อดีต ปัจจุบัน และอนาคตของกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน · กระทรวงใหม่ขึ้น 12 กระทรวง

Academic Focus มกราคม 2559 สารบญ

บทนา 1

สาระสาคญของพระราชบญญตลกษณะปกครอง 3 ทองทแตละฉบบ ตงแตป 2440 – 2552

การเขาสตาแหนงของกานน ผใหญบาน 6

คณสมบตของกานน ผใหญบาน 7

การพนจากตาแหนงของกานน ผใหญบาน 8

อานาจหนาทของกานน 9

อานาจหนาทของผใหญบาน 9

ลกษณะงาน – คาตอบแทน 11

กระแสการเปลยนแปลงของกานน ผใหญบาน 11

ปญหาขอวพากษเกยวกบกานน ผใหญบาน 14

บทสรปและขอเสนอแนะของผศกษา 25

บรรณานกรม 26

9

อดต ปจจบน และอนาคตของกานน ผใหญบาน

เอกสารวชาการอเลกทรอนกส สานกวชาการ สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร http://www.parliament.go.th/library

บทนา

ในอดตลกษณะสงคมของไทยจะอาศยอยกนเปนกลม ในแตละกลมจะมหวหนาทาหนาทเปนผปกครองควบคมดแลชวตความเปนอย และปองกนโจรผรายอยางใกลชด ในปจจบนแมสภาพสงคมจะเจรญขน ผนาทจะชวยประสานกบภาครฐแกไขปญหาความเดอดรอนเมอเกดภยพบตในชมชนขน จงจาเปนตองมผนา ซง “กานน ผใหญบาน” มมาตงแตสมยโบราณ อยคกบการปกครองของไทย เพยงแตการเรยกชอแตกตางกน คอ ยคสโขทย ยคกรงศรอยธยาจนถงยคกรงรตนโกสนทรตอนตน และยคปจจบน คอ กรงเทพมหานคร

ยคสโขทยเปนเมองราชธาน การปกครองจะแบงออกเปนหวเมองชนเอก

ชนโท ชนตร และชนจตวา ในแตละเมองจะแบงออกเปนแขวง โดยมเจาเมองและนายแขวงดแล ซงในแตละแขวงจะแบงออกเปนแควน และแตละแควนจะแบงออกเปนบาน โดยมนายแควน หรอนายบาน เปนหวหนาดแล

ยคกรงศรอยธยาเปนเมองราชธานจนถงยครตนโกสนทรตอนตน การปกครองสมยสโขทยไดนามาใชในตอนตนสมยกรงศรอยธยา จนกระทงในสมยสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ กษตรยกรงศรอยธยา ไดปรบปรงการปกครอง โดยมการแบงออกเปนหวเมองชนนอก และหวเมองชนใน โดยมผปกครองทมบรรดาศกดเปนผรงหรอพระยา ซงเมองแตละเมองจะแบงออกเปนแขวง โดยมหมนแขวงปกครอง

2 และในระดบแขวงแบงเปนตาบล ซงกคอ แควนในสมยสโขทย และในแตละตาบล จะแบงออกเปนบาน ผปกครองกจะเปนผใหญบานดแล และมบรรดาศกด “พน” ซงใชมาจนถงสมยกรงรตนโกสนทรตอนตน โดยตาแหนงนายบานและนายแควนจะเรยกวา “พน” โดยทงนายบานและนายแควน จะมาจากการแตงตงของเจาเมองหรอผรง

ยคปจจบน ในอดตทผานมา ระบบการปกครองบานเมองของประเทศไทย มลกษณะคอนขางกระจายอานาจ

กลาวคอ มการแบงเขตการปกครอง และกาหนดวธการปกครองหวเมองตาง ๆ ไวชดเจน เพอควบคมเจาเมอง โดยมศนยอานาจอยทสวนกลาง แตในทางปฏบต สวนกลางหรอพระมหากษตรยกลบมอานาจจากด ในขณะทเจาเมองตาง ๆ มอานาจมากขน นอกจากนแลว ระบบการปกครองเชนนยงกอใหเกดปญหาตาง ๆ อก เชนปญหาทางดานการคมนาคมสอสาร การรวไหลในการเกบภาษอากร อทธพลของผเปนใหญในทองถน ตลอดจนความทกขยากของประชาชน และยงตองเผชญกบอทธพลของตางประเทศในยคลาอาณานคม ทาใหการบรหารประเทศขาดประสท ธภาพ และขาดความเปนเอกภาพ ในสมยพระบาทสมเดจ พระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 แหงกรงรตนโกสนทร จงไดมพระราชดารทจะปฏรประบบการบรหารราชการจากรปแบบการปกครองทมเมองแม และเมองประเทศราชอยในปกครอง ซงนบวามจดออนตรงท ขาดความเปนเอกราช อนอาจนาไปสความแตกแยก ขาดความสามคค และขาดความจงรกภกดไดโดยงาย มาเปนรปแบบการปกครองและการบรหารราชการทแบงออกเปน 2 สวน คอ สวนกลาง และสวนภมภาค

การปฏรประบบการบรหารราชการสวนกลาง พระองคไดทรงประกาศพระบรมราชโองการตงกระทรวงใหมขน 12 กระทรวง โดยทรงเลยนแบบมาจากประเทศทางตะวนตก มการแบงสรรอานาจหนาทและความรบผดชอบแยกตามลกษณะความชานาญเฉพาะอยาง และพระมหากษตรยสามารถควบคมบงคบบญชาเหลาเสนาบดไดอยางทวถง การปฏรปการบรหารราชการสวนภมภาค พระองคทรงรวบรวมหวเมอง ตามชายแดนทสาคญ ๆ รวมเปนเขตการปกครอง เรยกวา “มณฑล” โดยมงมนทจะปกปองประเทศจาก การคกคามจากภายนอก โดยจดระบบทเรยกวา “ระบบเทศาภบาล” มหวเมองตาง ๆ มารวมกนเปนมณฑลและมจงหวด อาเภอ ตาบล หมบาน ลดหลนกนไป โดยมขาหลวงมณฑลเปนผรบผดชอบ และปกครองโดย รบคาสงและนโยบายจากสวนกลาง

ในการจดระเบยบการปกครอง จะมการตงมณฑลเทศาภบาล จงหวดและอาเภอ มผปกครอง คอ ขาหลวงเทศาภบาล ขาหลวงเมอง และนายอาเภอดแลตามลาดบ ซงตอมาไดยบการปกครองระดบมณฑล และตาแหนงขาหลวงไดเปลยนเปนผวาราชการจงหวด สวนในการปกครองทตากวาอาเภอ กจะแบงเปนตาบลและหมบาน และมการเปลยนแปลงการสรรหากานน ผใหญบาน จากการแตงตงโดยขาหลวงหรอผวาราชการจงหวด เปนการเลอกโดยประชาชนในตาบลหรอหมบานนน ไดมการปรบปรงกฎหมายหลกของการปกครองทองท คอ การปกครองภมภาคของประเทศซงรวมทงการปกครองในตาบลและหมบาน เมอมการปรบปรง จนเปนทแนนอน รชกาลท 5 ทรงพระกรณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหตราพระราชบญญตปกครองทองท รศ . 116 ขนใชบงคบทวประเทศ และตอมาไดปรบปรงเปนพระราชบญญ ตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช 2457 อกครง โดยเจตนารมณของกฎหมายนกเพอใหกานน ผใหญบาน เปนตวแทนของ

3 ประชาชนในทองทปฏบตงานในฐานะเปนตวเชอมระหวางรฐบาลกบประชาชนในทองทตาบล หมบาน ซงหางไกลเกนกวาทรฐจะดแลเองไดทวถงในขณะนน ดงสมเดจกรมพระยาดารงราชานภาพ เสนาบดกระทรวงมหาดไทยทรงชแจงวา

“...ความมงหมายในการปกครองชนตาบลน จะใหกานน ผใหญบาน ซงราษฎรเลอกสรรขนโดยความนยม เอาเปนธระปรกษาหารอชวยกนรกษาบรรดาการในตาบลใหเรยบรอยตลอดตาบลนน และเปนหเปนตาของรฐบาลทจะสอดสองดแลกจสขทกขของไพรฟาขาแผนดนใหรเหนไดทวไป ตลอดจนชวยนาเกบภาษอากรผลประโยชนแผนดน ซงสมควรจะไดจากราษฎรโดยชอบธรรม ดงหนาทมอยในตาแหนงกานน นายตาบล ทกวนน”

ในการปฏรประบบการปกครองสวนภมภาค โดยการจดตงมณฑลเทศาภบาลน รชกาลท 5 ทรง พระกรณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหทาการโดยเรมจากโครงการเลกกอน เมอสาเรจและจดระบบดแลว จงคอยขยายผล และมการทดลองเลอกตงกานน ผใหญบาน ขนเปนครงแรกทแขวงบางปะอน เมองกรงเกา หรอจงหวดพระนครศรอยธยา เมอวนท 10 สงหาคม 2435 ซงนบวาเปนจดเรมแรกของการปกครอง ในระบอบประชาธปไตย เปนวนทไดมการจดตงสถาบนกานน ผใหญบาน ขนเปนครงแรกในสมยรชกาลท 5 โดยทรงมพระบรมราชโองการโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดารงราชานภาพ (เสนาบดกระทรวงมหาดไทยคนแรก) ทดลองจดระเบยบการปกครองระดบตาบล หมบานขน เพอเปนการ นอมราลกในพระมหากรณาธคณของพระองคทานและเปนการเนนใหเหนความสาคญของกานน ผใหญบาน ซงเปนผมบทบาทสาคญยงในการปฏบตภารกจ "บาบดทกข บารงสข" ใหแกประชาชน ทงน กระทรวงมหาดไทย จงกาหนดใหวนท 10 สงหาคม ของทกป เปน “วนกานน ผใหญบาน” ลกษณะการปกครองเชนนปรากฏเดนชดขน เมอไดมการตราพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช 2457 ขนใช ซงมการ แบงการบรหารราชการของอาเภอออกเปนตาบลและหมบาน ตอมาในสมยรชกาลท 6 กระทรวงมหาดไทย ซงเปนผดแลการปกครองสวนภมภาคทงหมด โดยมกรมการปกครองเปนฝายกากบดแลการปกครองสวนภมภาค ตงแตระดบอาเภอลงไป (สรยะ วรยะสวสด, ม.ป.ป.) สาระสาคญของพระราชบญญตลกษณะปกครองทองทแตละฉบบ ตงแตป 2440–2552

จากการปรบปรงแกไขกฎหมายตงแตอดตจนถงปจจบนแตละฉบบ มสาระสาคญ สรปไดดงตอไปน พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท ร.ศ. 116 (พ.ศ. 2440) สาระสาคญ คอ เปนการแกไขเรองคณสมบตของกานน ผใหญบาน โดยกาหนดใหตองเปนชาย มอาย

ไมตากวา 21 ป มวาระการดารงตาแหนงจนหมดอาย และพนจากตาแหนงเมอขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหาม เปนการเลอกตงโดยราษฎรในหมบาน และกานนมาจากการเลอกโดยผใหญบานในตาบลนน

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช 2457 สาระสาคญ คอ เปนการกาหนดคณสมบตของกานน ผใหญบาน วาตองเปนชายฆราวาส อาย 20 ป

ขนไป และเปนคนในบงคบของสยาม มวาระการดารงตาแหนงตลอดชวต และพนจากตาแหนงเมอขาดคณสมบต

4 หรอมลกษณะตองหาม เปนการเลอกตงโดยราษฎรเปนผเลอกผใหญบาน กานนมาจากการเลอก โดยผใหญบาน ในตาบล ใหมแพทยประจาตาบล รวมทงสามารถจดตงกงอาเภอได

