Nr. 294 Hósdagur 29. mai 2003 10,-

Landsstýrið hevursjálvt gjørt fakfeløgtil mótpartar

Fiskasøluframsýning í Brüssel:

Føroyskur saltfiskurvæl umtóktur

Søgan hjáOnnu Evensen

Anna Evensen var dóttirtann fyrsta Lützen í Før-oyum og mamma A. C.Evensen, sum var við tilat stovna FF. Vit fara atendurprenta hennaralívssøgu, sum er einfongur hjá øllum, sumhava áhuga fyri siðsøgu.

Á fakfelags-fundi í Lapp-landiSamar ella lappar er eittlítið fólk eins og vit. Vithava stóra frásøgn frávitjan í finska Lapplandi. Flóttamaður á gomlu "Norrønu"

Hvussu var at vera flóttafólk umborð á gomlu "Norrønu". Vit hava frásøgn frá flóttamanni.

Tað er hugaligt at frætta, at okkara aldargamla framleiðsla av saltfiskiframvegis er "second to none".

Síða 11

Síða 13

Síða 26

Síða 8

Síða 24

Sum kunnugt hevur al-tingsval júst verið í Ís-landi. Sum øllum kunnugtfekk stjórnin afturgongd,men varðveitti meirilutaná tingi og kemur at haldaáfram.

Tað, sum hevði ein serl-igan áhuga fyri okkum íFF, var, hvussu tað fórat ganga hjá FrjálslyndaFlokkinum. Hetta er avtveimum orsøkum. Tannfyrra er, at júst hesinflokkur er farin til valuppá at fáa broytt kvota-skipanina, sum flokkurinmetir vera skaðiliga.

Hin orsøkin er, at annarav tingmonnunum undanvalinum var ein serligurvinur hjá Føroya Fiski-mannafelag.Hetta er Gúð-jón Kristjansson, sum ergamal trolaraskipari, ogsum tí veit, hvat hann tos-ar um, tá hann tosar umkvotur.Hann hevur í fleiriár verið formaður í Far-manna- og Fiskimanna-samband Íslands, sum erfelagið hjá navigatørum.Feløgini bæði hava í

mong ár havt neyvt sam-starv innan fiskimanna-deildina í ITF. Vit kennasttí sera væl frá fundum avymiskum slagi. Sigastkann, at tað verður viður-kent í Íslandi, at Guðjóner ein framúr skilamaður,og tað er eitt kvetti fyriíslendskar fiskimenn, atteir hava hann sum um-boð fyri teirra áhugamál-um á tingi.

Tá Guðjón varð valdurá ting í 1999, fór hann úrumrødda formanssessi.Tað hevur verið spenn-ingur um hansara flokkurfór at koma inn aftur. Menhetta varð eingin trupul-leiki. Flokkurin tvífaldaðisítt tingmannatal frá 2 til4,og tað restaðu bert heiltfáar atkvøður í, til at teirteir fingu fimta mannin.

Ein av teimum valdu erMagnus Thor Hafsteins-son, sum er sera kendur íFF og hjá FF-blaðnum,sum blaðmaður á norskafiskivinnublaðnunm Fiska-ren!

Hóast hesa stóru fram-

gongdina verður neyvanpilkað við íslendsku kvota-skipanina. Serstakliga táhugsað verður um, at ívalskeiðnum skal leiðariní FramsóknarflokkinumHaldór Asgrimsson verð-ur forsætisráðharri seinnií skeiðnum. Hann hevur

verið ein av ítarstu for-sprákarunum fyri verandikvotaskipan.

Vit ynskja Guðjón oghansara feløgum góðaeydnu við at umboðaíslendskar fiskimenn áAltingi.

Gúðjón tvífaldaði sínaumboðan á Altingi

Guðjón á skrivstovu síni sum felagsformaður.Hann er giftur við Barbaru, sum er polsk.

Síða 3Nr. 294 - 29. mai 2003

Um dagarnar kom frá-greiðingin frá LøgtingsinsUmboðsmanni fyri ár 2002.Tað kann ikki sigast ann-að enn, at hetta er einprýðilig bók, heilar 350síður við stívari permu,sum vil pynta á hvørjaribókahill.

Hetta er onnur frágreið-ingin hjá umboðsmanni-num,sum byrjaði sítt virkifyri júst tveimum árumsíðani.

Hetta er eitt gott høvi atgera eina meting av, umumboðsmaðurin veruligahevur livað upp tað, sumvarð væntað av honum.Hetta kundi undirritaðiverið tann rætti maðurinat gjørt. Lutvíst sum ein iðmeira enn nakar hevurverið talsmaður fyri, at vitfingu ein umboðsmann.Og lutvíst sum ein “brúk-ari” hjá honum.

Tað er óneyðugt atnevna, at vit hava fyrineyðini á “onkrum”, sumkann fáa støðið á okkaraumsiting uppá tað støði,sum hoyrir heima í einumrættarsamfelagi. Tí er taðein sera átroðkandi spur-ningur, um umboðsmað-urin hevur gjørt nakranmun á hesum øki.

Hetta kann eg lættligastgreiða frá út frá egnumroyndum, bæði av um-boðsmanninum sjálvumog sum “brúkari” av al-mennu umsitingini.

Umboðsmaðurinskuldi roynastEg havi av nevndu orsøk-um viljað roynt umboðs-mannin fyri at kunna stað-festa nyttuna av honum.Tey mál, sum umboðs-maðurin hevur viðgjørtav mínum ávum eru vegnaútvarpið. At tað gjørdistútvarpið var nærum av til-vild, men rættarfatanin íútvarpinum samsvararnøkulunda við hana, iðannars er galdandi í al-mennu Føroyum. Og støð-ið á tíðindaflutninginumer eisini her nakað taðsama sum hjá hinum fjøl-miðlunum. Tí kundi taðfyri so vítt eins væl veriðsjónvarpið, sum varð við-gjørt.Bløðini falla jú uttan-

fyri økið hjá umboðs-manninum.

Viðhald uttan nyttuEg havi í trimum førumfingið viðhald frá umboðs-manninum viðvíkjandi út-varpinum. Men í øllumførunum er hetta viðhald“skorið til” á ein slíkanhátt,at tað als eingin nyttaer í hesum viðhaldum.Heldur er støðan verri,enn um málini als ikkivóru tikin upp.

Er FF-blaðið eitttíðindablað?Her skal verða greitt fráeinum av hesum málum:

Útvarpið hevði ein tátt ímorgunsendingini, harbløðini, sum vóru útkom-in tann dagin, vórðu “pre-senterað” við teirra yvir-skriftum.

Vit varnaðust, at tað varheilt tilvildarliga, um FF-blaðið varð nevnt í hesumtátti, meðan tað ikki komfyri at t.d. Dimmalættingog Sosialurin lógu eftir.Hetta mettu vit sum eingreiðan mannamun, sumvit ikki vildu góðtaka.

Umboðsmaðurin tókmálið upp. Útvarpið greid-di frá, at í veruleikanumskuldi FF-blaðið als ikkiverið nevnt. Tí samb.ásettu reglunum skuldubert tíðindabløð nevnast.FF-blaðið var “bert” eittfakfelagsblað og fall uttan-fyri hesa áseting. Um FF-blaðið kortini varð nevnt,so var hetta bert av væl-vild hjá viðkomandi morg-unverti.Tískil átti FF-blað-ið ongan rætt her.

Hetta sjónarmið góð-tóku vit als ikki.Tað kun-du nevnast fleiri grund-gevingar fyri, at FF-blaðiðvar líka frægt tíðindablaðsum hini. Ein av teimumvar, at í løgtingsuppskoti-num hjá Bjarna Djurholmum stuðul til blaðútber-ing, sum tó fall burturaftur, leyk FF-blaðið treyt-irnar fyri at vera eitt tíð-indablað.

Umboðsmaðurin:FF-blaðið ertíðindablað, men...Tá niðurstøðan hjá um-

boðsmanninum kom, gavhann okkum eisini við-hald. FF-blaðið var eitttíðindablað.

Men:Útvarpið hevði longu

við byrjan av málinumtryggjað sær, at ein slíkavgerð onga ávirkan skul-di fáa við at strika hendantáttin í morgunsending-ini. Heldur ikki á nakranannan hátt hevur hendanavgerðin havt nakra sumhelst ávirkan á valið hjáútvarpinum av tíðinda-keldum.

Men tað var eisini greitt,at niðurstøðan hjá um-boðsmanninum var virðis-leys. Tað var bert grund-gevingina um,at FF-blaðiðikki var tíðindablað, sumumboðsmaðurin undir-kendi. Hevði tað bert ver-ið nýtt ein onnur grund-geving, sum t.d. at talanvar um eina journalistiskameting, so hevði umboðs-maðurin góðkent hetta.

Viðhald ikki verteitt 5 oyraVit kunnu enntá gera hettaviðhaldið frá umboðs-manninum upp í kontant-um virði.

Fyri ta morgunsending,sum gav høvi til hesakæru, varð kunngerð settí útvarpið, sum lýsti taðviðvíkjandi FF-blaðnum,sum hini bløðini finguókeypis sama dag.

Vit fingu sjálvsagt rokn-ing,men boðaðu frá, at vit

ikki vildu gjalda hana,fyrrenn niðurstøðan varkomin frá umboðsmanni-num.

Endaliga niðurstøðankom 17. desember. Tann30. desember vildu vitlýsa okkara landsfund íútvarpinum.Men vit finguat vita, at vit vóru bloker-aðir at lýsa vegna um-drøddu rokning. Tískil

noyddust vit at lova atgjalda fyri yvirhøvur atsleppa at lýsa.

Hervið kann staðfest-ast, at eitt viðhald fráumboðsmanninum er ikkivert so mikið sum eitt 5oyra.

Tíðindaflutningureftir leistinum hjáumboðsmanninumTað fyrsta, sum umboðs-maðurin gjørdi, tá hannfór at viðgera málið við-víkjandi útvarpinum, var,at hann staðfesti, at hannhevði heimild til at við-gera útvarpið og sjón-varpið. Síðani hevur hannvið sínum niðurstøðumsett ein leist, sum almen-nu tíðindastovnarnir havaat virka eftir.

Í næstseinasta blaðigreiddu vit frá málinumum eygleiðaran, og erhetta eitt mál, sum vittríva í aftur í hesum blað-num.

Tilvildarliga er hettamál eitt gott høvi til atlýsa, hvussu útvarpið fatarávísingarnar frá umboðs-manninum.

Hetta mál er nógvarferðir lýst í FF-blaðnumfrá ársbyrjan 2002, uttanat útvarpið ella annarshinir fjølmiðlarnir yvir-høvur hava nevnt málið.

Útvarpið nevnir fyrstuferð málið tann 20. des-ember ella 3 dagar eftirumrøddu niðurstøðu hjáumboðsmanninum.

Tá verður umrøtt lógar-uppskotið, sum JørgenNiclasen legði fram um atlata lógina um sjúkravið-bót eisini galda eygleiðar-um. Her verður Jørgenlýstur, sum tann fyri fiski-menn umsorgsfulli lands-stýrismaður, sum unnirøllum fiskimonnum sjúkra-viðbót.

Veruleikin var tann, sum

tað seinni er staðfesti viðdómi, at Jørgen ólógligahevði noktað fiskimannisjúkraviðbót. Og uppskot-ið var bert gjørt fyri atkáva útyvir hesa ólógligu“málsviðgerðina”, ið vildiverið avdúkað við rættar-sakini. Jørgen royndi ann-ars at taka grundarlagiðundan rættarsakini við atpressa tingið til at av-greiða málið, áðrenn taðkom til dómsviðgerðar.Tað vóru greiðar ábend-ingar um, at ikki alt rugg-aði rætt í viðmerkingun-um til lógaruppskotið,harFiskivinnuráðið metti, atlógin var óneyðug, tí eyg-leiðarar longu áttu hendarættin samb. galdandi lóg.

Men hetta hevði als ikkiáhuga fyri úvarpið, sumpúra einsíðugt lýsti máliðtil gagns fyri landsstýris-mannin, uttan yvirhøvurat lýsa málið sum taðveruliga var, nevniligasum eitt greitt rættarbrotmóti privatum borgara.

Hetta merkir, at fjølmið-larnir stórt sæð onga av-marking hava í teirra tíð-indaflutningi, tó sæð burt-ur frá beinleiðis ófólkalig-heitum.

Tí er tað eisini púrameiningsleyst við setanav nógv umrødda fjøl-miðlaráðnum. Kann einkivæntast frá umboðsmann-inum, so kann enn minnivæntast frá einum ráði,har fjølmiðlarnir skuluansa eftir sær sjálvum.

Umboðsmaðurinhvørki gjørt frá ella tilAnnars kann sigast, at tað,at ein umsiting sum tannvið eygleiðaranum fram-vegis kann fara fram, ereitt prógv fyri, at virkiðhjá umboðsmanninumgjøgnum tvey ár hevurhvørki gjørt frá ella til. Ogtað fer tað heldur ikki at

gera við hesum arbeiðs-hátti. Umboðsmaðurin ernevniliga “løgtingsins” ogikki “fólksins” maður.

