GIÓ MÙA ĐÔNG BẮC(New)

1 Gi ma ng Bc Trn Ngn Phiu

Bc S Trn Ngn Phiu

Phan Lc Tip

Gi Ma ng Bc l tn cun t truyn ca Bc S Trn Ngn Phiu, do nh xut bn Hi M pht hnh. Sch dy 506 trang, gm 37 chng, in ba cng, ch m vng rt trang trng. Bng tt c s thn trng v trn qu, chng ti c cun sch v c i hng nhn xt v cun sch.

y l mt cun bt k him qu. Him v cun sch hu nh cha ng c hu ht nhng bin c quan trng ca t nc chng ta t sau nh th chin cho n ngy 30 thng 4 nm 1975, c bit Min Nam. Tc gi tng l mt thiu nin tham gia vo nhng sinh hot tranh u dnh c lp cho x s. Ph trch bo Nam Thanh ca t chc Nam B Thanh Nin Khng Chin on. trc tip thy b mt tn bo ca Cng Sn, ng b vo thnh tip tc i hc v tr thnh Bc S Y Khoa Hi Qun. Bin c no tc gi cng c nhng d kin chng minh tht c th do chnh mnh tham d, hay do nhng nhn chng ng tin cy. Qu, bi xuyn sut 500 trang sch ta thy c tm lng tha thit ca tc gi vi t nc, vi thn tc, cng nh vi bng hu. C ngi phe ny, k phe kia, khi l ngi cng chung sng lc hn vi, khi l nhng k bn kia chin tuyn. Gia nhng cnh hung o le, tc gi lun th hin c tm lng chung hu. V bng mt bt php m m, rng lng ca Min Nam, tc gi cho chng ta thy c lng bao dung, n gin ca ngi Min Nam cng s sung tc ca t nc ny bao ph ln mi cnh hung ca thi cuc trong ho bnh cng nh trong thi ly lon. Qua nhng trang sch ta gp nhng ngi tng l danh nhn ca thi cuc, nhng ta cng thy h t nhng ngy cn tr th, c nui dng trong nhng gia nh n np. Ring vi nhng ngi cng Sn th li khc. T trong trng


nc h l nhng ngi khc, suy ngh khc, y xo quyt, di tr v cc k tn bo. Ht nh nhng ngi Cng Sn Bc, h thng tay tn st nhng ngi tuy cng chin u chng Php, nhng khc chnh kin vi h. Ta hy nghe Dng bch Mai ni vi Phan vn Hm: Anh Hm, ti nh lc Cn o, trong nhng ba n nh chiu hm nay, anh thng ngi ba, a lng hng chu roi vt ca cai t anh em c n yn n. Nhng nay chng ti lnh o cch mng. Chng ti khng chp nhn ng li: nh chung, i ring ca cc anh. Sau ba chiu , nhm chin s t b a i, khng cn hin din trong tri giam na. ( trang 300). T ngi ta khng ai gp Phan vn Hm u na. Nhng cnh hung nh th trn y trong sch. K t 30 thng 4 nm 1975, ngi Cng Sn tm thi cp c t nc chng ta. Nhng t nc s i v u. Ta c th ly li ca Gio S Phm Thiu, mt ngi b c cuc i i theo Cng Sn, khi v gi t Bc v li Min Nam, ng nhn xt v ngi Cng Sn nh sau : Dt m lnh o nn lm Di. Di m mun thnh tch nn bo co Di. Dt, Di, Di, l ba iu lm cho cc nc X Hi Ch Ngha sp , lm cho nc ta i t sai lm ny n sai lm khc. ( trang 37). B ra ngoi vn ca mt thi oan tri, cun sch cn lp lnh nhng gc cnh rt p ca i sng. Ni v nhng k nim khi cn b c m di nc tm cho, ng vit : Nng chiu chiu qua nhng git nc cn ng trn mi, mt m Triu ci gn mt Triu, nn khi m mt Triu thy hnh nh m lung linh tuyt p Trong vn chng Vit Nam, c l y l ln u tin hnh nh ngi M c ghi li thn thng, n gin m p nh th, khin Tm chc nm v sau, mi ln tng nh n m, Triu vn cn gi mi nt mt ca m qua nh nc long lnh ca bui chiu ngy . (trang 23).

V sut chiu di ca i sng, t mt ngi hc tr sng vng qu, m ci m rt sm, ln ln Si Gn di s trng nom ca ng b ngoi, ri i du hc ti Php tr thnh v Bc S Y Khoa ca Hi Qun Vit Nam. Vi bit bao thay i, nhng di nhn xt tinh t ca ng, hu nh khng c cnh tr no c bit m ng khng ghi nhn. Sng Bordeaux, Php trong 6 nm tri, ci ni ca ru vang, ta hy nghe ng ni v cch thng thc ru vang ca x ny : ... Khch snh iu cn nhn b mt ru trong ly. Ven b ru thy trong sng v trn tra l ru cn non ngy thng. Ven b ru mu h phch l ru ng tui ung. Nu mu ven ru chuyn sang mu nh gch th qu qu gi ... bit tui ru l nn nghing ly cho ru sp tro ri nhanh nhn dng ly tr li. Nu chn ru rt t t xung ven b l cn cao, khng phi ru non tui. Theo ch qun ting nh ngh gi l chn ru ( jambe). Nhng ghi nhn chi ly nh th nhiu lm. Mt ghi nhn khc v Hi Qun, khi ng nhc n khin ti git mnh. l trn chuyn hi hnh vt Thi Bnh Dng ca chin hm Nht To, HQ 10, k hiu M c ko ln trn k i khi c s hin din ca v y s trn chin hm. iu y ai l nhng s quan Hi Qun cng bit, cng c hc, nhng hu nh khng phi x dng bao gi, nn khng nh. V cng


trn hi trnh lch s t M vt Thi Bnh Dng v Vit Nam, ti cng tri qua. Khi ra khi eo bin ca Phi Lut Tn, radio trn tu HQ 504 bt c ln sng thn thng ca i Si Gn, qu nh gn, bng c mt nhn vin thn tr bt thng v nhng ngy di hi hnh trn i dng mng mnh, bn phng khng b bn, nn anh ta pht khip, bng ly dao ca nt bp tay mnh, mu phun nh ti. Anh y t cun cht cnh tay ngi b thng cm mu, ri Hm Trng phi lin lc gp vi Si Gn, xin trc thng bay ra, p xung sn chin hm bc anh ta v bnh vin Cng Ho. Khi y, nu gp chin hm c ko c M (Medecin), th mi vic c gii quyt gn gng. Chnh ghi nhn ny chng t rng Bc S Trn Ngun Phiu l mt ngi rt chi tit, ng khng b st mt s kin g ng ch trong cuc sng. Song cng chnh suy ngh ny khin ti tm cha ra nghi tn sch: Gi Ma ng Bc. Trong 500 trang sch, Ma Gi ng Bc ch c ng nhc n hai ln. Ln mt khi ng tham d n ng bo Min Trung i nh c Min Nam. ng chng kin cnh sng gi nh th no khi Gi Ma ng Bc thi, khin mi ngi trn tu nn ma, c my ngi n b non, c Bc S Phiu sn sc, m trn con vung. V cht ht cui sch ng vit sau khi thp hng ln bn th gia tin v bn th Pht, cung knh khn li gi t, chnh lc y i pht thanh loan tin tc kh tng v ng ghi li: Tin tc cho tu chy ven bin: Hm nay gi ma ng Bc thi mnh trn bin Nam Hi. Tri khng nhiu my nhng s c ma ro ri rc. Bin ng mnh.

Cun sch c ng li vi hng ch ny, khin lng ti ngn ng.

Phi chng cuc i ng b Gi Mu ng Bc mi gi. Ngn gi lm iu ng nhng ngi i bin, nhng ngi lnh m ng, tuy khng phi dy dn vi gi ma, nhng ng sut i gn b vi h qua bao nhiu ni vui bun. Khi vn nc khc, nh a s nhng ngi ln ln vi thi cuc, tt c phi b nc hng ra bin khi, khng bit ngy mai ra sao. Gia lc y, cui thng 4 nm 1975, l cui ma ng Bc, bin ng mnh.

Phi chng l k nim, l ni nim ca v Hi Qun Y S i T Trn Ngun Phiu, nguyn Trng Khi Qun Y Hi Qun, nguyn Cc Ph Cc Qun Y, nguyn Tng Trng X Hi ca chnh ph VNCH? Ngh th, l mt ngi i bin, ngi vit xin trn trng cm n Bc S v lun ngh rng, ngoi tui 80, ng c mt mn qu him qu li cho mai sau. Mt tm gng trong sng ca ngi tr thc Min Nam.

Phan Lc Tip


Sau ngy k kt Hip nh Genve, chnh ph Php lc mi bt u tht s trao tr ch quyn cho Vit Nam. Tht ra s trao tr ny cng phi tri qua nhiu giai on nhiu kh v ngi Php ng Dng vn nui tic thi vng son ca h. Chnh Ph Ng nh Dim phi ng u vi nhiu th on, m mu ca cc th lc thc dn c cn hi tic mun tm cch duy tr nh hng ca Php c th mt ngy no phc hot c mt phn no th lc chnh tr hay kinh t Php. Qun lc Vit Nam c thnh hnh trong bi cnh v Hi Qun cng tht s c t chc khi qun i Php bt u rt lui khi ng Dng. Ngi u tin c Tng Thng Ng nh Dim ch nh lo li qun chng Hi Qun l Thiu T L Quang M. B T Lnh Hi Qun c t Tri Bch ng sau khi Php bn giao cn c Caserne Francis Garnier b Sng Si Gn. Nha Qun Y Qun Lc Vit Nam Cng Ha chp thun b nhim Y S Thiu T Phm Tn Tc vo chc v Y S Trng Hi Qun. Vo lc , qun s Hi Qun k c Thy Qun Lc Chin khng qu 5,000 ngi. B T Lnh TQLC cng cng ng chung Tri Bch ng v Y S Thiu t Phm Tn Tc cng ph trch phn qun y cho TQLC. Mt c s Hi Qun ln khc c chuyn giao l Trung Tm Hun Luyn Hi Qun Nha Trang. Trc khi c chuyn giao th Trung Tm ny cng nh Trung Tm Hun Luyn Khng Qun u do ngi Php iu khin. Y S i y Nguyn Gia Qunh c Bc S Phm Tn Tc b nhim lo phn ym tr qun y cho Trung Tm c nhiu kha sinh ny. Bnh x ny nguyn l mt bnh vin t ca mt y s Php thnh lp v c HQ Php mua li khi xy ct Trung Tm Hun Luyn. V vy bnh x phng c rt tin nghi, t vn phng y s nhn ra s thy mt phn rt p ca bi bin Nha Trang.


C s Qun Y Hi Qun u tin do Y S Thiu t Phm Tn Tc trch nhim c t tn l Bnh X Bch ng. Tn gi c ca Php l Infirmerie Francis Garnier, gm c s hai tng lu v pha ng ca Tri Bch ng, ng ra Cng Trng M Linh, sau ny c i tn l Cng Trng Trn Hng o. Bnh X Bch ng l mt bnh x c tm vc, c phng quang tuyn,phng Nha Khoa,phng Dc, phng Th Nghim...Tng hai l tri bnh v tng ba dnh cho y s trc gc v nhn vin y t. T phng y s trc c th nhn c sinh hot dn chng, giai nhn ti t i do mt Bn Bch ng v Cng Trng M Linh v l thi cn tng i thanh bnh, ng trc B T Lnh HQ khng c chn km gai nh v sau ny. Nha S Hi Qun u tin l Nha S i y Nguyn Vn Hin, tt nghip Php v dc s ph trch Trung tm Tip Liu Y Dc l Dc S i y Thi Hu c, tt nghip i hc Toulouse, Php. Cc qun y s Hi Qun vo lc khi u thnh lp nh vy l gm ton y s tr b, c ng vin v do Nha Qun Y thi by gi phn phi cho qun chng Hi Qun. C mt s kin c bit l vo cui nm 1950, khi Qun i Vit Nam mi bt u thnh lp ngnh Qun Y c giao ph cho mt s quan Qun Y Php l i T Qun Y Pags (Ngi vit bi khng nh trn tn). Nh hu ht cc qun y s Php phc v VN cng nh cc bnh vin ln nh Bnh Vin Grall Si Gn, cc qun y s hin dch Php u xut thn t Trng Qun Y Bordeaux. Php c hai trng Qun Y, mt l Trng Qun Y Lyon o to qun y s cho qun i ng Php (Mtropole) v trng th hai l Trng Bordeaux , gi l Trng Qun Y Hi Qun v cc Thuc a (cole de Sant Navale et Coloniale). S d c s phn chia v Trng Lyon chuyn v chun b cho chin trng u chu v Trng Bordeaux chuyn v Y khoa Nhit i. i t Pags, ngi u tin c bit phi gip thnh lp qun y VN vn tt nghip trng Qun Y Bordeaux. ng c mt con trai hc Trng Chasseloup Laubat v sau theo hc chng ch P.C.B. ca i Hc Si Gn va mi c thnh lp khng qu 2 nm. i T Pags thng n giao thip vi sinh vin nht l cc bn hc ca con ng thuyt phc sinh vin VN tnh nguyn gia nhp ngnh qun y. Sau khi c chnh ph Php chp thun, mi sinh vin c cp hc bng sang Php hc Trng Qun Y Bordeaux (5 thuc i hc Si Gn v 5 thuc i hc H Ni). y l ln u tin Trng Qun Y Bordeaux nhn sinh vin nc ngoi, nn khng c nhng bit l g cho mi sinh vin VN. Hai nm u trng c coi nh hai nm i qun dch v cp bc l thy th khng chuyn nghip (Matelot de Seconde classe, sans spcialit). Mi thng c cp 180 quan, 15 gi thuc l v 10 con tem gi th. Ch sau 2 nm mi c coi l chun y v lnh lng s quan.


