Embed Size (px)
Citation preview
FOCUSED AND QUICK (FAQ) Issue 98 จดเปลยน FDI ของไทย?
เสาวณ จนทะพงษ ทพวรรณ ทนนกลน และ สภวด ชงนวรรณ
April 17, 2015
สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย เสาวณ ทพวรรณ และสภวด 1 * Source: [Image online] Available at http://www.sundaytimes.lk/120122/Columns/eco.html [Accessed 10 March 2015]
บทน ำ การลงทนโดยตรงจากตางประเทศ (Foreign
Direct Investment: FDI) กอใหเกดผลดตอการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศผรบทน โดยเฉพาะประเทศก าลงพฒนาท เ งนทนจากการออมภายในประเทศ ไมเพยงพอ และยงตองการเงนทนจากตางประเทศเพอพฒนาประเทศ เพมการจางงาน ชวยใหเกดการถายทอดเทคโนโลยทจะน าไปสการพฒนาประสทธภาพในการผลต (productivity spillovers) ในหลายภาคส วนโดยเฉพาะ ภาคการผลต ซงจะท าใหรายไดของคนในประเทศ ผรบทนสงขน
นบตงแตป 2007 ซงเปนปทมมลคา FDI ของโลกสงสดถง 2.0 ลานลานดอลลาร สรอ. ตอมากระแสเงน FDI กปรบลดลงตงแตป 2008 และในป 2012 เปนปแรกทเรมเหนกระแสการไหลของ FDI ของโลกมทศทางเปลยนแปลงไป โดยไหลเขาสกลมประเทศก าลงพฒนามากกวากลมประเทศพฒนาแลว ท าใหเกดค าถามวา FDI ของไทยจะมขนาดและทศทางขางหนาอยางไร? สอดคลอง
กบกระแส FDI ของกลมประเทศก าลงพฒนาอนหรอไมอยางไร?
บทความนมวตถประสงค 1) วเคราะหสถานะปจจบนและศกยภาพในการดงดด FDI ของไทยทงปจจยพนฐานทางเศรษฐกจเปรยบเทยบกบตางประเทศ 2) ประเมนแนวโนม FDI ทจะไหลเขาไทยจากมมมองนกลงทนตางชาต รวมทงน าเสนอนยทางนโยบายดาน FDI ของไทย
1. FDI: จำกมมมองของโลกและไทย 1.1 FDI ของโลก: กระแสกำรลงทนท
เปลยนแปลงไปจำกอดต ในป 2013 มลคา FDI ของโลกอยท 1.5 ลานลาน
ดอลลาร สรอ. สงกวาคาเฉลยในชวง 10 กวาปทผานมา (ป 2001–2012) ท 1.2 ลานลานดอลลาร สรอ.
จำกรป 1 ซงแสดงใหเหนถงคลนการลงทน FDI ของโลกไปยงประเทศตางๆ ทมทศทางเปลยนแปลงไป โดยในชวงป 2011-2013 เมอเงนลงทนทไหลเขำส กลมประเทศพฒนำแลว (Developed Economies) ลดลง ขณะทเงนลงทนทไหลเขำสกลมประเทศก ำลง
ไทยยงไดรบควำมสนใจจำกนกลงทนตำงชำต แตมจดเปลยนคอ FDI ทไหลเขำไทย
คำดวำจะไมสงเหมอนในอดตเนองจำกควำมสำมำรถในกำรแขงขนของไทย
ทดอยลงโดยเฉพำะปจจยดำน โครงสรำงสำธำรณปโภคพนฐำน
กระแสการไหลของ FDI ของโลกทมทศทางเปลยนแปลงไปจากอดตโดยไหลเขาสกลมประเทศก าลงพฒนามากกวากลมประเทศพฒนาแลว ท าใหเกดค าถามวา FDI ของไทยจะมขนาดและทศทางขางหนาสอดคลองกบกระแส FDI ของกลมประเทศก าลงพฒนาหรอไม? บทความนมวตถประสงคเพอวเคราะหสถานะปจจบนและศกยภาพในการดงดด FDI ของไทย และประเมนทศทางแนวโนมเงนลงทน FDI ของไทยจากมมมองของนกลงทนตางชาต ผลการศกษาชใหเหนวาไทยยงไดรบความสนใจจากนกลงทนตางชาตตามศกยภาพการเตบโตของการคาและการลงทนในภมภาคอาเซยน แตคาดวา FDI ทไหลเขาไทยจะไมสงเหมอนในอดต เนองจากปจจยดงจากความสามารถในการแขงขนของไทยโดยเฉพาะโครงสรางพนฐานทดอยลงเมอเทยบกบประเทศคแขงขน อยางไรกตาม ไทยมจดแขงทสาขาการผลตซงมการกระจกตวของ FDI สงมสวนรวมในหวงโซมลคาโลกในระดบด และสามารถสรางมลคาเพมแกเศรษฐกจในระดบสงได มองไปขางหนา ยงมความทาทายวาไทยจะปรบตวอยางไรจงจะไดรบผลพลอยไดและสามารถถายทอดเทคโนโลยจาก FDI ไดมากขน อกทงการใหความส าคญตอการยนอยบนขาของตวเองดวยการจากการเรงพฒนาประสทธภาพการผลตและทรพยากรมนษย รวมทงการสรางนวตกรรมใหมของตวเองใหได
*
FAQ ISSUE 98 จดเปลยน FDI ของไทย? April 17, 2015
สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย เสาวณ ทพวรรณ และสภวด 2