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 2) พ.ศ. 2486 สาระสาคญ คอ เปนการแกไขเรองคณสมบตของกานน ผใหญบาน วาตองเปนชาย สญชาตไทย อาย

ไมเกน 60 ป เปนหรอเคยเปนตารวจหรอทหาร มความรภาษาไทยอานออกเขยนได มวาระการดารงตาแหนงตลอดชวต เปนการคดเลอกโดยกรรมการอาเภอเปนผเลอกผใหญบาน สวนกานนมาจากการคดเลอกโดยกรมการอาเภอ ใหมผชวยผใหญบาน คณะกรรมการตาบล และปลดอาเภอประจาตาบล รวมทงใหมหนาทฝกหดอบรมใหคนไทยรจกหนาทและกระทาการในเวลารบ

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 3) พ.ศ. 2489 สาระสาคญ คอ เปนการแกไขเรองคณสมบ ตของกานน ผใหญ บาน วาตองเปนชายเจาบาน

สญชาตไทย บรรลนตภาวะแลว มอายไมเกน 60 ป เปนผเลอมใสในการปกครองระบอบรฐธรรมนญดวยความบรสทธใจ ตองไมเปนขาราชการประจา วาระการดารงตาแหนงตลอดชวต และพนตาแหนงเมอขาดคณสมบตหรอลกษณะตองหาม โดยราษฎรเปนผเลอกผใหญบานดวยวธเปดเผยหรอลบกได สวนกานนมาจากการเลอกโดยผใหญบานในตาบลนนดวยวธเปดเผยหรอลบกได

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 4) พ.ศ. 2510 สาระสาคญ คอ กระทรวงมหาดไทยไดพจารณาเหนวา หนาทในการรกษาความสงบเรยบรอย

และปราบปรามโจรผรายภายในเขตหมบาน เปนหนาทสาคญประการหนงของผใหญบาน แตในปจจบนผใหญบานยงมหนาททจะตองปฏบตในดานอน ๆ ตามอานาจหนาททมตามกฎหมายอยางกวางขวางและผใหญบานกมแตเพยงผชวยผใหญบานเทานนทมหนาทชวยเหลอผใหญบานในกจการตาง ๆ ตามทผใหญบานจะมอบหมายให ผใหญบานยงไมมเจาหนาทผทาหนาท ชวยเหลอในดานการรกษาความสงบเรยบรอย และปราบปรามโจรผรายโดยตรง จงทาใหการปฏบตหนาทในดานรกษาความสงบเรยบรอยและปราบปรามโจรผรายยงไมไดผลดเทาทควร จงเหนสมควรกาหนดใหม “ผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ” ขน เพอทาหนาทเกยวกบการรกษาความสงบเรยบรอย และปราบปรามโจรผราย และเพอใหเหนความแตกตางกบผชวยผใหญบานปจจบน จงไดเปลยนชอผชวยผใหญบานปจจบนเปน “ผชวยผใหญบานฝายปกครอง” โดยใหกานนและผใหญบานรวมกนพจารณาคดเลอกไดไมเกน 5 คน มวาระการดารงตาแหนง 5 ป และพนตาแหนงจากการขาดคณสมบต และใหมคณะกรรมการหมบาน อยในตาแหนง 5 ป

ประกาศของคณะปฏวต ฉบบท 112 ลงวนท 3 เมษายน 2515 และฉบบท 365 ลงวนท 13 ธนวาคม 2515

สาระสาคญ คอ เปนการเพมผชวยผใหญบานหมบานละ 2 คน เวนแตมความจาเปนตองมมากกวา และมคณสมบตตองเปนชาย อายไมตากวา 25 ป แตไมเกน 60 ป มพนความรไมตากวาประโยคประถมศกษาตอนตน พนจากตาแหนงเมออายครบ 60 ป โดยราษฎรเปนผเลอกผใหญบานดวยวธเปดเผยหรอลบกได และกานนเลอกตงโดยราษฎรในตาบล

5

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 5) พ.ศ. 2516 สาระสาคญ คอ เปนการใหละเวน ลดหยอนคณสมบตพนความรของผสมครเปนผ ใหญ บาน

ในบางทองท พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 6) พ.ศ. 2525 สาระสาคญ คอ เปนการแกไขเรองคณสมบตของผใหญบาน ตองมสญชาตไทยโดยการเกด อาย

ไมตากวา 25 ป แตไมเกน 60 ป ตองไมเปนขาราชการการเมอง และการใหสตรมสทธสมครรบเลอกเปนผใหญบานได

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 7) พ.ศ. 2527 สาระสาคญ คอ เปนการเพมเตมจานวนทนทรพยและอตราคาธรรมเนยมในการเปรยบเทยบความแพง พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 8) พ.ศ. 2532 สาระสาคญ คอ เปนการใหสทธกานน ผใหญบาน ในการลาอปสมบทไดไมเกน 120 วน พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 9) พ.ศ. 2535 สาระสาคญ คอ เปนการกาหนดพนความรของกานน ผใหญบานไมตากวาการศกษาภาคบงคบ ยกเวน

ในทองททไมอาจคดเลอกผมคณสมบตนได รวมทงกาหนดคณสมบตเกยวกบอายของกานน ผใหญบานไววา ตองมอายตงแต 25 ปบรบรณ แตไมเกน 60 ปบรบรณ ซงมระยะเวลาในการดารงตาแหนงนานทสดถง 35 ป ประกอบกบการกาหนดคณสมบตและลกษณะตองหาม ยงไมเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพการณปจจบน สมควรกาหนดระยะเวลาการอยในตาแหนงของกานน ผใหญบานเปนวาระคราวละ 5 ป และกาหนดคณสมบตและลกษณะตองหามเพมขนอก และกานนเลอกตงโดยราษฎรในตาบล

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 10) พ.ศ. 2535 สาระสาคญ คอ เนองจากการใชสทธเลอกตง บคคลใหทาหนาทแทนราษฎร ควรมหลกเกณฑท

สอดคลองกน ทงน โดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา 105 บญญตใหผมอายไมตากวา 18 ปบรบรณในวนท 1 มกราคม ของปทมการเลอกตง เปนผมสทธเลอกตงได ซงตอมาไดมการแกไขสทธเลอกตง ในองคกรปกครองสวนทองถนตาง ๆ ใหเปนไปตามเกณฑดงกลาวแลว สมควรแกไขอายของผมสทธเลอกผใหญบานใหสอดคลองกบหลกเกณฑของผมสทธเลอกตงตามรฐธรรมนญดวย และโดยทการกาหนดคณสมบตและลกษณะตองหามของผทจะไดรบเลอกเปนผใหญบาน ผมสทธจะไดรบคดเลอกเปนผชวยผใหญบาน ฝายปกครอง หรอผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ วาทผใหญบาน และกรรมการหมบาน ผทรงคณวฒ ตลอดจนการออกจากตาแหนงของผชวยผใหญบานฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ และกรรมการหมบาน ผทรงคณวฒ ยงบญญตไวไมสอดคลองกน รวมทงยงไมมบทบญญตใหผชวยผใหญบานฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบตองออกจากตาแหนง เมอผใหญบานตองออกจากตาแหนงไวดวย เพอใหผใหญบานทเขารบตาแหนงใหมสามารถคดเลอกตวบคคลมารวมปฏบตงานในทองท ในฐานะผชวยผใหญบานไดตามความตองการแกการบรหารและการปกครองทองท และใหดารงตาแหนง คราวละ 5 ป และพนตาแหนงตามผใหญบาน

6

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 11) พ.ศ. 2551 สาระสาคญ คอ การใหผมสทธสมครรบเลอกเปนผใหญบานตองไมเปนผเสยสทธกรณไมไปใชสทธ

เลอกตง และไมถกเพกถอนสทธทางการเมอง มวาระการดารงตาแหนงและพนตาแหนงเมออายครบ 60 ป โดยราษฎรเปนผเลอกผใหญบานโดยวธลบ สวนกานนใหมาจากการเลอกโดยผใหญบานในตาบลนนดวยวธลบ โดยใหนายอาเภอเปนประธานประชมผใหญบาน เพอปรกษาหารอคดเลอกผใหญบาน รวมทงใหมการประเมนผลการปฏบตงานของผใหญบานทก ๆ 5 ป โดยใหราษฎรมสวนรวมประเมนดวย และใหมองคประกอบและหนาทของคณะกรรมการหมบานใหม

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 12) พ.ศ. 2552 สาระสาคญ คอ โดยทกานน ผใหญบาน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบาน

เปนบคคลในพนททมความใกลชดกบราษฎรในการปฏบตงานตามกฎหมายและแนวนโยบายของรฐ เปนผชวยเหลอนายอาเภอซงเปนสวนหนงของราชการบรหารสวนภมภาค มบทบาทอานาจหนาทตามพระราชบญญต ลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช 2457 ทไดแกไขเพมเตมถงปจจบน โดยเฉพาะในการเปนผประสานงานระหวางราชการสวนภมภาคกบองคกรปกครองสวนทองถน การรกษาความสงบเรยบรอย การปองกนและแกไขปญหากรณตาง ๆ นอกจากนยงทาหนาทเปนคนกลางในการไกลเกลย ประนประนอม และจดการระงบปญหาความขดแยงในทองท และยงมฐานะเปนตวแทนของรฐ ตวแทนของราษฎรเกยวกบเรองรองทกข ความเดอดรอนของราษฎรเพอนาเสนอตอสวนราชการ เพอใหคงมตาแหนงกานน ผใหญบาน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบาน ในทกตาบล หมบานตอไป

นอกจากน เมอป 2543 กรณกรงเทพมหานคร นน ไดมประกาศกรงเทพมหานคร เรอง ยกเลกตาแหนงกานน ผใหญบาน ผชวยผใหญบาน แพทยประจาตาบล และสารวตรกานน ในเขตกรงเทพมหานคร ดวยกรงเทพมหานครเหนวา ตาแหนงกานน ผใหญบาน ผชวยผใหญบาน แพทยประจาตาบล และสารวตรกานนในเขตกรงเทพมหานครหมดความจาเปนลงและไดออกประกาศกรงเทพมหานคร เรอง การกาหนดระยะเวลาการคงอยของตาแหนงกานน ผใหญบาน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน และผชวยผใหญบานในเขตกรงเทพมหานคร ฉบบลงวนท 17 มกราคม 2543 โดยมเจตนายกเลกตาแหนงกานน ผใหญบาน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน และผชวยผใหญบานในเขตกรงเทพมหานครทงหมด ใหเสรจสนภายในวนท 30 กนยายน 2547 ดงนน เพอใหสอดคลองกบบทบญญตในมาตรา 132 แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 สมควรออกประกาศยกเลกตาแหนงกานน ผใหญบาน ผชวยผใหญบาน แพทยประจาตาบล และสารวตรกานนในเขตกรงเทพมหานคร การเขาสตาแหนงของกานน ผใหญบาน ตามพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช 2457

กานน เขาสตาแหนงดวยการเลอกของผใหญบานในตาบลนน ๆ โดยมนายอาเภอเปนประธาน ในการประชม เมอผใหญบานทมาประชมคดเลอกผใดแลว ใหนายอาเภอแตงตงผนนเปนกานน และพนจากตาแหนงเมออายครบ 60 ป

7

ผใหญบาน เขาส ตาแหนงดวยการเลอกของประชาชน เมอประชาชนสวนใหญเลอกผใดเปนผใหญบานแลว ใหนายอาเภอออกคาสงเพอแตงตง ในกรณทผรบเลอกมคะแนนเสยงเทากนใหใชวธจบสลาก เมอนายอาเภอไดมคาสงแตงตงผใหญบานแลว ใหรายงานใหผวาราชการจงหวด เพอออกหนงสอสาคญใหไวเปนหลกฐาน และพนจากตาแหนงเมออายครบ 60 ป

