greek-language.grproteas.greek-language.gr/files/document/madenlis_ah... · Web viewΑπό το διήγημα «Όνειρο στο κύμα» του Αλ. Παπαδιαμάντη

Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες

εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Α΄ Λυκείου

Θεματική ενότητα:

Τα φύλα στη λογοτεχνία

Τίτλος:

«Αχ έρωτα! Μελέτη για την επίδραση του έρωτα στους

ήρωες κειμένων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας»

Συγγραφή: ΜΑΔΕΝΛΗΣ ΧΑΡΙΤΩΝ

Εφαρμογή: ΜΑΔΕΝΛΗΣ ΧΑΡΙΤΩΝ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Θεσσαλονίκη 2012

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS 296579 (κωδ. 5.175), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι .Ν. ΚΑΖΑΖΗΣΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π.3.2.5. Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης.ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣΥπεύθυνος υπο-ομάδας εργασίας λογοτεχνίας: Βασίλης ΒασιλειάδηςΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ http :// www . greeklanguage . gr Καραμαούνα 1 – Πλατεία Σκρα Τ.Κ. 55 132 Καλαμαριά, ΘεσσαλονίκηΤηλ.: 2310 459101 , Φαξ: 2310 459107, e-mail: [email protected]

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣΥπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

& Αθλητισμού

MIS: 296579 –– Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων.: Α΄ Λυκείου «Αχ έρωτα! Μελέτη για την επίδραση του έρωτα στους ήρωες

κειμένων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας»

Σελίδα 2 από 37

http://www.greeklanguage.gr/

mailto:[email protected]

Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

ΤίτλοςΑχ έρωτα! Μελέτη για την επίδραση του έρωτα στους ήρωες κειμένων της

Νεοελληνικής Λογοτεχνίας.

Εφαρμογή σεναρίουΧαρίτων Μαδενλής

Δημιουργία σεναρίουΧαρίτων Μαδενλής

Διδακτικό αντικείμενοΝεοελληνική λογοτεχνία

ΤάξηΑ Λυκείου

Σχολική μονάδαΓενικό Λύκειο Μακροχωρίου

ΧρονολογίαΑπό 15-10-2012 έως 5-12-2012.

Διδακτική/θεματική ενότηταΤα φύλα στη λογοτεχνία

ΔιαθεματικόΝαι

Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμεναΙ. Φιλολογικής ζώνης:

Νεοελληνική Γλώσσα

ΙΙ. Άλλα γνωστικά αντικείμενα

Ιστορία της Τέχνης

Μουσική






Χρονική διάρκεια 12 ώρες

ΧώροςΙ. Φυσικός χώρος: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο πληροφορικής.

ΙΙ. Εικονικός χώρος: ιστολόγιο τάξης.

Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Οι μαθητές είχαν διδαχθεί βασικές αρχές αφηγηματολογίας (πρόκειται για το

τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου της Έκφρασης–Έκθεσης της Α΄ Λυκείου).

Εφαρμόστηκε η ομαδοσυνεργατική μέθοδος διδασκαλίας με την οποία ήταν

εξοικειωμένοι οι μαθητές. Ήταν απαραίτητο να έχουν τη δυνατότητα να

χρησιμοποιούν διάφορες εφαρμογές του Η/Υ, όπως πρόγραμμα επεξεργασίας

κειμένου (Word), δημιουργίας παρουσιάσεων (PowerPoint) και βίντεο (Movie

Maker), καθώς και περιβάλλοντα όπως το ιστολόγιο.

Όσον αφορά στην υλικοτεχνική υποδομή, χρησιμοποιήθηκε το εργαστήριο

πληροφορικής εξοπλισμένο με έξι υπολογιστές και η αίθουσα προβολών του

σχολείου.

Εφαρμογή στην τάξηΤο συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη.

