1MARS 2010 NGJALLJA

GËZUAR PASHKËT!

Festa e Hyrjes triumfale të Krishtit në Jerusalem, E Diela eDafinave, është një nga dymbëdhjetë festat e mëdha të Kishës. Kishavazhdon të jetë e veshur me shkëlqimin ngjallësor, e mbushur me himneqë vazhdimisht përsërisin hosana, blatuar Krishtit si Mesia - Mbret, iCili vjen në emrin e Perëndisë Atë, për shpëtimin e botës.

Hiri i Shpirtit të Shenjtë na mblodhi sot; edhe të gjithë engremë kryqin dhe themi: I bekuar është ai që vjen në emrine Zotit, hosana në më të lartat!

(Vargu i Parë i Mbrëmësores)

U varrosëm me pagëzimin bashkë me Ty, o Krisht Perëndiaynë, u vlerësuam për jetën pa vdekje me Ngjalljen Tëndedhe të thërrasim me lavdi: Hosana në më të lartat, i bekuarështë ai që vjen në emrin e Zotit!

(Tropari i Dytë)

Në qiell si Mbret mbi fron, në dhenë si rob mbi pulisht, naje shfaqur, o Krisht Perëndi, prano lavdërimin e engjëjve dhekëngët e fëmijëve që këndojnë: I bekuar është ai që vjentë shpëtojë Adamin!

(Shkurtorja)

Kur populli mban në duar degë dafine dhe i këndon Zotit të Dielën eDafinave, ata janë gjykuar së bashku me turmën e Jerusalemit. Sepseishin të njëjtët zëra që i thirrën “Hosana” Krishtit dhe disa ditë mëvonë thirrën për Krishtin te Pilati “Kryqëzoje”. Kështu, në liturgjinëe Kishës jetët e njerëzve vazhdojnë të gjykohen kur ata e përshëndesinKrishtin me “degët e fitores” dhe hyjnë me Të në ditët e “pësimit tëvullnetshëm”.

E Diela e Dafinave, 28 Mars

Dhuromë tëshikoj fajet e

mia dhe të mose gjykoj tim

vëlla

Një jetëkushtuarmuzikëskishtare

dhe asaj klasike Fragmente nga homeliae shën Nikolla Kavasilas,

për Ungjillëzimin e sëTërëshenjtës, Nënës së

Perëndisë dheGjithmonëvirgjërës Mari

Birii Perëndisëbëhet bir

i Virgjëreshës

- Egjipt -Fanatikët

sulmojnë besimtarëte krishterë

- Pakistan -Digjet i gjallë

një i krishterë qënuk pranoi

të ndryshojëbesimin

Priftmurgu Grigornga Mali i Shenjtë(Pjesë e shkëputur

nga libriJeta në Krishtin)

Prof. Milto Vako(Artist i Merituar)

Departamenti i Dirigjimiti Akademisë së Arteve

Manastirii Shën Kozmait

po merrjetë të re

- Faqe 2 - - Faqe 4 - - Faqe 6 - - Faqe 7-8 - - Faqe 11 -

Monumentetë besimit

dhe të historisë

NGJALLJANr. 3 (206) Viti XVIII i botimit MARS 2010 Çmimi 20 lekë

2 NGJALLJA MARS 2010

Në ditët tona shpesh ankohemi në lidhje mepërpjekjen që duhet të bëjë njeriu në

Perëndinë. Besojmë se vetëm atëherë jemi metë vërtetë të krishterë, nëse kreshmojmë, nësebëjmë lutje, nëse japim lëmoshë dhe bëjmë vepratë ngjashme për hir të virtytit. Dhe, kur mendoj-më se sa mundime duhet të heqim për të punuarvepra virtyti dhe të jetojmë në Krishtin, kemifrikë dhe tërhiqemi. Por Krishti na tregoi njërrugë shumë të thjeshtë dhe të lehtë, për të qenëtë pëlqyer për Atë dhe që t’i shmangemi dënimitditën e Gjykimit. Ai na tha: “Mos gjykoni, që tëmos gjykoheni, sepse do të gjykoheni me kri-terin që gjykoni dhe do të mateni me masënqë matni”.

Në Jerontikon, libër i Etërve që përshkru-an veprimet dhe fjalët e shenjtëruara të asketë-ve të shenjtë, tregohet historia e mëposhtme:

Një vëlla e pyeti ava Josifin: “Çfarë tëbëj, o Atë? Nuk mundem as të vuaj për hirtë dashurisë së Krishtit dhe as të punoj dotpër të dhënë lëmoshë.” Edhe Jeronti iupërgjigj: “Nëse nuk mund të bësh dot këtogjëra, të paktën ruaje ndërgjegjen tënde tëpastër nga mendimet e paragjykimit kundërvëllezërve të tu dhe mos i ul ata. Në këtëmënyrë me siguri që ke për të shpëtuar”.

Fjalët e Krishtit që përmendëm dhe bisedamidis dy asketëve, japin shkak për të folur përnjë kancer të jetës shpirtërore: përgojimin dheparagjykimin. Është një çështje që ka të bëjëme të gjithë ne, sepse të gjithë mund të dënojmëfare lehtë vëllezërit tanë për veprimet e tyredhe e drejtësojmë veten për çka kemi bërë. Nëkëtë mënyrë humbasim Hirin e Perëndisë dhetorturohemi, ndërkohë që mund t’i shmangeshimparagjykimit dhe të jetojmë në Krishtin pa pasur

mundime të mëdha. Ato që do të themi janë tëbazuara në jetët e Etërve tanë të shenjtë dhenë këshillat e tyre të shenjta.

1. Përgojimi dhe paragjykimi

Le të shikojmë në fillim se çfarë është për-gojimi dhe paragjykimi. Shën Dorotheu na jeppërcaktimin: “Përgojimi është të përhapësh mefjalë mëkatet dhe gabimet e të afërmit, p.sh. filanika thënë gënjeshtra, apo u zemërua, ra në imo-ralitet etj. Duke folur në këtë mënyrë njeriu për-gojon të afërmin e tij, pra flet me pasion kundërdikujt, bisedon me pasion për mëkatin e tij. Pa-ragjykim është që njeriu të akuzojë vetë njeriun,duke thënë se ai është gënjeshtar, zemërak, imo-ral. Sepse në këtë mënyrë paragjykon vetë pre-dispozitën e shpirtit të tij dhe nxjerr përfundimepër të gjithë jetën e tij, duke thënë se tjetri ështëi tillë dhe e gjykon veten në këtë rast”.

Paragjykimi është më i rëndë se përgojimi,sepse “është tjetër gjë të flitet për një njeri e tëthuhet se u zemërua dhe tjetër gjë është takarakterizosh si zemërak e ta shikosh kështugjatë gjithë jetës së tij” (Shën Dorotheu).

Meqë përgojimi është stadi i parë i paragjyki-mit, në vazhdim do të tregojmë se çfarë ndryshi-mi ekziston midis përgojimit dhe paragjykimit,por edhe si duhet ta përballojmë këtë pasion.

Etërit e shenjtë mësojnë se paragjykimi ësh-të një mëkat i rëndë, tek i cili na shtyn i ligu.Shën Joani i Shkallës na thotë: “Demonët nanxisin me dhunë të mëkatojmë dhe nëse nukmëkatojmë, të gjykojmë ata që mëkatuan”. Porsiç thotë shenjtori, “përgojimi është pjellë e urrej-tjes, një shushunjë e majmur e fshehtë, që thithdhe zhduk gjakun e dashurisë. Është shtirje e

dashurisë dhe shkak i papastërtisë dhe i rëndesëssë zemrës”.

Shën Joan Gojarti shkruan se në përgjithësinjeriu “sukseset e të afërmit, madje edhe sikurato të jenë të mëdha dhe të shumta, mohont’i shikojë. Por kur i afërmi paraqet ndonjëmangësi, madje edhe të parëndësishme, emerr vesh menjëherë dhe e përhap”, gjykontë afërmin për këtë dhe e dënon. “Nuk ka më-kat më të keq dhe të lehtë sesa paragjykimi…Mëkatet e tjera kanë nevojë për kohë, shpen-zime, përkujdesje dhe bashkëpunëtorë,…por në rastin e paragjykimit nuk ndodh enjëjta gjë… Pra meqë e liga kryhet me leh-tësi… dhe ferri e ndëshkimi janë të frikshmee nuk fiton gjë njeriu me këtë,… le t’i shma-ngemi me kujdes të madh kësaj sëmundjeje,le të mbulojmë mëkatet e të tjerëve dhe tëmos i poshtërojmë publikisht fajtorët”.

Meqë “gjykimi është uzurpimi i paturpshëmi të drejtave të Perëndisë, kurse paragjykimihumbja e shpirtit, e atij që paragjykon”, du-het me çdo mënyrë të përpiqemi të çrrënjosimkëtë pasion nga brenda nesh. “Madje nëse shi-kon një njeri të mëkatojë edhe në çastin e vde-kjes së tij”, shkruan shën Joani i Shkallës,“as atëherë mos e paragjyko. Sepse vendimii Perëndisë është i panjohur për njerëzit.Disa arritën në mënyrë të dukshme në mëka-te të mëdha, por bënë fshehtazi të mira ako-ma më të mëdha. Kështu ata që kanë qejf tëgjykojnë të tjerët, u gabuan në këtë pikë”.

Dhuromë të shikoj fajet e mia dhe të mos e gjykoj tim vëlla

(vijon në numrin e ardhshëm)

Dy janë shërbesat kryesore për nder të Hyjlindëses: Paraklisi (i Vogël dhe i Madh) dhe Himni Akathist. Paraklisi shfaq të

Tërëshenjtën si nënë të dhembshur dhe ndërmjetuese të besimtarëvenë vuajtje tek Biri i saj. Himni Akathist himnon madhështinë dhelavdinë e Virgjëreshës Mari dhe u vendos të psalet nga i gjithë popullipas një mrekullie të saj, kur shpëtoi nga armiqtë paganë Konstandi-nopojën dhe gjithë Perandorinë Bizantine (v. 626). Atëherë krye-qytetasit, megjithëse ishin tej mase të lodhur, psalën Himnin dukeqëndruar më këmbë në shenjë mirënjohjeje (Akathistos = jo ulur).