พฒนำ (Developing Economies) เพมขนตำงจำกคลนกำรไหลของเงนลงทน FDI ในอดต ท าใหสดสวน FDI ของกลมประเทศก าลงพฒนาตอ FDI ของโลกเพมขนจากรอยละ 28 ในชวงป 2001-2005 เปนรอยละ 50 ในชวงป 2011-2013 ขณะทสดสวนดงกลาวของกลมประเทศพฒนาแลวลดลงจากรอยละ 70 ในชวงป 2001-2005 มาอยทรอยละ 44 ในชวงป 2011-2013
หากวเคราะหลกลงไปในระดบภมภาค พบวา ในชวงทผานมา (ป 2011-2013) เงนลงทน FDI ของโลกไหลเขาสภมภาคเอเชยทรอยละ 28 สวนใหญไปยงเอเชยตะวนออกและเอเชยตะวนออกเฉยงใต1 รองลงมาคอภมภาคละตนอเมรกาทรอยละ 18
1.2 FDI ของไทย: แนวโนมลดลงจำกชวงหลงวกฤตกำรเงน 1997
หากพจารณา FDI ของไทยเทยบกบประเทศอนในเอเชยทงในเชงปรมาณและประสทธภาพพบวา
1) ในเชงปรมำณ: FDI ทไหลเขำไทย2 ทวดจำกสดสวน FDI/GDP และ FDI/Export มแนวโนมลดลง (รป 2) แมวายอดคงคาง FDI จะเพมขนจาก 6,587 ลานดอลลาร สรอ. ณ สนป 2005 เปน 66,938 ลานดอลลาร
1 ประเทศทไดรบเงนลงทนในระดบสงในภมภาคเอเชยตะวนออก ไดแก จน ฮองกง ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ไดแก สงคโปร อนโดนเซย มาเลเซยและไทย 2 FDI เรมมบทบาทตอเศรษฐกจไทยตงแตปลายยค 80 สวนหนงเปนผลจากการ แขงคาของเงนเยน (Plaza Accord) โดยประเทศญปนและประเทศอตสาหกรรมใหม (NIEs) เขามาลงทนในไทยมากขนเพอหาฐานการผลตทมคาแรงถก และผลการศกษาเชงประจกษพบวา FDI และอตราการเตบโตของเศรษฐกจไทยมความสมพนธในทศทางเดยวกน (Pradhan and Kharagpur, 2009)
สรอ. ณ สนป 2013 แตหากพจารณาในเชงเปรยบเทยบกบขนาดเศรษฐกจและการสงออก พบวา ในชวงหลงวกฤตกำรเงนโลกป 2009-2012 FDI/GDP และ FDI/Export ของไทยมสดสวนเฉลยอยทรอยละ 2.2 และ 3.2 ตำมล ำดบ และอยระดบต ำกวำชวงหลงวกฤตกำรเงนเอเชยป 2000-2007 ซงเฉลยอยทรอยละ 3.6 และ 5.5 ตำมล ำดบ โดย FDI ทไหลเขาในไทยในระดบสงในชวงหลงวกฤตการเงนเอเชยป 1997 สวนใหญมาจากการควบกจการ (Merger and Acquisition) ในภาคการเงนและการธนาคาร
หากพจารณาในอก มตหน ง จากดชน Inward Performance Index ( ) ซงใชวดสวนแบง (Shares) ของ Inward FDI ของแตละประเทศกบ Inward FDI ของโลก เ ป ร ยบ เท ยบก บ ขน าดข อง ร ะบบ เศ รษฐ ก จ (Economic Size) ของประเทศนนๆ สามารถค านวณไดดงน
โดย คอ เงนลงทนโดยตรงทไหลเขาประเทศท i คอ เงนลงทนโดยตรงทไหลเขาทกประเทศทวโลก คอ ผลตภณฑมวลรวมประชาชาตของประเทศท i คอ ผลตภณฑมวลรวมประชาชาตของโลก
จากการว เคราะห ดชน Inward Performance Index พบวา ในชวง 10 กวำปทผำนมำไทยยงไดรบเงนลงทนสงกวำขนำดเศรษฐกจเลกนอย โดยดชนนในชวงป 2000-2012 อยท 1.4 แตหากเปรยบเทยบกบประเทศอนแลว ถอวาไทยไดรบความสนใจนอยลงตงแตป 2005 ขณะทประเทศสงคโปร เวยดนาม และมาเลเซย ไดรบความสนใจจากนกลงทนมากขนตงแตชวงหลงวกฤตการเงนโลก (รป 3)
รป 1 สดสวน FDI inflow ของโลกทไหลเขำส ภมภำคตำงๆ ป 2001 – 2013
ทมา: UNCTAD, FDI database 2014
2 5 7
2 36
50
70
59
44
0
10
20
30
40
50
60
70
2001-2005 2006-2010 2011-2013
สดสวนของกำรลงทนโดยตรงทไหลสภมภำคตำงๆ
Transition Economies Developing EconomiesDeveloped Economies
รอยละ
3 3 4
10 10
1 20
23
2
0
5
10
15
20
25
30
2001-2005 2006-2010 2011-2013
สดสวนกำรลงทนโดยตรงของโลกทไหลเขำสเศรษฐกจก ำลงพฒนำ
Africa Latin America &the Caribbean
Asia
รอยละ
0
2
4
6
8
10
12
19 0 19 5 1990 1995 2000 2005 2010
FDI/GDP FDI/Export
รอยละ วกฤต 1997 วกฤต 200
เฉลยรอยละ 5.5
เฉลยรอยละ 3.6
เฉลยรอยละ 3.2
เฉลยรอยละ 2.2
ทมา: UNCTAD, FDI database 2014
