1

Fizyka i Astronomia

Klasa 1A B C D 20132014

PROGRAM NAUCZANIA

ROZKŁAD MATERIAŁU

PLAN WYNIKOWY

Teresa Wieczorkiewicz

Halina Woźniak

Podręcznik red Maria Fiałkowska bdquoŚwiat fizykirdquo Podręcznik dla szkoacuteł ponadgimnazjalnych

Zakres podstawowy wyd ZamKor Krakoacutew 2012r

Numer ewidencyjny w wykazie 3942011

2

Warszawa wrzesień 2013r

A PROGRAN NAUCZANIA

Nr

lekcji Dział fizyki

Liczba

godz

3 Zamiana jednostek przekształcenia wzoroacutew i analiza wymiarowa Nie-

pewność pomiarowa 1

4 - 14 1 Grawitacja 11

15 - 23 2 Fizyka atomowa 9

24 - 33 3 Fizyka jądrowa 10

34 - 37 4 Astronomia 4

razem 37

B ROZKŁAD MATERIAŁU

1 Lekcja organizacyjna

2 Test diagnostyczny po gimnazjum (1)

3 Zamiana jednostek przekształcenia wzoroacutew i analiza wymiarowa Niepewność pomiarowa

1 Grawitacja ndash 11 lekcji

Temat Liczba

godz 1 Spadanie ciał jako skutek oddziaływań grawitacyjnych 1

2 Prawa Keplera Prawo powszechnej grawitacji 2

3 Ruch po okręgu i jego przyczyna 2

4 Siła grawitacji jako siła dośrodkowa III prawo Keplera Ruchy satelitoacutew 2

5 Nieważkość 1

Powtoacuterzenie 1

Sprawdzian wiedzy i umiejętności (2) 1

Omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu 1

2 Fizyka atomowa ndash 9 lekcji

Temat Liczba

godz

1 Model Bohra budowy atomu 2

2 Zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne 2

3 Widma ciągłe i liniowe 2

Powtoacuterzenie 1

Sprawdzian wiedzy i umiejętności (3) 1

Omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu 1

3

3 Fizyka jądrowa ndash 10 lekcji

Temat Liczba

godz

1 Promieniowanie jądrowe i jego właściwości Dawka promieniowania 2

2 Budowa jądra atomowego Prawo rozpadu promieniotwoacuterczego Metoda datowa-

nia izotopowego 2

3 Energia wiązania Reakcja rozszczepienia 1

4 Bomba atomowa energetyka jądrowa 1

5 Reakcje syntezy jądrowej Słońce i bomba wodorowa 1

Powtoacuterzenie 1

Sprawdzian wiedzy i umiejętności (4) 1

Omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu 1

4 Astronomia ndash 4 lekcje

Temat Liczba

godz

1 Odległości do Księżyca planet i gwiazd 1

2 Planety i Księżyc 1

3 Nasza Galaktyka Inne galaktyki 1

4 Prawo Hubblersquoa i teoria Wielkiego Wybuchu 1

4

PLAN WYNIKOWY

Uwaga 1 Klasa 1A ma te same treści i tematy w języku polskim i francuskim

Uwaga 2 Treści konieczne = ocena 2 treści podstawowe = ocena 3 treści rozszerzone = ocena 4 treści dopełniające = ocena 5

1 Lekcja organizacyjna

2 Test diagnostyczny po gimnazjum (1)

3 Wstęp Zamiana jednostek przekształcenia wzoroacutew i analiza wymiarowa Niepewność pomiarowa

1 Grawitacja ndash 11 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

4 Spadanie ciał

jako skutek od-

działywań grawi-

tacyjnych

bull wskazać siłę grawitacji ja-

ko przyczynę swobodnego

spadania ciał na powierzchnię

Ziemi

bull posługiwać się terminem

bdquospadanie swobodnerdquo

bull obliczyć przybliżoną war-

tość siły grawitacji działającej

na ciało w pobliżu Ziemi

bull wymienić wielkości od ktoacute-

rych zależy przyspieszenie

grawitacyjne w pobliżu pla-

nety lub jej księżyca

bull przedstawić wynikający z eks-

perymentoacutew Galileusza wniosek

dotyczący spadania ciał

bull wykazać że spadanie swobod-

ne z niewielkich wysokości to

ruch jednostajnie przyspieszony

z przyspieszeniem grawitacyj-

nym

bull wykazać że wartość przyspie-

szenia spadającego swobodnie

ciała nie zależy od jego masy

bull obliczyć wartość przyspiesze-

nia grawitacyjnego w pobliżu

Ziemi

bull przedstawić poglądy

Arystotelesa na ruch i spada-

nie ciał

bull wyjaśnić dlaczego czasy

spadania swobodnego (z ta-

kiej samej wysokości) ciał

o roacuteżnych masach są jedna-

kowe

bull obliczyć wartość przyspie-

szenia grawitacyjnego w po-

bliżu dowolnej planety lub jej

księżyca

bull zaplanować i wykonać do-

świadczenie (np ze śrubami

przyczepionymi do nici) wyka-

zujące że spadanie swobodne

odbywa się ze stałym przyspie-

szeniem

5

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

5

6

Prawa Keplera

Prawo powszech-

nej grawitacji

bull opowiedzieć o odkryciach

Kopernika Keplera i Newto-

na

bull opisać ruchy planet

bull podać treść prawa po-

wszechnej grawitacji

bull narysować siły oddziaływa-

nia grawitacyjnego dwoacutech kul

jednorodnych

bull objaśnić wielkości występu-

jące w prawie powszechnego

ciążenia

bull przedstawić głoacutewne założenia

teorii heliocentrycznej Koperni-

ka

bull zapisać i zinterpretować wzoacuter

przedstawiający wartość siły

grawitacji

bull obliczyć wartość siły grawita-

cyjnego przyciągania dwoacutech

jednorodnych kul

bull wyjaśnić dlaczego dostrzega-

my skutki przyciągania przez

Ziemię otaczających nas przed-

miotoacutew a nie obserwujemy

skutkoacutew ich wzajemnego od-

działywania grawitacyjnego

bull podać treść I i II prawa

Keplera

bull uzasadnić dlaczego hipote-

za Newtona o jedności

Wszechświata umożliwiła

wyjaśnienie przyczyn ruchu

planet

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo

grawitacji

bull na podstawie samodzielnie

zgromadzonych materiałoacutew

przygotować prezentację Ne-

wton na tle epoki

bull wykazać że Kopernika moż-

na uważać za człowieka rene-

sansu

7

8

Ruch po okręgu i

jego przyczyna

bull opisać ruch jednostajny po

okręgu

bull posługiwać się pojęciem

okresu i pojęciem częstotli-

wości

bull wskazać siłę dośrodkową

jako przyczynę ruchu po

okręgu

bull opisać zależność wartości siły

dośrodkowej od masy i szybko-

ści ciała poruszającego się po

okręgu oraz od promienia okrę-

gu

bull podać przykłady sił pełniących

rolę siły dośrodkowej

bull obliczać wartość siły do-

środkowej

bull obliczać wartość przyspie-

szenia dośrodkowego

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe w ktoacuterych rolę siły

dośrodkowej odgrywają siły o

roacuteżnej naturze

bull omoacutewić i wykonać doświad-

czenie sprawdzające zależność

Fr(m v r)

6

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

9

10

Siła grawitacji

jako siła dośrod-

kowa

III prawo Keple-

ra

Ruchy satelitoacutew

bull wskazać siłę grawitacji ktoacute-

rą oddziałują Słońce i planety

oraz planety i ich księżyce

jako siłę dośrodkową

bull posługiwać się pojęciem

satelity geostacjonarnego

bull podać treść III prawa

Keplera

bull opisywać ruch sztucznych sate-

litoacutew

bull posługiwać się pojęciem

pierwszej prędkości kosmicznej

bull uzasadnić użyteczność sateli-

toacutew geostacjonarnych

bull stosować III prawo Keplera

do opisu ruchu planet Układu

Słonecznego

bull wyprowadzić wzoacuter na war-

tość pierwszej prędkości ko-

smicznej i objaśnić jej sens

fizyczny

bull obliczyć wartość pierwszej

prędkości kosmicznej

bull stosować III prawo Keplera

do opisu ruchu układu sateli-

toacutew krążących wokoacuteł tego sa-

mego ciała

bull wyprowadzić III prawo

Keplera

bull obliczyć szybkość satelity na

orbicie o zadanym promieniu

bull obliczyć promień orbity sate-

lity geostacjonarnego

11 Nieważkość bull podać przykłady ciał znaj-

dujących się w stanie nie-

ważkości

bull podać przykłady doświadczeń

w ktoacuterych można obserwować

ciało w stanie nieważkości

bull wyjaśnić na czym polega

stan nieważkości

bull wykazać przeprowadzając

odpowiednie rozumowanie

że przedmiot leżący na pod-

łodze windy spadającej swo-

bodnie jest w stanie nieważ-

kości

bull zaplanować wykonać i wyja-

śnić doświadczenie pokazują-

ce że w stanie nieważkości nie

można zmierzyć wartości cię-

żaru ciała

12

13

14

Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (2) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

7

2 Fizyka atomowa - 9 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

15

16

Model Bohra bu-

dowy atomu

bull przedstawić wczesne mode-

le budowy atomu

bull przedstawić model Ruther-

forda budowy atomu i pod-

stawowe założenia tego mo-

delu oraz doświadczenie przez

niego przeprowadzone

bull przedstawić model Bohra

budowy atomu i podstawowe

założenia tego modelu

bull wyjaśnić co to znaczy że

promienie orbit w atomie wodo-

ru są skwantowane

bull wyjaśnić co to znaczy że

energia elektronu w atomie wo-

doru jest skwantowana

bull wyjaśnić co to znaczy że atom

wodoru jest w stanie podstawo-

wym lub wzbudzonym

bull obliczyć promienie kolej-

nych orbit w atomie wodoru

bull obliczyć energię elektronu

na dowolnej orbicie atomu

wodoru

bull obliczyć roacuteżnice energii

pomiędzy poziomami energe-

tycznymi atomu wodoru

bull wyjaśnić powstawanie li-

niowego widma emisyjnego

i widma absorpcyjnego ato-

mu wodoru

bull obliczyć częstotliwość i dłu-

gość fali promieniowania po-

chłanianego lub emitowanego

przez atom

bull wyjaśnić powstawanie serii

widmowych atomu wodoru

bull wykazać że uogoacutelniony wzoacuter

Balmera jest zgodny ze wzo-

rem wynikającym z modelu

Bohra

bull wyjaśnić powstawanie linii

Fraunhofera

17

18

Zjawisko fotoe-

lektryczne ze-

wnętrzne

bull wyjaśnić pojęcie fotonu

bull zapisać wzoacuter na energię fo-

tonu

bull podać przykłady praktycz-

nego wykorzystania zjawiska

fotoelektrycznego

bull opisać budowę zasadę dzia-

łania i zastosowania fotoko-

moacuterki

bull wyjaśnić co to znaczy że

światło ma naturę dualną

bull opisać i objaśnić zjawisko fo-

toelektryczne

bull opisać światło jako wiązkę

fotonoacutew

bull wyjaśnić od czego zależy licz-

ba fotoelektronoacutew

bull wyjaśnić od czego zależy

maksymalna energia kinetyczna

fotoelektronoacutew

bull odczytywać informacje z wy-

kresu zależności Ek()

bull objaśnić wzoacuter Einsteina opi-

sujący zjawisko fotoelek-

tryczne

bull obliczyć minimalną często-

tliwość i maksymalną długość

fali promieniowania wywołu-

jącego efekt fotoelektryczny

dla metalu o danej pracy wyj-

ścia

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzoacuter Ein-

steina

bull przedstawić wyniki doświad-

czeń świadczących o kwanto-

wym charakterze oddziaływa-

nia światła z materią

bull sporządzić i objaśnić wykres

zależności maksymalnej ener-

gii kinetycznej fotoelektronoacutew

od częstotliwości promienio-

wania wywołującego efekt fo-

toelektryczny dla fotokatod

wykonanych z roacuteżnych metali

8

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

19

20

Widma ciągłe

i liniowe

bull rozroacuteżnić widmo ciągłe

i widmo liniowe

bull rozroacuteżnić widmo emisyjne i

absorpcyjne

bull opisać widmo promieniowania

ciał stałych i cieczy

bull opisać widma gazoacutew jednoat-

omowych i par pierwiastkoacutew

bull wyjaśnić roacuteżnice między

widmem emisyjnym

i absorpcyjnym

bull opisać szczegoacutełowo widmo

atomu wodoru

bull objaśnić wzoacuter Balmera

bull opisać metodę analizy

widmowej

bull podać przykłady zastoso-

wania analizy widmowej

bull obliczyć długości fal odpo-

wiadających liniom widzialnej

części widma atomu wodoru

bull objaśnić uogoacutelniony wzoacuter

Balmera

21

22

23

Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (3) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

3 Fizyka jądrowa ndash 10 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

24

25

Promieniowanie

jądrowe i jego

właściwości

bull wymienić rodzaje promie-

niowania jądrowego występu-

jącego w przyrodzie

wymienić podstawowe zasa-

dy ochrony przed promienio-

waniem jonizującym

bull ocenić szkodliwość promie-

niowania jonizującego po-

chłanianego

przez ciało człowieka w roacuteż-

nych sytuacjach

bull przedstawić podstawowe fakty

dotyczące odkrycia promienio-

wania jądrowego

bull opisać wkład Marii Skłodow-

skiej-Curie w badania nad

promieniotwoacuterczością

bull omoacutewić właściwości promie-

niowania i

wyjaśnić pojęcie dawki pochło-

niętej i podać jej jednostkę

bull wyjaśnić pojęcie dawki sku-

tecznej i podać jej jednostkę

bull opisać sposoacuteb wykrywania

promieniowania jonizującego

bull wyjaśnić do czego służy

licznik G-M

bull przedstawić wnioski wyni-

kające z doświadczenia Wy-

krywanie promieniowania

jonizującego za pomocą licz-

nika G-M

obliczyć dawkę pochłoniętą

bull wyjaśnić pojęcie mocy

dawki

bull wyjaśnić do czego służą

dozymetry

bull odszukać informacje o pro-

mieniowaniu X

bull wskazać istotną roacuteżnicę mię-

dzy promieniowaniem X

a promieniowaniem jądrowym

bull przygotować prezentację na

temat Historia odkrycia i ba-

dania promieniowania jądro-

wego

9

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

26

27

Budowa jądra

atomowego Pra-

wo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

Metoda datowa-

nia izotopowego

bull opisać budowę jądra ato-

mowego

bull posługiwać się pojęciami

jądro atomowe proton neu-

tron nukleon pierwiastek

izotop

bull opisać rozpady alfa i beta

bull wyjaśnić pojęcie czasu po-

łowicznego rozpadu

bull podać skład jądra atomowe-

go na podstawie liczby ma-

sowej i atomowej

bull zapisać schematy rozpadoacutew

alfa i beta

bull opisać sposoacuteb powstawania

promieniowania gamma

bull posługiwać się pojęciem jądra

stabilnego

i niestabilnego

bull posługiwać się pojęciem czasu

połowicznego rozpadu

bull narysować wykres zależności

od czasu liczby jąder ktoacutere ule-

gły rozpadowi

bull objaśnić prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

bull wyjaśnić zasadę datowania

substancji

na podstawie jej składu izo-

topowego i stosować tę zasa-

dę w zadaniach

bull wykonać doświadczenie

symulujące rozpad promie-

niotwoacuterczy

bull zapisać prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego w postaci

N = N0 (12)tT

bull podać sens fizyczny i jed-

nostkę aktywności promienio-

twoacuterczej

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzory

N = N0 (12)tT oraz

A = A0 (12)tT

bull wyjaśnić co to znaczy że

rozpad promieniotwoacuterczy ma

charakter statystyczny

28 Energia wiązania

Reakcja rozszcze-

pienia

bull opisać reakcję rozszczepie-

nia uranu 235

bull wyjaśnić na czym polega reak-

cja łańcuchowa

bull podać warunki zajścia reakcji

łańcuchowej

bull posługiwać się pojęciami ener-

gia spoczynkowa deficyt masy

energia wiązania

bull obliczyć energię spoczyn-

kową deficyt masy energię

wiązania dla roacuteżnych pier-

wiastkoacutew

bull przeanalizować wykres za-

leżności energii wiązania

przypadającej na jeden nukle-

on od liczby nukleonoacutew

wchodzących w skład jądra

atomu

bull znając masy protonu neutro-

nu elektronu i atomu o liczbie

masowej A obliczyć energię

wiązania tego atomu

bull na podstawie wykresu zależ-

ności Ew(A) otrzymywanie

wielkich energii w reakcjach

rozszczepienia ciężkich jąder

10

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

29 Bomba atomowa

energetyka jądro-

wa

bull podać przykłady wykorzy-

stania energii jądrowej

bull opisać budowę i zasadę działa-

nia reaktora jądrowego

bull opisać działanie elektrowni

jądrowej

bull wymienić korzyści

i zagrożenia związane z wyko-

rzystaniem energii jądrowej

bull opisać zasadę działania bomby

atomowej

bull opisać budowę bomby ato-

mowej

bull przygotować wypowiedź na

temat Czy elektrownie jądro-

we są niebezpieczne

bull odszukać informacje i przy-

gotować prezentację na temat

składowania odpadoacutew radioak-

tywnych

i związanych z tym zagrożeń

30 Reakcje syntezy

jądrowej Słońce i

bomba wodorowa

bull podać przykład reakcji ją-

drowej

bull nazwać reakcje zachodzące

w Słońcu

i w innych gwiazdach

bull odpowiedzieć na pytanie

jakie reakcje są źroacutedłem ener-

gii Słońca

bull wymienić i objaśnić roacuteżne ro-

dzaje reakcji jądrowych

bull zastosować zasady zachowania

liczby nukleonoacutew ładunku elek-

trycznego oraz energii w reak-

cjach jądrowych

bull podać warunki niezbędne do

zajścia reakcji termojądrowej

bull opisać proces fuzji lekkich

jąder na przykładzie cyklu pp

bull opisać reakcje zachodzące w

bombie wodorowej

bull poroacutewnać energie uwalniane

w reakcjach syntezy i reakcjach

rozszczepienia

31

32

33 Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (4) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