Hava ikki hoyrt umArthur AndersenÍ veruleikanum er støðaní dag verri enn uttan um-boðsmann. Løgtingsmennhava greitt blakað allaábyrgd frá sær í málumum rættartrygd. Teir havaopinbart hildið, at við atlata hesa uppgávu til eindómara, var heilaga grøv-in væl forvarað, og hægrarættvísið tryggjað av særsjálvum.

Tað er greitt, at einginløgtingsmaður hevur lisiðHans Scherfig ella CarlMadsen. Teir hava heldurikki hoyrt um ArthurAndersen ella Troels G.Jørgensen fyri at haldaokkum til dómarar innanríkismark.

Sjálvir fari eg ikki atvenda mær til umboðs-mannin aftur. Ei heldurfari eg at mæla øðrum tiltess. Tað einasta forum,har tað í dag kann heint-ast hjálp, er hjá donskurættarskipanini.

Virkið hjá umboðs-manninum er fyrr við-gjørt her í blaðnum. Vístvarð á, at umboðsmaður-in, í tí í hesi grein um-rødda máli, heilt greittikki hevur fylgt síni egnureglugerð um, at kærarinskal kunnast so hvørt umgongdina í málinum.

Hann hevur enntá nokt-að at útgreinað heilt greið“hol”í síni frágreiðing,hartað er eyðsýnt, at tað ikkier samsvar millum veru-leikan, og tað sum stend-ur í frágreiðingini umgongdina í málinum. Um-boðsmaðurin hevur boð-að frá, at hann als ikkiætlar at svara mær aftur,hóast hann hevur fingiðítøkiligar spurningar, sumskuldu verið lættir atsvara, um alt ruggaði rætt.

Nærri er greitt frá hes-um parti av málinum í FF-blaði nr.287, sum eisini erá heimasíðuni hjá FF:www.fiskimannafelag.fo

Tíverri má ásannast, atLøgtingsins Umboðsmað-ur gjørdist ikki loysnin.Hann hevur bert givið løg-tingsmonnum ein koddaá hesum øki og borgarun-um ein falskan tryggleika,sum stórt sæð einki erverdur.

Óli Jacobsen

Eygleiðari fekk ongar dagpengarfríggjadagur, 20. desember 2002 09.29 Innland

Lønjavningarstovan hevur víst aftur einari umsókn frá eygleiðara á fiskiskipi,sum søkti um sjúkratrygd. Eygleiðarar eru ikki nevndir í lógini um pengar tilfiskimenn, sum gerast sjúkir ella fáa skaða. Men nú koma teir í lógina.

Jørgen Niclasen, landsstýrismaður, skjýtur upp at broyta lógina, so eygleiðararverða nevndir har.

Eingin ivi skal vera um, at eisini teir hava rætt til pengar, gerast teir sjúkir ella fáaskaða, sigur Fiskimálaráðið.

Frágreiðingin hjá umboðsmanninumTað kann staðfestast, at viðhald frá honum ikki er vert eitt 5 oyra!Frágreiðingin fyllirnógv og sær gott út.Tíverri samsvararhetta ikki við taávirkan, ein kundivænta av hesumstovni.

“Málið um eygleiðaran” er ein framúr góð lýsing av okkara politisk/umsiting-arligu skipan viðvíkjandi tí manglandi rættarstøðuni hjá borgaranum, soleið-is sum longu greitt frá her í blaðnum nógvar ferðir.Hetta mál hevur verið púratagt burtur í føroysku fjølmiðlunum. Tey einastu tíðindi, sum útvarpið hevurhavt um hetta mál fram til málsviðgerðina, eru hesi tíðindini, sum bert lýsirannan partin av málinum, og sum tí í mesta lagi er hálvur sannleiki.Hesin tíðindaflutningur er beinleiðis eftir leisti hjá umboðsmanninum.

Síða 4 Nr. 294 - 29. mai 2003

Minningarhald fyri teir á"Riddaranum" á Seyðisfirði

25. september í fjør vórutað 75 ár síðan, at sjeymans á føroysku sluppini“Riddaranum”druknaðu áEysturlandinum í Íslandi.

Hetta er ein hending írøðini av sorgartilburðum,sum hava verið føroysk-um fiskimonnum fyri, ikkiminst undir Íslandi.

Vit umrøddu hending-ina seinasta og næstsein-asta ár, tá vit vóru á vitjaní Seyðisfjørðinum og vórueisini á kirkjugarðinum,har fimm av hesum monn-unum eru grivnir.

Í FF-blaðnum tann 26.september 2002 høvduvit eina gjølliga frágreið-ing um hendan sorgartil-burðin.

Greitt varð frá tí góðasambandi, sum var mill-um føroysku fiskimennin-ar og bóndurnar á leiðini.Men í hesum førinumfekk hetta samband tó einsyrgiligan enda, tá farastskuldi í land við skipsbáti-num at avrokna við bónd-an á Fagranesi, nú farastskuldi heim eftir væleydn-aðan túr. Komnir uppundir land kom eitt brot,og báturin holvdist. Sjeyav monnunum komu ífyrsta umfari á kjøl, meneitt nýtt brot skolaði teirtil sjós aftur, og spurdustteir tá ikki aftur. Ein avmonnunum,Petur í Lopra,komst undan, og hetta mámetast at vera eitt undurog annars eitt gott dømium, hvat ein sterkur lívs-vilji kann geva sum úrslit.

Tá báturin ikki kom

aftur til ásettu tíðina,gjørdust teir ótolnir um-borð á “Riddaranum” ogfóru at sigla aftur og framvið landinum, men bátsóðu teir ongan. Teirvórðu varugir við tveirmenn inni á landi, sumveittraðu og róptu tilteirra at sigla á Finna-

fjørðin, og komnir hagarfrætta teir, hvussu vorðiðvar.

Stýrimaðurin á Riddara-num,sum gjørdist skipari,nú skiparin Mortan vardruknaður, var PeturAnthoniussen, sum varættaður av Morskranesi.Hann var giftur við konuúr Sumba, men búði áTvøroyri. Erling Poulsensigur um Petur, at hannvaskaði sjálvur øll líkiniog legði tey í lastina, harein “flagermús”, innilokaðpetroleumslampa, varðsett at lýsa yvir deyðuskipsfeløgunum.

Teir, sum doyðu, vóru:

Mortan Nielsen, skipari,40 ár, 5 børn.

Johan Nielsen, sonur skip-arans, 21 ár.

Niklas Nielsen, bróðurskiparans, 38 ár.

Sofus Kristiansen, 21 ár.

Poul Kjærbo, Eystan Á, 31ár, giftur, 2 børn.

Tummas Stenberg í Jóan-stovu, 20 ár.

Sigurd Hansen, Tvøryri,24 ár, giftur, 2 børn, annaðvarð føtt eftir at hannfórst.

Allir vóru úr Sumba uttanSigurd.

MinningarhaldTað var uppá tal at skipafyri minningarhaldi í Seyð-isfirði í samband við 75ára dagin, men hetta gjør-dist av ymiskum orsøkumav ongum.

Men eftirkomarar hjáskiparanum, Mortani Niel-

sen, hava nú fyrireikaðeina ferð til Íslands í ár.Tað er ætlanin at vitjastaðið uppi á Fagranesi,har hendingin fór fram.Her er tað so heppið, attað er eydnast at koma ísamband við abbadóttirbóndan á umrødda bónda-

garðinum. Hon eitur JúlíaImsland og hevur verið sobeinasom at fáa til vegaallar upplýsingar, ið brúkhevur verið fyri at gerahendan túrin. Hon hevureisini skrivað grein ííslendskum bløðum umhendingina. Júlía býr áHornafjørðinum og arb-eiðir fyri útvarpsstøðina“Støð 2”.

Samstundis er ætlanin,meðan Norrøna liggur, atskipa fyri einum minn-ingarhaldi fyrst í kirkjuni,haðani jarðarferðin var,ogsíðani á kirkjugarðinum íSeyðisfirði,har 5 av monn-unum eru jarðaðir, menhar nøvnini á teimumøllum standa á gravsteini-num.

Ætlanin er at fara við“Norrønu” av Havnini 30.juli kl. 18. Komið verður áSeyðisfjørðin morgunineftir kl.8.Her liggur “Norr-øna” til kl. 12. Ætlanin erat hava eina drekkamunnaftaná fyri tey, sum lut-taka.

Tey, sum hava hug tilbert at luttaka í minning-arhaldinum á Seyðisfjørði-num, kunnu koma afturog fram sera bíliga. Prísir-nir eru frá kr. 800 til kr.1.700 fyri vaksin og kr.500 til kr. 1.400 fyri børn.Tey, sum eru áhugað, eigaat venda sær beinleiðis tilSmyril Line. Eru annarsspurningar, kunnu teirsetast Óla Jacobsen tlf. 3115 69 ella heima tlf. 31 5769.

Hetta er jarðarferðin fyri 75 árum síðani.

Hetta er tað, sum FF-blaðið skrivar umjarðarferðina.

Her liggja 5 avteimum 7 monn-

unum av “Riddara-num” grivnir.

Síða 5Nr. 294 - 29. mai 2003

Júlía hevur staðfest, hvar vanlukkan hendi, og sæst tað á hesum kortinum.Báturin er komin at rættuliga fitt, einar 5 km, sunnan fyri bóndagarðin áFagranesi. Líkindini hava ikki verið tey bestu, so helst hevur ikki verið møgu-ligt at lenda nærri.

Herfyri kom út ein fitt andaktsbók hjáTorleifi Johannesen við eini andakt fyrihvønn dag í mánaðinum.

Torleif er jú ein kendur pesónur mill-um okkara siglandi sum sjómanstrúboð-ari gjøgnum nógv ár. Hann hevur sumfáur hjarta fyri teimum, sum balast ásjónum, og hetta duga teir eisini atvirðismeta.

Torleif hevur eisini trúliga skrivaðandaktirnar í FF-blaðnum, og vit vita, atokkara lesarar dáma væl at fáa einaandaligan “dropa” saman við øllum tíverðsliga, sum vit annars borðreiða við.

Tað eru hesar andaktir, ið nú eru kom-nar út í bók undir heitinum “Dropar avnáði”. Og sum kann fáast fyri kr. 89.

Tað er óneyðugt at siga, at framtíðarandaktir frá Torleifi kunnu fáast við atlesa FF-blaðið!

Dropar hjá Torleifi

FF-blaðið og Fiskimanna-felagið verður sjálvandivið á ferðin.Vit ætla eisiniá ferðini at vitja nøkur avteimum plássum á Eystur-landinum, har føroyingarhava verið til lands. Ser-

liga hugsa vit um Bakka-fjørðin, sum liggur viðBakkaflóa eins og Fagra-nes.Her er ætlanin, samanvið staðkendum, at vitjastøð, har føroyingar havahildið til, og vit fara at

royna at hitta fólk, summinnast føroyingar.

Vit vóna at kunna gevaenn eitt íkast til søgunaum føroyska fiskimanniná hesi ferð.

Bóndahjúnini á Fagranesi kallaðust Jón og Stefania.Tey vóru omma og abbiJúlíu Imsland, sum hevur verið sera hjálpsom at fáa til vega upplýsingar ísamband við ætlaðu minnisferðina. Hetta er mynd av henni.

Tíðindaskriv

Notio Framtaksfelag P/Fhavt sín fyrsta ársaðalfundFríggjadagin - 23. mai 2003 - hevðiNotio Framtaksfelag P/F sín fyrsta árs-aðalfund.

Notio Framtaksfelag P/F varð sett ástovn hin 7. mai 2002 sum fyrsta ogeinasta privata framtaksfelag í Føroy-um.

Endamálið við felagnum er at geraíløgur í feløg, sum verða mett at havagóð og burðardygg framtíðarútlit.

Felagið hevur í árinum gjørt íløgur ítvey feløg. Talan er um telefelagiðKALL og P/F Auxillior Technology, iðarbeiðir við kunningartøkni til menn-ingartarnað. Felagið hevur síðan árs-byrjan 2003 gjørt íløgir í íbirtingar-felagið (Seedkapitalfelag) P/F Set um-framt at felagið arbeiðir við fleirispennandi verkætlanum.

Almenn partabrøvFelagið hevur boðið uppá partabrøv íalmennir grunnar eiga, men enn er tóeinki hent á hesum økinum.

ÁrsúrslitiðEinasta inntøkukelda felagsins í ári-num var rentuinntøka frá tøkum pen-ingi og gjørdist ársúrslitið frá stovn-anini 7. mai og til ársenda 2002 eitthall upp á tkr.374.Eginpeningur felagsinsvar pr. 31.12.2002 kr. 24,9 mió.kr.

Vanliga inntøkan í einum slíkum

framtaksfelagi er útbýti frá feløgum,ið felagið eigur partapening í ogvinningur, tá partabrøvini verða seld.

NevndarvalØll nevndin í felagnum varð afturvaldá ársaðalfundinum, í henni sita Wil-helm Petersen, formaður, KristoffurLaksá og Anfinn Olsen.

