GOOD AQUACULTURE PRACTICES FOR CROCODILE FARM€¦ · for crocodile farm ส้านักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ

แนวปฏบตในการใชมาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 7700(G)-2559

GUIDANCE ON THE APPLICATION OF THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 7700(G)-2016

การปฏบตทางการเพาะเลยงสตวนาทด

สาหรบฟารมเลยงจระเข

GOOD AQUACULTURE PRACTICES

FOR CROCODILE FARM

สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ICS 65.020.30 ISBN XXX-

XXX-XXX-X


มกษ. 7700(G)-2559

GUIDANCE ON THE APPLICATION OF THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 7700(G)-2016



GOOD AQUACULTURE PRACTICES

FOR CROCODILE FARM

สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

50 ถนนพหลโยธน เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

โทรศพท 0 2561 2277 โทรสาร 0 2561 3357

www.acfs.go.th

ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม 133 ตอนพเศษ 264 ง

วนท 18 พฤศจกายน พทธศกราช 2559

คณะกรรมการวชาการพจารณามาตรฐานสนคาเกษตร

เรอง การปฏบตทางการเพาะเลยงสตวนาทดสาหรบฟารมเพาะพนธและฟารมเลยงจระเข

1. อธบดกรมประมง หรอผทอธบดมอบหมาย ประธานกรรมการ

นางสาวจอะด พงศมณรตน

2. ผแทนกรมปศสตว

นางสาวคชาภรณ เตมยอด

นายธนยะ ทรงสหมด

นางสาวปรญญา สาครเจรญ

กรรมการ

3. ผแทนส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

นางอษา บ ารงพช

นายมนส ลาภผล


4. ผแทนส านกวจยและพฒนาประมงน าจด กรมประมง

นายทว วพทธานมาศ

นายวชระ กตมศกด


5. ผแทนสถาบนวจยสขภาพสตวน าจด กรมประมง

นางสาวจนทรนภา ศกดศรพพฒน


6. ผแทนกองพฒนาระบบการรบรองมาตรฐานสนคาประมงและหลกฐานเพอการสบคน

กรมประมง นางสาวอบลรตน สนทรรตน

นางสาวมณฑรา ถาวรยตการต


7. ผแทนคณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

นายสรณฏฐ ศรสวย กรรมการ

8. ผแทนคณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยมหดล

รองศาสตราจารยปานเทพ รตนากร

นางสาววรรณา ศรมานะพงษ

นางสาวกนษฐา ตนเชยงสาย


(2)

9. ผแทนคณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผชวยศาสตราจารยวศณ บญญาววฒน

ผชวยศาสตราจารยพรชย สญฐตเสร


10. ผแทนสมาคมสงเสรมการอนรกษและเพาะเล ยงจระเขแหงประเทศไทย

นายเกรยงไกร ชยมงคลตระกล

นางสาวส าอางค ปานด า


11. ผแทนสหกรณจระเขแหงประเทศไทย จ ากด

นายยศพงษ เตมศรพงศ นางโสภา แอสาร


12. นายสมหวง พมลบตร กรรมการ

13. รอยเอกปญญา ยงประภากร กรรมการ

14. ผทรงคณวฒดานการผลต กรรมการ

นายอดศรณ ธรานพฒนา

15. ผแทนส านกก าหนดมาตรฐาน กรรมการและเลขานการ

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

นางสาวจตรลดา บญเจรญ

นางสาวศนดา คนพานช

(3)

กระทรวงเกษตรและสหกรณไดประกาศมาตรฐานสนคาเกษตร เรอง การปฏบตทางการเพาะเล ยงสตวน าทด

ส าหรบฟารมเล ยงจระเข (มกษ.7700-2559) ส าหรบใชเปนแนวทางในการพฒนาการเล ยงจระเขใหได

ผลตผลทเปนทยอมรบของผบรโภค เพอใหการน ามาตรฐานน ไปใชอยางมประสทธภาพ คณะกรรมการ

มาตรฐานสนคาเกษตร จงเหนสมควรก าหนดมาตรฐานสนคาเกษตร เรอง แนวปฏบตในการใชมาตรฐาน

สนคาเกษตร การปฏบตทางการเพาะเล ยงสตวน าทดส าหรบฟารมเล ยงจระเข เพอใชเปนแนวทางในการน า

มาตรฐานดงกลาวไปปฏบต

มาตรฐานสนคาเกษตรน ก าหนดข นโดยใชเอกสารตอไปน เปนแนวทาง

มาตรฐานสนคาเกษตร. มกษ.7700-2559. การปฏบตทางการเพาะเล ยงสตวน าทดส าหรบฟารมเล ยง

จระเข. กรงเทพฯ: ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต . 2556. โครงการศกษาขอมลเพอจดท าเกณฑ

การปฏบตทางการเพาะเล ยงสตวน าทดส าหรบฟารมเพาะเล ยงจระเข.

มกษ. 7700(G)-2559




1. ขอบขาย

1.1 แนวปฏบตน ใชอธบายและขยายความทางวชาการ ครอบคลมค าอธบายและการปฏบตในแตละ

ขอก าหนดในมาตรฐานสนคาเกษตร เรอง การปฏบตทางการเพาะเลยงสตวน าทดส าหรบฟารมเลยง

จระเข (มกษ. 7700-2559)

1.2 การตรวจประเมน การใหการรบรอง และการใหเครองหมายรบรองมาตรฐานสนคาเกษตรส าหรบฟารม

เลยงจระเข ใหเปนไปตาม มกษ. 7700-2559

2. ขอกาหนดของ มกษ. 7700 อยในกรอบและมคาอธบายขอกาหนดอยภายใตกรอบ ดงน

รายการท 1 สถานทและการขนทะเบยน

ขอกาหนด 1.1 ตองมหลกฐานการขนทะเบยนเกษตรกรผเพาะเลยงสตวนากบกรมประมงหรอ

หนวยงานราชการทมอานาจหนาท และเอกสารหลกฐานอนตามทกฎหมายกาหนด (ขอกาหนดหลก)

คาอธบาย

การขนทะเบยนเกษตรกรผเพาะเลยงสตวน าอยางถกตองเปนสงหนงทสรางความเชอมนใหกบผซอ เนองจาก

เปนการยนยนวาจระเขทซอนนมาจากฟารมเลยงทสามารถตามสอบไดหากมปญหา อกทงชวยใหเกด

การเชอมตอขอมลระหวางผเลยงและผรบซอ ถอเปนการสรางเครอขายทางการตลาดไดอกทางหนง

ประโยชนอกดานหนงเพอเปนฐานขอมลเกษตรกรท าใหทราบขอมลสถานการณการเพาะเลยงจระเข

เชน จ านวนผเพาะเลยง ประมาณการผลผลตทจะได ซงจะเปนฐานขอมลใหหนวยงานราชการหรอ

ภาคสวนตางๆ ท เกยวของน าไปใชในการวางแผนการพฒนาหรอสงเสรมทางดานการตลาดทง

ภายในประเทศและตางประเทศ

มกษ. 7700(G)-2559 2

เกษตรกรตองขนทะเบยนเกษตรกรผเพาะเลยงสตวน า ตามระเบยบของกรมประมง โดยตดตอหนวยงาน

ของกรมประมงในพนท เชน ส านกงานประมงจงหวดหรอสถานททกรมประมงก าหนด เพอขอขนทะเบยน

ตามระเบยบกรมประมง และปฏบตตามขอก าหนดตามพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา

พ.ศ. 2535 และฉบบแกไขเพมเตม (ภาคผนวก ก) เพอเปนการควบคมการครอบครองหรอเพาะพนธ

การเคลอนท และคาขาย สตวปาคมครอง ตามทกรมประมงไดรบมอบหมายใหเปนผก ากบดแล


ขอกาหนด 1.2 ตองไมไดรบผลกระทบจากแหลงกาเนดมลพษ หรอมมาตรการในการปองกน

ควบคม ผลกระทบจากแหลงกาเนดมลพษ (ขอกาหนดหลก)


ทตงฟารมตองไมไดรบผลกระทบจากแหลงก าเนดมลพษ เชน โรงงานอตสาหกรรม แหลงชมชน หรอ

แหลงเกษตรกรรมทงพชและปศสตว ทอาจปลอยของเสย น าเสย สงปฏกล สารเคม หรอวตถอนตรายลงส

แหลงน าทน ามาใชเลยงจระเข และอาจกอใหเกดผลเสยตอสขภาพของจระเข หรอสารเคมอาจปนเปอน

สะสมในเนอจระเขจนอาจเปนอนตรายตอผบรโภคได

ทตงฟารมตองอยหางจากแหลงก าเนดมลพษในระยะทแนใจวาไมไดรบผลกระทบจากการปนเปอน

หากมขอสงสยวาทตงฟารมอาจจะมความเสยงตอการรบผลกระทบดงกลาว เกษตรกรตองมมาตรการ

ปองกนหรอแกไขกรณมความเสยง เชน มการสงเกตหรอตรวจสอบคณภาพน ากอนน าน าจากแหลงน า

ภายนอกเขามาใชในฟารม โดยประสานหนวยงานทมอ านาจหนาท เชน กรมประมง กรมควบคมมลพษ

เพอตรวจสอบขอมล และเกษตรกรควรตดตามขาวสารหรอสถานการณทมผลกระทบตอคณภาพน า

อยางสม าเสมอ เพอจะไดปองกนปญหาจากมลพษไดทนเวลา


ขอกาหนด 1.3 ตองไมอยในพนททไดรบผลกระทบจากนาทวมซาซาก หรอมมาตรการในการ

ปองกน และควบคมผลกระทบจากภยพบตนาทวม (ขอกาหนดหลก)


ทตงฟารมตองไมอยในเขตน าทวมถงหรอไมอยในพนททไดรบผลกระทบจากน าทวมซ าซาก เพอปองกน

ความเสยหายตอฟารมและการหลดลอดของจระเขออกสภายนอกฟารม ดงนนหากฟารมอยในเขตพนทท

มโอกาสน าทวมถงได ตองมมาตรการในการปองกนน าทวมฟารมเปนอยางด เชน มแนวคนดนทแขงแรง

และสงกวาระดบน าทวมถงลอมรอบบรเวณพนทเลยง

มกษ. 7700(G)-2559

3


ขอกาหนด 1.4 ควรมระบบการถายเทนาทด และนาทใชในการเลยงมปรมาณ และคณภาพ

เหมาะสม หรอสามารถปรบปรงใหมคณภาพเหมาะสมตอการเลยง (ขอกาหนดรอง)


การออกแบบระบบการถายเทน าทดทงภายในและภายนอกฟารมและระหวางบอ จะชวยปองกน

การปนเปอนขามระหวางบอภายในฟารม และการปนเปอนขามระหวางภายในและภายนอกฟารม ซงมผล

ตอการปองกนและควบคมโรคจระเข นอกจากน การมระบบถายเทน าทดเปนการประหยดพลงงาน

ลดคาใชจายในการสบน าเขา-ออกฟารมและสะดวกตอการจดการฟารม

การนานาเขาบอ ควรมแหลงน าทมคณภาพน าเหมาะสมหรอมการบ าบดคณภาพน าใหเหมาะสม

กอนน าเขาบอเลยงจระเข

การระบายนาในบอออกสภายนอกฟารม ควรมระบบบ าบดน าทใชแลวเพอน ากลบมาใชใหมหรอ

บอบ าบดน าทใชแลว เพอปรบปรงคณภาพน ากอนระบายน าออกสภายนอกฟารม นอกจากการสบน าออก

ดวยเครองสบน าแลว อาจสรางบอโดยปรบใหพนบอมความลาดเอยงสทางทอระบายน าออก ทอระบายน าออก