รป 2 FDI/GDP และ FDI/Export ของไทย ป 1980 - 2012
FAQ ISSUE 98 จดเปลยน FDI ของไทย? April 17, 2015
สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย เสาวณ ทพวรรณ และสภวด 3
2) ในเชงประสทธภำพ : พบวาสดสวน FDI ตอ Gross-fixed Capital Formation (GFCF)3 ข อ ง ไ ท ย ทสะทอนถงควำมสำมำรถในกำรสนบสนนกำรลงทนไมไดเปลยนแปลงจำกอดตมำกนก โดยในป 2013 อยท รอยละ 11.8 ซงใกลเคยงกบคาเฉลยในชวง 10 กวาป ทผานมาทรอยละ 12.5
1.3 วเครำะหโครงสรำง FDI ของไทยเปรยบเทยบกบตำงประเทศ
จากการศกษาขอ มลในระดบสาขาเศรษฐกจ (Sector) เพอใหเหนถงลกษณะโครงสรางของ FDI ของไทยรวมทงเปรยบเทยบกบประเทศอนในภมภาค พบวา (รป 4)
3 GFCF คอการสะสมทนถาวร ตามนยามของ World Bank ค านวณจากการลงทนในสนทรพยถาวร เชน การพฒนาทดน สงปลกสราง เครองมอเครองจกร รวมถงการกอสรางถนน ทางรถไฟ ซง GFCF นมความสมพนธกบภาคเศรษฐกจในแงทกอใหเกดผลเชอมโยงตอไปยงการผลต การจางงาน รายไดและการใชจายของภาคธรกจและครวเรอน (Kasikornthai, 2013)
1) ลกษณะโครงสรำง FDI ของไทยกระจกตวสงในสำขำกำรผลต (Manufacturing Sector) ถงเกอบรอยละ 60 นบวำสงสดในกลมประเทศทศกษำ คอ สงคโปร มำเลเซย ฟลปปนส อนโดนเซย เวยดนำม และไทย และหากเปรยบเทยบในสองชวงเวลาทศกษา พบวานกลงทนตางชาตสนใจลงทนในไทยเพมขนในสาขาการผลตและสาขาอสงหารมทรพย และลงทนในสาขาการคาและพาณชยลดลง ขณะทสดสวนการลงทนในภาคบรการในสาขาการเงนอยในระดบใกลเคยงเดมทประมาณรอยละ 10
ทงน กำรลงทนตำงชำตในสำขำกำรผลตทสง โดยเฉพำะในอตสำหกรรมยำนยนตส งผลให ไทย เปนหนงในประเทศก ำลงพฒนำทมสวนรวมอยำงส ำคญในหวงโซมลคำโลก (Global Value Chain: GVC) เนองจากไทยเปนศนยกลาง (Hub) ของเอเชยในสาขายานยนตและชนสวนยานยนต โดยมสดสวนการเขารวมในหวงโซมลคาโลก (GVC Participation Rate) ในระดบสงใกลเคยงกบจน ญปนและไตหวนแตนอยกวาสงคโปร ฮองกง มาเลเซยและเกาหลใต (รำยละเอยดเรองในกรอบ “ไทยกบกำรมสวนรวมในหวงโซมลคำโลก”) แตกำรทสำขำอนๆ ยงมสดสวนนอยอำจสะทอนวำท ำไมในปจจบนไทยจงยงไมสำมำรถรบประโยชนจำกหวงโซมลคำโลกในสำขำอนๆ มำกนก
2) ผลกำรศกษำในเชงเปรยบเทยบ พบวำในกรณของประเทศสงคโปรนอกเหนอจำกเปนประเทศท ดงดดเงนลงทน FDI ในปรมำณสงแลว โดยในชวง 2007-2011 คดเปนเกอบ 4 เทาของ FDI ทไหลเขาสไทยในช ว ง เ วลา เด ยวก น เ งนลงทนย ง กระจำยไปสหลำกหลำยสำขำ เศรษฐกจท สะท อน ให เหนถ ง
0%
20%
40%
60%
80%
100%
2002
-20
06
2007
-20
11
2002
-20
06
2007
-20
11
2002
-20
06
2007
-20
11
2002
-20
06
2007
-20
11
2002
-20
06
2007
-20
11
2002
-20
06
2007
-20
11
สงคโปร มำเลเซย ฟลปปนส อนโดนเซย ไทย เวยดนำม
อนๆ บรการ อสงหารมทรพย การเงนการธนาคาร การคาและพาณชย กอสราง การผลต เหมองแร เกษตรกรรม
รป 2 FDI/GDP และ FDI/Export ของไทย ป 1980 - 2012
รป 3 Inward Performance Index ของ กลมประเทศในเอเชย ป 2000-2012
ทมา: UNCTAD, FDI database 2014 หมายเหต: ดชนมคามากกวา (นอยวา) 1 แสดงวาประเทศนนไดรบเงนลงทนสงกวา (นอยกวา) ขนาดเศรษฐกจและถาดชนตดลบแสดงวาไมมเงนลงทนในชวงเวลาทค านวณ
รป 4 มลคำและสดสวน FDI ทไหลเขำกลมประเทศ ASEAN แยกตำมสำขำเศรษฐกจ มลคำ (พนลำนดอลลำร สรอ.) 4.2 147.4 20.4 3 .3 5.1 5.0 14.7 54.1 31.9 37. .7 39.3
ทมา: ASEAN INVESTMENT REPORT 2011 และ 2012
FAQ ISSUE 98 จดเปลยน FDI ของไทย? April 17, 2015
สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย เสาวณ ทพวรรณ และสภวด 4