Vlen të shtohet se Himni Akathist (ose Përshëndetjet), por pa kanunine tij, thuhet nëpër manastire çdo ditë gjatë Pasdarkës dhe shumë tëkrishterë e kanë zakon ta lexojnë një herë në ditë.

***Si mori vesh porosinë e perëndishme, engjëlli zbriti në banesëne Josifit dhe ia pruri Marisë menjëherë lajmin: Anoi me bashkë-zbritjen qiellin mbi dhé, kur hyri i pandryshuar në gjirin tënddhe atë kur e shoh me sy të mishëruar si rob çuditem dhe thërresme zë: Gëzohu, o Nuse e panusëruar.

HIMNI AKATHIST

Përlufteshës gjeneralePërlufteshës gjenerale këngët mundëse,/ si përhirim që eshpëtove prej tmerreve,/ qyteti yt po të përshkruan, o Virgjëreshë./Po sikurse ke fuqi të paluftuarshme/ prej çfarëdo rrezikushpëtomë,/ se po të thërres: Gëzohu, o Nuse e panusëruar.

Priftmurgu Grigor nga Mali i Shenjtë(Pjesë e shkëputur nga libri

Jeta në Krishtin)

3MARS 2010 NGJALLJA

Në datën 3 shkurt, në ambientete Hotel Tirana International,

u zhvillua tryeza e rrumbullakët metemë “Gruaja dhe Feja”. Takimiorganizohej nga Forumi Shqiptarpër Aleancën e Qytetërimeve(AFALC) dhe Fondacioni “AnnaLinch”. Morën pjesë përfaqësuestë komuniteteve fetare, si edhe për-faqësues të shoqërisë civile.

Në fjalën e hapjes drejtuesja ekësaj tryeze të rrumbullakët LauraXhaxhiu, falënderoi dhe përgëzoipërfaqësuesit e komuniteteve fetarepër gatishmërinë dhe mbështetjene dhënë për organizimin e këtij akti-viteti. Ajo bëri gjithashtu edhe njëparaqitje të hollësishme të qëllimittë organizimit të këtij takimi. Mëpas referuan mbi temën “Gruajadhe Feja”, përfaqësuesja e Komu-nitetit Mysliman Shqiptar Iris Maçi,

përfaqësuesja e Kishës Orthodho-kse Sonila Dedja, përfaqësuesja eKishës Katolike Estela Daljani, siedhe përfaqësuesja e shoqërisë ci-vile Valbona Duri. Në këto referateu bë një prezantim i rolit të gruas, iparë në këndvështrime të ndry-

shme fetare dhe civile, duke thek-suar në të njëjtën kohë edhe rë-ndësinë e kësaj pranie në shoqë-rinë e sotme shqiptare, por jo ve-tëm. Gjithashtu u paraqitën edhedisa nga sfidat me të cilat përballetgruaja besimtare në ditët e sotme,

mënyra se si i përballon kjo gruakëto sfida, si edhe vlerat që mbartjeta me Perëndinë dhe transmetimii këtyre vlerave në breza.

Pas referimeve u kalua në dis-kutime, pyetje dhe komente, ku tëftuar si studentë, pedagogë dhepërfaqësues të shoqërisë civile,ndanë mendimet dhe bënë kome-ntet e tyre mbi këtë temë. Si kon-kluzion i këtij takimi doli që nevo-jitet një përkrahje dhe një mbështe-tje më e madhe për gruan besimtarenë shoqërinë tonë, duke qenë se rolii saj është i pazëvendësueshëm.

Takimi u mbyll me një koktej përtë gjithë të ftuarit si edhe me njëekspozim me punime artistike medorë, të realizuara nga gra të komu-nitetit orthodhoks dhe mysliman.

Korresp. i Ngjalljes

G jatë vitit 2009 Zyra “Diakonia Agapes” e KishësOrthodhokse Autoqefale të Shqipërisë ka zba-

tuar në zonat rurale të rrethit të Gramshit dhe Li-brazhdit projektin “Jetë e shëndetshme për fëmijët”.Në kuadër të këtij projekti, Zyra “Diakonia Agapes”bashkëpunon me shkolla nëntëvjeçare, duke kontribu-uar në përmirësimin e standardeve të mësimdhëniesdhe kushteve në këto shkolla.

Për të realizuar këtë qëllim, gjatë muajve dhjetor2009 dhe janar 2010 Zyra Diakonia Agapes ka siguruarpër shkollën 9-vjeçare të Xhyrës në rrethin e Librazhdit

dhe shkollën 9-vjeçare të Tunjës në rrethin e Gramshitmateriale të ndryshme, të cilat kanë ndikuar ndjeshëmnë përmirësimin e infrastrukturës së dy shkollave tësipërpërmendura.

Pasi është bërë një vlerësim shumë i mirë inevojave në bashkëpunim me drejtorët e këtyreshkollave, është bërë plotësimi i tyre. Kështu janësiguruar tavolina dhe karrige për sallën e mësuesve,mjete mësimore, harta dhe globe, vazo dhe stola përpërmirësimin e ambienteve të shkollës, rafte si dhetituj librash për bibliotekat, kutitë e ndihmës së parë

që mungojnë në pothuajsetë gjitha shkollat, tabela vizi-ve me mesazhe të ndryshmepër rëndësinë që ka shënde-ti, mjedisi, higjiena etj.

Mësuesit shprehën mirë-njohje të madhe për ndihmëne dhënë, komuniteti i pri-ndërve dhe nxënësve gjitha-shtu. Ata argumentojnë sezonat rurale janë lënë nëharresë dhe se janë të paktëata që kontribuojnë dhe ndih-mojnë fëmijët dhe shkollat ekëtyre zonave.

D. A.

Në datën 13 shkurt 2010, njëgrup besimtarësh nga qyteti i

Beratit morën rrugën për në ShënVlash, manastirin e Durrësit ku çdovit besimtarë dhe besimtare të këtijqyteti kremtojnë ditën e shenjtit.Besimtarët nuk u zmbrapsën ngakoha e keqe; binte shi dhe ishteftohtë, por me kënaqësi bënë udhë-timin drejt manastirit.

Në kishën e Shën Vlashit, nde-zën qirinjtë, dëgjuan fjalët e Perë-ndisë, u lutën dhe më pas vazhduanrrugën për në kishën e Shën Pavlitdhe Shën Astit, në qytet dhe më pasedhe në kishën e Shën Gjergjit. Nëkëtë kishë takuan atë Spiron, i cilisapo kishte zhvilluar shërbesën. Aiu foli për historikun e kishës së ShënGjergjit. Gratë besimtare i treguanse kishin vizituar kishat pothuajsenë të gjithë Shqipërinë, se kishinqenë në Shkodër, Vlorë, Përmet,Fier, Durrës, për të njohur nga afërvendet tona të shenjta.

I. Z.

Tryezë e rrumbullakët “Gruaja dhe Feja”

Përmirësimi i infrastrukturës së shkollave në zonat ruraleBesimtarë nga Berativizitojnë Manastirin

e Shën Vlashitdhe kishat e Durrësit

Veprimtari sociale e Kishës

Çast nga veprimtaria me gratë e besimeve të ndryshme

4 NGJALLJA MARS 2010

Kam lindur më 30 mars të vitit1930, në qytetin e Pogradecit,

në lagjen më autoktone, që quhej“Toplecë” (me burimet e shumta).Rrjedh nga një familje fetare. Shtë-pia jonë ka qenë në një çati meshkrimtarin e njohur Mitrush Kuteli,si dhe pak më poshtë shtëpia e tëmadhit Lasgush Poradeci.

Po aty ndodhej edhe kisha e Mi-tropolia e vetme në qytetin tonë.Në Pogradec kishte edhe një ba-ndë, që drejtohej nga Luigj Filaj, sidhe një mandolinatë nga Nuri Çau-shi. I shkrova këto mbasi jam i bi-ndur se kanë luajtur një rol shumëtë madh në jetën dhe formimin timsi muzikant intelektual, si dhe fetar.

Në prag të festave fetare krahastë gjitha aktiviteteve kisha kishteedhe një kor, i cili kur bënte provapërgatitore dëgjohej deri në shtëpi-në tonë. Si mamaja, motra ime edheunë kishim prirje për të kënduar.Isha vetëm tetë apo nëntë vjeç dhenjë ditë mora kurajën dhe u futa nësallën ku do të zhvilloheshin provate mësimit të gjeneratave (vajtime-ve të Krishtit).

Ishin ditët e para të pranverësnë prag të Pashkëve të Mëdha. Istrukur aty mbrapa edhe unë kë-ndoja (nën zë). Mjeshtrit dhe profe-sorit që drejtonte korin i ra në syprania ime, por me sa duket ai men-doi se isha fëmija i ndonjërit që bën-te pjesë në kor dhe jo vetëm që s’mëhoqi vërejtje, por më buzëqeshi. Kur

provat mbaruan dhe unë po largo-hesha maestroja m’u drejtua me shu-më përzemërsi dhe më tha: O vogë-lush, hajde kur të duash në prova.

Kështu u njoha me theologun enjohur, muzikantin dhe dirigjentinDhimitër Beduli, dhe u bëra anëtarimë i vogël i korit që ai drejtonte.

Vitet kaluan njëri pas tjetrit dhenë moshën pesëmbëdhjetëvjeçarefillova mësimet në shkollën e kade-tëve (shkolla ushtarake “Skënder-bej”), por prirjet e mia muzikore, tëcilat u zbuluan në shkollë me korine kadetëve që unë drejtoja me suk-ses bënë që të ndërroj drejtim, dukepërfunduar mësimet në liceun arti-stik “Jordan Misja”. Një ditë përsëritakohem me mjeshtrin Beduli, i cilimbasi mësoi për qenien time nëlice, më propozoi të merrja pjesënë korin e Radio Tiranës, të cilin edrejtonte miku i tij Mihal Çiko. Ai

atëherë drejtonte korin e KishësOrthodhokse në Tiranë.

Në vitet 1953-1959 mbarovastudimet si dirigjent në ish-Bashki-min Sovjetik në Moskë, në konser-vatorin “Pjotër Iliç Çajkovski”. Nëfillim më emëruan si dirigjent i An-samblit Shtetëror të Këngëve dheValleve. Krahas kësaj pune jepjadhe mësim në konservator, sot Aka-demia e Arteve, si dhe në liceunartistik, ku formova edhe një korvajzash me shumë zë në atë kohë.

