: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

3. I шатны гийгүүлэгч

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 12: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Жишиг даалагавар 3

Жишиг даалгавар 4

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 13: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Жишиг даалгавар 5

Жишиг даалгавар 6

Жишиг даалгавар 7

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 14: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 15: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

4. II шатны гийгүүлэгч

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 16: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Жишиг даалгавар 1

1. Эхийг уншаад,үеэр зааглан бичээрэй.

Төл мал

Тугал,ишиг,хурга,унага,ботгыг төл мал гэдэг.Хавар болж мал төллөв.Төл мал хөөрхөн.

Эхийгээ харсан хурга,ишиг майлав.

2. Асуултанд хариулж бич.

Хэн? юу? яав?.

Хэн? хэдэн? юу? яасан?

3. Эхээс эм үгийг түүж бичээрэй.

4. Илүүц үгийг олоод, доогуур нь зур.

үзэг,цүнх,дэвтэр,нохой,ном

4. Төл мал эхээр цээж бичиг хийгээрэй.

Жишиг даалгавар 2

1.Эхийг уншаад,үеэр таслан хуулж бичээрэй.

Хонь

Монгол орон хонин сүргээр баян.Хундан цагаан хонь минь ашиг шим ихтэй.Ноос, арьс шир,

мах сүүг нь ашигладаг. Хонины сүү тослог ихтэй байдаг.

2.Үгсийг зөв байрлуулж өгүүлбэр бичээрэй.

цаг,ном,Чөлөөт,унш,гарвал

3.Дараах үгсийн авиа үсгийг тоол.

Хонь, сүргээр, ихтэй

4.Үг үүсгэж бичэээрэй.

+ лаг 60 + гал

5.Хонь эхээр цээж бичиг хийгээрэй.

Сурагчдаар хийлгэх дасгал, даалгавар:

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 17: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Жишиг даалгавар 3

1. Эхийг уншаад, цэвэр сайхан хуулан бичээрэй.

Тэмцээн

Манай ангид шатрын тэмцээн болов. Тэмцээнд Заяа , Болд , Дугар нар их сайн тоглов. Би

шатар тоглох дуртай. Бүгдээрээ шатар тоглож сурцгаая.

2. Өгүүлбэрийг дэлгэрүүлж бичээрэй.

Ах тоглов.

Ах .......... тоглов.

Ах ........... ........... тоглов.

3. “Тэмцээн” эхээр цээж бичиг хийгээрэй

Жишиг даалгавар 4

Жаахан Тулгаа

Жаахан Тулгаа хашаандаа ногоо тарьжээ. Тэр эхлээд “Ногоон залаатай, улаан тахиа”-г

тарив. Дараа нь “Гэзэг нь ногоон, гэдэс нь цагаан”-ыг тарьжээ.

1. Хэн ногоо тарьсан бэ?

o Жаахан Тулгаа

o Улаан тахиа

o Гэдэс нь цагаан

2. Цэгийн оронд тохирох үгийг нөхөж бичээрэй.

Нөхөх үгс: цагдаа, эмч, жолооч, сурагч

уншина.

Хичээл дээр .............. бичнэ.

асууна.

3. Аль үг бусдаасаа өөр утгатай байна вэ?

o Ногоон

o Цагаан

o Төмс

o Улаан

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 18: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 19: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

5. Я-гийн төрлийн үсэг

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 20: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Жишиг даалгавар 1

1. Эхийг цэвэр сайхан хуулж бичээрэй.

Ямаа

Ямаа таван хошуу малын нэг. Ямаа бие жижиг, шөрмөс, шандас сайтай бог

мал. Ямаа яргуй идэх дуртай. Ямааны өвөг нь янгир билээ. Ямааны ноолуур

зөөлөн,дулаан, хөнгөн. Бас үнэт түүхий эд болдог.

2. Амьтдын үр төл,зулзагыг зөв холбоорой. Нохой ишиг Чоно гөлөг Ямаа хурга Хонь бэлтрэг

3. Үсэг нөхөж бичээд үг бүтээгээрэй.