Το σενάριο στηρίζεταιΧαρίτων Μαδενλής, Αχ έρωτα! Μελέτη για την επίδραση του έρωτα στους ήρωες

κειμένων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Νεοελληνική Λογοτεχνία Α΄ Λυκείου,

2012.

Το σενάριο αντλεί—






Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΉ / ΠΕΡΊΛΗΨΗ

Κατά την εφαρμογή του σεναρίου οι μαθητές μελέτησαν κείμενα διαφορετικών

περιόδων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας με θέμα τον έρωτα. Οι μαθητές,

δουλεύοντας κυρίως κατά ομάδες, εκπόνησαν εργασίες που περιλάμβαναν την

κατανόηση του περιεχομένου των προς εξέταση κειμένων και των τεχνικών με τις

οποίες τα λογοτεχνικά κείμενα προβάλλουν τα θέματα που πραγματεύονται σε

σύγκριση με τον τρόπο έκφρασης άλλων τεχνών. Επίσης, οι μαθητές εκπόνησαν

εργασίες που απαιτούσαν την καλλιτεχνική έκφραση δημιουργώντας πολυτροπικά ή

λογοτεχνικά κείμενα. Όλες οι εργασίες παρουσιάστηκαν από τους μαθητές στην

τάξη, οι περισσότερες αναρτήθηκαν στο Wiki της τάξης και σχολιάστηκαν από τον

διδάσκοντα και τους συμμαθητές τους.

Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΉ

Βασικός θεματικός άξονας του σεναρίου ήταν η συμμετοχή των δύο φύλων σε

ερωτικές ιστορίες που προβάλλονται από λογοτεχνικά έργα ποιητικά και πεζά. Όπως

αποδείχτηκε, το θέμα ήταν ενδιαφέρον για τους δεκαπεντάχρονους μαθητές τους

οποίους απασχολεί ιδιαίτερα η σχέση με το άλλο φύλο. Επίσης, είναι ευρύ το υλικό

το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί, υλικό προερχόμενο βασικά από τη λογοτεχνία αλλά

και από άλλες τέχνες (εικαστικές τέχνες, θέατρο, κινηματογράφος, μουσική).

Συγκεκριμένα, εξετάστηκε η εικόνα των δύο φύλων καθώς και τα χαρακτηριστικά

του ποθητού άντρα και της ιδανικής γυναίκας, όπως αυτά παρουσιάζονται σε

λογοτεχνικά κείμενα, το πώς επιδιώκουν να κερδίσουν τον έρωτα καθώς και το πώς

επιδρά ο έρωτας σε άντρες και γυναίκες.

Οι μαθητές, κατά ομάδες, εξέτασαν τα παραπάνω θέματα σε επιλεγμένα

κείμενα διαφορετικών περιόδων και τεχνοτροπιών και κατέληξαν σε συμπεράσματα

για τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά αντρών και γυναικών διαφορετικών εποχών,

κάποτε πολύ απομακρυσμένων μεταξύ τους. Επίσης, εξετάστηκαν τα μέσα με τα






οποία η λογοτεχνική παραγωγή διαφορετικών εποχών και τεχνοτροπιών παρουσιάζει

τα ζητούμενα. Οι παραπάνω διαπιστώσεις τέθηκαν για συζήτηση στην ολομέλεια της

τάξης με στόχο να διατυπωθούν οι απόψεις των μαθητών για τη θέση των δύο φύλων

στη μεταξύ τους ερωτική σχέση σε σύγκριση με όσα παρουσιάζονται στα

λογοτεχνικά κείμενα.

Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΌ-ΣΤΌΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΌΣ ΤΟΥΣ

Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής.

