Gazeta Ngjallja Maj 2014

8/10/2019 Gazeta Ngjallja Maj 2014

1/12

1MAJ 2014 NGJALLJA

NGJALLJANr. 5 (257) Viti XXII i botimit MAJ 2014 mimi 20 lek

PASHK 2014

ME DRIT PASKALE T TRBARDH N JETN TON Anastasi

Kryepiskop i Tirans, Durrsit dhe i Gjith Shqipris

Ejani ti falemi Atij q u ngjall s vdekurish dhe i ndrioi t gjitha (Pasvargje ngjallsore t s Diels)

Klerit dhe popullit shprestar e Orthodhoks,Bij t shtrenjt m Zotin,

Ngjallja e Krishtit sht e kremte e mbushur plot e prplot me dritt trshklqyer. Ajo rrezaton val drite n t gjitha drejtimet e bots.Tani t gjitha mbushen me drit, qielli dhe toka, dhe t nndheshmet,psal Kisha jon, dhe Shn Joan Damaskinoi plotson: Kjo dit eshklqyer dhe dritprurse e s Diels s shenjt, n t ciln drita epakrijuar truprisht del jasht varrit si dhndr i bukur, me hijeshin eNgjalljes.

1. Me Ngjalljen, mbar krijesa prfton drit t re. Honi i mkatit,errsirat e padrejtsis, t urrejtjes, t gnjeshtrs, t vdekjes zmbrapsen prpara triumfit t t Ngjallurit. Si na thot prmbledhtazi LiturgjiaHyjnore e Vasilit t Madh: Krishti pasi u ngjall t tretn dit dhe i elido trupi rrugn e ngjalljes prej s vdekurish, meq nuk ishte e mundur t zotrohej prej prishjes, Kryetari i jets u b fillimi i t fjeturve, i

(vijon n faqen 6)


2/12

2 NGJALLJA MAJ 2014

paralinduri i t vdekurve, q t jet Ai gjithka,duke qen i pari n t gjitha. Kt Ngjarjeunikale kremtojm ne sot.

Jisu Krishti Vet shpalli se Jam drita e bots (Joan. 9:5). Analogjia sht shum eqart. Drita sht ajo q zbulon dhe tregonlarmin e mrekullueshme t ngjyrave t krijimit.Pa dritn, e tr krijesa zhytet n errsir takullt, vdekjeprurse. Pa t,nuk ka jet. Drita e trbardhe Krishtit, zbulon hijeshin

shpirtrore, bukurin egjithsis dhe ofron plotsi jete, q shtrihet n prjetsi.

Pasuria e re e dijeve tonan lidhje me dritn natyrore,dritn e krijuar (sipas termi-nologjis theologjike), zgjeronakoma m tepr simbolikat dhe ndikimet emahnitshme t drits shpirtrore n bot. N prgjithsi, drita natyrore sht shumfamiljare, por njkohsisht e pakoncep-tueshme. N mnyr t ngjashme, Krishti i Ngjallur vazhdon t mbetet i njohur dhe famil- jar, por njkohsisht sht i pakonceptueshme i paafrueshm sa i takon natyrs s Tij hyj-nore. Perndia quhet drit jo pr nga esenca, por nga energjia e Tij (Shn Grigor Pallamai).

2. Ejani ti falemi Atij q u ngjall s vde-kurish dhe i ndrioi t gjitha. Por nuk mjaftonvetm t kundrojm n mnyr dhoksologjikeKrishtin e Ngjallur. Kisha kshillon secilin ngane t marr personalisht dritn e Ngjalljes.Ejani merrni drit nga drita q nuk perndon.Q t ndriohen fytyrat dhe zemrat tona, t cilatshpesh errsohen nga melankolia dhedshprimi, gjithnj me nj kusht paraprak: Tkmbngulim n besim t themelosur dhe t patundur, duke mos luajtur nga shpresa eUngjillit (Kol. 1:23). Sipas mass s pranuesh-mris s besimit, secili nga ne thith dhe shijondritn paskale jetprurse.

Sa m shum q prparojm drejt katharsit, pastrimit, aq m tepr shikojm Perndindhe, sa m shum q e kundrojm, aq m tepr e duam At, shpjegon Shn Joan Damas-kinoi dhe sa m shum q ta duam, aq m

tepr e kuptojm. Ai na zbulohet dhe bhet i

prekshm, ndrkoh q del pak jasht.Le t shijojm personalisht, n thellsit e

shpirtit ton, dritn e trbardh shpirtrore.Pashka nuk kufizohet n t shkuarn: ajo sht Ngjarje q pareshtur riprtrin.

3. Ejani ti falemi Atij q u ngjall s vde-kurish dhe i ndrioi t gjitha. Dhe n vijimsi,vllezrit e mi, ashtu si transmetojm dritn

ME DRIT PASKALE T TRBARDHN JETN TON

(vijon nga faqja 1) pr lirin, t vrtetn, pajtimin, dinjitetin e

njerzve q iu jan br padrejtsi.E bardha e drits s natyrshme zbrthe-

het, si dihet, n spektr ngjyrash t ndryshme.Dhe drita e trbardh e Krishtit t Ngjallur shkrihet n ngjyrime t larmishme n jet. Ktdrit pra, ftohemi ta rrezatojm n shoqrinton:

Drit paqeje me veten ton, me ata q ndo-dhen prreth, me tr botn.

Drit drejtsie, duke u prpjekur pr nj shoqri t drejtn nivel lokal dhe mbarbotror.

Drit t vrtet n hulumtimine historis, n analizn e reali-tetit social.

Drit fryme krijuese, q in-kurajon mendimin origjinal nshkenc, art dhe n kultur.

Drit shprese pr pajtimin enjerzve dhe t popujve.

Drit dashurie, si e prcaktoi Krishti dhesi e prjetuan ata q e pasuan me konse-kuenc.

Drit nga drita paskale q nuk perndon,q zbulon kaprcimin final t mkatit dhe tvdekjes me fuqin e Kryqit dhe t Ngjalljess Krishtit.