ÚtlitiniFelagið metir,at útlitini eru góð fyri,atfelagið kemur at verða ein týðandipartur av føroyska vinnulívinum. Fyriat felagið skal hava møguleika til atstyrkja um kapitalgrundarlagið í verk-ætlanum, sum verða mettar at veralívførar og har ein munandi vøksturkann væntast, er neyðugt at kapitalur-in verður øktur so við og við. Felagiðhevur í ár økt kapitalin við 15 mió.kr.og er kapitalurin í felagnum nú góðar41 mió.kr. Ætlanin er at kapitalurinskal økjast til millum 75 og 100 mió.kr. innan 3 til 5 ár somuleiðis er ætl-anin, at Notio skal skrásetast á einumføroyskum partabrævamarknaði, táhesin gerst veruleiki.

At felagið hevur eitt gott kapitalgrund-arlag hevur eisini sera stóran týdning,nú Landsstýrið hevur boða frá, at ávís-ar almennar fyritøkur skulu einskilj-ast. Í hesi tilgongd ætlar Notio at havaein virknan leiklut.

Wilhelm Petersen, formaður

Síða 6 Nr. 294 - 29. mai 2003

Deildarleiðari tilFiskimálaráðið

Í Fiskimálaráðnum verður starvið sum deildarleiðarifyri fíggjar-starvsfólka- og umsitingarstápinum her-við lýst leyst til setan skjótast gjørligt.

Deildin er nýskipað og er bygnaðarliga ein stápseindí Fiskimálaráðnum. Talan er um starv við spennandiavbjóðingum har ein týðandi partur verður at standafyri menningini av virkisøkinum.

Starvið inniber m.a. hesar upppgávur:Dagligu leiðsluna av deildini, herundir hava ábyrgdfyri:

· Fíggjar- og roknskaparviðurskiftunum í Fiski-málaráðnum

· Starvsfólkamálum í Fiskimálaráðnum· Umsitingarmálum í Fiskimálaráðnum· At samskipa uppgávur, ið eru tvørgangandi ella

hava felags endamál innan virkisøkið· At samskipa felags stevið í innan- og uttanhýsis

samskiftinum innan virkisøkið· Ráðgeva í tvørgangandi málum í Fiskimála-

ráðnum og til landsstýrismannin· Samstarva um tvørgangandi uppgávur í

Fiskimálaráðnum annars

Førleikakrøv:· Viðkomandi útbúgving frá hægri lærustovni · Duga at samskifta á føroyskum, norðurlendskum

og enskum máli· Hollan kunnleika til almenna umsiting· Royndir at umsita fíggjarmál og starvsfólkamál· Kunnleiki til fíggjar- og búskaparskipan landsins

er ein fyrimunur· Kunnleika til edv skipanir· Leiðsluroyndir· Góð samskiftisevni og hegni at fyriskipa· Duga væl við fólki

Setanartreytir:Løn- og setanarviðurskifti eru sambært avtalu millumavvarðandi yrkisfelag og Fíggjarmálaráðið. Setanar-økið fevnir um Fiskimálaráðið og stovnar undir tí,umframt hini aðalráðini og Løgmannsskrivstovuna.Tænastustaðurin í løtuni er Aðalskrivstovan.

Starvsheitið er deildarleiðari og tann, ið settur verður,hevur beinleiðis tilvísing til aðalstjóran.Tann, ið settur verður, má kunna tola broytingar ístarvinum, og at økið verður umskipað til eisini atfevna um aðrar uppgávur í Fiskimálaráðnum.

Umsóknir:Umsóknir, saman við avriti av prógvum og møgulig-um viðmælum, skulu vera Fiskimálaráðnum í hendi íseinasta lagi mánadagin 16. juni 2003 kl. 15.30.

Umsóknir skulu sendast til:FISKIMÁLARÁÐIÐ, POSTSMOGA 347, 110 TÓRSHAVN

Upplýsingar viðvíkjandi starvinum fáast við at ringjatil Fiskimálaráðið á tlf. 353030 og tosa við Kaj P.Mortensen, aðalstjóra.

FISKIMÁLARÁÐIÐYVIRI VIÐ STROND 17 · POSTSMOGA 347 · 110 TÓRSHAVN

Telefon 35 30 30 · Telefax 35 30 35 · E-mail: fisk@fisk.fo

FISKIMÁLARÁÐIÐ- AÐALSKRIVSTOVAN

Síða 7Nr. 294 - 29. mai 2003

Tað var ein stórhending,tá Føroyar í seinastu vikufingu ein russiskan konsul.Sum kunnugt gjørdist ÁrniDam, sum er kendur frásínum virksemi á Skipa-felagnum, konsul. Tað erkanska eitt sindur løgið,at hetta ikki er hent fyrr.Føroyar hava havt sam-skifti við russar í meiraenn hálva øld. Alla hesatíð hava russisk fiskiskipfiskað á okkara leiðum oghava havt samband viðland, tá tað hevur veriðneyðugt.Teir fiskaðu mill-um føroysk sildaskip í sínitíð í Eysturdjúp, sum silda-leiðin norðanfyri kallað-ist. Teir hava ligið inni áføroysku firðunum ogkrokað, og teir hava veriðinni í føryskum havnumfyrst og fremst eftir vatni.Tá teir hava verið sjúkir,eru teir komnir á sjúkra-hús í Føroyum o.s.fr.

Alla hesa tíð hevur taðverið Skipafelagið, sumhevur verið teirra umboð,og tann, sum hevur havthesa umboðan um hend-ur seinastu nærum 30árini, er Árni. Sum virkan-di russiski sendiharrin

segði í síni røðu í sam-band við tilnevningina, sohevur júst Árni teir per-sónligu eginleikar, sumgera hann sjálvskrivaðantil hetta starv,hóast, ja, taðljóðar ótrúligt, hann ervið at fara um pensjóns-aldur.

Árni er ættaður úr Vest-manna, sonur tann kendaskiparan Viggo í Skúla-num og Matildu. Árni byrj-aði eisini sítt vaksna lívsum fiskimaður. Seinnitók hann prógv sum navi-gatørur og fór at sigla hjáSkipafelagnum, til hannlegðist upp á land og tókvið sínum núverandi starvi.

“Konsulinnan” skal ikkiverða gloymd her. Árni ergiftur við Mariannu, sumer ættað av Sandi.Tað varhugtakandi, tá Árni í típarti av síni takkarrøðu,sum var á russiskum,takk-aði konuni fyri tað, sum

hon hevði lagt rygg til íhansara ofta meira buldr-uta arbeiði. Tað er einginivi um, at uttan eina konu

við einum slíkum mildumsinnalagi hevði tað alsikki borið til.

Tí vilja vit ynskja teim-

um báðum hjartaliga til-lukku við heiðrinum!

Virkandi sendiharrin, Vladimir P.Ulasjevitj, heldur røðu fyri Árna, har hann grundgevur fyri avgerðini atútnevna Árna til konsul. Í miðjuni er tað tulkurin, Ivan Moskalenko, sum eins ræði tulkar frá russiskumtil føroyskt sum hin vegin.

Nýggi russiski konsulinÚtnevningin verður handað Árna

Kvinnurnar vóru eisini væl umboðaðar. Frá høgru Oddvør, einkja eftir JohnDam beiggja Árna, Julianna Leonsson og Ingrid Midjord.

Marinna, kona Árna, ímiðjuni lurtar, meðanÁrni takkar henni árussiskum.

Russiska fiskivinnan vareisini umboðað. Her ertað Juri A.Piskarov, sumarbeiðir við fiskivinnu-málum á russisku sendi-stovuni í Keypmanna-havn.

Tað er munur á monnum: Meðan Poul Mohr bertumboðar 250.000 íslendingar umboðar Árni 150milliónir russarar. Citat: Poul sjálvur.

Her síggja vit sendiharran við tulki saman við Valdimari Dalsgaard og konuniBosenu. Her er tó ikki neyðugt við tulking, tí Valdimar og Bosena eru millumtey fáu í Føroyum, sum duga russiskt.

Síða 8 Nr. 294 - 29. mai 2003

Teir, ið skipaði fyri før-oyska partinum av fram-sýningini, vóru Petur &Petur vegna útflutnings-deildina hjá Menningar-stovuni. Her er Áki Johan-sen deildarleiðari, og taðvar hann, sum saman viðAnnleyg Lamhauge um-boðaði Menningarstovunaá framsýningini.

Menningarstovan er einstovnur undir Vinnumála-ráðnum at stuðla menn-ingini av føroyskum ídn-aði, handverki og tæn-astuvirksemi við ráðgev-ing og upplýsing innantøkni, búskap, leiðslu ogútflutning og fyriskipanog luttøku í vinnumenn-andi átøkum innan nevnduøki.

Virksemið hjá stovunieigur í serligan mun atvera málrættað móti átøk-um,sum fremja og mennaútflutningsførleikan hjáføroyskum fyritøkum

Altjóða heitið fyri Menn-ingarstovuna er Faroe Is-lands Trade Council, iðber í sær menning av al-tjóða handilssamvinnuFøroya, tó við serligumdenti á føroyskan útflutn-ing. Í 2002 varð serstøkdeild stovnað við serlig-um atliti til at menna am-boð til útflutningsfyritøkurog at marknaðarføra før-oyskan útflutning. Menn-ingin er framd í neyvumsamstarvi við vinnuna -m.a. við eini tørvskann-ing, har føroyskar útflutn-ingsfyritøkur, ið ikki erufiskaútflytarar, tóku lut.

Altjóðaframsýningar Menningarstovan tryggjarfyritøkum básøki á altjóðaframsýningum, har fyri-tøkur vilja gera seg sjón-ligar á tjóðarbásum. Fram-

sýningarnar eru innan t.d.fiskavørur, fiskivinnutøkniog nýggjar, nichukendarmarknaðir. Fyrireikinginav luttøku verður í størstmøguligan mun latin re-klamufyritøkum í sam-starvi við vinnuna.

MarknaðarføringMenningarstovan gevurút smá rit og upplýsanditilfar um Føroyar og før-oyskt fyritaksemi, ið kannverða nýtt við eitt oghvørt høvi, har møguligter at marknaðarføra Før-oyar.

Onnur tiltøkuttanlandsMenningarstovan skiparfyri kunnandi ferðum fyrifyritøkur, har dentur verð-ur lagdur á at fáa íblásturtil nýggja tøkni og inn-keyp.Tá ið høvi býðst, ferstovan eisini at skipa fyrivinnuligari luttøku á al-

mennum ferðum hjá løg-manni og landsstýri uttan-lands.

ÚtflutningsmenningAt veita almenna og ítøki-liga vitan um marknaðirog útflutning.

Skipa fyri fundum, skeið-um og kunningar-/kann-ingarferðum.

Ráðgeva um praktisk út-flutningsviðurskifti.

Beinleiðis marknaðarfør-ingsuppgávur.

At vera samskipandi liðiðinnan ymisk øki, t.d. táfyritøkur ganga samanum útlendskan marknað.

Tann sum vil vita meiraum virkið hjá Menningar-stovuni kann fara inn áheimasíðuna hjá teimum:www.trade.fo

Føroyskir luttakarará European SeafoodExposition 2003 íBrüssels 6. - 8. maivóru í ár:

Bakkafrostwww.bakkafrost.combakkafrost@bakkafrost.com

Faroe Seafoodwww.faroe.comfaroe@faroe.com

Faroe Shipwww.faroe-ship.foinfo@faroe-ship.fo

Farexwww.farex.comfarex@farex.com

Framframspf@terra.es

JFK Groupwww.jfk.fojfk@jfk.fo

Landshandilinlanhan@post.olivant.fo

Faroe Islands TradeCouncilwww.trade.fotrade@trade.fo

PRG Exportwww.prg.foprg@prg.fo

United Seafood(Fiskavirking)www.united.foroot@united.fo

Vestsalmonwww.vestsalmon.comvestlax@vestlax.fo

Færri føroyingarÁki Johansen letur hampi-liga væl at framsýninginihesa ferð.Tó heldur hannat færri føroyingar vóruenn undanfarin ár.Kanskahevur tað havt týdning, at

tað júst hevði verið tannstóra messan í Runavík.

Tað vóru eisini færri fráøðrum londum.Mett varð,at 6.000 asiatar vóru settiraftur orsakað av SARS sjú-kuni.

Sum kunnugt sær taðikki so ljóst út við fiska-prísum, sum tað hevurgjørt. Føryingar merktu tóein stóran áhuga fyri salt-fiski. Tað tykist, sum taðer eydnast føroyingum atfáa saltfiskin í ein serliganklassa, sum spurt verðureftir.

Tað tyktist eisini at veraein stórur áhugi fyri før-oyskum sílum. Tað at teyverða strokin seint merk-ir, at tey fáa ein serliganreyðan lit, sum keyparar-nir eru sera áhugaðir fyri.Tíverri er tað so, at ESkvotur og tollur setirmark fyri, hvussu nógv vití løtuni kunnu fáa burturúr hesum áhuganum.