Μελετώντας οι μαθητές τα κείμενα που περιλαμβάνονταν στο σενάριο εξακρίβωσαν

τις επιδράσεις του έρωτα στους ήρωες των κειμένων, οι οποίοι εμπλέκονται σε

ερωτικές περιπέτειες. Διαπίστωσαν τον τρόπο με τον οποίο άντρες και γυναίκες

διαφορετικών εποχών αντιδρούν κάτω από την επίδραση του ερωτικού πάθους,

συγκρίνοντας τη συμπεριφορά αυτή των ηρώων με τις σύγχρονες αντιλήψεις αλλά

και την προσωπική τους στάση απέναντι στο προς εξέταση θέμα.

Γνώσεις για τη γλώσσα/λογοτεχνία

Οι μαθητές εξακρίβωσαν τους τρόπους με τους οποίους η λογοτεχνία προβάλλει το

θέμα του έρωτα εντάσσοντας τα κείμενα στο πολιτισμικό περιβάλλον στο οποίο

ανήκουν. Κατανόησαν έτσι τον ρόλο της λογοτεχνίας, η οποία δεν ενημερώνει απλώς

για το θέμα που πραγματεύεται (στην προκειμένη περίπτωση ερωτικές ιστορίες)

αλλά κυρίως προσπαθεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον των αναγνωστών

καθιστώντας την ανάγνωση λογοτεχνικών έργων ιδιαίτερα απολαυστική ασχολία.

Έγινε κατανοητή η ποιητική λειτουργία του λόγου της λογοτεχνίας με τον εντοπισμό

των μέσων με τα οποία ποίηση και πεζογραφία προβάλλουν το θέμα τους

(εκφραστικά μέσα, αφηγηματικές τεχνικές).

Επίσης, εξετάζοντας οι μαθητές και άλλα έργα τέχνης με ανάλογο περιεχόμενο

(τραγούδι, χορός, ζωγραφική, κινηματογράφος, φωτογραφία) διαπίστωσαν τον

ευρύτερο ρόλο της τέχνης να αποδίδει αντιλήψεις και στάσεις ζωής με τρόπο






ελκυστικό για το κοινό και κατανόησαν την αμοιβαία επίδραση μεταξύ σύγχρονων

έργων τέχνης διαφορετικών ειδών που επηρεάζονται από ιδέες και τάσεις που

συνιστούν καλλιτεχνικά ρεύματα (π.χ. ρομαντισμός, ρεαλισμός, νατουραλισμός).

Γραμματισμοί

Με την εφαρμογή του σεναρίου οι μαθητές ασκήθηκαν στην καλλιέργεια δεξιοτήτων

που αφορούν στην κατανόηση και την ερμηνεία έργων τέχνης (λογοτεχνικών,

εικαστικών, κινηματογραφικών, μουσικής, χορού). Επιπλέον, ασκήθηκαν στην

παραγωγή κειμένων διαφόρων ειδών για την παρουσίαση των απόψεών τους σχετικά

με τον αποδεκτό από τους ίδιους τους μαθητές τρόπο συμπεριφοράς όσων

εμπλέκονται σε ερωτικές περιπέτειες. Για την επίτευξη όλων των παραπάνω

αξιοποιήθηκαν οι δυνατότητες που παρέχουν οι ΤΠΕ για τη δημιουργία κειμένων

εμπλουτισμένων με εικόνα, ήχο, βίντεο.

Διδακτικές πρακτικές

Κατά την εφαρμογή του σεναρίου αξιοποιήθηκε κυρίως η ομαδοσυνεργατική

μέθοδος διδασκαλίας. Οι μαθητές, κατά ομάδες, ασχολήθηκαν με τις δραστηριότητες

που τους ανατέθηκαν στη Β΄ και Γ΄ φάση εφαρμογής του σεναρίου. Κατά την Α΄

φάση αλλά και για τη δραστηριότητα της Γ΄ φάσης που προέβλεπε τη σύνθεση

ποιήματος ή διηγήματος, εργάστηκαν ατομικά. Κατά τη διάρκεια της ομαδικής

εργασίας των μαθητών ο διδάσκων παρακολουθούσε την πορεία εργασίας κάθε

ομάδας και χρειάστηκε πολλές φορές να καθοδηγήσει τις ομάδες, κυρίως όταν

έπρεπε να πραγματευτούν θέματα που αφορούσαν στη λειτουργία της λογοτεχνίας.