ศกยภำพของสำขำเศรษฐกจตำงๆ ของประเทศ โดยเฉพาะการเปนศนยกลางดานการเงนของภมภาค รวมทงการเตบโตของสาขาอสงหารมทรพยเพอรองรบนกธนาคารและนกลงทนชนน ายายถนฐานมายงสงคโปร
3) หำกไมนบประเทศสงคโปรในกำรพจำรณำพบวำ เวยดนำมเปนประเทศทมอตรำกำรเตบโตของเงนลงทน FDI สงสด เพมขนกวา 4 เทาในชวงหลงวกฤตการเงนโลก ป 2007-2011 เทยบกบชวง 5 ปกอนหนา รองลงมาคอ อนโดนเซย (กวา 3 เทา) มาเลเซย (เกอบ 2 เทา) และไทย (ประมาณรอยละ 20) ตามล าดบ ขณะทฟลปปนสมปรมาณ FDI ใกลเคยงเดม
โครงสรำง FDI ทไหลเขำสประเทศเวยดนำมอนโดนเซยและมำเลเซยกระจกตวสงในสำขำกำรผลตเชนเดยวกบไทย ยกเวนกรณของฟลปปนสมลกษณะพเศษคอ FDI ไหลไปสสาขาเศรษฐกจยอยๆ ในสดสวนสง ปรำกฏกำรณทมคลน FDI ไหลเขำสภำคกำรผลตในประเทศเหลำนสงผลใหภมภำคเอเชยเปน “โรงงำนผลตแหงเอเชย (Factory Asia)” และอยในหวงโซกำรผลตของโลก จำกแรงผลกดนด ำน demand-driven supply chain (IDE-JETRO and WTO, 2011) ใหเปนแหลงผลตสนคาเพอสงออกสตลาดโลก โดยเฉพาะกลมอปกรณอเลกทรอนกส ยานยนตและชนสวน
4) FDI ทไหลเขำสไทยในชวงหลงสวนใหญเปนกำรขยำยกำรลงทน (Expansion Investment) จากขอมลของ BOI ทงในดานจ านวนโครงการและมลคาโครงการชวา (รป 5) ในชวง 10 ปทผำนมำ (ป 2005-2014) โครงกำรทขอสงเสรมกำรลงทนและทไดรบบตรสงเสรมกำรลงทน เปนโครงกำรขยำยกำรลงทนคดเปนเฉลยประมำณ 2 เทำของโครงกำรลงทนใหม (New Project) โดยในป 2013 โครงการใหมทไดรบบตรสงเสรม การลงทนสวนใหญเปนโครงการลงทนดานการผลต
ชนสวนประกอบรถยนต เชน ยางรถยนต และดานผลตชนสวนประกอบอเลกทรอนกส สอดคลองกบผลส ำรวจกำรลงทนของ UNCTAD ในป 2013-2015 ทนกลงทนมควำม เห นว ำ กำรลงท นประ เภท Brownfield Investment ซงคอกำรขยำยกำรลงทนในธรกจเดมหรอกำรลงทนในโครงกำรทสรำงเสรจแลวจะมบทบำทมำกขนในป 2015 เนองจำกไมจ ำเปนตองใชเมดเงนลงทนสงมำกนก
2. ศ ก ย ภ ำ พ ใ น ก ำ ร ด ง ด ด ก ำ ร ล ง ท น จ ำ กตำงประเทศของไทย
หากพจารณาปจจยดง (Pull Factors) ของไทย ทสะทอนขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ จ ด ท า โ ด ย ส ถ า บ น International Institute for Management Development (IMD) 4 พบวาในชวง 10 ปท ผ ำนมำ (ป 2004 -2014 ) ภำพรวมดช น ขดควำมสำมำรถในกำรแขงขนของไทยไมไดปรบตว ดขนและแกวงตวอยในชวงอนดบท 25 ถง 33 (ตำรำง 1) โดยในป 2014 อ ยในอนดบท 29 ขณะทส งคโปร มาเลเซย ไตหวน ญปน จนและเกาหลอยอนดบทดกวาไทยมาโดยตลอด ในขณะทขดความสามารถในการแขงขนของอนโดนเซยปรบดขนอยางตอเนอง5 ซงเมอพจารณาเจาะลกถงปจจยยอยพบขอสรปวา ควำมสำมำรถในกำรแขงขนของไทยดำนโครงสรำงพนฐำนจดไดวำถดถอยมำกทสดหำกเทยบกบปจจยดำนอนๆ และไมไดปรบดขนจำกเดมในชวงตลอดระยะเวลำ 10 ป โดยดชนดำนกำรศกษำ และดำนสขภำพและสงแวดลอมถดถอยมำอยอนดบทำยๆ ซงหากเปรยบเทยบกบประเทศทมระดบ 4 การจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศตางๆ ของ IMD ในป 2014 รวมทงหมด 60 ประเทศ แบงเกณฑการพจารณาออกเปน 4 ปจจยหลก โดยในแตละปจจยหลกประกอบดวย 5 ปจจยยอยและแตละปจจยยอยประกอบไปดวยเกณฑในการพจารณารวมทงสนมากกวา 300 เกณฑ 5 Overall Competitiveness Rank ของอนโดนเซยอยอนดบทดขนจาก 54 ในป 2007 มาอยท 37 ในป 2014
0
300
600
900
1,200
1,500
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
2005 2006 2007 200 2009 2010 2011 2012 2013 2014
โครงการขยายการลงทน โครงการเขาลงทนใหม
0
2
4
6
8
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
ขอ
อนมต
2005 2006 2007 200 2009 2010 2011 2012 2013 2014