สาหรบกานน ผใหญบานซงดารงตาแหนงกอนพระราชบญญตทแกไขใหมน กใหอยในตาแหนงตอไป จนกวาจะพนตาแหนง ตามทพระราชบญญตทใชกอนน คณสมบตของกานน ผใหญบาน

ตามพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช 2457 มาตรา 12 ไดกาหนดคณสมบตของผใหญบาน ดงตอไปน

1. มสญชาตไทยโดยการเกด 2. อายไมตากวา 25 ปบรบรณ แตไมเกน 60 ปบรบรณในวนรบเลอก 3. มภมลาเนาหรอถนทอยเปนประจา และมชอในทะเบยนบานตามกฎหมายวาดวยการทะเบยน

ราษฎรในหมบานนนตดตอกนมาแลวไมนอยกวา 2 ป จนถงวนเลอกและเปนผทประกอบอาชพเปนหลกฐาน 4. เปนผเลอมใสในการปกครองตามรฐธรรมนญดวยความบรสทธใจ 5. ไมเปนภกษ สามเณร นกพรต หรอนกบวช 6. ไมเปนผมรางกายทพพลภาพจนไมสามารถปฏบตหนาทได วกลจรต จตฟนเฟอน ไมสมประกอบ

ตดยาเสพตดใหโทษ หรอเปนโรคตามทรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยประกาศกาหนดในราชกจจานเบกษา 7. ไมเปนสมาชกรฐสภา สมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน ขาราชการการเมอง ขาราชการประจา

พนกงานเจาหนาท หรอลกจางของหนวยงานของรฐ หรอของรฐวสาหกจ หรอขององคกรปกครองสวนทองถน หรอลกจางของสวนราชการ หรอลกจางของเอกชนซงมหนาททางานประจา

8. ไมเปนผมอทธพลหรอเสยชอในทางพาล หรอทางทจรต หรอเสอมเสยในทางศลธรรม 9. ไมเปนผเคยถกใหออก ปลดออก หรอไลออกจากราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอ

องคกรปกครองสวนทองถน เพราะทจรตตอหนาท และยงไมพนกาหนดเวลา 10 ปนบแตวนถกใหออก ปลดออก หรอไลออก

10. ไมเปนผเคยตองรบโทษจาคกโดยคาพพากษาถงทสด เวนแตเปนโทษสาหรบความผดทไดกระทาโดยประมาท หรอความผดลหโทษ และยงไมพนกาหนดเวลา 10 ปนบแตวนพนโทษ

11. ไมเปนผเคยตองคาพพากษาถงทสดวา กระทาผดเกยวกบกฎหมายวาดวยปาไม กฎหมายวาดวย ปาสงวนแหงชาต กฎหมายวาดวยการสงวนและคมครองสตวปา กฎหมายวาดวยอทยานแหงชาต กฎหมาย วาดวยศลกากร กฎหมายวาดวยอาวธปน เครองกระสนปน วตถระเบด ดอกไมเพลง และสงเทยมอาวธปน ในฐานความผดเกยวกบอาวธปน เครองกระสนปน หรอวตถระเบดทนายทะเบยนไมอาจออกใบอนญาตใหได กฎหมายวาดวยทดน ในฐานความผดเกยวกบทสาธารณประโยชน กฎหมายวาดวยยาเสพตด กฎหมายวาดวยการเลอกตง และกฎหมายวาดวยการพนน ในฐานความผดเปนเจามอหรอเจาสานก

8

12. ไมเปนผเคยถกใหออกจากตาแหนงผใหญบาน เนองจากผมสทธเลอกผใหญบาน ในหมบานนน มจานวนไมนอยกวากงหนงของราษฎรเขาชอขอใหออกจากตาแหนง หรอผวาราชการจงหวดสงใหพนจากตาแหนง เมอไดรบรายงานการสอบสวนของนายอาเภอวาบกพรองในหนาทหรอประพฤตตนไมเหมาะสม กบตาแหนง และยงไมพนกาหนดเวลา 10 ปนบแตวนถกใหออก

13. ไมเปนผเคยถกลงโทษใหออก ปลดออก หรอไลออก จากตาแหนงกานน ผใหญบาน แพทยประจาตาบล หรอผชวยผใหญบาน ตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอน และยงไมพนกาหนดเวลา 10 ปนบแตวนถกใหออก ปลดออก หรอไลออก

14. มพนความรไมตากวาการศกษาภาคบงคบ หรอทกระทรวงศกษาธการเทยบไมตากวาการศกษา ภาคบงคบ เวนแตในทองทใดไมอาจเลอกผมพนความรดงกลาวได ผวาราชการจงหวดโดยอนมต รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย อาจประกาศในราชกจจานเบกษา ยกเวนหรอผอนผนได

15. ไมเปนผอยในระหวางเสยสทธในกรณทไมไปใชสทธเลอกตงหรอถกเพกถอนสทธเลอกตง

การพนจากตาแหนงของกานน ผใหญบาน ตามพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช 2457 มาตรา 14 การพนจากตาแหนง

ผใหญบาน จะตองออกจากตาแหนงดวยเหตหนงเหตใด ดงตอไปน 1. มอายครบ 60 ป 2. ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามมาตรา 12 เวนแตในกรณทไดรบอนญาตจากผวาราชการ

จงหวดใหลาอปสมบทหรอบรรพชาตามประเพณ มใหถอวามลกษณะตองหามตามมาตรา 12 (5) 3. ตาย 4. ไดรบอนญาตจากนายอาเภอใหลาออก 5. หมบานทปกครองถกยบ 6. เมอราษฎรผมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามมาตรา 11 ในหมบานนน จานวนไมนอยกวา

กงหนงของราษฎรผมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามมาตรา 11 ทงหมดเข าชอกนขอใหออกจากตาแหนง ในกรณเชนนนใหนายอาเภอสงใหพนจากตาแหนง

7. ผวาราชการจงหวดสงใหพนจากตาแหนง เมอไดรบรายงานการสอบสวนของนายอาเภอวา บกพรอง ในหนาท หรอประพฤตตนไมเหมาะสมกบตาแหนง

8. ไปเสยจากหมบานทตนปกครองตดตอกนเกน 3 เดอน เวนแตเมอมเหตอนสมควร และไดรบอนญาตจากนายอาเภอ

9. ขาดการประชมประจาเดอนของกานน ผใหญบานทนายอาเภอเรยกประชม 3 ครงตดตอกน โดยไมมเหตอนควร

10. ถกปลดออก หรอไลออกจากตาแหนง เนองจากกระทาความผดวนยอยางรายแรง 11. ไมผานการประเมนผลการปฏบตหนาท ซงตองทาอยางนอยทก 5 ปนบแตวนทไดรบการแตงตง

ทงน ตามหลกเกณฑ และวธการทกระทรวงมหาดไทยกาหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษา

9 อานาจหนาทของกานน

กานนมอานาจหนาทในการตรวจตรารกษาความปกตเรยบรอยในตาบล รบเรองราวรองทกขเพอเสนอ ตอนายอาเภอ ประกาศขอมลขาวสารทางราชการใหประชาชนในตาบลไดรบร ตรวจและเกบภาษอากร ในตาบลนน ๆ และมอานาจทเกยวดวยความอาญาหรอคดอาญา เชน เมอทราบขาววา มการกระทาความผดเกดขน หรอสงสยวา ไดมการกระทาผดเกดขนในตาบลของตน ตองแจงความตอกรมการอาเภอใหทราบ หรอมอานาจในการจบกมผกระทาความผดและนาสงตอกรมการอาเภอ รวมทงจดการใหเปนไปตามหมายสง หมายคน หรอหมายยด หรอเมอรเหนเหตการณทกขรอนของประชาชน หรอเหตผดปกตเกดขนในตาบล ตองรบรายงานตอกรมการอาเภอใหทราบ จดทาบญชสามะโนครว และทะเบยนบญชของรฐบาลในตาบลนน และคอยแกไขเพมเตมใหถกตองกบบญชของผใหญบาน นอกจากอานาจหนาททกลาวโดยเฉพาะแลว ใหกานนมอานาจหนาทเชนเดยวกบผใหญบานดวย อานาจหนาทของผใหญบาน

ผใหญบานมอานาจหนาทชวยเหลอนายอาเภอ ในการปฏบตหนาท และเปนหวหนาราษฎรในหมบานของตน และมอานาจหนาท ดงตอไปน

(1) อานวยความเปนธรรม และดแลรกษาความสงบเรยบรอย และความปลอดภยใหแกราษฎรในหมบาน (2) สรางความสมานฉนท และความสามคคใหเกดขนในหมบาน รวมทงสงเสรมวฒนธรรม และ

ประเพณในทองท (3) ประสานหรออานวยความสะดวกแกราษฎรในหมบาน ในการตดตอ หรอรบบรการกบภาครฐ (4) รบฟงปญหา และนาความเดอดรอน ทกขสข และความตองการทจาเปนของราษฎรในหมบาน

แจงตอสวนราชการ หนวยงานภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน หรอองคกรอนทเกยวของ เพอใหการแกไขหรอชวยเหลอ

(5) ใหการสนบสนน สงเสรม และอานวยความสะดวกในการปฏบตหนาท หรอการใหบรการของ สวนราชการ หนวยงานของรฐ หรอองคกรปกครองสวนทองถน

(6) ควบคมดแลราษฎรในหมบานใหปฏบตใหเปนไปตามกฎหมาย หรอระเบยบแบบแผนของ ทางราชการ โดยกระทาตนใหเปนตวอยางแกราษฎรตามททางราชการไดแนะนา

(7) อบรมหรอชแจงใหราษฎรมความร ความเขาใจในขอราชการ กฎหมาย หรอระเบยบแบบแผน ของทางราชการ ในการนสามารถเรยกราษฎรมาประชมไดตามสมควร

(8) แจงใหราษฎรใหความชวยเหลอในกจการสาธารณประโยชน เพอบาบดปดปองภยนตราย สาธารณะอนมมาโดยฉกเฉน รวมตลอดทงการชวยเหลอบรรเทาทกขแกผประสบภย

(9) จดใหมการประชมราษฎร และคณะกรรมการหมบานเปนประจาอยางนอยเดอนละ 1 ครง (10) ปฏบตตามคาสงของกานน หรอทางราชการ และรายงานเหตการณทไมปกต ซงเกดขนใน

หมบานใหกานนทราบ พรอมทงรายงานตอนายอาเภอดวย

10

(11) ปฏบตตามภารกจหรองานอนตามกฎหมาย หรอระเบยบแบบแผนของทางราชการ หรอตามท กระทรวง ทบวง กรม หนวยงานอนของรฐ ผวาราชการจงหวด หรอนายอาเภอมอบหมาย

นอกจากนผใหญบานยงมอานาจและหนาทเกยวดวยความอาญา ดงตอไปน (1) เมอทราบขาววามการกระทาผดกฎหมายเกดขน หรอสงสยวาไดเกดขนในหมบานของตน

ตองแจงความตอกานนนายตาบลใหทราบ (2) เมอทราบขาววามการกระทาผดกฎหมายเกดขน หรอสงสยวาไดเกดขนในหมบานใกลเคยงกน

ตองแจงความตอผใหญบานหมบานนนใหทราบ (3) เมอตรวจพบของกลางทผทกระทาผดกฎหมายมอยกด หรอสงของทสงสยวาไดมาโดยกระทาผด

กฎหมาย หรอเปนสงของสาหรบใชในการกระทาผดกฎหมายกด ใหจบสงของนนไว และรบนาสงตอกานน นายตาบล

(4) เมอปรากฏวาผใดกาลงกระทาผดกฎหมายกด หรอมเหตควรสงสยวาเปนผทไดกระทาผดกฎหมายกด ใหจบตวผนนไว และรบนาสงตอกานนนายตาบล

