GEVOELIGE TANDHALZEN PROTOCOL voor de DAGELIJKSE … · 2012-11-26 · Management of Dentin Hypersensitivity Canadian Advisory Board on Dentin Hypersensistivity Journal of the Canadian

IVOREN KRUIS - 2012: GEVOELIGE TANDHALZEN © Luc C. MARTENS

Faculteit Geneeskunde en gezondheidswetenschappen –Vakgroep Tandheelkunde 1

GEVOELIGE TANDHALZEN

PROTOCOL

voor de DAGELIJKSE PRAKTIJK

Prof dr Luc C. MARTENS

Afd. Kindertandheelkunde

en Bijzondere Tandheelkunde

PaeCaMed Research

Universiteit GENT, Belgie

[email protected]

2

THERE MAY WELL BE NO SINGLE

PHENOMENON IN ALL OF SCIENCE

WHICH HAS OCCUPIED SO MUCH

ATTENTION OVER SO MUCH TIME

AND YIELDED SO FEW RESULTS

AS DENTAL HYPERSENSITIVITY

(EMLING, 1982)


Faculteit Geneeskunde en gezondheidswetenschappen –Vakgroep Tandheelkunde


PROTOCOL voor de DAGELIJKSE PRAKTIJK

3

DENTIN HYPERSENSITIVITY

IS CHARACTERIZED BY SHORT, SHARP,

PAIN ARISING FROM EXPOSED

DENTINE IN RESPONSE TO STIMULI,

TYPICALLY THERMAL, EVAPORATIVE,

TACTILE, OSMOTIC OR CHEMICAL

WHICH CANNOT BE ASCRIBED TO ANY

OTHER FORM OF DENTAL DEFECT OF

PATHOLOGY.

(Dowel and Addy, 1983)





4

DE JUISTE KENNIS over ECD en DH

Vanuit etiologisch standpunt

Vanuit THERAPEUTISCH standpunt

Een PROTOCOL voor patienten met

geëxposeerde cervicale dentine (ECD) en dentine

overgevoeligheid (Dentin Hypersensitivity, DH)

Er lijkt een groot KENNIS TEKORT…

Evidence voor verschillende therapieën ???…



5

- Bekes K. (Halle, Germany) - Bloch-Zupan A. (Strasbourgh, France) - Gernhardt C. (Halle, Germany - Gillam D. (London, UK) - Hellwig E. (Freiburg, Germany) - Lussi A. (Bern, Switserland)

- Martens L. (Gent, Belgium) - Schmalz G. (Regensburg, Germany) - Schmidlin P. (Zurich, Switserland) - Sixou J-L. (Rennes, France) - Splieth C. (Greifswald, Germany) - Petersson LG. (Halmstad, Sweden) - Türp JC. (Basle, Switserland) - Glockner K. (Graz, Austria) - Van Loveren C. (Amsterdam, the Netherlands) - West N. (Bristol, UK)






6

- PUBMED search met meshtermen

REVIEW (273 hits)

MANAGEMENT (12 hits)

Het merendeel ging over etiologie…

- Enkele websites

- The Adelaide University special topic nr 6

- The Canadian Advisory Board on dentin

Hypersensitivity (2003)

- Academy of General Dentistry document

- CONSENSUS MEETING GENEVE 2011

AIM:

to design a decision tree

which can be usefull as

soon as a patient present

with ECD or suffers from

DH






7

Consensus-Based Recommendations for the Diagnosis and

Management of Dentin Hypersensitivity

Canadian Advisory Board on Dentin Hypersensistivity

Journal of the Canadian Dental Association - 2003

Dental Clinics of North-America – 2009

Porto et al., J of Oral Science – 2009

Cunha Cruz J. et al., - 2010

Chu et al., General dentistry – 2011

EEN PROTOCOL voor patienten

met ECD en/of DH



8





Een vragenlijst met 66 items

5000 tandartsen en 3000 hygienisten verspreid in Canada

Response rate van 7%

Onafhankelijke onderzoeksgroep


met ECD en/of DH



9

14 TEKORTKOMINGEN mbt KENNIS….

7 mbt. de etiologie en diagnose

7 mbt. het Management van DHS

1. 50% rapporteerde dat ze een tekort aan vertrouwen

hadden (onzeker) om ‘dental pain’ te behandelen…

2. Slechts 50% rapporteerde dat ze probeerden de

predisponerende factoren te veranderen…

3. 50 % rapporteerde‘onjuist’ dat het meest populaire

anti-gevoeligheid agens fluoride is…


met ECD en/of DH



10

4. Slechts 10% dacht correct dat tandpasta’s de

pijntransmissie kunnen wijzigen door repolarisatie

van de zenuw. 90% geloofde dat strontiumchloride

het meest populaire agens is...

5. 49% van de tandartsen geloofde niet dat tandpasta’s

voor gevoelige tanden ook cariespreventief kunnen

werken …


met ECD en/of DH



7 mbt. de Management van DHS



11

6. 39% beveelt topische applicatie aan ondanks het

gebrek aan evidentie.

7. Hoewel 56% van de tandartsen geloofde dat

tandpasta’s voor gevoelige tanden effectief waren in

de preventie van DH, 31% geloofde niet dat ze het

effectief ook doen verdwijnen.


met ECD en/of DH



7 mbt. de Management van DHS



12





TEKORTKOMINGEN

Je kan ECD hebben ZONDER PIJN

Je kunt ECD en DH zonder < Kwaliteit van Leven

Er werd geen hiërarchie ingebouwd bij de behandelkeuze


met ECD en/of DH



13


met ECD en/of DH

PATIENT MET ECD



Oudere patient zonder pijn

Jongere patient met pijn

14


met ECD en/of DH

PATIENT MET ECD

ZONDER DH

Verdere screening ECD



DIAGNOSE door EXCLUSIE

Cracked tooth syndrome

Post-op gevoeligheid na restauraties

Gebroken restauraties

Marginale lekkage

Chipped teeth / trauma

Caries /Pulpitis

Post-bleaching gevoeligheid

Palatogingivale groeven

Gingivale inflammatie

Periodontale pijn

15


met ECD en/of DH

PATIENT MET ECD

ZONDER DH




Bij deze anamnese is het belangrijk:

- In te schatten of het over een

locaal of veralgemeend

probleem gaat !

- Of het een milde, matige of

ernstige vorm aanneemt.

Dit zal mede de therapie bepalen welke

zowel ‘ten huize van’ of ‘ in de

praktijkkamer’ kan plaats grijpen.

16


met ECD en/of DH

PATIENT MET ECD

ZONDER DH


Opvoeding patienten

Initiatie Preventie DH

Vermijdt zuren in het dieet

Gebruik zachte tot medium

tandenborstel

Gebruik laag abrasieve tandpasta

Vermijdt prikken en krabben thv

marginale gingiva

Vermijdt overmatig flossen of

onjuist gebruik van tandenstokers

----------------------------------------------------

Gebruik tandpasta’s voor gevoelige

tanden: 2x / dag !



17


met ECD en/of DH

PATIENT MET ECD

ZONDER DH


Opvoeding patienten


Zelf-opvoeding tandarts en verzorgers

Vermijdt overinstrumentatie bij scaling

in de cervicale (wortel)zone

Vermijdt overpolishing van geëxposeerd

dentine tijdens verwijderen van ‘aanlading’