โครงการขยายการลงทน โครงการเขาลงทนใหม
ทมา: The Board of Investment, 2014
รป 5 โครงกำรลงทนของตำงชำตทขอและไดรบกำรสงเสรมกำรลงทนจำก BOI ตงแต ป 2005 – 2014 (ม.ค. – ม.ย.) แสนลานบาท โครงการ จ ำนวนโครงกำร มลคำ
FAQ ISSUE 98 จดเปลยน FDI ของไทย? April 17, 2015
สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย เสาวณ ทพวรรณ และสภวด 5
เศรษฐกจใกลเคยงกบไทยพบวามาเลเซยสามารถยกระดบการพฒนาดานโครงสรางพนฐานดขนและสงกวาไทย
อยำงไรกด ไทยถอวำมบรรยำกำศเออตอกำรประกอบธรกจอย ในอนดบกลำงๆ แตด านประสทธภาพและประสทธผลของการด าเนนธรกจยงอยในอนดบทไมดนก ทงน ไทยมจดแขงดำนนโยบำยกำรคลงและฐำนะทำงกำรเงนภำครฐทอยในระดบด แตมจดออนคอโครงสรำงและกฎเกณฑของสงคม และกฎหมำยเกยวกบกำรด ำเนนธรกจ ทมอนดบทถดถอยลงมำก ดานศกยภาพทางเศรษฐกจของไทยนนถอวาอยระดบกลางซงปจจยดานราคาทถดถอยตงแตป 2011 สวนหนงเปนผลจากคาแรงขนต าของไทยทสงกวาประเทศอนในภมภาค เชน เวยดนาม อนโดนเซย อนเดยและจน
นอกจำกน หำกพจำรณำเพมเตมปจจยดำนภำษกำรลงทน (Tax Incentive) และสภำพแวดลอม กำรลงทนพบวำในปจจบนมำตรกำรดำนภำษของประเทศในภมภำคเอเชยไมตำงกนมำกนก (ตำรำง 2)
3. แนวโนมเงนลงทน FDI ของไทยจำกมมมองของนกลงทนตำงชำต
ในปจจบนประเทศผลงทนหลกในไทยคอ ญปน รองลงมาคอ อาเซยน สหภาพยโรปและสหรฐฯ จำกขอมล FDI ของประเทศญปนทไหลเขำสอำเซยนในชวง 2004-2012 พบวำ เงนลงทนไหลเขำไทยมำกเปนอนดบหนง รองลงมำคอ อนโดนเซย สงคโปร มำเลเซย กลม CLMV6 และฟลปปนส ตำมล ำดบ ขณะท FDI ทไหลเขาไทยจากประเทศอนมแนวโนมทรงตว ทงนเปนทนาสงเกตวา ในระยะหลงเราเรมเหนนกลงทนตางชาตสนใจลงทนในอนโดนเซยมากขน โดยเฉพาะนกลงทนจากญปนและอาเซยนซงสอดคลองกบผลการส ารวจของหลายสถาบน7 เชน JBIC Survey, Asian Business Outlook Survey และ World Investment Prospects Survey ทรายงานว าน กลงทนจากประเทศญ ป น สหร ฐฯ และกล ม Transnational Corporations (TNCs) เหนวาประเทศอนโดนเซยเปนประเทศทนาลงทนถงแมวาจะเผชญกบปญหาตนทนในการกยมทสงขน
6 กลม CLMV ประกอบไปดวย กมพชา ลาว พมาและเวยดนาม 7 1) ผลการส ารวจของ JBIC ป 2015 พบวามมมองของนกลงทนญปนตอประเทศทนาลงทน 5 อนดบแรก ไดแก อนเดย อนโดนเซย จน ไทยและเวยดนาม 2) ผลการส ารวจของ Asian Business Outlook Survey ป 2015 พบวา 5 ประเทศในอาเซยนทนกลงทนสหรฐฯ มแนวโนมจะขยายธรกจ ไดแก อนโดนเซย เวยดนาม พมา มาเลเซย และไทย และ 3) World Investment Prospects Survey ป 2013-2015 ส ารวจมมมองของนกลงทนกลม TNCs พบวาไทยตดอนดบ 8 ของประเทศทนาลงทน รองจากอนเดย (อนดบ 3) และอนโดนเซย (อนดบ 4)
ทมา: IMD World Competitive Online หมายเหต: ตวเลขแสดงถงอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศนนจากทงหมด 60 ประเทศ (ป 2013–2014) หมายเหต: ตวเลขยงมากและแถบสยงหนาถอวาความสามารถในการแขงขนอยในอนดบทแยลงโดยเปรยบเทยบ
ตำรำง 1 ดชนขดควำมสำมำรถในกำรแขงขนของไทยในดำนตำงๆ ป 2004-2014
จน อนเดย สงคโปร มำเลเซย ไทย อนโดนเซย ฟลปปนส เวยดนำมTax holiday/Tax
Exemption√ √ √ √ √ √ √ √
Reduced Tax Rate √ √ √ √ √ √
Investment
Allowance/Tax Credit√ √ √ √ √ √ √
Duty/VAT
Reduction/Exemption√ √ √ √ √ √
R&D Allowance √ √ √ √ √ √ √ √
Deduction for qualified
Expense and Others√ √ √ √ √ √ √
ทมา: PWC (2012), United Nations (2000) และ The ASEAN Secretariat (2014)
ตำรำง 2 สรปมำตรกำรทำงภำษเพอสงเสรมกำรลงทน
ป ความ
สามา
