GÜN IŞIĞI ANALİZİ - SAYISAL MİMAR

GÜN IŞIĞI ANALİZİ

Performansa Dayalı Mimari Tasarım

PROF. DR. SALİH OFLUOĞLUw w w . s a y i s a l m i m a r . c o m

Sunum Özeti

PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -02-

1. Bölüm: Gün ışığı bileşenleri

2. Bölüm: LEED Gün ışığı kriteri

3. Bölüm: Gün ışığını arttırma yöntemleri

1. Bölüm


1. Bölüm: Gün ışığı ve ışığın ölçümü


3. Bölüm: Gün ışığı sağlama yöntemleri

Gün Işığı (Daylighting)


• Gün ışığı sağlama, güniçinde pencere, diğerboşluklar ve yansıtıcıyüzeyler yoluyla içaydınlatmanınsağlanmasıdır.

• Binalarda gün ışığıkullanımı pasif tasarımınanahtar stratejisidir.Aydınlatma amaçlıenerjinin %70’i güniçinde kullanılır. Gün ışığıarttırılarak enerji tüketimiazaltılabilir.

• Gün ışığı sağlama aynızamanda bir yönetmelikve sertifika şartınıgerçekleştirmek için degerekebilmektedir.

• Gün ışığı analizi yüzeyedüşen ışık miktarınıbulmaya yarar. Birmekanda belirlenenişleve göre gerekenışığın karşılanıpkarşılanmadığı görülür.İstenen aydınlıkseviyesinin ne kadarınıngün ışığındansağlandığı tespit edilir.

• İyi gün ışığı alanmekanlar yaşayanlariçin sağlıklı ortamlarsağlarlar; çalışanlardaha verimli olurlar;çocuklar daha fazlaöğrenirler; dükkanlardaha fazla mal satışıyaparlar

Church of light, Tadao Ando

Casa Batllo, Antonio Gaudi

Gün ışığı ile ilgili konular


• Güneş ve gölge kontrolü

• Görsel gereksinimler (kamaşma, manzara, mahremiyet)

• Isı kazanç ve kayıpları

• Isısal konfor

• Enerji gereksinimleri

• Gün ışığı performansı

• Bina yönlenmesi

Işığın ölçümü: ışıksal akı, aydınlık ve ışıklılık


Işık için ters kare kuralı geçerlidir (inverse square law) . Işık şiddeti uzaklığınkaresi kadar şiddetini kaybeder.

İntensity (şiddet)= 1 / distance2 (mesafe)1m uzaklıkta 1 lux illuminace - 2m de ¼ lux – 3m de 1/9 lux ‘tür.

13

2

Kaynak: Autodesk Building Performance Analysis Certificate

Işığın parlaklığı: bir ışıkkaynağından gelen ışıksalakı (luminous fluxlumens)ve bir yüzeye düşen ışıkmiktarı ışıksal aydınlık(illuminancelux) ve biryüzeyden yansıyan ışıkmiktarı ışıksal ışıklılık(luminancecd/m2) ‘dır.

Bu miktarlar farklıdır çünküyüzey ışık kaynağındanuzaklaştıkça daha az ışıkyüzeye düşer (yüzey karanlıkolur) ve daha az ışık yansıtır.

1-Işıksal akı ve şiddet = Kaynaktan gelen ışık


Bir kaynaktan tüm yönlerdeoluşan ışık miktarı ışıksal akı(luminous flux veyaluminous power) dır.Algılanan ışığın toplamgücüdür. Lumen birimiyleölçülür ve ışık kaynağınınparlaklığını gösterir (60Wenkandesa/akkor lambası850 lümen üretir)

Bir kaynaktan belirliyönlerde hareket edenışığın miktarı ışıksal şiddet(luminous intensity) olarakadlandırlır ve birimiCandelas’dır. Tüm yönlerebir caldela yayan bir mumtoplam 12.6 lumen yayar.

Aydınlatma ile ilgili modellemelerde bunitelikler ışık kaynaklarına (güneş ve gökyüzükoşulları, elektrik lambaları ve donatıları vb.)eklenirler.

IŞIKSAL AKIVE ŞİDDET


Aydınlatma etkinliği


Luminousefficacy ofvariouslightsources(fromWikipedia)

A compactfluorescent lampandincandescentlamp, shown invisible light andinfrared.Demonstrationfrom the PacificEnergy Center.