ควรอยทระดบต ากวาพนบอ เพอใหระบายน าในบอไดหมดเวลาตากบอ นอกจากน ทอระบายน าออกควร

ออกแบบใหปลอยน าไดเรว สะดวก และควบคมระดบน าได เกษตรกรควรมระบบการจดการน าทน ามาใชเลยง

ใหมคณภาพเหมาะสมและเพยงพอตอการใช

การระบายนาระหวางบอภายในฟารม การระบายน าของแตละบอควรเปนอสระแกกน และทางน าเขา-ออก

ควรอยตรงขาม เพอใหน าทผานเขาบอมโอกาสหมนเวยนทวบอและสะดวกในการจดการถายเทน า


ขอกาหนด 1.5 ควรมการคมนาคมสะดวกทงภายนอกและภายในฟารม (ขอกาหนดรอง)


การคมนาคมเปนปจจยหนงทชวยอ านวยความสะดวกในการจดการการเลยง รวมทงการขนสงปจจย

การผลต การจบและการขนสงผลตผลเพอการจ าหนาย ชวยลดการบอบช า รวมทงสะดวกตอบคคลทวไป

ทเขามาตดตอฟารม

เกษตรกรควรเลอกแหลงทมการคมนาคมสะดวกทงภายนอกและภายในฟารม เพอความสะดวกในการ

จดการการเลยง การขนสงปจจยการผลต และการจ าหนายผลตผลจระเขสตลาดไดรวดเรวและบอบช า

นอยทสด ท าใหจระเขมสภาพดและมคณภาพ

มกษ. 7700(G)-2559 4


ขอกาหนด 1.6 ควรมสาธารณปโภคขนพนฐานทจาเปน (ขอกาหนดรอง)


การมระบบสาธารณปโภคขนพนฐานทจ าเปนตอการผลตหรอดแลจระเข จะชวยใหการปฏบตงานในฟารม

สะดวกและมประสทธภาพมากยงขน

เกษตรกรควรจดใหมสาธารณปโภคขนพนฐานทจ าเปน เชน ไฟฟา ประปา น าบาดาล ตามสภาพพนทของ

แตละฟารม เพอใหการจดการการเลยงเปนไปอยางมประสทธภาพ


ขอกาหนด 1.7 ควรมพนทกกกนจระเขใหมและมพนทแยกเฉพาะสาหรบจระเขปวย (ขอกาหนดรอง)


ระบบการกกกนโรคจระเขใหมเขาสฟารมถอเปนพนฐานส าคญในการปองกนโรคในระบบการเลยงจระเข

จะชวยลดโอกาสการเกดโรคระบาดและควบคมปญหาโรคในฟารมไมใหแพรกระจายไปยงพนทสวนอน

ของฟารม เนองจากจระเขเปนสตวเลอดเยนและเกดความเครยดจากการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมไดงาย

ซงจระเขอาจแสดงอาการของโรคทแฝงมากบตวจระเขเองภายหลงการขนยายในระยะเวลามากกวา 3-4

สปดาห หรอระยะเวลาตามขอแนะน าของสตวแพทย ดงนนการจดพนทกกกนโรคส าหรบจระเขเขาใหม

หรอจระเขปวยทแยกออกจากฝง จงควรออกแบบใหเหมาะสมตอการรกษาโดยผานทางน าและอาหาร

เพอสงเกตอาการหรอตรวจวเคราะหโรคในชวงเวลาดงกลาว

พนทกกกนโรคสาหรบจระเขใหม ควรจดสรางใหอยหางอยางเหมาะสมจากพนทเลยงจระเขชดเกาและม

การจดการน าทงทไมปะปนกบระบบน าเขาของบอเลยงจระเขชดเกาของฟารม ควรแยกใชอปกรณและ

เครองมอตางหาก หากจ าเปนตองใชอปกรณรวมกน เกษตรกรควรลางท าความสะอาดอปกรณเหลานน

เพอลดการปนเปอนของเชอโรค

พนทกกกนโรคสาหรบจระเขปวยทแยกมาจากฝงเกา ควรจดสรางใหอยหางอยางเหมาะสมจากพนท

เลยงจระเขชดเกาและมการจดการน าทงทไมปะปนกบระบบน าเขาของบอเลยงจระเขปกตของฟารม

และควรแยกใชอปกรณและเครองมอตางหาก หากจ าเปนตองใชอปกรณรวมกน เกษตรกรควรลาง

ท าความสะอาดอปกรณเหลานน เพอลดการปนเปอนของเชอโรค และเกษตรกรควรเขาปฏบตงานในพนท

เลยงจระเขชดปกตกอนเขาพนททมจระเขปวย

มกษ. 7700(G)-2559

5

รายการท 2 การจดการทวไป

ขอกาหนด 2.1 ควรปฏบตตามคมอการเลยงสตวนาของกรมประมงหรอวธการอนทถกตอง

ตามหลกวชาการ (ขอกาหนดรอง)


เกษตรกรควรศกษาหาความรเกยวกบการเลยงจระเข โดยอาจศกษาจากคมอการเลยงจระเขทจดท าโดย

ผทรงคณวฒ นกวชาการ หรอเกษตรกรทไดรบการยอมรบอยางกวางขวาง และมการตดตามเทคนคและ

วชาการใหมๆ เพอน าไปเปนแนวทางในการปรบปรงวธการเลยงจระเขอยเสมอ เชน การเตรยมบอ

การจดการบอและน าระหวางการเลยง อาหารและการจดการการใหอาหาร การดแลสขภาพ โรคและพยาธ

ตลอดจนถงการจบและการดแลหลงการจบ

หลกการจดการทส าคญส าหรบฟารมเ ลยงจระเข ไดแก การจดการเพอเรงอตราการเผาผลาญ

(Metabolism) ของรางกายจระเข และการจดการเพอลดความเครยดของจระเข มวธการปฏบตดงน

- จดสภาพแวดลอมใหเออตอการปรบอณหภมรางกายทเหมาะสมของจระเข เชน การจดใหมพนท

รมเงาและพนทตากแดด

- กรณเลยงในบอซเมนตพนบอควรขดมน

- พนบอมความลาดเอยงเพอถายเทน าเขาและออกทเหมาะสม

- ระดบน าควรมความลกมากเพยงพอใหจระเขอยไดโดยไมเกดความเครยด

- เมอน าจระเขมาเลยงรวมกนในทกกขง ตองมการจดการเพอลดความกาวราวและความเครยดของจระเข

โดยลดการมองเหนดวยสงบดบงตางๆ (visual and/or physical barriers) เชน สรางก าแพงเปนฉากกน

ระหวางบอเลยงและในบอเลยงรวม หรอแปลงพชน า

- มการปองกนการบาดเจบจากของแขงตางๆ หรอของแหลมคมในพนทเลยง และจากขนตอนการ

ปฏบตงาน


ขอกาหนด 2.2 ควรมแผนทแสดงทตงและแผนผงของฟารมเลยง (ขอกาหนดรอง)


แผนทแสดงแหลงทตงฟารมเปนสงหนงทจะชวยอ านวยความสะดวกในการเดนทางเขาตดตอกบฟารม

รวมถงการขนสงปจจยการผลตซงจะเปนประโยชนกบเกษตรกรในการจ าหนายผลตผลจระเข รวมทงใน

กรณทเกษตรกรประสบปญหาในการเลยง เชน มจระเขเปนโรค คณภาพน าไมเหมาะสม หรอมน าเสย

เจาหนาทกสามารถเขาไปใหค าแนะน าแกไขไดอยางรวดเรว และสะดวกในการเขาตรวจประเมนฟารม สวน

แผนผงของฟารมเปนประโยชนตอการวางแผนจดการการเลยงจระเข การขนสง การรวบรวม การจ าหนาย

มกษ. 7700(G)-2559 6

และการจดการผลตผลไดงายและสะดวก รวมทงการวางแผนและควบคมการเกดโรคเปนไปอยางม

ประสทธภาพ

เกษตรกรควรจดท าแผนทแสดงแหลงทตงฟารม โดยอาจจะมรายละเอยดแสดงทตงฟารมในเวบไซตหรอ

เอกสาร ซงควรมรายละเอยดทสามารถใหผตดตอเดนทางเขาถงไดโดยงาย เชน ปายชอหนาฟารม สถานท

ส าคญทเหนเดนชดหรอเปนทรจก เสนทางจากตวอ าเภอหรอจงหวดไปยงฟารม ถนนทางเขาฟารม สถานท

ทอยใกลเคยงหรออาจมแผนทฟารมทสามารถสบคนโดยใชระบบ google map หรอพกดดาวเทยม GPS

เกษตรกรควรจดท าแผนผงภายในฟารม เชน ถนนทางเดน พนทอยอาศย พนทโรงเกบอาหาร วสด

อปกรณ ระบบน า ทางน าเขา รางระบายน าทง คลองทน าน าเขามาใช บอเลยง นอกจากนในแผนผง ควร

ระบหมายเลขของแตละบอและประเภทของบอ อาจมการระบรายละเอยด เชน จ านวน ขนาด วนทปลอย

ซงจะท าใหงายในการวางแผนการเลยงและการดแลจดการระหวางการเลยง แผนผงภายในฟารมอาจจดท า

บนกระดานด า บอรดหรอวสดอนๆ และควรตดตงหรอวางอยในททเหนไดชดเจน


ขอกาหนด 2.3 ตองออกแบบบอเลยงใหปลอดภยตอผปฏบตงานและมสภาพเหมาะสมตอการ

ดารงชวตของจระเข (ขอกาหนดหลก)


จระเขเปนสตวทสามารถท าอนตรายจนไดรบบาดเจบรนแรงและอาจถงขนเสยชวต โดยเฉพาะจระเขขนาดใหญ

การออกแบบบอเลยงเพอใหเกษตรกรปฏบตงานไดสะดวกและปลอดภยจงมความส าคญ

เกษตรกรตองออกแบบบอเลยงใหผปฏบตงานสามารถปฏบตงานไดงาย มความปลอดภย เพอลดการเกด

อบตเหตในการปฏบตงาน ขณะเดยวกนตองค านงถงสภาพแวดลอมทเหมาะสมและไมเปนการรบกวน

การด ารงชวตของจระเขดวย


ขอกาหนด 2.4 บอเลยงตองมความแขงแรงสามารถปองกนจระเขหลบหนหรอหลดขามไปบออน

(ขอกาหนดหลก)


จระเขเปนสตวเลอยคลานทมความสามารถในการปนปายไดดโดยใชก าลงขาและหางในการยกตวขาม

สงกดขวาง การเลยงจระเขในทกกขงจ าเปนตองค านงถงการออกแบบใหบอเลยงจระเขมความแขงแรงและ

ปลอดภยเพยงพอ เพอปองกนปญหาจระเขปนหลบหนออกจากบอเลยง โดยเฉพาะเมอฟารมตองประสบ

ปญหาภยพบตน าทวม ซงอาจท าใหจระเขของฟารมหลดออกสภายนอก

มกษ. 7700(G)-2559

7

บอเดยว บอเลยงจระเขทกอสรางจากปนซเมนต ตองมโครงสรางทแขงแรง สงจากพนบกประมาณ 1.2-1.4 m

(เมตร) หรอตามความเหมาะสมและค านงถงขนาดของจระเข รวมถงความแขงแรงของสภาพบอเลยง หรอมการ