Vermijdt lekkage thv gingivale weefsels

tijdens in-office bleaching

Adviseer patienten om voorzichtig te zijn

bij home-bleaching

Vermijdt instrumenten/materialen die

kunnen beschadigen



18


met ECD en/of DH

PATIENT MET ECD

ZONDER DH


Opvoeding patienten





19


met ECD en/of DH

PATIENTEN MET ECD

ZONDER DH

Verder onderzoek ECD

Opvoeding patient


MET DH

KvL: niet beïnvloed


Kwaliteit van Leven

Pijn en discomfort

Beperking van dieet

Effectiviteit van MH

Verminderde esthetiek



20


met ECD en/of DH

PATIENTEN MET ECD

ZONDER DH


Opvoeding patient


MET DH

KvL: niet beïnvloed


Kwaliteit van Leven

Pijn en discomfort

Beperking van dieet

Effectiviteit van MH

Verminderde esthetiek



Bekes, 2009 J Oral Rehabilit

Boiko, 2010 J Clin Periodontol

Bekes, 2012 Clin Oral Investig

21


met ECD en/of DH

PATIENTEN MET ECD

ZONDER DH


Opvoeding patient


MET DH

KvL: niet beïnvloed KvL beïnvloed

START MANAGEMENT DH




ANAMNESE PATIENT

Vraag patient om de pijn te beschrijven

Vraag patient de pijngevende stimuli te beshrijven

Bepaal de wens van de patient voor behandeling

Check de lifestyle/ gewoontes, intrinsieke en

extrinsieke zuren

Verzamel gedailleerde dieet informatie

incl. Dieet gerelateerd aan medische problemen

Check reflux + herhaald braken

22

BIJKOMENDE DIAGNOSE

Thermisch - taktiel

luchtstroom

osmotisch - chemisch

Citrus sappen en fruit,

frisdranken, wijnen,

ciders ...

EEN PROTOCOLvoor patienten

met DH en < KvL



23

BIJKOMENDE DIAGNOSE

Citrus sappen en fruit, frisdranken, wijnen,

ciders ...


met DH en < KvL



YOGHURT WITTE WIJN APPELSAP APPELSIENSAP

24 IVOREN KRUIS - 2012: GEVOELIGE TANDHALZEN © Luc C. MARTENS



met DH en < KvL

BIJKOMENDE DIAGNOSE

DIAGNOSE door EXCLUSIE

Cracked tooth syndrome

Post-op gevoeligheid na restauraties

Gebroken restauraties

Marginale lekkage

Chipped teeth / trauma

Caries /Pulpitis

Post-bleaching gevoeligheid

Palatogingivale groeven

Gingivale inflammatie

Periodontale pijn

25

NEE




met DH en < KvL

KLOPPEN DE BEVINDINGEN ?… maw. Is de diagnose

consistent met de klacht van de patient

ZOEKEN en BEHANDELEN

van ANDERE OORZAKEN

26



JA




met DH en < KvL

27



INITIEER MANAGEMENT voor DH

JA




met DH en < KvL


Opvoeding patienten

28

NA DE INITIATIE MANAGEMENT DH




met DH en < KvL

Follow-up: BLIJFT DH BESTAAN ?

INITIEER BEHANDELING DH

NEE JA

GEEN VERDERE

BEHANDELING NODIG

Verder Preventieve

benadering bij tandarts en

hulpverlener IN THE CLINICAL MANAGEMENT

OF DENTINE HYPERSENSITIVITY

FREEDOM FROM SYMPTOMS

MUST BE THE IDEAL GOAL

(Addy et al. 1983)

29

NA DE INITIATIE MANAGEMENT DH




met DH en < KvL


INITIEER BEHANDELING DH

NEE JA

GEEN VERDERE

BEHANDELING NODIG

Verder Preventieve

benadering bij tandarts en

hulpverlener

NON-INVASIEVE BEHANDELING




met DH en < KvL

Fluoride

Dentinbondings

LASER therapie


FLUORIDE + LASER


met DH en < KvL



FLUORIDE + LASER


met DH en < KvL






met DH en < KvL

Fluoride

Dentinbondings

LASER therapie

--------------------------------------------


Tandpasta vr. gevoelige tanden

2/daags Niet-traumatische poetsmethode

?