2-Işıksal aydınlık = Yüzeye gelen ışık


Yüzeye gelen ışık ışıksalaydınlık olarak(illuminance) adlandırılırve lux (lumen/m2 veyalümen/f2) ile ölçülür. 1footcandle= 10.8 lux

Bu birim mekan veortamlar içintanımlanan görselkonforunu tanımlayanstandart veyönetmeliklerdekullanılır.

Işıksal aydınlık diğeryüzeylerden yansıyanışığı ve çevre yüzeylerinrenk ve yansıtıcılığınıdikkate alır.

IŞIKSAL AYDINLIK

Gökyüzünün parlaklığıçoğu kez engelsiz yataybir düzlem üzerindeölçülen ışıksla aydınlıkdeğerleri olarak verilir.


İç mekanlar eylemleri için ışık düzeyleri


Tablolar IlluminatingEngineering Society (IES)tarafından önerilen aydınlıkseviyeleri yer almaktadır

Bu değerler görsel konfor içinyeterli ışık düzeyini anlamakiçin referans olarakkullanılabilir.

IES ışık düzeyi tavsiyeleri (fc olarak)


3- Işıksal ışıklılık = yüzeyden yansıyan ışık


Işıksal ışıklılık (luminance)yüzeyden yansıyan ışıkrıe.Candelas (cd/m2) veya Nits(emperyal birimde) ile ölçülür.

Işıksal ışıklılık veya parlaklıkbir mekana bakıldığında veyakamera kullanırken algılananışıklılık düzeyidir. Göze ulaşanışığın kalitesi ve şiddeti yüzeymalzemesinin niteliklerine(renk, yansıtıcılık, doku)bağlıdır.

Işıklılık mekanın görsel kalitesiile ilgili çalışmalarda kullanılır.3DS MAX, Maya vb. 3Dyazılımları farklı ışık vemalzeme koşullarındamekanın görünümü test eder.

IŞIKSAL IŞIKLILIK

Işıklılık bir tasarımın başarısının nitelikselözelliklerini anlamak (ışık dağılımı vekamaşma) için başarılı olsa da ışık miktarınıölçmek için yeterli değildir. Çok geniş ışıklılıkaralıklarından algılanması kolay, anlamlısayısal veri üretmek için gerekli temsilyöntemine sahip değillerdir.


3- Işıksal ışıklılık = yüzeyden yansıyan ışık


IŞIKSAL IŞIKLILIK

Yanda bir mekanın gece ve gündüzgörünümlerine ait render imajlarının olduğuçalışmaya bakarak iki durum arasındakifarklı yüzeylerde oluşan ışık şiddeti farkınısöylemek mümkün olabilir mi? Ya da bumekanda ilgili kullanım için yeterli ışıkolduğu ölçülebilir mi?


2. Bölüm





LEED İç Mekan gün ışığı kriteri


IEQ (Indoor Environment Quality) Credit 8.1Günışığı kredisi :

Güz ekinoksu olan 21 Eylül 9:00 ve15:00 saatlerinde açık hava koşullarında, düzenlikullanılan mekanların %75'inde gün ışığı aydınlatma değerlerinin 10-500 foot-candlearasında olmasını gerektirmektedir.

Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos

LEED 2009 ve LEED v.4

LEED İç Mekan gün ışığı kriteri


Gün ışığını hesaplamaYöntemleri:

1. Simulation: Bilgisayarsimülasyonu kullanarak(tasarım süreci ile uyumluseçenek)

2. Prescriptive: Manüelhesaplama yaparak

3. Mesasurement: Binayapıldıktan sonra ölçümyaparak

LEED: IEQ Credit 8.1 Formu

PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -017-Kaynak: Daylighting and Light Controls, Shenouda Bolos



LEED: IEQ Credit 8.1 Formu dosya eklentileri




KAT KULLANIM TİPİKullanılan ve kullanılmayan mekanları renk lejantı ile gösteren kat planı




BİLGİSAYARSİMÜLASYONLARI

Katların 21 Eylül09:00 ve 15:00saatleri için ayrıayrı gün ışığısimülasyonları




GÜN IŞIĞI HESABI ÖZET SAYFASI




%95 ve yukarı gün ışığı ilave 1 veya 2 puan daha kazandırabilir.


3. Bölüm





Gün ışığı sağlama yöntemleri


















Documents

GÜN IŞIĞI ANALİZİ - SAYISAL MİMAR