ตดตงสงปองกนการหลดลอดของจระเขทปากบอ

บอรวม บอเลยงจระเขทกอสรางจากปนซเมนต ตองสรางก าแพงบอโดยรอบและสงจากพนบกประมาณ

1.2-1.4 m ตองกนมมดานบนขอบบอบรเวณพนบกทงหมด อาจออกแบบใหขอบบอดานบนยนโคง

เขาไปภายในบอ กรณบอดนก าแพงบอตองมสวนทฝงใตดนลกไมนอยกวา 30 เซนตเมตร เพอปองกน

การหลบหนของจระเข หากใชก าแพงรวเปนก าแพงบอเลยงตองมความแขงแรงเพยงพอทจะปองกน

การหลบหนของจระเข รวมถงภยธรรมชาตตางๆ ได

เกษตรกรตองมแผนการตรวจสอบและซอมแซมโครงสรางบอใหแขงแรงและพรอมใชงานอยเสมอ


ขอกาหนด 2.5 ควรมรวหรอโครงสรางทแนนหนาและแขงแรงมากเพยงพอ รวมถง มแผนการ

ปองกนจระเขหลดออกอนเนองมาจากภยพบตนาทวม (ขอกาหนดรอง)


มรวทแนนหนาและแขงแรงมากเพยงพอ เพอปองกนการหลดออกของจระเขในฟารม ปองกนการรกล าของสตวอนเขามาในพนทฟารม และปองกนการรกล าของบคคลภายนอกทไมไดรบอนญาตหรอปญหาโจรกรรม

หากจระเขทเลยงมการหลดลอดออกไปสภายนอก จะท าใหเกดอนตรายตอมนษยและสงมชวตตาม

ธรรมชาต

บรเวณโดยรอบฟารมควรลอมรอบดวยก าแพงทสรางจากวสดทแขงแรงทนทาน และมความสงมากกวา

ความสงของบอเลยง และมสวนทฝงใตดนไมนอยกวา 30 เซนตเมตร มแผนการตรวจสอบและซอมแซม

โครงสรางเหลานใหพรอมใชงานอยเสมอ ควรก าหนดเสนทางเขาออกของคนทเขาเยยมฟารม เสนทางรถ

ขนสงจระเข

เกษตรกรตองมมาตรการและวธการปองกนการหลดลอดของจระเขระหวางการเลยง การจบ และการขนยาย

จระเข เชน บอเลยงหรอภาชนะส าหรบขนยายมโครงสรางทแขงแรงและมตะแกรงเพอปองกนการหลด

ลอดของจระเข โดยมการตรวจสอบและบ ารงรกษาใหอยในสภาพดอยเสมอ

ในพนททมความเสยงหรอไดรบผลกระทบจากภยพบตน าทวม เกษตรกรควรมแผนการปองกนจระเขหลด

กรณเกดน าทวมและแผนปฏบตการฉกเฉนเมอจระเขหลดออกจากบอเลยง

มกษ. 7700(G)-2559 8


ขอกาหนด 2.6 ควรมการจดการพนทบกและนาในบอเลยงอยางเหมาะสม (ขอกาหนดรอง)


มการจดการพนทบกและน าในบอเลยงอยางเหมาะสม ดงน

- จดสภาพแวดลอมใหเออตอการปรบอณหภมรางกายทเหมาะสมของจระเข เชน การจดใหมพนทรมเงา

และพนทตากแดด (อณหภมรางกายของจระเขทเหมาะสมอยในชวง 30-34 C) ตลอดการเลยง

- บอเลยงควรมพนทน าตอพนทบกในอตราสวนประมาณ 1:1 น าควรทวมหลงจระเข และมพนทเพยงพอ

ใหจระเขสามารถกลบตวได ทงนขนกบการจดการฟารมตามความเหมาะสม และจระเขตองสามารถจมตว

ลงต ากวาระดบของสวนผวน าได เพอชวยรกษาอณหภม ในบรเวณดงกลาวไดดโดยเฉพาะในชวงหนาหนาว

ทอากาศเยนจดหรอหนารอนทอากาศรอนจด

- พนทบกมไวตากแดด (basking) และพนทส าหรบใหตวทออนแอกวามทหลบหนจากตวอนทกาวราว

- ควรมพนทรมเงาใหกบจระเขอยางเพยงพอ

- รวและผนงบอตองแขงแรงมากเพยงพอทจะปองกนไมใหจระเขขามไปท ารายจระเขในเขตขางเคยงได

- อาจใหมการบดบงการมองเหน (visual barriers) เพอชวยลดพฤตกรรมกาวราวและความเครยดของ

จระเขลงได


ขอกาหนด 2.7 ตองมการทาเครองหมายประจาตวสตวกบจระเขทกตว (ขอกาหนดหลก)


การท าเครองหมายประจ าตวจระเขเปนขอก าหนดทตองด าเนนการในการขนทะเบยนกบกรมประมง

ตามระเบยบกรมประมงวาดวยการท าเครองหมายประจ าตวสตวปา ซากของสตวปา ซงเปนสตวน าหรอ

ผลตภณฑทท าจากซากของสตวปาซงเปนสตวน า พ.ศ. 2541 (ภาคผนวก ข) ภายใตพระราชบญญตสงวน

และคมครองสตวปา พ.ศ.2535 และฉบบแกไขเพมเตม

นอกจากน การท าเครองหมายประจ าตวจระเขมประโยชนชวยในการตามสอบ กรณเกดปญหาในขนตอนใด

ขนตอนหนงของการเลยง การจดการฟารม การตดตามผลของพนธกรรมตอคณภาพลกจระเขอนเปน

ประโยชนตอการคดเลอกสายพนธในอนาคต ปองกนการผสมในสายเลอดเดยวกนซงจะเปนสาเหตใหได

ลกจระเขทมความพการ รวมทงเปนหลกฐานในการระบความเปนเจาของจระเขแตละฟารมปองกน

การลกขโมย การลกลอบฆา และน าเขาจระเขทผดกฎหมาย

เกษตรกรตองวางแผนท าเครองหมายประจ าตวจระเข โดยเครองหมายและวธการท าเครองหมายตอง

ไดรบความเหนชอบจากพนกงานเจาหนาท เปนทยอมรบของนานาประเทศ สามารถตรวจสอบไดงาย และ

เครองหมายตองปรากฏอยอยางถาวร ส าหรบวธท าเครองหมายประจ าตวจระเขทเปนไปได ไดแก การตด

เกลด การตดแผนปายทพงผดตน การฝงไมโครชพ (Microchip)

มกษ. 7700(G)-2559

9


ขอกาหนด 2.8 บคลากรควรไดรบการพฒนาหรอฝกอบรมดานวชาการ การจดการ การใชปจจย

การผลต การรวบรวมหรอการจบ และกฎระเบยบทเกยวของ (ขอกาหนดรอง)


เกษตรกรควรศกษา เขารวมประชมหรอฝกอบรมดานวชาการ กฎระเบยบ และกฎหมายทเกยวของกบการ

เลยงจระเข รวมถงการแลกเปลยนขอมลขาวสารและเทคนคการเลยง เพอเปนการเพมพนความรและ

ความเขาใจใหแกเกษตรกรในการปฏบตทดส าหรบการเลยงจระเข

เกษตรกรควรไดรบการถายทอดความรทเกยวของกบการเลยงจระเข เชน ชววทยาจระเข วธการเลยง

การจดการฟารมทด การฝกฝนในวธการจบบงคบ เพอใหการจบและการขนยายเกดความปลอดภยสงสด

หากเกดการบาดเจบกบผปฏบตงานการปฐมพยาบาลและชวยเหลอผบาดเจบอยางทนทวงท ผปฏบตงาน

ทเพงเรมงานใหมตองปฏบตงานภายใตการดแลของผปฏบตงานทมประสบการณเทานน

รายการท 3 ปจจยการผลต

ขอกาหนด 3.1 ตองใชลกพนธจระเขทมเอกสารหลกฐานแสดงแหลงทมาตามทกฎหมายกาหนด



เกษตรกรตองทราบถงประวตหรอทมา เพอประโยชนในการตามสอบกรณเกดปญหาในขนตอนใดขนตอนหนง

ของการเลยง หรอเอกสารหลกฐาน หรอบนทกขอมล ซงมรายละเอยดแหลงทมาของจระเข ชอฟารม สถาน

ทตงฟารม ชนดหรอพนธ ขนาด จ านวน

เกษตรกรตองมหนงสอหรอเอกสารหลกฐานแสดงแหลงทมา เชน ใบอนญาตครอบครองสตวปาทไดจาก

การเพาะพนธ (สป. 15) ขอมลเครองหมายประจ าตวลกพนธจระเข การเพาะพนธจะตองมใบอนญาตให

เพาะพนธสตวปาทเปนสตวน า (สป.9) การคาจะตองมใบอนญาตใหคาสตวปาทไดจากการเพาะพนธ

(สป.11) การเคลอนยายจะตองมใบอนญาตใหน าสตวปาเคลอนทเพอการคา (สป.13) (ภาคผนวก ค)

ในกรณทซอจระเขจากแหลงอนและตองเกบบนทกขอมล เพอความสะดวกในการตามสอบกรณประสบ

ปญหาในการเลยง

มกษ. 7700(G)-2559 10


ขอกาหนด 3.2 อาหารทใชเลยงจระเข ตองปราศจากยาสตว และสารตองหามตามประกาศ

ของทางราชการ (ขอกาหนดหลก)


หากมยาสตวหรอสารตองหามตามประกาศของทางราชการปนเปอนในอาหารจระเข อาจกอใหเกด

การตกคางในเนอจระเข ซงอาจปนเปอนเขาสหวงโซอาหาร และสงผลตอความปลอดภยของผบรโภค

เกษตรกรตองเลอกซออาหารจากแหลงผลต/แหลงจ าหนายทเชอถอไดหรอมใบรบรองทแสดงวาปราศจาก

ยาสตวและสารตองหามตามประกาศของทางราชการ


ขอกาหนด 3.3 ควรมวธการขนสงอาหารมายงฟารมอยางเหมาะสม (ขอกาหนดรอง)


การขนสงอาหารมายงฟารมควรด าเนนการอยางถกสขลกษณะ สะอาด รวดเรว มการปองกนการปนเปอน

และปองกนอาหารเสอมคณภาพ ขนสงอาหารโดยรถควบคมอณหภมทเหมาะสมหรอแชน าแขง

ลางท าความสะอาดพาหนะทงกอนและหลงการขนสง และมการปองกนสตวเลยงหรอสตวพาหะน าโรคมา

สมผสกบอาหารทผลต ทงนเกษตรกรควรบนทกชนด ปรมาณ แหลงทมาของอาหาร และขอมลการขนสง

เพอสะดวกในการตามสอบภายหลง


ขอกาหนด 3.4 ควรใชอาหารทมคณภาพดและปรมาณทพอเพยงตอความตองการของจระเข (ขอกาหนดรอง)


อาหารเปนปจจยการผลตทส าคญในการเลยงจระเข เพราะสงผลโดยตรงตอการเจรญเตบโต และความ

ตานทานโรค อาหารทมคณภาพดยอมชวยใหจระเขเตบโตอยางแขงแรง โตเรว และมคณภาพตรงตาม

ความตองการของตลาด

อาหารทใชเลยงจระเขตองเปนอาหารประเภทโปรตนจากสตวทมคณภาพด

อาหารทดของจระเขควรมคณภาพดเพยงพอตอความตองการของจระเข โดยทวไปจระเขจะกนอาหารน าหนก

ประมาณรอยละ 15 - 20 ของน าหนกตวตอสปดาห (ทอณหภมสงแวดลอมประมาณ 32 C) อยางไรกด

ปรมาณการกนของจระเขขนกบอณหภม สภาพแวดลอม และฤดกาลเปนส าคญ สารอาหารทชวยเสรมใน

การเลยงจระเข เชน แคลเซยม วตามนเอ และวตามนอ/เซเลเนยม ควรเสรมแคลเซยมในรปกระดก

ประมาณรอยละ 1 - 2 ของน าหนกตว ทงน การเกบรกษาวตามนตางๆ ตองเกบในทแหงและเยนเสมอ

โดยมชนดและประเภทอาหารทเหมาะสมตอความตองการของจระเข (ภาคผนวก ง)

