GELİŞİM VE ÖGRENME PSİKOLOJİSİ

8/14/2019 GELM VE GRENME PSKOLOJS

1/5

ETM PSKOLOJS( GELM VE GRENME PSKOLOJS )Psikoloji: nsan ve hayvan davranlarn inceleyen,bireyin davranlarn ve onun altnda yatansebepleri aratran bilim daldr.

Eitim Psikolojisi: Geliim ve renme psikolojisi bulgularndan hareketle eitim gretim nasl gerekletiiniaratran bilim daldr.Geliim psikolojisi=nsan davranlarnda doumdan lmne kadar,tm yaam boyunca gzlenen biyolojik vepsikolojik deiiklikleri inceler.Bireyin belli dnemler halinde geliimini ve bu evrelerde renmesi gereken davranlarn inceleyen bilimdaldr.grenme psikolojisi= Bireyin nasl grendigini ve nasl gretebilecegini aratran bilim daldr.

GELM PSKOLOJS PSKOLOJ AKIMLARI

1. Yapsalclk: Temsilcisi W. Wundt tur.nsan davranlarnn kontroll koullarda (laboratuar) gzlenmesine ynelik alismalar yapmtr.

nsan zihni esitli bilin gelerine ayrlr. Psikolojinin amac bilin gelerini birletirmek vezmlemektir.Bilinci zmek iin ie bak yntemi kullanlmaktadr.sel duygular,seziler ve dncelerzerinde odaklanmtr.2.Davranlk:Temsilcileri Watson,Pavlov,Skinner dir.Davran gr yapsalcl yetersiz grerek,sezgilerin,duygularn ve dnceleringzlenemeyeceini iddia ederek ie bak yntemini reddetmitir.Psikolojinin gzlenebilen ve llebilen davranlar zerinde alisilmasi gerektiini aklar.Davrann niin olduuna deil, nasl olduuna nem vermitir.evredeki uyarc koullara nem vermitir. Uyarc-tepki-pekitirme ilkesine gre davranaklamtr.3.Psiko-analitik Yaklaim(=Psikanaliz):Temsilcileri Freud, Erikson dur.Davrann sebeplerini bilin d etkinlikler (biyolojik etkenler) asndan ele almtr.nsan iki temel igdnn etkisinde davranmaktadr. Cinsellik ve saldrganlk. Toplum tarafndan

ho karilanmayan bu duygulara ait istekler bilin dna itilirler ve arada kaybolmazlar.Kiiliin oluumunda ve olaylarn analizinde ocukluk yaantlar (0-6) ve bu dnemdeki anne-baba tutumunun nemi zerinde durur.Eriksona gre kiiliin oluumunda ve geliiminde biyolojik etkenler ile birlikte sosyal evrede(toplumsal etmenler) nemlidir.(Psiko-sosyal geliim kuram)Eriksona gre benlik geliimi dnemler halinde olur.Her dnemin,atlatlmas gerekenatisma(kriz) alanlar bulunur.Bireyin geliiminin yaam boyu srdn savunmutur.4.Bilisel Yaklaim:Temsilcileri Gestalt Ekol,Piaget,Bruner,Ausubeldir.Bireye ve davranlara btnsel bakmlardr.Davranlar zihinsel bir sre iinde ele almlar,ilgi,alg,dnme,kavrama gibi srelere yervermilerdir.5.nsancl(=Hmanist) Yaklaim:Temsilcileri Maslow,Rogers,Kholberg dir.Psiko-analitikilerin insann tehlikeli bir varlk olduu grne kari ikarak,insann deerli olduu

grne kari ikarak,insann deerli olduu ve doasnn iyilik temelleri zerinde kurulu olduugrn ileri srmlerdir.Davranlarn temelinde ihtiyalar (gdler) bulunur.Birey kendisini gerekletirmeye alisan bir varlktr.Bireylerde alglama ve benlik kavram(tasarm) zerinde durur.Birey tek ve benzersizdir,deerlidir.Eitim,birey(grenci) merkezlidir.Eitim bireylerinpotansiyelinin ortaya ikarilmasina ve kiisel geliimine yardmc olmaldr.6.Nrobiyolojik Yaklaim:Temsilcileri James,Hebb dir.Davranlarn incelenmesini beyin,sinir sistemi,beyin hcreleri(nronlar) arasndaki sinapsbalarna gre ele almlardr.

KAVRAMLARGeliim:Bireyin dllenmeden balayarak bedensel,zihinsel,duygusal,sosyal ynlerden geirdii srekli vedzenli deiimdir.Geliim bir sretir.Gelime:Byme,olgunlama,hazr bulunululuk,grenme etkileimlerinin birrndr.Gelime bir rndr.