Sinh vin sng ni tr trong doanh tri v y khoa th phi theo hc Trng Y khoa i hc Bordeaux. Trng Qun Y c thm chng trnh ring v qun s v kim sot s hin din ca kha sinh rt cht ch Trng Y Khoa cng nh khi thc tp cc bnh vin. Mi nm, khi cc sinh vin trng i hc c c 3 thng ngh h th kha sinh qun y ch c c 1 thng, 2 thng kia c gi i thc tp cc qun y vin hay cc n v qun i. Kha sinh VN tham d cc chng trnh hun luyn qun s nh cc ng i Php, ch tr cc chng trnh gi l X,Y,Z th khng cho hc v lin quan n chin tranh ha hc, vi trng v nguyn t. n khong cui nm 1956 th cc kha sinh qun y VN bt u trnh lun n tt nghip trng Y khoa i hc Bordeaux. Vo thi bui VN c xy ra v ng Ng nh Dim trut ph Bo i. Ph Gim c Trng Qun Y Bordeaux lc bn chnh thc tip xc ring tng kha sinh VN v cho bit l sau khi tt nghip, cc sinh vin c th li Php, khng nht thit phi tr v VN v chnh th i. Mt vi n in ln ca B bit tin v tip xc vi vi sinh vin xin ng k giao ko lm vic cc thuc a ca h Phi chu. Cc anh em bn vi nhau v tr li cho trng l cc anh em i hc vi hc bng tuy l ca Php nhng l tin ca dn chng VN nn la chn l phi v phc v li dn chng VN. Ngi vit bi khng qun c giy pht cm ng khi Y S i T Ph Gim c trng tn i T Simmon, trong vn phng ring ca ng, sau khi nghe ti gii by, t t ng ln, nghim ngh tuyn b: "Anh hin nay tt nghip mang cp hiu Trung y, ti mang cp bc i T nhng ti xin ng ln cung knh cho lng thng nc ca cc anh." Cc anh em qun y s hin dch ln lc tr v v c Y s Thiu t Phm Tn Tc b nhim vo phc v Bnh x Bch ng, Bnh x Hi Qun Cng Xng, Cn c Ct Li, Bnh x Trung tm Hun luyn Hi Qun Nha Trang. Ring bc s Nguyn Phc Qu c ch nh lm Y S Trng Thy Qun Lc Chin v cng vi i y L Nguyn Khang tip nhn cn c Cam Ranh. Bnh x u tin ca TQLC c BS Qu thnh lp Bnh Ba, Cam Ranh. Theo thng l thi by gi, sau khi tt nghip ngoi quc, s quan c cho ngh php mt thi gian sp xp vic sinh sng, nhng hu ht cc qun y s HQ khi v l u n trnh din B T Lnh HQ v c cp ngay phng tin nh ca nhn cng tc! Cc cng tc u tin thi by gi l vic di tn Vit kiu t Cam Bt v VN v vic chuyn vn nh c ng bo min Trung vo Cam Ranh hoc Ph Quc theo cc chng trnh ca Tng Thng Ng nh Dim. Trong cc cng tc chuyn vn ny cc anh em y s rt nhiu ln cho nhiu thiu ph v cc gia nh c di chuyn ton b theo tng lng hay x o, khng c s la chn nhng trng hp ngi ang c bnh hay ang mang thai gn ngy sinh. Khi ra bin, sng ni ln l c trng hp nn ma v chuyn bng. Theo truyn thng Hi Qun, cc hm


trng l s quan h tch v cc b thng ng ly tn chin hm t tn con. VN hin ti chc hn rt c nhiu ngi mang tn cc qun vn hm Ha Giang, Ht Giang, Hn Giang... V qun y Hi Qun c nhng sc thi ring bit cng nh qun y Khng Qun v.v... nn v hot ng vn theo nhng truyn thng ring v khng th trnh khi nhng va chm vi Nha Qun Y (vo thi t chc Qun Y ch vo cp Nha, cha l Cc nh v sau). Bnh x Bch ng c xe cu thng hiu Peugeot sn mu trng nh xe cu thng Bnh vin Grall. Ch bnh n Qun Y Vin Cng Ha trng rt le li nhng khng ging ai! Khi xe h th Qun C t chi sa cha v khng phi loi qun xa thng thng, nhng cng may l c Hi Qun Cng Xng sa h. Y t c hun luyn ring Nha Trang theo mt chng trnh ca HQ Php. Nha Qun Y khng chp thun v bt phi theo hc chng trnh y t qun i CC1, CC2... Bnh X Bch ng c phng m, phng in tuyn... nhng xin b sung vt liu th khng c chp thun v ch l bnh x, cp s khng cho php. Sau mt ln kim k ca Nha, cc dng c phng m v nht l phng khm mt phi gi v Nha v qu sang trng i vi mt bnh x. S thiu thng cm v khng thu o cc truyn thng t chc qun chng lm nn lng mt s y s HQ. V l do v v khng ng vi tnh cch gia nh tr ca Tng Thng Dim, mt y s c v l ngi Php cng v b v Php nhn ngy Tt Nguyn n. Theo truyn thng, cc thy th khi c b nhim ln cc chin hm, u c cho lng ph tri (Prime de mer) v phi xa gia nh v sng gi thng lm suy gim sc khe so vi cc n v b, nhng Tng Thng Dim nghe li bn ca mt s quan lc qun v khng cho tr phn lng ph tri ! Sau nhiu nm tranh u trnh by v cc vn y t, cui cng HQ c thun cho cp li nhng ch cho cho cc ngy i bin m thi, nhng ngy cp bn l nhng ngy cn bi dng th b cp! Ring phn Qun Y cng vy. Cc qun y s hin dch khng c hng phn chuyn mn, lc vo khong 2,000 ng. Cng vi s tha thun vi cc qun y s hin dch Lc Qun v Khng Qun, chng ti vit tng n ring, trnh vic lm tri php l vit n tp th, xin c hng phn chuyn mn . Kt qu l tng ngi phi trnh din Cc An Ninh ca i T Mu c iu tra bit ai l ch mu! Vi ln mnh ca Qun Lc Vit Nam Cng Ha, qun s HQ gia tng vo khong 30 ngn, vi t chc Hi Lc, Giang Lc, Duyn Lc. Thy Qun Lc Chin c tch ri thnh mt Qun chng ring. Vo lc ny Y S Thiu t Phm Tn Tc c gii ng, v cc chc v iu khin Qun Y HQ c giao cho cc y s hin dch tt nghip Trng Qun Y HQ Bordeaux. Vi chc v Y S trng HQ, ngi vit bi m nhn lun chc v s quan h tch cho TQLC cho n ngy xy ra chin cuc Bnh Gi. TQLC b thit hi ln trong chin trn ny. Cc anh em thng binh khc khi chng ti ving thm v cho bit cc b i cng


sn c Nga S ym tr AK 47 trong khi anh em vn cn phi x dng Garant M1 bn tng pht mt! Tri Cu Long l ni c ng gia nh binh s TQLC, sau mt m, sng dy thy ton cc thiu ph mang khn s trng! V khng cn kham ni trch v nn ngi vit bi trnh xin TQLC lo hn phn v H Tch. Y S Thiu t Nguyn Phc Qu t khng cn trc thuc Qun Y HQ v anh em y s TQLC gy dng mt ngnh qun y ring bit vi nhiu thnh cng rc r. Nhn nh thy Bnh X Bch ng c mt v tr lm tr ngi vic phng th Tri Bch ng, mc du ca vo bnh vin li Cng Trng M Linh c kha li v bnh nhn phi ra vo do cng chnh ca tri, sau nhiu ln trnh by, B T Lnh HQ chp thun cho hon chuyn bnh vin v Trung Tm Hnh Chnh HQ ng Cng , trc Hi Qun Cng Xng. y l mt c s bit lp, thch hp vi v tr mt c quan qun y v c kh nng pht trin. Qun i M lc ny tham chin vo chin trng VN nn sau nhiu bui tho lun, HQ M VN chp thun gip khuch trng bnh x, lo vic xy ct phng c v xy thm mt Nh Bo Sanh cho gia nh binh s HQ. Ngoi cng tc ym tr qun y cho cc chin hm, cc giang on,duyn on, cc y s HQ thng tham gia cc cng tc dn s v cho ng bo cc o v cc min duyn hi. c kh nng gip hu hiu, B T Lnh HQ chp thun cho thnh lp mt tu bnh vin. Qun Y HQ phi hp vi HQ Cng Xng thit lp s bin ci qun vn hm HQ 400 thnh mt bnh vin lu ng vi y trang b. Vo lc ny mt b phn Qun y HQ M c bit phi lm c vn cho ngnh QYHQ. Y s Thiu t Pye l vin c vn u tin. Khi nhn vin tr cc chin hm M, HQVN nhn iu kin khng c bin ci tnh cch cc chin hm . Cc chin hm c coi nh cho HQVN mn x dng trong thi chin nn Thiu t Pye gip kin dng cc qun xa ch hng c ln ca qun i M c tin nghi my lnh trang b thnh cc phng khm bnh, phng gii phu, phng th nghim, phng quang tuyn... Cc xe ny c rng buc trong lng tu v HQ 400 l loi tu b c trung bnh LSM (Landing Ship Medium) nn vic thc hin rt d dng v mau chng. Nhn vin y t VN c gi tu nghip M. Hai y s M v ni thng v gii phu cng ton y t th nghim, phng m cng c bit phi cho chin hm bn cnh y s v y t VN. Cng tc dn s v ca HQ 400 em n cho dn chng cc o v cc min duyn hi mt tr gip y t hu hiu. Mt tu bnh vin th hai HQ 401 c thnh lp tip theo sau thnh qu tt p ca bnh vin hm HQ 400. Khi HQVN nhn lnh c Dng Vn Hm HQ 500 l loi ln LST (Landing Ship Tanks) m u chin dch "Sng Tnh Thng" b vo Mi C Mau, cc y s HQ rt n nc v loi LST c phng y t trang b gii phu, c c bi p trc thng. Nay HQVN li c c hai


Bnh vin hm, tht l mt bc tin di ca ngnh Qun Y HQ. S hin din ca phi b c vn Qun Y M bn cnh QYHQVN gip rt nhiu v sinh hot v hun luyn cho ngnh. S thng hiu sc thi c th ca QYHQ c Cc QYVN thu o chp thun. Vic di chuyn thng binh trn chin hm qua cc cu thang dng ng v cht hp hay t chin hm ny qua chin hm khc, khng th dng cc loi cng thng m phi cn buc thng binh trong cng thng (basket litter); vic o thot v sng cn trn bin c cn phi c nhng phng thc hun luyn ring; kho y dc HQ phi c k hoch ym tr c bit cho cc chin hm nh cc bnh x bit lp, khng th ch c c cp s nh mt i i Lc Qun... l nhng s vic m anh em y s trong ngnh phi ng u trong lc phi thai, chun b cho s gia nhp ng o v sau ca cc y s tt nghip VN. Gi y chin cuc tn phai. Nhiu anh em y s Hi Qun tr v trong lng t lnh. Hi tng li bui thiu thi, sau khi nm mi bin ng ca i Ty Dng vng Brest hay bin m a Trung Hi vnh Toulon (Php), ln u tin c tr v phc v Hi Qun Vit Nam, nhn nc bin mt mu xanh bic Cu Nha Trang, tm hn ngi y s tr cm thy mt nim phn khi v hnh din v bin . Qu tht: "Chn qu hng p hn c!"

GI MA NG BC TRN NGUN PHIU

LI NI U

y ch l tiu thuyt, loi t truyn, v hnh trnh ca mt thanh nin bt u trng thnh vo lc t nc chuyn mnh tranh u thot ch thc dn Php ngay sau Nh Th Chin. T nhng giai on lc ban u, khi ton dn mt lng ng ln quyt tm chng tr mu toan tr li ca Quc Php n nhng bin thin hn ba mi nm k tip, y l mt on lch s cn i, bi cnh ca ct truyn. c c hi ln ln vo khong u Th chin Th Hai, ngi vit mun ghi li nhng g mnh chng kin v cc i thay trng i min Nam. t nc tranh u vut thot t ch thuc a tr li v tr c lp, nhng phi hng chu bao nhiu bin thin, nt. Truyn c h cu cn c trn nhng s kin c tht. Nu trong sch c nhng trng hp v tn tui, a danh, xin ngi c tha th, coi ch l chuyn ngu nhin v tnh. Ngi vit mun ghi


li cho th h tr nhng s vic a t nc qua nhng bin i au thng m nhng ngi c trch nhim lo li quc gia c th trnh c nu mi khi phi chn ly mt quyt nh chnh tr, h tht s lun lun t quyn li v hnh phc dn chng lm mc tiu ti hu. Dn chng Vit Nam hng chu bao nhiu mt mt, kh cc, iu linh do mt s ngi nhn danh ng phi h ho s a ton dn n mt x hi t do, bnh ng trong mt th gii i ng. Vic ng trch l trong khi h cng c c hi chng kin cc thm bi, kh cc ca dn chng ca cc nc ang thc thi ch m h li ang mong p t ln dn chng Vit Nam! Ngi vit mun ghi li c phn no nhng g mnh tri qua trong mt thi t nc chuyn mnh. T.N.P.

Chng 1 Bn b Rch Ct

Bui sng tinh sng Bin Ha vo khong thng Tm bao gi cng lnh so vi cc tnh min ng bng sng Cu Long. y l ni chng nhng v phng Bc li cn l chn khi u ca ni rng min Nam. Triu cng ng ngoi ra ga Hip Ha n chuyn xe la sm bui sng i Si Gn. y l mt nh ga rt nh, thng c gi l ga tm, gia hai ga ln l ga Ch n v ga chnh Bin Ha. Xe la Si Gn - Bin Ha ch gh li ga ny vo chuyn sng sm v chuyn by gi ti cng chc, cng nhn hoc cc bn hng c th i lm vic hay bun bn Si Gn. Tri cn sm, sng vn cn tri m m trn mt t. Cc cng, t chc lm cc c quan chnh ph hay cc hng xng k nh u bit nhau v thng cng p xe hng ngy nn chm nhau tng nhm nh ci a, bn chuyn thi s ... Phn ng u mc u phc, c tht c vt v l cch n mc hu nh bt buc ca cc thy thng phn trc nh Th chin. Trong gii bn hng, cc ph n chuyn mua bn c th rt thong dong vo chuyn sng v gnh thng khng, cha c c, nn h ci a rn r. Ch c chuyn chiu v th mi thy h mt l v cc gnh nng tru, sau khi b c c ch Cu ng Lnh v bn cc ch Bin Ha. T ngy Triu v Bin Ha v ng ngoi v hu, dn nh t Vnh Long v ming vn nh p Phc L, bn dng Rch Ct, mt nhnh ca sng ng Nai, th mi ln ng chu c vic i Si Gn, u chn khi hnh t ga tm Hip Ha cho tin v gn nh. T vn nh ra ga khng bao xa, nhng mi ln i Si Gn, ngoi thng thc rt sm, khi ting chung cng phu khuya cha i Gic C lao Ph ging ln v ngn rn trn sng nc ng Nai. Lc cn Vnh Long, mt tnh nh nhng ngay trong thnh ph, Triu thng b nh thc


khi thnh ph bt u rn rp xe c bui sng. V Phc L, na tnh na qu, chung cng phu khuya ca cha i Gic l ng h bo thc mi sng, nhc Triu thc dy, chong n du n bi n trng Tnh. Mi ln thc dy, nh que dim t n, mi dim sinh ta trong khng kh bui sng tinh sng c mt hng v l l m Triu khng bao gi qun k nh sut cuc i sau ny. Hm nay l ngy c bit v ngoi toan tnh t lu, sau khi Triu c trng tuyn v c hc bng ni tr Trng Trung hc Petrus Trng Vnh K. Ngoi rt hnh din thy chu mnh thi u cao, c tip tc hc sau khi u S hc trng tnh. Triu m ci m lc ln nm v ngoi em Triu v em gi Triu v nui v Ba ca Triu lun i lm vic xa Cam Bt. Ngoi bit chu c hc bng, ni tr nhng ngoi mun a Triu qua Si Gn gii thiu vi b con, bn b xa gn gi gm Triu trong nhng ngy sng xa ngoi. ng ngoi ca Triu ngy xa vn qu C lao Ph, mt a danh c bit, ni ting mt thi khi Trn Thng Xuyn, mt dng tng nh Minh, b x lu vong vo lc Trung Hoa b nh Mn Thanh chim. Cha Nguyn chp nhn cho cc danh tng nh Minh ny vo lp nghip v khai khn t min Nam. Dng Ngn ch chn vng nh Tng (M Tho) lp nghip. Trn Thng Xuyn chn t ng Ph v Nng Ni (C lao Ph) lm ni dung thn. Nu Mc Cu l ngi c bit ting nhiu nht v c cng gy dng min H-Tin thnh mt min tr ph, vang ting mt thi v c thng nghip ln vn ha, th vng Sng Ph cng c mt thi rt ni danh, trc c Ch Ln, Si Gn. C Lao Ph c v tr bit lp, d cho vic pht trin v cai tr. Quc l 1 ngy trc v thit l Si Gn-H Ni xuyn qua y bng hai chic cu ln: cu Gnh v cu Rch Ct. Gii giang h, trm cp ngy trc u trnh xa, khng dm lo hnh n c lao ny. Dn chng u bit mt nhau v rt on kt trong mi vic. ang m khi nghe c bo ng trm cp l c lng thp uc sng, canh gi hai cu v sut mt sng. Khi bt c ti phm, dn em ra xt x ti ch, xong ct vo k cp v qung xung cu Gnh, khng cn bo co cho chnh quyn no khc! Nh c kinh doanh ngi Trung Hoa nn kinh t vng Sng Ph pht trin rt mnh. Ngoi s tr gip ti chnh cho cha Nguyn khi cn lp nghip trong Nam, cc danh tng Tu, c bit Trn i nh l con ca Trn Thng Xuyn, cn tr gip cha Nguyn v binh b. Cng v th nn khi Nguyn Hu vo Nam nh thng Nguyn nh, ng cm th s tr gip ca ngi Trung Hoa nn tn st dn chng vng C Lao Ph, thy tri y sng, sau bao nhiu ngy nc mi trong li c. Ngoi ngy xa cng l mt hc sinh xut sc, c tuyn chn theo hc trng Bn Quc tc Trung hc Chasseloup Laubat sau ny. ng thng vn nhc chuyn ngy trc, sau khi thi u c cp hc bng, qun o, giy v u c trng cp. ng phc mu xanh dng m, nt ng vng, cng do trng cho th may ct cp cho hc sinh. Mi bn ng ngh h v lng Hip Ha, dn trong lng rt hnh din c mt hc sinh vn ng phc ca trng. V thuc gia nh