Në repertorin e programit të kë-tij kori krahas pjesëve që sugjerontekoha e regjimi pata kurajë të mësojaedhe disa pjesë kishtare, të cilatngjallën mjaft diskutime pasi thyen-te tabutë kufizuese të kohës.

Një periudhë dhune ndaj mejedhe familjes sime u ushtrua deri nëekstremin e privimit të lirisë pas fa-mëkeqit Plenium të Katërt, ku sis-

temi mbasi kishte mbyllur kishatmë akuzoi për pikëpamje liberale--fetare në art.

Në atë periudhë kam qenë medetyrën e drejtorit artistik dhe diri-gjent në ansambël dhe Teatrin eOperës. Ndërrimi i sistemit totalitarmë solli gradualisht në jetën artisti-ke. Në fillim si pedagog e shef kate-dre i Kanto-dirigjimit në Akademi-në e Arteve, por ajo më e rëndë-sishmja e jetës sime është takimi memësuesin tim të parë, theologunDhimitër Beduli, i cili mbasi e kishnjoftuar dhe marrë aprovimin e Hi-rësisë së Tij Kryepiskopit Anastas,më propozoi marrjen e drejtimit tëkorit të Kishës sonë në Tiranë, tëcilën e pranova me shumë dëshirë.

Te Dhimitër Beduli, me gjithë mo-shën e madhe, të bënte përshtypjeforca shpirtërore, mençuria, dashu-ria, si dhe korrektësia që ai demon-stronte në marrëdhënie me të gjithë.

Ai karakterizohej nga një dë-gjim absolut, që rrallë e kanë tëgjithë muzikantët, gjithashtu kishtenjë vokal të një baritoni lirik, i cilipsalte gjatë mëngjesores me njëmuzikalitet të rrallë dhe gjithmonëi palodhur.

Unë çuditesha me vete dhe tho-sha se është vetëm fuqia e Zotitqë ai beson dhe i jep forcë për tapërballuar me sukses këtë detyrëkaq të përkryer në atë moshë ma-dhore që ai kishte.

Si unë, ashtu edhe i gjithë kori ekujtojmë me respekt të madh ve-primtarinë e tij dhe nuk e harrojmëkujdesin dhe ndihmesën e veçantëqë ai tregonte për korin dhe pjesë-tarët e tij.

Sot, në moshën time madhore,e quaj veten fatlum që mbas ndë-rrimit të sistemit totalitar krahaspunës sime pedagogjike dhe artisti-ke jam vënë edhe në shërbim të li-teraturës muzikore orthodhokse.Jam i lumtur gjithashtu që marrpjesë me korin në Liturgjinë Hyjno-re duke dhënë sadopak kontributintim për ta bërë atë me shpirtërorepër besimtarët tanë.

Prof. Milto Vako(Artist i Merituar)

Departamenti i Dirigjimiti Akademisë së Arteve

- Si u njoha me theologun dhe muzikantin Dhimitër Beduli -

Një jetë kushtuar muzikës kishtare dhe asaj klasike

Kisha jonë Orthodhokse me faqen e saj zyrtare përpiqettë përcjellë mesazhin dhe informacionin e saj edhe nëinternet.

Ajo i njeh vizitorët e saj me:- besimin e krishterë orthodhoks,- organizimin dhe veprimtarinë e strukturave institucionale,- lajmet më të fundit,- arsimin, edukimin dhe shërbimin social e kulturor që ofron në shoqëri,- ndërtimin dhe restaurimin e kishave dhe manastireve,- botimet kishtare etj.

Teksti këtu ndërthuret me fotografi, mesazh zanor,muzikor e filmik.

Këtë informacion do ta gjeni në tri gjuhë: shqip,anglisht e greqisht.

Shihemi, lexohemi e dëgjohemi në momentdhe kudo në të gjithë globin me

www.orthodoxalbania.org

Me www.orthodoxalbania.org

do të gjeni në internet Kishën Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë

5MARS 2010 NGJALLJA

Nga data 19 deri më 22 shkurtnë Bruksel (Belgjikë) u zhvi-

llua konferenca me temë “Të jemidëshmitarë të Krishtit”. Kjo konfe-rencë u organizua nga Syndesmos,një organizatë rinore orthodhokseqë vepron në të gjithë botën. Nëkëtë konferencë morën pjesë rreth60 persona nga 20 vende të ndry-shme të botës si: Belgjika, Franca,Gjermania, Rusia, Finlanda, Hola-nda, Rumania, Bullgaria, Hungaria,Serbia, Maqedonia Shqipëria etj.

Organizimi i konferencës ishteshumë i mirë dhe praktik. Në këtëkonferencë u fol dhe u diskutua përmënyrat se si duhet të jemi dësh-mitarë të Krishtit në jetën tonë pri-vate dhe shoqërore, si në familje,punë dhe kudo që ndodhemi. Nëvazhdim u diskutua se si jetonin tëkrishterët e parë dhe se si jetojmëne sot. Se si ata u bënë dëshmitarëtë Krishtit dhe se si mund te jemine sot të tillë.

Gjithashtu u diskutua mbi gjërate përbashkëta dhe të veçanta midistë krishterëve në atë kohë dhe

neve sot. Problemet që ata hasëndhe ato që ne hasim në çdo aspekttë jetës sonë.

“Të jemi dëshmitarë të Krishtit”

Bruksel, Konferencë e Syndesmos

Përmet

Persona ende të paidentifikuarkanë grabitur në të gdhirë të

datës 6 mars dy kisha brenda qytetittë Përmetit. Ata kanë vjedhur pjesëtë ikonostasit dyshekullor në kishëne Shën e Premtes (Parashqevisë), sidhe një pjesë të portës të kishës sëShën Nikollës.

Hajdutët kanë grabitur pjesëdruri të gdhendura me një mjeshtëritë lartë nga ikonostasi i kishës sëShën Parashqevisë, që shtrihet bu-zë përroit që kufizon qytetin e Për-metit nga ana jugore e tij.

Keqbërësit kanë vjedhur po kë-shtu edhe pjesë druri të gdhendurtë portës kryesore të kishës sëShën Nikollës, që ndodhet në zonëne sipërme të qytetit të Përmetit.

Policia nisi hetimet, por endenuk ka zbuluar se kush është autori.Pak kohë më parë në Përmet u vo-dhën edhe pjesët e gdhendura tëikonostasit, kryevepër e kishës së

Vidhen dy kishat e vjetra orthodhokse të qytetit

Një 35-vjeçar nga Zhapokika eTepelenës është vënë në pra-

nga në qytetin e Korçës, nën akuzëne vjedhjes së gjashtë objekteve tëkultit. Sipas policisë lokale, BujarKalemi rezulton të jetë autor i vje-dhjeve të disa kishave në Korçë dhenë zonën e Kolonjës, ku është doku-mentuar se ka kryer vjedhje të pa-rave nga kasafortat me thyerje dheka shkatërruar në disa raste edheobjekte që ndodheshin në brendësitë këtyre kishave.

Por krahas vjedhjeve në jug-lindje të vendit, Kalemi rezulton tëjetë autor i dy vjedhjeve në kishat eGjirokastrës dhe në mënyrë të për-sëritur të vjedhjeve të kishës nëKostan të Delvinës.

Korresp. i “Ngjallja”

Kapet nëKorçë një grabitës

kishash

Kisha e Shën Nikollës, Përmet

Ajo transmeton për ju 24 orë program.

Do të dëgjoni gjithçka që ju duhet: programe shpirtërore, sociale dhe kulturore.

Muzikë e zgjedhur kishtare, popullore dhe klasike, nga vendi dhe bota.

Ndiqni shërbesat kishtare në Radio “Ngjallja”!

rësitë që hasim ne në jetën tonë tëpërditshme për të qenë dëshmitarëtë denjë të Krishtit.

Gjithashtu një pjesë shumë erëndësishme ishte dhe prezantimi içdo vendi me këngë, valle, ushqime,psalme në gjuhën e tyre përkatëse.

Kisha jonë u prezantua me disabotime të saj në anglisht si: Resur-rection of the Orthodox Church ofAlbania; 2000 years church artand culture in Albania; Restora-tions of the Orthodox ChurchMonuments in Albania”. Dhe medisa punime të ndryshme (si kryqe,komboskinë dhe punime të tjera mekarakter kishtar) që u bënë dhuratëpër çdo pjesëmarrës në këtëkonferencë.

Spiro Topanxha

U ndanë eksperienca të ndry-shme dhe këndvështrime të ndry-shme për problemet dhe vështi-

Një kujtim me pjesëmarrësit në konferencë.

Leusës, gjë që të bën të mendoshpër një trafik të organizuar, që sy-non vlerat më të mira të objekteveorthodhokse të kultit.

Gjatë 17 viteve të fundit në Mi-

tropolinë e Gjirokastrës janë vje-dhur e përdhosur dhjetëra objekteorthodhokse dhe fuqia zbuluese epolicisë ka qenë pothuaj inekzis-tente.

6 NGJALLJA MARS 2010

Manastiri i Shën Kozmait po merr jetë të re

Manastiri i Shën Kozmait,Kolkondas, është një nga

manastiret më me vlerë në vend,si nga ana shpirtërore, ashtu dhenga ajo monumentale. Ai na sjellgjithmonë kujtimet e historisë sëtij, mënyrën se si u formua, se siu zgjerua dhe më pas na tregonpër rënien e tij në kohën e territkomunist. Manastiri na paraqettashmë faza të ndryshme tëzhvillimit të tij, duke u nisur qënga kisha e së Tërëshenjtës ederi në rindërtimin e konakëve,që e ktheu në një manastir tëmirëfilltë.

Manastiri u zhvillua shumëshpejt pas vrasjes së shën Koz-mait, kur për nder të tij u ndërtuakisha e shenjtit, që është tashmëkisha kryesore e manastirit, dhemë pas u ngritën konakët, ndërsakrahu verior i hajatit të kishësekzistuese të shën Marisë ukthye në një paraklis ku prehe-shin dhe nderoheshin lipsanet eshenjtit.