http://images.google.be/imgres?imgurl=http://www.cochrane.org/logo/files/cclogo300x350.gif&imgrefurl=http://www.cochrane.org/logo/&h=350&w=300&sz=7&hl=nl&start=3&tbnid=gd-mUetoe6K2RM:&tbnh=120&tbnw=103&prev=/images%3Fq%3Dcochrane%26gbv%3D2%26svnum%3D10%26hl%3Dnl%26sa%3DG

http://images.google.be/imgres?imgurl=http://www.cochrane.org/logo/files/cclogo300x350.gif&imgrefurl=http://www.cochrane.org/logo/&h=350&w=300&sz=7&hl=nl&start=3&tbnid=gd-mUetoe6K2RM:&tbnh=120&tbnw=103&prev=/images%3Fq%3Dcochrane%26gbv%3D2%26svnum%3D10%26hl%3Dnl%26sa%3DG




met DH en < KvL

TANDPASTA vr GEVOELIGE TANDEN

SrCl2

KNO 3




met DH en < KvL


AmF2 + PRO-ARGIN

?

… CLINICALLY, THERE ARE MANY TREATMENT

MODALITIES FOR DENTINE HYPERSENSITIVITY WHICH

THE CLINICIAN FINDS SUCCESFUL TO ALLEVIATE THE

PAIN; IF ONE TOOTHPASTE IS NOT FOUND TO BE

EFFECTIVE ANOTHER MAY BE USED WITH

SUCCESS.HENCE THE PATIENT NEEDS TO TRY A

NUMBER OF DIFFERENT APPROACHES.

UNFORTUNATELY, NO ONE TREATMENT

SEEMS TO SUIT ALL….

(Lussi., 2006)


met DH en < KvL





met DH en < KvL



JA

INVASIEVE AANPAK

Mucogingivale chirurgie

Pulpectomie




met DH en < KvL


NA INVASIEVE BEHANDELING

ONDERHOUDTHERAPIE

EN

EVALUEER REGELMATIG

JA

HERZIEN VAN DIAGNOSE door EXCLUSIE

Parodontale pijn Neurologische pijn

Gerefereerde pijn Chronisch pijn syndroom

NEE




met DH en < KvL

VERDER ZETTEN DH BEHANDELING en PATIENT OPVOEDING ???

VERWIJS PATIENT NAAR de SPECIALIST

(dentaal of medisch) CONTINUEER DH BEHANDELING en PATIENTEN OPVOEDING

met focus of alle predisponerende factoren.

JA NEE

HERZIEN VAN DIAGNOSE DOOR EXCLUSIE

Parodontal pijn Neuropogische pijn

Gerefereerde pijn Chronisch pijn syndroom

40


met ECD en/of DH

PATIENTEN MET ECD

ZONDER DH


Opvoeding patient


MET DH

KvL: niet beïnvloed KvL beïnvloed

START MANAGEMENT DH

Zelf-opvoeding tandarts

en verzorgers



INVASIEF NON-INVASIEF



L. MARTENS in Clin Oral Invest in preparation.

42

THE ANTICIPATED INCREASE IN

LONGEVITY OF THE DENTITION WITH

ATTENDANT DENTINAL EXPOSURE

WILL RESULT IN AN INCREASED

CLINICAL PROBLEM OF DENTIN

HYPERSENSITIVITY

(Addy and Dowel, 1985)






Faculteit Geneeskunde en gezondheidswetenschappen –Vakgroep Tandheelkunde 43


PROTOCOL

voor de DAGELIJKSE PRAKTIJK

Prof dr Luc C. MARTENS

Afd. Kindertandheelkunde

en Bijzondere Tandheelkunde

PaeCaMed Research

Universiteit GENT, Belgie

[email protected]

Documents

GEVOELIGE TANDHALZEN PROTOCOL voor de DAGELIJKSE … · 2012-11-26 · Management of Dentin Hypersensitivity Canadian Advisory Board on Dentin Hypersensistivity Journal of the Canadian