ngho nn ang hc na chng th tnh nguyn sang hc v lm vic vi s a Chnh Nam K. Vo thi , Php va mi n nh c phn no min Nam nn thy c nhu cu phi thit lp ha chnh xc cho ton min. Cc chuyn vin Php thy nhu cu cn gp cc trc lng vin nn dnh nhiu quyn li, lng bng cho cc thanh nin c chn hun luyn v ngnh ny. Sau khi tt nghip, ng ngoi Triu c gi i hu ht cc tnh min Nam thit lp a b cc lng x. Nh , tuy tui cn nh nhng Triu bit tn rt nhiu a danh xa xi min Nam v c nghe ngoi nhc n trong cc cu chuyn hng ngy. Hm nay dt Triu cng qua Si Gn nhng nh thng l, hai ng chu chn xung ga Ph Nhun, thay v ra thng ga Ch Bn Thnh, v ngoi mun lun dp gh thm cc chu ni c ng vng . Mi ln chuyn xe bui sng n ga Th c th khung cnh trn cc toa no nhit hn ln, v cc bn hng bn cc thc n cho cc ch Si Gn thng ln tu ga ny. Th c vn ni ting t xa v sn xut nem chua v cc thc n chi khc nh tht nng, bn, bnh hi. Dn chng t Si Gn thng p xe ln y vo cc bui chiu nhn du v thng thc cc mn c bit ca a phng ny. Bn hng Th c, ban ngy thng c l, p chuyn tu sm ny, bn cc c sn ca h cc ch Si Gn. Sau khi ln xe sung s, h thong dong by dao tht, tip tc chun b sa son tip cc mn hng sp em ra ch. Cc tay bun thng l nhng ngi lo luyn lu nm trong ngh. Thy h cun tng b rau ln v xt mng thon tht m phi phc ti. Nhng ngi p xe cha n sng thng c ci l hay gi cc thc n vo khong ny, trc khi xe n ga ch Bn Thnh. Ph Nhun vo thi khong 1939 l mt vng rt tha dn c. Nh ca hai bn ng Chi Lng vo thu y khng c cc ph x nh hin nay m phn nhiu l nhng mnh vn nho nh. Nh phn ng ct kiu nh sn thp, c l v t ai cn rt m. Nc dng ton l nc ko t cc ging, cha c nc my nh v sau ny. Cu ca Triu l con trai trng ca ngoi, tt nghip Trng S Phm, gn S Th v c b nhim hnh ngh Nha Hc Chnh Nam K ng L Thnh Tn. Thay v chn ch gn ni lm vic, cu Hai ca Triu li v Ph Nhun v thch phong cnh vn. Ph Nhun li l trm cht ca xe but t Si Gn v, li c trm gn Nha Hc Chnh nn s di chuyn hng ngy rt tin li. Ni trm xe but khi hnh t Ph Nhun c mt qun n ngi Trung Hoa rt ni ting v mn tht b kho. Vo thi trc, ch c Si Gn l ni hng ngy c bn tht b nhiu hn c, v phn ng ngi Php v u u tp trung th min Nam. cc ch tnh nh, cc tht tht b rt him v t ngi tiu th, nn kh tm ra loi tht nu mn c bit ny. Gn, sn nu sao cho va chn, khng cn qu cng nhng cng khng qu nho, thc khch khi n, vn cn thng thc c ci th v ang cn vo ming gn, ming sn. Ngh thut l nh th, nn qun ch nu va bn cho khch vo bui sng. Nu bn cn d, phi hm li th mn n bin cht, khng cn ngon nh mi nu ln u. Triu c ngoi gii thch v bit thng thc hng v mn b kho t thu . Ring v phn Triu th mi ln gh Ph Nhun nh vy, Triu rt thch th v nh cu Hai c rt nhiu sch, nht l sch cho gii tr. Triu bt u c c sch ting Php nn c th tha h


chn v mn em v Bin Ha c. Sch ting Vit cho thanh thiu nin vo thi trc thng rt t. Ch c loi Sch Hng, phng theo loi Livres Roses ca Php. Phng, con trng ca Cu v l ch h ln hn Triu bit c s m sch ca Triu nn mi ln c dp v thm ngoi Bin Ha, khng bao gi qun son em v mt gi ln sch cho thng Triu n c. Ch khng may mt sm v b bnh st thng hn. Sau khi cu Hai ca Triu mt thm mt a con trai khc cng b nhim bnh y, nguyn do v Ph Nhun vo thi trc ch dng nc ging, khng c kh trng nh nc my, nn sau cng phi dn nh ra vng Tn nh. Ngy nay trn tm mi tui, hi tng li nhng ngy th u, Triu vn nh n ni vui mng mi khi p xe p ra ga nh Hip Ha n ngi ch h t Si Gn v ngh h, lc no cng lo em mt bc sch cho thng em nh qu ! T Ph Nhun, hai ng chu Triu p xe but ra vng Ch C la nhng mn cn mua v Ch C gi r hn ch Bn Thnh. Triu cng ngoi i tr v i l Charner (ng Nguyn Hu) vo ca hng Charner l ni chuyn bn nhng vt dng nhp cng t Php. Trong bn k khai vt dng c nhn m Trng Trung hc Petrus K bt buc hc sinh ni tr phi sm, c vic phi gn s nh bi vo o qun khi nhm ln ca nhau. Thu , ch c ca hng Charner mi nhp cng loi s thu ny m thi. l nhng cun bng vi, c thu s, ch cn c ct ra, kt vo o qun, khn, mn bit s hu ch l ai. Triu c cp cho s 336, mt con s nh mng, v khng hiu v sao, trong thi gian trng thnh, mi khi Triu cn c cp mt s hiu th y nh rng, th no trong s c cp, bao gi cng c con s 3! Vic sm vt dng vo hc ni tr l c mt vn cho gia nh bn ngoi ca Triu, v ng ngoi nay v hu. Mun vo c ni tr hc sinh phi c cc mn c ghi trong mt bn k khai di. Triu c ci may l c ngi c th T ca Triu ang c mt tim may Long Xuyn ha s cho nhng b o qun phi sm! Tra hm y ngoi a Triu n thm gio s Cm l ngi b con xa trong h, ang l gio s Ton ca trng Petrus K. ng tt nghip Cao ng S Phm H Ni, ngi gc Th Du Mt, nt mt rt cng ngh. Khi Triu n, gp lc ng ang loay hoay vi my v tuyn in tm bt tin tc cc i ngoi quc. Vit Nam thi by gi, cc nh bun Php mi bt u nhp cng my v tuyn truyn thanh nn ngi c my cn rt him. i pht thanh Radio Si Gn lc cha c, nn nh bun Boy Landry t m nhim lun chng trnh pht tuyn cho dn chng. Chng trnh Php ng thng tip vn cc i bn Php nn kh y . Chng trnh Vit ng li rt ngho nn. Ch c phn vn ngh Vit th si ng v i khuyn khch dn chng tham d trnh din vn ngh vi vic tng qu ca cc hng thuc l Si Gn. Chng trnh thc hin nh Radio crochet bn Php. Ngi trnh din, nu km ti ngh hoc b i phng c tnh ph, s b hi trng phn i, nh phi trao tr micro, ri sn khu. Dn chng gi vic ny l b mc xung. Cc bui pht thanh Radio mc l nhng bui vui nhn v c ngi Vit thch nht. Gio s Cm va tm i va cn nhn v nh ng ng Dixmude, gn i l Galinie (Trn Hng o thi VNCH) l ni c ng xe in Si Gn - Ch Ln. Mi ln xe in chy ngang l ln sng b ph ri khng nghe c. Trn bn ng ngn ngang sch Php. Triu c thong qua


thy c nhiu cun ni v Einstein l mt bc hc Triu c nghe danh nhng cng c sch Vit nh quyn T Tm v Tuyt Hng L S ca tc gi Song An Hong Ngc Phch. ng khen Triu c trng tuyn vo trng nhng cho bit phi tip tc c gng nhiu hn, v trng l ni t hp ca hc sinh gii t phng min Nam ch khng phi mt x xnh nh Bin Ha. Thc dn Php ch m c hai trng Trung hc cng Si Gn l Petrus K cho nam v N hc ng cho n m thi! ng bo Triu ln lu nh chi vi con trai ng, ngoi cng ng nghe i. Sau bui chiu mua sm thm cc vt dng nhp hc ni tr, hai ng chu Triu ly v xe la ga Si Gn tr li Bin Ha. Nh thng l, hai ng chu n sm c th gi gh tim bn sch c ca mt ngi Trung Hoa. Ngang ga xe la Si Gn thi trc, c hai tim c bit trc ga: Mt l qun cm chay v hai l tim sch c. Ngi ch tim sch c ny c thi c bit l khi mua hoc bn sch ng u nh gi theo cn k l! Sch la xong, a cho ng xem tnh tin! Sch cn nng thng c ng nh gi cao. Cc sch khc du l sch c gi tr nhng khng nng k, ng vn bn cho gi r mt. Triu c c hi tha c nhiu sch v nh nm c, hc c nhiu iu hay qua sch v, mt phn ln u do mua c sch qu vi gi r tim sch c bit ca ng Tu ny! Trn xe v Bin Ha, Triu tha vi ngoi: -Nh ng Cm c tiu thuyt Vit, nghe n l hay nhng lm sao dm mn. Ngoi p: -Tiu thuyt l ca cc sinh vin, mang t Bc v. Tao cng c hi qua ng Cm nhng ng ni l sch k nim lc i hc. Ton l sch y m, lng mn. ng vi tao nghe tin tc ngoi quc. Chin tranh th gii c th s xy n. Nht Bn th no cng s ng vi Anh, M, Php. X s mnh khng bit tng lai s ra sao! Ngoi ngi t l trn xe sut bui. Triu khng dm bn g thm cho n khi xe ngng ga nh Hip Ha. Cc ch mua c t ch Cu ng Lnh lt t xung xe, nng nhc lm li gnh c v nh bn ch sng, khng cn a ct vui v nh bui sng khi quy gnh cn trng khng qua Si Gn b hng.

Chng 2 Tui th

Triu m ci m rt sm, khi cha trn nm tui. M Triu vn thuc mt gia nh cng chc kh gi, ln ln Si Gn nhng sau khi c chng th v lm du M Long, mt lng nh thuc qun Cao Lnh, tnh Sa c, ven bin ng Thp Mi. Ni y l mt ni thc s qu ma, xa thnh


ph Sa c cch hai nhnh sng ln Tin Giang. T Si Gn xung, khng c ng xe i ngang qua lng. Thu con ng t An Hu, trc khi n bn Bac M Thun, i n qun Hng Ng cha c xy ct nh trong thi nht Cng Ha. Dn trong lng nu khng c dp ra tnh th cha bit c hnh dng mt chic xe hi ra lm sao! ng ni Triu l mt nh nho, qu H Tnh vo Nam theo ng Bc ca Triu b Php x lu y Nha Mn (Sa c) v tham gia hot ng trong phong tro ng Kinh Ngha Thc. ng ni Triu l ngha qun trong phong tro Phan nh Phng, khi tr v lng thy lng b qun Php t sch nn ly quyt nh b lng, xui v Nam theo ngi anh c. Nhiu nh cch mng khc cng b Php ch nh c tr Nam, nh c V Honh Sa c, c Dng B Trc An Giang, c Phan Ty H nh Tng ... T H Tnh, ng ni Triu i b vo Nam tm ngi anh. Cuc hnh trnh ny l mt giai thoi c con chu thng nhc nh trong gia nh v c ghi vo gia ph. ng ni Triu c chn lnh trch nhim dy hc trng lng v lp nghip y, va lm vn va lm rung. C lng u gi ng l ng Gio. Cha Triu l mt t chc lm vic vi Php, c c c hi gip vic khi Php thnh lp cc khch sn ln nh Continental, Majectic Si Gn, Langbiang Palace, Htel du Parc Lt. Lc Triu ra i th cha Triu tr thnh chuyn vin nn c ch nh ph trch cc khch sn Siemrap, Thin Thch v nh hng Bokor Campuchia. M Triu v c hai con cn nh nn cha theo chng c, phi v qu lm du. T mt ni phn hoa l Si Gn v chn qu ma, m Triu vn thch nghi c vi cuc sng mi. T mt cuc sng tng i theo li u ty trong mt gia nh cng chc, m Triu vn sinh hot bnh thng trong mt gia nh Nho gio theo l li sng khc khe. V mt m khi cn qu nh, Triu ch cn nh mang mng c hnh nh m nh khi m xt chui nui heo hay xay la, gi go, sng go vi cc c... Ch c mt ln c m tm gia sn, khi gi u bng x bng, Triu nhm cht mt ch khi m xi nc xong mi dm vut mt, m mt ra. Nng chiu chiu qua cc git nc cn ng trn mi, mt m Triu ci gn mt Triu, nn khi m mt Triu thy hnh nh m lung linh tuyt p. Tm chc nm v sau, mi ln hi tng nh m, Triu vn cn gi mi nt mt ca m qua nh nc lng lnh ca bui chiu ngy . Nhng ri, mt hm, m Triu tr bnh nng, hn m nhiu ngy. Triu v em c cho ng ring vi cc c. Mt bui chiu, m Triu hi tnh li, cc c a anh em Triu khp np vo thm m. Nhng c l l nhng pht hi dng ngn v sng hm sau, cc c khc st mt nh thc anh em Triu dy v cho hay M mt ri! Vo tui Triu thy ngi ln khc nn cng khc theo, no c hiu mt m l g! C nh rn rp, ri rm lo vic tm lim. Tra hm , khng ai cn th gi lo cho anh em ca Triu. Hai anh em u thy bng i cn co nhng khng dm ni cho ai