Me kalimin e viteve dhe nëmomentin që manastiri nuk funk-siononte më si i tillë, ndodhën ndry-shime natyrore të terrenit përrethdhe lëvizje nga shtrati origjinal ilumit, gjë që solli përmbytjen e tijdhe mbushjen me material deri nënjë lartësi, mund të themi, sagjysma e lartësisë se kishës. Kjosolli rënien e një pjese të konsideru-eshme të kishës së Shën Marisëdhe kthimin në gjendje jofunksio-nale të të gjitha mjediseve të tjera.Duke qenë të pafuqishëm për tëndryshuar dhe për të kthyer mana-stirin në gjendjen e mëparshme, aifilloi të funksionojë vetëm me pje-sët e mbetura mbi tokë. U deshringritja dhe funksionimi i kishësdhe ardhja e Kryepiskopit Anastasnë krye të saj, që bëri të mundurrikthimin e tij në gjendjen funksio-nale dhe në një vend shpirtërorpelegrinazhi.

Që në vitet e para, me kontribu-tin e rinisë orthodhokse, e cila ngritikampingje të vazhdueshme në këtë

vend, filluan të zbuloheshin të gjithaobjektet një e nga një. Pjesërisht,punimet e zbulimit të manastirit ukryen dhe nga kompani të kontrak-tuara nga Kisha. Tashmë çdo gjëkishte dalë në dritë ashtu siç ishtemë përpara, po e degraduar ngapresioni i ujërave dhe baltës. Ishintë domosdoshme ndërhyrje shumëtë thella restauruese. Fillimisht u bëdrenazhimi i të gjithë ambientit,duke parë qe ujërat e lumit në afër-si dhe ato tokësore filtronin shumëlehtë në truallin e manastirit. Mëpas filloi ndërhyrja kryesore nëkishën e Shën Kozmait. Atje u bënjë restaurim i plotë, duke e kthyerkishën në një ambient plotësishtfunksional, ku tashmë kryhenshërbesat dhe sidomos ajo tregonanën e saj funksionale në ditën efestës së shenjtit, kur vijnë memijëra besimtarë.

Faza e dytë e ndërhyrjeve udrejtua në restaurimin e pjesës sëmbetur të kishës së Shën Marisëbashkë me paraklisin e kishës së

Shën Kozmait. Fatmirësisht sot,bashkë me restaurimin e kishësdhe të paraklisit kemi restauruardhe të gjithë afreskun e zbuluar,i cili tashmë na shfaqet në njëgjendje shumë të mirë dherezistente.

Por mbetej edhe diçka tjetër,që në thelb ishte shumë e rë-ndësishme, ishte rivitalizimi i ko-nakëve të manastirit, gjë që dotë plotësonte më së miri funk-sionin e tij.

Kryepiskopi Anastas ndoqinga afër realizimin e projektitdhe dha fondin për fillimin epunimeve. Falë këtij kujdesitashmë janë ngritur të gjithëkonakët e manastirit sipas rrë-nojave, gjurmëve dhe formës sëtij të vjetër. Për të rikrijuar këtakonakë u konsoliduan harqet,qemeret dhe muret e katit për-dhes, të cilat u gjetën pas zbuli-mit nga balta, si dhe u shfrytë-zua materiali fotografik dheskicat e kohës për të rikrijuarkatin e parë të tyre. Tashmë atona vijnë në mënyrë shumëfunksionale dhe kanë qeli përmurgjit, zyra të ndryshme, sallëne madhe shumëfunksionale,mjedise të tjera si kuzhina, men-sa dhe në katet e poshtme janëparashikuar ambiente pritjeje,magazina të ndryshme, si dhemjedisi për prezantimin e aktivi-teteve artizanale dhe produk-teve të kishës, të cilat mund t’iofrohen çdo vizitori që vjen nëmanastir.

Tashmë manastiri ka marrënjë pamje të plotë, është ri-ngjallur dhe rijetëzuar me njëshkëlqim të ri dhe gati për të plo-tësuar të gjitha funksionet emundshme të aktiviteteve në tëardhmen.

Ark. Rest.

Joan Stratobërdha

Konakët e rindërtuartë manastirit të Shën

Kozmait në Kolkondas

Monumente të besimit dhe të historisë

7MARS 2010 NGJALLJA

Kur engjëlli e lajmëroi Shën Marinë sedo të bëhej nënë, ajo, e habitur, e pyeti:

“Si do të ndodhë kjo pasi unë nuk njohburrë?” (Lluk. 1.34). E Tërëshenjta e bërikëtë pyetje jo se nuk besonte në fjalët eengjëllit, por sepse, ashtu siç ishte e zgjuardhe kishte urtësinë e Perëndisë, kërkonte tëmësonte mënyrën e veprimit, - shkruan shënTheofilakti, sepse një mrekulli e tillë nukndodhi në të kaluarën dhe as që bëhej fjalëtë ndodhte në të ardhmen. Për këtë arsye,nuk e ndëshkon engjëlli, ashtu si ndëshkoiZaharinë me marrjen e zërit. Ai [Zaharia]kishte parasysh shumë shembuj të ngjashëmqë ndodhën në të kaluarën, d.m.th. grashterpa që lindën, siç ishte Sara, Rebeka,Rakela, Ana etj., por nuk besoi dhe, për këtëarsye, u ndëshkua. Por Virgjëresha nukkishte asnjë shembull gruaje tjetër që tëkishte mbetur me barrë pa burrë. ShënSofroni i Jerusalemit, shpjegon: “nuk janëfjalë mosbesimi këto që shprehu, por kërkoiqë të sigurohej; më thuaj mënyrën e ngjizjesdhe shkakun e lindjes; më shpjego dheatëherë do të shohësh që do t’u besoj fjalëvetë tua dhe do t’i bindem lajmit tënd…”. Shprehhabinë time jo vetëm se deri tani nuk njohaburrë, por sepse nuk bëhet fjalë të njohburrë as edhe në të ardhmen, mbasi jam e

Sot është nisja emirëpëlqimit të Perëndisëedhe shfaqja e misterit të

qëmotshëmBiri i Perëndisë bëhet bir

i Virgjëreshës dheGabrieli ungjillëzon këtë

mister.Prandaj le t’i themi

Hyjlindëses:“Gëzohu, o hirplote, Zoti

është me ty”.

Përlëshorja e Ungjillëzimittë Hyjlindëses Ting. II

përkushtuar te Perëndia”. Dhe shën Grigorii Nisës, shpreh: “Josifi është i fejuari im, nukështë burri im”. Si do të bëhet ngjizje paburrë? Tek unë ndryshuan ligjet e natyrës?Shpjegomë fuqinë e lajmit të mirë”. ShënJoan Gojarti thotë: “Mos kërko shpjegimnga ana logjike dhe mos kërko ligj natyre,kur kjo që do të bëhet është mbi natyrën…Prandaj do të bëhet mrekullia, pikërisht se-pse nuk njeh burrë. Nëse do të njihje burrë,nuk do të ishe e denjë për këtë shërbim jose martesa nuk është e mirë, por sepse ‘vir-gjëria është më e mirë’”.

Shën Agustini, duke studiuar misterin emadh të mishërimit, thotë që u bënë trebashkime në këtë mister:

1) U bashkua Perëndia dhe njeriu. Biri iPerëndisë u bashkua me trupin dhe shpirtinnjerëzor në një person ose substancë, papërzierje dhe pa ndryshim të esencave.

2) U bashkua Nëna dhe Virgjëresha.Është një bashkim që ia vlen ta admirosh,sepse nuk u dëgjua kurrë që një virgjëreshëtë jetë nënë dhe anasjelltas, nëna, që lind,të mbetet virgjëreshë.

3) U bashkua besimi dhe zemra e njeriut,sepse me besimin zemra e tij njoftohet për mre-kullitë dhe me të [besimin] i pranon si të vërte-

Çfarë thonë Etërit e shenjtë mbi Ungjillëzimin e Hyjlindëses

Nëse do t’i duhej njeriut të gëzohej, të kër-cente dhe të këndonte nga gëzimi, nëse

ka pasur ndonjë çast për të kremtuar memadhështi dhe me shkëlqim, edhe nëse për këtëduhet lartësia e mendimit, bukuria e fjalimit dhevrulli i fjalëve, nuk njoh tjetër veç ditës kur njëengjëll zbriti nga qielli dhe për të lajmëruar çdotë mirë mbi tokë.

Tani qielli feston, tani shndrit toka, tani krijesae tërë gëzohet, edhe ai që mban qiejt në dorëne tij nuk mungon në këtë festë - sepse kjo që pondodh sot është një panair, një e kremte univer-sale. Të gjitha bashkohen në një ikonë unike,në të njëjtin gëzim, në këtë lumturi që buronnga të gjithë: dhe për Krijuesin, dhe për të gjithakrijesat, dhe për vetë nënën e Krijuesit, që në-përmjet saj mori natyrën tonë, të mbledhjevedhe festave tona. […]

Fragmente nga homelia e shën Nikolla Kavasilas,për Ungjillëzimin e së Tërëshenjtës, Nënës së Perëndisë

dhe Gjithmonëvirgjërës Mari

Biri i Perëndisë bëhet bir i Virgjëreshës

(vijon në faqen 8)

ta ato, sepse i tejkalon të gjitha ligjet e natyrës.

Gjithashtu, Virgjëresha thotë: unë shpa-guaj dhe shlyej atë borxh që kishte Eva ndajburrit të saj, sepse u bë nga brinja e Adamit,ndërsa unë, bija e saj, i dhashë trup Adamittë ri, Krishtit. Josifi i Vrienës në një fjalim tëtij e zgjeron këtë ide, duke thënë: “Ashtu siatëherë Perëndia e krijoi nga brinja e burritnjeriun e përsosur, Evën, kështu dhe taninga gruaja mori trup dhe krijoi trupinnjerëzor të Krishtit. Ashtu si Adami me poro-sinë e Perëndisë pa grua bëri grua, kështudhe Maria me miratimin e Perëndisë lindimashkull. Dhe ashtu si atëherë nga mishidhe kockat e tij i Parëgatuari krijoi pa farëtrupin e Stërgjyshes, kështu dhe tani Bija esaj, shlyen këtë borxh nga gjakrat e tërë-shenjta të saj me trupin pa farë që i dhaAdamit të ri për rikrijimin e Stërgjyshit... Evae mashtruar u bë shkak vdekjeje, ndërsaMaria e ungjillëzuar lindi Fjalën me trupnjerëzor, që u bë shkak i jetës së përjetshmepër të gjithë njerëzit. Fjala e Evës tregoidrurin e njohjes me të cilin dëboi Adaminnga Parajsa. Fjala, që u bë njeri prej Virgjë-reshës, tregoi Kryqin, që është druri i jetësdhe me të cilin Adami dhe pasardhësit e tijhyjnë përsëri në Parajsë.