Οι εργασίες εκπονήθηκαν από τους μαθητές με χρήση Η/Υ και αναρτήθηκαν

στο Wiki της τάξης, στο οποίο ήταν διαθέσιμες για σχολιασμό από τον διδάσκοντα

αλλά και τους μαθητές των άλλων ομάδων.






Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΉΣ ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΌΤΑΣΗΣ

Αφετηρία

Ο έρωτας αποτελεί θέμα ιδιαίτερα σημαντικό για μαθητές εφηβικής ηλικίας οι οποίοι

διαμορφώνουν την ταυτότητά τους και δοκιμάζουν τις πρώτες εμπειρίες τους στις

σχέσεις με το άλλο φύλο. Για αυτόν τον λόγο, σύμφωνα και με τα λεγόμενά τους,

κέρδισε το ενδιαφέρον των μαθητών, οι οποίοι κλήθηκαν να διερευνήσουν σε

λογοτεχνικά κείμενα αντιλήψεις άλλων εποχών συγκρίνοντάς τες με τις δικές τους.

Ενεργοποιήθηκαν ακόμη και οι κατά τα άλλα αδιάφοροι μαθητές, αφού για όλους

τους εφήβους ο έρωτας αποτελεί κοινή εμπειρία ή τουλάχιστον κοινό

προβληματισμό. Επιπλέον, η σπουδαιότητα του θέματος των ερωτικών σχέσεων

μεταξύ των δύο φύλων αποδεικνύεται από ένα μεγάλο μέρος της λογοτεχνικής

παραγωγής όλων των εποχών που έχει θέμα τον έρωτα.

Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο

Μία από τις τρεις διδακτικές ενότητες του Νέου Προγράμματος Σπουδών (ΦΕΚ Β

1562/27-6-2011, Αρθρ.6/σ. 21075) για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στην Α΄

Λυκείου προβλέπει την εξέταση του ζητήματος των δύο φύλων στη λογοτεχνία.

Eπίσης, η αγάπη (ή ο έρωτας) αποτελεί ένα από τα θέματα για συζήτηση που

περιέχονται στο βιβλίο της Έκφρασης–Έκθεσης της Α΄ Λυκείου.

Αξιοποίηση των ΤΠΕ

Η χρήση των ΤΠΕ έδωσε τη δυνατότητα στους μαθητές να έχουν στη διάθεσή τους

πολύ περισσότερα κείμενα από αυτά που περιέχονται στο σχολικό βιβλίο της

Λογοτεχνίας. Επίσης, χάρη στις ΤΠΕ, το θέμα του έρωτα εξετάστηκε πολύ εύκολα

και μέσω άλλων έργων τέχνης (εικαστικών, κινηματογραφικών, μουσικών), καθώς το

διαδίκτυο είναι αστείρευτη πηγή πληροφοριών, εικόνων κα ακουσμάτων. Έτσι, η

εκπαιδευτική διαδικασία ήταν πιο ενδιαφέρουσα για τους μαθητές. Επιπλέον, μέσω






http://ebooks.edu.gr/courses/DSGL-A111/document/4e5b63b5pt3d/4e771645hs2j/4e77165cmmis.pdf

της σύνθεσης πολυτροπικών κειμένων και της αξιοποίησης εργαλείων του Web 2.0

επιτεύχθηκαν νέοι τρόποι έκφρασης και συνεργασίας των μαθητών.

Κείμενα

Λογοτεχνικά κείμενα εκτός των σχολικών εγχειριδίων

Δημοσθένης Βουτυράς, «Και κανένα καλό». Στο Άπαντα. τ. Ε., επιμ. Β.