bit nh r nhau nm vt vo cu thang v nh ng ni Triu c ct theo loi nh sn cao, theo li nh ngi Min. Sau cng c ngi nhn thy, nh l qun cho anh em Triu n mi lo cho hai a nh va mt m. l ln u tin Triu bit c thn phn m ci ca mnh! M Triu c chn tha rung trc nh khng xa. Chiu chiu Triu vn ngi trc nh nhn ra m m. Bn m thy c trng mt cy chui, v hnh nh m Triu cht trong lc ang mang thai. Nghe ngi ln bn: khi chui tr bung, lc l em Triu s c sanh ci m? Trc m, Triu cn thy con ch tn Nt m m Triu thng chm sc cho n mi ngy ang nm r. Con ch trung thnh vn ra nm nhiu ngy bn m m Triu! Khi m Triu tr bnh nng, ng ngoi Triu c thng bo nn hp tp v thm, nhng khi n ni thy o quan ang c chun b sn khin ng ngt xu, b u phc ang mc b bt mu sn. Sau bui chiu m Triu c chn ct, ng li m ch n sng p chuyn tr qua Sa c. m ng thao thc khng ng c, a mt nhn nh n du trn bn th va mi dng lc ban chiu cho m Triu. Chic n l mt loi n du rt tt, hiu Hirondelles m ng ngoi Triu mua ca hng Armes et Cycles de Saint tienne Php tng m Triu v bit con gi mnh phi v sng ni qu ma, khng c nh n in. nh n tt nh th li bng nhin b tt. ng ngoi Triu ang thc nn t li n hn hai ln trong m, ngh rng c l bm m lt vo bng n lm n tt, nhng ri ng li nh khi cha v nh chng, m Triu ngy trc cng thng hay tt n nh th ng c ng an gic. C nh v th thng tin tng l m Triu cht khi cn qu tr, cha n 24 tui, m li ang mang thai nn rt linh hin! Nm m Triu cht l lc th gii ang vo thi k khng khong kinh t trm trng. Thng mi, ma mng rung vn... u khng em li li tc cho dn chng. Cha Triu ang c c ch lm n tt phi tr ln Cam Bt tip tc hnh ngh. ng, B ngoi Triu thuyt phc bn ni Triu em hai anh em Triu v nui nng. Th l Triu c c c hi t bit ni thn d n sinh sng trong mt mi trng mi, nhn nhp ting ngi v xe c. ng ngoi Triu lc y c thuyn chuyn v tnh Vnh Long, khng xa Sa c bao nhiu nhng i vi tui th ca hai anh em Triu, l c mt cuc thay i to ln. Thnh ph Vnh Long l mt thnh ph nh, xe hi khng c c bao nhiu chic, phn nhiu l xe ca cc c quan chnh ph hoc cc xe l, xe ... Hai anh em Triu rt thch ra trc nh ngm cc loi xe t ng, nht l vo nhng ngy ma nhn cc qut nc nhp nhng u n lau cc knh xe. c bit vo thu y, phng tin di chuyn, ngoi loi xe ko, t nhn cn c th mn mt loi xe nga, c gi l xe song m. Loi xe c hai nga ko ny trng rt thanh nh, nay cn c thy Php hay M, ni cc thng cnh c nhiu du khch mun c ngi xe rong chi theo li nhn h thi xa. Loi xe ny c trang b loi chung bo hiu do ngi li xe p bng chn,


ting chung ngn ln nhng rt m tai. Triu khng qun c bui cm chiu u tin khi c a v sng bn ngoi. ng Tm, ngi bp gi ca ng ngoi Triu, rt vui mng khi thy trong nh c thm hai a tr thay v ch ton l ngi ln nh t trc n nay. Triu c cho n mn sp u tin, trong sp c b thm nhiu ming bnh m nh chin; nhng c hai anh em Triu u ngi ngn ng, ch vt n cc ming bnh m no cn gin, cha thm nc sp nhiu. ng bp Tm tht vng khi thy hai thc khch t hon khng bit thng thc mn sp c bit ca ng. Triu th tht l n khng c v v qu l, nut khng v. Lc y c nh mi v l l hai a nh nh qu lng nn cha bao gi ming li li c nm mi tht b v m b! T , c nh thnh thong vn hay a gi anh em Triu l cc chu nh qu. M qu tht anh em Triu qu qu v sng trong mt lng nh, t khi c a i ch, mc du l ch lng. Ln u tin c b ngoi dn i n m, Triu thy mn n ny sao m mi v ngon n th. C n hm c dn i mua sch v v cp chun b nhp hc, ng ch tim bn cp da tng cho mt vin ko caramel sa-cph. Khi ngm vin ko mi nhn thc c hng v thn tin ca vin ko ngoi quc u i! Ba nm theo hc cc lp tiu hc Vnh Long l ba nm c tip xc vi cc bn b nhiu gii. Triu li c tnh hay thch kt bn, gp nhau lp cha , ngy ngh th no cng tm cch n nh tip tc by tr. Triu rt thch mt anh bn c cha lm ngh sa xe hi v nh anh c bao nhiu l vin n st c, bao nhiu c phn my mc h ph thi...Triu cn mt anh bn khc tn Long, cng m ci m, cha l mt y s phi i hnh ngh xa qu. Long cng nh Triu, c gi vi b ngoi. V cng cnh ng nn Long v Triu thng gp nhau trong cc ngy ngh. Tht ra, vic tnh cnh gia nh Long l do b ngoi Triu tm ra. Nh ni trn, Triu c tnh thch kt bn nn cui tun l tm n nh cc bn. V tnh m chi nn qu bui tra thng hay qun tr v nh. C l v Vnh Long l mt thnh ph nh, m b ngoi Triu li c nhiu ngi quen nn nhng ln Triu i qu gi nh vy, tuy khng cho nh hay trc nhng ri b ngoi Triu cng tm ra c nh cc bn Triu. Mi ln i tm chu, b ngoi Triu thng hay li chuyn tr nn thng bit thm gia cnh ca cc bn Triu. Vic ngi ln quen nhau qua con chu nhiu khi cng gip Triu c vi thun li. Nh c mt ln, Triu tm cch ln la vi mt bn hc ch v bit anh bn ny c nui nhiu g tre, loi g rng nh con m gii tr rt thch. C mt lc vo ngy l, thy gio li cho mt l bi ton cho hc sinh phi lm trong cc ngy ngh. Anh bn ny vn yu v ton nn r Triu n nh cng lm bi. Anh cng c ha s tng cho Triu mt con g em v nui. n mi x tra, sau khi gip lm xong cc bi ton, anh bn ny mi la cho Triu mt con g b t teo, m li l mt con g mi! Triu tht vng qu nhng khng dm ni ra. Nhm lc y b ngoi Triu li i tm chu v c hng dn n ng nh bn Triu. Nh thng l, b ngoi Triu bt chuyn vi gia nh bn Triu. Trong cu chuyn ngoi Triu c cho gia nh bn bit l sng trc khi i, Triu c cho b bit l hm Triu c mt bn ha n nh anh y ly g. Ngoi Triu dy Triu l phi ni n nh bt g, ch khng ai li ni: n ly g. Mi ngi u ci v vic dng sai danh t ca Triu v kt cuc cu chuyn l gia


nh bn Triu bt anh phi tng thm cho Triu mt anh g trng ng hong cho cp! ng ngoi Triu l mt trong nhng ngi c hun luyn u tin v nghnh ha nn thng c i i rt nhiu tnh o t t ai min Nam. V vy nn Triu tuy cn nh tui nhng trong cc cu chuyn nghe c trong gia nh, nhiu a danh cc lng mc, sng ngi, kinh lch... in vo tim thc Triu. Sau ny khi phi di chuyn y trong thu Khng chin Nam b hay trong thi gia nhp Hi Qun, nhng ni nh Cu K, Cu Ngang Tr Vinh, Hm Lung, M Cy, Ging Trm Bn Tre, m Di, Nm Cn, Ci Nc, Sng ng c, Ng ba Hc Nng C Mau..., cc ni i vi Triu tng chng nh l nhng ni tng bit trc! Khi o tui hi hu, ng ngoi Triu tr v qu qun Bin Ha. T ni th tnh nh l Vnh Long, Triu bt u lm quen vi li sng na tnh, na qu Phc L, mt p nh bn dng sng Rch Ct, cch tnh l Bin Ha khong hai cy s. ng ngoi Triu qu qun nhiu i C Lao Ph, bn kia b Rch Ct v c tha k nhiu rung vn . Tuy nhin v l mt cng chc thng phi lun lu sng xa qu nn rung vn ng ngoi Triu nhng cho cc chu canh tc. Khi v hu, ng tu mt mnh vn Phc L , bn kia b ca C Lao Ph, mt ni gn tnh l Bin Ha hn. Khi di chuyn t Vnh Long v Bin Ha, ng ngoi Triu c mt ngi bn c xe hi ring gip cho mn v li qu. Ln u tin c i xe Citroen, Traction 15, hai anh em Triu sung sng c ngi xe c nm m, khng nh lc di chuyn t Sa c qua Vnh Long bng xe , phi ngi cht nh nm m li b xc nhy dng khi xe qua cc cu nh! Triu hc ht chng trnh S hc trng tnh Bin Ha. Vo thu , ch c tnh l mi c n in. Phc L ch cch tnh c hai, ba cy s nhng ban m phi thp n du hc. Triu c ng ngoi theo di vic hc hnh v sng sm no ng cng bt phi vn ng h bo thc vo 5 gi ri n li bi trc khi n sng v li b n trng. Trong khi th ngoi i hm cm, mt phn n sng, mt phn gi p vo mt tm mo cau em theo n tra. Mi khuya thc dy, qut dim thp n hc bi, dim sanh chy trong khng kh trong lnh bui sng ta ra mt mi hng tht c bit. Bin Ha l x ni nn bui sng nhiu khi rt lnh. p mo cm nng vo ngc khi i ng vo sng sm, nghe hi m chuyn vo mnh l mt th v kh qun ca Triu. V c Bin Ha, khc vi lc Vnh Long, Triu c c c hi cng vi cc bn, i xa hn vo cc thn xm, sng rch. Vt c thia thia th c cc bn hng dn n vt con sui chy quanh cha Xm Hc Mng Tre v c sui hay hn c vt rung. Tri cy rng nh gi, ba, sim, du...c th kim ch nu bit thp tng cc th i n ci rng Vnh Cu. Nc sng ng Nai c bit rt trong xanh, so vi nc c nhiu ph sa ca sng Cu Long. Nhn nc l mun li tm ri. Nh ven sng, c bit khc sng ng Nai bao quanh C Lao Ph rt hin


ha nn Triu mau chng bi li kh gii. Sau ny vo Hi Qun, c hun luyn thnh tho hn nn Triu gip trng Qun y Hi Qun Php ot nhiu gii. Khi Bin Ha Triu nhiu ln ln nh li ra C Lao Ra tm cc li tm st em v nhng li cho cc gia nh c con mc bnh kinh phong! Dn chng thng vn hay tin tng l t li tm st trn u ging hay mi ly nc ung s gip cc tr trnh c bnh ny? C lao Ra trn sng ng Nai l ni tr n an ton cho nhng ngi tin s s dng lm kh gii nn ni y, li tm st rt d tm. Cng v m i chi nh vy, nht l i bn chim bng n thung nn c mt ln Triu b mt trn n nh c i. Vo thi y Triu c mt bn l Lng Khnh Ch, c bit ti bn n. i bn chim vi anh th khng bao gi tr v tay khng v nu Triu bn trt th anh sn lng tng chim lc tr v nh. Vo mt thi ngh l Tt, ht vic i nh bu cua c cp Triu li ch lo v n i bn vi anh Ch, qun lo vic lm bi thy gio ra trc lm trong cc ngy ngh l. Hm ht l i hc tr li, bi khng lm kp nn sng Triu than b au bng khi i hc. B ngoi cng chu nn ng nhng ng ngoi ang lm vic ngoi vn, thy Triu cn nm nh nn hi l do. ng bo a tp v ra xem, khi thy Triu cha lm xong cc bi, ng bt Triu phi i hc ngay. ng cn dn khi n trng phi ghi s xin i khm bnh vin nu tht s cn au. May thay hm thy gio khng xt bi ca Triu nn Triu cng khi xin i khm bnh. Chiu hm v nh, Triu tng l thot nn, u c ng ng ngoi vn hch hi xem thuc nh thng cho ct u? Triu phi n mt trn n v hai ti: ti ni lo trn hc v khng lm bi v ti th hai l ham bn chim, m c bc, en ngy Tt. Nh c un nn nh vy nn sau ny Triu mi hc n ni n chn. gi li ha vi ngoi, khng bao gi Triu tham d vo cc cuc bi bc, mc du c th b bn b ch l keo kit, nht gan. S lo lng theo di vic hc hnh ca ngoi gip Triu thi u trong k thi tuyn vo Trung hc Petrus K. V c hng cao nn Triu c c hc bng ni tr. Bin Ha ch cch Si Gn ba mi cy s, nhng y l ln u tin, Triu phi xa em gi tip tc vic hc. Hai anh em lun lun sng cnh nhau t lc cn b, nn y l ln u Triu phi ng u vi mt ni bun tha thit ca tui tr.

Chng 3

Thi Trung hc


i vi mt anh hc sinh t tnh nh ln Si Gn hc, Trng Petrus K qu tht l mt kin trc s. c hon thnh t nm 1927, trng chim mt din tch gn 9 mu, mt quay ra ng Nancy (Cng Ha, thi VNCH), i din mt khong xa vi hng bn mt ca thnh Ma (Camp des Mares). V pha bn mt trng l ng Charles Thompson (Nguyn Hong) gn ng xe la Si Gn- M Tho. Hai dy hai tng song song theo chiu ng Ty l cc lp hc. Hai hnh lang pha trc v sau ni lin cc lp hc thnh mt khung hnh ch nht. Hai bn u hnh lang, trc cng, l cc phng nhn vin hnh chnh v cc phng gio s. Hnh lang pha sau l dy nh cc phng th nghim L, Ha, Sinh v lp dy v. Bn dy kin trc bao vy mt sn danh d ln c dng tng ng bn thn ca nh bc hc Petrus K, mt nhn ti Vit Nam c lit k vo s vng hu th k XIX l Ton cu bc hc thp bt qun t. Sau cuc i i 1975, tng ng b h, trng i tn thnh L Hng Phong, mt nhn vt cch mng, khng dnh dng g n vn hc Vit! V bn pha tri ca trng c hai dy lu ba tng c s dng lm phng hc v phng ng cho hc sinh ni tr. Bn sau cc phng th nghim l hai phng n rt rng cho hc sinh ni tr v bn ni tr. Cc phng n vi din tch rng ny cng l ni t chc cc k thi c ng th sinh hay cc bui sinh hot cng ng vo cc dp L Tin ng To mi nm, trc khi v ngh l Tt, hoc L Mn Kha hc cui nm. i sng ni tr cho Triu c c hi gp c bao nhiu bn b hu nh ri rc khp min Nam. Hai nm ni tr trng ng Nancy v hai nm sau khi trng phi tm di v trng S Phm trc S Th khin Triu c bit hu ht cc anh ln theo hc ban T Ti, sau theo hc i hc H Ni hay ngoi quc. V sau, trc khi tt nghip bng Thnh chung, Triu li c bit thm bao nhiu lp n em. Nhng thin ti m nhc nh Trn Vn Kh, duyn dng nh nhp hay thi phong cm vo cc ngy vn ngh Tt ng To, cc anh Lu Hu Phc, Mai Vn B, ng Ngc Tt, Trn Bu Kim...vi l tng bng bt la u tranh cho nc nh c c lp, thy manh nha t ci l Petrus K. Khi Nh Th chin bng khi tri Ty, Hunh Vn Ting c mt bi ph tin a lnh chin i Php m hn na th k sau Triu vn cn nh: Nhng khuyn ai: Trng gi du say phong cnh mi