Fiskasøluframsýning í BrüsselsÍ døgunum 6-8.mai var árliga fiskasølaframsýningin í Brüssels. Føroyar vóru sum rímiligt er við.

Áki Johansen, 34 ár, erættaður úr Vestmanna,har hann eisini býr. Ákier so “internationalur”sum nakar. Hann fórsum ungur til Mexicoat lesa. Her hitti hanngentuna, sum hanngiftist við.Tey eiga tveybørn, og málið heimaer føroyskt og spanskthvørt um annað. Ákikom at arbeiða ádonsku sendistovuni íMexico í fleiri ár, oghevur hann her fingiðeitt dygt innlit í útflutn-ingsviðurskifti, sum núkemur okkum til góðar.Nú er hann leiðari áútflutningsdeildini hjáMenningarstovuni.

Føroyska flaggið veitrar eisini á framsýningarøkinum saman við fløggunumhjá øðrum framsýningarlondum.

Her síggja vit samskifti tvørtur um allan knøttin. Her eru føroyingar og NewZealendarar við eitt “fiskaborð”, har øll møgulig “eksotisk” fiskasløg vóru atsíggja. Kvinnurnar á myndini eru føroyskar. Tann t.v. er Viviann Slyne. T.h. erKaris við Brúgv.

Hetta er básurin hjá Menningarstovuni. Í miðjuni Annleyg Lamhauge, sumsaman við Áka arbeiðir á útflutningsdeildini hjá Menningarstovuni.Vitjandi eru Regin Mikkelsen t.v. og Per frá fyritøkuni Rainbow.

Síða 9Nr. 294 - 29. mai 2003

Áki sigur, at tað, sumeyðkennir føroyska part-in av framsýningini í muntil aðrar, er, at vit havastórt sæð bert rávørur atbjóða fram, meðan hinilondini fyri tað mesta havagrýtuklárar vørur.

Hesi londini ásanna tó,at tað er ov dýrt at foredlafiskin heima hjá sær sjálv-

um. Ein møguleiki er atfinna møguleikar fyri atfáa gjørt tað “grova arb-eiðið” í londum við bílig-ari arbeiðsmegi. Hóasthetta tískil ikki beinleiðisgevur arbeiðstímar heima,so er tað hóast hetta av-gjørt nakað, ið loysir segkortini eisini fyri heima-vinnuna. Ein annar møgu-

leiki er at útvega tøknisum kann gera hetta arb-eiðið uttan ov nógvar arb-eiðstímar ella at satsauppá, at grýtuklár vøraeigur at kunna geva sonógv, at hetta uppvigareykakostnaðin.

Loysir seg atluttaka á slíkumframsýningumStjóri á Menningarstovunier Kjartan Kristiansen.Hann heldur, at hóast taðkanska ikki kann tykjastat vera so nógv nýtt áhvørji einstakari framsýn-ing, so er tað umráðandiat vera við, og at vísa

flaggið. Gera vit ikki tað,kunnu vit skjótt smokkaniður ímillum. Hesum erÁki samdur við hann í.

Her kann verða skoyttuppí, at Annleyg Lam-hauge er við at gera einaútflutningshandbók, sumskal kunna geva okkara út-flytarum enn betri møgu-leikar at koma út í hvønn

krók úti í heimi, har vitkunnu hava møguleika atsleppa av við okkara fram-leiðslu til kappingarførarprísir.

Vit koma at frætta meiraum hesa handbók seinni.

Hetta er básurin hjá fiskavirkinum í Gøtu.

Aftanfyri síggjast t.v. Regin Jacobsen og t.h. MartinJacobsen á Bakka. Frammanfyri t.v. Hans JacobMikkelsen og “okkara maður í London” John Raja-ni. Gud viti um hann mundi sita og ynskja segaftur í semingsmannastólin, sum júst í heusm døg-um gjørdist rættiliga heitur!

Helgi Jacobsen sær út til at senda eina reportaguheim.

Hetta er básurin hjá JFK.Vit síggja stjóran Hanus Hansen, hvítklæddan.

Og her er tað Fiskasølan.

Eitt ítøkiligt, sum hendi á messuni, var, at avtala varð gjørd millum Farex ogbelgisku fyritøkuna PEFA um sølu av fiski á alnótini umvegis portalin hjáPEFA. Her síggja vit partar í hesi avtalu. Frá vinstru: Rói Egholm, umboð fyriPEFA, Kári Danielsen, umboð fyri PEFA, Kaj Leo Johannesen og Rúna D.Christiansen.

Síða 10 Nr. 294 - 29. mai 2003

ReingerðarfólkFyri starvsfólk, ið fer frá vegna aldur, verður lýsteftir fólki at gera reint á Løgmansskrivstovuni frá 1.august 2003 ella skjótast gjørligt.

Talan er í fyrsta lagi um alla reingerð í Sjóð- ogVektarbúðini.

Tann, ið settur verður, skal vera røkin, álítandi ogduga at arbeiða sjálvstøðugt.

Starvið verður sett sambært sáttmálanum millumFíggjarmálaráðið og Havnar Arbeiðs-kvinnu-felag.

Arbeiðstíðin er sett til 20 tímar um vikuna og er van-liga eftir kl 16 yrkadagar. Broytingar kunnu tó gerasteftir nærri avtalu millum partarnar.

Møguligir umsøkjarar eru vælkomnir at seta seg ísamband við Petur Simonsen, deildarleiðara, tlf.351010 at hoyra nærri um starvið.

Umsóknir við møguligum viðmælum skulu sendast

Løgmansskrivstovuni Postsmogu 64 FO-110 Tórshavn

Umsóknir skulu vera Løgmansskrivstovuni í hendi íseinasta lagi fríggjadagin 6. juni 2003.

Løgmansskrivstovan fyrireikar mál løgmans og ráðgevur løgmanni í sínumarbeiði at sita fyri landsstýrinum. Løgmansskrivstovan er skipað í stjór-nardeild, uttanríkisdeild og ritaraeind og hevur í høvuðsheitum samski-pandi, eftirlits og tvørvegis uppgávur, eitt nú landsstýrisfundir, uttanríkis-mál, umboðan og fyrisiting.

LØGMANSSKRIVSTOVANPrime Minister’s Office

FF-blaðið- á sjógvi og á landi

Lýsing fráSjóvinnufyrisitingini

Sjóvinnufyrisitingin er frá 1. mai 2003 løgd samanvið Skipaeftirlitinum. Øll skrivstovu avgreiðsla ogalt samskifti viðv. sjóvinnubrøvum, manningarskjø-lum, undantaksloyvum og øðrum viðurskiftum Sjó-vinnufyrisitingin tekur sær av, verður framyvir av-greitt á Skipaeftirlitinum í Miðvági.

Adressa:Skipaeftirlitið/SjóvinnufyrisitinginPostsmoga 26370 Miðvágur

Tlf. 35 56 00 Fax 35 56 01 Teldupostur: fma@fma.fo

Ynskja tygum nærri upplýsingar, kunnu tygum ring-ja á tlf. nr. 35 56 00 ella 35 30 30 og spyrja eftir Johild Ziskason, fulltrúa

Postboks 26 · FO 370 Miðvágur · Tlf: 355600Fax: 355601 · Teldupostur: fma@fma.fo

FiskimálaráðiðSKIPAEFTIRLITIÐFAROESE MARITIME AUTHORITY

Sum kunnugt fall dómurtann 22. apríl í FøroyaRætti í trimum málum,sum vit hava havt mót-vegis Fiskimálaráðnum.

Í tveimum av hesummálum fingu vit viðhald,og hava fingið staðfestokkara meting av rættar-fatanini í føroysku umsit-ingini.

Vit taptu eitt av málun-um, og tað var viðvíkjandifiskimanninum, sum rind-aði fullan skatt í Føroy-um, men kortini ikki fekkinntøkutrygd, tí hannhevði bústað í Danmark.Dómarin ásannaði, at taðhevði verið ætlanini hjátinginum, at tað skuldivera skattaskyldan, sumvar avgerandi her. Menhetta stóð ikki beinleiðis í

lógini, og tað var hetta,sum var avgerandi.

Freistin at kæra til lands-rættin var 20. mai. Menhvørgin parturin hevurkært. Hetta merkir, atdómurin er endaligur, ogtí eru okkara viðmerking-ar til dómin eisini stað-festar.

Viðvíkjandi málinum,sum vit taptu, er støðaneins órímilig.Vit fara nú atroyna onnur stig, at fáahetta mál loyst. Ein møgu-leiki kundi verið, at ting-menn rætta lógartekstintil tað, sum ætlanin var í1997: Nevniliga, at treytinfyri at fáa inntøkutrygd úrføroyska landshúsarhaldi-num var, at viðkomandieisini rindaði til tað.

Dómurin endaligur

Eftirlønargjaldið ferupp 1. juli 2003Sum kunnugt fingu fiskimenn eina eftirlønarupp-sparing í seinasta sáttmálanum við Reiðarafelagið.

Frá 1. juli 2002 var inngjaldið kr. 15 pr. dag hjáreiðara og kr. 10 hjá fiskimanni.

Frá 1. juli komandi verður hendan upphæddinbroytt til kr.27 pr.dag hjá reiðara og kr.20 hjá fiski-manni.

Fiskimenn eiga sjálvir at fylgja við, at teir fáa røttuupphæddina.

Asbjørn er úr SandavágiÍ frásøgnini um føroyingar í Hirtshals í seinastablaði komu vit av gáloysni at skriva, at AsbjørnMagnussen er úr Miðvági. Hann er er ættaður úrSandavági.

Síða 11Nr. 294 - 29. mai 2003

Framhald á næstu síðu

I foråret og sommeren1925 kom jeg ofte i be-søg hos provstinde Even-sen i Bregninge. Underdisse besøg i det lillehjem med de smukkegamle mahognimøbler,faldt talen ofte på Fær-øerne, hvor provstindener født for mange år sidenog hvor hun har levet såmange lykkelige år sompræstekone. Da jeg syn-tes at der iblandt det for-talte, var mangt og megetder havde interesse, badjeg provstinden fortællemig hendes levnedsløb.Det vilde hun gerne. Ogmedens jeg sad i dengamle mahognisofa ogskrev det ned provst-inden fortalte, sad hun,iført sin sorte silkeblusemed guldbroschen, påden anden side af bordetog fibrede. Og den 84-årige provstinde fortalte:

Min FaderMin faders forældre dødemedens fader var lille ogfader, der var født i 1813,blev da opdraget hos hansældre søster, der var giftmed en gårdejer i Sønder-jylland. Fader måtte væremed ved landbruget, menmå næppe have arbejdetmed særlig lyst eller inte-resse, thi en dag da hanhavde besøg af en af fade-rens venner, sagde dennetil ham: “Hør sig migAndreas, bryder du digegentlig om at blive land-mand?”“Nei, jeg vil megethellere læse”, svaredefader. - Vennen tog sig såaf fader og betalte forham på Skaarup Semi-narium. - Efter at faderhavde taget lærerexa-men, blev han huslærerhos en greve. - Engang dahan var på vej hjem for atholde juleferie, traf hanpå en kro, hvor han vartaget ind,nogle seminarie-kammerater. Som de nusidder allerbedst og talerom alt muligt, er derpludselig et af de ungemennesker der i spøgsagde til fader: “Hør du,Andreas Lützen, der er etlærerembede med orgel-spil ledigt oppe på Fær-øerne,det må jo lige værenoget for dig. Du skuldesøge det”. - “Jeg! Det kanikke nytte noget, der gårjo ingen skibe derop nu,så inden min ansøgningnår derop, er embedetnok besat - men jeg kan

jo gerne søge det forspøgs skyld.” - Dermedskrev fader en ansøgningog sendte afsted. Da derom foråret kom skib fraFærøerne, var der svar tilfader. Han var antaget.Greven, som han var hos,mente, at han havde godtaf at komme derop, hanfik jo så i hvert fald set sigom.

Mit BarndomshjemDet var den 5. maj 1837fader kom til Thorshavn,der den gang var en dej-lig og såre fredelig bymod hvad den nu er.Fader lejede sig ind i etpensionat, der lå i nærhe-den av kommuneskolen,hvortil han jo var kaldettil lærer. Pensionatsvært-inden havde en kusine,

Vit fara nú at endurprentafrásøgnina hjá Onnu Even-sen. Hon var fødd í 1841,og var dóttir A.C. Lützen,sum var tann fyrsti Lützení Føroyum.Vit fingu frá Esther Djur-huus, fødd Lützen, einamaskinskrivaða útgávu avhesi frásøgn. Her sæst, atfrásøgnin er skrivað avChristiani Olsen, Torpe-lund í Eskebjerg í Vestur-sælandi. Tað sæst eisini,at við í frásøgnini eru fleirimyndir. Frásøgnin er niður-skrivað í 1926, tá Anna

Evensen var 85 ára gomul.Tí høvdu vit áhuga fyri atfinna sjálvan originalin tilhesa frásøgnina. Vit komuí samband við Lokalhisto-risk Forening og Arkiv íEskebjerg. Hetta felagiðhevur so verið í sambandvið arvingin eftir ChristianiOlsen, ið eitur Louis Helth.Christian Olsen var út-búgvin tónleikari og søgu-liga áhugaður, og hannsavnaði eisini fólkaminniog tónleik.Tað vísti seg eisini, atbókin fanst heima í gomlu

húsunum hjá ChristianiOlsen, og vit hava fingiðfotokopi av upprunabókini.Harvið hava vit eisini fing-ið myndirnar, sum í flestuførum eru gomul postkort.Fleiri av teimum eru heiltáhugaverd, tí tey lýsa líviðtá. Tilsamans er talan um140 hondskrivaðar síðuríroknað myndir.Samstundis sæst, at herer talan um ein listamann,sum hevur skrivað. Skrift-in er ótrúliga vøkur, og umhvørt síðutal er teknaðein ella fleiri blómur.