11

4 Astronomia ndash 4 lekcje

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

34 Odległości do

Księżyca planet

i gwiazd

bull wymienić jednostki odle-

głości używane w astronomii

bull podać przybliżoną odległość

Księżyca od Ziemi (przy-

najmniej rząd wielkości)

bull opisać zasadę pomiaru odle-

głości do Księżyca planet i naj-

bliższej gwiazdy

bull wyjaśnić na czym polega zja-

wisko paralaksy

bull posługiwać się pojęciem kąta

paralaksy geocentrycznej

i heliocentrycznej

bull zdefiniować rok świetlny i jed-

nostkę astronomiczną

bull obliczyć odległość do Księ-

życa (lub najbliższych pla-

net) znając kąt paralaksy

geocentrycznej

bull obliczyć odległość do naj-

bliższej gwiazdy znając kąt

paralaksy heliocentrycznej

bull dokonywać zamiany jedno-

stek odległości stosowanych

w astronomii

bull wyrażać kąty

w minutach i sekundach łuku

35 Planety i Księżyc bull opisać warunki jakie panują

na powierzchni Księżyca

bull wyjaśnić skąd pochodzi

nazwa bdquoplanetardquo

bull wymienić planety

Układu Słonecznego

bull wyjaśnić powstawanie faz

Księżyca

bull podać przyczyny dla ktoacuterych

obserwujemy tylko jedną stronę

Księżyca

bull opisać ruch planet widzianych

z Ziemi

bull wymienić obiekty wchodzące

w skład Układu Słonecznego

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Słoń-

ca

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Księ-

życa

bull wyjaśnić dlaczego planety

widziane z Ziemi przesuwają

się na tle gwiazd

bull opisać planety Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić dlaczego zaćmienia

Słońca i Księżyca nie występu-

ją często

bull objaśnić zasadę ktoacuterą przyję-

to przy obliczaniu daty Wiel-

kanocy

bull wyszukać informacje na te-

mat rzymskich bogoacutew ktoacuterych

imionami nazwano planety

36 Nasza Galaktyka

i inne galaktyki

bull opisać budowę naszej

Galaktyki

bull opisać położenie Układu Sło-

necznego w Galaktyce

bull podać wiek Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić jak powstały

Słońce i planety

bull opisać sposoacuteb wyznaczenia

wieku proacutebek księżycowych i

meteorytoacutew

bull podać przybliżoną liczbę ga-

laktyk dostępnych naszym ob-

serwacjom

bull podać przybliżoną liczbę

gwiazd w galaktyce

12

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

37 Prawo Hubblersquoa i

teoria Wielkiego

Wybuchu

bull na przykładzie modelu ba-

lonika wytłumaczyć obser-

wowany fakt rozszerzania się

Wszechświata

bull podać wiek Wszechświata

bull określić początek znanego

nam Wszechświata terminem

bdquoWielki Wybuchrdquo

bull podać treść prawa Hubblea

zapisać je wzorem vr = H r i

objaśnić wielkości występujące

w tym wzorze

bull wyjaśnić termin bdquoucieczka ga-

laktykrdquo bull opisać Wielki Wy-

buch

bull obliczyć wiek Wszechświa-

ta

bull objaśnić jak na podstawie

prawa Hubblea wnioskuje-

my że galaktyki oddalają się

od siebie

bull wyjaśnić co to jest promie-

niowanie reliktowe

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo Hub-

blea

bull podać argumenty przemawia-

jące za słusznością teorii Wiel-

kiego Wybuchu

2

Warszawa wrzesień 2013r

A PROGRAN NAUCZANIA

Nr

lekcji Dział fizyki

Liczba

godz

3 Zamiana jednostek przekształcenia wzoroacutew i analiza wymiarowa Nie-

pewność pomiarowa 1

4 - 14 1 Grawitacja 11

15 - 23 2 Fizyka atomowa 9

24 - 33 3 Fizyka jądrowa 10

34 - 37 4 Astronomia 4

razem 37

B ROZKŁAD MATERIAŁU

1 Lekcja organizacyjna

2 Test diagnostyczny po gimnazjum (1)

3 Zamiana jednostek przekształcenia wzoroacutew i analiza wymiarowa Niepewność pomiarowa

1 Grawitacja ndash 11 lekcji

Temat Liczba

godz 1 Spadanie ciał jako skutek oddziaływań grawitacyjnych 1

2 Prawa Keplera Prawo powszechnej grawitacji 2

3 Ruch po okręgu i jego przyczyna 2

4 Siła grawitacji jako siła dośrodkowa III prawo Keplera Ruchy satelitoacutew 2

5 Nieważkość 1

Powtoacuterzenie 1

Sprawdzian wiedzy i umiejętności (2) 1

Omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu 1

2 Fizyka atomowa ndash 9 lekcji

Temat Liczba

godz

1 Model Bohra budowy atomu 2

2 Zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne 2

3 Widma ciągłe i liniowe 2

Powtoacuterzenie 1

Sprawdzian wiedzy i umiejętności (3) 1

Omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu 1

3

3 Fizyka jądrowa ndash 10 lekcji

Temat Liczba

godz

1 Promieniowanie jądrowe i jego właściwości Dawka promieniowania 2

2 Budowa jądra atomowego Prawo rozpadu promieniotwoacuterczego Metoda datowa-

nia izotopowego 2

3 Energia wiązania Reakcja rozszczepienia 1

4 Bomba atomowa energetyka jądrowa 1

5 Reakcje syntezy jądrowej Słońce i bomba wodorowa 1

Powtoacuterzenie 1

Sprawdzian wiedzy i umiejętności (4) 1

Omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu 1

4 Astronomia ndash 4 lekcje

Temat Liczba

godz

1 Odległości do Księżyca planet i gwiazd 1

2 Planety i Księżyc 1

3 Nasza Galaktyka Inne galaktyki 1

4 Prawo Hubblersquoa i teoria Wielkiego Wybuchu 1

4

PLAN WYNIKOWY

Uwaga 1 Klasa 1A ma te same treści i tematy w języku polskim i francuskim

Uwaga 2 Treści konieczne = ocena 2 treści podstawowe = ocena 3 treści rozszerzone = ocena 4 treści dopełniające = ocena 5

1 Lekcja organizacyjna

2 Test diagnostyczny po gimnazjum (1)

3 Wstęp Zamiana jednostek przekształcenia wzoroacutew i analiza wymiarowa Niepewność pomiarowa

1 Grawitacja ndash 11 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

4 Spadanie ciał

jako skutek od-

działywań grawi-

tacyjnych

bull wskazać siłę grawitacji ja-

ko przyczynę swobodnego

spadania ciał na powierzchnię

Ziemi

bull posługiwać się terminem

bdquospadanie swobodnerdquo

bull obliczyć przybliżoną war-

tość siły grawitacji działającej

na ciało w pobliżu Ziemi

bull wymienić wielkości od ktoacute-

rych zależy przyspieszenie

grawitacyjne w pobliżu pla-

nety lub jej księżyca

bull przedstawić wynikający z eks-

perymentoacutew Galileusza wniosek

dotyczący spadania ciał

bull wykazać że spadanie swobod-

ne z niewielkich wysokości to

ruch jednostajnie przyspieszony

z przyspieszeniem grawitacyj-

nym

bull wykazać że wartość przyspie-

szenia spadającego swobodnie

ciała nie zależy od jego masy

bull obliczyć wartość przyspiesze-

nia grawitacyjnego w pobliżu

Ziemi

bull przedstawić poglądy

Arystotelesa na ruch i spada-

nie ciał

bull wyjaśnić dlaczego czasy

spadania swobodnego (z ta-

kiej samej wysokości) ciał

o roacuteżnych masach są jedna-

kowe

bull obliczyć wartość przyspie-

szenia grawitacyjnego w po-

bliżu dowolnej planety lub jej

księżyca

bull zaplanować i wykonać do-

świadczenie (np ze śrubami

przyczepionymi do nici) wyka-

zujące że spadanie swobodne

odbywa się ze stałym przyspie-

szeniem

5

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

5

6

Prawa Keplera

Prawo powszech-

nej grawitacji

bull opowiedzieć o odkryciach

Kopernika Keplera i Newto-

na

bull opisać ruchy planet

bull podać treść prawa po-

wszechnej grawitacji

bull narysować siły oddziaływa-

nia grawitacyjnego dwoacutech kul

jednorodnych

bull objaśnić wielkości występu-

jące w prawie powszechnego

ciążenia

bull przedstawić głoacutewne założenia

teorii heliocentrycznej Koperni-

ka

bull zapisać i zinterpretować wzoacuter

przedstawiający wartość siły

grawitacji

bull obliczyć wartość siły grawita-

cyjnego przyciągania dwoacutech

jednorodnych kul

bull wyjaśnić dlaczego dostrzega-

my skutki przyciągania przez

Ziemię otaczających nas przed-

miotoacutew a nie obserwujemy

skutkoacutew ich wzajemnego od-

działywania grawitacyjnego

bull podać treść I i II prawa

Keplera

bull uzasadnić dlaczego hipote-

za Newtona o jedności

Wszechświata umożliwiła

wyjaśnienie przyczyn ruchu

planet

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo

grawitacji

bull na podstawie samodzielnie

zgromadzonych materiałoacutew

przygotować prezentację Ne-

wton na tle epoki

bull wykazać że Kopernika moż-

na uważać za człowieka rene-

sansu

7

8

Ruch po okręgu i

jego przyczyna

bull opisać ruch jednostajny po

okręgu

bull posługiwać się pojęciem

okresu i pojęciem częstotli-

wości

bull wskazać siłę dośrodkową

jako przyczynę ruchu po

okręgu

bull opisać zależność wartości siły

dośrodkowej od masy i szybko-

ści ciała poruszającego się po

okręgu oraz od promienia okrę-

gu

bull podać przykłady sił pełniących

rolę siły dośrodkowej

bull obliczać wartość siły do-

środkowej

bull obliczać wartość przyspie-

szenia dośrodkowego

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe w ktoacuterych rolę siły

dośrodkowej odgrywają siły o

roacuteżnej naturze

bull omoacutewić i wykonać doświad-

czenie sprawdzające zależność

Fr(m v r)

6

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

9

10

Siła grawitacji

jako siła dośrod-

kowa

III prawo Keple-

ra

Ruchy satelitoacutew

bull wskazać siłę grawitacji ktoacute-

rą oddziałują Słońce i planety

oraz planety i ich księżyce

jako siłę dośrodkową

bull posługiwać się pojęciem

satelity geostacjonarnego

bull podać treść III prawa

Keplera

bull opisywać ruch sztucznych sate-

litoacutew

bull posługiwać się pojęciem

pierwszej prędkości kosmicznej

bull uzasadnić użyteczność sateli-

toacutew geostacjonarnych

bull stosować III prawo Keplera

do opisu ruchu planet Układu

Słonecznego

bull wyprowadzić wzoacuter na war-

tość pierwszej prędkości ko-

smicznej i objaśnić jej sens

fizyczny

bull obliczyć wartość pierwszej

prędkości kosmicznej

bull stosować III prawo Keplera

do opisu ruchu układu sateli-

toacutew krążących wokoacuteł tego sa-

mego ciała

bull wyprowadzić III prawo

Keplera

bull obliczyć szybkość satelity na

orbicie o zadanym promieniu

bull obliczyć promień orbity sate-

lity geostacjonarnego

11 Nieważkość bull podać przykłady ciał znaj-

dujących się w stanie nie-

ważkości

bull podać przykłady doświadczeń

w ktoacuterych można obserwować

ciało w stanie nieważkości

bull wyjaśnić na czym polega

stan nieważkości

bull wykazać przeprowadzając

odpowiednie rozumowanie

że przedmiot leżący na pod-

łodze windy spadającej swo-

bodnie jest w stanie nieważ-

kości

bull zaplanować wykonać i wyja-

śnić doświadczenie pokazują-

ce że w stanie nieważkości nie

można zmierzyć wartości cię-

żaru ciała

12

13

14

Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (2) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

7

2 Fizyka atomowa - 9 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

15

16

Model Bohra bu-

dowy atomu

bull przedstawić wczesne mode-

le budowy atomu

bull przedstawić model Ruther-

forda budowy atomu i pod-

stawowe założenia tego mo-

delu oraz doświadczenie przez

niego przeprowadzone

bull przedstawić model Bohra

budowy atomu i podstawowe

założenia tego modelu

bull wyjaśnić co to znaczy że

promienie orbit w atomie wodo-

ru są skwantowane

bull wyjaśnić co to znaczy że

energia elektronu w atomie wo-

doru jest skwantowana

bull wyjaśnić co to znaczy że atom

wodoru jest w stanie podstawo-

wym lub wzbudzonym

bull obliczyć promienie kolej-

nych orbit w atomie wodoru

bull obliczyć energię elektronu

na dowolnej orbicie atomu

wodoru

bull obliczyć roacuteżnice energii

pomiędzy poziomami energe-

tycznymi atomu wodoru

bull wyjaśnić powstawanie li-

niowego widma emisyjnego

i widma absorpcyjnego ato-

mu wodoru

bull obliczyć częstotliwość i dłu-

gość fali promieniowania po-

chłanianego lub emitowanego

przez atom

bull wyjaśnić powstawanie serii

widmowych atomu wodoru

bull wykazać że uogoacutelniony wzoacuter

Balmera jest zgodny ze wzo-

rem wynikającym z modelu

Bohra

bull wyjaśnić powstawanie linii

Fraunhofera

17

18

Zjawisko fotoe-

lektryczne ze-

wnętrzne

bull wyjaśnić pojęcie fotonu

bull zapisać wzoacuter na energię fo-

tonu

bull podać przykłady praktycz-

nego wykorzystania zjawiska

fotoelektrycznego

bull opisać budowę zasadę dzia-

łania i zastosowania fotoko-

moacuterki

bull wyjaśnić co to znaczy że

światło ma naturę dualną

bull opisać i objaśnić zjawisko fo-

toelektryczne

bull opisać światło jako wiązkę

fotonoacutew

bull wyjaśnić od czego zależy licz-

ba fotoelektronoacutew

bull wyjaśnić od czego zależy

maksymalna energia kinetyczna

fotoelektronoacutew

bull odczytywać informacje z wy-

kresu zależności Ek()

bull objaśnić wzoacuter Einsteina opi-

sujący zjawisko fotoelek-

tryczne

bull obliczyć minimalną często-

tliwość i maksymalną długość

fali promieniowania wywołu-

jącego efekt fotoelektryczny

dla metalu o danej pracy wyj-

ścia

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzoacuter Ein-

steina

bull przedstawić wyniki doświad-

czeń świadczących o kwanto-

wym charakterze oddziaływa-

nia światła z materią

bull sporządzić i objaśnić wykres

zależności maksymalnej ener-

gii kinetycznej fotoelektronoacutew

od częstotliwości promienio-

wania wywołującego efekt fo-

toelektryczny dla fotokatod

wykonanych z roacuteżnych metali

8

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

19

20

Widma ciągłe

i liniowe

bull rozroacuteżnić widmo ciągłe

i widmo liniowe

bull rozroacuteżnić widmo emisyjne i

absorpcyjne

bull opisać widmo promieniowania

ciał stałych i cieczy

bull opisać widma gazoacutew jednoat-

omowych i par pierwiastkoacutew

bull wyjaśnić roacuteżnice między

widmem emisyjnym

i absorpcyjnym

bull opisać szczegoacutełowo widmo

atomu wodoru

bull objaśnić wzoacuter Balmera

bull opisać metodę analizy

widmowej

bull podać przykłady zastoso-

wania analizy widmowej

bull obliczyć długości fal odpo-

wiadających liniom widzialnej

części widma atomu wodoru

bull objaśnić uogoacutelniony wzoacuter

Balmera

21

22

23

Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (3) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

3 Fizyka jądrowa ndash 10 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

24

25

Promieniowanie

jądrowe i jego

właściwości

bull wymienić rodzaje promie-

niowania jądrowego występu-

jącego w przyrodzie

wymienić podstawowe zasa-

dy ochrony przed promienio-

waniem jonizującym

bull ocenić szkodliwość promie-

niowania jonizującego po-

chłanianego

przez ciało człowieka w roacuteż-

nych sytuacjach

bull przedstawić podstawowe fakty

dotyczące odkrycia promienio-

wania jądrowego

bull opisać wkład Marii Skłodow-

skiej-Curie w badania nad

promieniotwoacuterczością

bull omoacutewić właściwości promie-

niowania i

wyjaśnić pojęcie dawki pochło-

niętej i podać jej jednostkę

bull wyjaśnić pojęcie dawki sku-

tecznej i podać jej jednostkę

bull opisać sposoacuteb wykrywania

promieniowania jonizującego

bull wyjaśnić do czego służy

licznik G-M

bull przedstawić wnioski wyni-

kające z doświadczenia Wy-

krywanie promieniowania

jonizującego za pomocą licz-

nika G-M

obliczyć dawkę pochłoniętą

bull wyjaśnić pojęcie mocy

dawki

bull wyjaśnić do czego służą

dozymetry

bull odszukać informacje o pro-

mieniowaniu X

bull wskazać istotną roacuteżnicę mię-

dzy promieniowaniem X

a promieniowaniem jądrowym

bull przygotować prezentację na

temat Historia odkrycia i ba-

dania promieniowania jądro-

wego

9

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

26

27

Budowa jądra

atomowego Pra-

wo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

Metoda datowa-

nia izotopowego

bull opisać budowę jądra ato-

mowego

bull posługiwać się pojęciami

jądro atomowe proton neu-

tron nukleon pierwiastek

izotop

bull opisać rozpady alfa i beta

bull wyjaśnić pojęcie czasu po-

łowicznego rozpadu

bull podać skład jądra atomowe-

go na podstawie liczby ma-

sowej i atomowej

bull zapisać schematy rozpadoacutew

alfa i beta

bull opisać sposoacuteb powstawania

promieniowania gamma

bull posługiwać się pojęciem jądra

stabilnego

i niestabilnego

bull posługiwać się pojęciem czasu

połowicznego rozpadu

bull narysować wykres zależności

od czasu liczby jąder ktoacutere ule-

gły rozpadowi

bull objaśnić prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

bull wyjaśnić zasadę datowania

substancji

na podstawie jej składu izo-

topowego i stosować tę zasa-

dę w zadaniach

bull wykonać doświadczenie

symulujące rozpad promie-

niotwoacuterczy

bull zapisać prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego w postaci