Nc non ng lt cm tnh xa Ru Bordeaux du c hng v thm tho, ph mt x Brie du c mi thm tha, nho Grenoble du ht sc ngt ngo, Cng xin ng ch ru nh ta l v v, bnh qui bnh tt thiu gout, hay nc mm hn l d dy.... Trong s cc bn b khc, rt nhiu tn tui sau ny thng thy c nhc nh trn cc lnh vc hot ng min Nam. c bit sau khi thu hi c lp, phn ln cc hiu trng v sau thi k 1950 u xut thn t Petrus K. Nhn tr li lch s o to tr thc cho min Nam, ngoi cc trng trung hc cng rt t oi v chnh sch ngu dn ca Php (Bn trng: Petrus K, N hc ng, M Tho v Cn Th), cc trng t thc phn nhiu do cc nh cch mng du hc v nc sng lp, gp cng ln trong vic gio dc thanh nin Nam B. Cc trng t thc vang bng mt thi b nh cm quyn X Hi Ch Ngha khai t sau 1975, tht s rt xng ng c nhn dn min Nam tng nh ghi cng nh trng Taberd, Hunh Khng Ninh, L B Cang, Chn Thanh, ng Nai, Nguyn Vn Khu, Bassac... v bao nhiu trng sau ny ca cc tn gio sng lp, thi Vit Nam Cng Ha. Cc gio s trng Petrus K vo thi trc, ngoi nhng ngi Php hoc Vit Nam du hc tt nghip Php v, phn ng u c o to t Cao ng S Phm H Ni. Triu vn cn nh mi hnh nh cc v thy kh knh mt thi nh hng su m n tng lai ca Triu. Gio s Trn Vn Qu, ngi gc Ty Ninh theo o Cao i, dc vc cao ln, gng mt hin hu, u ht tc ngn l gio s dy S, a, c mt ging ni m m, t tn, khi dy lng i quc cho m thanh nin thi ca Triu. Sau ny ng Qu b Php bt y Cn o v may mn c tr v t lin sau ngy Nht o chnh Php. Mt gio s S, a khc rt say m ngh trong khi thuyt ging l Nguyn Vn Thnh b Vit Minh git vo lc khi u Nam b Khng chin. Gio s Phm Thiu, gc Ngh - Tnh va dy ch Nho, nhng cng li dy ton rt gii, l mt nhn vt c phong cch nh Nho, n mc chng chc, vo lp lc no trc tin cng mc trong ti o chic ng h qu qut, t ln gc bn bn phi v xoay cho dy eo cun trn chung quanh tm tt, xong mi bt u dy. Triu gp li Thy sau ny trong thi gian khng chin. Ln u tin gp li Thy chin khu Rng Vnh Cu, Bin Ha, Triu mi cht nhn chn c ci vui tnh hn nhin ca Thy. Sau khi hi Triu: "Cu i u y?". Thy li vui a nhi li ca "Nh chin khu" ca Nhun v ht: Chiu nay ln chin khu i g mo!. Thy mt thi lm ch tch y ban Khng chin Si Gn-Ch Ln, y vin Tuyn hun y ban Hnh chnh Nam b vi bit hiu Trng Phong v tp kt ra Bc. Sau 1975, gio s c bu dn biu thnh ph Si Gn, nhng tht vng v li cai tr v tham nhng ca cn b Cng sn. ng t vn cht, sau khi gi cho i hi ng Q3, Thnh ph H Ch Minh mt tuyt th:


Dt m lnh o nn lm Di. Di m mun thnh tch nn bo co Di Dt, Di, Di, l ba iu lm cho cc nc X Hi Ch Ngha sp , lm cho nc ta i t sai lm ny n sai lm khc. Sau m ch nht 23 thng 9 nm 1945, m mn cuc Khng chin Nam b, rt nhiu gio s nh Nguyn Vn Ch, Nguyn Vn Ch, L Vn Hun, Phm Thiu, Nguyn Vn Tr, L Vn Cm... u b thnh vo bng tham gia chng Php. C mt vic cn nu ln l cc gio s cn sng v tr li thnh sau 1975, phn ng c mt i sng rt khim tn. Cc chc v bo b c dnh cho nhng ngi ca ng Cng sn. Gio s Nguyn Vn Ch trong thi chin gi chc Ch tch y ban thnh Si Gn-Ch Ln. Sau ngy 30 thng T 1975, chc phi nhng cho ngi khc. Gio s Ch c giao chc v thng v pht: Ch tch Mt trn T quc. Triu c mt ngi cng lng Bn Tranh (M Tho) vi gio s Ch cho bit tin, l sau 1975, ng tr v qu v qua i trong cnh ngho x xc! Sng ni tr bn nm Petrus K, Triu sng tra, chiu ti no cng phi tip cn vi cc gim th. Cc v u xut thn trong nghnh gio dc nn phong cch rt c bit. Gia khung cnh Si Gn tn tin, gim th Ti m Triu thng ngng m nhng nay qun h, lc no cng mc o di en, qun vi ta trng. Phi l ngi c can trng lm mi c can m mc quc phc gia m hc sinh qu qui v cc ng nghip vn u phc chm ch. Thy Ng gc Bnh Dng th lc no cng vi vo sch v, nghin cu cch bin ch mu v bn ra th trng v trong x lc y khng cn mu nhp cng t Php. Thy Thy mt cn th nng, gc Nha Mn th say m nghin cu cch nui v chn ging ch berger c. Thy Rung ngi Gia nh, mt ti , thng c hc sinh gi a l mt say ru, li l ngi hay tm hiu gc gc cc hc sinh ng ang ph trch. Triu khm ph ra c c tnh ny vo mt hm, trong khi say m banh, mt bn nh di lp Triu, anh Phan Phc H trong cn pht , pht ngn ba bi. Thy Rung gi li bo: Ba my, ng Phan Vn Hm va l hc gi danh ting, va l nh cch mng ang b t, my phi gi mm gi ming, lm sao cho xng ng l con ca ng. Phan Phc H phi rm l xin li v cm n ng! Trong trn ny, Triu cng x nho, vng tc ngo bn, nn cng b ng chnh: ng Bc, ng Ni my l nh Nho, ngi b y Nha Mn v ng Kinh Ngha Thc, ngi ang l Thy dy hc. Con nh gia gio khng n ni nh vy. Bo hi t v sau, Triu lun lun phi lu , gi mm, gi ming, tn ti gi! Khi Triu bt u nin hc, khng kh chin tranh bt u lm dn chng xao xuyn. Da theo thanh th qun i Nht, Thi Lan ln ting i li t ai ca h b Php ln chim. Thi gy hn, nm bom xung cc vng Siemrap, Battambang Cam Bt. Si Gn bt u phi o hm tr n. Ring trng, sng no cng c lp dy cu thng v cch phng chng hi ngt chin trn do gio s L Vn Cm ph trch.


Tht ra y l nhng lp l thuyt, theo di rt ngn. Triu c dp cho Gio s Cm bit v vic hc sinh min cng phi n lp. Gio s tr li: Ty n lm b bt phi dy. Ti xin mn mt mt n chng hi c cho sinh vin xem, n c cho mn u. Mun hc tht s c cn bn, nn ghi tn theo lp Cu Thng ca Hi Hng Thp T, sau cc bui chiu trng. Triu v vi bn G Cng v Gia nh rt thch th theo di cc lp hun luyn ny. Ph trch dy l cc n y t Php ca Hi Hng Thp T v cc iu dng ca Bnh vin Ch Ha (Bnh vin thnh). Lp hc dnh cho cng chc v thanh nin tnh nguyn n tham gia vo chiu ti, mt lp trng sau gi hc ca sinh vin. Chng nhng c dy v bng b, cu thng v chch thuc lp hc, Triu v cc bn li c cc nhn vin iu dng tha thun cho n ph gip vic chch thuc vo cc th By v Ch nht bnh vin. Vo thi cha c thuc tr sinh m ngi mang bnh hoa liu li b kh nhiu. Thuc chch cha bnh ch c loi 914 phi chch vo tnh mch. Triu nh th c tha h thc tp vic chch thuc vo gn mu. Sau khi c cp chng ch cu thng, Triu tht s c cn bn c th thc s hnh ngh chch thuc dosau ny!. Mc du cc bn hu Triu u t bn phng n, Triu vn thch lm bn vi mt nhm nh anh em v tng ng tng hn. l mt s anh em chung quanh anh Trn Thanh Mu, ngi lng Vnh Li, G Cng. Mu l em ca Trn Thanh Xun, mt sinh vin gii c hc bng sang Php. Vo thi , min Nam c c hai sinh vin u Bng T Ti u hng, c chn du hc. Mt l Trn L Quang, sau k s cu cng Ponts & Chausses, Tng trng Cng chnh thi Tng thng Ng nh Dim. Ngi kia l Trn Thanh Xun, hc k s v cc cng trng hng hi (Ingnieur Maritime), c mt thi hot ng chnh tr Php, thp nin 1940, sau tr v H Ni. Mu c l c ngi anh un nn nn mc du tui tr nhng thng u t v vn nc ang hi cn phi chu s h ca Php. Mt s bn ca Mu t G Cng bit Mu t lu nn trong cc gi chi, hay t tp k cho nhau nhng giai thoi cc trn nh m l ti tri, tc khu Rng La (G Cng) ca Trng Cng nh trong thi chng Php, v Tng c Lc, mt tay sai ca Php, hoc cng c bi Vn t cc chin s Cn Giuc ca C Chiu khng c ghi trong chng trnh Vit vn. Nhiu bn khc thy vy cng ln ln gia nhp nhm, c bit l anh Bi c Tm, con a ch giu c vng Tn An. Anh Tm l ngi bit r lch s khng chin chng Php thi Thin H Dng, Nguyn Trung Trc, Trng Cng nh, Trn Vn Thnh... Anh lm nhiu ngi say m v ti k chuyn. Cc a danh v nhng cuc ng ngy xa, sau ny vo lc xy ra Khng chin Nam B sau 1945, nhiu anh em i vo bng nh quen thuc tn trc, nh nghe c cc chuyn ca anh Tm. Sau 1975, c bn gp li anh Si Gn, sau khi tp kt v, nhng hnh nh khng c giao chc v quan trng v l thnh phn con a ch? Trn Thanh Mu v Bi c Tm l hai anh c nhiu dp tip xc vi cc anh em ni tr ban T


Ti sp ra trng. y l cc anh ln, c nhiu suy t v thi cuc, vn nc, mun hun c cho n em c tinh thn quc gia yu nc. Tm v Mu v th c mc ni vi nhng ngi c tm huyt Si Gn. Triu v mt s anh em thn tn thng chia phin n nh cc nhn s hc hi. Lut s Dip Ba Tn nh l ni c nhiu ti liu ca K Ngoi Hu Cng t Nht gi v. Triu tng c nghe danh Hong thn Cng , ngi c Phan Bi Chu t chc b mt xut ngoi sang Nht. Hong thn Cng c ln can m dm tr v x, b mt di chuyn sng trn ghe nhiu thng Nam k vn ng dn chng. So vi K ngoi hu Cng , H Ch Minh sau ngy ri Vit Nam bn Nh Rng ngy 5 thng 6 nm 1911 p tu Amiral Latouche Trville sang Php, cho mi n thp nin 1940, chng bao gi H Ch Minh dm t chn tr v x hot ng. Ch n sau 1940, H Ch Minh mi dm thp th bin gii Hoa Vit trc khi v n tr hang Pc B. Qua cc ti liu c c nh lut s Dip Ba, Triu c bit c cuc hp thnh lp Vit Nam Phc Quc ng Minh Hi vo thng 3 nm 1939. c Cng c bu lm y vin trng. Nhng li ku gi ca Hong thn Cng c ng rt kho, lng trong cc sch Vit hoc cc sch ca Thng ch Ptain khi ng ny ln cm quyn nc Php bi trn. Sau ny Dip Ba li i i theo ch trng Cng sn khi Php tr li chim min Nam. Mc du cn tui thiu nin, Triu v cc bn cng c dp chng kin nhng cuc vn ng bu c Hi ng thnh ph Si Gn v Hi ng Qun ht. c bit l cuc bu c ngy 30-4-1939 khi lin danh Tranh u gm T Thu Thu, Phan Vn Hm, Trn Vn Thch thng cc lin danh Dn Chng ca Nguyn Vn To, Nguyn An Ninh, Dng Bch Mai hay cc lin danh Nguyn Phan Long hoc L Quang Lim ca ng Lp Hin. Tn tui cc nh lm cch mng thi c cc bn Triu tm theo di. Triu nghe theo li cc bn, nhn dp ngh vo cc bui chiu th Nm, n cc trng t nh L B Cang, Chn Thanh nghe T Thu Thu lu lot dy Khoa hc, hoc Trn Vn Thch dy Php vn, H Hu Tng dy Ton... c bit, Triu say m cc bui ging Php vn ca Trn Vn Thch v rt ho hng vi nhng li gii thch, ph bnh c o so vi mt gio s ngi Vit c v m Petrus K, dy vn chng Php nhng sut c gi ch bn v vn phm (grammaire)! Qua nm sau, vo khong thng T, 1940, Triu v cc bn bng hong c tin ta Si Gn x t cc nhm Tam v T v ti khuy ri tr an v lp hi khng xin php. T Thu Thu, Trn Vn Thch, H Hu Tng, Nguyn Vn To, Nguyn An Ninh, Dng Bch Mai, Nguyn Vn Nguyn, Nguyn Vn Sm... u lnh n t t 5 n 3 nm cng thm 10 nm bit x! Cuc sng ngi trng gc rng ln Petrus K ny ang tri chy m m nh vy, pht chc bng nhin b thi cuc a n nhng bin chuyn ln lao. Vn nc bt u thay i.


Khong thng 9, 1940, tng Nht Nakamura tn cng Php ti Lng Sn v ng ng. Hai v tr ny ca Php u tht th vi nhiu thit hi. Hi Phng cng b Nht gii bom cnh co. Triu v cc bn rt hnh din khi c lut s Dip Ba cho bit tin l trong cuc tn cng Lng Sn, c s tham d bn cnh Nht ca lnh t Kin Quc Qun Vit Nam, tn Trn Trung Lp. Trong S on 5 ny ca Nht c mt n v ph lc Vit, do Shibata hay Trn Phc An iu khin. Trn Trung Lp l mt trong cc cp ch huy. V sau, khi Nht v Php iu nh xong vic bin c Lng Sn, Trn Trung Lp quyt nh li chng Php. Vit Nam Kin Quc Qun l b phn qun s ca t chc Phc Quc ca Cng . Trn Trung Lp v sau b Php bt v kt n t hnh! Trong khi , Thi Lan da hi Nht i Php phi nh li bin gii ng Dng v i Php phi tr li tnh Battambang. Khng kh chin tranh khi s bao trm min Nam. Cc n in phng cc sinh vin ni tr c sn xanh dng m, hoc phi c chp che nh sng, theo chng trnh Phng th Th ng. Anh Bi c Tm, mt chiu Ch nht v trng cho Triu v Trn Thanh Mu mt tin m anh bt phi tuyt i gi kn, th khng c tit l: ng Cng sn quyt nh khi ngha chng Php mt phin hp B im. Trong khi o hm tr n trnh bom theo k hoch Phng th Th ng phn t trng sau trng, rt nhiu quan ti chn t xa c qut ln. Vng sau trng c dn Si Gn t tn l vng m Ngy v ni y l m chn tp th qun lnh theo L Vn Khi, con nui ca Thng cng L Vn Duyt. L Vn Khi ni ln chng triu nh Hu nn cng binh s di quyn b nh Nguyn git khng thng tic. Thy c chn vi tp th vng ny, ni m dn chng cn gi l vng m lon. V m, nht l khi c ma, hc sinh ni tr Petrus K lu cao thng hay c l m ca s xem n ma do cc cht ln tinh chy ln t bi m lon. Mt vi bn c tinh thn a phng thng hay tht ln: Ti tao khng a cc vua cha Nguyn v h xy c c do dn min Nam, nhng sau khi thnh cng git ngi min Nam nh vy. H cn s hnh nh min Nam hn Hu nn tho g thnh Si Gn, xy nh li, chuyn vt dng, ko ct c chm tr, v Hu xy ct dinh th! Mt vi hc sinh ly vn ng hm va c khi qut, o thnh hnh tri tim, di gn ba vin n trn c th dng lm bn xy ma. Lc ban u, trong cc v gi hn ngi cht nh vy, cc cu hi thng thng thuc v thi s, c khi vui nhn nhng ln ln v sau, khng bit c ai c tm khng, nhng cu chuyn gi hn li ton bn v lch s nc nh, v cc chin s cht khi chng xm lng Php. Vic khi dy tinh thn thng dn, thng nc trong gii hc sinh ni tr c th ni l do cc bui xy ma, gi hn nhng nh i quc mt ny. V kh tuyn truyn c o ny khng bit c bn tay b mt no ch huy khng, hay l do tinh thn yu nc ca s ng ngi tham d?