* * *K jo drit paskale e trbardh, me t gjitha

ngjyrimet e saj, le t na zgjoj gjat gjith periudhs s sivjetshme paskale dhe le tudhheq, besimtar dhe bespak, n nj prpjekje t re, pr m shum mirkuptim tndrsjell, pajtim, vllazrim dhe ecuri kri-

juese.Uroj me gjith zemr, t kremtojmPashkn me frym prpjekjeje t riprtrir, pr nj shoqri solidariteti dhe prgjegjsie t prbashkt. Krishti u Ngjall! - vllezrit e mi.Kjo siguri le t ndrioj qenien ton me dritt trbardh shprese pr t tashmen dhe tardhmen, tonn, t vendit ton, t mbar bots.

Me t gjith dashurin timem Krishtin,

Anastasi

Kjo dritpaskal e e trbardh, me tgj itha ngj yr imet

e saj , l e tna zgjoj gj atgj ithper iudhs ssivj etshme paskale dhe le tudhheq, besi mtardhe bespak, n n j pr pj ek j e tr e, pr msh ummi r kupt i m t ndrsjell, pajtim, vllazrim dhe ecuri krijuese.

paskale, le ta sjellim dritn e Tij te llambadhjae shuar e t afrmit ton, n ambientin ku jetojm ose m gjer, n at t afrm eshoqror. Dhe pr m tepr, le t kontribuojmn detyrimin e Kishs q t transmetoj dritn

ngjallsore n skajet e dheut m t harruar,aty ku jan br m tepr padrejtsi. Si dhen banesat luksoze t ndriuara fort, me dritartificiale, atje ku banort e tyre jetojn honine vetmis personale, t ndasis dhe zbraztiss brendshme, t zhytur n natn sterr t pasioneve t pathna me goj.

Krishti kmbnguli q, t gjith ata qqndrojn n At, nxnsit e Tij t vrtet,duhet t bhen drit e bots (Matth.5:14).Shklqimi i drits shpirtrore nuk lidhet megjendje ekstaze (t tipit neoplatonik, induistapo budist), por me vepra konkrete dashurie.Kshtu le t shndris drita juaj prparanjerzve, q t shikojn veprat tuaja t miradhe t lavdrojn Atin tuaj n qiej(Matth.5:16). do besimtar - veanrisht nepoka kritike, si kjo e sotmja - ka detyrimint shpreh besimin e tij me vepra dashurie ndajt gjithve pa br dallim, veanrisht ndajatyre q vuajn nga varfria, dhimbja dhedshprimi. Drita e trndritshme e Ngjalljeska zgjuar ndrgjegjet e shpirtrave fisnik ngjatsi dhe gjersi t ndryshme t dheut, nvazhdn e historis, pr tu prpjekur me forc


3/12

3MAJ 2014 NGJALLJA

Kompleksi u ndrtua me nismn,kujdesin dhe fondet e siguruara ngaKryepiskopi i Tirans, Durrsit dhe iGjith Shqipris, Anastasi, pr lavdit Perndis dhe pr rimkmbjen eKishs Orthodhokse Autoqefale tShqipris.

Guri i themelit u vu nga KryepiskopiAnastas n korrik 2004. Punimet ndr-tuese prfunduan n maj 2012 dhe m24 qershor 2012 ky kompleks hapi dy-ert pr besimtart. M 1 qershor 2014,

Kompleksii Katedrales s Re

t TiransNgjallja

e Krishtit

M 14 maj pasdite, n sallnpran kishs Ungjillzimi i Hyj-lindses n Tiran, u b nj vepri-mtari e organizuar nga Lidhja eIntelektualve Orthodhoks, n tciln u promovuan dy libra t shkruar nga antar t saj: Kombi Shqiptar,Univers Historik dhe Fetar, vllimii dyt, nga prof. dr. Pirro Prifti dheBashksia Shoqrore Ortho-dhokse n Shqipri, nga prof. dr.Arqile Brxholi. Merrnin pjesintelektual, klerik, dashamirs etj.

Veprimtaria u hap nga prof. dr.Ilia Telo, Rektor i Shkolls s LartLogos, i cili ndr t tjera tha:

Para pak kohe u promovua

Kontribut pr shkencndhe mbrojtjen e Komunitetit Orthodhoks

Promovohen dy libra nga Lidhja e Intelektualve Orthodhoks

libri i Kryepiskopit, Prof. Dr. Anastasit , Rilindja e KishsOrthodhokse n Shqipri. N t argumentohet puna e madhe q sht br pr rilindjen e Besimit Orthodhoks n vendin ton. Dhe

pikrisht t dy botimet q pro-movojm sot e plotsojn kt

pasqyrim. Dua t theksoj s t dy autort

e librave q ne promovojm ka-n dhn dhe japin kontributen shkenc e n mnyr t ve-ant n mbrojtjen e Komunitetit Orthodhoks.

Profesor Pirro Prifti ka botuar disa libra e dhjetra artikuj n

shtypin e prditshm dhe revista periodike. Kujtojm se ky sht v-llimi i dyt i librit Kombi Shqiptar,Univers Historik e Fetar.

Profesor Arqile Brxholi sht nj nga gjeograft dhe demo- graft m t shquar t vendit. Aika botuar mbi 20 libra dhe kadhn kontribut t rndsishmn prgatitjen e Fjalorit Enciklo- pedik Shqiptar.

Librat q promovojm sot nuk jan t part e ktyre autorve, por nuk jan dhe t fundit. Ne pres im bo time t tjer a n t ardhmen....

Pastaj ai ua dha fjaln t dy

autorve, q foln pr librat e bo-tuar dhe motivet q i kan shtyr

pr ti shkruar ata. Prof. Brxholikishte krijuar edhe nj ekspozit tvogl me pamje nga krahina eLunxhris q ilustronin temn,shoqruar edhe me shfaqjen e ima-zheve. M pas, mjaft nga t pra-nishmit e morn fjaln pr t shpre-hur vlersimin pr veprn dheimpenjimin e t dy autorve.

N em r t Kr ye pi sk op itAnastas, autort dhe t pranishmiti prshndeti Episkopi i Krujs,Hirsi Andoni.

N fund kishte edhe nj koktej,ofruar nga firma Neranxi.

(vijon n faqen 4)


4/12

4 NGJALLJA MAJ 2014

t Dieln e Etrve t Sinodit t Pa-r Ekumenik, Katedralja prurohetme Shrbesn e Shenjtrimit ngaPatriarku Ekumenik, Trshenjtriae Tij, Vartholomeu I, Fortlumturiae Tij, Anastasi, n bashkcelebrimme primat e prfaqsues t lartt Patriarkanave dhe KishaveOrthodhokse Autoqefale.