Men tað áhugaverda er,at í frumhandritinum ermunandi meira tilfar enn ítí maskinskrivaðu útgáv-uni, sum fleiri hava í Før-oyum. Tað, sum restar í,er serliga um tíðina áNesi, har Jens Chr. Even-sen, maður Onnu, gjørdistpróstur.Tí er her talan um eittrættiligt kvetti at havafingið hesa frásøgnina íheilum líki. Hon lýsir seravæl lívið í Føroyum í 19.øld, og hon ger tað áeinum løttum máli.

Um onkur spyr, um hend-an frásøgnin hevur nakaðsamband við FF, so er taðavmarkað. Men tó so.Anna Evensen var mammaA.C. Evensen, prest áSandi, sum var í fyrireik-ingarnevndini til stovn-anina av FF í 1911.Frásøgnin vísir til fleirikendar persónar tá í tíð-ini. Vit hava loyvt okkumat taka umrøðu av hesumpersónum úr bókunumhjá Hans Jacobi Debes,sála. Hann var altíð sobeinasamur, so tað hevði

hann neyvan havt nakaðímóti. Onkur av hesumlýsingum er á donskum, tíhon er úr "FæringernesLand", sum var seinastabókin hjá Hans Jacobi.

Vit halda, at okkara lesar-ar hava nakað at gleðaseg til.

Frásøgnin hjá Onnu Evensen

Anna Evensen greiðirvæl frá ættini í síni frá-søgn. Men í tilfarinumer eisini ein ættartalvavið áhugaverdum upp-lýsingum, sum tó ikki íøllum førum eru heiltneyv við árstølum v.m.Tað er greitt, at hon ergrundað á tað, sum honminnist.

Tann ovasti í talvunieitur Poul. Um hannverður sagt, at “han rejs-te med en bayersk Tu-rist, der kom til Færøer-ne, og som vilde haveen Færing til Fører. Hanlod bygge et hus, derblev kaldt “Bayernstue”,og det fik Poul efterham. Hetta er eftir øll-um at døma søganaftanfyri Bajanstovu.

Ein sonur Poul varJacob Poulsen, sum var“en Arbejder, der vildeeje alt”, og sum vargiftur við Anna Marie.

Tey eiga Evu MargrethaJacobsen (1814-1879,sum giftist við AndreasiChristian Lützen (1813-1874).

Teirra børn vóru:

1. Nicels Lützen, doyrhálvt ára gamal.

2. Anna Maria NicolineLützen, (1841-1927)

3.Nicels Lützen,handels-fuldmægtig i Klaksvig(9 børn)

4. Jacob Lützen, handels-mand i Thorshavn (12børn)

5. Lütje Lützen, f. 1848,Kontormand hos Soren-skriveren. Dansk juri-disk Eksamen.Fuldmæg-tig i Korsør. Atter paaFærøerne.

6. Andreas ChristianLützen. Rejste til Ameri-ka for at grave Guld.Der hørtes fra ham i etPar Aar. Da han sidstegang skrev vilde hanrejse til Australien.

7. Georg Flemming Lüt-zen. Opkaldt efter ensorenskriver der vargod mod Faderen. Døde12 Aar gammel af Difte-ritis.

8. Vilhelm Lützen, døde8 Aar gammel af Difte-ritis.

9. Edvard Ægideus Lüt-zen. Præst. Søgte afskedi 1924. Bor i Fredericia.

Anna giftis við JensChristian Evensen (1840-1904). Pápi hansara varJohan Christian Evensenog mamman ElsebethSusanne Larsen.

Pápi Johan Christian varOle Even Olsen, norð-maður sum búsetist íHvalba.

Anna og Jens Christianfáa børnini:

1. Jens, død som lille påViderejde.

2. Andreas ChristianEvensen, provst paa Fær-ørne.

3. Margrethe Elisabethgift med lærer SørensenBregninge.

4. Margrethe Frederikkeg.m. KolonibestyrerEvensen paa Grønland.

5. Johan Edvard Even-sen, Uldvarefabrikant iThorshavn

6. Johannes Evensen(Evens), Overrevisor iLandbrugsministeriet iKøbenhavn.

Søgan um ættinaAnna Evensen"Fra Færøerne"

med 33 illustrationerved

Christian OlsenTorpelund pr. Eskebjerg

1925-26

Denne bog er skrevet i 3 exemplarer, nemlig dette, fru Evensens og mit eget exemplar.

Hetta er Eva, mamma Onnu.

Anna Evensen.

Síða 12 Nr. 294 - 29. mai 2003

Framhald á síðu 17

Eva Margrethe Jakobsen,der hjalp hende og hendeblev fader forlovet med.Inden året var omme, fej-rede de deres bryllup den10. marts 1938. - Efterbrylluppet flyttede mineforældre ind i deres lejlig-hed der var beliggende iselve skolebygningen.Lejligheden bestod af 2større værelser i stueeta-gen og 2 mindre oppe påloftet. Møblerne var afmahogni: I dagligstuen,sofa, spillebord og stole,samt et bornholmsk stue-ur. I spisestuen var derspisebord, stole og småborde ved vinduerne. Ifaders værelse stod detgamle taffelformede kla-ver som han øvede sig på,skrivebord og bogreoler.Det var møbler der stam-mede fra Danmark. Deembedsmænd der komdernedefra, medbragte ireglen selv møbler.Når desenere atter søgte ned tilDanmark, var der næstenaldrig plads til deres møb-ler på de tre små skon-nerter (det var alle deskibe der dengang gik tilDanmark om året) - derskulde jo så mange færøs-ke varer med.Men på denmåde blev det jo i årenesløb mange danske møblerderoppe. -

Amtmand Pløyenindretter VævestueDengang var den fortræf-felige amtmand Pløyen påFærøerne,som han gjordemeget for. Pløyen havdelænge gået og syslet meden plan, der gik ud på, atalle de unge skulde læreat væve (bls. 3), der var joså mange får og så megetuld på Færøerne, kortsagt, ungdommen skuldelære forskellige husflids-arbejder, der kunde blivedem til nytte senere hen ilivet. - Da morbroder Mag-nus gik i skole, havdePløyen og provst Gadelagt mærke til, at hanhavde et godt “håndelag”,så da morbroder var kon-firmeret og vel var en 16-17 år, kom de og spurgteham,om han havde lyst tilat rejse til Danmark oglære at væve m.m. - Detvilde morbroder gerne oghan rejste så ned tilKøbenhavn, hvor hanlærte almindelig vævning,kunstvævning og farv-ning. Efter 4 års ophold iDanmark, rejste han tilba-ge til Færøerne, med-bringende hele 4 væve. -Pløyen og Gade fik ind-rettet en art husflidsskolehvor vævene (bls. 4) blevstillet op og hvor morbro-der begyndte at undervi-se de unge. Morbroderhavde lært i Danmarkhvilke blomster og plan-ter han skulde bruge til at

farve i, og han sendte såbørnene ud på landet forat plukke disse.

Fru Pløyens DødvarslesOppe i vævstuen sad derfire unge og vævede ogblandt dem var min mod-er (der dengang var ungpige). Det var i reglen omaftenen der blev vævet ogbelysningen bestod gerneaf et tællelys på hver væv.Han standsede straks for-an moder og sagde: “Duer rigtignok en slem en tilat bruge lys, du brænderjo hele tre.” - “ Å! Jeg kanda ikke væve uden at jegkan se”, svarede mor frej-digt. Han sagde ikke vide-re. En aften blev modersiddende længere ved sinvæv end de andre - dervar et stykke hun absolutvilde være færdig med.Som hun nu sidder aller-bedst, hørte hun noglemeget mærkelige lyde fraloftet ovenover hvor deropbevaredes tømmer ogbrædder. Moder kundeikke forklare sig hvad detvar for lyde, men da detblev værre og værre, blevhun så uhyggelig tilmode,at hun gik ned. - Dagenefter fik hun at vide, atamtmand Pløyens konevar død på samme klok-keslæt den foregåendeaften (hvor hun havdehørt lydene) og, mærke-ligt nok, blev fru Pløyenskiste lavet af netop debrædder hvorfra lydenevar kommet.

Det daglige LivEfter endt læretid, fortsat-te eleverne vævningen(dog ikke kunstvævning)i hjemmene, og i de flestehjem på Færøerne er derendnu en væv. Det var vir-kelig også en god ide afPløyen at indføre væv-ning, thi der var jo enmasse får deroppe, og ide lange vinteraftenerderoppe, kunde tiden joså godt udnyttes til kar-ting, spinden, vævningo.s.v. Fåretællen blev derstøbt lys af. I Thorshavnvar der et par familier derstøbte lys for folk, dekunde ofte have et parhækker fulde.

Fader var middelhøj,som regel var han i jævnt

godt humør, ikke bangefor at sige sin mening tilhvem det så end var.Undertiden kunde hanblive meget heftig, mendet var snart over. - Modervar også middelhøj,blond,der blev sagt at hunhavde været meget køn.Efter at moder var blevetgift, fik hun sat sin vævop, og der sad hun så omaftenen og vævede, nukunde hun så rart nøjesmed et lys. Hun vævedegulvtæppe og vævedemeget fint kjoletøj forfolk. Mine forældre fikefterhånden 9 børn. Løn-nen var kun lille, så detvar intet under, at modergerne vilde tjene lidt selv,ved væven.Fader var ogsåmeget flittig og søgte påsin vis at tjene lidt ekstra.Efter endt skolegerninggik han i byen og gavtimer til embedsmands-børn, der skulde læsevidere, der kom også etpar hjem og læste tyskhos ham. Om morgenen,når hele familien havdedrukket the, gik fader indi skolen, der om somme-ren begyndte kl. 8 og omvinteren kl. 9. Der vardengang ca. 148 skole-pligtige børn i Thorshavn,skolen var delt i klasserog fader havde en yngrelærer eller “ungt mennes-ke”, til at hjælpe sig, samten ældre mand der “så”lidt til.

Dagen begyndte meden salme og dereftertoges der fat på dealmindelige skolefag. Kl.12 fik børnene fri en timeog så løb de hjem for atspise til middag.Når faderhavde spist, havde hanendnu så megen tid tilo-vers, at han kunde hvilesig lidt inden han atterskulde ind og herse medbørnene. Skolen holdt opom vinteren kl. 3 og omsommeren kl. 4. Når dervar examen, kom præstenog to andre af byens“spidser” og hørte på det.Der var også tidt nogle afbørnenes forældre nær-værende. Om søndagenspillede fader orgel i kir-ken og hver anden søn-dag, når præsten var iannexet, måtte fader læseprædikenen. Der var i dethele taget meget merekirkegang (dengang) der-oppe end her nede i Dan-mark og der skulde megettil for at hindre folk i at gåi kirke. Om aftenen læsteeller skrev fader, kun toaftener om ugen tog hansig fri for at spille whistog lhombre, som hanholdt meget af, der komda nogle af hans vennerog spillede med ham. Dervar nok at tage fat på formoder og hun arbejdedealtid, enten med hushold-

ningen eller med væven.Når der var faldet sne, varmine brødre for detmeste ude med deres slæ-der og vi måtte altidhente dem hjem til spise-tid - de skulde dog ogsålæse over på deres lektier.Om aftenen spillede viofte “sorteper” og blevsværtede. For det mestelegede jeg med mindukke “Eva”, der var op-kaldt efter moder. Under-tiden hændte det, at derkom nogle småpiger påbesøg, og så var jeg såglad for at lege med dem,.men det var nu alligevelmorsomt at lege medmine brødre og dereskammerater. Alle dedrenge kunde finde på såmeget, og jeg gik med påden værste. - Mine brødrehavde en kammerat, somjeg særlig godt kundelide, han hed Jens Chris-tian Evensen. - Da jeg var10 år gammel, var jegengang i maj måned medvor pige,oppe i en lille by“Saksen” på Strømø. Byenlå meget smukt ved enlille bugt og høje klipper.