Bi tha ma m Ngy rng ln ny cn c c mt tn khc l ng tp trn v qun i Php Thnh Ma dng ni y hun luyn qun s. Cc bui tp qun nhc hay thi kn c hc sinh thng hay n xem v thng xy ra vo chiu th Nm l bui chiu c ngh ra ph ca dn ni tr. Cn nh mt hm, Triu v cc bn nghe c mt hun luyn vin ngi Php dy lnh thi bi kn tin bit chin s khi h huyt. Bi c mt m iu chm, hi kn ko di, rt no lng. Trn Thanh Mu bng cao hng ni cho ngi hun luyn vin bit: Ni ng ang ng l m chn tp th chin s Vit, xin ng thi li bi tng nim cc linh hn ny. Ngi hun luyn vin cm hng thi tr li bi kn tin ngi qu c. Anh em chung quanh c nhiu ngi rm l. T tr v sau, cc bn Triu thy ngi hun luyn vin ny, khng bit v tnh hay c , thng tri iu kn tin hn chin s, khi ng kt thc cc bui dy! Trong k ngh h sau hai nm theo Trung hc, Triu li c c c hi a ng ngoi i Si Gn cha bnh. Mc du nh c nhng kh khn sinh k bui hi hu, nhng Triu a ngoi n bc s Trn Quang , mt y s u ni tr cc bnh vin Paris v ni ting l ngi c phu thut gii trong y gii min Nam. ng l ngi lng M Long (Sa c) c b con vi bn b ni ca Triu. V lin h gia nh, ng vn sn sc min ph cho thn quyn. Rt may l bnh ca ngoi cha cn phi gii phu. Hai ng chu vui mng th b t phng mch bc s ng Blansub gn nh th Si Gn cng do ph Catinat (ng T Do) v ng Charner (Nguyn Hu) m ngoi v quen ming nn thng gi l ng Kinh Lp. Ngy xa, ni y l mt con kinh o t sng Si Gn n trc Ta Snh. Con kinh ny c lp i xy thnh ng Charner. i do Ch C Si Gn l mt ci th ca ngi dn c dp n thnh. Vng Ch C li cn c qun Cho c ni ting qua nhiu thp nin. Khi Triu cng ngoi n trm but cui cng ng Boulevard de la Somme (ng Hm Nghi), cht thy xe c phi ngng li hai bn ng, nhng cho cc qun xa qun i Nht di chuyn ln t bn tu Khnh Hi . Sau khi p Php ng cho vt bin gii Bc Vit, nay qun i Nht li bt u b vo min Nam. Triu vn cn nh ngy lch s cuc b ca Qun on 25 Nht xung Vng Tu v Si Gn v xy ra na thng sau ngy l quc khnh 14 thng 7 nm 1941 ca Php. Dn chng Vit ng nhn trong tm trng bn khon, nhng qun xa ch y lnh Nht, qun phc kaki xanh, u hoc trn, co bng long, hoc i nn xp li trai. C rt nhiu xe ch ton nhng khung hnh rt ln, c l l cc bn hnh qun. Ngoi tuy v hu nhng phc v c i trong nghnh a chnh on chc l cc qun xa ch bn qun s v kch thc thng thng u nh th. Ngoi ni nh vi Triu: My cn nh cc anh Nht bn chi ngy trc khng? Nhng anh i bn do Lc tnh cho Dainan Koosi (i Nam Cng Ty) ngy trc l bn i do thm cho Nht .


Triu lc y mi sc nh li l ngy trc, lc ngoi cn l cng chc Vnh Long: nhng ln c l ln, nht l l Ging Sinh, Triu vn thng ngng trng cc ng Nht n nh bn cc chi, hoc xe, hoc tu t ng di chuyn v.v...Cc ngi bn do ny thng mang theo mt va ly rt ln v ngoi chi cho tr em h cn bn c cc loi ly, da, b tr bng s mng cho cc gia nh. Hm nay Triu mi c c hi ln u tin thy mt qun i hnh qun qua ph phng, mt qun i ton ngi da vng nh mnh, t s quan n binh lnh. Ngi no cng vm v, cao ln, qun phc gn gh. Th l danh t ngi ln Nht Bn trc kia ch l mt cch ni kiu cng ca u Ty? c bit sc din ca cc s quan, phn ng eo knh trng, nghim ngh nhn thng v pha trc, khin Triu c ring trong tm khm t nhiu knh phc. Triu cm thy hnh din ly, v mt dn tc ng nay li c c mt qun i nh vy. Dn chng hai bn ng mc du t hn c cht bn khon v thi cuc, nhng chc cng c nhng cm gic hnh din cho mt quc gia ng, nay c c mt bc tin qun s trn bnh din quc t. Mt cu th h ho ng bo Vit nn cnh tnh ca Phan So Nam bng vang di ln trong u Triu: T (Asia) nm chu l bc nht, Ngi nhiu hn m t cng rng hn... V nc nh vn cn b ngi Php h, u u cng c hnh bng mt thm d la nn dn chng nhn qun i Nht di chuyn m khng c ai dm c mt c ch thn thin, mt li hoan h, mc du trong thm tm vn thy hnh din ly v mt dn tc bn m mt m my trong hon v. Xen k trong cc ngi xem qun i Nht b, cng c khng t ngi Php. H nhn cc binh s Nht vi nt mt khng my thin cm, i khi cn thong thy mt t khinh khi. Trong khng kh dng nh c ln ln nhng ngh ngt ngt, hoc nh nh du nhng ngy tn sp n ca ch thc dn, hoc nhng mong c thm kn mong Nht s bi trn trong tng lai h tr li thi n trn ngi trc nh c. Triu ni nh vi ngoi: -My anh Ty ny coi b ght Nht d tn! Ngoi p: -ng Bc v ng Ni my b Ty y T H Tnh v Sa c v phong tro ng Kinh Ngha Thc, khng bit my ng ngh ra sao. Ring tao th c bit, ngi Nht khi chim Cao Ly, h x s tn nhn vi dn chng khng thua g thc dn Php t mnh. Nht by gi n Si Gn, tao ngn lm. Thng Ty ch thch n b, sa, bnh m, tht b bp tt. Mm ruc, mm ng ti n ch. Cn dn Nht bn cng n cm nh mnh, rau mung, da mm h cng thch. S dn mnh ri y khng cn mn g h cha b v bng na!


Chng 4

Mt thi si ng trc Nam b Khng chin

Ngy 29 thng 7 nm 1941, sau khi Nht t b vo min Nam, vo u nm hc, trng Petrus K l ni c Nht chn lm i Bn Doanh. Trng phi cp tc di v u vi trng S Phm, ng qua S Th Si Gn, ng Dr Angier (Nguyn Bnh Khim). Ti y cn c trng Tiu hc v Trung hc cho hc sinh Php. Trng S Phm ch c 50 kha sinh. Ngy khai trng nin kha 1941-1942 v th phi tr n 29-9-1941. y l thi k si ng chnh tr Nam b. Nm 1940, phn na nc Php b c chim. Chnh ph Thng ch Ptain ln cm quyn Php. Nm 1941, mt trn v pha ng gia c v Nga m mn. Ngay trc Nh Th Chin, cc ng phi chnh tr min Nam c c hi hot ng mnh m khi Mt Trn Bnh Dn ln nm chnh quyn Php. c mt cuc ci cch cc thuc a, chnh ph Php c nh phi mt y ban iu tra sang Nam K. Nm ly c hi , thu gp nguyn vng ton dn, i hi ci thin ch cai tr, cc nh cch mng Vit Nam, c bit l Nguyn An Ninh, pht ng Phong tro ng Dng i hi v thnh lp y ban Hnh ng cc ni. Thc dn Php nhn thy cc nguy c c th xy ra nn tm cch gii tn y ban Lm thi t chc i Hi. Sau cng, ng Dng i hi b Php cm. Nguyn An Ninh, Nguyn Vn To, T Thu Thu b bt giam. Ba ngi u tranh bi thc trong 11 ngy, mt cuc bi thc di nht trong lch s Khm Ln Si Gn. Dn chng thnh t chc nh cng ng h v lm p lc Php phi th. Khi T Thu Thu c t trn cng a v trc ta sn bo Tranh u (La Lutte) ng Lagrandire, dn chng c ngi khc, s ng sp cht! nh Th chin sp xy ra u chu, thc dn Php ng Dng ra tay giam cm, bt b, x bit x cc nh cch mng, kim sot bo ch, n phm. Ngy 23 thng 8 nm 1939, Stalin l ngi c v chng Pht xt li ch th Molotov thay Nga k Hip c bt xm phm vi phi b Von Ribbentrop ca c Moscow! Mc du c th coi y l k hoch hon binh ca Nga nhng quyt nh ng tri ny bt Maurice Thorez, th lnh Cng sn Php ra thng co ng h ch trng hiu ha ca Stalin! ng Cng sn tam min Nam phi tm cch mi cch ngy bin gii thch vic Stalin m hn Von Ribbentrop ga xe la Moscow. Nguyn Vn Trn l ngi phi i din gii thch Hip c ny c nhc li trong quyn Vit cho M v Quc hi sau ny (Trang 63). Triu cn nh anh Phan Phc H, con ca Phan Vn Hm ni a vi Triu v


cc bn: Ba tao ni l Stalin lm Nguyn Vn Trn bo Dn Chng tro cn c v ni ngng khi gp cc bn vit bo hi v ci quyt nh 'ng tri' ca Stalin. Ngy 29 thng 9 nm 1939, Nga v c k Hip c Bin gii v Hu ngh. Stalin ch th cc ng Cng sn trn th gii ngng chng c, hi cc ng ny vo tnh th kt kh x v ngy 3 thng 9 nm 1940, Anh v Php tuyn chuyn vi c. ng Dng, vin Ton quyn Catroux ra lnh cm hot ng chnh tr, nh hon cc cuc bu c. Chnh ph Php t ng Cng sn Php ra ngoi vng php lut. Cn b Cng sn Bc, Trung, Nam Vit Nam ln lt b bt cng nhiu nh cch mng khc. Hi i hu Bo gii Nam k (Association des journalistes annamites de Cochinchine, A.J.A.C) b gii tn v ban Tr s b tng giam. Php cc ng vin Cng sn danh ting nh Jacques Duclos, Franchon phi ln trn, lnh t Maurice Thorez phi o ng sang Nga. u nm 1940, Catroux k sc lnh bt giam bt c ai c th lm nguy hi n trt t cng cng. y l thi k en ti nht ca ng Cng sn trong Nam. L Dun, L Hng Phong, H Huy Tp, Nguyn Th Minh Khai... u b bt, k c Nguyn Vn C, Tng B th ng. Cc tri giam B R, T Li c thnh lp Nam K. Nhiu tri khc cng c thnh lp Trung v Bc giam c ngn ngi. Trong nm ny Nht lm p lc Catroux ngng tip t cho Tng Gii Thch Trng Khnh. Catroux b p lc phi thng thuyt vi phi on Nht v sau cng b chnh ph Ptain mi ln cm quyn cch chc. T lnh Hi qun Php Vin ng l Decoux c ch nh thay th Catroux lm Ton Quyn ng Dng . Thng 7-1940, Quc hi Php Vichy trao ton quyn cho Thng ch Ptain, chm dt nn tam Cng ha c t nm 1871! Quc trng Ptain, 84 tui, thay th khu hiu T do, Bnh ng, Hu ngh bng khu hiu mi Cn lao, Gia nh, T quc. ng cng ra sc lnh gii tn cc hi kn cc thuc a. i s Thi Lan Php chuyn cho chnh ph Ptain vn th xin nh li bin gii ng Dng-Thi. H Ni, Trng Phi on thng thuyt Nht l Nishihara a ti hu th cho Decoux, i hi phi tha thun qun i Nht s dng cc phi trng, hi cng ng Dng v t do di chuyn qun lnh. Decoux nh phi thun k hip c qun s. Hip c c thng bo cho tng Nakamura ca S on 5 Nht, nhng vo 10 gi m hm qun Nht vn vt bin tn cng. Chin ly ng ng v Lng Sn tht th. Vic bt chp thng lnh ny lm mt s cc tng L qun min Nam ca Nht ra ta n qun s v b ging chc. Trn Trung Lp, lnh t Kin Quc Qun ca Hong thn Cng tnh nguyn li vng Lng Sn chng Php v sau cng b bt v b x bn vo cui nm 1940.


Da vo thn th vi Nht, Thi Lan bt u chuyn qun n bin gii Thi-Cambt. Php phi rt nhiu n v t Vit Nam ln i ph. Trong thi gian sp c bin ng bin thy nh vy, min Nam, hng ngn chin s cch mng li tip tc b Php bt hay b ch nh an tr. V khng th ngi im cho Php v hiu ha lc lng u tranh, ng Cng sn b mt hi B im (Gia nh) v ly quyt nh phi khi ngha. Phan ng Lu c X y Nam k gi ra Bc d Hi ngh ca ng nh bng (Bc Ninh). Yu cu xin khi ngha ca X y Nam K khng c chp thun. Phan ng Lu tr v em ch th mi nhng trong Nam, t lu, X y cho lnh Tng khi ngha vo ti m 22 thng 11 nm 1940, v khng cn cch g ngng li c ! Thng c Nam k l Vber c bo ng v B th X y Nam K l T Uyn b bt khi son tuyn co khi ngha. V tin tc khi ngha b tit l, Php tc tc b tr phng. Nguyn An Ninh, T Thu Thu, L Hng Phong... c trm mt thm Arnoux ch thn em bit giam khm Ch Ha. Cc cuc bo ng quanh Si Gn nh B Quo, Hc Mn, Bnh Thi... cng cc ni dy Tn An, M Tho, Vnh Long, Tr Vinh khng t c kt qu mong mun. Cc mc tiu trong Si Gn nh Ba Son (Hi Qun Cng xng), nh my n, khm Ch Ha, tri binh... khng b ph hay chim gi. Chng trnh ph Khm Ln Si Gn ca Nguyn Vn Trn khng th thc hin c v Php b tr ngn chn trc. Ton ca Trn phi rt tr v li Tn An. Thc dn Php nhn c hi ny n p phong tro chng Php mt cch tn bo. Phi c th bom xung cc lng nh Xoi Ht (M Tho), ng Thp Mi... Tu chin, thit gip, lnh L Dng c tn dng. Dn chng nhiu lng b tn st, khng b. Nh t khng ch cha. Ton quyn Decoux c Rivoal lm Thng c Nam k thay th cho Vber. Rivoal dng cc s lan nht t trn sng, mc nng ma, i kht hnh h. Dy km di x mt lc qua bn tay v gt chn ca nhiu t phm c s dng thay cho gng cm v gng cm khng c so vi s ngi b bt! Nam K Khi Ngha b n p trong mu la. Ton dn min Nam bng hong au xt c cc tin phi c bn ph, b bom xung cc lng x; xe tng, thit gip cn qut rung vn, nh ca dn chng... Ring cc bn tm huyt ca Triu, khi b mt c tin c cuc ni dy Si Gn, mc du khng bit r cc nhn vt khi xng, cng toan tnh gp sc khi vic s xy n. Mt bn ca Triu nay cng trn by mi hin ang nh c M tn Nguyn Thanh Nhn, c khiu v m nhc c anh em nh t cc bn hng ca ku gi dn chng hng ng. Qu anh Nhn Thnh Vnh ng (Tn An) v anh c sng tc bn nhc Lng ti, c anh em tr Petrus K rt thch. Cc anh Trn Thanh Mu v Bi c Tm chun b cc din vn hiu triu gii tr. Triu v c hun luyn v cu thng nn c giao ph trch ym tr y t. Triu nghin cu k hoch nh cp thuc ca bnh x trng Petrus K v ca Bnh vin Ch Ha.