Kompleksi i Katedrales s re tTirans Ngjallja e Krishtit u projektua nga Papadatos Partner-ship LLP Architects, nga Nju

Jorku dhe u ndrtua n qendr tkryeqytetit, n nj truall q u dhan kompensim t kishs s vjetr katedrale, e cila u shkatrrua ngaregjimi ateist n vitin 1967 (sot ndo-dhet Hotel Tirana International).

Kisha KatedraleNgjallja e KrishtitKoncepti arkitekturor i kishs

mbshtetet n ciklin kuptimor tkohs s pafundme (t prjetshme),q ka si aks nj kryq t madh, megjatsi e gjersi 49 m, kraht e tcilit prbjn masat kryesore mb-shtetse t saj. Kisha mbulohet mekupol, me diametr t brendshm26 m dhe lartsi 23 m. Kryqi i kupo-ls, katr mbulesat gjysmcilindriket masave mbshtetse dhe tri ab-sidat e Hierores jan t veshura meflet bakri ngjyr floriri. Ndarjetndrmjet dritareve t kupols jant zbukuruara me 52 element de-korativ n reliev, ndrsa katr ma-

sat mbshtetse dekorohen me ba-soreliev, me tem sigln XP dhekallirin, si simbol i sakrifics dhefrytshmris.

Fasada e kishs ka formn e njharku t madh, q krijon prshty- pjen e mikpritjes, dhe shoqrohetnga nj shirit i ndritshm i qelqt,n ngjyr t kaltr, q t jep prshty- pjen e harkut t ylberit. Mbi hyrjenkryesore sht vendosur nj kryq imadh i bronzt, i qarkuar nga dykallinj, simbol i dashuris sakrifi-

kuese dhe i prkushtimit (Joani12:24).

Kupola brenda sht e dekoruar

me mozaik, n qendr t t cilit mbi-zotron Pantokratori - i Gjithpu-shtetshmi, i rrethuar nga dymb-dhjet ndarje dekorative q para-qesin qiellin. Prqark t Gjithpu-shtetshmit, dymbdhjet rreze tkrijojn ndjesin e rrezeve t DritsHyjnore, e cila nprmjet dritareve prohet n t gjith qytetin. Nabsidn e Hierores paraqitet JisuKrishti i rrethuar nga apostujt prpara Ngjitjes n qiej, i Cili porositShkoni pra e msoni gjith ko-mbet..., ndrsa n pjesn m tlart t absids paraqitet e Tr-shenjta Mari, M e gjera se qiejt,e rrethuar nga grupe engjjsh. Memozaik jan zbukuruar edhe katr harqet q mbajn kupoln dhe pjesa perndimore mbi dern hyrse, ku paraqitet Krishti duke u prehur.Kishn e zbukurojn edhe mjaftkombinime simbolesh t krishtera.

Llambadari qendror i bronzt

krijon nivele t njpasnjshmeqirinjsh n form rrethore e gjysm-rrethore dhe, s bashku me 120qirinj t till, t shprndar n mny-r perimetrike, plotsojn ndriimine kishs.

N qoshen veriperndimore ttruallit sht ndrtuar kishzaLindja e Krishtit, e cila mbulohetme ati n form kryqi. Kubeja esaj, e veshur me flet bakri, prfu-ndon me dritare rrethore. Hierorjaveohet nga nj ikonostas i gdhe-ndur n dru, ndrsa nga nj dritarerrethore e qelqt, n qendr t dy-shemes, drita natyrale hyn n pa-gzimoren, e cila gjendet pikrisht posht kishzs, n katin e nndhe-shm. Kishza sht e zbukuruar me ikonografi murale.

Konceptimi arkitekturor i ka-mbanores, me lartsi 46 m, u b ngaKryepiskopi Anastas, ndrsa pro-

jektimi prfundimtar u krye nga nj

grup projektuesish. Ajo prbhetnga katr llambadhe Pashke, tcilat simbolizojn katr Ungjillortq shpallin Ngjalljen. Ato bashko-hen rreth boshtit qendror t shkall-ve. Shkalla rrethore t on n dykate t hapura, ku jan vendosur 16 kambana. Mbi kambana, nj orkatrfaqshe shnon kohn.

Selia e Sinoditt Shenjt

N ann lindore t kompleksitgjendet Selia e Sinodit t Shenjt,ku jan vendosur zyrat e Sinodit, tKryepiskopats, biblioteka, dy ki-shza etj. Kto mjedise jan t ve-ndosura n katr kate t mbidheshmedhe n dy t nndheshme.

Qendra Kulturoredhe e KonferencaveQendra Kulturore dhe e Konfe-

rencave u realizua duke shfrytzuar dy katet e nndheshme. Ajo ka nj

sall me kapacitet 500-850 vende,q mund t prdoret pr konferenca,shfaqje teatrale, veprimtari muzi-kore etj. Gjithashtu, ka nj muze tvogl, nj sall referatesh, mjedise pr pritje etj.

N t djatht t shkallve tmermerta q t ojn drejt KishsKatedrale, ndodhet libraria dhedyqani i objekteve kishtare. Nkrahun e majt ndodhen dy salla pr takimet e t rinjve e t fmijve pasmbarimit t shrbesave. Prpara

Qendrs Kulturore, sht krijuar nj amfiteatr i vogl veror.

Kompleksi i Katedrales s Re t TiransNgjallja e Krishtit

(vijon nga faqja 3)


5/12

5MAJ 2014 NGJALLJA

(Qershor 1964)

T premten n mesdit, u nism me atTheodhor Nankijama nga Kampala e Ugandsdrejt jugut. Ishte 5 qershor 1964. N orn16:30 pasdite kaluam vijn e ekuadorit dheecm npr hemisfern e jugut. Duke prshkuar n fillim nj pyll t virgjr e m pas nj step tuditshme, arritm, tashm ishte errur, n luminKangera, i cili ndan Ugandn nga Tanzania. Nau desh t prisnim dy or n bregun e errt, kuvijat e ndritshme t xixllonjave, gurgullima eujit dhe rrahjet e flatrave t lakuriqve t nats i jepnin nj bukuri t egr. Gjersia e lumit nat vend ishte 100 metra dhe rrjedha e tij ishtee vrullshme. M pas kaluam matan me njtrap t mbushur plot me mallra, t cilin e tr-hiqnin me litar vendasit gjat gjatsis s lumit.