N = N0 (12)tT

bull podać sens fizyczny i jed-

nostkę aktywności promienio-

twoacuterczej

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzory

N = N0 (12)tT oraz

A = A0 (12)tT

bull wyjaśnić co to znaczy że

rozpad promieniotwoacuterczy ma

charakter statystyczny

28 Energia wiązania

Reakcja rozszcze-

pienia

bull opisać reakcję rozszczepie-

nia uranu 235

bull wyjaśnić na czym polega reak-

cja łańcuchowa

bull podać warunki zajścia reakcji

łańcuchowej

bull posługiwać się pojęciami ener-

gia spoczynkowa deficyt masy

energia wiązania

bull obliczyć energię spoczyn-

kową deficyt masy energię

wiązania dla roacuteżnych pier-

wiastkoacutew

bull przeanalizować wykres za-

leżności energii wiązania

przypadającej na jeden nukle-

on od liczby nukleonoacutew

wchodzących w skład jądra

atomu

bull znając masy protonu neutro-

nu elektronu i atomu o liczbie

masowej A obliczyć energię

wiązania tego atomu

bull na podstawie wykresu zależ-

ności Ew(A) otrzymywanie

wielkich energii w reakcjach

rozszczepienia ciężkich jąder

10

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

29 Bomba atomowa

energetyka jądro-

wa

bull podać przykłady wykorzy-

stania energii jądrowej

bull opisać budowę i zasadę działa-

nia reaktora jądrowego

bull opisać działanie elektrowni

jądrowej

bull wymienić korzyści

i zagrożenia związane z wyko-

rzystaniem energii jądrowej

bull opisać zasadę działania bomby

atomowej

bull opisać budowę bomby ato-

mowej

bull przygotować wypowiedź na

temat Czy elektrownie jądro-

we są niebezpieczne

bull odszukać informacje i przy-

gotować prezentację na temat

składowania odpadoacutew radioak-

tywnych

i związanych z tym zagrożeń

30 Reakcje syntezy

jądrowej Słońce i

bomba wodorowa

bull podać przykład reakcji ją-

drowej

bull nazwać reakcje zachodzące

w Słońcu

i w innych gwiazdach

bull odpowiedzieć na pytanie

jakie reakcje są źroacutedłem ener-

gii Słońca

bull wymienić i objaśnić roacuteżne ro-

dzaje reakcji jądrowych

bull zastosować zasady zachowania

liczby nukleonoacutew ładunku elek-

trycznego oraz energii w reak-

cjach jądrowych

bull podać warunki niezbędne do

zajścia reakcji termojądrowej

bull opisać proces fuzji lekkich

jąder na przykładzie cyklu pp

bull opisać reakcje zachodzące w

bombie wodorowej

bull poroacutewnać energie uwalniane

w reakcjach syntezy i reakcjach

rozszczepienia

31

32

33 Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (4) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

11

4 Astronomia ndash 4 lekcje

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

34 Odległości do

Księżyca planet

i gwiazd

bull wymienić jednostki odle-

głości używane w astronomii

bull podać przybliżoną odległość

Księżyca od Ziemi (przy-

najmniej rząd wielkości)

bull opisać zasadę pomiaru odle-

głości do Księżyca planet i naj-

bliższej gwiazdy

bull wyjaśnić na czym polega zja-

wisko paralaksy

bull posługiwać się pojęciem kąta

paralaksy geocentrycznej

i heliocentrycznej

bull zdefiniować rok świetlny i jed-

nostkę astronomiczną

bull obliczyć odległość do Księ-

życa (lub najbliższych pla-

net) znając kąt paralaksy

geocentrycznej

bull obliczyć odległość do naj-

bliższej gwiazdy znając kąt

paralaksy heliocentrycznej

bull dokonywać zamiany jedno-

stek odległości stosowanych

w astronomii

bull wyrażać kąty

w minutach i sekundach łuku

35 Planety i Księżyc bull opisać warunki jakie panują

na powierzchni Księżyca

bull wyjaśnić skąd pochodzi

nazwa bdquoplanetardquo

bull wymienić planety

Układu Słonecznego

bull wyjaśnić powstawanie faz

Księżyca

bull podać przyczyny dla ktoacuterych

obserwujemy tylko jedną stronę

Księżyca

bull opisać ruch planet widzianych

z Ziemi

bull wymienić obiekty wchodzące

w skład Układu Słonecznego

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Słoń-

ca

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Księ-

życa

bull wyjaśnić dlaczego planety

widziane z Ziemi przesuwają

się na tle gwiazd

bull opisać planety Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić dlaczego zaćmienia

Słońca i Księżyca nie występu-

ją często

bull objaśnić zasadę ktoacuterą przyję-

to przy obliczaniu daty Wiel-

kanocy

bull wyszukać informacje na te-

mat rzymskich bogoacutew ktoacuterych

imionami nazwano planety

36 Nasza Galaktyka

i inne galaktyki

bull opisać budowę naszej

Galaktyki

bull opisać położenie Układu Sło-

necznego w Galaktyce

bull podać wiek Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić jak powstały

Słońce i planety

bull opisać sposoacuteb wyznaczenia

wieku proacutebek księżycowych i

meteorytoacutew

bull podać przybliżoną liczbę ga-

laktyk dostępnych naszym ob-

serwacjom

bull podać przybliżoną liczbę

gwiazd w galaktyce

12

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

37 Prawo Hubblersquoa i

teoria Wielkiego

Wybuchu

bull na przykładzie modelu ba-

lonika wytłumaczyć obser-

wowany fakt rozszerzania się

Wszechświata

bull podać wiek Wszechświata

bull określić początek znanego

nam Wszechświata terminem

bdquoWielki Wybuchrdquo

bull podać treść prawa Hubblea

zapisać je wzorem vr = H r i

objaśnić wielkości występujące

w tym wzorze

bull wyjaśnić termin bdquoucieczka ga-

laktykrdquo bull opisać Wielki Wy-

buch

bull obliczyć wiek Wszechświa-

ta

bull objaśnić jak na podstawie

prawa Hubblea wnioskuje-

my że galaktyki oddalają się

od siebie

bull wyjaśnić co to jest promie-

niowanie reliktowe

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo Hub-

blea

bull podać argumenty przemawia-

jące za słusznością teorii Wiel-

kiego Wybuchu

3

3 Fizyka jądrowa ndash 10 lekcji

Temat Liczba

godz

1 Promieniowanie jądrowe i jego właściwości Dawka promieniowania 2

2 Budowa jądra atomowego Prawo rozpadu promieniotwoacuterczego Metoda datowa-

nia izotopowego 2

3 Energia wiązania Reakcja rozszczepienia 1

4 Bomba atomowa energetyka jądrowa 1

5 Reakcje syntezy jądrowej Słońce i bomba wodorowa 1

Powtoacuterzenie 1

Sprawdzian wiedzy i umiejętności (4) 1

Omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu 1

4 Astronomia ndash 4 lekcje

Temat Liczba

godz

1 Odległości do Księżyca planet i gwiazd 1

2 Planety i Księżyc 1

3 Nasza Galaktyka Inne galaktyki 1

4 Prawo Hubblersquoa i teoria Wielkiego Wybuchu 1

4

PLAN WYNIKOWY

Uwaga 1 Klasa 1A ma te same treści i tematy w języku polskim i francuskim

Uwaga 2 Treści konieczne = ocena 2 treści podstawowe = ocena 3 treści rozszerzone = ocena 4 treści dopełniające = ocena 5

1 Lekcja organizacyjna

2 Test diagnostyczny po gimnazjum (1)

3 Wstęp Zamiana jednostek przekształcenia wzoroacutew i analiza wymiarowa Niepewność pomiarowa

1 Grawitacja ndash 11 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

4 Spadanie ciał

jako skutek od-

działywań grawi-

tacyjnych

bull wskazać siłę grawitacji ja-

ko przyczynę swobodnego

spadania ciał na powierzchnię

Ziemi

bull posługiwać się terminem

bdquospadanie swobodnerdquo

bull obliczyć przybliżoną war-

tość siły grawitacji działającej

na ciało w pobliżu Ziemi

bull wymienić wielkości od ktoacute-

rych zależy przyspieszenie

grawitacyjne w pobliżu pla-

nety lub jej księżyca

bull przedstawić wynikający z eks-

perymentoacutew Galileusza wniosek

dotyczący spadania ciał

bull wykazać że spadanie swobod-

ne z niewielkich wysokości to

ruch jednostajnie przyspieszony

z przyspieszeniem grawitacyj-

nym

bull wykazać że wartość przyspie-

szenia spadającego swobodnie

ciała nie zależy od jego masy

bull obliczyć wartość przyspiesze-

nia grawitacyjnego w pobliżu

Ziemi

bull przedstawić poglądy

Arystotelesa na ruch i spada-

nie ciał

bull wyjaśnić dlaczego czasy

spadania swobodnego (z ta-

kiej samej wysokości) ciał

o roacuteżnych masach są jedna-

kowe

bull obliczyć wartość przyspie-

szenia grawitacyjnego w po-

bliżu dowolnej planety lub jej

księżyca

bull zaplanować i wykonać do-

świadczenie (np ze śrubami

przyczepionymi do nici) wyka-

zujące że spadanie swobodne

odbywa się ze stałym przyspie-

szeniem

5

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

5

6

Prawa Keplera

Prawo powszech-

nej grawitacji

bull opowiedzieć o odkryciach

Kopernika Keplera i Newto-

na

bull opisać ruchy planet

bull podać treść prawa po-

wszechnej grawitacji

bull narysować siły oddziaływa-

nia grawitacyjnego dwoacutech kul

jednorodnych

bull objaśnić wielkości występu-

jące w prawie powszechnego

ciążenia

bull przedstawić głoacutewne założenia

teorii heliocentrycznej Koperni-

ka

bull zapisać i zinterpretować wzoacuter

przedstawiający wartość siły

grawitacji

bull obliczyć wartość siły grawita-

cyjnego przyciągania dwoacutech

jednorodnych kul

bull wyjaśnić dlaczego dostrzega-

my skutki przyciągania przez

Ziemię otaczających nas przed-

miotoacutew a nie obserwujemy

skutkoacutew ich wzajemnego od-

działywania grawitacyjnego

bull podać treść I i II prawa

Keplera

bull uzasadnić dlaczego hipote-

za Newtona o jedności

Wszechświata umożliwiła

wyjaśnienie przyczyn ruchu

planet

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo

grawitacji

bull na podstawie samodzielnie

zgromadzonych materiałoacutew

przygotować prezentację Ne-

wton na tle epoki

bull wykazać że Kopernika moż-

na uważać za człowieka rene-

sansu

7

8

Ruch po okręgu i

jego przyczyna

bull opisać ruch jednostajny po

okręgu

bull posługiwać się pojęciem

okresu i pojęciem częstotli-

wości

bull wskazać siłę dośrodkową

jako przyczynę ruchu po

okręgu

bull opisać zależność wartości siły

dośrodkowej od masy i szybko-

ści ciała poruszającego się po

okręgu oraz od promienia okrę-

gu

bull podać przykłady sił pełniących

rolę siły dośrodkowej

bull obliczać wartość siły do-

środkowej

bull obliczać wartość przyspie-

szenia dośrodkowego

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe w ktoacuterych rolę siły

dośrodkowej odgrywają siły o

roacuteżnej naturze

bull omoacutewić i wykonać doświad-

czenie sprawdzające zależność

Fr(m v r)

6

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

9

10

Siła grawitacji

jako siła dośrod-

kowa

III prawo Keple-

ra

Ruchy satelitoacutew

bull wskazać siłę grawitacji ktoacute-

rą oddziałują Słońce i planety

oraz planety i ich księżyce

jako siłę dośrodkową

bull posługiwać się pojęciem

satelity geostacjonarnego

bull podać treść III prawa

Keplera

bull opisywać ruch sztucznych sate-

litoacutew

bull posługiwać się pojęciem

pierwszej prędkości kosmicznej

bull uzasadnić użyteczność sateli-

toacutew geostacjonarnych

bull stosować III prawo Keplera

do opisu ruchu planet Układu

Słonecznego

bull wyprowadzić wzoacuter na war-

tość pierwszej prędkości ko-

smicznej i objaśnić jej sens

fizyczny

bull obliczyć wartość pierwszej

prędkości kosmicznej

bull stosować III prawo Keplera

do opisu ruchu układu sateli-

toacutew krążących wokoacuteł tego sa-

mego ciała

bull wyprowadzić III prawo

Keplera

bull obliczyć szybkość satelity na

orbicie o zadanym promieniu

bull obliczyć promień orbity sate-

lity geostacjonarnego

11 Nieważkość bull podać przykłady ciał znaj-

dujących się w stanie nie-

ważkości

bull podać przykłady doświadczeń

w ktoacuterych można obserwować

ciało w stanie nieważkości

bull wyjaśnić na czym polega

stan nieważkości

bull wykazać przeprowadzając

odpowiednie rozumowanie

że przedmiot leżący na pod-

łodze windy spadającej swo-

bodnie jest w stanie nieważ-

kości

bull zaplanować wykonać i wyja-

śnić doświadczenie pokazują-

ce że w stanie nieważkości nie

można zmierzyć wartości cię-

żaru ciała

12

13

14

Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (2) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

7

2 Fizyka atomowa - 9 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

15

16

Model Bohra bu-

dowy atomu

bull przedstawić wczesne mode-

le budowy atomu

bull przedstawić model Ruther-

forda budowy atomu i pod-

stawowe założenia tego mo-

delu oraz doświadczenie przez

niego przeprowadzone

bull przedstawić model Bohra

budowy atomu i podstawowe

założenia tego modelu

bull wyjaśnić co to znaczy że

promienie orbit w atomie wodo-

ru są skwantowane

bull wyjaśnić co to znaczy że

energia elektronu w atomie wo-

doru jest skwantowana

bull wyjaśnić co to znaczy że atom

wodoru jest w stanie podstawo-

wym lub wzbudzonym

bull obliczyć promienie kolej-

nych orbit w atomie wodoru

bull obliczyć energię elektronu

na dowolnej orbicie atomu

wodoru

bull obliczyć roacuteżnice energii

pomiędzy poziomami energe-

tycznymi atomu wodoru

bull wyjaśnić powstawanie li-

niowego widma emisyjnego

i widma absorpcyjnego ato-

mu wodoru

bull obliczyć częstotliwość i dłu-

gość fali promieniowania po-

chłanianego lub emitowanego

przez atom

bull wyjaśnić powstawanie serii

widmowych atomu wodoru

bull wykazać że uogoacutelniony wzoacuter

Balmera jest zgodny ze wzo-

rem wynikającym z modelu

Bohra

bull wyjaśnić powstawanie linii

Fraunhofera

17

18

Zjawisko fotoe-

lektryczne ze-

wnętrzne

bull wyjaśnić pojęcie fotonu

bull zapisać wzoacuter na energię fo-

tonu

bull podać przykłady praktycz-

nego wykorzystania zjawiska

fotoelektrycznego

bull opisać budowę zasadę dzia-

łania i zastosowania fotoko-

moacuterki

bull wyjaśnić co to znaczy że

światło ma naturę dualną

bull opisać i objaśnić zjawisko fo-

toelektryczne

bull opisać światło jako wiązkę

fotonoacutew

bull wyjaśnić od czego zależy licz-

ba fotoelektronoacutew

bull wyjaśnić od czego zależy

maksymalna energia kinetyczna

fotoelektronoacutew

bull odczytywać informacje z wy-

kresu zależności Ek()

bull objaśnić wzoacuter Einsteina opi-

sujący zjawisko fotoelek-

tryczne

bull obliczyć minimalną często-

tliwość i maksymalną długość

fali promieniowania wywołu-

jącego efekt fotoelektryczny

dla metalu o danej pracy wyj-

ścia

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzoacuter Ein-

steina

bull przedstawić wyniki doświad-

czeń świadczących o kwanto-

wym charakterze oddziaływa-

nia światła z materią

bull sporządzić i objaśnić wykres

zależności maksymalnej ener-

gii kinetycznej fotoelektronoacutew

od częstotliwości promienio-

wania wywołującego efekt fo-

toelektryczny dla fotokatod

wykonanych z roacuteżnych metali

8

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

19

20

Widma ciągłe

i liniowe

bull rozroacuteżnić widmo ciągłe

i widmo liniowe

bull rozroacuteżnić widmo emisyjne i

absorpcyjne

bull opisać widmo promieniowania

ciał stałych i cieczy

bull opisać widma gazoacutew jednoat-

omowych i par pierwiastkoacutew

bull wyjaśnić roacuteżnice między

widmem emisyjnym

i absorpcyjnym

bull opisać szczegoacutełowo widmo

atomu wodoru

bull objaśnić wzoacuter Balmera

bull opisać metodę analizy

widmowej

bull podać przykłady zastoso-

wania analizy widmowej

bull obliczyć długości fal odpo-

wiadających liniom widzialnej

części widma atomu wodoru

bull objaśnić uogoacutelniony wzoacuter

Balmera

21

22

23

Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (3) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

3 Fizyka jądrowa ndash 10 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

24

25

Promieniowanie

jądrowe i jego

właściwości

bull wymienić rodzaje promie-

niowania jądrowego występu-

jącego w przyrodzie

wymienić podstawowe zasa-

dy ochrony przed promienio-

waniem jonizującym

bull ocenić szkodliwość promie-

niowania jonizującego po-

chłanianego

przez ciało człowieka w roacuteż-

nych sytuacjach

bull przedstawić podstawowe fakty

dotyczące odkrycia promienio-

wania jądrowego

bull opisać wkład Marii Skłodow-

skiej-Curie w badania nad

promieniotwoacuterczością

bull omoacutewić właściwości promie-

niowania i

wyjaśnić pojęcie dawki pochło-

niętej i podać jej jednostkę

bull wyjaśnić pojęcie dawki sku-

tecznej i podać jej jednostkę

bull opisać sposoacuteb wykrywania

promieniowania jonizującego

bull wyjaśnić do czego służy

licznik G-M

bull przedstawić wnioski wyni-

kające z doświadczenia Wy-

krywanie promieniowania

jonizującego za pomocą licz-

nika G-M

obliczyć dawkę pochłoniętą

bull wyjaśnić pojęcie mocy

dawki

bull wyjaśnić do czego służą

dozymetry

bull odszukać informacje o pro-

mieniowaniu X

bull wskazać istotną roacuteżnicę mię-

dzy promieniowaniem X

a promieniowaniem jądrowym

bull przygotować prezentację na

temat Historia odkrycia i ba-

dania promieniowania jądro-

wego

9

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

26

27

Budowa jądra

atomowego Pra-

wo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

Metoda datowa-

nia izotopowego

bull opisać budowę jądra ato-

mowego

bull posługiwać się pojęciami

jądro atomowe proton neu-

tron nukleon pierwiastek

izotop

bull opisać rozpady alfa i beta

bull wyjaśnić pojęcie czasu po-

łowicznego rozpadu

bull podać skład jądra atomowe-

go na podstawie liczby ma-

sowej i atomowej

bull zapisać schematy rozpadoacutew

alfa i beta

bull opisać sposoacuteb powstawania

promieniowania gamma

bull posługiwać się pojęciem jądra

stabilnego

i niestabilnego

bull posługiwać się pojęciem czasu

połowicznego rozpadu

bull narysować wykres zależności

od czasu liczby jąder ktoacutere ule-

gły rozpadowi

bull objaśnić prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

bull wyjaśnić zasadę datowania

substancji

na podstawie jej składu izo-

topowego i stosować tę zasa-

dę w zadaniach

bull wykonać doświadczenie

symulujące rozpad promie-

niotwoacuterczy

bull zapisać prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego w postaci

