GZ AAN BABANIN KIZI*

Derleyen: smet BARLOK ok eski yllarda Badattan g etmi bir bey varm. ehir ehir dolarm. Macera

merakls, kahraman, nkteci ve zek oyunlar yapmaktan holanrm. Gel zaman git zaman Trkiyeye yerlemi. Airet kurmu, boylar yetitirmi, nesiller retmi. Ege kylarnda yllarca hkm srm.

Bu beyin torunlarndan Ali ah, dedelerinin buyruunu aynen yaatan, kahraman, atlgan, cengver bir delikanlym. Vezirleriyle beraber bir gn ormanlk bir yerde geziye km. Yol kenarndan geerken bir yal adamn ban edii sprgeleri zerinde dikkatle altn, duyduu nal seslerine dahi ban kaldrmadn grm. Arkasndaki maiyetini durdurarak bu alkan adamla konumak istemi. Yaklamlar

Baba, orada ne yapyorsun? demi ah. Neden sonra yal adam ban kaldrm. Hi durumunu deitirmeden yle, kaln kalar altndan zek fkran baklaryla aha bakm:

Gz aan dikiyorum oul demi. ah adamn zeki biri olduunu grerek, una birka sual saraym, demi iinden.

Baba, sana birka sual soracam, benimle konuur da bunlara doru cevap verirsen seni mkfatlandrrm, eer cevap veremezsen bir zaman veririm, bunun sonunda da yine cevap veremezsen seni asarm demi.

htiyar bir dncedir alm. Ne yapsn? Fakat hazr cevap olduu iin hemen cesaretlenerek:

Olur, oul demi. ah, askerlikle ilgili birok sual sormu Gz aan baba bunlarn hepsini cevaplandrm.

Bu sefer ah onu zekca denemek istediinden: Eeee baba, biraz da havai eyler soracam sana, altn kime denir, gm kime denir,

bakr kime denir? Bunun cevab iin sana krk gn msaade, eer bilemezsen ban uururum demi.

htiyar alm bir dnce. Zira hemen bulup cevap verememi. O devirlerin kudretli ahlarn elinde olduundan, biricik kelleciini dnp durmu. ah atn mahmuzlayp, bilmeceyi bulduun zaman sarayma gelir bildirirsin, demi, bir rzgr gibi oradan uzaklam. Gz aan baba dikmekte olduu sprgeleri toplam. Dnceli dnceli evine dnm. Bir kars ile kz varm. Babasnn dnceli halini gren kk kz babasnn bir derdi olduunu sezerek:

Babam, babam, dertli babam, syle ne dnrsn? demi. htiyarck kznn bileceine hi ihtimal vermeyerek:

Derdimle dertlenirsin kzm, hi sorma daha iyi demi. Kz durur mu? Babasna srar etmi, sonunda niin kederli olduunu renip,

lhi baba, bundan kolay ne var ki, demi, altn ahlara, krallara denir, gm ise onun veziri vzeras, bakr da bizler gibi fakir fukaradr git kendisine syle demi. Gz aan babann sevinten etekleri zil alm. Doru ahn sarayna.

ah demi ki: Ey Gz aan baba, bunu sen bilmedin, gel de dorusunu syle, eer bilseydin, dier

bildiklerin gibi sorduum zaman bana sylemez miydin, dorusunu de bana, bunu kimden rendin?

aha yalan sylenir mi hi. Gz aan baba deyivermi: ahm, ahm gl yzl ahm, kzm var, en k bildi bunu. ah mnal mnal

glm. Bir kese altn vererek babay gndermi. Akl kzda. Zeks houna gitmi. Tayas1 * Trk Folklor Aratrmalar Dergisi, 1965, say: 189 1 Taya: Dad

ile lalasn kzn evine gndererek, bir ka gn sonra hatrn sordurmu. Otuz altn da bu Araplarla beraber gndermi. Kz misafirleri buyur etmi, altnlar alp odadan karak saym ki yirmi sekiz tane, ieri girmi.

Misafirler kza evde kim olduunu ve kendisinin ne ile megul bulunduunu sormular. Kz demi ki:

Annem biri iki yapmaya gitti, ablamn biri has baheye gl serpmeye, dieri de irkinleri gzel yapmaya gitti. Beni sorarsanz ben de ufak tefecik Cennet evleri yapyorum. Bir taraftan da mutfakta ba aa ba yukar yemei piiriyorum demi. Misafirler kalkmlar. Kzn sylediklerini unutmamak iin tekrarlamlar. Kz tam kapdan kacaklar zaman demi ki:

Benden selm edin gl yzl ahma ldrmesin toyla toygar, herkesin ay otuzun da doar, benimki acaba neden yirmi sekizinde dodu?. Tayalar bunun ne olduunu anlamadan gidip, konuulanlar aha anlatmlar.

ah hiddetle zerine yrm. Size itimat ettim, gnderdim, demek yolda altnlardan ikisini aldnz? Demi. Araplarn korkudan dudaklar ark diye atlam. Af dilemiler. ah dier konumalar sormu. Sylemiler. Annesi ebe imi, ablasnn biri nak hocasym, dieri de gelin yz sslermi, kendisi de yaz yazyor ve mutfakta kuru fasulye piiriyormu demi. ah, eer ldrmesin toyla toygar demeseydi, sizi hemen ldrrdm, bereket sizin cannz yine o kurtard, demi.