มกษ. 7700(G)-2559

11


ขอกาหนด 3.5 ตองใชอาหารเสรม หรอวตามน ทขนทะเบยนกบหนวยงานราชการทมอานาจหนาท



กรณทตองใชอาหารเสรมหรอวตามน ตองซออาหารเสรมหรอวตามน ทไดรบการขนทะเบยนตามกฎหมาย

และควรซอจากแหลงทเชอถอได เพอความมนใจระดบหนงวา อาหารเสรมหรอวตามน ไมมการปนเปอน

ของยาสตวและสารเคมตองหาม

เกษตรกรตองสงเกตขอมลบนฉลาก ทระบขอมลสวนประกอบวนทผลตและวนหมดอาย และอ นๆ

ตามทกฎหมายก าหนด

ภาชนะบรรจตองอยในสภาพปกต ไมมการฉกขาด สภาพของอาหารเสรมหรอวตามน ตองไมชน และไมขนรา


ขอกาหนด 3.6 ควรมการจดเกบปจจยการผลตอยางถกสขลกษณะ รวมทงเกบรกษาอยางปลอดภย

และเหมาะสม ไมใหเปนแหลงทอยอาศยของสตวอน (ขอกาหนดรอง)


การจดเกบปจจยการผลตทไมถกตองเหมาะสม ยอมมผลท าใหคณคาทางอาหารทใชเลยงจระเขเสอมลง

สงผลกระทบตอการเจรญเตบโต คณภาพของจระเข และความปลอดภยของผบรโภค ดงนน ควรมการ

จดเกบปจจยการผลตอยางเหมาะสมตามชนดและประเภทของปจจยการผลต รวมถงมการจดเกบอยาง

เปนระเบยบเรยบรอย แยกเปนสดสวนและชบงอยางชดเจน เพอความสะดวกในการบรหารจดการ

การดแลรกษา การตรวจสอบ และการน าไปใชอยางถกตอง

การจดเกบปจจยการผลตควรค านงถงเรองการเสอมสภาพ สขลกษณะ และความปลอดภย ไมใหมการ

ปนเปอนยาสตวและสารเคม อกทงการน าปจจยการผลตไปใชควรยดหลก “มากอน ใชกอน”

(1) ควรเกบอาหารในโรงเรอนทมอากาศถายเทไดสะดวก และมอณหภมทเหมาะสม สามารถปองกน

แสงแดด ฝน และลมแรงได กรณ ปจจยการผลตอน เชน อาหารเสรม วตามน ไมควรเกบในททมความชนสง

สวนพนทจดเกบภายในโรงเรอนแยกเปนสดสวนและชบงไดอยางชดเจน มการจดเกบเปนระเบยบ

ถกสขลกษณะและปลอดภย มวธการปองกนสตวเลยงและสตวพาหะน าโรค เชน สนข แมว นก หน

แมลงสาบ ไมใหเขามาภายในโรงเรอนได เชน การตดตาขายกนชองระบายลมใตหลงคา การกนรวปองกน

สนขหรอแมว การวางกบดกหน

มกษ. 7700(G)-2559 12

(2) ไมควรวางอาหารใหสมผสพนเพอปองกนการปนเปอน การเกบรกษาอาหารสดทตองเกบไวใชขามวน

ควรเกบในตแชเยนหรอภาชนะบรรจน าแขงเพอปองกนการเนาเสย และควรใชภาชนะบรรจทมสภาพด

และสะอาด เชน ถงสแตนเลสหรอถงพลาสตก

(3) ควรมบรเวณทพกทเหมาะสมในระหวางการน าอาหารไปเลยง เพอไมใหมสตวเลยงหรอสตวพาหะ

น าโรค มาคยเขยกนอาหาร และมวสดปองกนอาหารจากแสงแดด ฝน ฝนละออง

(4) ยาสตวและสารเคมทใชในการรกษาโรค ควรมการเกบรกษาอยางถกตองตามทก าหนดในฉลากหรอ

เอกสารก ากบยา ยาสตวและสารเคมแตละชนดตองจดเกบในภาชนะทมดชด หางจากมอเดกและสตวเลยง

และตองแยกเกบเปนหมวดหมไมปะปนกน และมสญลกษณชบงชดเจนเพอปองกนการหยบยาผดพลาด

กรณยาสตวและสารเคมทเหลอใช หากน ามาใชใหมควรตรวจสอบกอนใชวาไมมการเปลยนแปลงสภาพไป

จากเดม เชน ไมเปลยนส ไมจบเปนกอน ไมตกตะกอน

(5) สารเสรมชวนะ (probiotic) ควรใชชนดทมการขนทะเบยนตามกฎหมาย และควรมการเกบรกษา

ตามทระบไวในฉลาก เชน เกบไวในทแหงเยน การน ามาขยายเพอใหไดจ านวนมาก ควรด าเนนการอยาง

ถกตองตามหลกวชาการหรอตามฉลาก เพอปองกนการปนเปอนของจลนทรยชนดอนจนอาจท าใหไมได

จลนทรยชนดทตองการขยาย ซงอาจเปนอนตรายตอจระเขและผบรโภค

รายการท 4 การจดการดแลสขภาพและสวสดภาพจระเข

ขอกาหนด 4.1 ควรเตรยมบอและอปกรณอยางถกวธเพอปองกนโรคทจะเกดกบจระเขทเลยง (ขอกาหนดรอง)


สภาพแวดลอมในบอเลยงทไมเหมาะสม เชน คณภาพน า ดน ยอมสงผลใหจระเขอยในภาวะเครยด

ออนแอ และเปนโรคไดงาย ดงนน เกษตรกรตองมการเตรยมบอ ปรบสภาพบอใหเหมาะสม สวนอปกรณ

และเครองมอตางๆ จ าเปนตองลางท าความสะอาดอยางสม าเสมอเพอปองกนการปนเปอนจาก

เชอจลนทรย เนองจากอปกรณเหลานมโอกาสทจะสมผสกบตวจระเขและท าใหจระเขตดเชอได

การเตรยมบอ การเตรยมโรงเรอน พนทใหอาหาร และอปกรณตางๆ ควรเปนไปอยางถกวธ สะอาด และ

เหมาะสมกบระบบการเลยง ซงจะชวยปองกนโรคทจะเกดขนกบจระเขได เนองจากพนกนบอ ทงในบอ

ซเมนต บอดน และบอดนผนงซเมนต เปนททจระเขอาศยอย หากมวธการเตรยมบอทไมเหมาะสมยอม

เปนแหลงกอใหเกดโรคจระเขได สวนอปกรณตางๆ จ าเปนตองลางท าความสะอาดอยางสม าเสมอ

เนองจากอปกรณเหลานมโอกาสทจะสมผสโดยตรงกบจระเข ซงอาจท าใหจระเขตดเชอได ถาอปกรณ

เหลานสกปรก เชน สวง ทตกเศษอาหาร บรเวณทใหอาหารจระเข หากมอาหารเหลอมากเกนไปและ

ไมท าความสะอาด จะเกดการหมกหมมเนาเสยซงเปนแหลงทอยของเชอโรค เมอจระเขออนแอหรอ

มบาดแผล อาจท าใหจระเขตดเชอและปวยเปนโรคไดงาย การฆาเชอทบอเลยง กรณบอดน ควรมการตากบอ

ใหแหงและมการฆาเชอทบอเลยง โดยการใชปนขาวโรยในบอ หรอแชไอโอดน กรณบอซเมนตหรอภาชนะ

อนๆ ควรมการลางท าความสะอาด ตากใหแหง และใชน ายาฆาเชอ เชน ไอโอดน ซงควรปฏบตตามวธใช

และขอควรระวงตามทระบบนฉลาก และควรลางน าใหสะอาดกอนการเลยงรอบตอไป

มกษ. 7700(G)-2559

13


ขอกาหนด 4.2 เมอจระเขมอาการผดปกต ไมควรใชยาสตวและสารเคมทนท ควรพจารณาดานการ

จดการ กอนการใชยาสตวและสารเคม (ขอกาหนดรอง)


การใชยาสตวและสารเคมอาจกอใหเกดการตกคางของยาสตวและสารเคมในบอเลยง ในน า หรอตวจระเข

ยาสตวและสารเคมบางชนดเปนอนตรายตอมนษย เชน เปนสารกอมะเรง ซงเปนอนตรายตอผบรโภค

นอกจากน การใชยาสตวและสารเคมอาจเปนแนวทางแกไขปญหาทไมถกตองหรอเปนการแกไขปญหา

ทปลายเหต ซงจะกอใหเกดปญหาอนๆ ตามมา เชน ปญหาเชอดอยา ซงจะท าใหตองใชยาสตวหรอ

สารเคมในปรมาณมากขนหรออาจไมสามารถใชยาชนดเดมรกษาใหหายไดอกตอไป

(1) ในระหวางการเลยงจระเข เกษตรกรควรหมนสงเกตอาการผดปกตของจระเขทเลยง เชน จระเขไมกนอาหาร

ซม เคลอนไหวชา มบาดแผล ทองบวม ขาบวม ตาแดงหรอขนผดปกต แยกตวออกจากฝง วายน า

ไมสมดล วายตะแคง ควรสมตวอยางเพอตรวจสขภาพจระเขทเลยงอยางสม าเสมอ

(2) เมอพบอาการผดปกตในจระเข เกษตรกรควรพจารณาสาเหตของอาการผดปกตนนกอนทจะใ ช

ยาสตวหรอสารเคมโดยไมจ าเปน เมอหาสาเหตไดแลว ควรหาทางแกไขโดยพจารณาใชวธการทางดาน

การจดการฟารมและ/หรอการจดการดานสภาพแวดลอมภายในบอเสยกอน

(3) ควรบนทกขอมลอาการผดปกตของจระเขทเกดขน วธการแกไขปญหาในแตละครง และผลการ

วเคราะหตางๆ (ถาม) เชน คณสมบตของน าในชวงนน ผลวเคราะหอาการจระเข และควรเกบรกษาขอมล

ทบนทกไวเพอใชเปนแนวทางในการวเคราะหอาการผดปกต และเพอเปนแนวทางการปรบปรงและ

พฒนาการเลยงในระยะตอไป


ขอกาหนด 4.3 ไมใชยาสตวและสารเคมทตองหามตามประกาศทางราชการ หากจาเปนตองใช

ยาสตวและสารเคม ตองใชยาสตวและสารเคมทขนทะเบยนถกตอง และปฏบตตามฉลาก (ขอกาหนดหลก)


การใชยาสตวและสารเคมตองหามตามประกาศทางราชการ นอกจากจะผดกฎหมายแลว ยงจะกอใหเกด

ปญหาการตกคางของยาสตวและสารเคมในระบบการเลยงจระเข รวมถงสงแวดลอม

(1) ในกรณทจระเขปวยและไมสามารถรกษาไดดวยการจดการฟารมเพยงอยางเดยว เกษตรกรควรปรกษากบ

นกวชาการหรอสตวแพทยเพอวนจฉยโรควาเกดจากสาเหตใด หากจ าเปนตองใชยาสตวและสารเคม ตองใชยาสตว