N = N0 (12)tT

bull podać sens fizyczny i jed-

nostkę aktywności promienio-

twoacuterczej

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzory

N = N0 (12)tT oraz

A = A0 (12)tT

bull wyjaśnić co to znaczy że

rozpad promieniotwoacuterczy ma

charakter statystyczny

28 Energia wiązania

Reakcja rozszcze-

pienia

bull opisać reakcję rozszczepie-

nia uranu 235

bull wyjaśnić na czym polega reak-

cja łańcuchowa

bull podać warunki zajścia reakcji

łańcuchowej

bull posługiwać się pojęciami ener-

gia spoczynkowa deficyt masy

energia wiązania

bull obliczyć energię spoczyn-

kową deficyt masy energię

wiązania dla roacuteżnych pier-

wiastkoacutew

bull przeanalizować wykres za-

leżności energii wiązania

przypadającej na jeden nukle-

on od liczby nukleonoacutew

wchodzących w skład jądra

atomu

bull znając masy protonu neutro-

nu elektronu i atomu o liczbie

masowej A obliczyć energię

wiązania tego atomu

bull na podstawie wykresu zależ-

ności Ew(A) otrzymywanie

wielkich energii w reakcjach

rozszczepienia ciężkich jąder

10

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

29 Bomba atomowa

energetyka jądro-

wa

bull podać przykłady wykorzy-

stania energii jądrowej

bull opisać budowę i zasadę działa-

nia reaktora jądrowego

bull opisać działanie elektrowni

jądrowej

bull wymienić korzyści

i zagrożenia związane z wyko-

rzystaniem energii jądrowej

bull opisać zasadę działania bomby

atomowej

bull opisać budowę bomby ato-

mowej

bull przygotować wypowiedź na

temat Czy elektrownie jądro-

we są niebezpieczne

bull odszukać informacje i przy-

gotować prezentację na temat

składowania odpadoacutew radioak-

tywnych

i związanych z tym zagrożeń

30 Reakcje syntezy

jądrowej Słońce i

bomba wodorowa

bull podać przykład reakcji ją-

drowej

bull nazwać reakcje zachodzące

w Słońcu

i w innych gwiazdach

bull odpowiedzieć na pytanie

jakie reakcje są źroacutedłem ener-

gii Słońca

bull wymienić i objaśnić roacuteżne ro-

dzaje reakcji jądrowych

bull zastosować zasady zachowania

liczby nukleonoacutew ładunku elek-

trycznego oraz energii w reak-

cjach jądrowych

bull podać warunki niezbędne do

zajścia reakcji termojądrowej

bull opisać proces fuzji lekkich

jąder na przykładzie cyklu pp

bull opisać reakcje zachodzące w

bombie wodorowej

bull poroacutewnać energie uwalniane

w reakcjach syntezy i reakcjach

rozszczepienia

31

32

33 Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (4) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

11

4 Astronomia ndash 4 lekcje

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

34 Odległości do

Księżyca planet

i gwiazd

bull wymienić jednostki odle-

głości używane w astronomii

bull podać przybliżoną odległość

Księżyca od Ziemi (przy-

najmniej rząd wielkości)

bull opisać zasadę pomiaru odle-

głości do Księżyca planet i naj-

bliższej gwiazdy

bull wyjaśnić na czym polega zja-

wisko paralaksy

bull posługiwać się pojęciem kąta

paralaksy geocentrycznej

i heliocentrycznej

bull zdefiniować rok świetlny i jed-

nostkę astronomiczną

bull obliczyć odległość do Księ-

życa (lub najbliższych pla-

net) znając kąt paralaksy

geocentrycznej

bull obliczyć odległość do naj-

bliższej gwiazdy znając kąt

paralaksy heliocentrycznej

bull dokonywać zamiany jedno-

stek odległości stosowanych

w astronomii

bull wyrażać kąty

w minutach i sekundach łuku

35 Planety i Księżyc bull opisać warunki jakie panują

na powierzchni Księżyca

bull wyjaśnić skąd pochodzi

nazwa bdquoplanetardquo

bull wymienić planety

Układu Słonecznego

bull wyjaśnić powstawanie faz

Księżyca

bull podać przyczyny dla ktoacuterych

obserwujemy tylko jedną stronę

Księżyca

bull opisać ruch planet widzianych

z Ziemi

bull wymienić obiekty wchodzące

w skład Układu Słonecznego

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Słoń-

ca

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Księ-

życa

bull wyjaśnić dlaczego planety

widziane z Ziemi przesuwają

się na tle gwiazd

bull opisać planety Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić dlaczego zaćmienia

Słońca i Księżyca nie występu-

ją często

bull objaśnić zasadę ktoacuterą przyję-

to przy obliczaniu daty Wiel-

kanocy

bull wyszukać informacje na te-

mat rzymskich bogoacutew ktoacuterych

imionami nazwano planety

36 Nasza Galaktyka

i inne galaktyki

bull opisać budowę naszej

Galaktyki

bull opisać położenie Układu Sło-

necznego w Galaktyce

bull podać wiek Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić jak powstały

Słońce i planety

bull opisać sposoacuteb wyznaczenia

wieku proacutebek księżycowych i

meteorytoacutew

bull podać przybliżoną liczbę ga-

laktyk dostępnych naszym ob-

serwacjom

bull podać przybliżoną liczbę

gwiazd w galaktyce

12

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

37 Prawo Hubblersquoa i

teoria Wielkiego

Wybuchu

bull na przykładzie modelu ba-

lonika wytłumaczyć obser-

wowany fakt rozszerzania się

Wszechświata

bull podać wiek Wszechświata

bull określić początek znanego

nam Wszechświata terminem

bdquoWielki Wybuchrdquo

bull podać treść prawa Hubblea

zapisać je wzorem vr = H r i

objaśnić wielkości występujące

w tym wzorze

bull wyjaśnić termin bdquoucieczka ga-

laktykrdquo bull opisać Wielki Wy-

buch

bull obliczyć wiek Wszechświa-

ta

bull objaśnić jak na podstawie

prawa Hubblea wnioskuje-

my że galaktyki oddalają się

od siebie

bull wyjaśnić co to jest promie-

niowanie reliktowe

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo Hub-

blea

bull podać argumenty przemawia-

jące za słusznością teorii Wiel-

kiego Wybuchu

4

PLAN WYNIKOWY

Uwaga 1 Klasa 1A ma te same treści i tematy w języku polskim i francuskim

Uwaga 2 Treści konieczne = ocena 2 treści podstawowe = ocena 3 treści rozszerzone = ocena 4 treści dopełniające = ocena 5

1 Lekcja organizacyjna

2 Test diagnostyczny po gimnazjum (1)

3 Wstęp Zamiana jednostek przekształcenia wzoroacutew i analiza wymiarowa Niepewność pomiarowa

1 Grawitacja ndash 11 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

4 Spadanie ciał

jako skutek od-

działywań grawi-

tacyjnych

bull wskazać siłę grawitacji ja-

ko przyczynę swobodnego

spadania ciał na powierzchnię

Ziemi

bull posługiwać się terminem

bdquospadanie swobodnerdquo

bull obliczyć przybliżoną war-

tość siły grawitacji działającej

na ciało w pobliżu Ziemi

bull wymienić wielkości od ktoacute-

rych zależy przyspieszenie

grawitacyjne w pobliżu pla-

nety lub jej księżyca

bull przedstawić wynikający z eks-

perymentoacutew Galileusza wniosek

dotyczący spadania ciał

bull wykazać że spadanie swobod-

ne z niewielkich wysokości to

ruch jednostajnie przyspieszony

z przyspieszeniem grawitacyj-

nym

bull wykazać że wartość przyspie-

szenia spadającego swobodnie

ciała nie zależy od jego masy

bull obliczyć wartość przyspiesze-

nia grawitacyjnego w pobliżu

Ziemi

bull przedstawić poglądy

Arystotelesa na ruch i spada-

nie ciał

bull wyjaśnić dlaczego czasy

spadania swobodnego (z ta-

kiej samej wysokości) ciał

o roacuteżnych masach są jedna-

kowe

bull obliczyć wartość przyspie-

szenia grawitacyjnego w po-

bliżu dowolnej planety lub jej

księżyca

bull zaplanować i wykonać do-

świadczenie (np ze śrubami

przyczepionymi do nici) wyka-

zujące że spadanie swobodne

odbywa się ze stałym przyspie-

szeniem

5

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

5

6

Prawa Keplera

Prawo powszech-

nej grawitacji

bull opowiedzieć o odkryciach

Kopernika Keplera i Newto-

na

bull opisać ruchy planet

bull podać treść prawa po-

wszechnej grawitacji

bull narysować siły oddziaływa-

nia grawitacyjnego dwoacutech kul

jednorodnych

bull objaśnić wielkości występu-

jące w prawie powszechnego

ciążenia

bull przedstawić głoacutewne założenia

teorii heliocentrycznej Koperni-

ka

bull zapisać i zinterpretować wzoacuter

przedstawiający wartość siły

grawitacji

bull obliczyć wartość siły grawita-

cyjnego przyciągania dwoacutech

jednorodnych kul

bull wyjaśnić dlaczego dostrzega-

my skutki przyciągania przez

Ziemię otaczających nas przed-

miotoacutew a nie obserwujemy

skutkoacutew ich wzajemnego od-

działywania grawitacyjnego

bull podać treść I i II prawa

Keplera

bull uzasadnić dlaczego hipote-

za Newtona o jedności

Wszechświata umożliwiła

wyjaśnienie przyczyn ruchu

planet

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo

grawitacji

bull na podstawie samodzielnie

zgromadzonych materiałoacutew

przygotować prezentację Ne-

wton na tle epoki

bull wykazać że Kopernika moż-

na uważać za człowieka rene-

sansu

7

8

Ruch po okręgu i

jego przyczyna

bull opisać ruch jednostajny po

okręgu

bull posługiwać się pojęciem

okresu i pojęciem częstotli-

wości

bull wskazać siłę dośrodkową

jako przyczynę ruchu po

okręgu

bull opisać zależność wartości siły

dośrodkowej od masy i szybko-

ści ciała poruszającego się po

okręgu oraz od promienia okrę-

gu

bull podać przykłady sił pełniących

rolę siły dośrodkowej

bull obliczać wartość siły do-

środkowej

bull obliczać wartość przyspie-

szenia dośrodkowego

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe w ktoacuterych rolę siły

dośrodkowej odgrywają siły o

roacuteżnej naturze

bull omoacutewić i wykonać doświad-

czenie sprawdzające zależność

Fr(m v r)

6

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

9

10

Siła grawitacji

jako siła dośrod-

kowa

III prawo Keple-

ra

Ruchy satelitoacutew

bull wskazać siłę grawitacji ktoacute-

rą oddziałują Słońce i planety

oraz planety i ich księżyce

jako siłę dośrodkową

bull posługiwać się pojęciem

satelity geostacjonarnego

bull podać treść III prawa

Keplera

bull opisywać ruch sztucznych sate-

litoacutew

bull posługiwać się pojęciem

pierwszej prędkości kosmicznej

bull uzasadnić użyteczność sateli-

toacutew geostacjonarnych

bull stosować III prawo Keplera

do opisu ruchu planet Układu

Słonecznego

bull wyprowadzić wzoacuter na war-

tość pierwszej prędkości ko-

smicznej i objaśnić jej sens

fizyczny

bull obliczyć wartość pierwszej

prędkości kosmicznej

bull stosować III prawo Keplera

do opisu ruchu układu sateli-

toacutew krążących wokoacuteł tego sa-

mego ciała

bull wyprowadzić III prawo

Keplera

bull obliczyć szybkość satelity na

orbicie o zadanym promieniu

bull obliczyć promień orbity sate-

lity geostacjonarnego

11 Nieważkość bull podać przykłady ciał znaj-

dujących się w stanie nie-

ważkości

bull podać przykłady doświadczeń

w ktoacuterych można obserwować

ciało w stanie nieważkości

bull wyjaśnić na czym polega

stan nieważkości

bull wykazać przeprowadzając

odpowiednie rozumowanie

że przedmiot leżący na pod-

łodze windy spadającej swo-

bodnie jest w stanie nieważ-

kości

bull zaplanować wykonać i wyja-

śnić doświadczenie pokazują-

ce że w stanie nieważkości nie

można zmierzyć wartości cię-

żaru ciała

12

13

14

Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (2) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

7

2 Fizyka atomowa - 9 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

15

16

Model Bohra bu-

dowy atomu

bull przedstawić wczesne mode-

le budowy atomu

bull przedstawić model Ruther-

forda budowy atomu i pod-

stawowe założenia tego mo-

delu oraz doświadczenie przez

niego przeprowadzone

bull przedstawić model Bohra

budowy atomu i podstawowe

założenia tego modelu

bull wyjaśnić co to znaczy że

promienie orbit w atomie wodo-

ru są skwantowane

bull wyjaśnić co to znaczy że

energia elektronu w atomie wo-

doru jest skwantowana

bull wyjaśnić co to znaczy że atom

wodoru jest w stanie podstawo-

wym lub wzbudzonym

bull obliczyć promienie kolej-

nych orbit w atomie wodoru

bull obliczyć energię elektronu

na dowolnej orbicie atomu

wodoru

bull obliczyć roacuteżnice energii

pomiędzy poziomami energe-

tycznymi atomu wodoru

bull wyjaśnić powstawanie li-

niowego widma emisyjnego

i widma absorpcyjnego ato-

mu wodoru

bull obliczyć częstotliwość i dłu-

gość fali promieniowania po-

chłanianego lub emitowanego

przez atom

bull wyjaśnić powstawanie serii

widmowych atomu wodoru

bull wykazać że uogoacutelniony wzoacuter

Balmera jest zgodny ze wzo-

rem wynikającym z modelu

Bohra

bull wyjaśnić powstawanie linii

Fraunhofera

17

18

Zjawisko fotoe-

lektryczne ze-

wnętrzne

bull wyjaśnić pojęcie fotonu

bull zapisać wzoacuter na energię fo-

tonu

bull podać przykłady praktycz-

nego wykorzystania zjawiska

fotoelektrycznego

bull opisać budowę zasadę dzia-

łania i zastosowania fotoko-

moacuterki

bull wyjaśnić co to znaczy że

światło ma naturę dualną

bull opisać i objaśnić zjawisko fo-

toelektryczne

bull opisać światło jako wiązkę

fotonoacutew

bull wyjaśnić od czego zależy licz-

ba fotoelektronoacutew

bull wyjaśnić od czego zależy

maksymalna energia kinetyczna

fotoelektronoacutew

bull odczytywać informacje z wy-

kresu zależności Ek()

bull objaśnić wzoacuter Einsteina opi-

sujący zjawisko fotoelek-

tryczne

bull obliczyć minimalną często-

tliwość i maksymalną długość

fali promieniowania wywołu-

jącego efekt fotoelektryczny

dla metalu o danej pracy wyj-

ścia

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzoacuter Ein-

steina

bull przedstawić wyniki doświad-

czeń świadczących o kwanto-

wym charakterze oddziaływa-

nia światła z materią

bull sporządzić i objaśnić wykres

zależności maksymalnej ener-

gii kinetycznej fotoelektronoacutew

od częstotliwości promienio-

wania wywołującego efekt fo-

toelektryczny dla fotokatod

wykonanych z roacuteżnych metali

8

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

19

20

Widma ciągłe

i liniowe

bull rozroacuteżnić widmo ciągłe

i widmo liniowe

bull rozroacuteżnić widmo emisyjne i

absorpcyjne

bull opisać widmo promieniowania

ciał stałych i cieczy

bull opisać widma gazoacutew jednoat-

omowych i par pierwiastkoacutew

bull wyjaśnić roacuteżnice między

widmem emisyjnym

i absorpcyjnym

bull opisać szczegoacutełowo widmo

atomu wodoru

bull objaśnić wzoacuter Balmera

bull opisać metodę analizy

widmowej

bull podać przykłady zastoso-

wania analizy widmowej

bull obliczyć długości fal odpo-

wiadających liniom widzialnej

części widma atomu wodoru

bull objaśnić uogoacutelniony wzoacuter

Balmera

21

22

23

Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (3) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

3 Fizyka jądrowa ndash 10 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

24

25

Promieniowanie

jądrowe i jego

właściwości

bull wymienić rodzaje promie-

niowania jądrowego występu-

jącego w przyrodzie

wymienić podstawowe zasa-

dy ochrony przed promienio-

waniem jonizującym

bull ocenić szkodliwość promie-

niowania jonizującego po-

chłanianego

przez ciało człowieka w roacuteż-

nych sytuacjach

bull przedstawić podstawowe fakty

dotyczące odkrycia promienio-

wania jądrowego

bull opisać wkład Marii Skłodow-

skiej-Curie w badania nad

promieniotwoacuterczością

bull omoacutewić właściwości promie-

niowania i

wyjaśnić pojęcie dawki pochło-

niętej i podać jej jednostkę

bull wyjaśnić pojęcie dawki sku-

tecznej i podać jej jednostkę

bull opisać sposoacuteb wykrywania

promieniowania jonizującego

bull wyjaśnić do czego służy

licznik G-M

bull przedstawić wnioski wyni-

kające z doświadczenia Wy-

krywanie promieniowania

jonizującego za pomocą licz-

nika G-M

obliczyć dawkę pochłoniętą

bull wyjaśnić pojęcie mocy

dawki

bull wyjaśnić do czego służą

dozymetry

bull odszukać informacje o pro-

mieniowaniu X

bull wskazać istotną roacuteżnicę mię-

dzy promieniowaniem X

a promieniowaniem jądrowym

bull przygotować prezentację na

temat Historia odkrycia i ba-

dania promieniowania jądro-

wego

9

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

26

27

Budowa jądra

atomowego Pra-

wo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

Metoda datowa-

nia izotopowego

bull opisać budowę jądra ato-

mowego

bull posługiwać się pojęciami

jądro atomowe proton neu-

tron nukleon pierwiastek

izotop

bull opisać rozpady alfa i beta

bull wyjaśnić pojęcie czasu po-

łowicznego rozpadu

bull podać skład jądra atomowe-

go na podstawie liczby ma-

sowej i atomowej

bull zapisać schematy rozpadoacutew

alfa i beta

bull opisać sposoacuteb powstawania

promieniowania gamma

bull posługiwać się pojęciem jądra

stabilnego

i niestabilnego

bull posługiwać się pojęciem czasu

połowicznego rozpadu

bull narysować wykres zależności

od czasu liczby jąder ktoacutere ule-

gły rozpadowi

bull objaśnić prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

bull wyjaśnić zasadę datowania

substancji

na podstawie jej składu izo-

topowego i stosować tę zasa-

dę w zadaniach

bull wykonać doświadczenie

symulujące rozpad promie-

niotwoacuterczy

bull zapisać prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego w postaci