х . р . м с . м . р н . м . р

4. “Ямаа” эхээр цээж бичиг хийгээрэй

Жишиг даалгавар 2

1. Эхийг уншаад цэвэр сайхан хуулан бичээрэй. Зааны соёо Заан халуун оронд амьдардаг. Урт хоёр соёотой. Зааны соёогоор гоёл чимэглэл хийдэг. Зааны ясан сийлбэр гоё.

2. “-сан ,-сэн, -сон”-ийн аль тохирохыг нөхөж бичээрэй.

Ол........ ав........ дуул..........

Сурагчдаар хийлгэх дасгал,даалгавар:

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 21: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Гар........... мэд.......... бод...............

3. Үгийг зөв байрлуулан өгүүлбэр болгоорой. А. хавар, шувуу Усны ирнэ. Б. олон ургана. мод Ойд В.Марал хийлээ хоол мөөгөөр

4. “Зааны соёо” эхээр цээж бичиг хийгээрэй

Жишиг даалгавар 3

1. Эхийг уншаад, хуулж бичээд,эр эгшгийг улаан өнгөөр, эм эгшгийг хөх өнгөөр будаарай.

Баян Монгол Монгол орон минь байгалийн баялаг, мал сүргээр баялаг билээ. “Яндаж болдоггүй далай шиг яасан баян нутаг вэ? Ямар их хувь заяагаар бид нар эзэн нь болж төрөв.”гэж дуулдаг.

2. Цэгийн оронд Я үсгийг нөхөж бичээрэй ...лаа ...нзага ...ст мэлхий ...нгир ...маа ...тга

3. Дууны бадагт тохирох үгийг сонгоорой

Морь унаж ........................ УНШЪЯ Машин барьж................... ТАРЬЯ Ном сонин ........................ ЯВЪЯ

Ногоон модоо................... ДАВХИЯ

Жишиг даалгавар 4

1. Эхийг уншаад дэвтэртээ бичээрэй. Фото зураг

Фото зургийн үзэсгэлэн нээгдэв. Олон сайхан фото зураг тавигджээ. Үзэсгэлэнд Франц улсын нийслэл Парис хотод байдаг Эйфелийн цамхгийн зураг байлаа.

2. Ф үсгээ олж цэнхэр өнгөөр будаарай.

Ф ш Ф ф з ф ф ш

Ф к Ф к т ш п п

К ш к к Ф ш Ф ш

Ч ф Т п к ф Ф к

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 22: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

3. Үгсийг нүдлээд бичээрэй

ФОТО ФИРМ КАФЕ ФИНЛЯНД ФОНД ФЕРМ КОФЕ ФРАНЦ

6. Цагаан толгойн дараах үе

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 23: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 24: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Эр, эм, саармаг эгшиг

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 25: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Үеэр тасалж бичих эхүүд

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 26: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 27: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 28: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 29: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Жишиг даалгавар 1

1. Эхийг хуулж бичээд, эр үгийн доогуур 1, эм үгийн доогуур 2 зураарай.

Цагаан идээ

Сүү,тараг,өрөм бол цагаан идээ юм.Цагаан идээ амин дэм ихтэй.Бид өөрийн орны эрүүл хүнс

цагаан идээгээ идэх дуртай. Цагаан идээг малын сүүгээр хийдэг.

2. Дээрх эхэд хэдэн өгүүлбэр байна вэ

а. 2 б. 3 в. 4 г. 5

3. Үгийг үеэр зөв таслаарай.

Цагаан ................

Өрөм ................

4.Дэлгэрэнгүй өгүүлбэр болгон бич.

Жишиг даалгавар 2

1. Том үсгийн дүрмийг баримтлан алдааг засч бичээрэй.

манай ангийн тулга,оюун,өнөр нар сайхан бичдэг. Харин номин,урнаа,сэргэлэн гар тоо сайн боддог.

2. Эм үгийг эр үг болгон бичээрэй.