(5) ถามหมายหรอมคาสงตามหนาทราชการ ใหจบผใดในหมบานนน เปนหนาทของผใหญบานท จะจบผนน และรบสงตอกานน หรอกรรมการอาเภอตามสมควร

(6) เมอเจาพนกงานผมหนาทออกหมายสงใหคน หรอใหยด ผใหญบานตองจดการใหเปนไปตามหมาย นอกจากนยงกาหนดใหปฏบตหนาทเกยวกบการรกษาความสงบเรยบรอย ใหผใหญบาน และผชวย

ผใหญบานฝายรกษาความสงบใชอาวธปนของทางราชการได รวมทงการจดใหมคณะกรรมการหมบาน ชวยเหลอ แนะนา และใหคาปรกษาแกผใหญบาน ชวยในการบรณาการจดทาแผนพฒนาหมบานและบรหารจดการกจกรรมในหมบาน รวมกบองคกรอน ๆ ทกภาคสวน

ตารางท 1 : อตรากาลง

ตาแหนง จานวน (คน) กานน 7,016 ผใหญบาน 67,449 ผชวยผใหญบานฝายปกครอง 148,930 ผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ 46,181 สารวตรกานน 14,032 แพทยประจาตาบล 7,016

รวม 290,624

ทมา : ขอมล ณ วนท 31 ธนวาคม 2557 สานกบรหารการปกครองทองท กรมการปกครอง

11 ลกษณะงาน – คาตอบแทน

ลกษณะงาน (อานาจและหนาท) ของกานน ผใหญ บาน และผ ชวยผใหญ บานนน มลกษณะ “ครอบจกรวาล” ทงน มการมองวา บางงานของกานน ผใหญบาน และผชวยผใหญบานนนซอนทบกบ องคการบรหารสวนทองถน และเจาหนาทดานสาธารณปโภคตาง ๆ ขององคการบรหารสวนทองถน รวมถงเจาหนาทตารวจ แตในความเปนจรงแลวพบวา ในหลายพนทของประเทศ ระบบการใชกานน ผใหญบาน ยงคงเปน ‘ฟนเฟอง’ พนฐานในการบรการดานสาธารณะภายในทองท มากกวาสมาชกองคการบรหาร สวนตาบล (ทมความเปนนกการเมองมากกวาพนกงานของรฐ) หรอเจาหนาทดานสาธารณปโภคตาง ๆ ของ องคการบรหารสวนทองถน กมกจะมการแปรผนไปเรองจานวนและประสทธภาพตาม “ขนาด” และ “การจดเกบรายได” ของทองทนน ๆ (ฐานขอมลสหภาพแรงงานไทย, (ม.ป.ป.))

ตารางท 2 : อตราคาตอบแทนของกานน ผใหญบาน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบานฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ (เรมบงคบใช 1 ตลาคม 2553 เปนตนไป)

ตาแหนง เงนเดอน (บาท)

กานน 10,000 ผใหญบาน 8,000 แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบาน ฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ

5,000

ทมา : ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการเบกจายเงนตอบแทนตาแหนง และเงนอน ๆ ใหแก กานน ผใหญบาน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบานฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ (ฉบบท 5) พ.ศ. 2552 กระแสการเปลยนแปลงของกานน ผใหญบาน ในชวงหลายปมาน กานน ผใหญบาน ไดเขามามสวนรวมทางการเมองมากขน นบตงแตปลายป พ.ศ. 2537 กานน ผใหญบาน ไดมการเคลอนไหวและแสดงความไมเหนดวยกบการแกไขรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534 ในมาตรา 198 และมาตรา 199 ทจะมการกาหนดให “ผบรหารทองถนทกระดบตองมาจากการเลอกตง” พ.ศ. 2538 หลงจากการประกาศใช “พระราชบญญตสภาตาบลและองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2537 แลว มผลทาใหมการจดตงองคการบรหารสวนตาบล และกานน ผใหญบานไดมสวนรวมในองคการบรหารสวนตาบลในฐานะสมาชกโดยตาแหนง และไดอยในคณะกรรมการบรหารองคการบรหารสวนตาบลดวยตามทกฎหมายกาหนด พ.ศ. 2540 ชมรมกานน ผใหญบาน ไดคดคานรางรฐธรรมนญฉบบสภารางรฐธรรมนญ (สสร.) ในประเดนเดยวกบทเคยคดคานมาแลว เมอไดมการกาหนดในมาตรา 285 บญญตให “สมาชกสภาทองถน

12 ตองมาจากการเลอกตง คณะผบรหารหรอผบรหารทองถนใหมาจากการเลอกตงโดยตรงจากประชาชน หรอจากความเหนชอบของสภาทองถน” เปนผลทาใหกานน ผใหญบาน ตองพนจากองคการบรหารสวนตาบล ไมสามารถเปนสมาชกองคการบรหารสวนตาบลโดยตาแหนง ดงเชนทเปดโอกาสใหในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534 รวมถงการคดคานประเดนในมาตรา 78 ทบญญตวา “รฐตองกระจายอานาจใหทองถนพงพาตนเอง และตดสนใจในกจการทองถนไดเอง พฒนาเศรษฐกจทองถน และระบบสาธารณปโภค และสาธารณปการตลอดทงโครงสรางพนฐานสารสนเทศในทองถนใหทวถง และเทาเทยมกนทวประเทศ รวมทงพฒนาจงหวดทมความพรอมใหเปนองคกรปกครองทองถนขนาดใหญ โดยคานงถง เจตนารมณของประชาชนในจงหวดนน” และมาตรา 283 ทบญญตวา “ทองถนใดมลกษณะทจะปกครองตนเองไดยอมมสทธไดรบจดตงเปนองคกรปกครองทองถน” ซงทง 2 มาตรานถกมองวา เปนการเปดทางไปส การเลอกตงผบรหารระดบจงหวดในอนาคต และการยกเลกราชการบรหารสวนภมภาค และมผใหความเหนวา อาจมผลกระทบตอความมนคง ทาใหเกดความแตกแยกในการปกครองของประเทศไทยทเปนรฐเดยวตลอดจนอาจนาไปสรปแบบการปกครองแบบใหม พ.ศ. 2552 ทประชมคณะรฐมนตร สมยนายอภสทธ เวชชาชวะ เปนนายกรฐมนตร ไดเหนชอบ รางการปรบปรงแกไขกฎหมายทเกยวของกบการกระจายอานาจใหแกองคการปกครองสวนทองถน (อปท.) ทจะตองดาเนนการตามรฐธรรมนญ 2550 ซงมอย 4 ฉบบ ประกอบดวย 1. รางพระราชบญญตกาหนดแผน และขนตอนการกระจายอานาจใหองคการปกครองสวนทองถน พ.ศ. .... 2. รางพระราชบญญตรายได องคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. .... 3. รางพระราชบญญตระเบยบขาราชการทองถน พ.ศ. .... และ 4. รางประมวลกฎหมายองคกรปกครองสวนทองถน โดยเฉพาะอยางยงเนองในรางประมวลกฎหมายองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. .... ทไปเกยวของกบเรองของตาแหนงกานน ผใหญบาน ในพระราชบญญตเทศบาล พทธศกราช 2491 (มารคลากยาว กม . ยบ กานน -ผญบ ., 2552, น . A9 (บนซาย )) ซ งเปน เหต ใหม การยบและเลก โดยใหไปพจารณาใหม เนองจากมผลกระทบจากการประทวงและการตอตานของกานน ผใหญบานทวประเทศ ตอมาในวนท 13 สงหาคม พ.ศ. 2552 นายชย ชดชอบ ประธานสภาผแทนราษฎร ไดทาหนาทเปนประธานการประชมสภาผแทนราษฎร สมยสามญประชมนตบญญต โดยทประชมมมตเหนชอบในวาระท 3 กบรางพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท..) พ.ศ. .... ตามทคณะกรรมาธการวสามญพจารณาเสรจแลว และเหนชอบกบขอสงเกตของคณะกรรมาธการวสามญฯ ทายรางฉบบน ระบวา เนองจากการยกเลกตาแหนงกานน ผใหญบาน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน และผชวยผใหญบาน เปนไปโดย ผลของพระราชบญญตเทศบาล พทธศกราช 2496 ดงนน เพอใหคงมตาแหนงกานน ผใหญบานและตาแหนงอน ๆ ในเขตเทศบาลตาบล และองคการบรหารสวนตาบลทไดรบการยกฐานะเปนเทศบาลเมองและเทศบาลนครตอไป จะตองดาเนนการแกไขเพมเตมในกฎหมายเทศบาล เนองจากกฎหมายเทศบาลกบกฎหมายลกษณะปกครองทองทมความสมพนธกน แตมบทบญญตทขดกน จงเหนควรแกไขเพมเตมในกฎหมายเทศบาล พ.ศ. 2496 โดยใหยกเลกในมาตรา 4 มาตรา 12 วรรคสอง และมาตรา 48 เพอไมใหเกดปญหาขดกนของกฎหมายและการบงคบใชกฎหมาย (กานน – ผใหญบานเฮสภามมตคงตาแหนงหนนแก กม. เทศบาล, 2552)

13 พ.ศ. 2557 คณะกรรมการประชาชนเพอการเปลยนแปลงประเทศไทยใหเปนประชาธปไตยทสมบรณอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข (กปปส.) ไดเสนอใหมการปฏรปประเทศใหมทศทางทชดเจนวาใหเกดการกระจายอานาจไปใหทองถนและประชาชนเพมมากขน พรอมเสนอความคดทเปนรปธรรม คอ การเลอกตงผวาราชการจงหวดจากประชาชนโดยตรง และเสนอใหมการยบราชการสวนภมภาคไปคงเหลอเพยงราชการสวนกลางและราชการสวนทองถน โดยขอเสนอดงกลาว ทองถนไมวาจะเปนองคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) เทศบาล และองคการบรหารสวนตาบล (อบต.) รวมไปถงผวาราชการจงหวด นายอาเภอ กานน ผใหญบานมทงทเหนดวยและไมเหนดวย และกระแสดงกลาวกอนหนานชมรมกานน ผใหญบาน หลายจงหวดแสดงจดยนไมเหนดวยกบแนวทางของ กปปส. ทจะใหยบราชการสวนภมภาค โดยระบวา สถาบนกานน ผใหญบาน ซงเปนราชการสวนภมภาค ยงมความสาคญตอการพฒนาในพนทตาง ๆ ทวประเทศ พรอมจะตอสเพอปกปองสถาบนกานน ผใหญบานใหถงทสด (รายงานพเศษ: ทองถน-ทองท ความสงบรวมไปถงขาวสารแตกหก!! หนนกระจายอานาจ-คงกานนผใหญบาน, 2557, น. 6 (เตมหนา)) พ.ศ. 2558 นายกสมาคมกานนผใหญบานแหงประเทศไทย และคณะ ไดมายนเอกสารขอคดคาน การเสนอใหยกเลกอานาจบรหารระบบราชการสวนภมภาคตอประธานสภาปฏรปแหงชาต เกยวกบการกาหนด ใหผวาราชการจงหวดทกจงหวดมาจากการเลอกตง การกระจายอานาจตองมการสรางกระบวนการตรวจสอบโดยภาคประชาชน มความเปนอสระในการบรหารงบประมาณโดยกาหนดสดสวนงบลงทน และงบประจาใหชดเจน กาหนดใหตาแหนงกานน ผใหญบาน มวาระในการดารงตาแหนง และมทมาจากการเลอกตงโดยตรง เนองจากระบบการบรหารราชการสวนภมภาคเปนระบบการปกครองทมสวนสาคญในการบาบดทกขบารงสข สงเสรมความมนคง และความสงบเรยบรอยภายในประเทศนานโยบายของรฐบาลไปปฏบตจนบรรลความสาเรจตลอดมา ซงถาหากมการยกเลกอานาจบรหารระบบราชการสวนภมภาคกจะทาใหรฐบาล ในสวนกลางขาดเอกภาพในการวางแผนการใชทรพยากร แผนในการรกษาความสงบเรยบรอยภายใน หรอแผนในการปองกนประเทศไดตามตองการ ดงนน สมาคมกานน ผใหญบานแหงประเทศไทย จงไมเหนดวยกบการเสนอรางกฎหมายรฐธรรมนญจากกลมบคคลคณะใดคณะหนงแลวนามาคดเสนอยบสวนราชการอน หรอ กลมงานดานอน ๆ ซงเปนการเสนออาจจะนาไปสความแตกแยกในภายภาคหนาได (นายกสมาคมกานนผใหญบานแหงประเทศไทย ยนหนงสอถงประธาน สปช. เพอขอคดคานการยกเลกอานาจบรหารราชการ สวนภมภาค , 2558) โดยขอใหยกเลกมาตรา 82 (3) มาตรา 284 (5) และมาตรา 285 เพราะจะเปน การกระทบพระราชอานาจของพระมหากษตรยอยางมบงควร ในการแตงตงขาหลวงประจาจงหวด หรอ ผวาราชการจงหวด ซงเปนขาราชการแผนดน และทาหนาทดแลประชาชนแทนพระเนตรพระกรรณ อกทง ยงไมอาจแกปญหาประเทศชาตและประชาชนได มแตจะกอใหเกดความวนวาย ไรความเปนธรรม เกดการทจรตภาษประชาชนทกหยอมหญา ไรการควบคมตรวจสอบถวงดล บานเมองเสยหายใหญหลวง เนองจาก เกดการเลนพรรคพวก ผลประโยชนเพอเขาสอานาจผบรหาร อปท. ระดบจงหวด และระดบภาค ซงจะมาจากการเลอกตง เกดการแยงภาษงบประมาณแผนดน ทรพยากรชาต แยงชงประชาชน รวมทงแยงชงดนแดน ซงทง 3 มาตรา ดงกลาว จะทาใหไมมขาราชการสวนภมภาค และขาราชการสวนปกครอง ซงรวมไปถงกานน ผใหญบาน ทเปนรากฐานของแผนดนและประชาชนโดยแทจรง ขอใหคณะกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญ

14 ยกเลกท ง 3 มาตรา ดงกลาว เพ อความสงบสขของประชาชนท งประเทศ เพราะอาจมวาระซอนเรน ใหนกการเมองทองถน หรอผไมหวงดตอชาตบานเมอง เขามามอานาจเบดเสรจ โดยขอใหคงไวซงราชการสวนกลาง สวนภมภาค ทงในระดบจงหวด อาเภอ ตาบล หมบาน และราชการสวนทองถนเอาไวอยางชดเจนในรฐธรรมนญ เพอใหมการตรวจสอบถวงดลกนอยางยงยนและเหมาะสมกบสงคมไทย หากจะปฏรปทองถน กควรจะปรบปรงรปแบบใหสอดคลองกน (จ ตด 3 มาตรา 'ยบกานน-ผญบ . ตง อปท .' อางกระทบ พระราชอานาจ, 2558) ปญหาขอวพากษเกยวกบกานน ผใหญบาน ทผานมา สามารถวเคราะหไดดงน

ประเดนท 1 เรอง “การเขาสตาแหนง และระยะเวลาการดารงตาแหนงของกานน ผใหญบาน” ตารางท 3 : สรปการเขาสตาแหนงและการดารงตาแหนงของกานน ผใหญบาน ตงแตอดตถงปจจบน ไดดงตอไปน

พระราชบญญตลกษณะปกครอง พทธศกราช 2457/ประกาศคณะปฏวต

การเขาสตาแหนง และการดารงตาแหนงกานน

การเขาสตาแหนง และการดารงตาแหนงผใหญบาน

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท ร.ศ. 116 (ใชระหวางป 2440–2457)

เลอกตงโดยผใหญบานในตาบล วาระการดารงตาแหนง

จนหมดอาย

เลอกตงโดยราษฎรในหมบาน วาระการดารงตาแหนง

จนหมดอาย พระราชบญญตลกษณปกครองทองท พระพทธศกราช 2457 พระราชบญญตลกสนะปกครองทองท (ฉบบท 2) พทธสกราช 2486 พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉะบบท 3) พ.ศ. 2489 พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 4) พ.ศ. 2510 (ใชระหวางป 2457–2515)

เลอกตงโดยผใหญบานในตาบลเลอกกนเอง วาระการดารงตาแหนงจนหมดอาย


จนหมดอาย

ประกาศของคณะปฏวต ฉบบท 365 ลงวนท 13 ธนวาคม ป 2515 พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 5) พ.ศ. 2516 พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 6) พ.ศ. 2525 พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 7) พ.ศ. 2527

เลอกตงโดยราษฎรในตาบล วาระการดารงตาแหนง

จนอาย 60 ป


จนอาย 60 ป

15

พระราชบญญตลกษณะปกครอง พทธศกราช 2457/ประกาศคณะปฏวต

การเขาสตาแหนง และการดารงตาแหนงกานน

การเขาสตาแหนง และการดารงตาแหนงผใหญบาน

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 8) พ.ศ. 2532 (ใชระหวางป 2515–2535) พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 9) พ.ศ. 2535 พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 10) พ.ศ. 2542 (ใชระหวางป 2535–2551)

เลอกตงโดยราษฎรในตาบล วาระการดารงตาแหนง 5 ป

เลอกตงโดยราษฎรในหมบาน วาระการดารงตาแหนง 5 ป

พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 11) พ.ศ. 2551 (ใชระหวางป 2551–ปจจบน)

เลอกตงโดยผใหญบาน ในตาบล

วาระการดารงตาแหนง จนอาย 60 ป

รบการประเมนผลอยางนอย ทก 5 ป


จนอาย 60 ป รบการประเมนผลอยางนอย

ทก 5 ป

กอนทจะมการปรบปรงพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช 2457 กาหนดให มวาระการดารงตาแหนงคราวละ 5 ป พอจะสรปสาเหตของการเปลยนแปลงระยะเวลาการดารงตาแหนงดงกลาว ไดดงน 1. ไมสอดคลองกบหลกการประชาธปไตย เพราะตงแตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 จนถงรฐธรรมนญฉบบปจจบน บญญตใหมการกระจายอานาจในทองถน แมตามตาแหนงกานน ผใหญบาน จะจดตงตามพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท แตตามหลกการเดมตองการใหประชาชนในหมบานเขามามสวนรวมในการกาหนดผบรหารผานการเลอกตงทก ๆ 5 ป ถาเหนวา ผบรหารคนใดปกครองดแลดกเลอกตงเขามาใหม หากบรหารไมดกมสทธทจะเลอกคนอนได 2. ทาให เกดการผกขาดอานาจ เมอกานน ผ ใหญ บานอยในตาแหนงจนอาย 60 ป ซงถอวา เปนระยะเวลาทยาวนาน อานาจไมเปลยนมอไปสบคคลอน ผลทตามมา คอ เปนการสรางอทธพลในหมบานหรอตาบล 3. ตกเปนเครองมอของนกการเมอง ซงมกจะผานมาจากขาราชการประจา เพราะกานน ผใหญบานนนอยภายใตการบงคบบญชาของนายอาเภอ ในระบบราชการบรหารสวนภมภาค เนองจากประสบการณ ทผานมาในสงคมไทยในหลายพนท กานน ผใหญบานมกเปนหวคะแนนใหกบนกการเมอง (สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, 2555, น. 48–49)

16 4. ในมมมองของผชวยผใหญบาน ไมเหนดวยอยางมากกบวาระจนถงอาย 60 ป หรอเกษยณ ดวยเหตผลดงน

ประการแรก การทางานของผชวยผใหญบานทางานหนกกวาผใหญบานหลายเทา สวนใหญแลว ผใหญบานรบงานจากสวนราชการตาง ๆ แลว มกจะมอบใหผชวยผใหญบานไปทามากกวารอยละ 95

ประการทสอง เมองานมาก กมโอกาสในการพบปะพนอง ประชาชนจงคาดหวงจะไดเลอกตงเปน ผใหญบานบาง แตวาระจนถงอาย 60 ป หรอเกษยณนน ทาใหปดโอกาสผชวยผใหญบานทจะไดลงแขงขนเปน ผใหญบานหมดไปโดยปรยาย

ประการทสาม เรองการถอดถอนผใหญบานตามกฎหมายกทาได แตในทางปฏบตใครจะกลาเปน ตวตงตวต ประชาชนตามตางจงหวด ไมเอาอยแลว เนองจากเกรงกลวเรองความปลอดภย หากไปขดขวาง ผมอทธพลในพนท (วาระ “กานน – ผใหญบาน” กบขอเรยกรอง ทนากงขา?, 2555)

5. จะทาใหมประสทธภาพการปฏบตตามอานาจหนาทของกานน ผใหญบาน เชน การใหความรวมมอชวยเหลอสนบสนน ทาใหนโยบายของรฐบงเกดผลในการปฏบตหนาท การเสยสละและอทศเวลาใหกบ การปฏบตหนาท การเปนผนาชมชนในการรกษาขนบธรรมเนยมประเพณของทองถน และการใชอานาจหนาทตามกฎหมายเปนเครองมอในการสนบสนนชวยเหลอสวนรวมไดมาก (ประสทธ ฟกอดม, 2546, น.46)

6. จะไมทาใหสถาบนกานน ผใหญบาน เกดความออนแอลงแตอยางใด แตในทางตรงกนขามยงแตจะเปนการทาใหกานน ผใหญบาน มความชอบธรรมในการคงอยและมความเขมแขงมากยงขนกวาเดม ทงน เนองจาก

ประการแรก ทมามความถกตองชอบธรรมมากกวาเดม กลาวคอ เพราะมาจากการเลอกตงโดยตรงของประชาชนทก ๆ 5 ป นน หมายความวา ประชาชนใหการยอมรบอยางตอเนองผานกระบวนการเลอกตง ไมตางอะไรกบนกการเมองทองถนปจจบน ซงหากมการเลอกตงกานน ผใหญบาน ทก ๆ 5 ป นน ผทสญเสยอานาจมากทสด กคอ เหลาบรรดาขาราชการในกระทรวงมหาดไทยทจะไมสามารถควบคมกานน ผใหญบาน ไดเตมทเหมอนเดม

ประการทสอง สถานะของกานน ผใหญบาน เปลยนจากการเปนผแทนของรฐกลายเปนนกการเมอง อนเนองจากตองมาจากการเลอกตงทก ๆ 5 ป ทาใหกานน ผใหญบาน ตองหาเสยง ซงธรรมชาตของการหาเสยงนนจาเปนตองมนโยบายทชดเจน ในขณะเดยวกนกานน ผใหญบาน ยงไมถอวาเปนสถาบนทางการเมอง ทมบคลากร หนวยงาน และงบประมาณสนบสนนเหมอนกบองคกรปกครองสวนทองถน ดงนน จงทาใหกานน ผใหญบาน ตองยดนโยบายของตนเองไปเชอมกบนกการเมองในระดบชาต จงเปนสาเหตทยงจะทาใหกานน ผใหญบาน มอานาจในการตอรองทางการเมองในระดบโครงสรางมากยงขน

ประการทสาม กานน ผใหญบาน มความแนบสนทชดเชอกบนกการเมองในระดบชาตมากขนกวาเดม กลาวคอ หากสถานะของกานน ผใหญบาน คอ นกการเมองทมาจากการเลอกตงของประชาชนทก ๆ 5 ปแลว ยอมเชอไดวา ประชาชนในพนทมความนยมชมชอบผทไดรบเลอกเปนกานน ผใหญบาน นนหมายความวา กานน ผใหญบานยอมเปนฐานเสยงทสาคญในระดบชมชน และเปนเปาหมายสาคญทนกการเมองในระดบบน ไมวาจะเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา นายกองคการบรหารสวนจงหวด (นายก อบจ.) สมาชก