Nga themelimi i njkomuniteti orthodhoksn TanzaninPerndimore

Natn e kaluam n Bukoba dhe t nesr-men vazhduan udhtimin gjat gjith s shtuns pr t mbrritur von n dark, n bujtinn enj fabrike t vogl, 15 milje n lindje t Geits,ku na priste katekisti afrikan Pavlo Budala medisa bashkpuntor t tij, si dhe inxhinieriqipriot i fabriks, Konstandinos Haxhipanajoti,nj burr i pjekur q kishte punuar n Afrikqysh nga viti 1927. Q t ulemi t flasim, tdiskutojm, duam jav dhe muaj, m thaz. Kosta, pas nj shpjegimi t shkurtr intere-

sant rreth psikosintezs afrikane. Megjithatkjo pun krkon zemr, durim, kuraj.

Kur bie nata, Afrika merr nj pamje tjetr.Dikush do t thoshte se kshtu ajo gjen fytyrne saj. Zrat q ajn errsirn e nats, her tturbullt e her t egr, t njoftojn pr valletdhe largimin e fantazmave afrikane. Kur uafrohesh kasolleve rri si shtyll pa folur dhedgjon e shikon duke medituar Z. Kosta edi mir do t thot kur flet pr kuraj dhezemr.

Kishte paraprir nj paraprgatitjeshpirtrore, krkim theologjik, studime,ligjrata, studim i kushteve hierapostolikemoderne, udhtime n Evrop dhe nAmerik, i artikujve n lidhje me hierapos-tullimin dhe organizimin e qendrs rinorePorefthendes.

Para largimit kishte paraprir njshqetsim prej shum muajsh, q kulmoin vitin 1962 n Patmos, me ndihmn e jerond at Amfilokit. Teksa ndodhesha i

prqendruar brenda vetes, u prballa menj dilem: T qndroja n Greqi, n ambi-entin q e doja dhe m donte apo t largo-hesha pr hierapostullim n Afrik, t shr- beja n nj nga komunitetet njerzore tcilit i ishte br m tepr padrejtsi? Dukekundruar horizontin e detit t gjer ngaaskitiri i vogl, ku isha trhequr, po krkoja prbrenda vetes nj prgjigje esencialendaj ksaj pyetjeje: T mjafton Perndia?Ather shko. Nuk t mjafton? Atherrri ktu ku je. Nj pyetje e mvonshme e bnte t parn m t fort: Nse nuk tmjafton Perndia, tek cili Perndi beson?.

Pas ksaj vijoi nj vendim i qet pr tshkuar n Afrikn Lindore, n zona qkishin vuajtur shum nga varfria dhe padrejtsia. N or t vshtira, kur mb-rrija deri aty sa rrzohesha, ngushllimiesencial ishte garancia e Krishti t ngjallur:Dhe ja un jam bashk me ju tr ditt

deri n fund t jets (Matth.28:20). Ngakjo prvoj prcaktuese (t ciln e pr-mbledh pyetja A t mjafton Perndia?Ather shko.) kam marr ndihm pr trezistuar dhe fuqi n shum or kritike t jets sime.

(Parantez biografike I (1943-1963)marr nga Porosia e harruar - Shko-ni - nga letargjia n zgjim.Botimet eApostoliki Diakonia e Kishs s Greqis.

2013, fq.80-81)

PARA 50 VJETSHNj prvoj personale

q parapriu

NJ NISJE, E HESHTUR, HISTORIKEDSHMI ORTHODHOKSE N KUFIJ T RINJ

Dorzimi n prift i Anastas Janullatosit,Athin, 24 maj 1964,

dhe vajtjes po at mbrmje n Afrik

(vijon n faqen 6-7)


6/12

6 NGJALLJA MAJ 2014

Ditn tjetr n mngjes, e diel,7 qershor 1964, nism t pagzoj-m n Bujobe rreth 70 t rinj afri-kan. Nj vit i kishte katekizuar Pavli Budala, nj njeri aktiv, mendihmn e dy-tre vetve nga fisi,t cilt i kishte paraprgatitur menj lloj kursi katekistsh. Ai vetkishte prkthyer n gjuhn e tyredisa lutje baz dhe rregulla or-thodhokse t jets. Mbrritmmjaft hert n nj lum t zons,Kangela strim, 15 milje n jugt Geitas dhe meq makina nuk mund t kalonte, morm gjrat nkurriz dhe ngjitm nj t prpjetrreth 1 km drejt shkolls s vo-gl, Gengesala Primary School, pr t paraprgatitur vendin pr Liturgjin Hyjnore q do t vijonte pas Pagzimit.

nj rreze prej dy kilometrash pr t gjetur dika t vogl.

E ndrsa dy-tre vet shkuan pr t krkuar tryezn, ne shkuamn lumin e vogl, vendosm njkryq druri t improvizuar n mes

lkur duke thn vargjet pr tecur n shtigjet e tua, pr tshkelur mbi gjarprinj dhe akrepadhe mbi t gjith fuqin e armikut.

Nga ora 13:30 at Theodhoriqndroi aty q t mbaronte luerjenme vaj dhe t pagzonte pastajedhe 15 t tjer n nj vend tjetr,n Ikulua. Me t sapopagzuaritshkuam te shkolla e vogl pr kryerjen e Liturgjis Hyjnore. Si-mbolet e domosdoshme IS KR, NI KA u shnuan mbi nj cop buke t vogl - q shrbeu n vendt buks s meshs - dhe u b gatiProskomidhia e Shenjt. M pasu krye Liturgjia Hyjnore. T gjithndiqnin pa lvizur me nj pendim

drrmues t uditshm, t thell.Pengesa e gjuhs ishte vshtirsie madhe. U prpoqa ta kaloj me prdorimin e simboleve (ngritjess kryqit, potirit t shenjt etj.),duke thn sa m shpesh Mshi-ro, o Zot n gjuhn e tyre, me di-sa shpjegime t shkurtra n disa pika. Lodhja buronte nga i trtrupi dhe duhej t meshoje gjatgjith kohs n gjunj meq tryezaishte shum e ult. Ishte nj prvoj tronditse.