2/5

Olgunlama ve renme olmadan geliim olmaz.rnegin bir ocugun aaca trmanmas devinsel birgelimedir.ocuk kas ve kemikleri yeterli bykle ve olgunlua erimeden aaca trmanmay grenemez.Kasve kemikleri yeterli olgunlua eritikten sonra aaca trmanmay grenmemisse de aaca trmanma davranngsteremez.Demek ki,gelime;grenmeyi ve olgunlamay kapsayan temel bir kavramdr.Gelime organizmadaki hem nitelik hem de nicelik olarak meydana gelen deimeleri ierir.Byme:Vcudun sadece boy,kilo ve hacim olarak artmasdr.

Bireyde fiziksel zelliklerdeki deimedir.r Bir bebee,doduktan bir ay sonra arlk ve boy uzunluu bakmndan artgstermesi.Byme ile geliim kavramlar arasndaki temel fark,bymede sadece niceliksel deiimgzlenirken,gelimede ise niceliksel ve niteliksel deiiklik beraber olur.Yani bymede fizikseldeiim(boy,arlnn artmas,i organlarn deimesi) vardr.Gelilimde ise fiziksel zelliklerin yan srazihinsel,duygusal,sosyal zellikleri kapsar.r Bir ocugun somut ilemler dneminden sonra soyut ilemler dnemine girip soyutdnebilmesi onun bydn gstermez.nk bu zellik nitelikseldir.Olgunlama:Bireyin organlarnn grenmenin etkisi olmakszn tamamen biyolojik ve kaltmsal olarak kendilerindenbeklenen fonksiyonlar yapabilecek dzeye ulamasdr.Yani yaa bal olarak organizmann kendisinden beklenen davran yerine getirebilecek duruma gelmesidir.r Ana okuluna giden bir ocugun parmaklaryla makas tutabilecek dzeye gelmesi bir

olgunlamadr.Olgunlamada fiziksel geliim ve bilisel geliim diye 2 boyut vardr.Olgunlama byk oranda renme yaantlar ve evresel faktrlerden bamsz olarak org. belli bir yetkinlieulamasdr.Olgunlamann sonucunda meydana gelen davranlar grenme olarak saylmazlar.Olgunlamada renmenin etkisi yoktur.r Balangta annesinin yardmyla beslenebilen,kaigi kullanamayan bir ocuk belirlidevimsel ve zihinsel gelilimi saladktan sonra kendisi kaigi alp tabaa uzanarakbeslenmeyi ister ve kendi kendine dkmeden yiyebilir.Hazr bulunululuk:Hazrbulunululuk;bireyin zihinsel,sosyal ve bedenen grenmeye hazr dnemde olmas demektir.Hazrbulunululuk olgunlamay,duyusal zellikleri(ilgi,tutum),bireyin konuyla ilgili n renmelerini vebireyin genel salk durumunu kapsar.r Bir ocugun bisiklet kullanmaya hazr olmas iin yani hazr bulunululuu iin;

- Byk kaslarn bisiklete binmek iin gerekli olgunlua ulamas.(olgunlama)- Birisinin bisiklet binmeyi gstermesi veya gretmesi.(n grenmeler)- Bisiklete binmeyi istemesi.(duyusal zellikleri)- Bisiklete binmek iin genel salk durumunun elverili olmas gerekmektedir.(salk)grenme:Bireyin evresiyle etkileimi sonucu meydana gelen nispeten kalc izli davran deiikliidir.Bireyin davranlarnda yaants yoluyla kalc izli deiikliktir.r ocugun dzgn bir ekilde kalem tutabilmesi iin el ve parmakkaslarnn,kemiklerinin yeterli bykle ve olgunlua erimesi yetmez.ocugunkalemin nasl tutulduunu grmesi,kalem tutma denemelerini yapmas,dzgntuttuunda bundan haberdar edilmesi,pekitirilmesi gerekir.Geliimin salanabilmesi iin,ocugun evresiyle belli dzeyde etkileimde bulunmasna yani grenmesineihtiya vardr.Kritik Dnem:Bireyin ya deikenine gre grenmesi gereken davranlar sergileyebilmesi iin avantajl(uygun) olduudnemdir.Eer birey sergilemesi gereken sz konusu yetenei bu dnemde kazanamazsa ileriki yllarda kazanmas dahada zor olur.r 1800l yllarnda Fransann dalarnda hayvanlar tarafndan bytlm 10-11yalarnda bir ocuk bulunur.Bulunduunda hayvanlar gibi drt ayak stndeyrtlmekte,insanlardan korkmaktayd hibir dili konuamamaktayd.Eitimcilerinyoun abalarina kari 5 yllk bir eitim sonunda sadece birka kelime ve adgrenebilmistir.nsanlarla iliki kurmay kendi baina yaamay grenemedi.Bu ocugungrenememesinin sebebinin nedeni kritik dnemindir.r Bebein yrmesi iin 1-2 ya aras kritik dnemdir.Dier bir tanmla,ocuklar baz geliim dnemlerinde ve yalarda belli tr grenmelere kari yksekduyarllk gsterme eilimindedirler.evre etkilerine kari daha duyarldrlar ve evrede dzenlenengrenme yaantlarn dier dnemlerden daha hzl kazanabilirler.Burda can alc nokta zamanlamadr.Eer grencilere yaamlarnn belirli zamanlarnda grenme