эм, сэр, нэр, нэмэр, сэрээ

3. Үгийг уншаад утгыг зөв холбоорой. Тахиа дөрвөн хөлтэй Нохой найман хөлтэй Аалз хоёр хөлтэй

4. Дээрх эхээр цээж бичиг хийгээрэй.\Дасгал-1\

Жишиг даалгавар 3 1. Дараах үгсийн эсрэг утгыг олж бичээрэй.

Том -............. хар- .............. Өндөр - ............ урт - ............... Хатуу - ............ өмнө - ...........

2. Үгийг зөв холбоорой. Морины ногоо Гэрийн өлгүүр Номын уяа Хувцасны тавиур Хүнсний бүслүүр

саалаа.

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 30: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

3. Үгийг зөв байрлуулж өгүүлбэр бүтээгээрй. а\ дуртай. идэх Бид зайрмаг б\ олон Наадмаар барилдав. бөх

4. Тохирох залгаврыг \– ыг ,-ийг –ын –ийн \ залган бич. Бал-.......... ном - ................ Бийр - ......... бөх - ................

Жишиг даалгавар 4

1. Эхийг хуулж бичээд, эр үгийг улаан,эм үгийг цэнхэр өнгөөр будаарай.

Ном уншихдаа буюу юм бичихдээ зөв суух нь чухал. Баруун зүүн тийш хазайж суувал нуруу

чинь муруй болно. Зөв суух нь эрүүл мэндэд тустай. Ширээний ирмэг, чиний цээж хоёрын

хооронд дөрвөн хуруу зайтай байвал зохимжтой байдаг.

2. Холбоо үг үүсгээрэй.

гар гар утас

............ утас

............

3. Богино эгшгийг урт эгшгээр сольж үг бүтээгээрэй. хил - хийл сам - ....... мөр - ....... шүр - .......

4. Зөв өгүүлбэрийг сонгоорой.

А. Хуур сурав.

Б. Хуур амсав.

В. Хуур уйл.

Жишиг даалгавар 5

1. Үе , нийлүүлж үг бүтээж бичье

2. Тохирох үгийг нөхөж бичээрэй

................... УНШЪЯ

.................ХЭЛЬЕ

БИ

Ү

МЭД

ЗЭГ

ЧИГ

ЛЭГ

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 31: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

3. Цэгийн оронд тохирох урт эгшгийг сонгож бичээрэй. 1. Х.......хэд ( уу ) ________________ 2. Балл.....р ( ээ ) ________________ 3. Харанд ...... ( оо ) ________________ 4. Цонх......р ( аа ) _________________ 5. Шир....... ( үү ) _________________

4. Эхийг үеэр таслан хуулж бичээрэй.

Гөрөөс

Шаргал өвс халиурна. Онон, Гунгаа, Гонгор нар гөрөөсийн сүрэг харлаа. Гөрөөс олон олноороо сүрэглэнэ. Машинаас үргэх гөрөөсийг хүмүүс харан хөөрсөнө.

Жишиг даалгавар 6

1.Эхийг хуулж бичээд эр үгийн доогуур 1,эм үгийн доогуур 2 зураарай.

Зуслан

Зургаан сард зуслан гарна. Би хүүхдийн зусланд амрав. Зусланд амрах эрүүл мэндэд ашигтай. Манай улсад хүүхдийн олон зуслан бий.

2. Үг нөхөж өгүүлбэр бүтээгээрэй. Хорлоо .................... хураав. Онон ................... хайв. 3. Богино эгшиг нөхөж үг бүтээгээрэй. Х...С Х...В М... Р 4. Хос эгшгийг нөхөж бичээд үг бүтээгээрэй. Х......ЛАВ .......ЛАВ Х......ЛАВ

Жишиг даалгавар 7

1. Эхийг үеэр таслан, цэвэр сайхан хуулж бичээрэй.

Жимсний зууш

Ээж дэлгүүрээс олон төрлийн жимс авлаа. Мөнхжин алим угаав. Анужин гадил арилгав.

Жаргалмаа жүрж хальслав. Энхжин жимсээ таваглав. Тэд ээждээ сайн тусалжээ. Ээж нь

жимсний зууш хийв. Бүгд амтархан идлээ.