Mbaruam rreth ors 15:30. Por mbetej edhe dika tjetr; kryerjae Misterit t Martess pr 6 ifte:t Simon Kapila (27 vje) dhe iJulias, i Petro Kambugas (28 vje)dhe i Lukias, i Samson Muhozia(20 vje) dhe i Lukis, i PavloMusikili (20 vje) dhe i Anasta-sis, i Simon Hasama (42 vje)dhe i Marias, i Vikent Mgalas (33vje) dhe i Agnis. Tani q u bnt krishter, duhej t bekohej bashkimi i tyre. Sigurisht vellotmartesore dhe zbukurimet e rastitnuk ekzistonin. Por pr nga r-ndsia dhe kuptimi ishte martesam madhshtore. Ishin t part nfisin e Sumboave.

Pr kurora prdorm disa lulet kuqrremta t zons, i vetmizbukurim n fest. Pr ta jetuar sa

NJ NISJE, E HESHTUR, HISTORIKEDSHMI ORTHODHOKSE N KUFIJ T RINJ

Shkolla ishte nj ndrtes egjat, e br me plinta dhe sipr mbuluar me bar. Si banka shr- benin trungje pemsh t mbshte-tura n deg pemsh. Ngritmbankat, q t krijohej vendi pr hieroren. Gjetm nj cop drurit shkurtr, e vendosm n njtrung (ish-bank) dhe e uam nmurin lindor. Kshtu u mbush vendime pranin e kryqit. Ajo q na e

vshtirsoi m shum punn ishtetryeza; u desh t kontrollonim n

t rrjedhs s ujit dhe pasi shpje-guam shkurtimisht kuptimin eceremonis, nisi Pagzimi. M kambetur ende e gjall n mendje ajoradh e gjat e 69 djemve t rinjdhe grave t reja, q at mngjest nxeht kaluan nprmjet ujit,nga skllavria e Egjiptit drejtliris s bijve t Perndis. Vea-nrisht nuk do t harroj astin kur pak prpara zhytjes, u ula pr t

br me vaj shenjn e kryqit nkmbt e zhveshura kock e


7/12

7MAJ 2014 NGJALLJA

m shum kt ngjarje, gjatkohs s misterit, mbanin duart enjri-tjetrit. Ndiqnin me t gjithvmendjen e tyre. N fund ndavabukn e pakt, q m kishte nge-lur nga buka e meshs, dhe doift piu nga e njjta kup vern qkishte tepruar. Nga ky ast e tutje,do t pini bashk kupn e gzimitdhe t hidhrimit- u shpjegovaatyre. Nuk jeni m dy njerz, ponj. Ky theksim ka rndsi t ve-ant pr Afrikn, ku poligamiaekziston si zakon.

N orn 14:00, morm udhne kthimit. Duhet t ecnin dy-trekilometra, pr t pritur n nj pikmakinn q do t na sillte n bujti-n. Kishim ende shum gjra pr t rregulluar atje n lidhje me ko-munitetin e sapothemeluar, q moriemrin e Shn Andreas (SaintAndrews Orthodox Church,Kagela, Byombe): problemin pr ushqimin e saj t mvonshm,shtjen e botimit t librit t voglt lutjeve, q e kishte prkthyer n gjuhn kisumbua Budala mendihmsit e tij, shtjen e ndrtimitt nj kishe n at zon, pr t ci-ln nj besimtar dhuroi at dit edhetruallin te Kisha Orthodhokse.

shkak t pijes, shikime t zalisura,tinguj dionisiak, tam-tame, tqeshura t zgjatura dhe t zhurm-shme. U ktheva dhe pash fytyrate Simon Kapils, t Amos Kasidesq m shoqronin. Ato kishin kaqshum drit... Rrezatimi i praniss Krishtit brenda tyre iu jepte nj

kthjelltsi t mrekullueshme v-shtrimit t tyre. Kujtova epokn efillimit t krishterimit. Dhe q-ndrova pr mjaft koh i zhytur nheshtje t thell, t mbushur memendime q nuk mund t shpre-hen dot me fjal dhe n lutje.(Marr nga libri i Kryepiskopit

Anastas N Afrik)

Ndrkoh dielli kishte nisur t perndonte. N hemisfern e jugut, ku ne ndodheshim, tashm po afrohej dimri. Ndrsa po kalo-

nim pran dy kasolleve, q ishinnj lloj qendre argtimi pr Afri-kn, pash prsri fytyrn e Afri-ks s vjetr. Sy t xhamt pr

Paraprgatitjee pagzimit

t 69 t sapot ndriuarven Tanzanin Perndimore

(1964)


8/12

8 NGJALLJA MAJ 2014

Zyra e Rinis Orthodhokse eKryepiskopats, n datn 11 maj,organizoi n Manastirin e Hirshmt Shn Joan Vladimirit, n Elbasan,aktivitet njditor me t gjith trinjt q kontribuuan gjat Javs sMadhe. Morn pjes rreth 55 trinj.

Programi prmbante LiturgjiHyjnore, lojra te ndryshme spor-tive, takim falnderimi dhe shk-mbimi prvojash nga grupet pr-katse dhe pikrisht: rregulli, qet-sia, miqsia, dshmia e shrbimi n

dyqanin e katedrales. T gjith ktat rinj, t ndar n grupe dhe nkoordinim me njri-tjetrin, kontribuuan n programin mjaft t ngar-kuar. Ktij aktiviteti, iu bashkuaedhe nj prfaqsi nga t rinjtorthodhoks t Durrsit, t ciltgjithashtu ishin pjes aktive e Javs

S fundmi, n klinik ofrohettrajtimi i venave varikoze (va-rieve), me an t Lazerit. Kjoteknik prbn metodn mmoderne dhe efikase pr kto patologji. Krahasuar me meto-dat klasike t ndrhyrjeve, pr-dorimi i Lazerit ka prparsi tkonfirmuara nga studime tshumta klinike. Ndrhyrja nuk shoqrohet me dhimbje, nuk b-hen incizionet (prerjet) tradi-cionale t lkurs dhe pacientimund t rikthehet menjher n pun.

Klinika sht e pajisur meaparatin m bashkkohor t La-zerit dhe kombinimi i ekzami-nimit t detajuar profesional pa-ra operacionit me teknikn e traj-timit me Lazer u garanton paci-

entve trajtim t standardevendrkombtare.