Τσοκόπουλος. Αθήνα: Στάχυ, 2001.

Θωμάς Γαβριηλίδης, Ανθολογία ελληνικών δημοτικών τραγουδιών: δημοτικά

τραγούδια της Βέροιας, Νάουσας, Ημαθίας – Μακεδονίας. Βέροια: ΤΕΔΚ Ημαθίας,

2007.

(Από τη συλλογή του Θωμά Γαβριηλίδη αντλείται το δημοτικό τραγούδι: «Ο

Μανόλης και ο Γιανίτσαρος» 106)

Κωνσταντίνος Θεοτόκης, «Πίστομα». Στο Κορφιάτικες Ιστορίες, επιμ. Γιάννης

Δάλλας, 7 – 11. Αθήνα: Γαβριηλίδης, 2005.

Αχιλλεύς Λεβέντης, Η Τασσώ. Διήγημα υπό Αχιλλέως Λεβέντη, 61-69 (Α΄ μέρος,

κεφ. ΙΓ΄ [=ΙΒ΄]). Αθήνα: τυπογραφείο Δ. Δ. Μαυρομμάτη, 1858.

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «Θέρος - Έρος». Στο Άπαντα. τ. Β., επιμ. Ν.Δ.

Τριανταφυλλόπουλος, 183 – 209. Αθήνα: Δόμος, 1988.

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «Έρως - Ήρως». Στο Άπαντα. τ. Γ., επιμ. Ν.Δ.


Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «Έρωτας στα χιόνια». Στο Άπαντα. τ. Γ., επιμ. Ν.Δ.


Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «Το καμίνι». Στο Άπαντα. τ. Δ., επιμ. Ν.Δ.


Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «Πατέρα στο σπίτι». Στο Άπαντα. τ. Γ., επιμ. Ν.Δ.


Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «Όνειρο στο κύμα». Στο Άπαντα. τ. Γ., επιμ. Ν.Δ.







http://papadiamantis.org/index.php/works/58-narration/318-03-27-oneiro-sto-kyma-1900

http://papadiamantis.org/index.php/works/58-narration/298-03-07-patera-sto-spiti-1895

http://papadiamantis.org/index.php/works/58-narration/384-04-34-to-kamini-1907

http://papadiamantis.org/index.php/works/58-narration/300-03-09-o-erwtas-sta-xionia-1895

http://papadiamantis.org/index.php/works/58-narration/307-03-16-erws-hrws-1897

http://papadiamantis.org/index.php/works/58-narration/209-02-14-theros-eros-1891

http://www.greek-language.gr/greekLang/literature/anthologies/new/show.html?id=49

http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=82&author_id=11

http://www.sarantakos.com/kibwtos/mazi/Bouturas-diigimata.htm#%CE%9A%CE%91%CE%9B%CE%9F

Νικόλαος Πολίτης, Εκλογαί από τα τραγούδια του Ελληνικού λαού. Αθήνα: Εκδόσεις

Ιστορική Έρευνα, 1989.

(Από την συλλογή του Νικολάου Πολίτη αντλούνται τα παρακάτω δημοτικά

τραγούδια: «Το δοκίμιν της αγάπης» 109, «Του Μαυριανού και της αδερφής του»

112, «Της απολησμονημένης» σ. 115, «Της κουμπάρας πόγινε νύφη» 117, «Η μάνα η

φόνισσα» 136).

Από τη συλλογή της Δόμνας Σαμίου που είναι δημοσιευμένη στην ιστοσελίδα του

Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου αντλούνται τα

παρακάτω δημοτικά τραγούδια: « Μαρμαρινός καρσιλαμάς» , «Όλα τα πουλάκια

ζυγά-ζυγά».

Από τη συλλογή της Βιβής Κανελλάτου που είναι δημοσιευμένη στην ομώνυμη

ιστοσελίδα αντλείται το δημοτικό τραγούδι «Μάτια σαν και τα δικά σου».