N = N0 (12)tT

bull podać sens fizyczny i jed-

nostkę aktywności promienio-

twoacuterczej

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzory

N = N0 (12)tT oraz

A = A0 (12)tT

bull wyjaśnić co to znaczy że

rozpad promieniotwoacuterczy ma

charakter statystyczny

28 Energia wiązania

Reakcja rozszcze-

pienia

bull opisać reakcję rozszczepie-

nia uranu 235

bull wyjaśnić na czym polega reak-

cja łańcuchowa

bull podać warunki zajścia reakcji

łańcuchowej

bull posługiwać się pojęciami ener-

gia spoczynkowa deficyt masy

energia wiązania

bull obliczyć energię spoczyn-

kową deficyt masy energię

wiązania dla roacuteżnych pier-

wiastkoacutew

bull przeanalizować wykres za-

leżności energii wiązania

przypadającej na jeden nukle-

on od liczby nukleonoacutew

wchodzących w skład jądra

atomu

bull znając masy protonu neutro-

nu elektronu i atomu o liczbie

masowej A obliczyć energię

wiązania tego atomu

bull na podstawie wykresu zależ-

ności Ew(A) otrzymywanie

wielkich energii w reakcjach

rozszczepienia ciężkich jąder

10

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

29 Bomba atomowa

energetyka jądro-

wa

bull podać przykłady wykorzy-

stania energii jądrowej

bull opisać budowę i zasadę działa-

nia reaktora jądrowego

bull opisać działanie elektrowni

jądrowej

bull wymienić korzyści

i zagrożenia związane z wyko-

rzystaniem energii jądrowej

bull opisać zasadę działania bomby

atomowej

bull opisać budowę bomby ato-

mowej

bull przygotować wypowiedź na

temat Czy elektrownie jądro-

we są niebezpieczne

bull odszukać informacje i przy-

gotować prezentację na temat

składowania odpadoacutew radioak-

tywnych

i związanych z tym zagrożeń

30 Reakcje syntezy

jądrowej Słońce i

bomba wodorowa

bull podać przykład reakcji ją-

drowej

bull nazwać reakcje zachodzące

w Słońcu

i w innych gwiazdach

bull odpowiedzieć na pytanie

jakie reakcje są źroacutedłem ener-

gii Słońca

bull wymienić i objaśnić roacuteżne ro-

dzaje reakcji jądrowych

bull zastosować zasady zachowania

liczby nukleonoacutew ładunku elek-

trycznego oraz energii w reak-

cjach jądrowych

bull podać warunki niezbędne do

zajścia reakcji termojądrowej

bull opisać proces fuzji lekkich

jąder na przykładzie cyklu pp

bull opisać reakcje zachodzące w

bombie wodorowej

bull poroacutewnać energie uwalniane

w reakcjach syntezy i reakcjach

rozszczepienia

31

32

33 Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (4) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

11

4 Astronomia ndash 4 lekcje

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

34 Odległości do

Księżyca planet

i gwiazd

bull wymienić jednostki odle-

głości używane w astronomii

bull podać przybliżoną odległość

Księżyca od Ziemi (przy-

najmniej rząd wielkości)

bull opisać zasadę pomiaru odle-

głości do Księżyca planet i naj-

bliższej gwiazdy

bull wyjaśnić na czym polega zja-

wisko paralaksy

bull posługiwać się pojęciem kąta

paralaksy geocentrycznej

i heliocentrycznej

bull zdefiniować rok świetlny i jed-

nostkę astronomiczną

bull obliczyć odległość do Księ-

życa (lub najbliższych pla-

net) znając kąt paralaksy

geocentrycznej

bull obliczyć odległość do naj-

bliższej gwiazdy znając kąt

paralaksy heliocentrycznej

bull dokonywać zamiany jedno-

stek odległości stosowanych

w astronomii

bull wyrażać kąty

w minutach i sekundach łuku

35 Planety i Księżyc bull opisać warunki jakie panują

na powierzchni Księżyca

bull wyjaśnić skąd pochodzi

nazwa bdquoplanetardquo

bull wymienić planety

Układu Słonecznego

bull wyjaśnić powstawanie faz

Księżyca

bull podać przyczyny dla ktoacuterych

obserwujemy tylko jedną stronę

Księżyca

bull opisać ruch planet widzianych

z Ziemi

bull wymienić obiekty wchodzące

w skład Układu Słonecznego

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Słoń-

ca

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Księ-

życa

bull wyjaśnić dlaczego planety

widziane z Ziemi przesuwają

się na tle gwiazd

bull opisać planety Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić dlaczego zaćmienia

Słońca i Księżyca nie występu-

ją często

bull objaśnić zasadę ktoacuterą przyję-

to przy obliczaniu daty Wiel-

kanocy

bull wyszukać informacje na te-

mat rzymskich bogoacutew ktoacuterych

imionami nazwano planety

36 Nasza Galaktyka

i inne galaktyki

bull opisać budowę naszej

Galaktyki

bull opisać położenie Układu Sło-

necznego w Galaktyce

bull podać wiek Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić jak powstały

Słońce i planety

bull opisać sposoacuteb wyznaczenia

wieku proacutebek księżycowych i

meteorytoacutew

bull podać przybliżoną liczbę ga-

laktyk dostępnych naszym ob-

serwacjom

bull podać przybliżoną liczbę

gwiazd w galaktyce

12

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

37 Prawo Hubblersquoa i

teoria Wielkiego

Wybuchu

bull na przykładzie modelu ba-

lonika wytłumaczyć obser-

wowany fakt rozszerzania się

Wszechświata

bull podać wiek Wszechświata

bull określić początek znanego

nam Wszechświata terminem

bdquoWielki Wybuchrdquo

bull podać treść prawa Hubblea

zapisać je wzorem vr = H r i

objaśnić wielkości występujące

w tym wzorze

bull wyjaśnić termin bdquoucieczka ga-

laktykrdquo bull opisać Wielki Wy-

buch

bull obliczyć wiek Wszechświa-

ta

bull objaśnić jak na podstawie

prawa Hubblea wnioskuje-

my że galaktyki oddalają się

od siebie

bull wyjaśnić co to jest promie-

niowanie reliktowe

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo Hub-

blea

bull podać argumenty przemawia-

jące za słusznością teorii Wiel-

kiego Wybuchu

5

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

5

6

Prawa Keplera

Prawo powszech-

nej grawitacji

bull opowiedzieć o odkryciach

Kopernika Keplera i Newto-

na

bull opisać ruchy planet

bull podać treść prawa po-

wszechnej grawitacji

bull narysować siły oddziaływa-

nia grawitacyjnego dwoacutech kul

jednorodnych

bull objaśnić wielkości występu-

jące w prawie powszechnego

ciążenia

bull przedstawić głoacutewne założenia

teorii heliocentrycznej Koperni-

ka

bull zapisać i zinterpretować wzoacuter

przedstawiający wartość siły

grawitacji

bull obliczyć wartość siły grawita-

cyjnego przyciągania dwoacutech

jednorodnych kul

bull wyjaśnić dlaczego dostrzega-

my skutki przyciągania przez

Ziemię otaczających nas przed-

miotoacutew a nie obserwujemy

skutkoacutew ich wzajemnego od-

działywania grawitacyjnego

bull podać treść I i II prawa

Keplera

bull uzasadnić dlaczego hipote-

za Newtona o jedności

Wszechświata umożliwiła

wyjaśnienie przyczyn ruchu

planet

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo

grawitacji

bull na podstawie samodzielnie

zgromadzonych materiałoacutew

przygotować prezentację Ne-

wton na tle epoki

bull wykazać że Kopernika moż-

na uważać za człowieka rene-

sansu

7

8

Ruch po okręgu i

jego przyczyna

bull opisać ruch jednostajny po

okręgu

bull posługiwać się pojęciem

okresu i pojęciem częstotli-

wości

bull wskazać siłę dośrodkową

jako przyczynę ruchu po

okręgu

bull opisać zależność wartości siły

dośrodkowej od masy i szybko-

ści ciała poruszającego się po

okręgu oraz od promienia okrę-

gu

bull podać przykłady sił pełniących

rolę siły dośrodkowej

bull obliczać wartość siły do-

środkowej

bull obliczać wartość przyspie-

szenia dośrodkowego

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe w ktoacuterych rolę siły

dośrodkowej odgrywają siły o

roacuteżnej naturze

bull omoacutewić i wykonać doświad-

czenie sprawdzające zależność

Fr(m v r)

6

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

9

10

Siła grawitacji

jako siła dośrod-

kowa

III prawo Keple-

ra

Ruchy satelitoacutew

bull wskazać siłę grawitacji ktoacute-

rą oddziałują Słońce i planety

oraz planety i ich księżyce

jako siłę dośrodkową

bull posługiwać się pojęciem

satelity geostacjonarnego

bull podać treść III prawa

Keplera

bull opisywać ruch sztucznych sate-

litoacutew

bull posługiwać się pojęciem

pierwszej prędkości kosmicznej

bull uzasadnić użyteczność sateli-

toacutew geostacjonarnych

bull stosować III prawo Keplera

do opisu ruchu planet Układu

Słonecznego

bull wyprowadzić wzoacuter na war-

tość pierwszej prędkości ko-

smicznej i objaśnić jej sens

fizyczny

bull obliczyć wartość pierwszej

prędkości kosmicznej

bull stosować III prawo Keplera

do opisu ruchu układu sateli-

toacutew krążących wokoacuteł tego sa-

mego ciała

bull wyprowadzić III prawo

Keplera

bull obliczyć szybkość satelity na

orbicie o zadanym promieniu

bull obliczyć promień orbity sate-

lity geostacjonarnego

11 Nieważkość bull podać przykłady ciał znaj-

dujących się w stanie nie-

ważkości

bull podać przykłady doświadczeń

w ktoacuterych można obserwować

ciało w stanie nieważkości

bull wyjaśnić na czym polega

stan nieważkości

bull wykazać przeprowadzając

odpowiednie rozumowanie

że przedmiot leżący na pod-

łodze windy spadającej swo-

bodnie jest w stanie nieważ-

kości

bull zaplanować wykonać i wyja-

śnić doświadczenie pokazują-

ce że w stanie nieważkości nie

można zmierzyć wartości cię-

żaru ciała

12

13

14

Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (2) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

7

2 Fizyka atomowa - 9 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

15

16

Model Bohra bu-

dowy atomu

bull przedstawić wczesne mode-

le budowy atomu

bull przedstawić model Ruther-

forda budowy atomu i pod-

stawowe założenia tego mo-

delu oraz doświadczenie przez

niego przeprowadzone

bull przedstawić model Bohra

budowy atomu i podstawowe

założenia tego modelu

bull wyjaśnić co to znaczy że

promienie orbit w atomie wodo-

ru są skwantowane

bull wyjaśnić co to znaczy że

energia elektronu w atomie wo-

doru jest skwantowana

bull wyjaśnić co to znaczy że atom

wodoru jest w stanie podstawo-

wym lub wzbudzonym

bull obliczyć promienie kolej-

nych orbit w atomie wodoru

bull obliczyć energię elektronu

na dowolnej orbicie atomu

wodoru

bull obliczyć roacuteżnice energii

pomiędzy poziomami energe-

tycznymi atomu wodoru

bull wyjaśnić powstawanie li-

niowego widma emisyjnego

i widma absorpcyjnego ato-

mu wodoru

bull obliczyć częstotliwość i dłu-

gość fali promieniowania po-

chłanianego lub emitowanego

przez atom

bull wyjaśnić powstawanie serii

widmowych atomu wodoru

bull wykazać że uogoacutelniony wzoacuter

Balmera jest zgodny ze wzo-

rem wynikającym z modelu

Bohra

bull wyjaśnić powstawanie linii

Fraunhofera

17

18

Zjawisko fotoe-

lektryczne ze-

wnętrzne

bull wyjaśnić pojęcie fotonu

bull zapisać wzoacuter na energię fo-

tonu

bull podać przykłady praktycz-

nego wykorzystania zjawiska

fotoelektrycznego

bull opisać budowę zasadę dzia-

łania i zastosowania fotoko-

moacuterki

bull wyjaśnić co to znaczy że

światło ma naturę dualną

bull opisać i objaśnić zjawisko fo-

toelektryczne

bull opisać światło jako wiązkę

fotonoacutew

bull wyjaśnić od czego zależy licz-

ba fotoelektronoacutew

bull wyjaśnić od czego zależy

maksymalna energia kinetyczna

fotoelektronoacutew

bull odczytywać informacje z wy-

kresu zależności Ek()

bull objaśnić wzoacuter Einsteina opi-

sujący zjawisko fotoelek-

tryczne

bull obliczyć minimalną często-

tliwość i maksymalną długość

fali promieniowania wywołu-

jącego efekt fotoelektryczny

dla metalu o danej pracy wyj-

ścia

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzoacuter Ein-

steina

bull przedstawić wyniki doświad-

czeń świadczących o kwanto-

wym charakterze oddziaływa-

nia światła z materią

bull sporządzić i objaśnić wykres

zależności maksymalnej ener-

gii kinetycznej fotoelektronoacutew

od częstotliwości promienio-

wania wywołującego efekt fo-

toelektryczny dla fotokatod

wykonanych z roacuteżnych metali

8

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

19

20

Widma ciągłe

i liniowe

bull rozroacuteżnić widmo ciągłe

i widmo liniowe

bull rozroacuteżnić widmo emisyjne i

absorpcyjne

bull opisać widmo promieniowania

ciał stałych i cieczy

bull opisać widma gazoacutew jednoat-

omowych i par pierwiastkoacutew

bull wyjaśnić roacuteżnice między

widmem emisyjnym

i absorpcyjnym

bull opisać szczegoacutełowo widmo

atomu wodoru

bull objaśnić wzoacuter Balmera

bull opisać metodę analizy

widmowej

bull podać przykłady zastoso-

wania analizy widmowej

bull obliczyć długości fal odpo-

wiadających liniom widzialnej

części widma atomu wodoru

bull objaśnić uogoacutelniony wzoacuter

Balmera

21

22

23

Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (3) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

3 Fizyka jądrowa ndash 10 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

24

25

Promieniowanie

jądrowe i jego

właściwości

bull wymienić rodzaje promie-

niowania jądrowego występu-

jącego w przyrodzie

wymienić podstawowe zasa-

dy ochrony przed promienio-

waniem jonizującym

bull ocenić szkodliwość promie-

niowania jonizującego po-

chłanianego

przez ciało człowieka w roacuteż-

nych sytuacjach

bull przedstawić podstawowe fakty

dotyczące odkrycia promienio-

wania jądrowego

bull opisać wkład Marii Skłodow-

skiej-Curie w badania nad

promieniotwoacuterczością

bull omoacutewić właściwości promie-

niowania i

wyjaśnić pojęcie dawki pochło-

niętej i podać jej jednostkę

bull wyjaśnić pojęcie dawki sku-

tecznej i podać jej jednostkę

bull opisać sposoacuteb wykrywania

promieniowania jonizującego

bull wyjaśnić do czego służy

licznik G-M

bull przedstawić wnioski wyni-

kające z doświadczenia Wy-

krywanie promieniowania

jonizującego za pomocą licz-

nika G-M

obliczyć dawkę pochłoniętą

bull wyjaśnić pojęcie mocy

dawki

bull wyjaśnić do czego służą

dozymetry

bull odszukać informacje o pro-

mieniowaniu X

bull wskazać istotną roacuteżnicę mię-

dzy promieniowaniem X

a promieniowaniem jądrowym

bull przygotować prezentację na

temat Historia odkrycia i ba-

dania promieniowania jądro-

wego

9

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

26

27

Budowa jądra

atomowego Pra-

wo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

Metoda datowa-

nia izotopowego

bull opisać budowę jądra ato-

mowego

bull posługiwać się pojęciami

jądro atomowe proton neu-

tron nukleon pierwiastek

izotop

bull opisać rozpady alfa i beta

bull wyjaśnić pojęcie czasu po-

łowicznego rozpadu

bull podać skład jądra atomowe-

go na podstawie liczby ma-

sowej i atomowej

bull zapisać schematy rozpadoacutew

alfa i beta

bull opisać sposoacuteb powstawania

promieniowania gamma

bull posługiwać się pojęciem jądra

stabilnego

i niestabilnego

bull posługiwać się pojęciem czasu

połowicznego rozpadu

bull narysować wykres zależności

od czasu liczby jąder ktoacutere ule-

gły rozpadowi

bull objaśnić prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

bull wyjaśnić zasadę datowania

substancji

na podstawie jej składu izo-

topowego i stosować tę zasa-

dę w zadaniach

bull wykonać doświadczenie

symulujące rozpad promie-

niotwoacuterczy

bull zapisać prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego w postaci

N = N0 (12)tT

bull podać sens fizyczny i jed-

nostkę aktywności promienio-

twoacuterczej

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzory

N = N0 (12)tT oraz

A = A0 (12)tT

bull wyjaśnić co to znaczy że

rozpad promieniotwoacuterczy ma

charakter statystyczny

28 Energia wiązania

Reakcja rozszcze-

pienia

bull opisać reakcję rozszczepie-

nia uranu 235

bull wyjaśnić na czym polega reak-

cja łańcuchowa

bull podać warunki zajścia reakcji

łańcuchowej

bull posługiwać się pojęciami ener-

gia spoczynkowa deficyt masy

energia wiązania

bull obliczyć energię spoczyn-

kową deficyt masy energię

wiązania dla roacuteżnych pier-

wiastkoacutew

bull przeanalizować wykres za-

leżności energii wiązania

przypadającej na jeden nukle-

on od liczby nukleonoacutew

wchodzących w skład jądra

atomu

bull znając masy protonu neutro-

nu elektronu i atomu o liczbie

masowej A obliczyć energię

wiązania tego atomu

bull na podstawie wykresu zależ-

ności Ew(A) otrzymywanie

wielkich energii w reakcjach

rozszczepienia ciężkich jąder

10

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

29 Bomba atomowa

energetyka jądro-

wa

bull podać przykłady wykorzy-

stania energii jądrowej

bull opisać budowę i zasadę działa-

nia reaktora jądrowego

bull opisać działanie elektrowni

jądrowej

bull wymienić korzyści

i zagrożenia związane z wyko-

rzystaniem energii jądrowej

bull opisać zasadę działania bomby

atomowej

bull opisać budowę bomby ato-

mowej

bull przygotować wypowiedź na

temat Czy elektrownie jądro-

we są niebezpieczne

bull odszukać informacje i przy-

gotować prezentację na temat

składowania odpadoacutew radioak-

tywnych

i związanych z tym zagrożeń

30 Reakcje syntezy

jądrowej Słońce i

bomba wodorowa

bull podać przykład reakcji ją-

drowej

bull nazwać reakcje zachodzące

w Słońcu

i w innych gwiazdach

bull odpowiedzieć na pytanie

jakie reakcje są źroacutedłem ener-

gii Słońca

bull wymienić i objaśnić roacuteżne ro-

dzaje reakcji jądrowych

bull zastosować zasady zachowania

liczby nukleonoacutew ładunku elek-

trycznego oraz energii w reak-

cjach jądrowych

bull podać warunki niezbędne do

zajścia reakcji termojądrowej

bull opisać proces fuzji lekkich

jąder na przykładzie cyklu pp

bull opisać reakcje zachodzące w

bombie wodorowej

bull poroacutewnać energie uwalniane

w reakcjach syntezy i reakcjach

rozszczepienia

31

32

33 Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (4) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