2. Үгсийг утгын дагуу зөв холбоорой.

3. Үсгийн байрыг сольж үг бүтээгээд ялгаатай утгатай үгийн доогуур зураарай. вахар маран вөөл нуз тмсө

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 32: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

4. “Жимсний зууш” эхээр цээж бичиг хийгээрэй.

Жишиг даалгавар 8

1. “Ах” гэсэн үгийг утганд нь тохируулж янз янзаар нөхөж бичээрэй.

Миний ах Миний ... ном зузаан. Би ... ном заалгав. Би ... хайртай. Би ... харандаа авсан. Би ... хамт ном уншив.

2. Доорх үгсийг үеийн тоонд тохируулж ялган бич.

Гар, эрт, угаана, гадаа, хамгийн, нутагтайн, уудам, улс, Монгол

1 үетэй – 2 үетэй – 3 үетэй –

3. Дараах загвараар үг бүтээгээрэй.

ЭГЭГ – ЭГГЭГ – ЭГГЭ –

4. Дараах үгүүдэд / - ын, - ийн, - ыг, -ийг / залгаж бичээрэй.

Аав ... ном ... ах ... Ээж ... эгч .... нагац ...

Сурах бичгийн унших эхүүд

Номын сан

Энэ манай номын сан. Наран ховор ном авсан. Мөнхөө өөр сонин ном хайсан. Энхээ Анар нар эрсэн номоо олсон.

Шар шувуу

Шар шувуу шөнийн шувуу. Шар шувууны холын хараа сайн. Харин ойрын хараа муу. Шөнө сайн сонсоно. Хоолоо сайн олно.

Шүр

Халиуг хөх, шар, улаан шүр авав. Шүрээ хээлэн хэлхэв. Хэлхсэн шүрээр сав хийв. Саруул шинэ шүрэн сав хийв.

Наадам

Хүмүүс наадмаар хурдан морио уралдуулав. Миний өвөө 2 шүдлэн сойсон. Ах дүү 2 шүдлэн унаад наадамд уралдав. Хэн, хэн хурдан шүдлэн унав.

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 33: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Навч

Намар болов. Навч унана. Сурагчид олон төрлийн навч түүв. Навчаар

наамал хийлээ. Чулуун, Учрал, Оч нарын хийсэн наамал сайхан болов.

Тууз

Туузыг хүмүүс олон зүйлд хэрэглэдэг. Бэлэг дурсгалыг туузаар чимдэг.

Охид үсэндээ зүүнэ. Тамирчид туузтай дасгал хийдэг.

Үелэж унших эхүүд:

Хүүхдүүд

Хүүхдүүд номын сан орлоо. Бурмаа бал авлаа. Бадмаа буурал

өвөөдөө үнсүүлэв. Бадмаа, Бурмаа, Балдан 3 бамбарууш авсан. Би

бүрээ үлээлээ. Балдан, Болд нар бөх барилдав. Болд бөхийн мэх

сурлаа. Болд бөхийн мэхээр уран барилдаан хийсэн. Хүүхдүүд бурам

идсэн.

Бороо

Ширүүн бороо орлоо. Болд, Сүхээ, Наран нар бороонд норсон. Аадар

борооноос бид айсан. Борооны дараах үнэр их сайхан. Бурмаа

борооноос их айлаа. Салхи салхилан ширүүн бороо орсон. Хүмүүс

бороо ороход үнээ саасан. Нараа бамбаруушаар наадав. Хүүхдүүд

бороо ороход бөх барилдав.

Бийр

Надад бийр бий. Барын бамбар хөөрхөн. Би бамбараа бийрээр

будав. Болд бийрээ усанд дүрлээ. Бийрээр будах сайхан. Дулмаа

бороон дуслаа бийрээр будлаа. Би бийрээ усанд хийн үлдээв. Ширээн

дээр бийр байв. Надад өд сөдөөр бүрсэн бийр байсан. Насанд дөрвөн

ширхэг бийр байв.