และสารเคมทขนทะเบยนถกตอง และปฏบตตามฉลาก

มกษ. 7700(G)-2559 14

(2) เกษตรกรตองใชยาสตวและสารเคมททางราชการอนญาตใหใชในการเพาะเลยงสตวน า เพอใหมนใจ

วาระบบการเลยงจระเขไมมการปนเปอนจากยาสตวและสารเคมทไมอนญาตใหใชในการเพาะเลยงสตวน า

โดยเดดขาด การใชยาสตวและสารเคมรวมถงระยะหยดยาตองปฏบตตามค าแนะน าทระบในฉลากและ

เอกสารก ากบยาอยางเครงครด หามใชยาสตวทหมดอายตามทระบบนฉลาก หลกเลยงการใชยาสตวและ

สารเคมอยางไมถกตอง เชน ใชยาสตวและสารเคมโดยไมมการวนจฉยหาสาเหตของโรคกอนหรอใชยา

สตวและสารเคมไมครบตามปรมาณหรอระยะเวลาในการรกษา และควรปฏบตตามค าแนะน าของสตว

แพทยหรอนกวชาการประมง

(3) ควรบนทกชนดและปรมาณของยาสตวและสารเคมทกครงทใช และเกบรกษาขอมลทจดบนทกไว

อยางนอย 3 ป เพอน าประวตการใชยาสตวและสารเคมในการเลยงจระเขมาประกอบการพจารณาในการ

ใชยาในครงถดไป และเพอใชเปนหลกฐานยนยนการใชยาสตวและสารเคมทขนทะเบยนถกตองส าหรบ

การเขารบการตรวจประเมนฟารม


ขอกาหนด 4.4 กรณพบการตายของจระเขมากผดปกต ตองแจงหนวยงานทมอานาจหนาท และ

มวธการจดการซากและนาทงทเหมาะสม (ขอกาหนดหลก)


กรณพบการตายของจระเขมากผดปกต ซงอาจเปนอตราการตายทเพมมากขนจากทเคยพบในสภาวะปกต

หรอเกดการตายอยางตอเนองยาวนานกวาปกต เกษตรกรตองแจงหนวยงานทมอ านาจหนาทใหทราบ

โดยเรว เพอใหเจาหนาทผรบผดชอบสามารถเขาไปใหค าแนะน าวธการรกษาและวธการก าจดซากและ

น าทงทเหมาะสม และจ ากดขอบเขตของโรคไมใหแพรกระจายไปสบออนๆ รวมถงฟารมเลยงสตวน า

ขางเคยงและสงแวดลอมภายนอกได ซงแสดงถงการมจตส านกตอสงมชวตและสงแวดลอมโดยรอบ

(1) ในกรณทพบการตายของจระเขจ านวนมากและการระบาดขามบอ เกษตรกรตองแจงหนวยงาน

ทมอ านาจหนาทรบผดชอบในพนทใหทราบโดยเรว เชน ส านกงานประมงจงหวด เพอพสจนหาสาเหตการ

ตายของจระเข และเพอเปนแนวทางปองกนการระบาดของโรค

(2) ในการวเคราะหคณภาพน าและการวนจฉยโรค หากเกษตรกรตองสงตวอยางน าและจระเขไปตรวจ

วเคราะหและพสจนหาสาเหตการปวยของจระเขทางหองปฏบตการ ใหด าเนนการ ดงน

- เกบตวอยางน าประมาณ 1 ลตร ควรเกบน า ทต าแหนงทเปนตวแทนของน าในบอเลยงและเกบรกษา

อณหภมของตวอยางน าระหวางทขนสงโดยใชกลองโฟมใสน าแขง

- เกบตวอยางจระเขทจะสงไปวนจฉยโรค โดยเกบซากจระเขทตายไมเกน 1-2 ชวโมง ใสถงพลาสตกสะอาด

บรรจในภาชนะและใชน าแขงรกษาอณหภมประมาณ 4 C สวนจระเขปวยทยงไมตายและจระเขมชวต

ทยงไมแสดงอาการปวย ใหมดปากแลวใสกระสอบ กลองหรอลงทมฝาปดและเจาะรใหอากาศถายเท

มกษ. 7700(G)-2559

15

(3) ควรมขอมลตางๆ กอนเกดปญหา เชน อตราการกนอาหาร ภมอากาศในชวงทเกดปญหาสขภาพ

เพอแจงสตวแพทยหรอนกวชาการประมงทมความรดานโรคจระเข เพอใชในการประกอบการตรวจ/

วนจฉยโรค

(4) หลงจากพสจนทราบสาเหตการเกดโรคแลว เกษตรกรตองปฏบตตามค าแนะน าของเจาหนาทในการ

ก าจดซากจระเขอยางถกตองและมประสทธภาพ เชน การเผาท าลาย การฝงกลบ และใสยาฆาเชอหรอ

ปนขาวในหลมกอนท าการฝงกลบ สวนน าทงจากบอเลยงจระเขทเกดการตายจ านวนมากผดปกตจะตองฆา

เชอและบ าบดกอนปลอยออกสสงแวดลอม

(5) หากพบการตายของจระเขในบอเกดจากโรคระบาด เกษตรกรตองมวธก าจดซากทเหมาะสม

ในบรเวณทจดไวเฉพาะ เชน การเผา ท าลาย การฝงกลบโดยใสยาฆาเชอหรอปนขาวในหลมกอนฝงกลบ

ฝงซากสตวใตระดบผวดน ไมนอยกวา 50 เซนตเมตร ตามระเบยบกรมปศสตววาดวยการท าลายสตว

ทเปนโรคระบาดและการท าลายสตวหรอซากสตวทเปนพาหะของโรคระบาด พ.ศ. 2547 (ภาคผนวก จ)

และควรใหหางจากบรเวณบอหรอโรงเรอนอนๆ และไมใชทางผานประจ าของผปฏบตงานในฟารม

เพอปองกนการแพรระบาดของโรค


ขอกาหนด 4.5 ตองมบนทกประวตการปวย การตาย และการรกษาโรค (ขอกาหนดหลก)


การบนทกรายละเอยดประวตสตวปวยตางๆ เพอความสะดวกในการจดการ การวเคราะหหาสาเหต วธการรกษา

การใชยาสตวและสารเคม และตามสอบ ท าใหสามารถวางแผนการจดการเพอควบคมและปองกนโรคได อยางม

ประสทธภาพ

เกษตรกรตองบนทกประวตการปวย การตาย และประวตการรกษาโรค สาเหตการเกดโรคและการรกษาโรค

มการวเคราะหหาสาเหตของการปวยและการตายทผดปกต พรอมทงจดเกบบนทกและเอกสารทเกยวของ

ตองบนทกชนดและปรมาณของยาสตวและสารเคมทกครงทใช และเกบรกษาขอมลทจดบนทกไวอยางนอย

3 ป เพอน าประวตการใชยาสตวและสารเคมในการรกษาตลอดการเลยงจระเขมาประกอบการพจารณา

การใชยาในครงถดไป และเพอใชเปนหลกฐานยนยนการใชยาสตวและสารเคมทขนทะเบยนถกตองส าหรบ

การเขารบการตรวจประเมนฟารม

มกษ. 7700(G)-2559 16


ขอกาหนด 4.6 ควรมการตดตามตรวจสขภาพจระเขระหวางการเลยงอยางสมาเสมอ (ขอกาหนดรอง)


การใหความส าคญกบการตดตามตรวจสอบสขภาพจระเข การปองกนโรคควบคกบการจดการทด

เปนสงส าคญซงสามารถท าไดจากการสงเกตของเกษตรกร โดยปฏบตดงน

- การประเมนสขภาพจระเขควรท าทกวน อยางนอยวนละ 1 ครง ผเลยงอาจประเมนสขภาพระหวาง

การเลยง เชน เวลาใหอาหารจระเข ชวงอากาศรอนหรอหนาวจด ชวงทมการระบาดของโรค หรอเมอมการ

ลงฝงจระเขใหม

- ผเลยงจระเขในฟารมตองรจกการสงเกตวาจระเขปวยหรอไม อาการแสดงตางๆ ไดแก การแยกตว

ออกจากฝง ผอม ไมกนอาหาร มลหรอ สงขบถายเปลยนไปจากปกต (ส ปรมาณ ความแขง

สงแปลกปลอม) อาเจยน ส ารอก ไอ หอบ เดนล าบาก (ขาเจบ) การบวมของอวยวะตางๆ เชน ล าตวและ

ขา หากผเลยง ไมสามารถประเมนเองไดควรปรกษาสตวแพทย

- ควรสมตรวจหาเชอทกอใหเกดโรคในจระเข

- มบนทกการปวยและตาย วธและผลการรกษา

- ควรน าซากจระเขออกจากบอเลยงทนททพบ หากไมตองการเกบเพอศกษาหรอผาชนสตร ตองก าจด

ภายใตหลกการก าจดซากทเหมาะสม เชน ขดหลมฝง

- ควรรบรกษาหรอจดการกบปญหาจระเขปวยหรอบาดเจบอยางรวดเรว และหากจ าเปน จระเขปวยตอง

ถกแยกออกจากฝง


ขอกาหนด 4.7 กรณการนาเขาจระเขตองมมาตรการกกกนโรคตามกฎระเบยบทเกยวของ



การน าเขาจระเข เกษตรกรตองมมาตรการกกกนโรคตามกฎระเบยบทเกยวของ เพอใหมนใจวาจระเขท

น าเขาปลอดจากโรค กอนการปลอยลงเลยงภายในฟารม


ขอกาหนด 4.8 ตองปฏบตตามขอกาหนดของกฎหมายทเกยวของกบสวสดภาพสตว (ขอกาหนดหลก)

เกษตรกรตองศกษาและปฏบตตามพระราชบญญตปองกนการทารณกรรมและการจดการสวสดภาพสตว

พ.ศ. 2557 (ภาคผนวก ฉ)

มกษ. 7700(G)-2559

17

รายการท 5 สขลกษณะฟารม

ขอกาหนด 5.1 ระบบนาทงจากบานเรอนตองแยกจากระบบนาในการเลยงจระเข (ขอกาหนดหลก)


ระบบน าทงจากบานเรอนตองแยกจากระบบน าทใชเลยงจระเข เพราะอาจเปนแหลงทกอใหเกด

การปนเปอนของเชอโรคและสารเคมทใชในบานเรอนเขาสระบบน าในการเลยงจระเข ท าใหผลผลต

ไมปลอดภยตอการบรโภค

เกษตรกรตองมระบบการจดการเพอมนใจวาไมมน าเสยหรอน าทงจากทอยอาศยในฟารมปนเปอนลงส

ระบบน าในการเลยงจระเข หรอระบายเขาสบรเวณพนทเลยงจระเข หรอบรเวณใกลเคยง เชน ไมควร

ปลอยน าทงจากบานเรอนลงในรางระบายน าเดยวกบรางระบายน าทใชสบเขาบอเลยง สถานทเลยง หรอบอ

พกน า กรณทพบวามความเสยงตอการปนเปอนน าทงจากทอยอาศยภายในฟารม ตองมมาตรการปองกน

แกไข และมผลการตรวจวเคราะหคณภาพน าทเชอถอได


ขอกาหนด 5.2 หองสขาตองแยกจากบรเวณบอเลยงอยางเปนสดสวน ถกสขลกษณะ และสงปฏกล

ไมมโอกาสปนเปอนเขาสระบบการเลยง (ขอกาหนดหลก)


สงปฏกลหรอของเสยจากหองสขาเปนแหลงก าเนดของจลนทรยกอโรคซงอาจปนเปอนเขาสบอเลยงจระเข

จงมความจ าเปนตองแยกหองสขาออกเปนสดสวน เพอปองกนไมใหเกดการปนเปอนเขาสระบบการเลยง

จระเข

เกษตรกรตองจดหองสขาใหอยหางจากบอเลยงจระเข มระบบการก าจดของเสยอยางถกสขลกษณะ เชน

มการใชถงบ าบดของเสยจากหองสขา ดแลรกษาและท าความสะอาดหองสขาอยางสม าเสมอ และตอง

มนใจวาสงปฏกลไมมโอกาสรวซม ปนเปอนเขาสระบบบอเลยง ควรมการเฝาระวงการปนเปอนของ

แบคทเรยทเปนสาเหตทกอใหเกดโรคทางเดนอาหารในมนษยอยางเครงครดตอเนอง และแกไขปญหา

ทนททพบหรอเกดขน หองสขาตองแยกเปนสดสวน มการท าความสะอาดอยางสม าเสมอ มระบบการก าจด

ของเสยทถกสขลกษณะ เชน ระบบถงเกรอะ ถงแซทส และควรตรวจสอบทอน าทง และถงบ าบดของเสย

ไมใหแตกหรอรว เพอปองกนการปนเปอนเขาสระบบการเลยง

มกษ. 7700(G)-2559 18


ขอกาหนด 5.3 ตองมระบบจดการของเสยจากการเลยงอยางถกสขลกษณะ (ขอกาหนดหลก)