Provst Djurhuuspaa SejlturEn dag da vi var ude at

sejle med provst Djur-huus og hans datter komvi i nærheden af en klip-pe hvori der var en hulesom man kunde sejle

igennem. Provstedatterenfik i al hemmelighed over-talt fiskerne,der roede foros, til at sejle os ind gen-nem fjeldet. Da vi nåedehulen og sejlede ind, blevprovsten meget bange ogsagde:“Va' nu,go'e mand?”- “Vi skal ind under fjeldeti dag” - “Nej, nej, nej, go'emand” - “Jo, i dag er detsådan et godt vejr, hvemved hvornår vi atter fårlejlighed til at kommegennem fjeldet”. Derpådrev de med nogle raskeåreslag båden ind i hulen.Det var en vidunderligsejltur ind gennem fjeldethvor alt var hemmelig-hedsfuldt og hvor detmystiske lurede omkringi mørket.Var det derinde idet sortblå vand at nøk-ken levede, og var detderinde på de usynligeklippeafsatser huldreneboede? Hændte det at enaf os sagde noget, runge-de stemmen som var denhundredefold forstærket,det kastedes fra klippe-væg til klippevæg og lødtil sidst som en forfærde-lig dump, uhyggelig tor-den. Jeg gad vidst hvor-dan provst Djurhuushavde det under sejlad-sen. Endelig kunde vilangt forude skimte enlysende tåge, der blevstørre og større jo nær-mere vi kom. Det varhulens udgang og snart

var vi atter ude i det dejli-ge solskin og under denblå himmel. Medens jegopholdt mig i “Saksen”blev alle fårene og lam-mene drevet sammen ogmændene sluttede kredsudenom dem. Pludseligtvar der et lille lam,der løbudenfor mændenes kreds.Jeg løb efter det og fange-de det. Så var det en dag idet påfølgende efterår, atder kom en mand til faderi Thorshavn. Mandenhavde et dejligt stort lammed og det afleveredehan til fader med hilsenfra Johannes ved Svartaaved Saxen. Fader kundeikke forstå hvad han skul-de med det lam, thi hanhavde ikke bestilt nogetlam og han kendte ikkeJohannes ved Svartaa. Jo,forklarede budet, det vardet lille lam som jeghavde fanget da jeg i forå-ret var deroppe. Johanneshavde sagt dengang, atlevede det lam, skuldeden lille pige der havdefanget det,have det.Og såfik fader det, han varmeget glad og rørt overdet.

Fader faarLandbrugAmtmand Pløyen,der syn-tes, at faders løn var forlille, gav ham et stykkejord til afbenyttelse (dentidligere bruger af det var

Jens Christian Evensen.

Síða 13Nr. 294 - 29. mai 2003

Vitjan í lappabygdum

Á fakfelagsfundi í Lapplandi

Í døgunum 12-14. maiskipaði sjóvinnudeildinhjá Nordisk Transport-arbejder Federation fyrisínum hálvárliga fundi.Skift verður millum lond-ini, og hesaferð átti Finn-land tørn sum vertur.

Roynt verður at leggjafundin á onkrum forkunn-igum staði, har tað eisiniber til at kunna seg á einserligan hátt um landið

og økið. Tískil høvdu fin-sku vertirnir valt at leggjafundin í Lapplandi.

Hetta var sera áhuga-vert, ikki minst fyri einføroying,sum vanliga bertkemur til Helsingfors oglíknandi býir, um tað yvir-høvur verður komið tilFinnlands.

Sigast kann um Lapp-land, at tað umfatar norð-asta triðingin av Finn-

landi, sum røkkur heiltupp ímóti norðasta Nor-egi. Økið í Lapplandi eruml. 100.000 ferkilometr-ar, og fólkatalið í hesumøkinum er 190.000. Sam-anborið við Føroyar vildihetta merkt, at tað bertbúðu 2.500 fólk í øllumFøroyum, so her er nógmikið av plássi. “Høvuðs-staðurin” í Lapplandi erRovaniemi, har umleið

35.000 fólk búgva.Fundurin varð lagdur í

Levi-økinum í lítla býnumSirkka, har tað serligakoma nógv ferðafólk atstanda á skí á vetri. Fastaíbúgvaratalið er 450, mentað eru 16.000 gesta-sengur í býnum. Hettamerkir, at ferðavinnan ersera týdningarmikil í øki-num. Fundurin varð hild-in á Hotel Levintunturi,

sum finsku fakfeløginieiga, og har tað eisini varsera gott at vera.Her kannvera pláss fyri upp til1.000 fólkum í senn.

Hvussu við lappumí Lapplandi?Tað, sum hevði serliganáhuga hjá undirritaða, var,at síggja nakað til lapparella samar, orðini verðanýtt hvørt um annað, og

at kunna seg um, hvussuteir liva ella hava livað.Hetta var ikki heilt líkatil,tí í veruleikanum eru bertfáir lappar,og sjávt í Lapp-landi eru teir bert ein lítilpartur av fólkatalinum.Mett verður, at teir eruuml. 7.000 í Finnlandi,men teir flestu av teimumliva longur norðuri í landi-num.

Men kortini vísti tað

Tað er stak vakurt í Lapplandi.

Hetta eru hjúnini Jukka og Erja, sum reka lappa-bygdina Levin Lapinkyla. Tey eru bæði hálvlappar,men tey tosa ikki málið, eins og abbar og ommurteirra gjørdu. Bygdin stavar upprunaliga frá 1700 -talinum, og hetta er eisini aldurin á elsta bygningi-num.Tey bæði eru fimta ættarliðið í bygdini.Vit hittu Erja, sum dugdi væl at greiða frá um-støðunum hjá lappunum. Og at hetta hevur áhugasæst eisini av gestatalinum, sum var eini 20.000 ífjør.Tað er langt millum húsini í Lapplandi.Tískil ertað bert fá ár síðani, tey fingu vegasamband ogravmagn.Her ber til at uppliva samiska lívið m.a. við at fáasamiskar máltíðir, hoyra samiskan tónleik og nógvannað.

Hetta er upprunaligi skúlin, sum varð nýttur fram til 1961. Í dag verða børn-ini hjá Erja koyrd í grannaskúlan.

Hetta er hoyggjhúsið á garðinum.

Framhald á næstu síðu

Síða 14 Nr. 294 - 29. mai 2003

seg, at minni enn 10 kilo-metrar frá Sirkka vórutvær varðveittar lappa-bygdir, nevniliga LevinLapinpyla og SammunTupa.So ein seinnapart, táhinir luttakararnir fórueina aðra útferð, varðgjørt av at fara at vitjahesar bygdir.

Fyrst eitt sindur umsamar og lapparSamar ella lappar eru um-framt í Finnlandi eisini íNoregi, Svøríki og á Kola-hálvoynni í Russlandi.Roknað verður við, at teirtilsamans eru 50-70.000.

Teir flestu búgva í Noregiog í Svøríki.

Tað er óvissa um, hvað-ani samarnir eru komnir,men elsta búseting, sumkann staðfestast við vissu,er um ár 0.

Í nýggjari tíð og heiltfram til 50-ini var samiskamentanin kúgað, og hettamerkti, at stórur partur avsamisku mentanini fórfyri skjeyti, tí samarnirfingust at fáa ta fatan, atteirra mentan var minni-verd. Hjá nógvum fórmálið sama veg av somuorsøk.Tí tosa lappar t.d. íFinnlandi bert finskt.

Men hetta er so broyttrættiliga nógv seinna part-in av farnu øld. Samiskamentanin er viðurkend,og nógv er gjørt fyri atvarðveita málið hjá teim-um.

Men har teir eru meiri-luti í teirra øki, hava teirtó varðveitt sítt mál. Ogtað er eisin alment málsaman við finskum í “teirra”økjum.Tískil kunnu lapp-arnir samskifta á sam-iskum við myndugleikar-nar. Eisini hava samarnireitt ávíst heimastýri t.d. ímentunarligum spurning-um.

Samarnir í teimum ym-isku londunum hava eisinievnað at gjørt vart við segog hava sett krøv. Seinna-partin í farnu øld vórðusamating sett á stovn,sumhava verið ráðgevandi hjáteimum ymisku stjórnun-um. Finska samatingiðvarð sett á stovn í 1973og hevur 19 limir, valdirvið beinleiðis vali millumsamar. Samatingið fekk í1996 størri heimildir ennáður. Samstundis hevurSamatingið enntá ein for-seta.

Tað, sum verður roknaðsum tann mest eyðkendavinnan hjá samum, erreinsdjóravinnan. Í Finn-landi er tað eisini onnur,sum hava reinsdjór. Harrokna tey við, at tað finn-ast umleið 200.000 reins-djór í Lapplandi.Ein onnurvinna hjá samum er eisiniat gera lutir til ferðafólk,og annars at luttaka íteirri vinnu sum annars er

Inni í fínustovu.

Her sæst ein "typiskur" ovnur í einum samahúsi. Tað kann eisini gerast brúkfyri honum, tí kuldin kann gerast meira enn 50 stig. Og brenni finst í teimumstóru skógunum, sum dekka stóran part av Finnlandi.Á vegginum sæst reiðskapur av ymiskum slagi.

Hetta er eitt dømi um,hvussu samar hava lag-að seg til tað tilfeingiðsum var nevniliga nógv-ur viður og lítið av met-alli. Hesin spakin ergjørdur úr viði. Tað erbert sjálvur kanturin,sum er metall, og sumger tað, at spakin kannbrúkast.Her sæst ein kota (smátta) innan. Fýrstaður er mitt á gólvinum. Runt kotuna eru beinkir við

reinsdjórskinnum, og her verður sovið.

Hetta er ein kota, sum er ein samisk smátta.

Framhald av undanfarnu síðu

Síða 15Nr. 294 - 29. mai 2003

á staðnum.Annars verðurroknað við, at helvtin avlappunum í Finnlandi lív-bjarga sær við reinsdjóra-haldi.

Hjá samum er eitt ríktmentunarlív við list og

skaldskapi. Men eisini viðfólkatónleiki, og her ertað serliga “joiken”, sumer serligur sangur ogtrummusláttur, sum erueyðkend.

Vitjan ílappabygdumTað var tískil spennandiat fara at vitja varðveittulappabygdirnar, sum lógurættiliga fjarskotnar. Av-rátt var við hýruvogns-

førara, at hon skuldi koyrameg til ta fyrru bygdina.Hon skuldi so koma 2tímar seinni og koyra tilta seinni bygdina, um honikki fekk onnur boð ítelefonini.

Tá bíðað varð eftir hýru-vogninum eftir tveimumtímum, og hann ikki komfram, skiltist at onkur mis-skiljing var hend. Honhevði skilt tað, sum athon ikki skuldi ikki komaaftur, fyrr enn ringt varðeftir henni.

Farið varð so aftur til“lappahúsini” at ringja, ogtá upplivdi eg verstu marruhjá øllum ferðandi. Teyvóru farin av bygdini, ogher var eingin annar.Tískil bar als ikki til uttanfartelefon at geva boð frásær. So tað var ikki annaðat gera enn at fara tilgongu at finna alfaraveg.Vanlukkan var nú ikki sostór. Veðrið var av tíbesta, og eftir einum tímavar komið fram til hinalappabygdini, sum so eis-

ini kemur við í hesa frá-søgnina.

Men tað, sum tó sigurnakað um, hvussu tunttað er við fólki her á leið-ini, er, at hendan tímantað tók at ganga, sást bertein einasti bilur.

Vit hava eina myndafrá-søgn úr Lapplandi oglappabygdunum. Sigastkann, at hendan vitjan varstak áhugaverd. Tað kannundra eitt sindur, at vithava so lítið samband viðsamasamfeløgini, tá hugs-að verður um okkara lag-nufelagsskap sum smáartjóðir.

Her kann verða skoyttuppí,at meira fæst at vita áwww.laplandfinland.com

Bátur hoyrir eisini til í eini lappabygd, hóast hetta er langt inni í landinum.Tað eru ríkiligt av áum og vøtnum. Finnland verður jú kallað "de 1000 søersland".Veruliga talið er omanfyri 100.000. Hetta merkir, at 10% av Finnlandieru vøtn og áir. Hetta svarar nærum til støddina av Danmark. Her ber væl tilat fiska og tí er brúk fyri bátum. Á sumri, tá alt frystir til, verður eisini fiskað.Tá verður hol borað í ísin, og tráðan verður stungin í holið. Tað eru nógvumferðafólki, sum dáma hetta sera væl.

Reinsdjór eru ímyndin av lappum/samum. Og Jukki og Erja hava sjálvsagteisini reinsdjór. Reinsdjór “safari” er sera væl umtókt millum ferðafólk. Her bertil at velja at ríða á einum reinsdjóri. Hetta kostar 75 kr. Ella tað ber til at faraútferð heilan dag at hyggja at reinsdjórum, og kostar hetta einar 8-900 kr.Við reinsdjórum er tað fyri ein stóran part sum við okkara seyðahaldi. Tey“lemba”á vári, og á heysti verður slaktað.Nógv verður etið av reinsdjórum, ogtey kunnu hagreiðast á mangan hátt.

Hesi reinsdjórini gingu í eini girðing, og tey vórusera spøk.Tey komu, tá rópt varð eftir teimum.

Her síggja vit bygdina, sum hon er. Her eru hús til mong endamál. Eitt av teimum var til sauna.