11

4 Astronomia ndash 4 lekcje

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

34 Odległości do

Księżyca planet

i gwiazd

bull wymienić jednostki odle-

głości używane w astronomii

bull podać przybliżoną odległość

Księżyca od Ziemi (przy-

najmniej rząd wielkości)

bull opisać zasadę pomiaru odle-

głości do Księżyca planet i naj-

bliższej gwiazdy

bull wyjaśnić na czym polega zja-

wisko paralaksy

bull posługiwać się pojęciem kąta

paralaksy geocentrycznej

i heliocentrycznej

bull zdefiniować rok świetlny i jed-

nostkę astronomiczną

bull obliczyć odległość do Księ-

życa (lub najbliższych pla-

net) znając kąt paralaksy

geocentrycznej

bull obliczyć odległość do naj-

bliższej gwiazdy znając kąt

paralaksy heliocentrycznej

bull dokonywać zamiany jedno-

stek odległości stosowanych

w astronomii

bull wyrażać kąty

w minutach i sekundach łuku

35 Planety i Księżyc bull opisać warunki jakie panują

na powierzchni Księżyca

bull wyjaśnić skąd pochodzi

nazwa bdquoplanetardquo

bull wymienić planety

Układu Słonecznego

bull wyjaśnić powstawanie faz

Księżyca

bull podać przyczyny dla ktoacuterych

obserwujemy tylko jedną stronę

Księżyca

bull opisać ruch planet widzianych

z Ziemi

bull wymienić obiekty wchodzące

w skład Układu Słonecznego

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Słoń-

ca

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Księ-

życa

bull wyjaśnić dlaczego planety

widziane z Ziemi przesuwają

się na tle gwiazd

bull opisać planety Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić dlaczego zaćmienia

Słońca i Księżyca nie występu-

ją często

bull objaśnić zasadę ktoacuterą przyję-

to przy obliczaniu daty Wiel-

kanocy

bull wyszukać informacje na te-

mat rzymskich bogoacutew ktoacuterych

imionami nazwano planety

36 Nasza Galaktyka

i inne galaktyki

bull opisać budowę naszej

Galaktyki

bull opisać położenie Układu Sło-

necznego w Galaktyce

bull podać wiek Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić jak powstały

Słońce i planety

bull opisać sposoacuteb wyznaczenia

wieku proacutebek księżycowych i

meteorytoacutew

bull podać przybliżoną liczbę ga-

laktyk dostępnych naszym ob-

serwacjom

bull podać przybliżoną liczbę

gwiazd w galaktyce

12

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

37 Prawo Hubblersquoa i

teoria Wielkiego

Wybuchu

bull na przykładzie modelu ba-

lonika wytłumaczyć obser-

wowany fakt rozszerzania się

Wszechświata

bull podać wiek Wszechświata

bull określić początek znanego

nam Wszechświata terminem

bdquoWielki Wybuchrdquo

bull podać treść prawa Hubblea

zapisać je wzorem vr = H r i

objaśnić wielkości występujące

w tym wzorze

bull wyjaśnić termin bdquoucieczka ga-

laktykrdquo bull opisać Wielki Wy-

buch

bull obliczyć wiek Wszechświa-

ta

bull objaśnić jak na podstawie

prawa Hubblea wnioskuje-

my że galaktyki oddalają się

od siebie

bull wyjaśnić co to jest promie-

niowanie reliktowe

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo Hub-

blea

bull podać argumenty przemawia-

jące za słusznością teorii Wiel-

kiego Wybuchu

6

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

9

10

Siła grawitacji

jako siła dośrod-

kowa

III prawo Keple-

ra

Ruchy satelitoacutew

bull wskazać siłę grawitacji ktoacute-

rą oddziałują Słońce i planety

oraz planety i ich księżyce

jako siłę dośrodkową

bull posługiwać się pojęciem

satelity geostacjonarnego

bull podać treść III prawa

Keplera

bull opisywać ruch sztucznych sate-

litoacutew

bull posługiwać się pojęciem

pierwszej prędkości kosmicznej

bull uzasadnić użyteczność sateli-

toacutew geostacjonarnych

bull stosować III prawo Keplera

do opisu ruchu planet Układu

Słonecznego

bull wyprowadzić wzoacuter na war-

tość pierwszej prędkości ko-

smicznej i objaśnić jej sens

fizyczny

bull obliczyć wartość pierwszej

prędkości kosmicznej

bull stosować III prawo Keplera

do opisu ruchu układu sateli-

toacutew krążących wokoacuteł tego sa-

mego ciała

bull wyprowadzić III prawo

Keplera

bull obliczyć szybkość satelity na

orbicie o zadanym promieniu

bull obliczyć promień orbity sate-

lity geostacjonarnego

11 Nieważkość bull podać przykłady ciał znaj-

dujących się w stanie nie-

ważkości

bull podać przykłady doświadczeń

w ktoacuterych można obserwować

ciało w stanie nieważkości

bull wyjaśnić na czym polega

stan nieważkości

bull wykazać przeprowadzając

odpowiednie rozumowanie

że przedmiot leżący na pod-

łodze windy spadającej swo-

bodnie jest w stanie nieważ-

kości

bull zaplanować wykonać i wyja-

śnić doświadczenie pokazują-

ce że w stanie nieważkości nie

można zmierzyć wartości cię-

żaru ciała

12

13

14

Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (2) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

7

2 Fizyka atomowa - 9 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

15

16

Model Bohra bu-

dowy atomu

bull przedstawić wczesne mode-

le budowy atomu

bull przedstawić model Ruther-

forda budowy atomu i pod-

stawowe założenia tego mo-

delu oraz doświadczenie przez

niego przeprowadzone

bull przedstawić model Bohra

budowy atomu i podstawowe

założenia tego modelu

bull wyjaśnić co to znaczy że

promienie orbit w atomie wodo-

ru są skwantowane

bull wyjaśnić co to znaczy że

energia elektronu w atomie wo-

doru jest skwantowana

bull wyjaśnić co to znaczy że atom

wodoru jest w stanie podstawo-

wym lub wzbudzonym

bull obliczyć promienie kolej-

nych orbit w atomie wodoru

bull obliczyć energię elektronu

na dowolnej orbicie atomu

wodoru

bull obliczyć roacuteżnice energii

pomiędzy poziomami energe-

tycznymi atomu wodoru

bull wyjaśnić powstawanie li-

niowego widma emisyjnego

i widma absorpcyjnego ato-

mu wodoru

bull obliczyć częstotliwość i dłu-

gość fali promieniowania po-

chłanianego lub emitowanego

przez atom

bull wyjaśnić powstawanie serii

widmowych atomu wodoru

bull wykazać że uogoacutelniony wzoacuter

Balmera jest zgodny ze wzo-

rem wynikającym z modelu

Bohra

bull wyjaśnić powstawanie linii

Fraunhofera

17

18

Zjawisko fotoe-

lektryczne ze-

wnętrzne

bull wyjaśnić pojęcie fotonu

bull zapisać wzoacuter na energię fo-

tonu

bull podać przykłady praktycz-

nego wykorzystania zjawiska

fotoelektrycznego

bull opisać budowę zasadę dzia-

łania i zastosowania fotoko-

moacuterki

bull wyjaśnić co to znaczy że

światło ma naturę dualną

bull opisać i objaśnić zjawisko fo-

toelektryczne

bull opisać światło jako wiązkę

fotonoacutew

bull wyjaśnić od czego zależy licz-

ba fotoelektronoacutew

bull wyjaśnić od czego zależy

maksymalna energia kinetyczna

fotoelektronoacutew

bull odczytywać informacje z wy-

kresu zależności Ek()

bull objaśnić wzoacuter Einsteina opi-

sujący zjawisko fotoelek-

tryczne

bull obliczyć minimalną często-

tliwość i maksymalną długość

fali promieniowania wywołu-

jącego efekt fotoelektryczny

dla metalu o danej pracy wyj-

ścia

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzoacuter Ein-

steina

bull przedstawić wyniki doświad-

czeń świadczących o kwanto-

wym charakterze oddziaływa-

nia światła z materią

bull sporządzić i objaśnić wykres

zależności maksymalnej ener-

gii kinetycznej fotoelektronoacutew

od częstotliwości promienio-

wania wywołującego efekt fo-

toelektryczny dla fotokatod

wykonanych z roacuteżnych metali

8

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

19

20

Widma ciągłe

i liniowe

bull rozroacuteżnić widmo ciągłe

i widmo liniowe

bull rozroacuteżnić widmo emisyjne i

absorpcyjne

bull opisać widmo promieniowania

ciał stałych i cieczy

bull opisać widma gazoacutew jednoat-

omowych i par pierwiastkoacutew

bull wyjaśnić roacuteżnice między

widmem emisyjnym

i absorpcyjnym

bull opisać szczegoacutełowo widmo

atomu wodoru

bull objaśnić wzoacuter Balmera

bull opisać metodę analizy

widmowej

bull podać przykłady zastoso-

wania analizy widmowej

bull obliczyć długości fal odpo-

wiadających liniom widzialnej

części widma atomu wodoru

bull objaśnić uogoacutelniony wzoacuter

Balmera

21

22

23

Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (3) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

3 Fizyka jądrowa ndash 10 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

24

25

Promieniowanie

jądrowe i jego

właściwości

bull wymienić rodzaje promie-

niowania jądrowego występu-

jącego w przyrodzie

wymienić podstawowe zasa-

dy ochrony przed promienio-

waniem jonizującym

bull ocenić szkodliwość promie-

niowania jonizującego po-

chłanianego

przez ciało człowieka w roacuteż-

nych sytuacjach

bull przedstawić podstawowe fakty

dotyczące odkrycia promienio-

wania jądrowego

bull opisać wkład Marii Skłodow-

skiej-Curie w badania nad

promieniotwoacuterczością

bull omoacutewić właściwości promie-

niowania i

wyjaśnić pojęcie dawki pochło-

niętej i podać jej jednostkę

bull wyjaśnić pojęcie dawki sku-

tecznej i podać jej jednostkę

bull opisać sposoacuteb wykrywania

promieniowania jonizującego

bull wyjaśnić do czego służy

licznik G-M

bull przedstawić wnioski wyni-

kające z doświadczenia Wy-

krywanie promieniowania

jonizującego za pomocą licz-

nika G-M

obliczyć dawkę pochłoniętą

bull wyjaśnić pojęcie mocy

dawki

bull wyjaśnić do czego służą

dozymetry

bull odszukać informacje o pro-

mieniowaniu X

bull wskazać istotną roacuteżnicę mię-

dzy promieniowaniem X

a promieniowaniem jądrowym

bull przygotować prezentację na

temat Historia odkrycia i ba-

dania promieniowania jądro-

wego

9

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

26

27

Budowa jądra

atomowego Pra-

wo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

Metoda datowa-

nia izotopowego

bull opisać budowę jądra ato-

mowego

bull posługiwać się pojęciami

jądro atomowe proton neu-

tron nukleon pierwiastek

izotop

bull opisać rozpady alfa i beta

bull wyjaśnić pojęcie czasu po-

łowicznego rozpadu

bull podać skład jądra atomowe-

go na podstawie liczby ma-

sowej i atomowej

bull zapisać schematy rozpadoacutew

alfa i beta

bull opisać sposoacuteb powstawania

promieniowania gamma

bull posługiwać się pojęciem jądra

stabilnego

i niestabilnego

bull posługiwać się pojęciem czasu

połowicznego rozpadu

bull narysować wykres zależności

od czasu liczby jąder ktoacutere ule-

gły rozpadowi

bull objaśnić prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

bull wyjaśnić zasadę datowania

substancji

na podstawie jej składu izo-

topowego i stosować tę zasa-

dę w zadaniach

bull wykonać doświadczenie

symulujące rozpad promie-

niotwoacuterczy

bull zapisać prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego w postaci

N = N0 (12)tT

bull podać sens fizyczny i jed-

nostkę aktywności promienio-

twoacuterczej

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzory

N = N0 (12)tT oraz

A = A0 (12)tT

bull wyjaśnić co to znaczy że

rozpad promieniotwoacuterczy ma

charakter statystyczny

28 Energia wiązania

Reakcja rozszcze-

pienia

bull opisać reakcję rozszczepie-

nia uranu 235

bull wyjaśnić na czym polega reak-

cja łańcuchowa

bull podać warunki zajścia reakcji

łańcuchowej

bull posługiwać się pojęciami ener-

gia spoczynkowa deficyt masy

energia wiązania

bull obliczyć energię spoczyn-

kową deficyt masy energię

wiązania dla roacuteżnych pier-

wiastkoacutew

bull przeanalizować wykres za-

leżności energii wiązania

przypadającej na jeden nukle-

on od liczby nukleonoacutew

wchodzących w skład jądra

atomu

bull znając masy protonu neutro-

nu elektronu i atomu o liczbie

masowej A obliczyć energię

wiązania tego atomu

bull na podstawie wykresu zależ-

ności Ew(A) otrzymywanie

wielkich energii w reakcjach

rozszczepienia ciężkich jąder

10

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

29 Bomba atomowa

energetyka jądro-

wa

bull podać przykłady wykorzy-

stania energii jądrowej

bull opisać budowę i zasadę działa-

nia reaktora jądrowego

bull opisać działanie elektrowni

jądrowej

bull wymienić korzyści

i zagrożenia związane z wyko-

rzystaniem energii jądrowej

bull opisać zasadę działania bomby

atomowej

bull opisać budowę bomby ato-

mowej

bull przygotować wypowiedź na

temat Czy elektrownie jądro-

we są niebezpieczne

bull odszukać informacje i przy-

gotować prezentację na temat

składowania odpadoacutew radioak-

tywnych

i związanych z tym zagrożeń

30 Reakcje syntezy

jądrowej Słońce i

bomba wodorowa

bull podać przykład reakcji ją-

drowej

bull nazwać reakcje zachodzące

w Słońcu

i w innych gwiazdach

bull odpowiedzieć na pytanie

jakie reakcje są źroacutedłem ener-

gii Słońca

bull wymienić i objaśnić roacuteżne ro-

dzaje reakcji jądrowych

bull zastosować zasady zachowania

liczby nukleonoacutew ładunku elek-

trycznego oraz energii w reak-

cjach jądrowych

bull podać warunki niezbędne do

zajścia reakcji termojądrowej

bull opisać proces fuzji lekkich

jąder na przykładzie cyklu pp

bull opisać reakcje zachodzące w

bombie wodorowej

bull poroacutewnać energie uwalniane

w reakcjach syntezy i reakcjach

rozszczepienia

31

32

33 Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (4) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

11

4 Astronomia ndash 4 lekcje

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

34 Odległości do

Księżyca planet

i gwiazd

bull wymienić jednostki odle-

głości używane w astronomii

bull podać przybliżoną odległość

Księżyca od Ziemi (przy-

najmniej rząd wielkości)

bull opisać zasadę pomiaru odle-

głości do Księżyca planet i naj-

bliższej gwiazdy

bull wyjaśnić na czym polega zja-

wisko paralaksy

bull posługiwać się pojęciem kąta

paralaksy geocentrycznej

i heliocentrycznej

bull zdefiniować rok świetlny i jed-

nostkę astronomiczną

bull obliczyć odległość do Księ-

życa (lub najbliższych pla-

net) znając kąt paralaksy

geocentrycznej

bull obliczyć odległość do naj-

bliższej gwiazdy znając kąt

paralaksy heliocentrycznej

bull dokonywać zamiany jedno-

stek odległości stosowanych

w astronomii

bull wyrażać kąty

w minutach i sekundach łuku

35 Planety i Księżyc bull opisać warunki jakie panują

na powierzchni Księżyca

bull wyjaśnić skąd pochodzi

nazwa bdquoplanetardquo

bull wymienić planety

Układu Słonecznego

bull wyjaśnić powstawanie faz

Księżyca

bull podać przyczyny dla ktoacuterych

obserwujemy tylko jedną stronę

Księżyca

bull opisać ruch planet widzianych

z Ziemi

bull wymienić obiekty wchodzące

w skład Układu Słonecznego

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Słoń-

ca

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Księ-

życa

bull wyjaśnić dlaczego planety

widziane z Ziemi przesuwają

się na tle gwiazd

bull opisać planety Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić dlaczego zaćmienia

Słońca i Księżyca nie występu-

ją często

bull objaśnić zasadę ktoacuterą przyję-

to przy obliczaniu daty Wiel-

kanocy

bull wyszukać informacje na te-

mat rzymskich bogoacutew ktoacuterych

imionami nazwano planety

36 Nasza Galaktyka

i inne galaktyki

bull opisać budowę naszej

Galaktyki

bull opisać położenie Układu Sło-

necznego w Galaktyce

bull podać wiek Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić jak powstały

Słońce i planety

bull opisać sposoacuteb wyznaczenia

wieku proacutebek księżycowych i

meteorytoacutew

bull podać przybliżoną liczbę ga-

laktyk dostępnych naszym ob-

serwacjom

bull podać przybliżoną liczbę

gwiazd w galaktyce

12

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

37 Prawo Hubblersquoa i

teoria Wielkiego

Wybuchu

bull na przykładzie modelu ba-

lonika wytłumaczyć obser-

wowany fakt rozszerzania się

Wszechświata

bull podać wiek Wszechświata

bull określić początek znanego

nam Wszechświata terminem

bdquoWielki Wybuchrdquo

bull podać treść prawa Hubblea

zapisać je wzorem vr = H r i

objaśnić wielkości występujące

w tym wzorze

bull wyjaśnić termin bdquoucieczka ga-

laktykrdquo bull opisać Wielki Wy-

buch

bull obliczyć wiek Wszechświa-

ta

bull objaśnić jak na podstawie

prawa Hubblea wnioskuje-

my że galaktyki oddalają się

od siebie

bull wyjaśnić co to jest promie-

niowanie reliktowe

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo Hub-

blea

bull podać argumenty przemawia-

jące za słusznością teorii Wiel-

kiego Wybuchu

7

2 Fizyka atomowa - 9 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

15

16

Model Bohra bu-

dowy atomu

bull przedstawić wczesne mode-

le budowy atomu

bull przedstawić model Ruther-

forda budowy atomu i pod-

stawowe założenia tego mo-

delu oraz doświadczenie przez

niego przeprowadzone

bull przedstawić model Bohra

budowy atomu i podstawowe

założenia tego modelu

bull wyjaśnić co to znaczy że

promienie orbit w atomie wodo-

ru są skwantowane

bull wyjaśnić co to znaczy że

energia elektronu w atomie wo-

doru jest skwantowana

bull wyjaśnić co to znaczy że atom

wodoru jest w stanie podstawo-

wym lub wzbudzonym

bull obliczyć promienie kolej-

nych orbit w atomie wodoru

bull obliczyć energię elektronu

na dowolnej orbicie atomu

wodoru

bull obliczyć roacuteżnice energii

pomiędzy poziomami energe-

tycznymi atomu wodoru

bull wyjaśnić powstawanie li-

niowego widma emisyjnego

i widma absorpcyjnego ato-

mu wodoru

bull obliczyć częstotliwość i dłu-

gość fali promieniowania po-

chłanianego lub emitowanego

przez atom

bull wyjaśnić powstawanie serii

widmowych atomu wodoru

bull wykazać że uogoacutelniony wzoacuter

Balmera jest zgodny ze wzo-

rem wynikającym z modelu

Bohra

bull wyjaśnić powstawanie linii

Fraunhofera

17

18

Zjawisko fotoe-

lektryczne ze-

wnętrzne

bull wyjaśnić pojęcie fotonu

bull zapisać wzoacuter na energię fo-

tonu

bull podać przykłady praktycz-

nego wykorzystania zjawiska

fotoelektrycznego

bull opisać budowę zasadę dzia-

łania i zastosowania fotoko-

moacuterki

bull wyjaśnić co to znaczy że

światło ma naturę dualną

bull opisać i objaśnić zjawisko fo-

toelektryczne

bull opisać światło jako wiązkę

fotonoacutew

bull wyjaśnić od czego zależy licz-

ba fotoelektronoacutew

bull wyjaśnić od czego zależy

maksymalna energia kinetyczna

fotoelektronoacutew

bull odczytywać informacje z wy-

kresu zależności Ek()

bull objaśnić wzoacuter Einsteina opi-

sujący zjawisko fotoelek-

tryczne

bull obliczyć minimalną często-

tliwość i maksymalną długość

fali promieniowania wywołu-

jącego efekt fotoelektryczny

dla metalu o danej pracy wyj-

ścia

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzoacuter Ein-

steina

bull przedstawić wyniki doświad-

czeń świadczących o kwanto-

wym charakterze oddziaływa-

nia światła z materią

bull sporządzić i objaśnić wykres

zależności maksymalnej ener-

gii kinetycznej fotoelektronoacutew

od częstotliwości promienio-

wania wywołującego efekt fo-

toelektryczny dla fotokatod

wykonanych z roacuteżnych metali

8

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

19

20

Widma ciągłe

i liniowe

bull rozroacuteżnić widmo ciągłe

i widmo liniowe

bull rozroacuteżnić widmo emisyjne i

absorpcyjne

bull opisać widmo promieniowania

ciał stałych i cieczy

bull opisać widma gazoacutew jednoat-

omowych i par pierwiastkoacutew

bull wyjaśnić roacuteżnice między

widmem emisyjnym

i absorpcyjnym

bull opisać szczegoacutełowo widmo

atomu wodoru

bull objaśnić wzoacuter Balmera

bull opisać metodę analizy

widmowej

bull podać przykłady zastoso-

wania analizy widmowej

bull obliczyć długości fal odpo-

wiadających liniom widzialnej

części widma atomu wodoru

bull objaśnić uogoacutelniony wzoacuter

Balmera

21

22

23

Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (3) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