Manastiri i Shn Joan Vladimirit

Aktivitet me t rinjt q kontribuuan n shrbesat e Pashkss Madhe n enorin e qytetit ttyre, n kishn e Apostull Pavlit dheShn Astit. At Irine Gega, prifti i

manastirit, drejtoi Liturgjin Hyj-nore dhe m pas, n nj takim tveant, iu uroi t rinjve mirse-

ardhjen dhe u tregoi shkurtimishthistorin e ktij manastiri shum tvjetr e t gjithnderuar.

Aparatur e reme Lazer

n KliniknOrthodhokse

UngjillzimiZyra e Katekizmit e cila ka detyr prha-

pjen e Ungjillit kudo ku krkohet, me bekimine Kryepiskopit Anastas dhe mbikqyrjen eEpiskopit t Apollonis, Hirsi Nikolls, q prej muajit mars 2014, mbas disa vitesh shk- putjeje, sht rikthyer dhe ka zgjeruar shrbe-sn e saj t msimdhnies n fshatin e largtTrepsenisht, n juglindje t qytetit t Elbasanit. N kt fshat, numrohen rreth 100 shtpidhe nevojat pr msim kishtar jan t duk-

shme, sidomos pr fmijt e vegjl t ciltnuk zotrojn as msimet m elementare rreth besimit orthodhoks. Fmijt e ktij fshati i pr-kasin moshs 7-13 vje dhe dshira e gatishm-ria pr t rritur njohurit e tyre rreth besimitsht e madhe.

Ndaj grupi i katekistve, nn drejtimin e prgjegjsit Miron ako, q shrbejn n k-t zon, punojn me rreth 40 fmij, sipas nj programi t caktuar paraprakisht.

Lutemi dhe urojm q kjo shrbes t ja- p frytet e dshiruara n Zotin, si dhe t shr- bej si nxitje pr ata q jan thirrur pr t pu-nuar n vreshtin e Perndis.

El isabeta Shqau

Katekizm met rinjt orthodhoks

n Trepsenisht

N foto:

kujtim

me t rinjt

orthodhoks

q morn

pjes

n

veprimtari.

Botim i ri - Vepra

ndrtuese


9/12

9MAJ 2014 NGJALLJA

resht me ritin bizantin n Italiishte dhe qndron si nj pik referimi i prditshm dhe si nj drit e madhe, q na ndrionrrugn ton si besimtar ortho-dhoks mrgimtar arbresh.

...Ne nuk kemi asnj interesmaterial ose territorial dhe fetar ktu n Shqipri, ku Kisha Or-thodhokse e bn shum mir e mender shenjtrimin e popullit. Nektu n Shqipri nuk kemi asnj prift arbresh dhe nuk jemi pro-nar t as nj pllmbe dheu, pr respektin e madh q kemi pr

Kishn tuaj Orthodhokse dhe pr Kishn ton arbreshe. Ne arb-resht, si mir na tregon historia, jetojm n Kalabri q n sheku-llin XV dhe kemi historin ton dhe vuajtjet tona pr t mbajtur t gjall, n mes italianve latin,identitetin ton si arbresh, meritin bizantin-grek dhe me spiri-tualitetin lindor....

N fund, pati nj bashkbisedimt ngroht dhe u shkmbyen dhu-ratat dhe botimet e ndryshme t tdyja Kishave.

N Javn e Ndritshme t Pa-shks, vendin ton e vizitoi nj pr-faqsi e Kishs bizantine t ar-breshve t Italis, Eparkia eUngros, q sot sht pjes e KishsKatolike. Ajo prbhej nga Episko-pi i saj, Imzot Donato Oliverio, ngaProtosingjeli, Protopresviteri PietroLanza, Prtopresviteri Antonio Be-lushi dhe at Sergio Straface. Atabn takime me komunitetet fetare,politikan dhe vizituan disa ngavendet simbolike pr kujtesn elargimit t tyre n shek. XV, si va-

rrin e Gjergj Kastriotit dhe kalane Krujs. Nj nga pasurit shpirt-rore q ata morn me vete dhe qka qen thelbsore pr ruajtjen eidentitetit ishte dhe besimi ortho-dhoks i t parve, t cilin me gjithndryshimet e detyruara q sollnshekujt dhe trualli i huaj, janprpjekur ta ruajn n ritet bizan-tine dhe traditat. Ndaj, vizita nKishn Orthodhokse Autoqefale tShqipris ishte mjaft e ndjer dheplot emocione.

Ata u pritn me ngrohtsi ngaKryepiskopi Anastas, n zyrn e tij,n selin e Sinodit t Shenjt. Fort-lumturia e Tij shoqrohej nga an-tart e Sinodit t Shenjt, Episkopii Krujs, Andoni, Episkopi i Aman-tias, Nathanaili dhe Episkopi iBylisit, Asti etj. Ndr t tjera, Krye-piskopi Anastas, do t thoshte:

sht gzim q jeni ktu sot me ne. Tradita jon ishtetradita q ju la edhe juve GjergjKastrioti . T tje ra dukuri dhengjarje ishin te mvonshme... N shek. XXI kushtet jan t ndry-shme dhe Perndia ka planet eTij pr secilin nga ne.

Arritjet tona n nj far m-nyre jan edhe tuajat, sepsezhvill imet dhe ngjar jet brendanj kishe i prkasin gjith Kishsn prgjithsi

Ju e dini gjendjen e k tu-shme. Para 22 vjetsh nuk kishte

mbetur pothuajse asgj nga Ki-sha e mparshme. Edhe ato pak

kisha q kishin mbetur ishinkthyer n depo, kinema, muzedhe pr qllime t tjera

Pastaj, Kryepiskopi Anastas bri pr miqt nj prmbledhje trrugs dhe prpjekjeve pr ringri-tjen e Kishs son, q nga viti 1991e deri m sot.

M pas, fjaln e mori ImzotDonato Oliverio, i cili theksoi ndr t tjera:

...sht kjo e para her q vijm n Shqipri dhe n shpir-tin ton ndiejm shum emo-cione, sepse kjo sht edhe to-ka dhe vendi ku etrit e etrvetan kan lindur dhe jan t varrosur.

Por, besa e tyre e madhe n Trinin e Trshenjt na dha fuqidhe na mbajti gjall gjat she-kujve n emigrim n Kalabri.