Përktheu: Rozeta Baba

8 NGJALLJA MARS 2010

Virgjëresha ofrohet vetë dhebëhet punëtore në atë që e tërhoqimjeshtrin drejt tokës dhe lëvizidorën e tij krijuese. Ishte jeta e saje pastër, mohimi i çdo mëkati, ush-trimi në virtyt, shpirti i saj më i qash-tër se drita, trupi i saj i tëri shpirtë-ror, më i shkëlqyeshëm se dielli, mëi pastër se qielli, më i shenjtë sefroni i Keruvimeve; një shpirt i dë-lirë që nuk i druhej asnjë lartësie,që tejkalon madje edhe krahët eengjëjve; një dëshirë e Perëndisëpër të shkatërruar çdo egërsi tëshpirtit; një miqësi e ngushtë mePerëndinë, duke përjashtuar çdomendim të krijuar. Pasi e stolisishpirtin dhe trupin e saj me kaq shu-më bukuri, ajo tërhoqi shikimin ePerëndisë dhe zbuloi përmes buku-risë së saj bukurinë e natyrës sonëtë përbashkët; ajo tërhoqi të papre-kurin, dhe atë që njeriu e kishteerrësuar për shkak të mëkatit u bëBiri i Virgjëreshës. […]

Kur erdhi çasti i shfaqjes së en-gjëllit për të lajmëruar, ajo besoi dhepranoi të ndodhte kjo gjë. Kjo ështëe nevojshme në çdo rast për shpëti-min tonë. Në fakt, nëse ajo nuk dotë ishte e aftë për këtë, e Tërëlu-

mura nuk do ta kishte parë mirëda-shjen e Perëndisë për njeriun, se-pse ai do të kishte dëshiruar të zbris-te tek dikush që mund ta pranontee ta priste, dikush që do të ishte i aftët’i shërbente ekonomisë së shpëti-mit - dhe vullneti i Perëndisë mbi nenuk do të bëhej vepër nëse Virgjëre-sha nuk do të kishte besuar dhe pra-nuar. Dhe prova ishte kjo, që Gabri-eli u gëzua dhe duke iu drejtuar asajdhe duke e quajtur Hirplote, i shpje-gon tërë misterin (Lluk. 1.26-33).

Por Perëndia nuk zbriti pa kër-kuar Virgjëresha më parë se si do tëndodhte kjo lindje. Kjo vepër u rea-lizua pasi Virgjëresha u bind dhe pra-noi këtë kërkesë: Perëndia u bënjeri dhe Virgjëresha u bë nëna eKrijuesit.

Nëse e Tërëkulluara nuk do tëkishte zbatuar para Perëndisë gjith-çka që duhet, nuk do të ishte treguaraq e shenjtë si njeri pa harruar as-gjë nga çfarë duhet, si do të ishte epërshtatshme për Perëndinë. Edhenëse u denjësua të quhet Nëna ePerëndisë, nëse digjej nga dashuriae zjarrtë për Të, akoma më shumë,Perëndia duhet ta shpërblente këtëdhe të bëhej Biri i saj. Ai që u jepprincave të këqij sipas zemrës së

tyre, si të mos e merrte si nënë atëqë u dëftua në çdo gjë sipas dëshirëssë tij? Në këtë mënyrë kjo dhuratëu përshtat në gjithçka për të Tërë-shenjtën. Prandaj për t’i shpallurqartë se ajo do të lindte Perëndinë,Gabrieli i tha: Edhe do të mbretë-rojë në shtëpinë e Jakovit në jetë tëjetëve, dhe mbretëria e tij nuk dotë ketë mbarim” (Lluk. 1.33). Ajoe pranoi këtë lajm me gëzim, sikurkjo që po mësonte të mos ishte ehuaj dhe e pazakontë për të. Mezë të ngazëlluar, shpirti i saj i patur-bulluar dhe i qetë nga mendimet, upërgjigj: Ja shërbëtorja e Zotit, ubëftë mbi mua sipas fjalës sate”(Lluk. 1.38).

Këto ishin fjalët e saj, dhe veprau krye: Edhe Fjala u bë mish, dheqëndroi ndër ne (Joan 1.14). Kuri dha përgjigjen e saj Perëndisë, ajomori Frymën e Shenjtë, mjeshtrine këtij mishi të bashkësubstanc-shëm me Perëndinë. Zëri i saj ishtei fuqishëm, siç thotë Davidi (Ps.67.34), dhe Fjala e Perëndisë u for-mua nga fjala e një nëne, Krijuesinga zëri i një krijese. Sikundër Perë-ndia tha: Le të bëhet drita! Dhemenjëherë drita u bë (Gjen. 1.3),ashtu edhe drita e vërtetë u ngrit

në zërin e Virgjëreshës, u bashkuame mishin dhe u lind ai që ndriçonçdo njeri që vjen në botë (Joan 1.9).

O Zë i shenjtë! Sa madhështorefjalët e tua të fuqishme! E lumur je,o gojë, që e mblodhe tërë universinnga mërgimi! O thesar i kësaj zem-re që na buroi me pak fjalë mbu-shullinë e të mirave të saj! Këto fja-lë e shndërruan tokën në qiell dheboshatisën ferrin nga të prangosu-rit, ato e bënë qiellin banesë të njerëz-ve, engjëjt shoqëruesit e tyre, dhe të-rë gjininë e engjëjve dhe atë të to-kës e bashkuan në një kor të vetëm.

Çfarë fjalë të hyjshme mund tëtë drejtojmë? Oh, çfarë mund të tëthemi ty, që askush nga njerëzit nukështë i denjë? Ti kapërcen gjithçkaqë e tejkalon botën. Nëse do të du-het të të themi ndonjë fjalë, kjoështë punë e engjëjve, vepër e me-ndjes keruvike, vepër e gjuhëve tëzjarrta. Për të folur denjësisht përfuqinë tënde, duke përkujtuar ngabekimi atë që është prej teje, duketë përhimnuar si shpëtimin tonë, aqsa mundet për ne, do të donim tëmerrnim hua zërin e engjëjve, dhedo ta përfundonim fjalën tonë duketë nderuar me fjalët përshëndetësetë kryeengjëllit Gabriel: Gëzohu, oHirplote, Zoti është me ty!

Përktheu Eleni Pani

Biri i Perëndisë bëhet bir i Virgjëreshës(vijon ng faqja 7)

Shalësi në Kolonjë, vendbanim ihershëm pranë maleve të Gra-

mozit, mes Leskovikut dhe Erse-kës, njihet për traditat atdhetare ekulturore, por edhe si truall ku kanëlulëzuar gjatë shekullit të IX-të ob-jekte kulti. Sipas shënimeve të zë-vendësmitropolitit të Kolonjës, atëNaun Lilos nga Rehova, janë ndër-tuar dhe rikonstruktuar disa prejkishave të fshatit tonë në vite:

Shën Mitri 1810, Shën Kolli1839, Shën Maria 1787, Shën ePremtja 1790, Shën Vasili 1840,Shën Ilia 1792, Shën Kristofori1820, Shën Gjergji 1760.

Kisha e Shën Kollit dhe ajo eShën Mëhillit kanë të shënuar nëpllakën e mermertë, në portën ehyrjes datën e rikonstruksionit që itakojnë viteve 1859 dhe 1810. Pra,janë rikonstruksionet e tyre të funditqë i rezistuan kohës, edhe pse du-

Traditë shekullore e krishterë-orthodhokse që kërkon rigjallërim

het të të ndihmojnë për të shpënëmë tej rikonstruksionin tërësor tëShën Kollit në Shalës, që të kthehetnë një objekt kulti që do të tërheqëadhurimin e atyre që do të kalojnëte kilometri i 67-të i rrugës kombë-tare Korçë-Gjirokastër. Në atë rru-gë që aktualisht mban emrin e pa-

triotit Pandeli Jano Evangjeli (Sha-lësi ) ku ka kaluar dhe meshuar nëShalës Atë Fan Noli në vitin 1921.

Duke ringritur Shën Kollin dotë rigjallërojmë edukatën e kri-shterë aq të pasur dhe tradicionalenë ato troje. Shalësi është vendba-nim qyteze që përveç kishave ka

funksionuar artizanati, shërbimet sibiznesi i vreshtarisë. Para 1912 nëShalës ka pasur shkolla të gjuhësgreke. Më pas ka pasur shkolla tëgjuhës frënge dhe pastaj italiane.Në vitin 1917 u hap shkolla e gjuhësshqipe me mësues Josif Filo ku më-sohej dhe gjuha angleze.

Ikonostaset e kishave të ShënKollit dhe Shën Mëhillit ishin uni-kale në Ballkan nga cilësia, bukuriadhe tërësia e paraqitjes së tyre. Atodatojnë viteve 1650 (Shën Mëhi-lli) dhe 1839 (Shën Kolli). Shpre-sojmë që shumë punime si “DarkaMistike” e famshme në shkallëvendi dhe të tjera vepra të rikthe-hen aty ku kanë qenë dhe ShënKolli të jetë një nga objektet e kultittë dalluara në Kolonjë dhe në qar-kun e Korçës.