17 องคการบรหารสวนจงหวด (ส. อบจ.) นกการเมองเหลานตองมงเปาหาเสยงมาทกลมกานน ผใหญบาน ในระดบพนท เพราะถอวากานน ผใหญบาน ตองเปนผทมฐานเสยงในชมชนในระดบหนงถงสามารถเปนได นอกจากนสายสมพนธระหวางกานน ผใหญบาน และนกการเมองระดบบนยอมมความแนนแฟนมากยงขน เนองจากการหาเสยงเลอกตงของกานน ผใหญบาน ในแตละครงซงจาเปนตองพงพาชอเสยง และทนสนบสนนจากนกการเมองในพนท ทาใหเกดการกระชบความสมพนธระหวางกานน ผใหญบานกบนกการเมอง ความสมพนธตรงนจะเปนสาเหตสาคญททาใหกลมกานน ผใหญบาน สามารถมพลงในการตอรองทางการเมองในระดบโครงสรางมากยงขน

ประการทส การเลอกตงทก ๆ 5 ป นน ทาใหในอนาคตขางหนาเครอขายกานน ผใหญ บาน ตองเรยกรองถงความมนคงของอาชพและความเปนสถาบนขององคกรมากขนบวกกบการทมอานาจในการตอรองทางการเมองในระดบโครงสราง จะทาใหมแนวโนมทจะทาใหกานน ผใหญบานตองการเปลยนบทบาทของตนเองเปนองคกรหรอหนวยงานในระดบทองถนคขนานกบองคกรปกครองสวนทองถนทมอยในปจจบน (ไททศน มาลา, 2556, น. 62-63) 7. เปนการลดอานาจของกานน ผใหญบาน เพราะไมกลาใชอานาจตามกฎหมายทมอย กลววาถาใช ไปสมยหนาชาวบานไมเลอกอกแน การควบคมดแลใหราษฎรในเขตปกครองตองปฏบตตามกฎหมายและการรกษาความสงบในพนทของกานน ผใหญบาน จะไมสามารถดาเนนการไดอยางเตมท และตรงไปตรงมา เพราะถามการดาเนนการอยางจรงจงยอมสรางความไมพอใจใหแกผทฝาฝน รวมทงเครอญาต ซงลกษณะสงคมชนบทของไทยสวนใหญแลว จะมความสมพนธในลกษณะเครอญาตหรอมความสนทสนมกนมาก เทากบเปนการทาลายฐานคะแนนเสยงของตนเอง หากกานน ผใหญบาน คนใดทมเปาหมายจะดารงตาแหนงตอไป หลงจากหมดวาระลง กจะใหความสาคญในเรองน โดยใชวธอะลมอลวยกนหรอยงไปกวานน อาจถงขนปลอยปละละเลยกเปนได หรออาจเขาไปสรางความสมพนธทดกบนกการเมอง ทมการจดตงตวแทนอยในพนท เพอใหไดรบการสนบสนนและผานการเลอกเขามาทาหนาทอกครงหนง เทากบผลกดนใหกานน ผใหญบาน เขาไปเปนคนในสงกดของนกการเมองโดยปรยาย ทาใหนกการเมองเขามาแทรกแซงอานาจของกานน ผใหญบาน โดยซอตวผใหญบานใหเปนหวคะแนนของตนเองไดงายขน ทงน การทางานในพนทกานน ผใหญบาน ทไดรบการสนบสนนจากนกการเมอง กจะใหความสาคญตอนกการเมองมากกวาการปฏบตหนาท ในฐานะทเปนเจาหนาทของรฐ ทประจาอยในตาบล หมบาน ซงจะสงผลใหการปฏบตงานนโยบายของรฐบาล ทมการสงการจากการบรหารราชการสวนกลาง ผานการบรหารราชการสวนภมภาค เพอไปปฏบตใหเกดผลในตาบล หมบาน ไมเกดประสทธภาพเทาทควร (ไอศวรรย หนนล, 2556, น. 133)

ตอมาไดมการปรบปรงพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช 2457 โดยแกไข วาระการดารงตาแหนงของกานน ผใหญบาน คอ ใหมการเกษยณอายถง 60 ป พอจะสรปสาเหตของการเปลยนแปลงระยะเวลาการดารงตาแหนงดงกลาว คอ 1. หากมการกาหนดวาระในการดารงตาแหนงคราวละ 5 ป จะเปนระยะเวลาทสนเกนไป ซงเปน การบนทอนประสทธภาพการทางาน ทาใหขาดความตอเนองและเชอมโยงตอกน

18 2. การเลอกกานนและผใหญบานจะมบอยเกนไป กอใหเกดความแตกแยกของประชาชนในหมบานหรอชมชน มการแบงฝกแบงฝาย ทาใหขาดความสามคค ซงมกจะปรากฏในพนทความมนคง

3. สนเปลองงบประมาณในการเลอกตง หากมการเลอกตงบอย ๆ ยอมสงผลถงงบประมาณทตอง ใชจายไปกบการเลอกตง (สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร, 2555, น. 47–48) 4. หากมการกาหนดวาระในการดารงตาแหนงคราวละ 5 ป จะมผลกระทบตอการปฏบตหนาทของกานน ผใหญบาน เชน การใหบรการและการอานวยความสะดวกแกประชาชนไมดเทาทควร การดแลทกขสขของประชาชนไมทวถง และการดแลรกษาความสงบ และความเปนระเบยบเรยบรอยของหมบาน (ประสทธ ฟกอดม, 2546, น. 46) 5. จะชวยเพมประสทธภาพในการปฏบตหนาทของกานน ผใหญบาน ในการดแลรกษาความสงบเรยบรอยของหมบาน โดยเฉพาะอยางยงกานน ผใหญบาน นน ในอกฐานะหนงมฐานะเปนพนกงานฝายปกครองหรอตารวจ มอานาจหนาทเชนเดยวกบเจาพนกงานตารวจ แตจากดเฉพาะในเขตพนทของตน ทาใหกานน ผใหญบาน มความกลาทจะปฏบตตามกฎหมายเพราะมความรสกวาตนเองเปนเจาหนาทของรฐเชนเดยวกบเจาพนกงานของรฐประเภทอนทมอานาจหนาทอยางเดยวกน โดยเจาหนาทเหลานนมระยะเวลาในการทางานจนถงอาย 60 ป เชน เจาพนกงานตารวจ ผวาราชการจงหวด นายอาเภอ ปลดอาเภอ เปนตน ดงจะเหนชดเจนในเรองการปฏบตตามนโยบายเรงดวนของรฐบาลเรองการปราบปรามยาเสพตดในปจจบน ทาใหการปฏบตงานของกานน ผใหญบาน มความตอเนอง และแกปญหาในการทจะถกมองวาเปนนกการเมองทองถนมากกวาการเปนผปฏบตหนาทชวยเหลอทางราชการ ทาใหมการสงสมประสบการณความรในหนาทและทาใหการตดสนใจแกปญหาในสถานการณเรงดวนฉกเฉนเปนไปอยางมประสทธภาพ และมขวญกาลงใจในการทางานกลาปฏบตหนาทตามกฎหมายอยางเฉยบขาดตรงไปตรงมา ไมมความกงวลเกยวกบผมอทธพลในพนทหรอฐานคะแนนเสยงทจะไดรบในการเลอกตงครงตอไป ซงประสบปญหาชดเจนในพนทจงหวดชายแดนภาคใตและในพนทความมนคง ดงนน กานน ผใหญบาน เปนเจาหนาทของรฐ เปนพนกงานฝายปกครองปฏบตหนาทตามกรอบของตวบทกฎหมาย มใชนกการเมองทองถน มบทบาทหนาทแตกตางกนกบนกการเมองทองถนในพนท สงเดยวททาใหมองวาเหมอนกน คอ การมทมาจากการเลอกของประชาชนโดยตรง กานน ผใหญบาน มระเบยบวนยกากบ ผประพฤตผดวนยยอมไดรบโทษเชนเดยวกบขาราชการ พนกงานของรฐ การทางานตองเปนไปตามกฎหมายและแนวนโยบายของรฐ จะเลอกปฏบตตามความนยมชมชอบของฐานเสยงมได เพราะมใชวสยของขาราชการหรอเจาหนาทของรฐ (ไอศวรรย หนนล, 2556, น. 132-133) นอกจากนยงมเหตผลในการไมกาหนดวาระในการดารงตาแหนง เนองจากการไดมาของตาแหนงราษฎร ในหมบาน ตาบล เปนผเลอกเขามาดารงตาแหนงเพอทาหนาทเปนหวหนาของราษฎร ในหมบาน และตาบล มหนาทในการดแลทกขสขของราษฎรและการรกษาความสงบเรยบรอย ไมใชเปนผแทนของราษฎร (ประสทธ ฟกอดม, 2546, น. 46)

19 ประเดนท 2 เรอง “การขนคาตอบแทนของกานน ผใหญบาน” สรปไดดงตอไปน

ตารางท 4 : อตราคาตอบแทนของกานน ผใหญบาน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบานฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ ตงแตป 2546 – ปจจบน

ป/ประกาศ/บงคบใช สมยรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ตาแหนง/เงนเดอน

พ.ศ. 2546 (7 กรกฎาคม)

ตงแต 1 ตลาคม 2546

นายวนมหะมดนอร มะทา กานน 3,500 บาท ผใหญบาน 2,500 บาท แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบานฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝายรกษา ความสงบ 1,800 บาท

พ.ศ. 2547 (29 มถนายน)

ตงแต 1 มถนายน 2547

นายโภคน พลกล กานน ไดเพมจากเดม (3,500 บาท) เพมขน 500 บาท เปน 4,000 บาท ผใหญบาน ไดเพมจากเดม (2,500 บาท) เพมขน 500 บาท เปน 3,000 บาท แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบานฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ ไดเพมจากเดม (1,800 บาท) เพมขน 200 บาท เปน 2,000 บาท

พ.ศ. 2549 (12 เมษายน)

ตงแต 1 เมษายน 2549

พลอากาศเอก คงศกด วนทนา

กานน ไดเพมจากเดม (4,000 บาท) เพมขน 1,000 บาท เปน 5,000 บาท ผใหญบาน ไดเพมจากเดม (3,000 บาท) เพมขน 1,000 บาท เปน 4,000 บาท แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบานฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ ไดเพมจากเดม (2,000 บาท) เพมขน 500 บาท เปน 2,500 บาท

20

ป/ประกาศ/บงคบใช สมยรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ตาแหนง/เงนเดอน

พ.ศ. 2552 (10 กนยายน)

ตงแต 1 ตลาคม 2552–30 กนยายน 2553

นายชวรตน ชาญวรกล กานน ไดเพมจากเดม (5,000 บาท) เพมขน 2,500 บาท เปน 7,500 บาท ผใหญบาน ไดเพมจากเดม (4,000 บาท) เพมขน 2,000 บาท เปน 6,000 บาท แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบานฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ ไดเพมจากเดม (2,500 บาท) เพมขน 1,250 บาท เปน 3,750 บาท

พ.ศ. 2552 (10 กนยายน)

ตงแต 1 ตลาคม 2553 เปนตนไป

นายชวรตน ชาญวรกล กานน ไดเพมจากเดม (7,500 บาท) ไดเพมขน 2,500 บาท เปน 10,000 บาท ผใหญบาน จากเดม (6,000 บาท) ไดเพมขน 2,000 บาท เปน 8,000 บาท แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบานฝายปกครองและผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ จากเดม (3,750 บาท) เพมขน 1,250 บาท เปน 5,000 บาท

นอกจากน ไดมการตงกระทถามของสมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภาเกยวกบการเพม

คาตอบแทนของกานน ผใหญบาน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบานฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ ตงแตป 2481–ปจจบน หลายกระทดวยกน เชน กระทถามเรองเงนเดอนคาตอบแทน กานน ผใหญบาน สารวตรกานน ผชวยผใหญบาน แพทยประจาตาบล กระทถามเรอง การปรบเพมเงนตอบแทนและสวสดการใหกบกานน ผใหญบาน ผชวยผใหญบาน สารวตรกานน และแพทยประจาตาบล กระทถามเรองการจดสรรงบประมาณเพอใหโบนสขาราชการและเงนเพมคาตอบแทนกานน สารวตรกานน ผใหญบาน ผชวยผใหญบาน ฯลฯ

21

ตารางท 5 : สรปตวเลขของจานวนบคลากรและจานวนงบประมาณทตองใชเปนคาตอบแทนใหแก กานน ผใหญบาน สารวตรกานน แพทยประจาตาบล ผชวยผใหญบานฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ ตงแตป พ.ศ. 2546–ปจจบน ดงน

ป พ.ศ. เรมใชบงคบ ตาแหนง จานวน

(คน) คาตอบแทน

(บาท/คน/เดอน)

รายเดอนทงประเทศ

(บาท/เดอน) รายป (บาท)

2546 (เรม 1 ตลาคม)

กานน ผใหญบาน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบาน ฝายปกครอง ผชวยผใหญบาน ฝายรกษาความสงบ

7,083 65,707 7,083 7,083 7,083

7,083

3,500 2,500 1,800 1,800 1,800

1,800

24,790,500 164,267,500 12,754,800 25,520,400 257,994,000

70,747,200

297,486,000 1,971,210,000 153,057,600 306,244,800

3,095,928,000

848,966,400

รวม 276,688 - 556,074,400 6,672,892,800 2547 - 2548 (เรม 1 มถนายน 2557)


4,000 3,000 2,000 2,000 2,000

2,000

รวม - 2549 -2550 (เรม 1 เมษายน 2549)


7,077 68,785 7,077 14,151 151,732

45,781

5,000 4,000 2,500 2,500 2,500

2,500

35,385,000 275,140,000 17,692,500 35,377,500 379,330,000

114,452,500

424,620,000 3,301,680,000 212,310,000 424,530,000

4,551,960,000

1,373,430,000

รวม 294,603 - 857,377,500 10,288,530,000

22

ป พ.ศ. เรมใชบงคบ

ตาแหนง จานวน (คน)

คาตอบแทน (บาท/คน/เดอน)



2551 กานน ผใหญบาน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบานฝายปกครอง ผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ

7,122 68,850 8,479 14,166 151,732

45,781

5,000 4,000 2,500 2,500 2,500

2,500

35,610,000 275,400,000 21,197,500 35,415,000 379,330,000

114,452,500

427,320,000 3,304,800,000 254,370,000 424,980,000

4,551,960,000

1,327,430,000

รวม 296,130 - 861,405,000 10,290,860,0002552 (ใชถง 30 กนยายน 2552)


7,077 68,785 7,077 14,154 151,724

46,181

5,000 4,000 2,500 2,500 2,500

2,500

35,385,000 275,140,000 17,692,500 35,385,000 379,310,000

115,452,500

424,620,000 3,301,680,000 212,310,000 424,620,000

4,551,720,000

1,385,430,000

รวม 294,998 - 858,365,000 10,300,380,0002553 (ใชถง 30 กนยายน 2553)


7,077 68,785 7,077 14,154 141,724

46,181

7,500 6,000 3,750 3,750 3,750

3,750

35,385,000 275,140,000 17,692,500 35,385,000 531,465,000

115,452,500

424,620,000 3,301,680,000 212,310,000 424,620,000

6,377,580,000

1,385,430,000

รวม 284,998 - 1,010,520,000 12,126,240,000

23

ป พ.ศ. เรมใชบงคบ

ตาแหนง จานวน (คน)

คาตอบแทน (บาท/คน/เดอน)



2554 กานน ผใหญบาน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบาน ฝายปกครอง ผชวยผใหญบาน ฝายรกษาความสงบ

7,077 68,785 7,077 14,154 151,724

46,181

10,000 8,000 5,000 5,000 5,000

5,000

70,770,000 550,280,000 70,770,000 70,770,000 758,620,000

230,905,000

849,240,000 6,603,360,000 849,240,000 849,240,000

9,103,440,000

2,770,860,000

รวม 294,998 - 1,752,115,000 21,025,380,0002555 – ปจจบน


7,016 67,449 7,016 14,032 148,930

46,181

10,000 8,000 5,000 5,000 5,000

5,000

70,160,000 539,592,000 35,080,000 70,160,000 744,650,000

230,905,000

841,920,000 6,457,104,000 420,960,000 841,920,000

8,935,800,000

2,770,860,000 รวม 290,624 - 1,690,547,000 20,268,564,000

ทมา : รายงานประจาปของกรมการปกครอง ตงแตป 2546 และ ป 2550-2557 และระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการเบกจายเงนตอบแทนตาแหนง และเงนอน ๆ ใหแกกานน ผใหญบาน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบานฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ พ.ศ. 2546 และฉบบแกไขเพมเตม

จะเหนไดวา ในรอบหลายสบปทผานมาน พงมการปรบฐานเงนเดอนกานน ผใหญบาน เพยง 4 ครง เทานน คอ ใน พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2549 พ.ศ. 2552 และ พ.ศ. 2553 ดงทไดกลาวไปตงแตตอนตนแลววา กระแสการขอเพมคาตอบแทนนนมมาอยางตอเนอง นบตงแตหลง พ.ศ. 2551 ทไดมการปรบปรงเปลยนแปลง กฎหมายใหกานน ผใหญบาน ดารงตาแหนงไดถง 60 ป อกครงหนง และมการเรยกรองใหเพมคาตอบแทน ครงลาสด คอ ใน พ.ศ. 2553 โดยเรยกรองใหขยบคาตอบแทนกานนจาก 7,500 บาท เปน 10,000 บาท และผใหญบานจาก 8,000 บาท เปน 10,000 บาท ในแตละครงทมการขนคาตอบแทน จะเปนเรองของภาวะเศรษฐกจ หรอการเรยกรองของนกการเมองทไดมการตงกระทถามรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย หรอรฐบาลทให

24 ความสาคญตอความเปนอยและคาครองชพของกานน ผใหญบาน เพอใหมความเปนอยทดขนตามสภาพเศรษฐกจในแตละปตามความเหมาะสม ซงในอนาคตกอาจมแนวโนมในการปรบคาตอบแทนของกานน ผใหญบานขนอกกได ทงน ขนอยกบปจจยทางเศรษฐกจ หรอเปนการหาเสยงของฝายการเมองใหกบกานน ผใหญบานกเปนได รวมทงจะมจานวนบคลากรและจานวนงบประมาณทตองใชเปนคาตอบแทนใหแก กานน ผใหญบาน สารวตรกานน แพทยประจาตาบล ผชวยผใหญบานฝายปกครอง ผชวยผใหญบานฝายรกษา ความสงบในแตละปจะเพมขนหรอลดลงทกป ประเดนท 3 เรอง “ใหกานน ผใหญบานเปนหรอไมเปนสมาชกสภาองคกรปกครองสวนทองถน ระดบตาบลโดยตาแหนง” ดวยในคราวประชมสภานตบญญตแหงชาต ครงท 14/2557 วนพฤหสบดท 9 ตลาคม 2557 ทประชมไดมมตตงคณะกรรมาธการสามญประจาสภานตบญญตแหงชาต โดยคณะกรรมาธการการปกครองทองถน สภานตบญญตแหงชาต ไดพจารณาศกษากรณใหกานน ผใหญบาน เปนสมาชกสภาองคกรปกครอง สวนทองถนระดบตาบลโดยตาแหนง ไดเสนอความเหนวา สมควรใหมการเพมกานน ผใหญบาน เปนสมาชกสภาองคกรปกครองสวนทองถนระดบตาบลโดยตาแหนง โดยใหมบทบาทหนาทเชนเดยวกบสมาชกทมาจาก การเลอกตง สาหรบสมาชกสภาองคกรปกครองสวนทองถนทมาจากการเลอกตงกใหคงมจานวนเทาเดม โดยมขอสงเกตถงขอดและขอเสย ดงน (สานกงานเลขาธการวฒสภา, 2558, น. 1) ขอด

1. ดแลรกษาผลประโยชนของประชาชนในพนท 2. ประสานนโยบายระหวางองคกรปกครองสวนทองถนกบฝายปกครองทองทใหเปนไปในทศทางเดยวกน 3. ถวงดลอานาจในการพฒนาทองถนใหมประสทธภาพ 4. รกษาผลประโยชนของประชาชนเสยงขางนอยในพนทซงไมไดเลอกคณะผบรหารชดนน 5. ทาใหแผนพฒนาทองถนมความตอเนอง เนองจากกานน ผใหญบาน มวาระการดารงตาแหนงถงอาย 60 ป 6. เปนตวแทนภาคความมนคง และความปลอดภย 7. เปนการตรวจสอบ และถวงดลการปฏบตหนาทของกานน ผใหญบาน เพราะหากพนสมาชกภาพ

สภาองคกรปกครองสวนทองถน กจะถกปลดจากตาแหนงกานน ผใหญบานดวย ขอเสย 1. ตองดาเนนการแกกฎหมายหลายฉบบ ไดแก พระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496 มาตรา 15

พระราชบญญตสภาตาบลและองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2537 มาตรา 45 และพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช 2457

2. อาจเกดความขดแยงในการปฏบตหนาทระหวางสมาชกทมาจากการเลอกตงกบสมาชกโดยตาแหนง

25 บทสรปและขอเสนอแนะของผศกษา

กานน ผใหญบาน มความเปนมายาวนาน และใกลชดกบประชาชนเชนเดยวกนกบการปกครองสวนทองถน เปนสถาบนทอยคกบสงคมไทยมาโดยตลอด และยงเปนกลไกสาคญของรฐ โดยเปนผชวยเหลอนายอาเภอ หนวยงานราชการ ในการบาบดทกขบารงสข บทบาทของกานน ผใหญบาน จงมความเกยวของกบประชาชนในทองถน ทงในดานการดแลประชาชน การรกษาความเรยบรอย และหากเกดขอพพาท กานน ผใหญบาน กชวยไกลเกลยประนประนอมเพอหาขอยตใหกบประชาชนในตาบล หมบาน และเปนผแทนประชาชน ในตาบล หมบาน ในการตดตอกบภาคสวนตาง ๆ ถงแมสภาพสงคมจะเปลยนแปลงไปตามยคสมย จงทาใหภารกจบทบาทหนาทของกานนผใหญบานเพมมากขน กรมการปกครองซงเปนกรม สงกดกระทรวงมหาดไทย ทาหนาทกากบดแลกานน ผใหญบาน กไดชวยเสรมศกยภาพใหกานน ผใหญบาน ดวยการขยายเวลาการทางานใหถง 60 ป เพราะประสบการณจะชวยสรางความมนใจในการทางาน รวมทงการปรบปรงคณะกรรมการหมบานใหเปนผชวยเหลอนายอาเภอ และผชวยเหลอประชาชนในพนทไดอยางมประสทธภาพยงขน ทงน กานน ผใหญบาน จะเปนทยอมรบหรอไดรบความศรทธาจากประชาชนมากนอยเพยงใดนน ขนอยกบการทมเทกาลงใจ กาลงกายในการบาบดทกขบารงสขของประชาชน หากการปกครองหมบานมความเขมแขง ประเทศยอมมนคง ถงแมสภาพสงคมของไทยจะเปลยนแปลงไปตามยคสมยกตาม นอกจากน ควรใหมการประเมนผลการปฏบตหนาทของกานน ผใหญบานปละครง จากเดมทพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พทธศกราช 2457 มาตรา 14 (11) ไดกาหนดถงเหตทผใหญบานตองพนจากตาแหนง เนองจาก ไมผานการประเมนผลการปฏบตหนาท ซงตองทาอยางนอยทก 5 ป นบแตวนทไดรบการแตงตง สวนเรองคาตอบแทนของกานน ผใหญบาน กยงคงมการปรบฐานใหมอยตลอดตามภาวะเศรษฐกจของประเทศ หรอการเมองกได และเมอมองในมมกลบของ “กานน ผใหญบาน” อาจจะดเหมอนเปน “ผมอทธพล” ในสงคมไทย แตกระนน เมอพจารณาถงเรองการเปนตวจกรหนงของงานดานบรการประชาชนแลว ความมนคง และรายไดในการทางานกเปนสงสาคญ ทจะทาใหกานน ผใหญบาน รวมถงผชวยผใหญบานฝายปกครอง ผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบสามารถปฏบตหนาท ของพวกเขาไดอยางเตมกาลง มากกวาการมงสการเปน “ผมอทธพล” เพอหารายไดจากการสราง “บารม” ดงเชนในอดตทผานมา ไมวาจะเปนอยางไรกตาม กานน ผใหญบานกยงมความสาคญตอสงคมไทยอยนนเอง จดทาโดย นายโชคสข กรกตตชย วทยากรชานาญการพเศษ กลมงานบรการวชาการ 1 สานกวชาการ โทร 0 2244 2060 โทรสาร 0 2244 2058 Email : [email protected]