รถใน
การแ
ขงขน
ไทย
1. กา
รเตบโ
ตเศร
ษฐกจ
2. ฐ
านะก
ารลง
ทนระ
หวาง
ประเท
ศ
3. กา
รคาร
ะหวา
งประ
เทศ
4. กา
รจาง
งาน
5. รา
คา
6. ฐา
นะทา
งการ
เงนภา
ครฐ
7. นโ
ยบาย
การค
ลง
8. โค
รงสร
างสถ
าบน
9. กฎ
หมาย
การด
าเนนธ
รกจ
10. โ
ครงส
รางส
งคม
11. ป
ระสท
ธภาพ
และป
ระสท
ธผล
12. ต
ลาดแ
รงงา
น
13. ภ
าวะแ
วดลอ
มทาง
การเง
น
14. ห
ลกเก
ณฑด
าเนนธ
รกจ
15. ท
ศนคต
และค
านยม
16. ส
าธาร
ณปโ
ภค
17. ท
างเท
คโนโ
ลย
18. ว
ทยาศ
าสตร
19. ส
ขภาพ
และส
งแวด
ลอม
20. ก
ารศก
ษา
2004 26 23 16 45 3 4 30 7 13 28 22 41 5 31 21 11 35 38 46 40 42
2005 25 38 18 38 2 7 17 2 11 25 24 48 5 39 24 14 33 37 47 38 40
2006 29 47 15 40 6 7 19 4 23 30 34 42 6 36 23 19 34 41 45 41 43
2007 33 47 13 45 6 6 16 6 45 37 40 48 7 44 35 30 35 48 49 48 46
2008 27 48 21 47 4 4 29 5 40 29 36 48 3 31 19 20 29 43 37 47 43
2009 26 48 16 46 4 5 20 8 26 29 26 50 7 22 15 19 29 36 40 50 47
2010 26 35 5 38 3 4 14 7 32 28 33 49 2 18 13 19 26 48 40 51 47
2011 27 27 6 34 3 23 11 7 35 39 47 33 2 19 16 16 24 52 40 54 51
2012 30 47 8 33 2 28 18 6 32 44 50 57 4 15 19 17 26 50 40 52 52
2013 27 14 4 31 3 31 19 5 30 43 48 44 2 10 16 17 25 47 40 55 51
2014 29 33 5 29 4 37 19 6 39 51 55 49 5 21 26 20 28 41 46 53 54
ศกยภาพทางเศรษฐกจ ประสทธภาพของระบบราชการ ประสทธภาพของการด าเนนธรกจ โครงสรางพนฐาน
FAQ ISSUE 98 จดเปลยน FDI ของไทย? April 17, 2015
สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย เสาวณ ทพวรรณ และสภวด 6
มมมองของนกลงทนตางชาตท มตอแนวโนม การลงทน FDI สรปได 3 ประเดนส าคญ คอ
1) เงนลงทนประเภท FDI มแนวโนมไหลเขำประเทศก ำลงพฒนำเปนส ำคญ กลาวคอ 6 ใน 10 ประเทศทนกลงทนตางชาตเหนวานาลงทนมากทสดอยในกลมประเทศก าลงพฒนา
2) ภมภำคอำเซยนมควำมนำสนใจและจะมบทบำทมำกขนในชวง 2-3 ปขำงหนำ ทงดานศกยภาพของการด าเนนธรกจในระดบนานาชาตและความสามารถในการท าก าไร โดยใหเหตผลวาเศรษฐกจในภมภาคนฟนตวไดด และมการเรงพฒนาและลงทนในระบบโครงสรางพนฐาน ขณะทโอกาสของการเตบโตทางเศรษฐกจของภมภาคอนคอนขางมจ ากด
3) ระดบกำรคำและกำรลงทนในภมภำคอำเซยนมแนวโนมเพมขนในชวง 5 ปขำงหนำ นกลงทนตางชาตเหนวาภมภาคนมฐานลกคาทหลากหลาย ตนทนการผลตอยในระดบทสมเหตสมผลและระบบการเมองและภาครฐมเสถยรภาพมากขน
4. สรป ผลการศกษานสามารถประเมนแนวโนมของขนาด
และทศทางของ FDI ทไหลเขาไทยในระยะขางหนา ดงน 1) ไทยยงไดรบควำมสนใจจำกนกลงทนตำงชำต
ตำมศกยภำพกำรเตบโตของกำรคำและกำรลงทนในภมภำคอำเซยนทมแนวโนมเพมขนแตคำดวำปรมำณของเงนลงทน FDI ทไหลเขำไทยจะไมสงเหมอนในอดต เนองจากปจจยดงจากความสามารถในการแขงขนของไทยทลดลง
2) โครงสรำงเงนลงทน FDI สวนใหญกระจกตวอยในภำคกำรผลตเพยง 2-3 อตสำหกรรมหลก และเปนกำรขยำยกำรลงทนมำกกวำจะเปนโครงกำรลงทนใหม สะทอนถงสาขาอนๆ ยงไมสามารถเพมขดความสามารถในการแขงขนและดงดดเงนลงทนจากตางประเทศได
3) ไทยยงมจดแขง คอ ภำคกำรผลตมสวนรวมในหวงโซมลคำโลก (Global Value Chain) ในระดบทด และสำมำรถสรำงมลคำเพมจำกกำรสงออกแกเศรษฐกจภำยในประเทศในระดบสง แตยงมความทาทายขางหนาคอ ไทยจะสามารถรกษาและพฒนาจดแขงในดานนไวไดอยางไรทามกลางการแขงขนจากประเทศคแขงในภมภาคทมระดบการพฒนาทางเศรษฐกจทดขน