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 34: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Боов

Эмээ сайхан боов хийв. Дулмаа, Бурмаа, Болд нар сайхан үнэр

ханхалсан боов идсэн. Энхсүлд, Мөнхсүлд нар боов хийлээ. Энхээ,

Мөнхөө нар хашаанд сайхан үнэр ханхалсан боов хийлээ. Хийсэн

боовоо хүмүүст амсуулав. Энд байгаа боовноос дүү нартаа

амсуулаарай.

Мөөг

Хүүхдүүд бид ойд хоргүй мөөг харахаар болов. Сүрэн, Мөнх, Даваа

нар хоргүй мөөгийг ихээр сонирхов. Гармаа, Гэрлээ нар гар угаах

дарааллаар гараа угаасан. Гэрлээ хоол хийхдээ хоргүй мөөгнөөс

хийдэг. Хоол идэхийн өмнө хүүхдүүд бид гар угаах дарааллаар гараа

угаадаг. Хүмүүс бид мөөгийг усанд угаан хүнсэндээ өргөнөөр

хэрэглэдэг.

Усны шувуу

Усны шувууд хавар халуун орноос нисэн ирдэг. Усны шувууд гангар

гунгар дуугаран нуурын хөвөөнд хөвдөг. Шувууд ганганалдан гунга-

налдан дуугарах нь сайхан сонсогдов. Голын усанд галуу, ангир,

нугас, хун гээд сайхан шувууд хөвнө. Хавар болохоор гол мөрөн

нуурын ус хайлдаг.

Монгол гэр

Хүүхдүүд бид монгол гэрийн талаар сонирхон багшаас асуув. Багш

бидэнд монгол гэрийн сонирхмоор мэдээл- лийг өгсөн. Монгол хүн

араг савар хийн аргал түүдэг. Гадаад хүмүүс монгол гэрийн талаар

сонирхлоо. Манай гэрийнхэн хөдөө гэрээ нүүлгэв.

Тал хээр

Монгол хүмүүс бид тал хээр нутагт таван хошуу малаа

малладаг. Монгол гэрийн талаар сонирхолтой баримтууд

олон байдаг. Гадаадын орнуудад манай улсын монгол гэрийн

талаар хийсэн судалгаанууд маш олон байдаг. Монгол

хүмүүс, хүүхдүүд бид тал хээр нутагт төрсөндөө бахархах

хэрэгтэй.

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 35: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Ах дүүс

Ах дүүс хоорондоо маш эвтэй найртай байдаг нэг гэр бүлийн

хүмүүс. Ах дүүс нэг нэгэндээ туслан хүндлэх хэрэгтэй. Тулга,

Төрөө 2 ах дүүс. Аав минь ах дүүсээ хайрлах хэрэгтэй гэж

сургадаг. “Эвт шаазгай буга барина” хэмээн аав, өвөө 2

бидэнд байнга сургадаг. Би ахдaa маш их хайртай.

Гол

Манай нутаг гол мөрөн ихтэй. Манайх Орхон голоос усаа

авдаг. Гол усаа хайрлан хамгаалах хүний үүрэг мөн. Хавар

гол мөрөн урсан хайлдаг. Өвөл гол мөрөн хөлддөг. Би ах

нартайгаа мөсөн дээр гулгах дуртай. Дулаан улиралд бид

голд усанд ордог. Гол усаа бохирдуулалгүй хайрлан

хамгаалах хэрэгтэй.

Нөхөрлөл

Төмөрөө, Норов, Тамир гурав нэг ангид сурдаг. Төмөрөө,

Норов, Тамир гурав дандаа хамт тоглодог. Энэ гурав эвтэй

сайхан нөхөрлөдөг. Хамт номоо уншина, тоогоо давтана, дуу

дуулна. Тунгалаг, Тамираа 2 нэг ангид хамт суран, эвтэй

найртай сайхан нөхөрлөдөг. Бусад хүүхдүүд тэднээс

суралцдаг.

Дөрвөн улирал

Манай орон дөрвөн улиралтай энх мөнхийн сайхан орон.