Nú eru vit komin til Sammun Tupa, sum er hin lappabygdin. Her er sjálvsagtnakað tað sama at síggja, men okkurt var øðrvísi.Hendan bygdin stavar eisinifrá 1800-talinum. Her síggja vit kvinnuna, sum skipar fyri, og vísir hon her teysamisku klæðini fram.

Her síggja vit reiðskap av ymiskum slagi. Eins og fyrr í Føroyum hava tey herverið noydd til at gera egnan reiðskap til øll møgulig endamál.

Framhald á næstu síðu

Síða 16 Nr. 294 - 29. mai 2003

Framhald av undanfarnu síðu

Á hesum leiðum er neyðugt at vera væl ílatin. Men ráð eru fyri tí. Reinsdjóra-skinn líva sera væl, og her síggja vit skinnklæði.

Reinsdjórahald hevurtað til felags við okkaraseyðahald, at djóriniverða markað í oyruni.Men her verður tað,sum verður skorið úroyranum, goymt ogverður víst fram sumher.

Eitt kvøldið vóru fundarluttakararnir bodnir til døgurða í eini lappiskari kota.Hetta var sjálvsagt sera forkunnugt. Fyri at geva luttakarunum innlit í sam-iskari mentan vísir hesin lappin framførslu av tí serliga lappiska tónleikinumjoyka. Samstundis greiddi hann frá gamlari samiskari mentan, har abbihansara hevði verið ein oddamaður at varðveita hesa. Abbin hevði annarsverið ein av fremstu vinmonnunum hjá Uhro Kekkonen, sum var forseti Finn-lands í nógv ár. Døgurðin hendan dagin var sjálvsagt reinsdjór.

Ein partur av framførsluni var at geva luttakarunum eginleikarnar hjá reins-djórum. Hetta gjørdi hann soleiðis, at hann við ími teknaði hornini á reins-djórum á pannuna hjá teimum, sum vóru til staðar.Her er tað skrivarin í NTF,svenskarin Klas, sum stendur fyri tørni.

Síða 17Nr. 294 - 29. mai 2003

Framhald á næstu síðu

død). Vi kunde holde enko og dyrke kartofler,som fader lærte færinger-ne at lægge i rækker.Kartoflerne blev lagt imaj, efter spade, og derkunde høstes en mæng-de. Når kartoflerne blevtaget op, lod fader altid debedste pille fra til lægge-kartofler, han var så gladfor, mellem timerne, atkunne gå ud og se tilmanden, der tog dem op.Kartoflerne blev bårethjem i “løb” d.v.s. de komi store tremmekasser som,ved hjælp af et pande-bånd, blev båret bag påryggen. Kartoflerne blevtørrede på loftet og deref-ter lagt i tønder. Af og tilmåtte man jo i vinterensløb undersøge tønderneog se efter, om kartofler-ne var tørre og friske. Detvar nogle dejlige kartof-ler. Hvert år kom der kar-tofler fra Danmark (derkommer sikkert mangeflere derop nu, thi de fles-te unge tager til søs på fis-keri, det skal betale sigbedre, og så bliver der joikke så megen arbejds-kraft tilovers til landbru-get - i øvrigt skal landbru-get vist atter være i frem-gang nu). Det lille land-brug hjalp jo svært påbudgettet,nu blev der rådtil både dette og hint, somvi før havde måttet und-være.

Det tages atter fra hamMen så kom er en amt-mand Dahlerup, der ikkekunde enes med fader,hver holdt stejlt på sinmening, og da fader ikkevilde som amtmanden,hævnede denne sig ved attage det lille landbrug frafader. - To gange var faderi Danmark for at søgeandet embede, børneflok-ken var jo stor, Nicels,Jacobs, Lütje, Andreas,Georg,Vilhelm, Edvard ogAnna (mig), og embedetlille, men hver gang hanvar hernede, kom han tilat længes så meget efterFærøerne, at han ikke

kunne udholde det læng-ere og han rejste så tilba-ge. - Færingerne havde igamle dage ord for atstjæle, hvilket Pløyenogså bemærker i sin bog.Der var også megen druk-kenskab og tiggeri - detsidste var nu ikke såunderligt, thi der var storfattigdom. De der havdenoget, gav gerne til demder intet havde.

De to MestertyveDa jeg var barn, var der

to mestertyve, den enehed Christian, hvad denanden hed, husker jegikke. Langt om længe,blev de endelig fanget ogbragt op til “Skansen”,hvor der i gamle dagehavde været fæstning, oghvor der endnu ligger etpar kanoner hvormedman skyder på Kongensfødselsdag. Deroppe varet par betjente, der holdtøje med fangerne. Nogentid efter, fortaltes detnede i byen, at både denog den havde mødt Chris-tian om aftenen, men daman vidste, at han sad velforvaret oppe i arresten,slog man sig til tåls med,at det måtte være een,derlignede ham. - Så hændtedet hverken værre ellerbedre, end at en aften,sysselmandens pige gikforbi arresten, så hun etmenneske, der var i færdmed at fire sig ud af vin-duet,det var Christian dervar ved at hejse sig ned.Da han blev fanget, for-talte han, at han havdebrækket et brædt fra skil-levæggen ind til den andenfange og at de hele tidenhavde stået i forbindelsemed hinanden. Hver gangde fik uld at spinde, havdede stjålet lidt af den og tilsidst havde de så meget,at de havde spundet ettov, som de havde hejsetsig ned med. Christianhavde i lang tid hejset signed om aftenen og gåetomkring og stjålet hosfolk, mest skærpekød.Han sørgede altid for atvære “hjemme” igen inden

morgen. Den anden fangebrækkede også ud, hanhavde fået folk til at sejlesig over til de andre øer -de troede at han var slup-pet fri.Da begge fangerneatter kom på fæstningen,blev de anbragt mere sik-kert.Trods det dårlige løn-nede embede, var mineforældre gode mod fattig-folk, og de gav ofte væklangt over evne. Engangkom der nogle og bad omat få noget grindekød. Nuhavde vi dengang bådetørret grindekød, derhængte oppe på loftet, ogsaltet grindekød, der lå istore tønder. Det saltedevar langt det bedste. Minfader var straks parat til atgive og de gik så op påloftet og tog en hel del afdet saltede grindekød. Daen af mine små brødre sådet, irettesatte han faderog moder, det kunde ikkesådan gå an at give altvæk, vi kunde selv kom-me til at mangle o.s.v. “Åved du hvad, min dreng”,sagde fader, “når tøndener tom, kommer grindennok igen og så bliver tøn-den atter fuld”. Og detblev den, thi der komatter grind. - I længdenkunde moder ikke klarealt arbejde alene og vi fikså pige. Der var jo nok atlave om alle de drenge ogde sad så i spisestuen ogsyede og reparerede ogvar der intet andet, stodvæven jo altid parat. -

Fader bliver rigsdagsmandFader var rigsdagsmandet par år, om folketings-

mand eller landsting-smand, husker jeg ikke,og i de to vintre han var iDanmark, måtte hanholde hjælpelærer.

Den mærkværdigekatPå det tidspunkt havde vien kat som fader holdtmeget af og altid kæledefor, vi andre derimodkunde ikke lide den ogkælede aldrig for den. Etpar dage efter at fader ioktober var rejst ned tilrigsdagen, opdagede vi, atkatten var forsvundet, viledte allevegne, men denvar og blev borte. Jeg tro-ede at brødrene havdebenyttet sig af faders fra-værelse til at skille sig afmed den forhadte kat ogjeg var i lag med dem.Men nej, det havde deikke.Vinteren gik uden atvi så noget til katten og vihavde omtrent glemt den.Fader kom hjem i april ogmedens han står og pak-ker sin kuffert ud, stodkatten pludselig ved sidenaf ham: “Men mis er duher,” sagde fader, idet hanklappede og strøg den.Viså til hinanden, ingen afos kunde forstå hvorfra

katten kom eller hvorle-des den havde bjergetføden i den lange vinter.Og hvor kunde kattenvide, at fader var kommethjem netop den dag? -

Den skindøde KoneDa jeg var barn levededer i Thorshavn en ældrekvinde om hvem man for-talte at hun havde væretskindød. Jo, konen vardød, blev klædt af og lagti kiste, der henstod ihjemmets øverstestue. PåFærøerne havde man dengang skodder til at sættefor vinduerne. Skoddernevar også sat for vinduerneind til stuen hvori dendøde lå. Et par dage førbegravelsen, faldt den eneaf skodderne til ligstuenned med et stort rabalderog derved vågnede dendøde. Efter at hun rigtigvar kommet til sig selv,fortalte hun, at hun havdehørt alt hvad der var ble-vet talt i nærheden afhende, men at det havdeværet hende umuligt atblive “levende”. Om detnu var et tilfælde at skod-den faldt ned,eller det varfor at hun ikke skuldeblive levende begravet,ved jeg ikke, men fra dendag og stund af,gik konenså underlig omkring, såtung og alvorlig, hun smi-lede aldrig, men var dogaltid så venlig, og jeg såhende, som sagt, så ofteda jeg var barn.

Den døde slaarØjnene opEngang var der død enkone.Medens hun “lå lig”,skulde Jógvan, som dethørte sig til, endnu en-gang se den afdøde. Lige-som han kom ind i stuen,åbnede den døde pludse-lig øjnene og stirredemed et underligt stift blikmod loftet. Jógvan styrte-

de rædselslagen ud. Dergik så nogle af familienind og lagde tokroner påøjelågene for at holdedem nede. Man brugteogså at lægge en salme-bog under hagen. Mantroede forøvrigt, at hvisman gav noget af sit lin-ned til at klæde afdødemed, skulde giveren snartfølge efter, derfor gavman ikke af sit linned tilfattige folk hvis de havdelig i huset, det var en trosom sad selv de mereoplyste i blodet.

BegravelserBegravelsen foregik altiddirekte fra hjemmet (hvortalen holdtes) uden atden døde eller følget komind i kirken. Kun når dervar fundet et og det varlagt i kiste,blev det sat opi kirken og begravelsenforegik da derfra. Var dereen død længere borte,og vedkommende skuldebegraves i Thorshavn,kom de sejlende med kis-ten og med flaget på halvstang. Der var noget egethøjtideligt ved det. Kran-sene var altid af lyng, manhavde jo ikke andet. En-gang vi sendte en krans,havde vi anbragt en storhvid sløjfe på den, det varmeget smukt. Efter begra-velsen, især på landet, varder ofte meget store gil-der.

JulenVi glædede os meget tiljuleaften,hvor vi fik risen-grød og gåsesteg (hvisden da ellers var til at få)ellers fik vi fisk. Det var joet helt festmåltid.Vi havdeikke noget juletræ, da derjo ikke fandtes grantræerderoppe, derimod havdevi en stor rund lyngkrans,som blev hængt op underloftet, fader fastgjorde 10a 12 lys i den og når de

Síða 18 Nr. 294 - 29. mai 2003Síða 18

blev tændt, syntes vi, atdet var noget af det dej-ligste der var til.Efter at vihavde sunget nogle af degamle julesalmer, spilledevi kort “hanrej” og “halv-tolv”. Vi spillede om klej-ner og pebernødder. Davi blev større,gav fader oshalv- og helskillinger atspille om. Når vi var kedeaf at spille kort, legede vi“blindebuk” og “tampenbrænder”.Trods den storehelligaften med alle densmange og nye indtryk,gikvi dog tidlig i seng. Jule-dag gik vi alle i kirke, detholdt fader strengt på.Engang var jeg, uden atfader vidste det, bedt udtil bal juledagsaften. Forengang skyld blev jeghjemme fra kirken jule-dag for at ordne balstad-sen. Om eftermiddagenkom fader hen til mig ogsagde i en meget strengtone:“Hvorfor var du ikkemed i kirken i dag?” Jegvilde jo nødig ud medsproget, men måtte jo såtil sidst sige det. Faderblev ikke blid, men detendte da med, at hanynkedes over mig og jegfik så lov at gå til ballet.Dengang havde præster-ne ikke hittet på at detvar synd at danse. Nytårs-aften vankede der ingengod mad, men vi spilledehalvtolv om klejner. Nyt-årsdag og helligtrekong-er-aften var man igen ikirke. I hjemmene var derhelligtrekongerslys påbordet, det var så mor-somt at støbe disse lys.

Min Mands SlægtTiden gik sin gang. Jeg

blev konfirmeret og hjalpmin moder med hushold-ningen og med at sy. Jeghavde min bestemte pladsved vinduet i spisestuenhvor jeg sad og syede,derfra kunde jeg se ud pågaden hvor brødrene leg-ede og hvor Jens Chris-tian Evensen ofte gikforbi, seende til vore vin-duer. Han og jeg holdtmeget af hinanden og detendte tilsidst med at viblev forlovet og seneregift. Min forlovedes forfa-der hed Ole Even Olsen,men blev altid kaldet OleNordmand, fordi han varfra Norge. Han var en afde første der kom til Fær-øerne for at se om derkunde brydes kul påøerne. Han blev gift medfæring og boede i Kvalbøpå Suderø. Han skal haveværet en stor og sværkraftkarl. Hans søn, JohanChristian Evensen, f. iKvalbø, hvor han senereblev sysselmand, var giftmed en bondedatter, Else-beth Susanne Larsen, f. iPorkere på Suderø, hunskulde have været så køn.Da de havde været giftnogle år, kom der en kig-hosteepidemi til Færøer-ne, og da det var førstegang den var der, dødeder en mængde mennes-ker af den. Johan Chris-tian Evensen måtte hjæl-pe lægen, han blev smit-tet og døde tre dage der-efter, kort efter døde hanshustru af tuberkulose. Detre forældreløse børn komså ud blandt fremmede.