งานศกษานยงชใหเหนนยทางนโยบายถงจดเปลยนของเงนลงทนจากตางประเทศทผทเกยวของทงภาครฐ ผประกอบการ และประชาชนทวไปในฐานะแรงงานจะตอง กลบมำพจำรณำอยำงจรงจงวำท ำอยำงไรจงจะไดรบผลพลอยไดและสำมำรถถำยทอดเทคโนโลยและพฒนำประสทธภำพกำรผลตใหสงขน ขณะเดยวกนกตองใหควำมส ำคญกบกำรยนอยบนขำของตวเองดวยกำรยกระดบศกยภำพของเศรษฐกจภำยในประเทศโดยเฉพำะในสำขำอนๆ ทมกำรลงทน FDI นอยดวยกำรแกปญหำดำนควำมสำมำรถในกำรแขงขนทดอยลงและกำรพฒนำทรพยำกรมนษยอยำงเรงดวน รวมทงสรำงและพฒนำควำมรและนวตกรรมใหมๆ ของตนเองใหได
ไทยกบกำรมสวนรวมในหวงโซมลคำโลก (Global Value Chain: GVC)
คงจะปฏเสธไมไดวาการคาและบรการระหวางประเทศ ในรปแบบของ GVC นนมความส าคญมากขนเนองจากจะเออประโยชนใหประเทศก าลงพฒนาทไมสามารถผลตสนคาเพอสงออกหรอผลตเองทงสายพานการผลตสามารถเขารวมเปนสวนหนง ของเศรษฐกจโลกไดงายขน โดยมงผลตสนคาในบางชวงของหวงโซทประเทศมศกยภาพ
รายงาน World Investment ของ UNCTAD ป 2013 ชใหเหนวาประเทศก าลงพฒนาไดเขามามสวนรวมใน GVC มากขน ภมภำคเอเชยตะวนออกและเอเชยตะวนออกเฉยงใตมระดบ GVC Participation Rate สงทรอยละ 56 ซงสงกวำประเทศก ำลงพฒนำอนๆ ทอยทรอยละ 52 ขณะเดยวกนกมระดบพงพาการน าเขาวตถดบจากตางประเทศเพอการสงออกคอนขางสงท รอยละ 30 โดยเฉพาะอตสาหกรรมการผลต เชน Automotive, Chemicals และ Machinery เนองจำกโครงสรำงกำรผลตอยในสวนกลำงของ GVC ทงในระดบ Upstream และ Downstream ซงมทงกำรน ำเขำวตถดบจำกตำงประเทศมำใชในกระบวนกำรผลตและกำรสงออกสนคำขนกลำงในระดบสงผลการศกษาเชงประจกษของกลมประเทศก าลงพฒนา จ านวน 125 ประเทศ ชใหเหนวำ GDP per capita สำมำรถขยำยตวไดถงรอยละ 3.4 หำกประเทศเขำรวมใน GVC พรอมกบสรางมลคา เ พมแกเศรษฐกจในประเทศ (Domestic Value Added) ในระดบทสงขน (รป 6) โดยประเทศในกลมน ไดแก จน อนโดนเซย ไทย และเปร ซงถอวาอยใน top right quadrant ทดทสด (UNCTAD, 2013)
ในภำพรวม ไทยถอวำเปนหนงในประเทศก ำลงพฒนำ ทมสวนรวมส ำคญใน GVC ในภำคอตสำหกรรมยำนยนตและอตสำหกรรมผลตชนสวนทส ำคญของเอเชย โดยในป 2011 ไทยเปนผผลตยานยนตรายใหญเปนอนดบท 9 ของโลกและเปนอนดบท 1 ของอาเซยน ในป 2010 ไทยมสดสวน GVC Participation
FAQ ISSUE 98 จดเปลยน FDI ของไทย? April 17, 2015
สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย เสาวณ ทพวรรณ และสภวด 7
Rate8 ในระดบสงเทากบรอยละ 52 ใกลเคยงกบจน (รอยละ 59) ญปน (รอยละ 51) และไตหวน (รอยละ 50) แต มระดบต ากวาสงคโปร (รอยละ 82) ฮองกง (รอยละ 72) มาเลเซย (รอยละ 68) และเกาหลใต (รอยละ 63)
รป 6 GDP per Capita Growth Rate for Countries with High/Low Growth in GVC Participation And High/Low Growth in
Domestic Value Added Share, 1990-2000
ทมา: UNCTAD-Eora GVC Database, UNCTAD World Investment Report 2013 นอกจำกน ไทยยงมสดสวน Domestic Value Added
สงถงรอยละ 70 ของมลคำกำรสงออก สะทอนความสามารถในการสรางมลคาเพมแกเศรษฐกจในประเทศไดจากเทคโนโลยทอยในระดบทดกวาบางประเทศ และนบวาเรามโอกาสดและเดนมาถกทางโดยการมงเนนการสรางมลคาเพมจากการสงออกแกเศรษฐกจในประเทศทสงผลดแกเศรษฐกจในระยะยาว แตยงมควำมทำทำยขำงหนำคอ ไทยจะรกษำและพฒนำจดแขงในดำนนไวไดอยำงไร ในขณะท อตสำหกรรมยำนยนตของประเทศค แขงอยำงอนโดนเซยก ำลงเตบโตอยำงรวดเรว
References
ASEAN Statistic, ASEAN Statistical Yearbook (2012)
Cevis, Ismail, and Camurdan, Burak (2007) “The Economic Determinants of Foreign Direct Investment in Developing Countries and Transition Economies”, The Pakistan Development Review 46: 3, pp. 285–299.