Jani Papandile

Një nga kishat e Shalësit

9MARS 2010 NGJALLJA

Në jetën e njeriut ndodh që persona të ve- çantë të lënë një mbresë të përhershme

dhe të ndikojnë në një shndërrim pozitiv tëkualitetit të jetës. Kështu më ndodhi edhe mua,mbas njohjes me theologun, misionarin, historia-nin dhe arkeologun Theofan Popa. Ishin vitet60-të, propaganda ateiste po arrinte gradualishtmajat e saj. Në këtë kohë punoja si shofer ikino-filmit, çoja me një makinë tip xhip dhezhvilloja filma dhe dokumentarë nëpër fshatrate rrethit të Korçës. Ndërkohë më ngarkojnë sidetyrë nga sektori i kulturës të Komitetit Ekze-kutiv të rrethit, të shoqëroja me makinën timenjë studiues në punën e tij për të mbledhur ikonatdhe objektet kishtare nëpër kishat e zonës sonë.Takimit me këtë specialist, i cili ishte Theofani,i kishte paraprirë një njohje në rrethana të çu-ditshme, kur një ditë kur unë shkoja për në Vos-kopojë me punën e filmit e takoj si pasagjer, emarr në makinë dhe si u njohëm, ai më tregoiarsyen, se po shkonte në Voskopojë për të studiuarafresket e kishave. I jap besim dhe i them seedhe unë jam besimtar, bile agjiorit, meqenëseqë i vogël kisha ndenjur së bashku me babanëpër punë nëpër manastiret e Malit të Shenjtë.Ai më përqafon dhe qysh atëherë na lidhi njëmiqësi e madhe bazuar në besimin orthodhoks.Mund të flas me ditë të tëra për përkushtimindhe devocionin e tij në punën për mbledhjen ekëtyre materialeve të shenjta, që siç thoshteedhe vetë ai përbënin memorjen historike të njëpopulli me vlera të rralla dhe unikale. Falë kësajpune u mblodhën dhe u shpëtuan me mijëraikona dhe objekte kishtare me vlera të mëdhanga mania e shkatërrimit dhe e dhunës së verbërateiste. Duket se ekonomia e Zotit veproi nëpër-mjet këtij misionari të kohërave të vështira, nëmënyrë që populli i tij këtu të mos mbetej pahistori dhe vlera. Paralelisht me këtë punë ecila vazhdoi gjatë, Theofani gjatë vizitave të tijnë Korçë, deri në fund të jetës së tij, nuk harron-te kurrë të frekuentonte apo të korrespondonteme rrethin e të krishterëve që i mbijetoi dhunësateiste në këtë qytet. Ai gjithmonë i forcontenëpërmjet fjalës dhe i ngushëllonte siç dinte tëbënte ai nëpërmjet pasazheve të Shkrimit tëShenjtë dhe punëve të Apostujve. Motrat Cico,Olimbi Mulla, Elisaberta Dhimitri, Pavlina Priftidhe dhjetëra gra të tjera deri në fund e quaninvëlla të dashur më Krishtin.

Një ditë, i shtyrë edhe nga gojëdhënat qëflasin për vizitën e Apostull Pavlit në zonën tonë,e pyes se ç’dinte të më thoshte në lidhje me këtë.Nuk m’u përgjigj menjëherë, në takimin tjetër,kur ai erdhi në Korçë mbas dy javësh, pasi ishtekonsultuar me disa shokë historianë dhe arke-ologë në Institutin e Monumenteve të Kulturës,më thotë se ekzistenca e shumë kishave paleo-

kristiane në zonën përreth, flet për një krishterimapostolik në këtë zonë. Kështu filluam që atë-herë të vizitonim, duke zbuluar disa faltore shu-më të hershme. Sipas tij, mund të hamendë-sohej se sipas Shkrimit të Shenjtë, Apostull Pavlinga Apolonia zbriti në Selanik, dhe ndoshta kakaluar nga Apolonia edhe në zonën e Korçës.Mbas kësaj bisede, Theofani u interesua përdisa kisha paleokristiane, për të cilat kishte njëlloj informacioni për ekzistencën e tyre, por qënuk u dihej vendndodhja e saktë. Kështu shkuamnë Moglicë, ku jashtë fshatit gjetëm një kishëmbas shumë orë kërkimesh. Hyrja e kishës ishtee hapur në shkëmb, ajo ishte në formë kubejedhe ngrihej deri në dy metra, pastaj kubeja ulej,nuk kishte mure të drejta, vetëm nga lindja kishtealtarin. Kisha ka pasur shumë mbishkrime.Ndërkohë mbas kësaj, unë shkova në Voskop,ku mësoj për gjetjen e një mozaiku të vjetër mezbukurime florale. Lajmëroj Theofanin dhe aimë thotë të shkoj për ta parë në vend. Atje moranjë kryq dhe disa kolona, të cilat i dorëzova nëdepon e Muzeut Mesjetar, te kisha e Mitropo-lisë së Korçës. Do të ishte më pas arkeologu italentuar, i ndjeri Petrika Damo, i cili do të merrejkëtu me zbulimin e kalasë së Zagradishtës,mendimet e të cilit për këtë vendbanim të her-shëm me kisha paleokristiane do t’i përfshintenë disertacionin e tij, por që fatkeqësisht vdekjanuk e la që të thellohej mbi këtë punë. Këtongulime të vjetra me kisha paleokristiane, sikalaja e Kuçit, përballë, apo kalaja e Zvezdësafër tyre, kanë qenë qendra të mëdha banimidhe ndoshta Apostulli ka ardhur dhe ka predi-

kuar, për të kaluar më pas në Ohër, në Prespë,Selanik dhe Ptolemaidhë. Ndoshta është njëdetyrë e arkeologjisë por edhe e historianëvetë krishterimit, që t’i studiojnë si duhet këtombetje të kohërave, ku fshihet historia, sidomosnë këtë zonë që referova këtu.

Tashmë po afroj të nëntëdhjetat, por dikushpatjetër që duhet të merret me këto lloj hulum-timesh, pse jo edhe me shpjegime dhe inter-pretime të këtyre objekteve dhe fakteve histori-ke, të historisë së Krishterimit, që njëherazi ështëedhe historia e popullit dhe e kulturës së këtijvendi.

Ilia Nemçepsalti i parë, Katedrale Korçë.

Si u njoha me Theofan Popëndhe histori të tjera

Na shkruajnë besimtarët

E Diela e Dafinave

E Hëna e Madhe

E Marta e Madhe

E Mërkura e Madhe

E Enjtja e Madhe

E Premtja e Madhe

E Shtuna e Madhe

E DIELA E PASHKËS

E Hëna, dita e dytë ePashkës

PROGRAMI I JAVËS SË MADHE DHE PASHKA28 Mars

29 Mars

30 Mars

31 Mars

1 Prill

2 Prill

3 Prill

4 Prill

5 Prill

Në mëngjesNë mbrëmje

Në mëngjesNë mbrëmje

Në mëngjesNë mbrëmje

Në mëngjesNë mbrëmje

Në mëngjes

Në mbrëmje

Në mëngjesNë mbrëmje

Në mëngjesMesnatë

Në mbrëmje

Në mëngjesNë mbrëmje

- Mëngjesorja & Liturgjia e Joan Gojartit- Shërbesa e Dhëndrit

- Liturgjia e të Parashenjtëruarave- Shërbesa e Dhëndrit

- Liturgjia e të Parashenjtëruarave- Shërbesa e Dhëndrit, Himni i Kasianisë

- Liturgjia e të Parashenjtëruarave- Misteri i Efqelisë

- Mëngjesorja- Mbrëmësorja & Liturgjia e Vasilit të Madh- Pësimet e Shenjta - 12 Ungjijtë

- Orët e mëdha - Mbrëmësorja e Madhe- Shërbesa e Epitafit- Dalja e Epitafit

- Mbrëmësorja & Liturgjia e Vasilit të Madh- Shërbesa fillon më- Ceremonia e Ngjalljes së Krishtit- Liturgjia e Joan Gojartit mbaron rreth orës

- Mbrëmësorja e Dashurisë

- Mëngjesorja & Liturgjia e Joan Gojartit- Mbrëmësorja

7 : 3 07 : 3 07 : 3 07 : 3 07 : 3 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 0

8 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 0

8 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 0

8 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 0

6 : 4 56 : 4 56 : 4 56 : 4 56 : 4 51 7 : 3 01 7 : 3 01 7 : 3 01 7 : 3 01 7 : 3 0

8 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 0

1 9 : 3 01 9 : 3 01 9 : 3 01 9 : 3 01 9 : 3 0

8 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 02 2 : 4 52 2 : 4 52 2 : 4 52 2 : 4 52 2 : 4 52 3 : 3 02 3 : 3 02 3 : 3 02 3 : 3 02 3 : 3 00 2 : 3 00 2 : 3 00 2 : 3 00 2 : 3 00 2 : 3 0

1 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 0

8 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 08 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 01 8 : 0 0

10 NGJALLJA MARS 2010

1 E Enjte † E MADHE.Darka Mistike. (Lexohen 12Ungjijtë.)2 E PREMTE E MADHE.Pësimet dhe Varrimi i Krishtit.(Shërbesa e Orëve & Epitafi)3 E Shtunë † E MADHE.Zbritja në Ferr e Zotit Krisht.Osh. Iliri.

4 E Diel † PASHKA EMADHE, NGJALLJA EZOTIT JISU KRISHT.5 E Hënë † E Ndritshme.Dësh. Klaudi, Diodori,Viktori, Viktoriani etj.6 E Martë E Ndritshme.Eftiqi i Kon/pojës. Osh.Grigor sinaiti.7 E Mërkurë E Ndritshme.Dësh. Kaliopi, Akilina etj.(Hahen të gjitha.)8 E Enjte E Ndritshme.Ap. Agavi, Rufi, Flegonti,Asingriti nga 70-t.9 E Premte † E Ndritshme.Burimi Jetëdhënës.(Hahen të gjitha.)10 E Shtunë † E Ndritshme.Dësh. Terenti, Perikliu,Sofokliu, Miltiadhi.

11 E Diel † E THOMAIT.Hierod. Antipa. Dësh.Prokesi, Martiniani.17 E Shtunë † Hierod.Simeoni i Persisë. Dësh.Adriani. Makari i Korinthit.

18 E Diel † EMIROPRURËSEVE. Osh.Joani. Efthimi ndriç. iFinlandës.23 E Premte † Dëshm.Gjergj Trofeprurësi. Dësh.Donati, Therini në Butrint.(Vaj e verë)24 E Shtunë † Oshg.Elisabeta çudibërëse. Hierod.Valentioni etj.