frsatlar salanamasayd geliim ya yavalayabilir ya da tamamen durabilir.SONU

Gelimede nce byme ve olgunlama,sonra grenme oluur.


3/5

Olgunlama grenmenin temelidir.Olgunlama kaltmsal(genetiksel) zellikler tair.Olgunlama kiinin doutan getirmi olduu potansiyelin zaman ierisinde ortaya ikmasini ifadeeder.Kiinin herhangi bir aba gstermesine gerek yoktur.Kendiliinden meydana gelen bir sretir.Hazr bulunululuk olgunlama ve grenme etkileiminin bir sonucudur.Geliim:Org. bedensel,zihinsel,dil,duygusal ve sosyal ynlerden dzenli ilerlemesidir.Geliim birsretir.

Gelime:Olgunlama, byme ,grenme etkileiminin bir rndr.Gelime bir rndr. GELM LKELER

1.Geliim,kaltm ve evre etkileiminin bir rndr:Bireyin geliimi,kaltmdan getirdii zellikler(sa rengi,gz rengi,cinsiyet,beden biimi) ile evreden edindiibilgi,beceri, ve tutumlarn etkilemesiyle ekillenir.r Kaltm yoluyla getirilen zek kapasitesinin tam olarak kullanlabilmesi iin,bireyinbilisel geliimini besleyen bir evre iinde etkileimde bulunmas,zengin yaantlarkazanmas gerekmektedir.2.Geliim sreklidir ve belli aamalarda gerekleir:Geliim canlyla birlikte balar,srekli devam eder.Geliimde her aama kendinden ncekinedayal,kendinden sonraki aamaya hazrlaycdr(temeldir).Ancak bu geliim aamalar birbirindenkesin izgilerle ayrlm deildir.Birbiriyle i ie girmi olabilir.r Somut ilemler dnemini yaayan bir ocugun bir sonraki aama olan soyut ilemlerdneminin alt yaps kurulmu olur.

3.Geliim nbetlee devam eder:eitli dnemlerde geliim alanlarnbetleerek n plana geebilir.Bir geliim alnnn ok hzlanddnemlerde,dierleri duraklama gsterebilir.rYrmenin n plana ikt dnemde,konuma duraklama eilimi gsterebilir.4. Geliim batan ayaa,iten da dorudur:nce ban hareketi kontrol edilir.Daha sonra gs,karn,bacaklar ve ayan kontrol salanr.Ayrca,ncebeden ve i organlarn,daha sonra da doru olan kollarn geliimi salanr.5.Geliim,genelden zele dorudur:ocuklar nce tm vcuduyla hareket eder,byk kaslarn kullanr.Daha sonra belli etkinlikle ilgiliorgann kullanabilir hale gelir.rnegin,ocuk top oynarken nce btn vcuduyla topu tutar.Daha sonra kkkaslar gelitike sadece elleriyle hatta parmaklaryla topu tutabilir hale gelir.6.Geliimde kritik dnemler vardr:Org. baz geliim alanlarnda,grenmeye ya da gelimeye eilimli olduu belli bir zaman dilimi vardr.Budnemde org. evre etkilerine daha ok duyarldr ve daha hzl grenir.

r Okul ncesi dnem,zihinsel geliim ve dil geliimi iin kritik dnemdir.7.Geliim bir btndr: Geliimin btn alanlar bir btn halindedir,birbiriyle etkileimiindedir.Bir geliim alanndaki olumlu ya da olumsuz bir zellik dier geliim alanlarn da aynynde etkiler.r Fiziksel bakmdan gzel bir ocuk,bakalarnn youn ilgisini eker,sevilir.Sevilenocugun duygusal geliimi olumludur.Kendine gven duyar.Bakalarn sevebilir veolumlu ilikiler kurabilir.Bu nedenle,sosyal geliimi de olumlu bir ekilde etkilenir.8.Geliimde bireysel farkllklar vardr:Her bireyin geliim hz ayn deildir.Gelime,olgunlama ve grenmenin etkileiminin birrndr.Olgunlamay byk lde kaltm,grenmeyi ise evre etkileimleriyle kazanlanyaantlar belirlemektedir.Her bireyin biyolojik kaltsal miras ve etkileimde bulunduu evreninfarkl olmas nedeniyle,geliimin de farkl olmas doaldr.9.Geliimin hz,dnemlere gre deiir:rnegin bebeklik agindaki geliim ergenlik agindaki geliime gre daha hzldr.r Kimi ocuklar 10 aylkken,kimileri de 13 aylkken yryebilirler.vSonu olarak geliimde gzlenen bireyler arasndaki farklar normal karilanmaldr.