บรรณานกรม กรมการปกครอง. (2547). รายงานประจาป 2546 กรมการปกครอง. กรงเทพมหานคร : โรงพมพอาสารกษา

ดนแดน กรมการปกครอง. _______. (2551). รายงานประจาป 2550 กรมการปกครอง. กรงเทพมหานคร : โรงพมพอาสารกษาดนแดน

กรมการปกครอง. _______. (2552). รายงานประจาป 2551 กรมการปกครอง. กรงเทพมหานคร : โรงพมพอาสารกษาดนแดน







กรมการปกครอง. “กระทถามท 094 ร. เรอง การจดสรรงบประมาณเพอใหโบนสขาราชการ และเงนเพมคาตอบแทนตาแหนง

กานน สารวตรกานน ผใหญบาน ผชวยผใหญบาน” (25 สงหาคม 2551). ราชกจจานเบกษา, เลม 125 ตอนพเศษ 142 ง, น. 68-69.

“กระทถามท 374 ร. เรอง การปรบเพมเงนคาตอบแทนและสวสดการใหกบกานน ผใหญบาน ผชวยผใหญบาน สารวตรกานน และแพทยประจาตาบล” (23 กรกฎาคม 2551). ราชกจจานเบกษา, เลม 125 ตอนพเศษ 120 ง, น. 145-148.

“กระทถามท 12 ร. เรอง เงนเดอนคาตอบแทน กานน ผใหญบาน สารวตรกานน ผชวยผใหญบาน แพทยประจาตาบล” (29 พฤศจกายน 2531). ราชกจจานเบกษา, เลม 105 ตอนท 197, น. 8872-8877.

กานน - ผใหญบานเฮสภามมตคงตาแหนงหนนแกกม.เทศบาล. (14 สงหาคม 2552). สยามรฐ. น. 1(บน), 11. สบคนจาก ฐานขอมล iQNewsClip จตด 3 มาตรา 'ยบกานน-ผญบ. ตง อปท.' อางกระทบพระราชอานาจ. (12 พฤษภาคม 2558).

ผจดการรายวน 360°. น. 7(บนซาย), 8. สบคนจาก ฐานขอมล iQNewsClip

27

ฐานขอมลสหภาพแรงงานไทย. (ม.ป.ป.). สบคน 30 พฤศจกายน 2558 จาก http://www.thailabordatabase.org/th/article.php?id=212

ไททศน มาลา. (พฤษภาคม 2556). พฒนาการของกานน ผใหญบาน : สถานภาพและการคงอยภายใตบรบท ของการกระจายอานาจสทองถน. รฐสภาสาร, 61(5), 62-63.

นายกสมาคมกานนผใหญบานแหงประเทศไทย ยนหนงสอถงประธานสปช. เพอขอคดคานการยกเลก อานาจบรหารราชการสวนภมภาค. (19 มถนายน 2558). สบคน 3 ธนวาคม 2558 จาก http://www.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/parliament_parcy/ewt_news.php?nid=29335

ปธาน สวรรณมงคล. (3 มนาคม 2531). บทบาทกานน ผใหญบาน ในวาระครบ 100 ป แหงการปกครอง ทองท. รฐสภาสาร, 46(3), 23-29.

“ประกาศกรงเทพมหานคร เรอง ยกเลกตาแหนงกานน ผใหญบาน ผชวยผใหญบาน แพทยประจาตาบล และ สารวตรกานน ในเขตกรงเทพมหานคร” (29 กนยายน 2547). ราชกจจานเบกษา, เลม 121 ตอนพเศษ 108 ง, น. 26-27.

“ประกาศของคณะปฏวต ฉบบท 112” (6 เมษายน 2515). ราชกจจานเบกษา, เลม 89 ตอนท 57, น. 4-6. ประสทธ ฟกอดม. (2546). วาระการดารงตาแหนงคราวละ 5 ป กบกาลงขวญของกานน ผใหญบาน :

ศกษากรณอาเภอเมองราชบร จงหวดราชบร. (วทยานพนธรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต). มหาวทยาลยบรพา, สาขาวชาการบรหารทวไป.

“พระราชบญญตลกษณปกครองทองท พระพทธศกราช 2457” (17 กรกฎาคม 2457). ราชกจจานเบกษา, เลม 3126, น. 229-274.

“พระราชบญญตลกสนะปกครองทองท (ฉบบท 2) พทธสกราช 2486” (9 มนาคม 2486). ราชกจจานเบกสา, เลม 60 ตอนท 14, น. 504-522.

“พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉะบบท 3) พ.ศ. 2489” (31 ธนวาคม 2489). ราชกจจานเบกษา, เลม 63 ตอนท 83, น. 816-822.

“พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 4) พ.ศ. 2510” (1 กมภาพนธ 2510). ราชกจจานเบกษา (ฉบบพเศษ), เลม 84 ตอนท 11 ก, น. 4-17.

_______. (ฉบบท 5) พ.ศ. 2516” (23 สงหาคม 2516). ราชกจจานเบกษา (ฉบบพเศษ), เลม 90 ตอนท 107 , น. 1-3.

_______. (ฉบบท 6) พ.ศ. 2525” (27 สงหาคม 2525). ราชกจจานเบกษา (ฉบบพเศษ), เลม 99 ตอนท 121 ก, น. 7-10.

_______. (ฉบบท 7) พ.ศ. 2527” (24 สงหาคม 2527). ราชกจจานเบกษา (ฉบบพเศษ), เลม 101 ตอนท 112 ก, น. 1-4.

_______. (ฉบบท 8) พ.ศ. 2532” (19 กรกฎาคม 2532). ราชกจจานเบกษา (ฉบบพเศษ), เลม 106 ตอนท 114 ก, น. 1-3.

_______. (ฉบบท 9) พ.ศ. 2535” (8 เมษายน 2535). ราชกจจานเบกษา, เลม 109 ตอนท 42 ก, น. 90-93.

28

_______. (ฉบบท 10) พ.ศ. 2542” (4 สงหาคม 2542). ราชกจจานเบกษา, เลม 116 ตอนท 70 ก, น. 1-6. _______. (ฉบบท 11) พ.ศ. 2551” (5 กมภาพนธ 2551). ราชกจจานเบกษา, เลม 125 ตอนท 27 ก, น. 96-105. _______. (ฉบบท 12) พ.ศ. 2552” (30 ธนวาคม 2552). ราชกจจานเบกษา, เลม 126 ตอนท 100 ก, น. 1-2. มารคลากยาว กม. ยบกานน-ผญบ. (3 มนาคม 2552). โพสตทเดย. น. A9 (บนซาย). สบคนจาก ฐานขอมล

iQNewsClip “ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการเบกจายเงนตอบแทนตาแหนง และเงนอน ๆ ใหแก กานน ผใหญบาน

แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผชวยผใหญบานฝายปกครอง และผชวยผใหญบานฝายรกษา ความสงบ พ.ศ. 2546” (23 กรกฎาคม 2546). ราชกจจานเบกษา, เลม 120 ตอนพเศษ 79 ง, น. 15-22.

_______. (ฉบบท 2) พ.ศ. 2547” (9 กรกฎาคม 2547). ราชกจจานเบกษา, เลม 121 ตอนพเศษ 75 ง, น. 29-30.

_______. (ฉบบท 3) พ.ศ. 2549” (1 พฤษภาคม 2549). ราชกจจานเบกษา, เลม 123 ตอนพเศษ 57 ง, น. 8-9. _______. (ฉบบท 4) พ.ศ. 2552” (16 กมภาพนธ 2552). ราชกจจานเบกษา, เลม 126 ตอนพเศษ 26 ง, น. 1-2. _______. (ฉบบท 5) พ.ศ. 2552” (10 กนยายน 2552). ราชกจจานเบกษา, เลม 126 ตอนพเศษ 132 ง, น. 1-2. รายงานพเศษ : ทองถน-ทองท ความสงบรวมไปถงขาวสารแตกหก!! หนนกระจายอานาจ-คงกานนผใหญบาน.

(11 - 17 มกราคม 2557). สยามธรกจ. น. 6(เตมหนา). สบคนจาก ฐานขอมล iQNewsClip วาระ “กานน – ผใหญบาน” กบขอเรยกรอง ทนากงขา?. (7 พฤศจกายน 2555). สบคน 4 ธนวาคม 2558

จาก http://chaoprayanews.com/blog/happyforever/2012/11/07/%E0%B8%A7%E0%B8% B2%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E2%80%9C%E0%B8%81%E0%B8%B3%E0%B8%99%E%B8% B1%E0%B8%99-%E2%80%93-%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B9%83 %E0%B8%AB%E0%B8%8D%E0%B9%88%E0%B8%9A%E0%B9%89%E0%B8%B2/

สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา. (ม.ป.ป.). พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช 2457. สานกงานเลขาธการวฒสภา. (2558). รายงานการพจารณาศกษา กรณใหกานน ผใหญบาน เปนสมาชก

สภาองคกรปกครองสวนทองถน ระดบตาบลโดยตาแหนง. กรงเทพมหานคร : สานกการพมพ สานกงานเลขาธการวฒสภา.

สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. (2555). การปกครองสวนทองถนและอานาจหนาทของกานนและ ผใหญบาน สบคน 30 พฤศจกายน 2558 จาก http://www.slideshare.net/analyst8/ss-37839143

สรยะ วรยะสวสด. (ม.ป.ป.). สถาบนกานน ผใหญบาน : อดต ปจจบนและอนาคต. สบคน 17 ธนวาคม 2558 จาก www.dopatrang.go.th/datacenter/doc_download/iadtoppic1.doc

ไอศวรรย หนนล. (2556). การศกษาเปรยบเทยบบทบาทสถานภาพและการทาหนาทของกานน ผใหญบาน ระหวางการดารงตาแหนงตามวาระ 5 ป และการดารงตาแหนงครบอาย 60 ป. (วทยานพนธ รฐศาสตรมหาบณฑต). มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, สาขาวชาการเมองการปกครอง.

Documents

อดีต ปัจจุบัน และอนาคตของกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน · กระทรวงใหม่ขึ้น 12 กระทรวง