25 E Diel † E TË PARA-LIZUARIT. Ap. e Ungj.Marku. Eniani i Alek/ndrisë.28 E Mërkurë † Gjysmë-pentikostia. 9 dësh. e Kizikës.Osh. Memnoni. (Vaj, verë e peshk)30 E Premte Ap. Jakovi,vëlla i Joan Theologut. Donatii Evrisë (Sarandë). (Vaj e verë)

Jeront Llukai, ati shpirtëror iKalibes së Apostujve të Shenjtë,tregon se kur disa fillestarë vendo-sën të shkojnë në botë, atë Joasafiqë e kuptoi këtë gjë, arriti të bindëme anë të këshillave dhe shembullittë tij që të qëndrojnë aty dhe të va-zhdojnë jetën e bekuar murgërore.

Mësoi artin e ikonografisë dheishte mjaft i zoti duke qenë njëpunëtor i palodhur. Gjithashtu ishteedhe psalt i jashtëzakonshëm dhekishte një zë që të ngjallte dërrmimshpirtëror.

Papa Joasafi kishte mbaruargjimnazin e kohës së tij dhe patirastin të merrej me letrat dhe mebiblotekën jo vetëm të kalibes sëtij, por edhe të kishës qendrore tëskitës së Kafsokalibes e të kalibe-ve të tjera. Ai kopjonte dorëshkri-me dhe mbante shënime për histo-rinë e vendit. Ndihmoi Evlogjio Ku-rillën të hartojë katalogun e dorë-shkrimeve të Skitit. Kjo gjë u bë emundur sajë mirëbesimit që kishinetërit e skitit në personin e papaJoasaf shpirtërorit.

U bë jeront i kalibes së tij, ishteshpresëtar, me shumë virtyte, i bu-të, zëëmbël, i përulur, me sedër, pu-nëtor, përdëllimtar.

U largua nga kjo botë në vitin e68-të të jetës së tij. Vdekja e tij më

Papa Joasaf shqiptari, ati shpir-tëror i Qelës së Joasafenjve

(sipas botës Llazar Panariti), lindinë Korçë në vitin 1870, në një fa-milje tradicionale shumë shpresë-tare në traditat dhe në besiminorthodhoks. Babai i tij ishte mje-shtër i punimit të drurit dhe punontenë Malin e Shenjtë - në atë kohëbesimtarët shqiptarë e kishin zakontë shkonin në Mal të Shenjtë dhetë punonin aty për shumë kohë.Kështu edhe Llazari, shkoi në Ma-lin e Shenjtë për të ndihmuar të atin.I pëlqeu jeta e atjeshme dhe qëndroinë Kafsokalivia, në vëllazërinë e Jo-asafenjve, pranë jerontit të atëher-shëm, hierodhjakonit Krisostom.Në vitin 1888 u qeth murg dhe mëvonë, u bë hieromonak dhe atëshpirtëror. Pati famën e një ati shpir-tëror të mirë dhe me dallueshmëri,forcoi shpirtërisht jo vetëm vëllezë-rit e skitit së tij, por mjaft murgj tëtjerë nga shumë skita dhe mana-stire të Malit të Shenjtë.

Papa Joasaf shqiptari

Dh. A. Bendo

22 maj 1938, shkaktoi një zi të thellënë Malin e Shenjtë. Varrimi i tij ubë në kiriakonë, kishën qendrore tëskitit të Kafsokalibeve, më 23 maj,ditën e Etërve të Shenjtë të Sinodittë Parë Ekumenik në praninë ekryepriftërinjve.

Jero - Isidhori i Kafsokalivies,një murg i njohur i kohës, që ishtebashkëpunëtori i tij i ngushtë,shkruan për këtë personalitet mur-gëror:

“Ky njeri i shenjtë, shqiptar meorigjinë, por i madh në mendje,merrej përherë me kopjimin dheshkrimin e gjërave të rëndësishme.I pasuroi shumë dijet e tij me anëtë studimit, gjë për të cilin u lavdë-rua në shumë fusha, nuk e harxho-nte më kot kohën e tij në gjëra tëpadobishme, por si një bletë punë-tore punonte në mjaltin e virtyteveme një hijeshi të shenjtë, gjë që ubë shkak që unë i dobëti të thurjavargje lavdëruese dhe himnuesepër këtë njeri të shquar”.

Papa Joasafi ishte edhe një ngafotografët e parë të Malit të Shenj-të, me një atelie të plotë fotografikepër ta përdorur në shërbim të punë-ve të tij, por, përveç kësaj, la edhenjë material të rëndësishëm të këtijlloji nga etërit dhe jeta e vëllazërisësë tij.

Mëshira

NGJALLJA

Kryeredaktor: Thoma Dhima

Adresa:Kryepiskopata Orthodhokse,

Rruga e Kavajës, Nr. 151Tiranë

Tel: (04) 2234 117, 2235 095.Fax: 2232 109

Shtypur në shtypshkronjën “Ngjallja”

Organ i Kishës OrthodhokseAutoqefale të Shqipërisë

Del nën kujdesine Këshillit Botues

Themelues:Kryepiskopi Anastas

“Lum ata që janë të mëshirshëm, sepse ata do të gjejnë mëshirë.

(Matheu 5:7)

Të jesh i mëshirshëm, do të thotë të jesh i ngjashëm mePerëndinë, sepse “Zoti është i mëshirshëm dhe zemërbutë, ingadalshëm në zemërim dhe i madh në mirësi”.

(Psalmi 103:8)

Dhe Zoti kaloi pranë tij (Moisiut) dhe thirri: “Zoti, Perëndia ipërjetshëm, i mëshirshëm dhe i dhembshur, i ngadalshëm në zemërim,i pasur në mirësi dhe në besnikëri, që përdor mëshirën për mijëranjerëz, që fal padrejtësinë, shkeljet dhe mëkatin...”.

(Eksodi 34:6-7)

... Doni armiqtë tuaj, bëni të mirë dhe jepni hua pa pasur shpresëpër asgjë, dhe shpërblimi juaj do të jetë i madh dhe ju do të jeni bijtë eShumë të Lartit, sepse ai është mirëdashës me mosmirënjohësit dhetë mbrapshtët. Jini të mëshirshëm, pra, sikurse edhe Ati juaj është imëshirshëm.

(Lluka 6:35-36)

Kalendarii Liturgjive Hyjnore,

PRILL 2010

11MARS 2010 NGJALLJA

Sinodi i Shenjtë i Kishës së Gre-qisë i dërgoi grigjës besimtare tësaj një enciklikë, duke marrë shkasnga problemet e mprehta të krizësekonomike. Kjo enciklikë, që do tëlexohet të Dielën e Pestë të Kre-shmës së Madhe, ka si qëllim për-ballimin e drejtë të krizës shoqëroredhe ekonomike, situatë që ka kri-juar probleme shtesë dhe ka shka-ktuar dhimbje në popull.

“Si barinj të popullit të Perëndi-së, shikojmë këto plagë shoqëroredhe dëgjojmë shqetësimin e madhtë njerëzve tanë të afërm. Përditënë mitropolitë tonë dhe nëpër famu-lli vijnë njerëz të munduar, të plago-sur, të dëshpëruar dhe kërkojnë mbë-shtetje nga Kisha, të cilën e konside-rojnë si Nënën e tyre shpirtërore.

1. Kisha, sikundër bën gjithmo-në, u drejton të gjithëve fjalën e sajshpresëdhënëse dhe ngushëlluese,veçanërisht në këtë moment ku çdonjeri vuan dhe ka dhimbje. Krishti,kur u shkonte pranë njerëzve të vu-ajtur, gjëja e parë që u thoshte ishte“bir, ki guxim”, “bijë, ki guxim” dheu kërkonte të kishin besim në Perë-ndinë. Guximi dhe optimizmi, shpre-sa dhe besimi janë forca të domos-doshme në jetën tonë. Kur të gjithagjërat duken të errëta, ka shpresë.Njeriu që beson në Perëndinë, nukka kurrfarë frike, madje nuk kafrikë as vdekjen. Besimi, guximi,shpresa, optimizmi, kuptimi i jetës,pasuria shpirtërore dhe ajo njerëzo-re duhet të jenë mbështetja jonë

bazë. Orthodhoksët me këto gjëraduruan dhe përballuan të gjitha vë-shtirësitë e së shkuarës dhe dolënfitimtarë në çaste të ndryshme kri-tike, sikundër do të fitojmë edhe nëkëtë moment krize…

2. Në këtë periudhë, duhet tëzhvillohet në një shkallë të gjerë da-shuria për njëri-tjetrin, filantropia,ndihma ndaj vëllezërve në nevojë.Askush nuk mund të thotë se nuk injeh, janë pranë nesh dhe i takojmëata çdo ditë. Është gruaja e ve që pu-non nëpër shtëpira për të rritur fë-mijët e saj, është babai i papunë qëvuan meqë nuk mund t’u përgjigjetnevojave të familjes së tij, është isëmuri që nuk ka trajtimin e duhurmjekësor dhe që s’mund të blejë dotmedikamentet e duhura. Është stu-denti që nuk mund të arrijë dot të kry-ejë studimet, siç do të donte; ështëi diplomuari që nuk mund të gjejëpunë në profesionin e tij dhe t’iofrojë shoqërisë; është pensionistiqë privohet nga të domosdoshmet

e nuk ndien ngrohtësi në moshën etretë; janë e shumë e shumë të tjerë.

Në këtë mënyrë, sa nga ne ka-në të mira materiale të mjaftueshme,duhet t’i ndajnë me vëllezërit nëKrishtin që vuajnë. Si mund tandiejë dikush Perëndinë si Atë, kurnuk e shikon si vëlla të afërmin etij? Etërit e Kishës në predikimet etyre, në raste të ngjashme me këtoqë po kalojmë sot, i qortonin merreptësinë më të madhe ata që pa-suroheshin në kurriz të popullit, poredhe i këshillonin me forcë të ndih-monin njerëzit e tjerë të varfër…

3. Pasionet e epshit, lavdidash-jes, paradashjes dhe pasurimit janëato që i çojnë njerëzit në kriza eko-nomike. Lakmia pas gjërave mate-riale, prirja për kënaqësi, hiperkon-sumi, janë shkaqet që lindin krizatekonomike. Natyrisht është e rë-ndësishme që çdo njeri të jetojë nëmënyrë dinjitoze, nga ana e tëmirave materiale, por të gjitha kanëcaqet e tyre. Jeta kishtare lidhet me

asketizmin e të kënaqurit me pak.Dhe të krishterët duhet të jetojnëme thjeshtësi. Por për fat të keqnë shoqëri hiperkonsumi nuk përje-tohet asketizmi, që është baza ejetës së krishterë, e kur themi aske-tizëm, me këtë nënkuptojmë përdo-rimin e mirë të të mirave materiale,që janë të domosdoshme për jetëndhe jo grumbullimin e pamasë dhehiperkonsumin e tyre.