Triu v cc bn c kn o tip xc vi gio s Trn Vn Qu. Gio s khuyn nn thn trng trit . C tin tc g gio s s tip xc sau v tt c nn hn ch cc cuc gp g. Mt thi gian sau, gio s cng b Php bt v y Cn o. o Cao i hnh nh khng c trong t chc khi ngha nhng Php mun nhn c hi ph v tn gio ny. Gio s Qu b bt, anh em Triu nh rn mt u! Khong thi gian 1940-1941 nh du v chng minh s tn bo ca thc dn Php n p phong tro vng ln gii phng khi ch 80 nm h. Chnh quyn thc dn ang b c lp vi chnh quc v nh Th Chin ct ht ng tu b lin lc. ng thi h cn b Nht p buc phi cho h b vo ng Dng cng nh xui Thi Lan gy kh d i phn nh li bin gii nn thi gian k ra rt thun li pht ng khi ngha. Php n p trong mu la s ni dy, khin ng Cng sn ng Dng lm vo mt hon cnh thoi tro quan trng. Tuy nhin thc dn khng th dp tt c ngn la u tranh trong lng dn Vit. Nhng tin tc loan truyn trong cc gii hng lu tm n thi cuc c lc cng lm nn lng mt s ngi. Tri li s cm th thc dn Php trc nhng cnh t y, bt b li cng c hun c thm trong phn ng dn chng. Chnh quyn Decoux cng b 108 n t hnh, chuyn 81 v qua B Chin tranh, bt gi hn 8000 ngi. Vic thanh trng m mu to ln ny ca Decoux khin Gaston Joseph, Tng Gim c Chnh tr B Thuc a Php phi tht ln: Nhng bn n khng th gim khinh v qu nhiu, khin ngi Vit ngh rng l s kt ti c mt chng tc. Nguyn Vn C , Tng B th ng CSD, Phan ng Lu, y vin Trung ng, Nguyn Th Minh Khai... tuy b bt trc ngy Nam K Khi Ngha nhng cng u b kt n t hnh. Mi ba lit s trong c Nguyn Th Minh Khai b x bn lm hai t Hc Mn (Gia nh). Vin Tnh trng tnh Gia nh l Dufour c bn phn phi lm phc trnh v php trng nm trong tnh. Trong bin bn t hnh hnh th nht, Dufour c ghi trong bo co: H cht mt cch can m (Ils sont morts courageusement). Ton quyn Decoux H Ni sau khi c phc trnh vit cho Thng c Rivoal khin trch Dufour cao k th. Rivoal v Dufour l bn cng mt trng, cng kha Php, nn Rivoal ch a cho Dufour xem cng vn ca Decoux, khng bn lun g thm. n lc thi hnh bn n t 2 (Nguyn Th Vnh, tc Nguyn Th Minh Khai, cn b ph n u tin c hun luyn Nga, b x trong t ny), Dufour cng phi chng kin v lm phc trnh. Trong bin bn ng kt lun: H cht rt can m (Ils sont morts trs courageusement). Ln ny th Decoux khng th chp thun nn ch thn bay vo Si Gn, i Dufour vo ph Ton quyn, cch chc tnh trng Gia nh, cho v hu tr non v thuyn chuyn v Php. Decoux yu


cu Dufour phi vit t t th ghp vo h s. C Vng Hng Sn, cng chc ph ton quyn c phn s thu nhn cng vn mt c c c bn vn t th ca Dufour. i khi, Dufour vit: Ti, Dufour, cu phi cng trong trn gic chng c, c T ng Bi tinh lnh ti chin trn, b thng ti trn tin. L mt binh s, nn n ngay, ni tht. Phm k ch cht dng cm, h to Vit Nam mun nm trc hng sng, th ti c phn s phc trnh: Chng n cht mt cch rt can m. Nu mun ng s tht, ng l ti phi ghi thm: cc lnh u khip s khi bn, nht l tn i c lnh bn pht n hu cui cng. Tn i ny hai ln run nh cy sy, ti ly lm nhc cho qun i Php, nhng ti khng ghi trong phc trnh (Hn Na i H,Vng Hng Sn, Vn Ngh 1995, tr. 344-345).

Chng 5 Phong tro Thanh nin

Trong nh tm cch hng dn nh lc tm l qun chng, h qun i cc bin chuyn thi cuc, nh cm quyn thc dn Php by v nhiu hot ng mi ng Dng. Ni theo kinh nghim thnh cng H Ni nm trc, Si Gn cng rm r t chc mt hi ch trin lm ti vn ng Thng li cun dn chng n vui chi. y l mt c hi trnh by cc phm vt sn xut ng Dng vi nh tm cch thay th cc sn phm tng phi nhp cng t Php, trc chin tranh. Phn ln cc mn hng ny u thuc v loi tiu th thng thng nh thuc l, nc ngt, nc tri cy, qun o dt trong x... Cc tr chi vui nhn th c ch by v rt nhiu. Ton th ha khu vc trin lm c mt kin trc s Vit phc ha, mt kin trc s m tn tui s c nhc nh rt nhiu v sau: kin trc s Hunh Tn Pht, Ch tch Chnh ph Cng Ha Lm thi Min Nam trong thp nin 1970! Decoux cn ch nh i t Maurice Ducoroy thnh lp Tng cc Th dc, Th thao v Thanh nin. Mt trng Cao ng Th Dc c thnh lp Phan Thit (E.S.E.P.I.C. tc cole Suprieure de lducation Physique de lIndochine). i tng Dng Vn Minh khi cha vo qun i l ngi tt nghip kha u tin ca trng ny. Phong tro th dc, th thao n rm r li cun thanh nin. Cuc ua xe p ni lin Nam Vang, Vn Tng, H Ni, Hu, Si Gn vi cc tay ua V Vn Thn Bc, L Thnh Cc trong Nam l ti bn tn hng ngy trn cc bo hoc cc qun ru, qun n... Cc t chc thanh nin c khuyn khch thnh lp, nhm ph bin cc li ku gi ca Thng ch Ptain. Hc sinh cc


trng c hng dn tham gia cc bui tp hp t uc ngoi tri sn vn ng Lareynire hay trc Tho cm vin vo bui ti. Tha c hi ny, vic t chc on ng thanh nin c cc t chc chnh tr m thm bt u thc hin. Cc bi ht thanh nin cng nh cc bn m mhc ci cch rt him vo thi bui y. Anh Trn Vn Kh, sinh vin i hc mi va hc xong nm th nht Y khoa H Ni v, gh trng c tip xc vi hc sinh. Anh trnh by cho n em cc bn tn nhc hng trng: Sinh vin Hnh khc (Marche des tudiants), Bch ng Giang, Ln ng... ca Lu Hu Phc. Anh qung co mi hc sinh tham d bui ca, nhc, kch s t chc ti Nh ht Ty (Thtre Municipal) do phn b min Nam ca Tng hi Sinh vin ng Dng thc hin. Cc anh em trong ton ca Triu c Trn Vn Kh v cc anh khc tuyn chn tp trnh din cc hp ca Sinh vin Hnh khc, Bch ng Giang, i Chi Lng... Ln u tin, bn Con Thuyn Khng Bn c ra mt Si Gn do mt n sinh vin l ch Sng trnh by. Ch Sng v sau s l v anh Kh. Anh em Triu rt phn khi c gp phn nh thc lng tm gii thanh nin bng nhng bn hng ca, khin hc sinh bt u hnh din vi lch s v vn ha nc nh. Bui trnh din u tin thnh cng rc r v c ni tip bng nhiu ln khc. Trong ton ca Triu c anh Phm Vn Thanh l ngi c ting hm m qun i Nht nn hm trnh din co u trc lc, bng long khi tham d hp ca Bch ng Giang. Sau m ra mt thnh cng , cc anh em sinh vin ni tip t chc cc bui din kch: m Lam Sn, Con Th ngc, Tc Ly ca Lu Hu Phc. Khn gi Si Gn nng nhit hoan h lung sinh kh vn ngh mi. Trong bng ti, t chc Cng sn theo di, nhn thc c tro lu lm sng li tinh thn yu nc ca qun chng do cc sinh vin tr thc tr thc hin. Trn Vn Giu do tm cch mc ni vi cc sinh vin t H Ni v. Nhng lp hun luyn chnh tr cho cc ton thanh nin thuc ng Tn Dn Ch c t chc vn phng t ca kin trc s Hunh Tn Pht s 68-70 ng Mayer (Hin Vng). Hunh Vn Ting, Mai Vn B, Lu Hu Phc, Trng Cng Cn... thng vn lui ti ni y. Ngoi ra, mt lp hun luyn khc, ng ngi hn, cng c Trn Vn Giu m trch Th Ngh nh dc s Trn Kim Quan cho ton Thanh nin Dn ch ca T B Tng, sinh vin tng hot ng trong Thanh nin Cu Quc khi theo hc H Ni. K ngh h nm , cc hc sinh Ptrus K hai tnh G Cng v Ty Ninh c tp luyn v trnh din nhng bui vn ngh tng t tnh nh ph bin cc bn hp ca v tn nhc n ng bo a phng. Lu Hu Phc sng tc mt bi hp ca ring cho trng Petrus K bng ting Php: Hymne au Lyce Petrus K. Bi ny c s chp thun ca Gim c trng l Lejeannic. V ng Lejeannic dy nhc nn gip hc sinh trnh din ng ca nh Ht ln Si Gn. Bn ht c in sau khi c Chnh s Kim duyt tn Marquis thng qua. Sau thng 8 nm 1943, nhn dp t chc Tri Sui L , bi Hiu ca Petrus K, li Vit mi c ln lt ph bin.


Triu v mt s bn hu cng nhau t chc cc cuc cm tri ngoi tri. Cc ti eo sau lng ca cc hng o sinh rt him vo thi v giao thng vi Php b gin on. Tuy nhin ng Garcerie (Duy Tn), c mt tim may da rt kho, theo mu cc ti cm tri nhp cng t Php sn xut trang b cho hng o sinh. Nh sn xut ny lm vic khng ngng v phong tro du lch, cm tri c pht trin t. Trng ng cho thnh lp on S.E.T. (Section dExcursion et de Tourisme) vi s tn thng ca cc gio s Roumgous, L Vn Hun, L Vn Cm... on SET sau c i tn Vit thnh on Hng. Hc sinh c chp thun cho mang ph hiu trng do gio s hi ha H Vn Li v: mt ngn uc trn nn tri xanh dng, ng vin bn phi nh uc c hnh ch S ca b bin Vit Nam. Theo ch th t Php ca chnh ph Ptain gi cho chnh quyn thc dn ng Dng, phong tro thanh nin khe c Ducoroy pht trin mnh m trn ton ci Vit, Min, Lo. Cc cuc tp hp, din hnh ca thanh nin cc trng Vit, Php k ra thng no cng c, khi sn Hoa L, lc khc sn vn ng Richaud hoc Lareynire. Hc sinh Vit lc u thng phi ng ca cng hc sinh Php cc bi Marchal, Nous voil (Tha Thng ch, c chng ti y), sau li nhn c hi, bt u hp ca cc bi Vit: Ln ng, Sinh vin Hnh khc, Hiu ca Petrus K... Trng Petrus K c truyn thng t chc L Tin ng To, mi nm trc khi v nh ngh Tt. Lc trng cn Nancy, L c t chc phng n ln. Khi v tm tr cng trng S Phm S th th phi thit lp sn khu l thin v y khng c phng rng c kh nng cha m ng hc sinh. Bt u nin kha 1941, trng c m thm ban C in c ng La tinh nh cc trng Php. Hc sinh theo lp Mtropolitain ny c chn trong s th sinh trng tuyn cao ca bn trng cng: Petrus K, N Hc ng, M Tho v Cn Th. Gim c Lejeannic thng hnh din khoe: lp Mtro ny l thnh phn u t nht ca min Nam. Gio s Php tn Champion l ngi ph trch chnh cho cc lp Mtro ny. Qua nm sau, trng li t chc thm lp C in ng. Lp u gi l 6 E.O.(Classique DExtrme Orient) c giao cho gio s Phm Thiu ph trch. V th sinh c tuyn la t bn trng cng min Nam nn ln u tin c cc lp hn hp nam, n cp Trung hc. Lc trc ch c ban T ti mi c cc n sinh nh cc ch Nguyn Th Sng, M Th Chu, Phm Th Danh... V ca Gim c Lejeannic l gio s m nhc, nm c ngh mt mn kch cm, nhn dp Tt ng To. B gii thiu mt n sinh lp E.O. c b dy v, tn L, qu Ch ng Vn, M Tho, ngi gc Minh Hng, m lm ng tin, ming ci duyn dng rt p. Triu c chn ng vai mt thi s, ngi v tai, bt tc khng tm ra thi t. Bng dng mt cn gi thi qua lm l vng l t ri v thi s nhn , tm ra thi hng ghi ri rt nhng vn th va chm n. Nhn trong m l vng bay, thi nhn cht nhn thy Nng Th ca mnh hin ra, nhy ma theo mt nhc iu v cm ro rt. Thi nhn vi chy n nu Nng Th nhng trt chn t b nho, kt thc mn kch Thi nhn v Nng Th trong ting ci vui nhn ca khn gi.


Cu chuyn Nng th, Thi s t sau l ti cc bn thng nhc n tru chc Triu. Thng mi sng, hc sinh ni tr ng trn lu cao, nhn xung sn xem cc hc sinh ngoi tr dn xe p ct vo sn sau lp hc. Mi bn thy L i di sn, cc bn thng gi ln: Nng Th, khin L thn thng phi c nhng bc i lng tng. Nm hc l nm kt thc bn nm ni tr ca Triu, nm thi ly bng Thnh chung v ra trng. Mt bui chiu lng gi, l vng bay ti t trong mt gc sn tht s khi dy mt xc cm mnh trong lng Triu khi ngh n lc phi xa la trng, xa la b bn. Nh thi s tr nhn lc tro lng, lm bi th k nim: NHNG NGY QUA. Gi n chiu nay l rng nhiu, Nhn tri lng bng vng u hiu: Ngy qua... bn ln thu n, L cun bng qu gia nng chiu my nm qua chn ny, Cng nhau vui sng tui th ngy. Mt ma thi n nh thu n, By cnh chia ly, n lc by. Hm nay l rng nhum sn trng, Bng thy lng nh rn nh thng. Bng khung m tic ngy vui c, Bao pht i cha t ng ng. Thu n nh ti gic mng ri, Cuc i vui tr m tri. Hm nay nhn l quay trong gi, Ch bit ngi m tic mu i! Vo thi khong ny chin tranh Nht, M bt u bng n. Hm i Nht bt thn tn cng Trn Chu Cng v thiu hy cc phi c, tu chin ca hm i Thi Bnh Dng ca M ang th neo y. Cuc tn cng m mn chin s xy ra vo ngy 7 thng 12 nm 1941, gi Honolulu. Ring phn Triu th vn ghi trong tm khm l s vic xy ra ngy 8 thng 12 v Nht bo tin ngy thng trn lch s ny bng nhiu bch chng to ln, v chin hm Nht vi hai hng sng i bc en ngm, t trn di theo hnh s 8. Gi tn cng, theo qun chng Nht v ngi chu , l ngy 8, theo gi Tokyo.