ของเสยจากการเลยงจระเข เชน ซากจระเข อาหารเนาเสย และเศษอาหารเหลอทง หากมการจดการหรอ

ก าจดอยางไมถกวธ อาจกอใหเกดการปนเปอนของเชอโรคสระบบการเลยง ซงจะมผลตอสขภาพจระเขทเลยง

เกษตรกรตองมระบบจดการของเสยจากการเลยงอยางถกสขลกษณะ เชน ซากจระเข ควรมการก าจดโดย

การเผาหรอฝงกลบ หรอวธการอนใดแลวแตประเภทของเสยนนๆ อยางเหมาะสม เพอปองกนไมใหเกด

การปนเปอนของเชอโรคทเกดจากซากจระเข อาหารเนาเสย และเศษอาหารเหลอทง เขาสระบบการเลยง


ขอกาหนด 5.4 ควรจดเกบอปกรณ เครองมอ ใหเปนระเบยบ สะอาด ถกสขลกษณะและบารงรกษา

ใหพรอมใชงานอยเสมอ (ขอกาหนดรอง)


การรกษาความสะอาดบรเวณบอเลยง และการจดอปกรณและเครองมอ ในบรเวณฟารมใหสะอาด

ถกสขลกษณะ ชวยไมใหเปนแหลงสะสมและแพรกระจายของเชอโรคได สวนการจดเกบเครองมอและ

อปกรณอยางเปนระเบยบจะเพมความสะดวกในการน ามาใชงาน สวนการบ ารงรกษาอปกรณและเครองมอ

จะท าใหใชงานไดอยางมประสทธภาพ และไมกอใหเกดการปนเปอนสระบบการเลยง

ควรรกษาความสะอาดบรเวณบอเลยงอยางสม าเสมอ มสถานทส าหรบจดเกบอปกรณอยางเปนสดสวน

มปายระบอยางชดเจนและควรมการฆาเชอทกครงหลงใชงาน อปกรณและเครองมอตางๆ ทใชในฟารม

เชน อปกรณทใชในการจบจระเข ควรมการจดใหเปนระเบยบ แยกออกเปนหมวดหม หรอแยกตาม

ลกษณะการใชงาน เพอความสะดวกในการน าไปใชของผปฏบตงานในฟารม และมทเกบทเหมาะสม

โดยไมกอใหเกดการปนเปอน

ไมควรใชอปกรณรวมกนระหวางจระเขปกตและจระเขปวย เพอปองกนการระบาดของเชอโรค และควรท า

ความสะอาดอปกรณเครองมอทใชในการเลยงจระเขอยางถกสขลกษณะ สม าเสมอ และหลงการใชงาน

ควรท าความสะอาดดวยน ายาฆาเชอ เชน ไอโอดน ซงควรปฏบตตามวธใชและขอควรระวงตามทระบ

บนฉลาก และควรลางน าใหสะอาดกอนใช หรอมการฆาเชอดวยการตากแดดเพอไมใหเกดการสะสมของ

เชอโรค รวมทงมการบ ารงรกษา และมการซอมบ ารงอปกรณใหพรอมใชงานอยเสมอ

มกษ. 7700(G)-2559

19


ขอกาหนด 5.5 ควรมวธการจดเกบและกาจดขยะทเหมาะสม เพอปองกนสตวพาหะ และการคย

เขยของสตวชนดอน (ขอกาหนดรอง)


ขยะเปนทอยอาศยของสตวพาหะน าโรค เปนแหลงสะสมเชอโรค และสงสกปรก ซงอาจแพรกระจายไปส

บอเลยงจระเข หากไมมวธการจดเกบและก าจดขยะทเหมาะสม อาจสงผลกระทบตอสขภาพจระเขและ

ผปฏบตงานในฟารม

ควรจดททงขยะเปนสดสวน เชน วางถงขยะในทตางๆ ภายในฟารมเปนจดๆ ไมวางถงขยะใกลบอเลยงจระเข

และทงขยะเฉพาะในททจดไว นอกจากน ควรมวธจดเกบขยะทเหมาะสม เชน มฝาปดถงขยะมดชด

เพอปองกนแมลงวน หน แมลงสาบ การคยเขยของสตวเลยง และปองกนน าเขาถงขยะ ท าใหเกดการสะสม

หรอเกดการเนาเสย และมวธก าจดขยะอยางถกวธและเหมาะสม เชน การน าขยะในฟารมไปฝงกลบในทท

ก าหนดไว หรอใชบรการเกบขยะจากหนวยงานทองถน หรอน าไปทงในททชมชนก าหนดไวใหเปนทก าจดขยะ

รายการท 6 การจบและการดแลหลงการจบ

ขอกาหนด 6.1 ควรมการวางแผนการจบ (ขอกาหนดรอง)


การวางแผนการจบจระเขเพอจ าหนาย จะมประโยชนในดานการรกษาชวตและคณภาพของจระเข เพอให

ไดปรมาณและขนาดตามความตองการของตลาด ปองกนความเสยหายทเกดระหวางการจบ ลดความเสยงของ

การปนเปอนระหวางและหลงการจบ ท าใหเกษตรกรสามารถวางแผนการเลยงในรอบตอไปได

เกษตรกรควรมการวางแผนจ าหนายจระเข โดยค านงถง ระยะทางการขนสงผลตผล อปกรณและวธการจบ

ชวงเวลาจบ ระยะเวลาทใชในการจบ ความตองการของตลาดทจะรบซอและหาขอมล ปรมาณ ขนาด และ

ราคาซอขาย เพอน ามาวางแผนเมอถงฤดกาลหรอชวงเวลาทเกษตรกรสมควรจบจระเขทเลยงออกจ าหนาย

โดยกอนการจบเกษตรกรควรตดตอผรบซอทมความนาเชอถอ และใชผจบทมความช านาญในการจบจระเข

เพอปองกนความเสยหายทเกดระหวางการจบ

มกษ. 7700(G)-2559 20


ขอกาหนด 6.2 ตองมเอกสารหลกฐานใบอนญาตเพอการคาและหนงสอกากบการจาหนายสตวปา

ตามทกฎหมายกาหนด (ขอกาหนดหลก)


จระเขเปนสตวทอยภายใต พระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2535 และฉบบแกไขเพมเตม

จงตองมใบอนญาตใหน าสตวปาเคลอนทเพอการคา (สป.13) และหนงสอก ากบการจ าหนายสตวปาและ

ซากของสตวปาทไดมาจากการเพาะพนธ ซงเปนเอกสารทกรมประมงหรอผทไดรบมอบอ านาจจาก

กรมประมงออกใหกบเกษตรกรเมอตองการขายจระเข เพอระบทมาของจระเข เชน ชอเกษตรกรหรอฟารม

ทอย จ านวน ขนาดจระเข วนทจบ ท าใหผซอไดทราบแหลงทมาของจระเข สามารถตามสอบไดเมอมปญหา

สรางความมนใจใหกบผบรโภคและผทเกยวของ และเปนเอกสารทจ าเปนส าหรบการบนทกการเพมจ านวน

จระเขในครอบครองซงจะตองมใบอนญาตครอบครองสตวปาทไดจากการเพาะพนธ (สป. 15)

กอนการจบจระเขแตละครง เกษตรกรตองขอใบอนญาตใหน าสตวปาเคลอนทเพอการคา (สป.13) จาก

กรมประมงหรอผทไดรบมอบอ านาจจากกรมประมง โดยจะตองด าเนนการตามขนตอนและวธปฏบต

ในการขอหนงสอประกาศรบรองตามระเบยบของกรมประมงหรอฉบบแกไขเพมเตม

เกษตรกรทตองการจ าหนายจระเขตองเตรยมเอกสารทเกยวของกบการจบและการเคลอนยาย เพอใชเปน

หลกฐานใหตรวจสอบไดกรณมการรองขอ


ขอกาหนด 6.3 ตองมวธการจดการและดแลรกษาจระเขทจบอยางถกสขลกษณะ กอน ระหวาง และ

หลงการจบ โดยเลอกวธททาใหจระเขทรมานและเจบปวดนอยทสด (ขอกาหนดหลก)


กอนการจบและขนยายจระเข เกษตรกรควรงดใหอาหารจระเขอยางนอย 7 วน เพอใหอาหารถกยอยหมดและขบถายออกจากรางกายกอนการขนสง

ระหวางการจบบงคบ จระเขจะดนรนและอาจท าใหเกดการบาดเจบขนกบตวจระเขเองหรอจระเขตวอน

และผจบบงคบ การจบบงคบจระเขตองพยายามลดการดนรนของจระเขใหมากทสด เนองจากชวงทจระเข

ดนหรอเคลอนไหวรางกายมากๆ รางกายจะเกดการเผาผลาญแบบไมใชออกซเจนและท าใหเกดปญหา

เลอดเปนกรด (metabolic acidosis) โดยความรนแรงจะขนกบระดบการดนรน การออกก าลงกลามเนอ

และขนาดของตวจระเข ดงนนวธการจบบงคบและขนยายจงอาจแตกตางกนไปตามสถานการณและขนาด

ของจระเข โดยผปฏบตงานในสถานการณดงกลาวตองเปนผทไดรบการฝกฝนและมประสบการณ จะเปน

ผตดสนใจเลอกวธทเหมาะสม และตองระลกเสมอวาการจบบงคบควรเปนไปตามหลกสวสดภาพสตวและ

ความปลอดภยของจระเขและผปฏบตงาน เชน ปดตาจระเขเพอไมใหจระเขมองเหนสงเราภายนอก

และลดการตนตกใจหรอหลบหน มดปากจระเขใหแนนหนาเพอปองกนไมใหกดคนจบหรอสตวอน

มกษ. 7700(G)-2559

21

ควรจดทาใหหวของจระเขอยสงกวาล าตว ควรจบบงคบจระเขในพนทรมและปราศจากมดหรอแมลงทอาจ

กดหรอตอยจระเข (โดยเฉพาะบรเวณตาและรจมก) อาจตองราดน าชวยเพอปองกนปญหาผวหนงแหง


ขอกาหนด 6.4 การใชยาระหวางการจบจระเข ตองอยภายใตการควบคมของผประกอบวชาชพ

การสตวแพทย (ขอกาหนดหลก)


ในกรณทเกษตรกรจ าเปนตองจบบงคบจระเขขนาดใหญ การจบดวยมอเปลาและอปกรณอนอาจยงไม

ปลอดภยตอเกษตรกรและจระเข หากจ าเปนตองใชยาหรอสารลดการเคลอนไหว (immobilizing agents)

ระหวางการจบบงคบและการขนยายจระเขตองอยภายใตการควบคมดแลของผประกอบวชาชพการสตวแพทย


ขอกาหนด 6.5 ควรมการวางแผนการปลอยจระเขทปลอดภยตอผปฏบตงานและจระเข รวมถงการ

ตดตามจระเขหลงการปลอย (ขอกาหนดรอง)