4. Përgjegjësia për krizën eko-nomike u takon edhe atyre që ad-ministrojnë gjërat publike, kur nukjapin drejtimin e saktë, kur nukmbarështojnë gjërat siç duhet, kurnuk janë rezultativë në mbledhjene taksave dhe në përdorimin e saktëtë tyre, kur nuk flasin të vërtetën, kurnuk respektojnë njerëzit që u kanëbesuar dhe nuk marrin masa me njëndjesi të lartë drejtësie. Përgjegjë-sia e tyre është e madhe, sepse siç nathotë Shën Vasili i Madh, “të këqijate qeveritarëve, kthehen në fatkeqë-si për ata që qeverisen”.

Enciklikë e Sinodit të Shenjtë të Kishës së Greqisë me shkak krizën ekonomike

Sulmi që iu bë një kishe kopte të krishterë,në provincën veriore të Mersa Matruh, Egjipt,shkaktoi 25 të plagosur, duke përfshirë fëmijëdhe gra. Një turmë prej 3 mijë myslimanëshsulmoi besimtarët që ishin mbledhur në lutje nënjë ndërtesë ngjitur me kishën lokale.

Zemërimi i fondamentalistëve u shkaktua përshkak të një lajmi të rremë të përhapur, se tëkrishterët kishin filluar të ndërtonin një vend tëri adhurimi.

Një grup mysliman fanatikësh - beduinë dhesalafi ishin mbledhur për të gjuajtur me gurënjë shesh ndërtimi që ata besonin se ishte njëvend kulti në ndërtim.

Dëshmitarë lokalë thanë se forcat e sigurisëqë ishin aty të pranishme nuk arritën dot të për-mbanin sulmin. Policia përdori gaz lotsjellës dhearrestoi mjaft persona, si myslimanë ashtu edhetë krishterë. Vetëm në mëngjesin e ditës tjetër,falë përforcimeve të ardhura nga Aleksandria,besimtarët koptë arritën të kthehen në shtëpitëe tyre dhe të dalin prej ngujimit të detyruar.

Në momentin e sulmit në shtëpinë e krishterëtë lutjes, ndodheshin katër priftërinj, një dhjakondhe 400 besimtarë. Të krishterët thanë sendërtesa që po ndërtohet është një azil pleqshdhe tha se ishin të tmerruar nga sulmi më i fundit.Imami lokal Shaikh Khamees ndërhyri ditën e

premte gjatë lutjeve duke nxitur ndezjen egjakrave dhe në egërsimin e myslimanëve. Aitheksoi detyrën e luftës kundër “armiqve” tëIslamit dhe tha “se nuk tolerojmë praninë ekrishterë në zonën tonë”.

Egjipt

Fanatikët sulmojnë besimtarët e krishterë

Greqi

Shoferi i një familjeje të pasur në Ravalpindi tëPakistanit u dogj i gjallë nga një grup fanatikësh mysli-manë, pasi nuk pranoi të ndryshojë besimin e krishterë.Prej kohësh atij i bënin presione nga punëdhënësi i tijpër t’u konvertuar në islam, por kishte refuzuar. Kjosolli edhe veprimet e dhunshme kundër tij e deri tekakti makabër.

Sikur të mos mjaftonte kjo, si dëshmi që këtë per-

sekutim ndaj të krishterëve të Pakistanit (1.6 për qinde popullsisë) e mbështet edhe shteti, pasoi edhe keq-trajtimi e përdhunimi në sytë e fëmijëve të mitur i gruassë viktimës nga ana e policëve të kazermës lokale, kukishte vajtur për të denoncuar vrasjen e të shoqit.

Dhuna ndaj të krishterëve në Pakistan është nërendin e ditës me heshtjen aprovuese të autoriteteveshtetërore, policore e gjyqësore.

Pakistan

Digjet i gjallë një i krishterë që nuk pranoi të ndryshojë besimin

12 NGJALLJA MARS 2010

E shtuna e parë e kreshmëve.Në këtë ditë Kisha jonë feston

Mrekullinë e Grurit nga Shën Theo-dhor Tironi. Edhe kisha e qytetit tëVlorës mban emrin e shenjtit. Ndaj,besimtarë të shumtë nga Vlora, Fi-eri, Berati e deri nga Durrësi e Tira-na, mbushën kishën që në mbrë-mjen e së premtes për agripninë.Në orën 5 pasdite filloi mbrëmë-sorja e më pas Bekimi i pesë bukë-ve dhe stanca e parë e Himnit Aka-thist. Besimtarët qëndruan në ki-shë deri në orët e para të mëngjesit.Gjatë natës u zhvilluan edhe shumëbiseda shpirtërore.

Edhe të nesërmen kisha ishte plotme besimtarë. Për të festuar këtë tëkremte dhe për të qenë sa më afër gri-gjës shpirtërore erdhi edhe Kryeba-riu i tyre, Mitropoliti i Beratit, Vlo-rës, Kaninës dhe gjithë Myzeqesë,Hirësia e Tij Ignati. Ai bëri LiturgjinëHyjnore, i ndihmuar nga klerikët atëKostandin Prifti, atë Ilia Qirjo, atë Ja-ni Konomi, atë Lluka Gjergji, atë Kris-taq Qirjo dhe dhjakon Anastas Vrapi.

Duke i uruar dhe përshëndeturbesimtarët Imzot Ignati tha midistë tjerash:

“...Etërit tanë thonë se njeriu qënuk është provuar në jetën e tij, nëprovat që lejon Zoti, nuk është ako-ma i aftë të drejtojë veten e tij dhetë tjerët. Të gjithë njerëzit dhe mëtepër të krishterët, kalojnë nëMbretërimë e Qiejve nëpërmjet rru-gës së ngushtë. Nëse do të kishte

ndonjë rrugë tjetër veç kësaj, Zotidashamirës e njeridashës do të nae kishte treguar, por nuk ekzistontjetër rrugë. Atë rrugë ndoqën pro-fetët, atë rrugë ndoqi Zoti Krisht,nëpërmjet shtrëngimit shkoi nëngjalljen e Tij dhe triumfoi.” Dhekëtë Mitropoliti e lidhi me jetën eShënjtit Theodhor duke thënë:“Dëshmori i shenjtë Theodhor Tiro-ni që po lusim sot, kaloi nga zjarri

dhe burgu, nga rreziqet, përbuzjete talljet dhe u kurorëzua me kurorëne pavdekësisë dhe fitoi Mbretërinëe Qiejve dhe atje ndërmjeton përtë gjithë, veçanërisht për ata qëmbajnë emrin e tij dhe e lusin, pordhe për gjithë ata që kremtojnëkujtimin e çudisë së tij dhe marrindritë e ndihmë shpirtërore dhe fuqipër të përballuar vështirësitë ekësaj jete të përkohshme, që dukezbatuar si martirët dhe shenjtorëtporositë e Zotit, urdhrat e Tij, tëbëhemi të denjë me ndërmjetimete shenjtorit që lusim sot, TheodhorTironit, të shkojmë edhe ne të kuro-rëzuar dhe të bekuar nga Perëndianë jetën e amshuar...”

Më pas besimtarë të shumtëmorën dhe dhuratën e kësaj dite tëshenjtë, Kungatën Hyjnore. Ata ularguan, duke i uruar njëri-tjetritkreshmë të mbara dhe lutje të pa-ndërprera, për të qenë të denjë tëmarrin pjesë në ditën e madhe tëNgjalljes së Krishtit

Atë Spiro Bulika

FESTË NË SHËN THEODHOR TË VLORËS

Që nga viti 2001, në Kryepisko-patën e Shenjtë funksionon

Zyra e Katekizmit, e cila zhvillonnjë veprimtari të dendur mësimeshfetare orthodhokse për qindra fë-mijë, si dhe shumë veprimtari tëtjera të larmishme për të njohurbesimin tonë.

Kështu, çdo javë përgatiten triemisione në radion “Ngjallja”, metema të ndryshme shpirtërore. Sta-fi i zyrës gjatë punës së tij javore

bën përkthime nga libra me temashpirtërore, përgatitje mësimesh,realizon emisione audio dhe video,dokumentarë etj. Deri tani kanëbërë 45 përkthime librash ortho-dhoksë për përdorim të brendshëm,si dhe 60 programe video të mba-ruara dhe në punim e sipër.

Një veprimtari e përjavshmeështë katekizmi me grupe fëmijësh,të rinjsh e të riturish në fshatra dheqytete të zonës që mbulon Kryepi-

Veprimtari e shumanshme e Zyrës së Katekizmit të Kryepiskopatës

skopata. Kështu grupe katekizmifunksionojnë në Tiranë, në Elbasannë Gramsh (100 vetë të të gjithamoshave), në Shën Joan Vladimir,në Shtërmen, në Fikas, në Cërriketj. Po kështu, një veprimtari tëdendur zhvillojnë edhe katekistët eqyteteve që mbulohen nga Kryepi-skopata, në bashkëpunim edhe meklerikët lokalë.

Gjithashtu, gjatë të dielave, tëkremteve etj., katekistët shërbejnë

si psaltë dhe predikues në kisha tëndryshme.

Mbas mbarimit të vitit shkollor,Zyra përballon me pjesëmarrjen esaj në bashkëpunim me zyrat e ri-nisë dhe fëmijëve kampet kombë-tare për djem dhe vajza në Zvërnecdhe Shën Joan Vladimir, kampetlokale në Çukë e Gjinar dhe kampeditore në vende ku bëhen kate-kizëm.

A. Dimroçi

Çastenga veprimtaritë

eZyrës së Katekizmit

tëKryepiskopatës