Υποστηρικτικό υλικό

Μη λογοτεχνικά κείμενα

Παρίσης, Ι. & Ν. Παρίσης. 2010. Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων. Αθήνα: ΟΕΔΒ.

(Λήμματα για Ηθογραφία, Νατουραλισμό, Ρεαλισμό και Ρομαντισμό).

Άρθρα για τον ρομαντισμό και την εποχή εμφάνισής του:

http://www.ime.gr/CHRONOS/12/gr/1833_1897/civilization/facts/02.html

http://www.potheg.gr/PeriodDetails.aspx?lan=1&id=10

Άρθρα για τον ρεαλισμό και την εποχή εμφάνισής του:

http://www.istoriatexnis.1sweethost.com/realismos.htm

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-

C111/62/475,1802/

http://www.potheg.gr/PeriodDetails.aspx?INDEX=3&lan=1

Άρθρα για την εποχή εμφάνισης του νατουραλισμού:

http://www.ime.gr/CHRONOS/13/gr/society/facts/05.html








http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-C111/62/475,1802/





http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A111/683/4523,20489/




http://kanellatou.gr/paradosiako/cyclades/naksos/382-matia-san-kai-ta-dika-sou.html

http://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.songs&id=183



http://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.songs

http://www.myriobiblos.gr/afieromata/dimotiko/txt_paraloges_next.html#11






Συνέντευξη σκηνοθέτη της ταινίας μικρού μήκους «Πίστομα»

http://www.elculture.gr/elcblog/article/fourtounis-50228

Βίντεο

«Κοράσιν ετραγούδαγε» [Πηγή: Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής

Δόμνα Σαμίου].

«Όλα τα πουλάκια ζυγά – ζυγά» [Πηγή: Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής

Μουσικής Δόμνα Σαμίου].

«Μαρμαρινός καρσιλαμάς» [Πηγή: Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής

Δόμνα Σαμίου].

«Μάτια σαν και τα δικά σου» (Μαγνητοσκοπημένο απόσπασμα παράστασης του

Λυκείου Ελληνίδων στο Ηρώδειο το 2000 που μεταδόθηκε από την ΕΡΤ, διαθέσιμο

στο YouTube).

Διδακτική πορεία, στάδια, φάσεις

Α΄ φάση (3 ώρες)

Στην Α΄ φάση επιδιώχθηκε οι ίδιοι οι μαθητές, μέσω των ερωτικών ιστοριών που

κλήθηκαν να διηγηθούν, να θέσουν το πλαίσιο στο οποίο θα κινούνταν η εξέταση

των κειμένων της Β΄ φάσης. Οι μαθητές ανέλαβαν να διηγηθούν προφορικά ή γραπτά

ή και μέσω ενός αρχείου PowerPoint μία ή δύο ερωτικές ιστορίες που τους έκαναν

εντύπωση, συμπληρώνοντας τα παρακάτω στοιχεία στον πίνακα που τους δόθηκε:

ποιοι είναι οι ήρωες της ιστορίας, ποια τα βασικά στάδια εξέλιξης της ιστορίας, ποιες

οι αντιδράσεις των ηρώων. Έπειτα, προχώρησαν σε σύντομο σχολιασμό των

αντιδράσεων. Τους δόθηκε μάλιστα ένα υπόδειγμα με τα στοιχεία της γνωστής στους

μαθητές ιστορίας του Ερωτόκριτου. Ένα μέρος της δουλειάς έγινε στο σπίτι. Οι

περισσότεροι μαθητές (12 από τους 18) συμπλήρωσαν τον πίνακα με τα στοιχεία

μίας ή δύο ιστοριών ενώ μία μαθήτρια ετοίμασε ένα αρχείο PowerPoint.