3 Fizyka jądrowa ndash 10 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

24

25

Promieniowanie

jądrowe i jego

właściwości

bull wymienić rodzaje promie-

niowania jądrowego występu-

jącego w przyrodzie

wymienić podstawowe zasa-

dy ochrony przed promienio-

waniem jonizującym

bull ocenić szkodliwość promie-

niowania jonizującego po-

chłanianego

przez ciało człowieka w roacuteż-

nych sytuacjach

bull przedstawić podstawowe fakty

dotyczące odkrycia promienio-

wania jądrowego

bull opisać wkład Marii Skłodow-

skiej-Curie w badania nad

promieniotwoacuterczością

bull omoacutewić właściwości promie-

niowania i

wyjaśnić pojęcie dawki pochło-

niętej i podać jej jednostkę

bull wyjaśnić pojęcie dawki sku-

tecznej i podać jej jednostkę

bull opisać sposoacuteb wykrywania

promieniowania jonizującego

bull wyjaśnić do czego służy

licznik G-M

bull przedstawić wnioski wyni-

kające z doświadczenia Wy-

krywanie promieniowania

jonizującego za pomocą licz-

nika G-M

obliczyć dawkę pochłoniętą

bull wyjaśnić pojęcie mocy

dawki

bull wyjaśnić do czego służą

dozymetry

bull odszukać informacje o pro-

mieniowaniu X

bull wskazać istotną roacuteżnicę mię-

dzy promieniowaniem X

a promieniowaniem jądrowym

bull przygotować prezentację na

temat Historia odkrycia i ba-

dania promieniowania jądro-

wego

9

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

26

27

Budowa jądra

atomowego Pra-

wo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

Metoda datowa-

nia izotopowego

bull opisać budowę jądra ato-

mowego

bull posługiwać się pojęciami

jądro atomowe proton neu-

tron nukleon pierwiastek

izotop

bull opisać rozpady alfa i beta

bull wyjaśnić pojęcie czasu po-

łowicznego rozpadu

bull podać skład jądra atomowe-

go na podstawie liczby ma-

sowej i atomowej

bull zapisać schematy rozpadoacutew

alfa i beta

bull opisać sposoacuteb powstawania

promieniowania gamma

bull posługiwać się pojęciem jądra

stabilnego

i niestabilnego

bull posługiwać się pojęciem czasu

połowicznego rozpadu

bull narysować wykres zależności

od czasu liczby jąder ktoacutere ule-

gły rozpadowi

bull objaśnić prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

bull wyjaśnić zasadę datowania

substancji

na podstawie jej składu izo-

topowego i stosować tę zasa-

dę w zadaniach

bull wykonać doświadczenie

symulujące rozpad promie-

niotwoacuterczy

bull zapisać prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego w postaci

N = N0 (12)tT

bull podać sens fizyczny i jed-

nostkę aktywności promienio-

twoacuterczej

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzory

N = N0 (12)tT oraz

A = A0 (12)tT

bull wyjaśnić co to znaczy że

rozpad promieniotwoacuterczy ma

charakter statystyczny

28 Energia wiązania

Reakcja rozszcze-

pienia

bull opisać reakcję rozszczepie-

nia uranu 235

bull wyjaśnić na czym polega reak-

cja łańcuchowa

bull podać warunki zajścia reakcji

łańcuchowej

bull posługiwać się pojęciami ener-

gia spoczynkowa deficyt masy

energia wiązania

bull obliczyć energię spoczyn-

kową deficyt masy energię

wiązania dla roacuteżnych pier-

wiastkoacutew

bull przeanalizować wykres za-

leżności energii wiązania

przypadającej na jeden nukle-

on od liczby nukleonoacutew

wchodzących w skład jądra

atomu

bull znając masy protonu neutro-

nu elektronu i atomu o liczbie

masowej A obliczyć energię

wiązania tego atomu

bull na podstawie wykresu zależ-

ności Ew(A) otrzymywanie

wielkich energii w reakcjach

rozszczepienia ciężkich jąder

10

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

29 Bomba atomowa

energetyka jądro-

wa

bull podać przykłady wykorzy-

stania energii jądrowej

bull opisać budowę i zasadę działa-

nia reaktora jądrowego

bull opisać działanie elektrowni

jądrowej

bull wymienić korzyści

i zagrożenia związane z wyko-

rzystaniem energii jądrowej

bull opisać zasadę działania bomby

atomowej

bull opisać budowę bomby ato-

mowej

bull przygotować wypowiedź na

temat Czy elektrownie jądro-

we są niebezpieczne

bull odszukać informacje i przy-

gotować prezentację na temat

składowania odpadoacutew radioak-

tywnych

i związanych z tym zagrożeń

30 Reakcje syntezy

jądrowej Słońce i

bomba wodorowa

bull podać przykład reakcji ją-

drowej

bull nazwać reakcje zachodzące

w Słońcu

i w innych gwiazdach

bull odpowiedzieć na pytanie

jakie reakcje są źroacutedłem ener-

gii Słońca

bull wymienić i objaśnić roacuteżne ro-

dzaje reakcji jądrowych

bull zastosować zasady zachowania

liczby nukleonoacutew ładunku elek-

trycznego oraz energii w reak-

cjach jądrowych

bull podać warunki niezbędne do

zajścia reakcji termojądrowej

bull opisać proces fuzji lekkich

jąder na przykładzie cyklu pp

bull opisać reakcje zachodzące w

bombie wodorowej

bull poroacutewnać energie uwalniane

w reakcjach syntezy i reakcjach

rozszczepienia

31

32

33 Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (4) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

11

4 Astronomia ndash 4 lekcje

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

34 Odległości do

Księżyca planet

i gwiazd

bull wymienić jednostki odle-

głości używane w astronomii

bull podać przybliżoną odległość

Księżyca od Ziemi (przy-

najmniej rząd wielkości)

bull opisać zasadę pomiaru odle-

głości do Księżyca planet i naj-

bliższej gwiazdy

bull wyjaśnić na czym polega zja-

wisko paralaksy

bull posługiwać się pojęciem kąta

paralaksy geocentrycznej

i heliocentrycznej

bull zdefiniować rok świetlny i jed-

nostkę astronomiczną

bull obliczyć odległość do Księ-

życa (lub najbliższych pla-

net) znając kąt paralaksy

geocentrycznej

bull obliczyć odległość do naj-

bliższej gwiazdy znając kąt

paralaksy heliocentrycznej

bull dokonywać zamiany jedno-

stek odległości stosowanych

w astronomii

bull wyrażać kąty

w minutach i sekundach łuku

35 Planety i Księżyc bull opisać warunki jakie panują

na powierzchni Księżyca

bull wyjaśnić skąd pochodzi

nazwa bdquoplanetardquo

bull wymienić planety

Układu Słonecznego

bull wyjaśnić powstawanie faz

Księżyca

bull podać przyczyny dla ktoacuterych

obserwujemy tylko jedną stronę

Księżyca

bull opisać ruch planet widzianych

z Ziemi

bull wymienić obiekty wchodzące

w skład Układu Słonecznego

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Słoń-

ca

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Księ-

życa

bull wyjaśnić dlaczego planety

widziane z Ziemi przesuwają

się na tle gwiazd

bull opisać planety Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić dlaczego zaćmienia

Słońca i Księżyca nie występu-

ją często

bull objaśnić zasadę ktoacuterą przyję-

to przy obliczaniu daty Wiel-

kanocy

bull wyszukać informacje na te-

mat rzymskich bogoacutew ktoacuterych

imionami nazwano planety

36 Nasza Galaktyka

i inne galaktyki

bull opisać budowę naszej

Galaktyki

bull opisać położenie Układu Sło-

necznego w Galaktyce

bull podać wiek Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić jak powstały

Słońce i planety

bull opisać sposoacuteb wyznaczenia

wieku proacutebek księżycowych i

meteorytoacutew

bull podać przybliżoną liczbę ga-

laktyk dostępnych naszym ob-

serwacjom

bull podać przybliżoną liczbę

gwiazd w galaktyce

12

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

37 Prawo Hubblersquoa i

teoria Wielkiego

Wybuchu

bull na przykładzie modelu ba-

lonika wytłumaczyć obser-

wowany fakt rozszerzania się

Wszechświata

bull podać wiek Wszechświata

bull określić początek znanego

nam Wszechświata terminem

bdquoWielki Wybuchrdquo

bull podać treść prawa Hubblea

zapisać je wzorem vr = H r i

objaśnić wielkości występujące

w tym wzorze

bull wyjaśnić termin bdquoucieczka ga-

laktykrdquo bull opisać Wielki Wy-

buch

bull obliczyć wiek Wszechświa-

ta

bull objaśnić jak na podstawie

prawa Hubblea wnioskuje-

my że galaktyki oddalają się

od siebie

bull wyjaśnić co to jest promie-

niowanie reliktowe

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo Hub-

blea

bull podać argumenty przemawia-

jące za słusznością teorii Wiel-

kiego Wybuchu

8

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

19

20

Widma ciągłe

i liniowe

bull rozroacuteżnić widmo ciągłe

i widmo liniowe

bull rozroacuteżnić widmo emisyjne i

absorpcyjne

bull opisać widmo promieniowania

ciał stałych i cieczy

bull opisać widma gazoacutew jednoat-

omowych i par pierwiastkoacutew

bull wyjaśnić roacuteżnice między

widmem emisyjnym

i absorpcyjnym

bull opisać szczegoacutełowo widmo

atomu wodoru

bull objaśnić wzoacuter Balmera

bull opisać metodę analizy

widmowej

bull podać przykłady zastoso-

wania analizy widmowej

bull obliczyć długości fal odpo-

wiadających liniom widzialnej

części widma atomu wodoru

bull objaśnić uogoacutelniony wzoacuter

Balmera

21

22

23

Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (3) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

3 Fizyka jądrowa ndash 10 lekcji

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

24

25

Promieniowanie

jądrowe i jego

właściwości

bull wymienić rodzaje promie-

niowania jądrowego występu-

jącego w przyrodzie

wymienić podstawowe zasa-

dy ochrony przed promienio-

waniem jonizującym

bull ocenić szkodliwość promie-

niowania jonizującego po-

chłanianego

przez ciało człowieka w roacuteż-

nych sytuacjach

bull przedstawić podstawowe fakty

dotyczące odkrycia promienio-

wania jądrowego

bull opisać wkład Marii Skłodow-

skiej-Curie w badania nad

promieniotwoacuterczością

bull omoacutewić właściwości promie-

niowania i

wyjaśnić pojęcie dawki pochło-

niętej i podać jej jednostkę

bull wyjaśnić pojęcie dawki sku-

tecznej i podać jej jednostkę

bull opisać sposoacuteb wykrywania

promieniowania jonizującego

bull wyjaśnić do czego służy

licznik G-M

bull przedstawić wnioski wyni-

kające z doświadczenia Wy-

krywanie promieniowania

jonizującego za pomocą licz-

nika G-M

obliczyć dawkę pochłoniętą

bull wyjaśnić pojęcie mocy

dawki

bull wyjaśnić do czego służą

dozymetry

bull odszukać informacje o pro-

mieniowaniu X

bull wskazać istotną roacuteżnicę mię-

dzy promieniowaniem X

a promieniowaniem jądrowym

bull przygotować prezentację na

temat Historia odkrycia i ba-

dania promieniowania jądro-

wego

9

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

26

27

Budowa jądra

atomowego Pra-

wo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

Metoda datowa-

nia izotopowego

bull opisać budowę jądra ato-

mowego

bull posługiwać się pojęciami

jądro atomowe proton neu-

tron nukleon pierwiastek

izotop

bull opisać rozpady alfa i beta

bull wyjaśnić pojęcie czasu po-

łowicznego rozpadu

bull podać skład jądra atomowe-

go na podstawie liczby ma-

sowej i atomowej

bull zapisać schematy rozpadoacutew

alfa i beta

bull opisać sposoacuteb powstawania

promieniowania gamma

bull posługiwać się pojęciem jądra

stabilnego

i niestabilnego

bull posługiwać się pojęciem czasu

połowicznego rozpadu

bull narysować wykres zależności

od czasu liczby jąder ktoacutere ule-

gły rozpadowi

bull objaśnić prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

bull wyjaśnić zasadę datowania

substancji

na podstawie jej składu izo-

topowego i stosować tę zasa-

dę w zadaniach

bull wykonać doświadczenie

symulujące rozpad promie-

niotwoacuterczy

bull zapisać prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego w postaci

N = N0 (12)tT

bull podać sens fizyczny i jed-

nostkę aktywności promienio-

twoacuterczej

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzory

N = N0 (12)tT oraz

A = A0 (12)tT

bull wyjaśnić co to znaczy że

rozpad promieniotwoacuterczy ma

charakter statystyczny

28 Energia wiązania

Reakcja rozszcze-

pienia

bull opisać reakcję rozszczepie-

nia uranu 235

bull wyjaśnić na czym polega reak-

cja łańcuchowa

bull podać warunki zajścia reakcji

łańcuchowej

bull posługiwać się pojęciami ener-

gia spoczynkowa deficyt masy

energia wiązania

bull obliczyć energię spoczyn-

kową deficyt masy energię

wiązania dla roacuteżnych pier-

wiastkoacutew

bull przeanalizować wykres za-

leżności energii wiązania

przypadającej na jeden nukle-

on od liczby nukleonoacutew

wchodzących w skład jądra

atomu

bull znając masy protonu neutro-

nu elektronu i atomu o liczbie

masowej A obliczyć energię

wiązania tego atomu

bull na podstawie wykresu zależ-

ności Ew(A) otrzymywanie

wielkich energii w reakcjach

rozszczepienia ciężkich jąder

10

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

29 Bomba atomowa

energetyka jądro-

wa

bull podać przykłady wykorzy-

stania energii jądrowej

bull opisać budowę i zasadę działa-

nia reaktora jądrowego

bull opisać działanie elektrowni

jądrowej

bull wymienić korzyści

i zagrożenia związane z wyko-

rzystaniem energii jądrowej

bull opisać zasadę działania bomby

atomowej

bull opisać budowę bomby ato-

mowej

bull przygotować wypowiedź na

temat Czy elektrownie jądro-

we są niebezpieczne

bull odszukać informacje i przy-

gotować prezentację na temat

składowania odpadoacutew radioak-

tywnych

i związanych z tym zagrożeń

30 Reakcje syntezy

jądrowej Słońce i

bomba wodorowa

bull podać przykład reakcji ją-

drowej

bull nazwać reakcje zachodzące

w Słońcu

i w innych gwiazdach

bull odpowiedzieć na pytanie

jakie reakcje są źroacutedłem ener-

gii Słońca

bull wymienić i objaśnić roacuteżne ro-

dzaje reakcji jądrowych

bull zastosować zasady zachowania

liczby nukleonoacutew ładunku elek-

trycznego oraz energii w reak-

cjach jądrowych

bull podać warunki niezbędne do

zajścia reakcji termojądrowej

bull opisać proces fuzji lekkich

jąder na przykładzie cyklu pp

bull opisać reakcje zachodzące w

bombie wodorowej

bull poroacutewnać energie uwalniane

w reakcjach syntezy i reakcjach

rozszczepienia

31

32

33 Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (4) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

11

4 Astronomia ndash 4 lekcje

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

34 Odległości do

Księżyca planet

i gwiazd

bull wymienić jednostki odle-

głości używane w astronomii

bull podać przybliżoną odległość

Księżyca od Ziemi (przy-

najmniej rząd wielkości)

bull opisać zasadę pomiaru odle-

głości do Księżyca planet i naj-

bliższej gwiazdy

bull wyjaśnić na czym polega zja-

wisko paralaksy

bull posługiwać się pojęciem kąta

paralaksy geocentrycznej

i heliocentrycznej

bull zdefiniować rok świetlny i jed-

nostkę astronomiczną

bull obliczyć odległość do Księ-

życa (lub najbliższych pla-

net) znając kąt paralaksy

geocentrycznej

bull obliczyć odległość do naj-

bliższej gwiazdy znając kąt

paralaksy heliocentrycznej

bull dokonywać zamiany jedno-

stek odległości stosowanych

w astronomii

bull wyrażać kąty

w minutach i sekundach łuku

35 Planety i Księżyc bull opisać warunki jakie panują

na powierzchni Księżyca

bull wyjaśnić skąd pochodzi

nazwa bdquoplanetardquo

bull wymienić planety

Układu Słonecznego

bull wyjaśnić powstawanie faz

Księżyca

bull podać przyczyny dla ktoacuterych

obserwujemy tylko jedną stronę

Księżyca

bull opisać ruch planet widzianych

z Ziemi

bull wymienić obiekty wchodzące

w skład Układu Słonecznego

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Słoń-

ca

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Księ-

życa

bull wyjaśnić dlaczego planety

widziane z Ziemi przesuwają

się na tle gwiazd

bull opisać planety Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić dlaczego zaćmienia