Манай дүү хаврын улиралд илүү дуртай. Өвөл их хүйтэн,

хавар салхи шуурга ихтэй, намрын улиралд сэрүүн байдаг.

Манай аав өвлийн улиралд дуртай. Манай оронд дөрвөн

улирал ээлжлэн солигддог билээ.

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 36: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Багш

Багш ирлээ. Бүх хүүхэд босов. Багш мэндлэв. Бид суулаа.

Багш энэ бугыг баримлын шавраар хий гэв. Бүх хүүхэд

хийлээ. Болдын хийсэн буга их адил болсон байв. Багш энэ

баримлыг илүү сайн болсон байна гэв.

Төл мал

Хурга, ишиг, унага, тугал, ботгыг төл мал гэнэ. Хавар мал

төллөнө. Мал төл-лөхөд хүүхэд ту-сална. Төлөөр мал өснө.

Төл бүрийг мал болгохын төлөө хүн бүр мэрийнэ. Тарган мал

тал бүрийн ашигтай.

Тэмээ

Тэмээ бол таван хошуу малын нэг. Таван хошуу малаас

тэмээ хамгийн сүрлэг. Тэмээний төлийг ботго гэнэ. Тарган

тэмээний бөх босоо, туранхай тэмээний бөх хэвтээ байдаг.

Эр тэмээг ат гэдэг. Атыг тээвэрт хэрэглэнэ.

Аймаг, сум, баг

Манай улсад хорин нэгэн аймаг байдаг. Аймаг бүрд олон сум

бий. Сум бүрд баг байна. Найдан бүх аймгийн нэрийг мэднэ.

Сэлэнгэ аймагт ой мод элбэг. Их ой мод сайхан. Ой модоо

хайрла.

Ой шугуй

Манай байр ой шугуйд ойрхон. Бид ой шугуйд хүрэв. Энэ ой

шугуйд нэг агуй байна. Найдан дүүгээ дагуулан агуйд оров.

Найдангийн дүү айгаад уйлав. Найдан дүүгээ аргадан

агуйгаас гарав. Ой шугуйн үнэр үнэхээр сайхан.

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 37: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Алаг бөмбөг

Энэ алаг бөмбөг манай дүүгийнх. Манай гэр бүл дүүгийн алаг

бөмбөгөөр наадав. Миний дүүгийн алаг бөмбөг алга болов.

Ах бид 2 дүүгийн алаг бөмбөгийг хайлаа. Дүүгийн бөмбөг

орон доор байв. Өвөө араг савар хийдэг. Манай дүү алаг

эрээн бөмбөгтэй.

Шувууд

Манай оронд олон төрлийн шувууд байдаг. Хон хэрээ гуаг

гуаг, гуаг гуаг хэмээн дуугардаг. Хөхөө шувуу гүүг гүүг, гүүг

гүүг хэмээн дуугардаг. Гааг гааг, гааг гааг дуугараад галуу

усанд шумбадаг. Урин хавар ирэхэд усны шувууд халуун

орноос нисэн ирдэг. Нуурын усанд ангир галуу нугас хун гээд

олон шувууд хөвдөг.

Улаанбаатар хот

Манай улсын нийслэл Улаанбаатар хот билээ. Би амралтаа

Улаанбаатар хотод өнгөрүүлдэг. Хотод олон сургууль, өндөр

барилгууд болон машинууд байдаг. Мөн Улаанбаатар хотод

тоглоомын дэлгүүрүүд олон байдаг. Би тоглоомын дэлгүүр

орон, сонирхолтой тоглоомууд олныг харсан.

Тоо бодоорой

Тоо бодвол толгой сэргэдэг хэмээн багш байнга хэлдэг. Багш

биднээр байнга тоо бодуулдаг. Тав дээр хэдийг нэмбэл арав

гарах вэ? Арваас хэдийг хасвал тав гарах вэ? гэх мэт өдөр бүр

тоо бодлого асуудаг. Тамираа, Тунгалаг, Төмөрөө гурав

тоондоо хамгийн сайн хүүхдүүд.