Erdhm deri ktu pr tju njo-hur personalisht dhe pr tjunderuar Ju, si Primat i KishsOrthodhokse Autoqefale t Shqi- pris, me t ciln ne kemi lidhje shpirtrore, rituale dhe historikeq n shekullin XV, megjithsengjarjet politike dhe fetare nakan larguar dhe na kan br si bij t panjohur e t vdekur ngahistoria dhe deri sot jemi t

ndar nga Liturgjia Hyjnore. Kjo Kish e Shenjt Autoqe-

fale Orthodhokse pr ne arb-

Vizit e prfaqsuesve t Eparkis s Ungros(Kalabri), n Kishn ton

...Ne nuk kemi asnj interes material ose territo-rial dhe fetar ktu n Shqipri, ku Kisha Orthodhoksee bn shum mir e me nder shenjtrimin e popullit. Ne ktu n Shqipri nuk kemi asnj prift arbreshdhe nuk jemi pronar t as nj pllmbe dheu, pr respektin e madh q kemi pr Kishn tuaj Ortho-

dhokse dhe pr Kishn ton arbreshe.


10/12

10 NGJALLJA MAJ 2014

Kalendarii Liturgjive Hyjnore,QERSHOR 2014

1 E DIEL E ETRVE SIN. I EK.Dsh.Justin filozofi. Justi etj. Ep. Pirro.

4 E Mrkur Marta, Maria motrat eLlazarit. Mitrofani i Kon/pojs. (J.Vladimiri)6 E Premte Mbyllja e Ngjitjes. Osh.Ilarioni i ri. Osh. Anuvi udibrs,Atali. (Vaj e ver ) 7 E Shpirtrave E Shpirtrave.Hierod. Theodhoti. Dshg. Zinaida,Valeria, Suzana.

8 E DIEL PENTIKOSTIA (Rrshajt).Transferimi i lips. t sh. Theodhorit.9 E Hn E Shpirtit t Shenjt. Kirilii Aleksandris. Dshg. Mariamna etj.11 E Mrkur Ap. Vartholomeu e Var-nava. Dsh. Mitrofani etj. n Kin.(H ahen tgji tha)

13 E Premte Dshg. Akilina n Liban.Ep. Antipatri.(H ahen tgji tha) 14 E Shtun Mbyllja e Pentikostis.Pr. Eliseu. Osh. Nifoni nga Lukova(Sarand).

15 E DIEL E GJITH SHENJTO-RVE. Pr. Amos. Ap. Stefanai. Osh.Jeronimi.16 E Hn Tihoni i Amathunds.Dsh. Neonila, Tigni etj.(Fillon Kr e- shma) (Vaj , vere peshk) 17 E Mart Dsh. Isavri, Feliksi, Ermiaetj. n Apolloni (Fier). Dsh. Ismaili etj.(Vaj , ver e peshk) 18 E Enjte Ap. Juda, fis i Krishtit.Osh. Paisi i Madh. Joani i Shangait.(Vaj , ver e peshk)

21 E shtun Hierod. Terenti i Iko-nis. Dsh. Juliani. Dsh. i ri Nikita.(Vaj , ver e peshk)

22 E DIEL 2 MATEUT. Eusebi iSamosats. Dsh. Albani n Brita-ni. (Vaj , ver e peshk) 23 E Hn Dshg. Agripina. Dsh.

Aristokliu, Dhimitriani, Athanasi.(Vaj , ver e peshk)

24 E Mart Lindja e Joan Pagzo-rit. Prind. Zaharia e Elisabeta.(Vaj,ver e peshk )

26 E Enjte Osh. Davidi n Selanik.Joani i Gotis. Osh. Anthioni.(Vaj, ver e peshk )

28 E Shtun Transf. i lips. t Anargj.Kir e Joan. Osh. Sergji e Gjermani.(Vaj,ver e peshk )

29 E DIEL APOSTUJT E SHENJTPETRO DHE PAVLI.

30 E Hn Mbledhja e 12 Apos-tujve. Ap. Figjeli nga t 70-t.

Ngji tja nQiell e Zotit Krisht - Analipsi (29 maj)

Ata pra, kur u mblodhn bashk me t, e pyesnin duke thn: Zot, vall, n kt koh do t rivendosshmbretrin e Izraelit? Edhe ai u tha atyre: Nuk sht pr ju t njihni koht a motet, q Ati i ka vn n pushtetin e vet. Por do t merrni fuqi, kur t vij Fryma e Shenjt mbi ju; edhe do t m jeni dshmitaredhe n Jerusalem, edhe n gjith Juden, edhe n Samari, edhe deri n fund t dheut.

Edhe si tha kto, ndrsa ata po shihnin u ngrit lart, dhe nj ree mori nga syt e tyre. Edhendrsaata ishin duke vshtruar n qiell, kur po shkonte ai, ja dy burra me rrob t bardh tek qndruan pran tyre, t cilt edheu than: O burra Galileas, pse rrinie vshtroni n qiell? Ky, Jisui qu mor prej jush lart n qiell, do tvij kshtu, si e pat at dukeshkuar n qiell (Vep. 1:6-12).

Zoti pra, pasi u foli atyre, ungjit n qiell edhe ndenji n t

djatht t Perndis (Mark.16:19).

Pastaj i nxori jasht deri nBetani; dhe ngriti duart e tij e i bekoi. Edhe duke i bekuar ata aiu nda prej tyre, edhe u ngjit nqiell. Edhe ata si iu faln atij, ukthyen n Jerusalem me gzimt madh. Edhe ishin gjithnj ntempull, duke himnuar e duke bekuar Perndin. Amin (Llk.

24:50-53).

Kisha jon Orthodhokse me faqen e sajzyrtare prpiqet t prcjell mesazhin dheinformacionin e saj edhe n internet.

Ajo i njeh vizitort e saj me:- besimin e krishter orthodhoks,- organizimin dhe veprimtarin e strukturaveinstitucionale,

- lajmet m t fundit,- arsimin, edukimin dhe shrbimin social ekulturor q ofron n shoqri,

- ndrtimin dhe restaurimin e kishave dhemanastireve,

- botimet kishtare etj.

Me www.orthodoxalbania.orgdo tgjeni ninternet K ishn Or thodhokse Autoqefale tShqipris

Shihemi, lexohemi e dgjohemi n moment dhe kudo n t gjith globin mewww.orthodoxalbania.org

Teksti ktu ndrthuret me fotografi, mesazh zanor,muzikor e filmik.

Kt informacion do ta gjeni n tri gjuh: shqip,anglisht e greqisht.