Jens Chr. EvensenDen ældste, en lille pige,

Elsebeth Kristine, kom tilen præst der havde kendtforældrene, og de to dren-ge, Jens Christian (21-5-1840) og Joan Peter (dervar den ældste - fik senereforretning i Thorshavn),kom til Jens Davidsen,dervar ansat på amtskontoreti Thorshavn - han var giftmed moders kusine - ogde boede lige i nærhedenaf os. - Begge drengenekom til at gå i kommune-skolen, hvor fader jo varlærer, og de legede, somsagt, ofte sammen medmine brødre og mig.

Hans StuderingerDa man mente, at Jens

Christian havde særligeevner, blev han sendt tilDanmark for at studerevidere. Plejefaderen betal-te opholdet. Da J.C.E.atter kom tilbage til Fær-øerne, efter at have tagetsine examiner, spurgteman ham, om han midler-tidigt vilde have et lærer-embede der pludseligtvar blevet ledigt. Og detvilde han. - Så først blev viforlovet.Min kæreste vildejo være præst,og han blevså nødt til atter at tagened til København for atblive præsteviet. Da hankom tilbage,skulde han jotil at søge embede, dervar tilfældigt hele to ledi-

ge, nemlig på Vågø og etpå Viderejde. Det sidstested var præsten, pastorVesemberg, pludselig død.Det fortaltes, at han vargået hen for at se til enmand der lå af tyfus ogvar så blevet smittet. Endag da min broder stod isin forretning i Thors-havn, hørte han at derblev råbt, at der kom tobåde med flaget på halvstang. Man mente, at detvar pastor Vesemberg ogden mand der havde smit-tet ham og som Thors-havnslægen havde væretovre at se til. Det var ogsådem. Fru Vesemberg vildeså gerne have sin mandbegravet i Danmark, menskibskaptajnen sagde, athan ikke havde plads påskibet og så måtte hunbegrave ham deroppe.

Kaldes til Præstpaa ViderejdeEn skønne dag kom amt-mand Tillisch på besøg,og han spurgte mig om,hvilket af stederne jeghelst vilde hen. Det var etsvært valg. Tiltrods for atjeg nødigt vilde til Vider-ejde, fordi præsten vardød der, valgte jeg detdog alligevel fordi vihavde bekendte der. Ogmin kæreste fik også em-bedet der.

Vort Bryllup iThorshavnDer blev nu en travl tid i

mit hjem med at sy udstyrog lave til, til brylluppet.Vi blev viet i kirken den14. dec. 1871.Til bryllup-pet havde min kærestesin præstekjole på og jegen klar hvid kjole, brudes-lør og myrtekrans. Kl. ca.

5 gik vi op til kirken, for-rest min kæreste og jegmed hinanden under ar-men, derefter mine foræl-dre, plejeforældrene ogvores søskende m.fl.Over-alt, hvor vi kom frem iden smalle gade der førteop til kirken, havde bebo-erne sat tændte lys i vin-duerne for at illuminere.Da vi kom op i kirken,strålede et helt lyshav osimøde, der var sat tændtlys i alle stolene, og gen-nem denne lysalle fulgtesjeg med min kæreste optil altret, hvor man særligthavde pyntet så smuktmed lys. Jeg syntes, at kir-ken aldrig havde væretsmukkere eller mere stem-ningsfuld, end den dag.Det var beboerne, derhavde villet gøre det såsmukt for deres gamlelærers eneste datter, detvar også første gang at enpræst holdt bryllup der-oppe. Efter at pastorJakobsen havde erklæretos for rette ægtefolk atvære, fulgtes vi ad ud afkirken i samme orden, oglysene strålede nok såfestligt fra de mange vin-duer vi gik forbi i det dej-lige milde decembervejr.Da der var mere pladsovre hos min mands plej-eforældre, gik vi deroverog spiste bryllupsmidda-gen, der bestod af kød-suppe, lammesteg ogkransekage og andre kag-er. Der var ikke andremed til brylluppet, endlige min mands familie ogmin egen, samt overlærerBerghs. Da vi havde spist,fulgtes vi allesammen hjemtil mit hjem hvor samvæ-ret fortsattes, og hvor vifik en mængde gaver.

Havnin í 1956. Fremsta húsið við fólkinum frammanfyri er Bajanstova, hagani Eva, mamma Onnu, varættað úr Bajanstovu.

Esther Djurhuus er beinleiðis orsøkin til, at hendagreinarøðin verður veruleiki. Frá henni fingu vitmaskinskrivaða handritið til frásøgnina hjá OnnuEvensen, og frá henni eru fingnar myndir og annaðtilfar. Anna Evensen var abbasystir Esther.

Hesar báðar eru í skrivandi løtu einastu eftirkom-arar hjá Onnu Evensen í Føroyum. T.h. er IngunSchiller. Mamma hennara Anna var dóttir JohanEvensen, sum var sonur Onnu. Dóttir hennara ertann tvey ára gamla Anna, sum tískil eitur taðsama sum olduromman Anna Evensen. Annarskann navnið Anna førast 300 ár aftur í ættini. Les meiri um Onnu Evensen í næsta blaði

Síða 19Nr. 294 - 29. mai 2003

Síða 20 Nr. 294 - 29. mai 2003Síða 20

Tann 16. mai fylti JohanChristiansen 60 ár, og færhann her eina seinkaðaheilsan.

Johan er um nakar einhavsins sonur. Vit havagreitt frá her í blaðnumum abba hansara, sumeisini æt Johan Christian-sen.Hann var við “Loiusu”í 1912 á minniligu ferðinitil Keypmannahavnar, táhann fór fyri borð, og taðvar nærum eitt undur, athann bjargaðist. Men í1929 druknaði hann við“Martu”, tá hon gekk burt-ur.

Pápi Johan var Eli, sumeisini var ein royndur sjó-maður, og sum endaði viðat gerast havnafúti.Mamm-an var Hanna.

Johan hevur so eisinifylgt abbanum og pápa-num sjóleiðina. Hann fórtil skips við línuskipinum“Brestir” við tí legendar-

iska Júst í Túni sum skip-ara. Seinni fór hann við“Hoyvíkingi” á hemara-veiði við tí somuleiðislegendariska Johan í Hoy-vík sum skipara. Seinniaftur fór hann við “Fugl-firðingi”, sum hann seinnikom at føra á ídnaðar-fiskveiði. Og nú hevurhann verið havnafúti íHavn í nógv ár.

Men Johan hevur eisinigjørt seg nógv galdandiinnan felagsarbeiði. Eittskifti var hann formaður íFøroya Skipara- og Navi-gatørfelag. Men har sumhann mest gjørdi seg gald-andi var sum formaður ífelagnum Ídnaðarfisk.

Sigast kann um Johan,at hann er ein framúrfelagsmaður. Sáttligur ogskilagóður er hann sumfáur. Hann hevur altíðdugað væl at undirbygtsíni sjónarmið, og tað er

ein góð dygd í eini sam-ráðingarstøðu. Tí verðuraltíð lurtað eftir Johan.

Johan hevði tó ikki veriðnógv verdur uttan Hjørdis,sum hevur staðið honumvið lið í meira enn 30 ár.Hon hevur sanniliga eisinisítt samband til sjógvin.Pápi hennara var kendiskiparin Sigurd Simonsen,Fuglafirði, hvørs endur-minningar hava verið atlisið her í blaðnum. Mam-man var Martha.

Saman hava tey við sín-um børnum Eli,Elsu Mariuog Johan Martin skapt eitthugnaligt og gestafríttheim, har mangur hevursitið væl. Ikki minst eg ogmíni.

Takk fyri alt okkara sam-skifti Johan (og Hjørdis)!

ó.

Johan 60 árÁ kaiini longu sum tvey ára gamal

Hetta hevur verið ein avfyrstu ferðunum Johanvar á kaiini í Havn.Mamman og mostirineru farin at trilla lítlaDánjal, Beðin, sum er ívogninum. 2 ára gamliJohan, t.v. á myndini, ersjálvsagt við, men held-ur seg nakað uppá av-stand.T.h. sæst HaroldGray. Hann var bretskurhermaður undir kríg-num og giftist við Onnuhjá Knút skómakara-num.Tey bæði doyðu íbesta árum.

Her sæst Johan nærum 60 ár seinni í sínum arbeiði á Tórshavnar Havn. Taðer ikki ivi um, at har Johan hevur spulað er gullreint.

Fríggjadagin 6. juni fer Jóan-nes Djurhuus at verja Ph.D. rit-gerð sína í kolvetnisrelaterað-ari jarðalisfrøði Analytical in-vestigation of in-situ stressesand hydraulic induced bore-hole fracture. Í ritgerðini hevurJóannes ment algildugar stødd-frøðisligar fyrimyndir (“mod-ell”) av spenninum í grótikring borihol. Grundarlagiðfyri fyrimyndunum eru veggja-

rivur, ið standast av, at bori-runa verður trýst niður í bori-holið. Vanliga eru stødd ogrætningur av grótspenninumókend, men eru tey avgerandifyri, hvussu sterkur borihols-veggurin er. Vitan um grót-spennið hevur stóran týdning,tá ið verkfrøðingarnir fyrireikanýggjar kolvetnisbrunnar. Grót-spennið kann eisini siga, umhvussu sjálv boringin skal fara

fram, og hvønn veg og hvussulangt borast skal.

Sum eina roynd hevur Jóan-nes nýtt mátingar frá Snorre-kolvetnisøkinum í Norðsjó-num, og við góðum úrslitumlýst grótspennið í økinum.Fyrimyndirnar av grótspenni-num eru ikki knýttar at ávísumkolvetnisbrunnum og kunnutí einsvæl nýtast á Føroyaleið-ini.

Arbeiðið við verkætlanini erfarið fram á Náttúruvísinda-deildini á Fróðskaparsetrinumí samarbeiði við Høgskolen íStavanger, við vegleiðing avBernt S.Aadnøy, professara.

Tað var oljusamtakið Atlan-tic Margin Group (AMG), sumlat fíggingina til verkætlanina. ÍAMG bólkinum vóru oljufeløg-ini Statoil, Enterprise og Mobil.

Í dómsnevndini hava sitið

John Sebastian Bell, Ph.D.,chief scientist hjá Sigma H.Consultants í Kanada, ArildSaasen, Ph.D., serfrøðingur fráStatoil í Noregi og Per AmundAmundsen, professari, Dr. Phi-los frá Høgskolen í Stavanger,Noreg

Verjan, sum er almenn, verð-ur í samkomuhøllini á Lærara-skúlanum fríggjadagin 6. juniklokkan 13.00.

Tíðindaskriv frá Setursskrivstovuni:

Ph.D. verja við Fróðskaparsetur Føroya

Síða 21Nr. 294 - 29. mai 2003

Hetta skulu vera nøkurorð um okkara góða vinog granna Pól á Nesi, sumhann var róptur millummanna í Klaksvík, harhann og Julia búðu einatíð, meðan hann hevðibátin “Tind” saman viðøðrum.

Tey fluttu norður afturá Nes sum eldri og fingunøkur góð ár saman, harPól sum altíð hevði góðanhug við fleygastongini.Hann fekk nógvan hav-hest úti á Gomlurætt.Hann helt fyri við sínumskemtiliga lyndi, tá hannvar 88 ára gamal, at núvóru 6 havhestar nóg stórbyrða. Men hann var viðstongini eftir at hann var90 ár, so hann mundi veramillum elstu fleygamenní Føroyum. Seinast vithittust har norðuri, segðihann fyri mær, at hannhevði havt eyguni við ein-um havhestaunga uppi íMúlarókum. Hann sá hannúr køksvindeyganum,“ogein morgun, eg drakkmorgundrekka, tá komhann flaksandi oman. Egfór út í Mikladalsjørðinaog fekk hann. Tað verðurseinasti fongur hjá mær”,helt hann smílandi fyri.

Hann var eitt bindiliðmillum fedrar okkara ogtey ungu. Hann var altíðfúsur at koma út at spæla,um vit vóru ov fáir til

okkurt spæl. Eg haldi, taðsigur ikki so lítið um Pól,at allir vit av unga ættar-liðnum á Nesi hava veriðvið honum sum útróðrar-formanni ella skipara. Egkann svara fyri, at vit havaallir alt gott at bera hon-um. Hann var sera góðurat vera saman við.

Pól var ein barnavinur,og sum smádreingir hilduvit okkum til Pól, tá taðfór at sumra, at fáa bátinoman. Tað var ikki barasum at siga tað. Einaferðteir fóru í grind, tá tókuteir bátin úr neystinum,og eitt korter eftir f