Słońca i Księżyca nie występu-

ją często

bull objaśnić zasadę ktoacuterą przyję-

to przy obliczaniu daty Wiel-

kanocy

bull wyszukać informacje na te-

mat rzymskich bogoacutew ktoacuterych

imionami nazwano planety

36 Nasza Galaktyka

i inne galaktyki

bull opisać budowę naszej

Galaktyki

bull opisać położenie Układu Sło-

necznego w Galaktyce

bull podać wiek Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić jak powstały

Słońce i planety

bull opisać sposoacuteb wyznaczenia

wieku proacutebek księżycowych i

meteorytoacutew

bull podać przybliżoną liczbę ga-

laktyk dostępnych naszym ob-

serwacjom

bull podać przybliżoną liczbę

gwiazd w galaktyce

12

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

37 Prawo Hubblersquoa i

teoria Wielkiego

Wybuchu

bull na przykładzie modelu ba-

lonika wytłumaczyć obser-

wowany fakt rozszerzania się

Wszechświata

bull podać wiek Wszechświata

bull określić początek znanego

nam Wszechświata terminem

bdquoWielki Wybuchrdquo

bull podać treść prawa Hubblea

zapisać je wzorem vr = H r i

objaśnić wielkości występujące

w tym wzorze

bull wyjaśnić termin bdquoucieczka ga-

laktykrdquo bull opisać Wielki Wy-

buch

bull obliczyć wiek Wszechświa-

ta

bull objaśnić jak na podstawie

prawa Hubblea wnioskuje-

my że galaktyki oddalają się

od siebie

bull wyjaśnić co to jest promie-

niowanie reliktowe

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo Hub-

blea

bull podać argumenty przemawia-

jące za słusznością teorii Wiel-

kiego Wybuchu

9

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

26

27

Budowa jądra

atomowego Pra-

wo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

Metoda datowa-

nia izotopowego

bull opisać budowę jądra ato-

mowego

bull posługiwać się pojęciami

jądro atomowe proton neu-

tron nukleon pierwiastek

izotop

bull opisać rozpady alfa i beta

bull wyjaśnić pojęcie czasu po-

łowicznego rozpadu

bull podać skład jądra atomowe-

go na podstawie liczby ma-

sowej i atomowej

bull zapisać schematy rozpadoacutew

alfa i beta

bull opisać sposoacuteb powstawania

promieniowania gamma

bull posługiwać się pojęciem jądra

stabilnego

i niestabilnego

bull posługiwać się pojęciem czasu

połowicznego rozpadu

bull narysować wykres zależności

od czasu liczby jąder ktoacutere ule-

gły rozpadowi

bull objaśnić prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego

bull wyjaśnić zasadę datowania

substancji

na podstawie jej składu izo-

topowego i stosować tę zasa-

dę w zadaniach

bull wykonać doświadczenie

symulujące rozpad promie-

niotwoacuterczy

bull zapisać prawo rozpadu pro-

mieniotwoacuterczego w postaci

N = N0 (12)tT

bull podać sens fizyczny i jed-

nostkę aktywności promienio-

twoacuterczej

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując wzory

N = N0 (12)tT oraz

A = A0 (12)tT

bull wyjaśnić co to znaczy że

rozpad promieniotwoacuterczy ma

charakter statystyczny

28 Energia wiązania

Reakcja rozszcze-

pienia

bull opisać reakcję rozszczepie-

nia uranu 235

bull wyjaśnić na czym polega reak-

cja łańcuchowa

bull podać warunki zajścia reakcji

łańcuchowej

bull posługiwać się pojęciami ener-

gia spoczynkowa deficyt masy

energia wiązania

bull obliczyć energię spoczyn-

kową deficyt masy energię

wiązania dla roacuteżnych pier-

wiastkoacutew

bull przeanalizować wykres za-

leżności energii wiązania

przypadającej na jeden nukle-

on od liczby nukleonoacutew

wchodzących w skład jądra

atomu

bull znając masy protonu neutro-

nu elektronu i atomu o liczbie

masowej A obliczyć energię

wiązania tego atomu

bull na podstawie wykresu zależ-

ności Ew(A) otrzymywanie

wielkich energii w reakcjach

rozszczepienia ciężkich jąder

10

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

29 Bomba atomowa

energetyka jądro-

wa

bull podać przykłady wykorzy-

stania energii jądrowej

bull opisać budowę i zasadę działa-

nia reaktora jądrowego

bull opisać działanie elektrowni

jądrowej

bull wymienić korzyści

i zagrożenia związane z wyko-

rzystaniem energii jądrowej

bull opisać zasadę działania bomby

atomowej

bull opisać budowę bomby ato-

mowej

bull przygotować wypowiedź na

temat Czy elektrownie jądro-

we są niebezpieczne

bull odszukać informacje i przy-

gotować prezentację na temat

składowania odpadoacutew radioak-

tywnych

i związanych z tym zagrożeń

30 Reakcje syntezy

jądrowej Słońce i

bomba wodorowa

bull podać przykład reakcji ją-

drowej

bull nazwać reakcje zachodzące

w Słońcu

i w innych gwiazdach

bull odpowiedzieć na pytanie

jakie reakcje są źroacutedłem ener-

gii Słońca

bull wymienić i objaśnić roacuteżne ro-

dzaje reakcji jądrowych

bull zastosować zasady zachowania

liczby nukleonoacutew ładunku elek-

trycznego oraz energii w reak-

cjach jądrowych

bull podać warunki niezbędne do

zajścia reakcji termojądrowej

bull opisać proces fuzji lekkich

jąder na przykładzie cyklu pp

bull opisać reakcje zachodzące w

bombie wodorowej

bull poroacutewnać energie uwalniane

w reakcjach syntezy i reakcjach

rozszczepienia

31

32

33 Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (4) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

11

4 Astronomia ndash 4 lekcje

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

34 Odległości do

Księżyca planet

i gwiazd

bull wymienić jednostki odle-

głości używane w astronomii

bull podać przybliżoną odległość

Księżyca od Ziemi (przy-

najmniej rząd wielkości)

bull opisać zasadę pomiaru odle-

głości do Księżyca planet i naj-

bliższej gwiazdy

bull wyjaśnić na czym polega zja-

wisko paralaksy

bull posługiwać się pojęciem kąta

paralaksy geocentrycznej

i heliocentrycznej

bull zdefiniować rok świetlny i jed-

nostkę astronomiczną

bull obliczyć odległość do Księ-

życa (lub najbliższych pla-

net) znając kąt paralaksy

geocentrycznej

bull obliczyć odległość do naj-

bliższej gwiazdy znając kąt

paralaksy heliocentrycznej

bull dokonywać zamiany jedno-

stek odległości stosowanych

w astronomii

bull wyrażać kąty

w minutach i sekundach łuku

35 Planety i Księżyc bull opisać warunki jakie panują

na powierzchni Księżyca

bull wyjaśnić skąd pochodzi

nazwa bdquoplanetardquo

bull wymienić planety

Układu Słonecznego

bull wyjaśnić powstawanie faz

Księżyca

bull podać przyczyny dla ktoacuterych

obserwujemy tylko jedną stronę

Księżyca

bull opisać ruch planet widzianych

z Ziemi

bull wymienić obiekty wchodzące

w skład Układu Słonecznego

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Słoń-

ca

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Księ-

życa

bull wyjaśnić dlaczego planety

widziane z Ziemi przesuwają

się na tle gwiazd

bull opisać planety Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić dlaczego zaćmienia

Słońca i Księżyca nie występu-

ją często

bull objaśnić zasadę ktoacuterą przyję-

to przy obliczaniu daty Wiel-

kanocy

bull wyszukać informacje na te-

mat rzymskich bogoacutew ktoacuterych

imionami nazwano planety

36 Nasza Galaktyka

i inne galaktyki

bull opisać budowę naszej

Galaktyki

bull opisać położenie Układu Sło-

necznego w Galaktyce

bull podać wiek Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić jak powstały

Słońce i planety

bull opisać sposoacuteb wyznaczenia

wieku proacutebek księżycowych i

meteorytoacutew

bull podać przybliżoną liczbę ga-

laktyk dostępnych naszym ob-

serwacjom

bull podać przybliżoną liczbę

gwiazd w galaktyce

12

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

37 Prawo Hubblersquoa i

teoria Wielkiego

Wybuchu

bull na przykładzie modelu ba-

lonika wytłumaczyć obser-

wowany fakt rozszerzania się

Wszechświata

bull podać wiek Wszechświata

bull określić początek znanego

nam Wszechświata terminem

bdquoWielki Wybuchrdquo

bull podać treść prawa Hubblea

zapisać je wzorem vr = H r i

objaśnić wielkości występujące

w tym wzorze

bull wyjaśnić termin bdquoucieczka ga-

laktykrdquo bull opisać Wielki Wy-

buch

bull obliczyć wiek Wszechświa-

ta

bull objaśnić jak na podstawie

prawa Hubblea wnioskuje-

my że galaktyki oddalają się

od siebie

bull wyjaśnić co to jest promie-

niowanie reliktowe

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo Hub-

blea

bull podać argumenty przemawia-

jące za słusznością teorii Wiel-

kiego Wybuchu

10

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

29 Bomba atomowa

energetyka jądro-

wa

bull podać przykłady wykorzy-

stania energii jądrowej

bull opisać budowę i zasadę działa-

nia reaktora jądrowego

bull opisać działanie elektrowni

jądrowej

bull wymienić korzyści

i zagrożenia związane z wyko-

rzystaniem energii jądrowej

bull opisać zasadę działania bomby

atomowej

bull opisać budowę bomby ato-

mowej

bull przygotować wypowiedź na

temat Czy elektrownie jądro-

we są niebezpieczne

bull odszukać informacje i przy-

gotować prezentację na temat

składowania odpadoacutew radioak-

tywnych

i związanych z tym zagrożeń

30 Reakcje syntezy

jądrowej Słońce i

bomba wodorowa

bull podać przykład reakcji ją-

drowej

bull nazwać reakcje zachodzące

w Słońcu

i w innych gwiazdach

bull odpowiedzieć na pytanie

jakie reakcje są źroacutedłem ener-

gii Słońca

bull wymienić i objaśnić roacuteżne ro-

dzaje reakcji jądrowych

bull zastosować zasady zachowania

liczby nukleonoacutew ładunku elek-

trycznego oraz energii w reak-

cjach jądrowych

bull podać warunki niezbędne do

zajścia reakcji termojądrowej

bull opisać proces fuzji lekkich

jąder na przykładzie cyklu pp

bull opisać reakcje zachodzące w

bombie wodorowej

bull poroacutewnać energie uwalniane

w reakcjach syntezy i reakcjach

rozszczepienia

31

32

33 Powtoacuterzenie sprawdzian z wiedzy i umiejętności (4) oraz omoacutewienie wynikoacutew sprawdzianu

11

4 Astronomia ndash 4 lekcje

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

34 Odległości do

Księżyca planet

i gwiazd

bull wymienić jednostki odle-

głości używane w astronomii

bull podać przybliżoną odległość

Księżyca od Ziemi (przy-

najmniej rząd wielkości)

bull opisać zasadę pomiaru odle-

głości do Księżyca planet i naj-

bliższej gwiazdy

bull wyjaśnić na czym polega zja-

wisko paralaksy

bull posługiwać się pojęciem kąta

paralaksy geocentrycznej

i heliocentrycznej

bull zdefiniować rok świetlny i jed-

nostkę astronomiczną

bull obliczyć odległość do Księ-

życa (lub najbliższych pla-

net) znając kąt paralaksy

geocentrycznej

bull obliczyć odległość do naj-

bliższej gwiazdy znając kąt

paralaksy heliocentrycznej

bull dokonywać zamiany jedno-

stek odległości stosowanych

w astronomii

bull wyrażać kąty

w minutach i sekundach łuku

35 Planety i Księżyc bull opisać warunki jakie panują

na powierzchni Księżyca

bull wyjaśnić skąd pochodzi

nazwa bdquoplanetardquo

bull wymienić planety

Układu Słonecznego

bull wyjaśnić powstawanie faz

Księżyca

bull podać przyczyny dla ktoacuterych

obserwujemy tylko jedną stronę

Księżyca

bull opisać ruch planet widzianych

z Ziemi

bull wymienić obiekty wchodzące

w skład Układu Słonecznego

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Słoń-

ca

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Księ-

życa

bull wyjaśnić dlaczego planety

widziane z Ziemi przesuwają

się na tle gwiazd

bull opisać planety Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić dlaczego zaćmienia

Słońca i Księżyca nie występu-

ją często

bull objaśnić zasadę ktoacuterą przyję-

to przy obliczaniu daty Wiel-

kanocy

bull wyszukać informacje na te-

mat rzymskich bogoacutew ktoacuterych

imionami nazwano planety

36 Nasza Galaktyka

i inne galaktyki

bull opisać budowę naszej

Galaktyki

bull opisać położenie Układu Sło-

necznego w Galaktyce

bull podać wiek Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić jak powstały

Słońce i planety

bull opisać sposoacuteb wyznaczenia

wieku proacutebek księżycowych i

meteorytoacutew

bull podać przybliżoną liczbę ga-

laktyk dostępnych naszym ob-

serwacjom

bull podać przybliżoną liczbę

gwiazd w galaktyce

12

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

37 Prawo Hubblersquoa i

teoria Wielkiego

Wybuchu

bull na przykładzie modelu ba-

lonika wytłumaczyć obser-

wowany fakt rozszerzania się

Wszechświata

bull podać wiek Wszechświata

bull określić początek znanego

nam Wszechświata terminem

bdquoWielki Wybuchrdquo

bull podać treść prawa Hubblea

zapisać je wzorem vr = H r i

objaśnić wielkości występujące

w tym wzorze

bull wyjaśnić termin bdquoucieczka ga-

laktykrdquo bull opisać Wielki Wy-

buch

bull obliczyć wiek Wszechświa-

ta

bull objaśnić jak na podstawie

prawa Hubblea wnioskuje-

my że galaktyki oddalają się

od siebie

bull wyjaśnić co to jest promie-

niowanie reliktowe

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo Hub-

blea

bull podać argumenty przemawia-

jące za słusznością teorii Wiel-

kiego Wybuchu

11

4 Astronomia ndash 4 lekcje

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

34 Odległości do

Księżyca planet

i gwiazd

bull wymienić jednostki odle-

głości używane w astronomii

bull podać przybliżoną odległość

Księżyca od Ziemi (przy-

najmniej rząd wielkości)

bull opisać zasadę pomiaru odle-

głości do Księżyca planet i naj-

bliższej gwiazdy

bull wyjaśnić na czym polega zja-

wisko paralaksy

bull posługiwać się pojęciem kąta

paralaksy geocentrycznej

i heliocentrycznej

bull zdefiniować rok świetlny i jed-

nostkę astronomiczną

bull obliczyć odległość do Księ-

życa (lub najbliższych pla-

net) znając kąt paralaksy

geocentrycznej

bull obliczyć odległość do naj-

bliższej gwiazdy znając kąt

paralaksy heliocentrycznej

bull dokonywać zamiany jedno-

stek odległości stosowanych

w astronomii

bull wyrażać kąty

w minutach i sekundach łuku

35 Planety i Księżyc bull opisać warunki jakie panują

na powierzchni Księżyca

bull wyjaśnić skąd pochodzi

nazwa bdquoplanetardquo

bull wymienić planety

Układu Słonecznego

bull wyjaśnić powstawanie faz

Księżyca

bull podać przyczyny dla ktoacuterych

obserwujemy tylko jedną stronę

Księżyca

bull opisać ruch planet widzianych

z Ziemi

bull wymienić obiekty wchodzące

w skład Układu Słonecznego

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Słoń-

ca

bull podać warunki jakie muszą

być spełnione by doszło do

całkowitego zaćmienia Księ-

życa

bull wyjaśnić dlaczego planety

widziane z Ziemi przesuwają

się na tle gwiazd

bull opisać planety Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić dlaczego zaćmienia

Słońca i Księżyca nie występu-

ją często

bull objaśnić zasadę ktoacuterą przyję-

to przy obliczaniu daty Wiel-

kanocy

bull wyszukać informacje na te-

mat rzymskich bogoacutew ktoacuterych

imionami nazwano planety

36 Nasza Galaktyka

i inne galaktyki

bull opisać budowę naszej

Galaktyki

bull opisać położenie Układu Sło-

necznego w Galaktyce

bull podać wiek Układu

Słonecznego

bull wyjaśnić jak powstały

Słońce i planety

bull opisać sposoacuteb wyznaczenia

wieku proacutebek księżycowych i

meteorytoacutew

bull podać przybliżoną liczbę ga-

laktyk dostępnych naszym ob-

serwacjom

bull podać przybliżoną liczbę

gwiazd w galaktyce

12

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

37 Prawo Hubblersquoa i

teoria Wielkiego

Wybuchu

bull na przykładzie modelu ba-

lonika wytłumaczyć obser-

wowany fakt rozszerzania się

Wszechświata

bull podać wiek Wszechświata

bull określić początek znanego

nam Wszechświata terminem

bdquoWielki Wybuchrdquo

bull podać treść prawa Hubblea

zapisać je wzorem vr = H r i

objaśnić wielkości występujące

w tym wzorze

bull wyjaśnić termin bdquoucieczka ga-

laktykrdquo bull opisać Wielki Wy-

buch

bull obliczyć wiek Wszechświa-

ta

bull objaśnić jak na podstawie

prawa Hubblea wnioskuje-

my że galaktyki oddalają się

od siebie

bull wyjaśnić co to jest promie-

niowanie reliktowe

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo Hub-

blea

bull podać argumenty przemawia-

jące za słusznością teorii Wiel-

kiego Wybuchu

12

Lp Temat lekcji Treści konieczne

Uczeń potrafi

Treści podstawowe

Uczeń potrafi

Treści rozszerzone

Uczeń potrafi

Treści dopełniające

Uczeń potrafi

37 Prawo Hubblersquoa i

teoria Wielkiego

Wybuchu

bull na przykładzie modelu ba-

lonika wytłumaczyć obser-

wowany fakt rozszerzania się

Wszechświata

bull podać wiek Wszechświata

bull określić początek znanego

nam Wszechświata terminem

bdquoWielki Wybuchrdquo

bull podać treść prawa Hubblea

zapisać je wzorem vr = H r i

objaśnić wielkości występujące

w tym wzorze

bull wyjaśnić termin bdquoucieczka ga-

laktykrdquo bull opisać Wielki Wy-

buch

bull obliczyć wiek Wszechświa-

ta

bull objaśnić jak na podstawie

prawa Hubblea wnioskuje-

my że galaktyki oddalają się

od siebie

bull wyjaśnić co to jest promie-

niowanie reliktowe

bull rozwiązywać zadania obli-

czeniowe stosując prawo Hub-

blea

bull podać argumenty przemawia-

jące za słusznością teorii Wiel-

kiego Wybuchu