Decharuk, Krist, Leelapornchai, Pornnapa and Udomkerdmongkol, Manop (2009) “Thailand’s Investment in the Post-Crisis Era: Issues and Challenges”, Bank of Thailand discussion paper, 04.
IDE-JETRO and WTO (2011) “Trade Patterns and Global Value Chains in East Asia: from trade in goods to trade in tasks”
IIF (2014) “Capital Flows to Emerging Market Economies”, Institute of International Finance.
IMD World Competitiveness Center (2014). Retrieved from http://www.imd.org/
Japan Bank for International Cooperation, JBIC (2015) “JBIC FY2014 Survey: Outlook for Japanese Foreign Direct
8 GVC Participation Rate สะทอนสดสวนการสงออกของประเทศวาเปนสวนหนงของเครอขายการผลตระหวางประเทศมากนอยแคไหนซงชวยประเมนในแงของระดบความเชอมโยงในดานการคาและการลงทน โดยค านวณจาก Foreign Value Added เพอใชในการสงออกบวกกบ Domestic Value Added ใหกบการสงออกไปยงประเทศอน หารดวยมลคาการสงออกทงหมด
Investment”, Retrieved from http://www.jbic.go.jp
Kasikornthai (2013) “การลงทนโดยรวม”, Retrieved from
https://www.kasikornresearch.com/th/k-econanalysis/pages/ViewSummary.aspx?docid=30158
Piyaareekul Uttama, Nathapornpun, and Peridy, Nicolas (2010) “Foreign Direct Investment and Productivity Spillovers: The Experience of ASEAN Countries”, Journal of Economic Integration 25(2), pp. 298-323.
Pradhan, Rudra Prakash, (2009) “The FDI-Led-Growth Hypothesis in ASEAN-5 countries: Evidence from Cointegrated Panel Analysis”, International Journal of Business and Management, Vol. 4, pp. 153-164.
Puapan, Pisit (2014) “Assessment of FDI Impact on Thailand's Production sectors: Implications for Investment Production Activities”, Institution of Development Economies Discussion Paper No. 443.
PWC (2012) “South East Asia Investment Opportunities Tax and Other Incentives”, Retrieved from http://www.pwc.com
Thailand Automotive Institute Ministry of Industry (2012), Master Plan for Automotive Industry 2012 – 2016
The ASEAN Secretariat (2014) “Incentives”, Retrieved from www.asean.org/news/item/incentives
The Board of Investment of Thailand (2015) “BOI Statistics”, Retrieved from http://www.boi.go.th/index.php?page=statistics_investment
The U.S. Chamber of Commerce (2015) “Asian Business Outlook Survey 2015”, Retrieved from https://www.uschamber.com
Thomsen, Stephen (1999) “Southeast Asia: The Role Of Foreign Direct Investment Policies In Development”, OECD Working Papers on International Investment.
Tonby, O., Ng, J., and Mancini, M. (2014) “Understanding ASEAN: The Manufacturing Opportunity”, McKinsey Productivity Sciences Center.
UNCTAD (2013) “Global Value Chains: Investment and Trade for Development”, World Investment Report 2013.
UNCTAD (2014) “UNCTAD Database”, Retrieved from http://unctad.org/en/pages/Statistics.aspx
UNCTAD (2014), World Investment Report 2014.
United Nations (2000) “Tax Incentives and Foreign Direct Investment: A Global Survey”, United Nations Conference on Trade and Development No. 16.
United Nations (2013) “World Investment Prospects Survey 2013-2015”, United Nations Conference on Trade and Development, WIPS 2013-2015.
ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, NSTDA (2015)
“สถานภาพอตสาหกรรมชนสวนยานยนต” Retrieved from
http://www.nstda.or.th
FAQ ISSUE 98 จดเปลยน FDI ของไทย? April 17, 2015
สายนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย เสาวณ ทพวรรณ และสภวด 8
Contact authors:
เสำวณ จนทะพงษ ผเชยวชาญอาวโส
ฝายนโยบายเศรษฐกจการเงน [email protected]
ทพวรรณ ทนนกลน เศรษฐกร
ทมนโยบายเงนทนเคลอนยาย ฝายนโยบายเศรษฐกจการเงน
สภวด ชงนวรรณ นกศกษาฝกงาน
คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย
บทความนส าเรจลลวงไปไดดวยดดวยความเหนทเปนประโยชนและความชวยเหลอจาก ดร. ศภโชค ถาวรไกรวงศ คณองสปาล วชราเกยรต คณอวกา พทธานภาพ คณบญทวา ชวะตระกลกจ คณวรน วงศอไร และทมเศรษฐกจมหภาค รวมทงความชวยเหลออยางดยงจากทม FAQ Editor คณะผเขยนขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ ทน
FAQ Editor: ดร. เสาวณ จนทะพงษ คณชลดา แทงเพชร และคณจารย ปนทอง