Aradan gnler gemi ah zeki Gz aan babann kzn unutamam. Bir gn babas ile annesine durumu am. Valide sultanolunun zlmesine dayanamam, gidip kz babasndan istemi. Evlenmeye karar verilmi. Fakat ah kza ayrca haber gndererek birka gn iinde dokuz aylk hamile olarak kz kardein de huzuruna gelmelerini istemi.

Kk kz, dnm. Kardelerinin karnlarna birer yastk balayarak ahn huzuruna karm. Kendisi de bir yastk balayp ahn huzuruna km. ah byk kza sormu:

Kzm sen neye a eriyorsun? Pirzola, kfte, hamur tatllarna. Pekiy seni ah ile evlendiriyorum. Ya sen diye ikinci kza sormu. O da. Ben giyim kuam istiyorum, atlaslar, ipek dibalar, ipek kumalar canm istiyor demi.

ah Seni de terzi bana veriyorum deyip onlar gndermi. Sonraaa, dnm kk kza: Ya sen neye a eriyorsun bakalm demi. Kz: Mercandan hoaf, inciden pilav, buzdan i kebabna a eriyorum. demi. ah yle bir

dnm: Kk hanm, haydi kudretim var, inciden pilav yaptrrm, mercandan hoaf da

yaparm, fakat buzdan i kebab nasl yapaym, pierken erimez mi? Hi bu olacak ey mi? demi. Kz glm:

ahm, birka gn iinde gen bir kz dokuz aylk ykl nasl olur? demi. ah, malup olduunu anlayarak, kz hemen annesine gtrm. Krk gn kr gece dn yaparak evlenmiler. Kza da ah tembih etmi kimseye akl retmeyeceksin diye. Kz annesi ile babasn kendi saraynn karsna ayn ahn biiminde bir saray yaparak oturtmu.

Aradan gnler gemi. Bir gn kz pencereden darsn seyrederken penceresi altn da iki fakir kadnn dvnerek alatklarn grm. Merak ederek arp sormu. ki olumuz da askere gitti, bize bakacak kalmad a biil kaldk. aha anlatmak istiyoruz ieriye brakmyorlar, halimize alyoruz demiler. Kz akl vermi:

Sarayn gney tarafna dnn, kedeki pencere altnda, deve utu pire kat diye barn. ah sizin sesinizi duyar ieriye alr,demi. htiyarlar aynen yapmlar. Gerekten ah istediklerini yapm ve kimden akl aldklarn sormu, sylemiler. Bu benim hanmdr diyerek kzm. Belli etmeyerek karsna bir daha yapmamasn tembih etmi. Gnlerden bir gn ah ok sklyormu. Kuyumcu basn arm:

Bana bir yzk yap, zerine bir marka ile, baknca houma gitsin gleyim demi ve krk gn msaade vermi. Kuyumcu bay bir dnce alm. Tam otuz dokuz gn dnm. Bulamam. Bir gn tasal tasal sarayn civarnda dolarken kzn penceresin altndan gemi. Kz bu dertli adama yardm etmeyi aklna koymu.

Baba, derdin nedir?, Anlatsana demi. Durumu renince, Bunu bilmiyecek ne var demi, yzn zerine yle bir yaz kaz: Gam gelir keyf

gider, keyf gelir gam gider. Kuyumcu sevinle saraya komu. Hazrlad yz aha vermi. ah ise derhal anlam. Bu sefer ok kzarak, kimin akl verdiini sormu. renince hemen karsnn yanna gelmi. Derhal saraydan kmasn, burada en ok neyi seviyorsa onu da birlikte alp gitmesini sylemi. Kz son defa bir istei olduunu, bunu ah yaparsa kp gideceini sylemi. ah kabul etmi. Son defa bir yemek yemei, fakat kzn odasnda ve ba baa olmasn istemi.

Akam olmu. Kz sofray hazrlam, iki bardak koymu. ahnkinin iine bir para o zamanlar kullanlan afyon paras atm. Gece olmu ah yemee gelmi. Yemek sonunda uykusu gelerek sedir zerinde uyuya kalm. Kz hemen, birka uak ararak sedirle beraber ah, sarayn ayn biimdeki, babasnn evine nakletmi.

Sabah olmu. ah uyanm. Bakm gler yz ile kars karsnda. Hiddete gelmi. Barm.

Sen yine burada msn? k git demedim mi? Kz yine glm, ahn dizi dibine oturmu. ahm demi, buras babamn saray, siz bana en sevdiin eyi al git demediniz mi? Sizin

saraynzda sizden baka sevdiim bir ey yok. Ben de bu en ok sevdiim eyi, siz uyurken uaklarla babamn evine getirdim. Ferman sizin demi.

ah glm. Karsn affetmi. Bu ok zeki kadn veziri yaparak devlet ilerinde ondan pek ok faydalar salam. Onlar ermi muratlarna, biz de kalm kerevetlerine.