Thn ph Triu vn c nhiu kinh nghim trong ngnh qun l cc khch sn ln ca Php, nay c i v Lt trng nom hai khch sn Langbian Palace v Htel du Parc. ng tng qun l khch sn Majestic Si Gn, sau c phi ln Cam Bt lo cho cc khch sn Angkor Wat v khch sn Bokor vng b bin Kp. Nhn , ln u tin Triu c ln thm cao nguyn nhn k ngh h. Vo thi Php cn chim Vit Nam, t Nam ra Trung hay Bc phi c giy thng hnh! Triu no nc chun b hnh trnh, nhng khi na m n ga Tour Chm (Phan Thit) th b kt li. Thit l phi dnh cho qun i Nht u tin chuyn qun. Hnh khch dn s phi i n ngy hm sau mi c cc chuyn dnh cho dn chng. Trong chuyn tu ca Triu c on thanh nin cm tri ca mt trng Php. Trong khi ch i ngoi tri sn ga, h cng nhau ca ht nhng bn hnh khc vui nhn. Nhng v sau, tri cng khuya, tt c u mt mi. Bng nhin c mt thanh nin ngi da ngm en, va n guitar, va ht bn Tabou ca ngi Phi Chu rt trm bun. Bn ht nh li than vn ca mt sc dn trn dit vong. Li ht vang trong khng trung lnh th Chm, mt quc gia c mt thi thnh tr, nay ch cn nhng thp di tch sng sng trong m, xa xa ngoi sn ga, khin Triu bi ngi nh n hnh nh cc nng dn Vit b thc dn Php x tay nhau, ch t M Tho ln ga Si Gn a i t, sau cc ngy Nam K Khi Ngha tht bi. Dn tc mnh nu khng tip tc u tranh, e s c ngy b xa tn trn hon v chng? Trong khi c nhng bn khon , tnh c t trong m ng nhng ngi ra ga n thn nhn, c mt bn hc c, tn Lai trc tng cng hc cp tiu hc Bin Ha, cht nhn ra Triu. V cn phi ch thm mt ngy, m nh anh Lai hi xa nn anh ngh gii thiu n mt cha gn ngh qua m. Sng hm sau thc dy, nhn ln cng cha, Triu mi bit tnh c, mnh qua mt m trong khun vinL Vin T ! n Lt, Triu thch th c sng cnh b h nn th ca thnh ph. Ba ca Triu thu c mt nh cnh h, khng xa vi khch sn Langbian. Ni y thu trc nguyn l mt bit th hai tng, c ch nhn sau bin thnh mt l qun c tn l Boite Sardines (Hp c mi). Trn tng cc phng, c nhng cnh v bng phn en (fusain) rt p, m t cc hot ng ca thy th, t vic sinh sng trn chin hm n nhng lc i b. Bn tu, cc ngn hi ng, chin hm r sng ra khi l cnh thng thy trn cc bc tng. Triu c nghe ba Triu cho bit l ngi ch qun u tin l mt thy th hi hu, quen bit bn ha s Hi qun danh ting ny v nh v h. Anh bn ny c th n qun n nhu sut i, khi phi tr mt xu ph tn. C nhiu thng nm, c l v Triu ngm nhn cc cnh sng cc thy th nn trong thm tm lc no cng cm thy vng mc bao nhiu mng hi h. Mt bui chiu, Triu c dp i do v ngi ngh chn trn mt bng nh sn vn ng ven h.


Tri x chiu. Mt tiu i lnh Vit, qun phc kiu triu nh Hu, ch c thy Trung, sa son l H k. C l c nn vng, c mt sc theo chiu di gia. y l C Bo i nh dn min Nam thng gi khi thy c pht phi Lt. Khi iu kn h c ni ln, Triu ng ln nghim chnh cho l c t t h m trong lng bng thy c mt cm gic l thng. Triu tng c nhiu c hi d l cho c vo cc bui khai ging nin hc Petrus K. Trng thng nh mt i i lnh v mt i i qun nhc t thnh Ma sang ph trch nghi l thng k. Nhc tri hng hn, s quan ch huy tut gm trn sng long dng dc truyn lnh bng ting Php, nhng Triu khng c ci cm gic k l, cm ng nh ln u tin c ng nghim cho c ca t nc mnh. Vi ci cm gic lng lng , Triu v phng ghi trong Nht k: Hm nay ti cm ng tham d mt cuc cho c nghim chnh nht! Anh, M v Trung Hoa tuyn chin vi Nht. Chnh quyn Decoux phi k vi Nht mt lot cc Hip c qun s v phng th ng Dng. Th l Vit Nam b li cun vo cuc chin. Qun i Nht ln chim M Lai, Singapour, Borneo. Qun o Philippines ln lt b chim ng. Manila mt ngy 2-1-1942. Bataan tht th sau ba thng b bao vy, 70 ngn binh M b bt. Ngy 6 thng 5 nm 1942, 60 ngn binh M u hng Corrigedor. Min in cng b chim ng cng vi Nam Dng Qun o. Nht k nh hon thnh i ng ca h nhng vo thng 6, 1942, sau ba ngy hi chin, M vi u th khng lc chn Hi qun Nht trn Midway. Bc tin ca Nht Bn b chn li t y trong khi qun ng Minh b Bc Phi Chu nh ui c, . Chin cuc t nay bt u xoay chiu. Qun ng Minh m thm chin dch chim o Silicy. Phi c M bt u oanh kch Hi Phng v ng xe la xuyn Vit. Ngy 6-6-1944, qun ng Minh bt u cuc b lch s Normandie v t ti chim nc Php. Ngy 24-8-1944, S on 2 Thit Gip ca tng Php Leclerc tin vo Paris. ng Dng, v e ngi qun ng Minh s b ln cn c hu cn quan trng ny nn qun Nht bt u chun b k hoch lt chnh quyn thuc a Php. H Ch Minh b Trung Hoa bt giam cm Liu Chu, nay c Trng Pht Khu cho php ln ng tr v Vit Nam thc hin k hoch Hoa Qun nhp Vit. Mt trn u chu, Qun on 6 ca c u hng Hng qun Lin S Stalingrad. nh Th chin bc qua giai on bt u kt thc. M chim li o Guam v Phi Lut Tn, qun M b ln Luzon. ng Dng li cng b ng Minh di bom lin tc hn. Trong m 5-5-1944, my bay M nh th bom xung khu bn tu Khnh Hi nhng bom li th trt vo khu nh l Xm Chiu, gy nhiu m chy khng l,


nhiu thit hi v nhn mng. Hc sinh c cho ngh h sm hn hai thng. K khai trng nin kha 1944-1945, hc sinh ni tr trng Petrus K c chuyn v N Hc ng. Cc lp hc vn hot ng ti trng S Phm. Triu thi bng Thnh Chung b loi ngay t k Php ng nn tr li hc nm th T nhng phi ngoi tr. Si Gn li b phi c M gii bom sut ngy 12-1-1945 xung phi trng Tn Sn Nht v khu Bn tu. Ngy 15-2-1945, s qun Anh ng Norodom (i l Thng Nht) cnh trng li b nh bom. Hiu trng Taillade phi ra thng co cho bi trng sm hc sinh tr v gia nh chun b tham d l Tt t Du.

Chng 6

V qu Cao Lnh Tr li Si Gn trc cn khi la

Triu c ngi ch th Su t Sa c ln n tn c v qu ni Sa c. ng ni Triu mun em a chu ni ch tn ra khi vng la n Si Gn. Trn chuyn tu Nguyn Vn Kiu a hnh khch v Lc Tnh nhn dp ny, c rt nhiu hc sinh cc trng tn c v qu nn khng kh rt nhn nhp, vui ti. Nhng bi ht mi ca Lu Hu Phc nh Bch ng Giang, Dng Sng Ht, Ln ng c hc sinh ng ca n mi tn khuya mi chm dt, cc ngi trn tu c an ngh. Qu ni ca Triu x M Long, qun Cao Lnh, mt lng xa xi ven bin ng Thp Mi ca tnh Sa c. T chu thnh Sa c v lng phi dng phng tin hay ghe, xung. Con ng b giao thng t Hng Ng n An Ho tip ni vo Quc l 4 i Lc Tnh cha c xy ct. Vo chiu ti, vi nng dn trong lng c ci th vui leo ln cc ngn da cao, nhn v hng Sa c, n xem n hi hnh xanh, ca cc thuyn tu di chuyn trn Sng Tin Giang ln hng Cam Bt. M ca Triu nguyn l con ca mt cng chc trc Si Gn, trng thnh trong khung cnh thnh th. Sau khi thnh hn, v lm du trong mt gia nh nho phong, l gio mt thn d tt m ven bin ng Thp, qu cng l vic phi thng. ng ni ca Triu l mt nh Nho, th h ca Phan nh Phng trong thi khng Php. Khi phong tro tan v, lng mc trong qun K Anh, vng o Ngang b Php thiu hy nn ng chn lu lc t H Tnh vo Nam v ni y c ng Bc ca Triu b Php lu y Nha Mn, Sa c. ng ni ca Triu c cho lm gio hc lng M Long ho lnh ny. n khi lp gia nh, bn b ni ca Triu vn c ting tm kh gi, tng cho mt s t rng trn mi mu. Vi ch hng cn c, ng ni Triu to nn mt mnh


vn v mt tha rung nui nng mt gia nh hn mi hai con. Triu nghe nhng ngi trong lng hay nhc li l vo thu trc, ng ni ca Triu m dn lng gi l ng Gio c cng khai ph mnh t hoang vu ny thnh mnh vn u tin trong vng. ng dn ng khai li cho s pht trin v sau ca nhiu ngi theo du chn lp nghip. Cch b tr to dng t hoang thnh vn, c nhiu dn chng p dng. Dc theo b sng, ng trng vng gai ghe thuyn khng th cp b ba bi. K n l trng cc hng da c hoa li thng xuyn trong nm. V vn nm dc theo sng ci, thng c gi to nn ng li trng thm mt hng me nc, thn cy c ting rt do cn gi. Sau mi o mng song song trng cam, qut vn chu loi t ca tnh Sa c. Tnh Sa c l ni Php ch nh an tr cho mt s nhn vt cch mng b Php y vo Nam v c lin quan n phong tro ng Kinh Ngha Thc. c bit ngay tnh l, c c C V Honh. Nh C thng c khch v cc ng ch t phng n thm ving. Php cho t gn nh C mt qun nc nhn vin mt thm c ni canh gc, theo di cc khch ti lui. Nhc n ng, ch cn gi C C th dn Sa c u bit. C c dng ngi v i ng c bit: lng lc no cng gi rt thng. C thng ni vi con chu: Lng tao thng v tao khng ln ci ai. Nhng nh cch mng b Php y vng Sa c sng rt khng kht vi nhau. Cc ch ca Triu u tr nh C C khi n lc phi theo hc trng Tnh. Nhng ngy gn Tt, cc ch sau khi i giy m cc thn nhn, u c phn s phi giy cho m ca ng Ph bng Huy, thn ph ca Nguyn i Quc, trn ng t lng n qun Cao Lnh. Vo thi , Nguyn i Quc cha mang tn H Ch Minh. ng Ph Bng mt Cao Lnh trn bc ng lun lc vo Nam. Sau nm 1975, t mt nm m t nh bn ng, gia nhng nm m v ch khc sau Miu Tri Sanh, nay ngi m li c trng tu, xy thnh mt lng tm uy nghi, s! Triu v qu ni, mang trong hnh trang mt sch t hc Anh vn LAnglais sans Maitre ca Xavier de Bouges v b Hn vn T hc ca Nguyn Vn Ba. Gia nh bn ni ca Triu vn tng tham gia cc phong tro cch mng nn tin on l thi cuc th gii v trong x sp qua nhiu bin chuyn, xo trn. Vic hc hnh c th s khng sung s nh trc. Trong gia nh bn ni, tng c ci thng l l con chu trng thnh c khuyn khch i xa lp nghip, bay nhy nhng nu gp trc tr khng may, c th tr v co rm li trong i gia nh bn ni, chun b nhng bc tin mi. Ngi ch th Su c phn s ln Si Gn em Triu tn c v qu, vn c mt thi gian sng Cam Bt v Thi, hot ng kinh ti cho cc c s cch mng. Ch l ngi sng c thn, tham gia tranh u sau khi c qua ci l hun luyn ca c C Honh, nn vn c ng ni Triu thng qu. Ch Su Triu phi b cng vic lm n ang pht t Nam Vang sau khi c ng ni ca Triu v thng nh con nn gi cho ch mt bi th:


Lng nghe tu thi Lng nghe tu thi d trng con, Chng thy con v d ho von, Nh di no ri cha vi m, Ln khn bao qun nc cng non. Tri Xim mt ng hi cha mi, t Th chn i du mn, Bun bn nhp ri nghe cng kh, Lng nghe tu thi d trng con. V bi th ca cha gi nhn nn ch Su ca Triu giao ph li trch nhim cho cc bn tr v, chuyn hng hot ng sng gn nh. Ngay trc khi ri Nam Vang, ch thy trong ga ra cn mt thng xng ln nn ch tng mt ng ch thng gia. Hai ngi cng i trn xe nhng khng may b xe khc ng. Xe chy, ch thot nn, nhng ng ch ngi cng xe b cht chy. Bao nhiu ca ci ring t ca ch cng b thiu hy. Php vn tng theo di cc hot ng ca cc on th, nn truy t vic ny nh mt cuc thanh ton ng phi. V vy, chng nhng ch ca Triu tr thnh trng tay, m gia nh cn phi tn km nhiu tin ca, tranh tng trc php nh ch thot vng t ti. Trong gia nh t coi t Min l mt min t linh thing nh dn min Nam thng bo nhau: Nam Vang i d, kh v. C l v mang trong u ngh nn v sau ny Triu thot nn trong gang tc khi c dp hnh s trn t Min trong dp a Vit kiu hi hng lnh nn. c v sng ng rung, xa hn th thnh, Triu mi thc s hiu c ni bun khi trong m vng, nghe c hi ci tu vang di a n t sng Ci xa xi. Sau ny ln ln sng nhiu nm xa t nc, nhng khi nghe c ci tu lanh lnh bo hiu trnh nhau (Corne des brumes) trong cc m sng m dy c ca bin Gironde, Bordeaux Php hoc vnh San Francisco M, Triu mi thm tha ni bun xa x. Mi ln nh vy, Triu lun nh n mt on th ca ngi ch th Su thn mn, mt i thng dn, thng nc, nhng ri cng b Cng sn th tiu v khc chnh kin. Khi bn ba trn t Xim, t Th, ch c bi t khch gp bn: Ngn dm xa xi gp c tri, Ni mng r r bit mn ri! Mt ng ngn mt tr nh g, Tay bt cht tay bit tht g. Mun hi bn ch v c quc? Li e t ti phn cn i... Mc du mang ting l v lng tn c trnh bom n, nhng v tt c mi ngi trong i gia nh u c phn cng phn vic hng ngy nn Triu cng phi c nhng gi gic hc tp nht nh.


Mi sng Triu t hc Hn vn theo sch ch dn ca Nguyn Vn Ba. y l nhng gi thch th nht v t do hc c cc thi, ph ca cc thi ho danh ting nh Quy kh lai t ca o Tim, hoc Tin Xch Bch, Hu Xch Bch... ca T ng Pha... Sau hai gi hc t do phi n mc chnh t v n gi hc vi ng ni. Sng sm kh tri cn mt nn ng lo vic vn tc. Khi mt tri ln cao, tri bt u nng, ng mi vo nh ging sch cho cc chu. Trong gia nh, c nhng bui mi ngi phi mc o qun sch s mi c php ngi vo bn. l vo gi cm, t lng bit n cc nng dn sn xut thc n v khi ngi vo bn hc t lng knh trng vi bc hin trit. Mc du vic ging dy c thc hnh theo li dy c in nn nhiu khi hc rt ngn, nhng v c nghe i, nghe li nhiu ln, nhng cu nh i hc chi o, ti minh minh c, ti tn dn, ti ch ch thin... nn kt qu l nhng li c nhn tht s dn dn thm vo tm no nn khng th qun c. Bui chiu, thi gian dnh t hc Anh vn, Triu c hon ton t do, thoi mi t sp xp cng vic. nh qu, ti ch c n du da va sng, khng th hc hnh g c nn c nh thng phi i ng sm, ch tr b ni Triu ln chui c kinh trc bn Pht. Sng tinh sng, Triu thch nht l nm nghe c ting ng Ni thc t sm, va ngi thng thc ung tr, va k cho con chu nghe nhng chuyn hay, tch c, nhng kinh nghim ng tri qua hng dn lp hu sinh. Triu v cc con chu trong nh thng gi cc chuyn l Nhng bi hc lc rng ng, kh c th qun c. Nh li kin trc c in nh ba gian, hai chi, i gia nh cng sng quy qun, nn Triu mi c c c hi c dy d nh th. Ngy nay, vi kin trc tn thi, nh c xy ct vi nhng phng ring bit,

Documents

GIÓ MÙA ĐÔNG BẮC(New)