ความเครยดจากการจบบงคบและขนยายอาจสงผลตอเนอง การตดตามจระเขอยางใกลชดหลงการขนยาย

ในชวง 1-3 วนแรกจงมความส าคญมาก ควรมแนวทางปฏบต เชน

- ขณะทปลอยจระเขควรปดตาไวกอน หากมดขาควรปลอยขาทมดกอนเปนอนดบแรกแลวจงตดทมดปาก

เปนล าดบสดทาย ขนตอนนควรค านงถงความปลอดภยของผจบดวย

- ในกรณทใชยาลดการเคลอนไหว เพอการขนยาย อาจพจารณาใชยาตานฤทธส าหรบยาหรอสารทลดการ

เคลอนไหว (antidote) เพอใหจระเขฟนจากฤทธยา

- ควรปลอยจระเขบนบกใหหางจากน าพอสมควร ในทสงบปราศจากการรบกวน มรมเงา และใกลบรเวณ

น าตน จระเขทวางยาซมมาหามปลอยในน าตองรอใหจระเขฟนตวดกอน และรอใหจระเขเดนลงน าเอง

เพอปองกนไมใหจระเขจมน าและส าลกน าตายในทสด

- ควรใหอาหารและน าหลงจระเขถกปลอยและฟนเตมท

มกษ. 7700(G)-2559 22

รายการท 7 สทธแรงงานและการคมครองแรงงาน

ขอกาหนด 7.1 ตองจางแรงงานทถกตองตามกฎหมาย (ขอกาหนดหลก)


การจางแรงงานทถกตองตามกฎหมาย ในมาตรฐานฉบบนหมายถง

1. การจางแรงงานกรณเปนแรงงานตางดาวตองมหนงสอเดนทางทถกตองตามกฎหมาย และ/หรอม

ใบอนญาตท างาน

2. จางแรงงานทมอายไมนอยกวา 15 ปบรบรณ

เปนการชวยภาครฐลดปญหาทางสงคม นอกจากน การจางแรงงานทไมถกตองตามกฎหมาย เปนความผด

และมโทษตามทกฎหมายก าหนด

เกษตรกรผเปนนายจางควรหาความรเพมเตมเกยวกบกฎหมายแรงงานทเกยวของ และจางแรงงาน

ทถกตองตามกฎหมายเทานน


ขอกาหนด 7.2 ตองจดสวสดการแกผใชแรงงานอยางเหมาะสมและพอเพยง (ขอกาหนดหลก)


การมสวสดการทดส าหรบผใชแรงงาน จะท าใหแรงงานมคณภาพชวตทด มก าลงใจในการท างาน และ

มความเอาใจใสตองาน

เกษตรกรผเปนนายจางควรมการจดระบบสวสดการตอแรงงานอยางพอเพยง เชน บานพกอากาศถายเท

สะดวก เปนสดสวน ปลอดภย มหองน าและหองสขาทสะอาดและเพยงพอ มน าดมสะอาด มน าใช มปจจย

ปฐมพยาบาล


ขอกาหนด 7.3 ตองจดหาอปกรณในการปฏบตงานเพอความปลอดภย (ขอกาหนดหลก)


การท างานในฟารมเลยงจระเขมการใชเครองมอ สารเคมตางๆ ซงอาจกอใหเกดอนตรายตอผปฏบตงานได

จงจ าเปนตองจดหาเครองมอ อปกรณ และขนตอนการท างานเพอความปลอดภย

เกษตรกรตองจดหาอปกรณเพอความปลอดภยสวนบคคลทไดมาตรฐานและเหมาะสมกบลกษณะงาน

ใหแกผใชแรงงาน เชน ถงมอ รองเทาบต หนากากอนามย เชอก ไมส าหรบไลจระเข

มกษ. 7700(G)-2559

23

รายการท 8 สงแวดลอม

ขอกาหนด 8.1 ไมควรใชจระเขทผานการดดแปรทางพนธกรรมทไมเกดขนตามธรรมชาต และ

ไมใชจระเขทมการผสมขามสายพนธ (ขอกาหนดรอง)


ปจจบนการใชเทคโนโลยในการดดแปรทางพนธกรรมของสตวน า เปนวธหนงทน ามาใชในการปรบปรงให

สตวน ามลกษณะทดและไดผลผลตตามเปาหมาย อยางไรกตาม ยงขาดขอมลเพอสรปผลของการเลยง

สตวน าทผานการดดแปรทางพนธกรรม (Genetically Modified Organisms; GMOs) และไมเปนท

ยอมรบใหเพาะเลยงในหลายประเทศ

เกษตรกรไมควรใชลกพนธจระเขทผานการดดแปรทางพนธกรรมทไมเกดขนตามธรรมชาต และไมเลยง

จระเขตางสายพนธในบอเดยวกน รวมทงไมควรผสมพนธจระเขขามสายพนธ เนองจากอาจสงผลกระทบ

ตอจระเขสายพนธดงเดมในธรรมชาต

รายการท 8 สงแวดลอม

ขอกาหนด 8.2 นาทงจากบอเลยงตองเปนไปตามเกณฑมาตรฐานทกฎหมายกาหนด (ขอกาหนดหลก)


การเลยงจระเขตองใหความส าคญกบผลกระทบตอสงแวดลอมดวย โดยของเสยทเกดขนจากการเลยง

จระเขและปลอยออกจากฟารมจะตองไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม หรอเกดผลกระทบตอกจกรรมอนๆ

ในบรเวณขางเคยง ซงการบ าบดหรอควบคมคณภาพน าทงจากบอเลยงจระเขกอนปลอยทงออกนอกฟารม

เปนแนวทางหนงทจะชวยรกษาสงแวดลอมภายนอกใหคงความยงยนตลอดไป

กอนทเกษตรกรจะปลอยน าทงออกสภายนอกฟารมตองมการตรวจสอบคณภาพน ากอน โดยน าทงตองมคณภาพ

เปนไปตามเกณฑมาตรฐานตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 อางอง

จากประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง ก าหนดมาตรฐานควบคมการระบายน าทง

จากบอเพาะเลยงสตวน าจด พ.ศ. 2551 (ภาคผนวก ช)

เกษตรกรอาจจดท าบอพกน าหรอบอบ าบดน ากอนทงสภายนอก โดยบอพกน าหรอบอบ าบดน าอาจเปน

บอดนหรอบอซเมนต ปรบปรงคณภาพน าโดยวธการตกตะกอน ใชสารเคม เชน คลอรน หรอมการบ าบด

น าดวยวธชวภาพ (biological treatment) อาจเตมอากาศลงไปในน า ใสจลนทรย หรอพชน า เชน

ผกตบชวา ผกบง หรอผกกระเฉดลงไปในบอโดยท าคอกไวอยาใหเจรญเตบโตไปทวบอ พชเหลานจะ

ดดซบแอมโมเนยและไนเตรทไปใชเปนอาหาร อาจเลยงปลาบางชนดเพอชวยกนเศษอาหารเหลอทปนมา

กบน า (bioremediation) ฟารมทพนทนอยอาจใชบอซเมนตหรอถงบ าบดเพอบ าบดน า หรออาจมการน าน า

จากบอเลยงไปใชในการเกษตรภายในฟารมของตนเองเพอลดปรมาณน าทงทปลอยออกนอกฟารม เชน

รดน าตนไม โดยไมปลอยสภายนอกโดยตรง

มกษ. 7700(G)-2559 24

รายการท 9 ความรบผดชอบตอสงคม

ขอกาหนด 9.1 ทตงฟารมไมควรกระทบการดารงชวต หรอกจกรรมของคนในทองถน (ขอกาหนดรอง)


หากทตงฟารมเลยงจระเข เปนพนทดงเดมทชมชนทองถนตองใชในการด ารงชวต การประกอบอาชพ หรอ

มความส าคญกบวฒนธรรมประเพณของชมชนทองถน เมอมการกอสรางฟารมเลยงจระเขในสถานท

ดงกลาวนน อาจสงผลเสยตอการเขาถง การสญจร หรอการใชประโยชนในพนทดงกลาวของชมชนทองถน

และอาจน าไปสความขดแยงหรอปญหาระหวางเกษตรกรและชมชนได

เกษตรกรจงตองเลอกทตงของฟารมทไมขดขวางการด ารงชวต หรอกจกรรมของคนในทองถน เชน

เสนทางการสญจรเดม หากจ าเปนเกษตรกรอาจตดปายแสดงเสนทางผานใหมเพออ านวยความสะดวก

ในการสญจรใหกบชมชนทองถน ในเบองตนเกษตรกรควรตดตอประสานงานกบผน าในชมชนหรอ

หนวยงานทเกยวของในพนท เพอลดความขดแยงกบชมชนในทองถน


ขอกาหนด 9.2 ควรใหความสาคญกบการจางแรงงานในทองถน (ขอกาหนดรอง)


การจางแรงงานในทองถน นอกจากจะท าใหชมชนในทองถนมงานท า มรายไดแลว ยงเปนการสราง

ความสมพนธทดระหวางฟารมกบชมชนอกทางหนงดวย

ในการจางแรงงานเพอปฏบตงานในฟารม เกษตรกรควรเลอกจางแรงงานทเปนคนในทองถนกอน

เปนล าดบแรก กรณมแรงงานทเปนคนในทองถนไมเพยงพอกสามารถพจารณาจางแรงงานตางถนตาม

ความเหมาะสม


ขอกาหนด 9.3 ควรคานงถงผลประโยชนตอชมชนในทกขนตอนการผลต (ขอกาหนดรอง)


การทเกษตรกรค านงถงผลประโยชนทชมชนจะไดรบในทกขนตอนของการเลยงจระเข จะมสวนชวย

ในการพฒนาชมชนและชวยลด แกปญหา หรอปองกนความขดแยงระหวางเกษตรกรกบชมชน

ในการเลยงจระเข เกษตรกรตองค าถงถงผลประโยชนทชมชนจะไดรบ รวมถงผลกระทบตอสงแวดลอม

และทรพยากรในทองถนนนๆ เชน

มกษ. 7700(G)-2559

25

- การกอสรางฟารมในพนท การน าเครองจกรกลเขามาปฏบตงาน ตองรกษาสภาพแวดลอมใหคงเดม

หรอปรบปรงสาธารณปโภคทเสยหายใหมสภาพคงเดมหรอดกวาเดม ไมท าใหเกดความเสยหายตอ

สงแวดลอมและทรพยากรทเปนสาธารณปโภคสวนรวมในทองถน

- การน าน าเขามาใชในการเลยงจระเขตองใชในปรมาณทเหมาะสมเทาทจ าเปน และไมสงผลกระทบตอ

ความตองการใชน าของชมชน

- มการดแลรกษาสงแวดลอมรอบๆ ฟารม เพอรกษาความอดมสมบรณในพนทใหด ารงอยและสามารถ

คงประโยชนใหกบชมชนไดเหมอนเดม


ขอกาหนด 9.4 ควรมกจกรรมทสงเสรมความสมพนธระหวางฟารมกบชมชน (ขอกาหนดรอง)


ความสมพนธทดระหวางฟารมกบชมชน นอกจากจะชวยลด แกปญหา หรอปองกนความขดแยงระหวาง

เกษตรกรกบชมชนไดแลว ยงเปนสวนชวยในการพฒนาชมชนและสงคมใหเจรญกาวหนา ดงนน เกษตรกร

ควรจดหาและเขารวมกจกรรมทชวยสงเสรมใหเกดความสมพนธทดระหวางฟารมกบชมชน เชน

- การมสวนรวมในการจดงานบญ หรองานบญตามเทศกาลตางๆ

- รวมบรจาคเงนสรางสงสาธารณประโยชนของชมชน เชน หองสมดชมชน ลานออกก าลงกาย

- ใชทรพยากรในทองถนอยางประหยด

- ใหความรแกชมชนและบคคลทวไป


ขอกาหนด 9.5 ควรเขาเปนสมาชกและเขารวมกจกรรมองคการผประกอบการฟารมเลยงจระเข

หรอทเกยวของกบอาชพ (ขอกาหนดรอง)