GELM ETKLEYEN FAKTRLER 1-KALITIM2-EVRE3-ALENN OCUK YETTRME TARZLARI4-ALENN PARALANMASI5-OCUKLARIN DOU SIRASI6-ZAMAN1-KALITIM:Bireyin genler yoluyla anne-babasndan ald zeliklerdir. Bunlar; cinsiyet,gz rengi,zeka kapasitesi,fiziksel zellikler(boy,ten rengi,sa rengi ve biimi),yaratclkvednme kapasitesi,problem zme becerileridir.Anne rahminde,anneden gelen yumurta hcresi ile babadan gelen sperm hcresibirleerek(23+23=46 kromozom) zigot meydana gelir.Zigot hzla ogalarak insan organizmasnoluturur.


4/5


5/5

1.Bebeklik Dnemi(0-2 ya):-Nefes almay grenme.-Doumu takiben fiziksel evredeki deiikliklere uyum salama.-Tuvaletini syleme,tutma becerisini kazanma.-Uyku dzeni olmas.-Kat yiyecek yemeyi grenme.2.lk ocukluk Dnemi(2-6 ya):

-Konumay ve yrmeyi grenme.-El-gz uyumunu salamaya balama.-Kendi bana yemek yeme,giyinme,tuvaletini yapma.(z bakm becerisi)-Cinsel farkllklarn grenme ve cinsel kimliini kazanmaya balama.-Okuma yazmaya hazr duruma gelme.-Toplumsal kurallara dair yanl ve doru davran ayrt etmeye ve toplumsal rolleri grenmeye balama.3.Son(ikinci)ocukluk dnemi(6-12 ya):-Okuma,yazma ve hesaplama ile ilgili temel beceriyi gelitirme.-Kendine kar olumlu tutumlar oluturma.-Kiiler aras ilikilerini gelitirme,yaitlaryla iyi geinmeyi grenme.-Kendisi iin model olan yetikinleri rnek alarak cinsiyetine uygun rol gelitirme.-Sorumluluk almasna ve kendi kararlarn vermesine olanak salandnda kiisel bamszln kazanmayabalama.-Vicdan ve deer anlaynn gelimesi.

-Gndelik yaama uyum.4.Ergenlik Dnemi(12-18 ya):-Bir yetikin kadn veya erkek sosyal rolne erime.-Yatlaryla (her iki cins) yeni ve olgun ilikilere erime.-Bedenini kabul etme ve etkili bir ekilde kullanma.-Anne baba gibi yetikinlerden bamsz olarak duygusal zerklik kazanma.-Bir meslee doru ynelme ve hazrlanma.-Toplumsal grevlerini yerine getirebilme ve toplumsal sorumluluklar almaya istekli olma.-Evlilie ve aile kurmaya hazrlanma.5.Gen Yetikinlik Dnemi(18-30 ya):-E seme,aile kurma,evli yaamay grenme.-Bir ie girme,ie balama.-Yakn ilikiler kurabilecei arkadalar ve sosyal gruplar bulma.-Vatandalk sorumluluklarn stlenme.

-Ev idare etme.

GELM ALANLARI1.BEDENSEL 2.BLSEL 3.KLK 4.AHLAK 5.BENLKGELM GELM GELM GELM GELM-DLGELM

1-BEDENSEL GELM 1-Doum ncesi:2-Bebeklik Dnemi(0-2 ya):3-ocukluk Dnemi(2-6 ya):4-Okul Dnemi(6-12 ya):

5-Ergenlik Dnemi(12-18 ya):1-Doum ncesi:- Doum ncesi,yaam srecindeki en hzl geliim dnemidir.- Olumsuz evre faktrlerinin etkisi bu dnemde daha fazladr.Fets doduunda boyu 48-53 cm arasndadr.Arl ise 2500-4300 gr arasndadr.3. haftada kalp atlar balar.4. aylarda kemikleme balar ve anne karnndaki hareketleri hissedilir.5. ayda gz kapaklarnn alp kapanmasyl

Documents

GELİŞİM VE ÖGRENME PSİKOLOJİSİ