11/12

11MAJ 2014 NGJALLJA

M 14 prill grupi ekstremist isla-mik Boko Haram kreu nj krim ttmerrshm, duke rrmbyer 270 vajzat krishtera nga nj shkoll n Chi-boku, n veri t Nigeris. Ditt e fu-ndit ky grup shprndau nj video, nt ciln tregohen rreth 100 vajza trrmbyera nga ky grup muajin e ka-luar. Lideri i grupit tha se vajzat dot mbaheshin derisa t liroheshin tgjith militantt e burgosur t grupit

Nj gjykat sudaneze e ka d-nuar me vdekje nj grua shtatzn, pr shkak t heqjes dor nga besi-mi fetar islam, duke u martuar menj burr t krishter. Babai i sajishte mysliman dhe nna e krishte-r, por i ati i kishte braktisur q kur ishte e vogl. Ajo u rrit si e krishterdhe u martua me nj t krishter.Pas ksaj u b denoncimi pr brak-tisje t Islamit.

T kemi dhn tri dit afat pr t ndrruar mendje, por ti insistonse nuk do ti kthehesh Islamit. Tdnoj me varje, - ka thn njri nga

gjykatsit, raporton agjencia e laj-meve AFP.Ambasadat perndimore dhe

grupet e t drejtave t njeriut nSudan kan br thirrje t respek-tohet e drejta e gruas shtatzn pr t zgjedhur besimin e saj fetar. Pokshtu protest dhe revolt poshprehet dhe nga t gjitha ant e bots, por deri tani ato kan rnn vesh t shurdht.

Sudani, si dhe shum vende tAfriks dhe Azis, kan n fuqi d-

nimin me vdekje pr kdo q nd-rron besimin mysliman.

Nigeri

Vajzat e krishtera t rrmbyera nga terroristtkonvertohen me dhun n myslimane

dhe se ato ishin konvertuar n fenislame. N video shfaqen vajzat embuluara, q citojn Kuranin dheshprehje t fes islame. Ai deklarongjithashtu se do ti shes ato te bu-rra mysliman.

Ky rrmbim ka ngjallur indinjatt thell n t gjith botn, duke i de-tyruar shtetet e tyre t mobilizohen pr t ndihmuar n gjetjen e tyre.Vlen t theksohet fushata e shum

personaliteteve botrore, q kandal n media me thirrje e pankarta pr lirimin e ktyre vajzave.

Grupi terrorist Boko Haramka nisur nj fushat t dhunshmekundr qeveris nigeriane dhe tkrishterve q prej vitit 2009, dukekryer dhjetra sulme kamikaze, qshpesh kan pasur si objektiv ki-shat dhe fshatrat e qytetet e banua-ra nga t krishtert.

SUDAN

E krishteradnohet me varje

Drita e Shenjt e Ngjalljes ndizet n Jerusalem

Nj pjes

e vajzavet krishterat rrmbyeran Nigeri,t mbuluarame rrobaislamikedhe q krcnohense do t shiten si mall pr burrat

mysliman.

do vit pr Pashk, n Jerusalem, n Kishn e Varrit t Krishtit, prsritet mrekullia e ndezjes s drits s Ngjalljes,kur aty hyn Patriarku Orthodhoks.


12/12

12 NGJALLJA MAJ 2014

Ditn e diel, m 1 qershor 2014, do tkryhet n Tiran prurimi i Kishs s reKatedrale Ngjallja e Krishtit, nga Tr-shenjtria e Tij, Patriarku Ekumenik, Var-tholemeu I, me pjesmarrjen e Fortlumturivet Tyre, Patriarkut t Jerusalemit, Theofilit;t Serbis, Irineut; t Rumanis, Danielit; tKryepiskopit t Qipros, Krisostomit; tAthins, Jeronimit; t Varshavs, Savs, siedhe t bariut t Kishs son, Kryepiskopitt Tirans, Anastasit. Do t bashkmeshojnedhe Hirsit e Tyre Mitropolit, prfa-qsuesit e Kishave t Aleksandris, t

M 1 qershor prurohet, shenjtrohetKisha e Re Katedrale e Tirans Ngjallja e Krishtit

Antiokis, t Mosks, t Gjeorgjis, dhe tBullgaris.

Kompleksi i Kishs s Re KatedraleNgjallja e Krishtit n qendr t Tirans s bashku me Paraklisin e Lindjes s Krishtit,kambanoren dhe Qendrn Sinodike, shtsimboli i rindrtimit nga themelet t KishsOrthodhokse Autoqefale t Shqipris n tgjitha fushat, nga viti 1991 deri sot.

Pasditen e s diels, do t vijoj festivaliartistik i rinis n Qendrn Kulturore mo-derne, n ambientin posht Kishs Kate-drale.

N aktivitetet festive do t jen t pra-nishm Presidenti i Republiks, z. Bujar Nishani; Kryetari i Kuvendit, z. Ilir Meta;Kryeministri, z. Edi Rama dhe kryetari iOpozits, njkohsisht dhe Kryetar iBashkis s Tirans, z. Lulzim Basha, t ciltn mngjesin e s hns, m 2 qershor, dot presin zyrtarisht Primatt Orthodhoks.

Ngjarja e prurimit prbn nj bekim tveant jo vetm pr orthodhokst e Shqi- pris, por dhe pr gjith vendin. Pr mtepr, prbn nj dshmi shum t rndsi-shme t Orthodhoksis n mbar botn.

Prurohet ParaklisiLindja e Krishtit,pjes e Kompleksit

t Katedrales

Me rastin e pesdhjetvjetorit t ksajfillese hierapostolike, m 24 maj 2014, do tkryhet prurimi i Paraklisit Lindja e Krishtit,q ndodhet pran Katedrales s Madhe t Tira-ns Ngjallja e Krishtit. Do t vijoj n QendrnKulturore me tem Hierapostullimi Orthodhoks

n Afrik Lindore. Ky fillim lidhet direkt edhe

me Shqiprin. Kryepiskopi i yn, Anastasindodhej n Afrik, n fillimet e vitit 1991, kur Patriarkana Ekumenike e ftoi t shkonte n Shqi- pri si ekzark patriarkal. Prvoja n kushtet evshtira t shrbess s tij n Afrik, ndihmoin prballimin e vshtirsive t ndryshme gjat

prpjekjes hierapostolike n Shqipri.

Documents

Gazeta Ngjallja Maj 2014