การเปนสมาชกสหกรณ กลมเกษตรกร สมาคม หรอชมรม หรอการเขารวมกจกรรมขององคการ

ผประกอบการฟารมเลยงจระเขหรอทเกยวของกบอาชพ เปนการสรางโอกาสใหเกษตรกรไดมการพบปะ

แลกเปลยนความรและประสบการณ ดานเทคนคและการจดการการเลยง รวมถงปญหาและโอกาส

ทางธรกจ เกษตรกรสามารถน าขอมลดงกลาวมาปรบใชใหเหมาะสมกบสภาพการเลยงของตน เพอน าไปส

การพฒนาการเลยงจระเขทมประสทธภาพสงขน

เกษตรกรควรมการรวมกลมเพอแลกเปลยนขอมลการเลยงอยางสม าเสมอ และควรมเอกสารแสดงการเปน

สมาชกกลม หรอส าเนาเอกสารการกอตงกลม รวมไปถงหลกฐานการเขารวมกจกรรมทกลมหรอองคการ

ผประกอบการฟารมเลยงจระเขไดจดขน เพอเปนหลกฐานส าหรบการตรวจประเมน

มกษ. 7700(G)-2559 26


ขอกาหนด 9.6 ควรมโครงการ แผนงาน หรอกจกรรมทแสดงออกถงการสนบสนนการอนรกษจระเข

และ/หรอสตวปาอนๆ ตลอดจนถนทอยอาศยทางธรรมชาตของจระเขทงทางตรงและทางออม

(ขอกาหนดรอง)


ปจจบนจระเขน าจดและจระเขน าเคมจดเปนสตวปาซงเปนสตวน าทไดรบการคมครองตามภายใต

พระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ.2535 และฉบบทแกไขเพมเตม และมสถานะเปนสตวปา

อนรกษซงมสถานภาพในธรรมชาตเปนศนย จงจ าเปนตองควบคมการเพาะเลยงตามพระราชบญญตสงวน

และคมครองสตวปาโดยกรมประมง การคาขายจระเขจ าเปนตองแสดงใหเหนถงการเออประโยชนกลบคน

สการอนรกษสตวปาและ/หรอพนทธรรมชาตของจระเข

เกษตรกรควรเกบหลกฐานการเขารวมโครงการหรอกจกรรมอนเปนไปเพอการอนรกษสตวปา เชน การเขา

รวมเปนอาสาสมครหรอการบรจาคเงนในการอนรกษสตวปาและพนทธรรมชาต และพรอมแสดงหลกฐาน

ดงกลาวเมอมการรองขอจากเจาหนาท

รายการท 10 การบนทกขอมล ขอกาหนด 10.1 ตองมบนทกการรายงานการเกด การตาย การเคลอนยาย ตามพระราชบญญต

สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2535 และฉบบทแกไขเพมเตม (ขอกาหนดหลก)


เกษตรกรตองมหลกฐานยนยนการเลยงและสามารถแสดงแหลงทมาของจระเขในฟารมตนเองได เพอให

เปนไปตามมาตรการการควบคม การเพาะเลยง การขยายพนธ และการจ าหนายจระเข ซงเปนสตวปาคมครอง

ตามทกฎหมายก าหนดการลกลอบจบจระเขจากธรรมชาตหรอน าเขาจากตางประเทศโดยไมไดรบอนญาต

ถอเปนความผดทางกฎหมาย

เกษตรกรตองมบนทกรายงานการเกด การตาย การเคลอนยาย การรบเขาและการจ าหนายจระเข ทเปนปจจบน

มากทสด ควรท าตอเนองทกรน และพรอมแสดงหลกฐานเมอมการรองขอจากเจาหนาทผตรวจ

มกษ. 7700(G)-2559

27

รายการท 10 การบนทกขอมล

ขอกาหนด 10.2 ควรมการบนทกขอมลทสาคญในทกขนตอนของการเลยง (ขอกาหนดรอง)


การบนทกขอมลตลอดการเลยงจระเขจะท าใหเกษตรกรสามารถใชเปนขอมลในการจดระบบการจดการ

การเลยงใหสามารถด าเนนไปไดอยางมประสทธภาพ การมระบบการจดเกบและบนทกขอมลการผลต

ทกขนตอนทเปนปจจบน จะเปนประโยชนอยางมากในการจดการเลยงจระเข สามารถน ามาวเคราะห

ปญหาทเกดระหวางการเลยง เพอชวยปองกนและแกไขปญหาไดอยางถกตอง ทนเวลา กอนทจะเกด

ความเสยหายมากเกนไป รวมทงเพอเปนประโยชนในการน าขอมลมาปรบปรงการเลยงจระเขในรอบตอไป

เกษตรกรควรมการบนทกขอมลทส าคญ เชน แหลงทมาจระเข การจดการการเลยง การใหอาหาร

การตรวจสขภาพ ผลการตรวจสารตกคางจากหองปฏบตการ การตรวจคณภาพน า ผลวเคราะห

เชอจลนทรยกอโรคทางเดนอาหารในมนษย การพกหรอการปรบปรงบอ ขอมลการจางแรงงาน ผลตภณฑ

จลนทรยทใชในแตละขนตอนการเลยงจระเขแตละรนแยกไวใหชดเจน ตงแตการเตรยมบอไปจนถงการจบ

โดยบนทกขอมลทนทหลงจากปฏบตงานเรยบรอยในแตละวน เพอใหขอมลทบนทกเปนปจจบนเสมอและ

ถกตอง ท าใหขอมลไมคงคางและถกตองมากทสด การบนทกขอมลภายหลงอาจท าใหขอมลผดพลาดไมตรง

กบความเปนจรง ทงน เกษตรกรควรมการวเคราะหขอมลเปนประจ าอยางสม าเสมอและทกครงทเสรจสน

การเลยงจระเขในแตละรอบการเลยง รวมถงควรมการเกบรกษาขอมลไวอยางนอย 3 ป

มกษ. 7700(G)-2559 28

ภาคผนวก ก

มกษ. 7700(G)-2559

29

มกษ. 7700(G)-2559 30

มกษ. 7700(G)-2559

31

มกษ. 7700(G)-2559 32

มกษ. 7700(G)-2559

33

มกษ. 7700(G)-2559 34

มกษ. 7700(G)-2559

35

มกษ. 7700(G)-2559 36

มกษ. 7700(G)-2559

37

มกษ. 7700(G)-2559 38

มกษ. 7700(G)-2559

39

มกษ. 7700(G)-2559 40

มกษ. 7700(G)-2559

41

มกษ. 7700(G)-2559 42

มกษ. 7700(G)-2559

43

มกษ. 7700(G)-2559 44

มกษ. 7700(G)-2559

45

มกษ. 7700(G)-2559 46

มกษ. 7700(G)-2559

47

มกษ. 7700(G)-2559 48

มกษ. 7700(G)-2559

49

มกษ. 7700(G)-2559 50

มกษ. 7700(G)-2559

51

มกษ. 7700(G)-2559 52

มกษ. 7700(G)-2559

53

มกษ. 7700(G)-2559 54

มกษ. 7700(G)-2559

55

มกษ. 7700(G)-2559 56

มกษ. 7700(G)-2559

57

มกษ. 7700(G)-2559 58

มกษ. 7700(G)-2559

59

มกษ. 7700(G)-2559 60

มกษ. 7700(G)-2559

61

มกษ. 7700(G)-2559 62

ภาคผนวก ข

มกษ. 7700(G)-2559

63

มกษ. 7700(G)-2559 64

มกษ. 7700(G)-2559

65

ภาคผนวก ค

มกษ. 7700(G)-2559 66

มกษ. 7700(G)-2559

67

มกษ. 7700(G)-2559 68

มกษ. 7700(G)-2559

69

มกษ. 7700(G)-2559 70

มกษ. 7700(G)-2559

71

มกษ. 7700(G)-2559 72

มกษ. 7700(G)-2559

73

มกษ. 7700(G)-2559 74

มกษ. 7700(G)-2559

75

มกษ. 7700(G)-2559 76

มกษ. 7700(G)-2559

77

มกษ. 7700(G)-2559 78

มกษ. 7700(G)-2559

79

มกษ. 7700(G)-2559 80

มกษ. 7700(G)-2559

81

มกษ. 7700(G)-2559 82

มกษ. 7700(G)-2559

83

มกษ. 7700(G)-2559 84

มกษ. 7700(G)-2559

85

มกษ. 7700(G)-2559 86

มกษ. 7700(G)-2559

87

มกษ. 7700(G)-2559 88

ภาคผนวก ง

อาหารทแนะนาสาหรบจระเขนาจดในวยและขนาดตางๆ

ตวออนจระเขทเพงฟก

ออกจากไข (Hatchlings)

ลกจระเขวยออน

(Juveniles)

จระเขตวโตเตมวย

(Adults)

อาหาร

(Food Offered)

จงหรด กง ปลาขนาดเลก

หนอน หนขนาดเลกและ

ขนาดใหญ

หนขนาดเลก

กงขนาดเลก

ปลาและลกไก

-หนขนาดใหญโตเตม

วย กระตาย ไก

- สตวน าขนาดใหญขน

เชน ปลา กง ป

อาหารเสรม

(supplements)

-จงหรดคลกดวย

แคลเซยม 1 ครงตอ

สปดาห

-สมผสรงส UVB จาก

แสงแดด อยางนอย 4

ชวโมงตอสปดาห

-อาหารใสผงแคลเซยม

1 ครงตอ 2 สปดาห

-สมผสรงส UVB จาก


ชวโมงตอสปดาห

-อาหารใสผงแคลเซยม


-ไดรบรงส UVB จาก


ครงตอสปดาห

ปรมาณ

(Amount offered)

-สตวไมมกระดกสนหลง

2-3 ครงตอสปดาห

(แตละครงประมาณ 20

ตว)

- ปลา(อยางละ 1 ตว ตอ

สปดาห)

-อาหารมอเลกถงมอ

กลาง โดยใหเปนหนตว

เลกและปลาขนาดเลก

(1 มอ ตอสปดาห)

- อาหารมอใหญขน 1

ครงตอ 2 สปดาห

อาหารตดเปนชนเลกๆ


อางองขอมลมาจาก Table 6.1 Recommendations of food types to be offered to Freshwater

Crocodiles of varying ages or sizes ในเอกสาร Husbandry Guidelines for the Freshwater Crocodile

ทงนชนดและปรมาณอาหารสามารถปรบเปลยนไดตามความเหมาะสมของแตละฟารม

มกษ. 7700(G)-2559

89

ภาคผนวก จ

มกษ. 7700(G)-2559 90

มกษ. 7700(G)-2559

91

มกษ. 7700(G)-2559 92

มกษ. 7700(G)-2559

93

มกษ. 7700(G)-2559 94

มกษ. 7700(G)-2559

95

ภาคผนวก ฉ

มกษ. 7700(G)-2559 96

มกษ. 7700(G)-2559

97

มกษ. 7700(G)-2559 98

มกษ. 7700(G)-2559

99

มกษ. 7700(G)-2559 100

มกษ. 7700(G)-2559

101

มกษ. 7700(G)-2559 102

มกษ. 7700(G)-2559

103

มกษ. 7700(G)-2559 104

มกษ. 7700(G)-2559

105

ภาคผนวก ช

มกษ. 7700(G)-2559 106

มกษ. 7700(G)-2559

107

มกษ. 7700(G)-2559 108

มกษ. 7700(G)-2559

109

มกษ. 7700(G)-2559 110

Documents

GOOD AQUACULTURE PRACTICES FOR CROCODILE FARM€¦ · for crocodile farm ส้านักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