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 38: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Таван хошуу мал

Манай монгол орон дэлхийд таван хошуу малаараа

алдартай. Хө-дөө нутагт таван хошуу мал тал дүүрэн

идээшилэн бэлчинэ. Таван хошуу малд үхэр, адуу, хонь, ямаа

, тэмээ ордог. Малын ашиг шим нэн их байдаг. Хонины төлийг

хурга гэдэг. Адууны үр төлийг унага гэдэг.

Цаг агаар

Манай монгол улс цаг агаарын хуурай сэрүүн уур амьсгалтай.

Цаг агаарын мэдээгээр ойрын өдрүүдэд хүйтэн салхитай

байхыг анхаарууллаа. Дараа-гийн долоо хоногоос ширүүн

бороо орно хэмээн цаг агаарын мэдээнээс сонслоо. Тунгалаг

цаг агаарын мэдээг сонсон ангийнхандаа анхаарууллаа.

Богд уул

Богд уул Улаанбаатар хотын өмнө оршдог. Эргэн тойрон 32

амтай. Богд ууланд ан амьтад мод ургамал элбэг байдаг.

Тэнд таван салаа, сөд гээд төрөл бүрийн эмийн ургамал

ургадаг. Бас буга, үнэг, баавгай, хэрэм, дорго, туулай их бий.

Хүн бүр Богд уулаа бишрэн хайрладаг.

Цэцэрлэг

Энэ бол хүүхдийн цэцэрлэг. Миний байсан цэцэрлэг

цэвэрхэн. Өг-лөө бүр олон хүүхэд цуглана. Цөмөөрөө дуу

дуулна, шүлэг уншина. Өнгийн цаасаар цэцэг хийнэ. Энэ

цэцгээ цаасан дээр цавуугаар цэвэр наана.

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь

Page 39: Агуулгаbagsh.itpd.mn/fayluud/МХ-I анги.pdf · 2020. 5. 6. · Монгол хэл . Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар Агуулга 1. Бэлтгэл

Монгол хэл .

Өөрийгөө хөгжүүлэх даалгавар

Нэмэлт марериал: Монгол хэлний сурах бичгээ ашиглахаар бол энэ линкээр ороод хараарай. https://econtent.edu.mn/book Цахим хичээлүүд: Энэ линкээр ороод монгол хэлний дараах хичээлүүдээ үзэж бататгаарай. https://econtent.edu.mn/videoEBS/1rangi/mon

д/д Хичээлийн сэдвийн нэр Он сар өдөр

1 Г авиа үсэг таниулах 2020-02-03

2 Г авиа үсэг бататгах 2020-02-05

3 Г авиа үсгийн дуудлага /араг арга/ 2020-02-07

4 Б авиа үсэг бататгах 2020-02-10

5 Т авиа үсэг таниулах 2020-02-12

6 Ь үсгийг таниулах, унших 2020-02-14

7 Багшаа дээдэлье 2020-02-26

8 Ч авиа үсэг таниулах 2020-03-09

9 Ч авиа үсгийг бататгах 2020-03-11

10 З авиа үсэг таниулах 2020-03-13

11 З авиа үсэг бататгах 2020-03-16

11 Ж авиа үсэг таниулах 2020-03-18

12 Ж авиа үсэг бататгах 2020-03-20

13 Бататгал 2020-03-23

14 Я эгшиг авиа үсэг таниулах 2020-03-25

15 Я эгшиг авиа үсэг бататгах 2020-03-27

16 Е эгшиг авиа үсэг таниулах 2020-03-30

17 Е эгшиг авиа үсэг бататгах 2020-04-01

18 Ё эгшиг авиа үсэг таниулах 2020-04-03

19 Ё эгшиг авиа үсэг бататгах 2020-04-06

20 ъ үсэг таниулах 2020-04-08

21 ъ үсэг бататгах 2020-04-10

22 Ю эгшиг авиа үсэг таниулах 2020-04-13

23 Ю эгшиг авиа үсэг бататгах 2020-04-15

ОЛОНЛОГ ТӨВ СУР

ГУУЛ

Ь