GLOBALNE KORPORACIJE

1.Šta su globalne korporacije? 2.Motiv stvaranja globalnih korporacija 3.Metodi formiranja globalnih korporacija 4.Sektori i područja aktivnosti glob. korporacija

5.Ekonomska snaga globalnih korporacija 6.Intra - firm trgovina 7.Inter - firm trgovina 8.Transferne cene 9.Politička moć globalnih korporacija10.Perspektiva globalnih korporacija

1.POJAM GLOBALNE KORPORACIJE

Preduzeće, koje je izašlo iz nacionalnih granica svoje države i koje svoje proizvodne, trgovinske, finansijs., kadrovske i dr. poslove obavlja u drugim zemaljama preko sopstvenih korporacija (filijala) osnovanih u tim zemljama ili preko korporacija drugih zemalja u kojima ima većinsko ili manjinsko vlasništvo.Globalne korporacije u mogućnosti su da koriste prednosti koje pruža ekonomija obima, da se neprestano šire, da stiču i koriste povoljnije pozicije na svetskim tržištima, najčešće monopolske, ali i da jačaju i svoj politički uticaj u zemljama u kojima su prisutne.

2.MOTIV STVARANJA GLOB.KORPOR.

Bazični, polazni ekonomski motiv stvaranja globalnih (multinacionalnih) korporacija je maksimizacija profita, koristeći prednosti koje pruža globalna ekonomija i globalno tržište.

Poslovanjem i poslovima globalne korporacije u drugim zemljama centralizovano se upravlja iz matičnog sedišta korporacije, u skladu sa domicilnim propisima (pravnim normama) države u kojoj se poslovne operacije realizuju.

3.METODI FORMIRANJA GL.KORP.

Nacionalne korporacije prerastaju u globalne korporacije na jedan od sledećih načina ili njihovom kombinacijom:

- Osnivanje- Pripajanje- Preuzimanje- Otkup

1

Globalne korporacije mogu da dovedu do ograničavanja slobodne konkurencije, sticanja monopolističkih pozicija na nacionalnom i svetskom tržištu, pa zato, po pravilu, podležu strogim pravnim procedurama definisanim nacionalnim zakonodavstvima protiv monopola i ograničavanja tržišnih sloboda.

4. SEKTORI I PODRUČJA AKTIVNOSTI GK

Procenjuje se da na početku 21.veka u svetu ima preko 60.000 matičnih globalnih korporacija

Globalne korporacije ušle su u sve sektore privrede i usluga, posebno u one koji su tehnološki i finasijski najpropulzivniji, koji donose najviše profita, kao što su kompjuterska tehnologija, farmaceutika, naftna i petrohemijska industrija, bankarski sektor usluga i dr.

Najveći broj multinacionalnih korporacija (oko 90%) koncentrisano je u trianglu svetske privrede - SAD, EU i Japan.

5.EKONOMSKA SNAGA GK

Globalne korporacije kontrolišu preko 80%svetskog finansijskog kapitala i oko 70% svetske trgovine dobara i usluga

Tako, na primer, iza američke političke moći nalazi se, pored ostalog, i ekonomska moć njenih korporacija

Prihod pojedinih globalnih korporacija viši je od BDP mnogih nacionalnih ekonomija

6.INTRA – FIRM TRGOVINA

Pod intra - firm trgovinom (intra - firm uvoz i intra - firm izvoz) podrazumevaju se robne isporuke između matične multinacionalne korporacije locirane u jednoj zemlji i njenih filijala ili sa njom povezanih kompanija lociranih u drugim zemljama, ili između različitih filijala iste multinacionalne korporacije.

7.INTER – FIRM TRGOVINA

Pod inter - firm trgovinom (inter - firm uvoz i inter - firm izvoz) podrazumeva se robna razmena dobara i usluga između matične multinacionalne korporacije i njenih filijala, s jedne, i sa njima korporacijski nepovezanih kompanija

8.TRANSFERNE CENE

2

Transferne cene su cene po kojima se realizuju intra-firm isporuke

Koristeći odgovarajuće transferne cene proizvoda i usluga multinacionalna korporacija u mogućnosti je da manipuliše ostvarenim ukupnim profitom, da ga, preko više ili niže transferne cene, prebacuje iz filijale jedne zemlje u kojoj su poreske stope na ostvareni profit visoke u filijalu druge zemlje u kojoj su poreske stope na ostvareni profit niske.

9. POLITIČKA MOĆ GLOB.KORPORACIJA

Sa ekonomskom moći globalnih korporacija raste i njihov politički uticaj ne samo u zemlji u kojoj je locirano sedište (centrala) korporacije nego i u zemljama u kojima su locirane njene filijale, odnosno u kojim se nalaze njeni ugovorni poslovni partneri.

Multinacionalne kompanije poseduju posebnu sposobnost prilagođavanja političkim prilikama, kako u zemlji u kojoj su locirane njihove centrale tako i u zemljama u kojima se nalaze njihove filijale.

10. PERSPEKTIVA GLOB.KORPORACIJA

Ponašanja pojedinačnih GK mogu biti, predmet osporavanja i kritike, (u slučajevima izbegavanja plaćanja poreza, manipulisanja transfernim cenama, mešanja u unutrašnje političke procese date zemlje)Međutim, gde god su se do sada pojavile globalne korporacije, u bilo kojoj zemlji sveta, sa sobom su donele i odgovarajući ekonomski preporod, omogućavaju brži ekonomski rast, veća ulaganja, otvaranje više novih radnih mesta, povećanje standarda Budućnost sveta je na strani onih globalnih korporacija, koje na svet gledaju kao na jedan celovit privredni prostor.

3