http://www.youtube.com/watch?v=MVwaDf-dMZM&feature=related

http://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.songs&id=343&t=m


http://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.a-maid-was-singing


Χαρακτηριστικό των εργασιών ήταν ότι όλες παρουσίασαν ερωτικές ιστορίες

από κινηματογραφικές ταινίες ή τηλεοπτικές σειρές, οι οποίες ήταν ιδιαίτερα

δημοφιλείς μεταξύ των μαθητών (π.χ. Τιτανικός, Υ.Γ. Σ’ αγαπώ). Έγινε προσπάθεια

να διαβαστούν μαζί και να εξεταστούν παράλληλα οι εργασίες που αφηγούνταν την

ίδια ιστορία για να φανεί πώς δύο διαφορετικοί αφηγητές εστιάζουν σε διαφορετικά

σημεία της ιστορίας και κάνουν διαφορετική ερμηνεία της. Ιδιαίτερα δημοφιλής ήταν

η ταινία Υ.Γ. Σ’ αγαπώ, την οποία είχαν παρακολουθήσει οι περισσότερες μαθήτριες

και την αφηγήθηκαν δύο μαθήτριες επισημαίνοντας καθεμιά διαφορετικά σημεία της

ιστορίας.

Παράλληλα, ζητήθηκε από τους μαθητές να καταγράψουν σε ένα φύλλο

εργασίας που τους δόθηκε φωτοτυπημένο τα βασικά σημεία τεσσάρων από τις

ερωτικές ιστορίες που άκουσαν. Ένας μαθητής ζήτησε να μάθει για το πρόγραμμα

του υπολογιστή με το οποίο σχεδιάστηκε ο πίνακας που τους δόθηκε (διαθέσιμο στην

ιστοσελίδα http://www.text2mindmap.com/) και συμπλήρωσε ηλεκτρονικά τον

πίνακα. Μέσω της εξιστόρησης ιστοριών της αρεσκείας των μαθητών, έγινε

προσπάθεια να κινητοποιηθεί το ενδιαφέρον τους και ταυτόχρονα να διαμορφωθούν

από την Α΄ φάση τα θέματα που επρόκειτο να εξετάσουν οι μαθητές κατά τη Β΄

φάση. Στο τέλος της Α΄ φάσης δόθηκαν στους μαθητές τα κείμενα της Β΄ φάσης,

προκειμένου να τα διαβάσουν στο σπίτι.

Θεωρείται ότι επιτεύχθηκε ο βασικός στόχος της πρώτης φάσης που αφορούσε

στην προσέλκυση των μαθητών, αφού τελικά ακούστηκαν στην τάξη 18 ιστορίες και

συμπληρώθηκαν τα φύλλα εργασίας με τα βασικά σημεία κάθε ιστορίας από όλους

τους μαθητές.

Β΄ φάση (8 ώρες)

Στη Β΄ φάση οι μαθητές εργάστηκαν κατά ομάδες. Σχηματίστηκαν έξι ομάδες των

τριών μαθητών. Κάθε ομάδα ανέλαβε να μελετήσει κείμενα ποιητικά ή πεζά της ίδιας

τεχνοτροπίας που έχουν θέμα τον έρωτα (1η και 2η ομάδα: δημοτικά τραγούδια, 3η






http://www.text2mindmap.com/

ομάδα: διηγήματα με επιρροές από τον ρομαντισμό, 4η και 5η ομάδα: διηγήματα με

επιρροές από τον ρεαλισμό, 6η ομάδα: διηγήματα με επιρροές από τον

νατουραλισμό).

Κύρια διαπίστωση ήταν ότι περισσότεροι από τους μισούς μαθητές δεν είχαν

διαβάσει στο σπίτι τα κείμενα που έπρεπε. Οπότε αυτός από την ομάδα που τα είχε

διαβάσει τα παρουσίασε σύντομα στους άλλους. Έτσι, όμως, χάθηκε πολύτιμος

χρόνος. Επίσης, μόνο δύο από τους μαθητές διάβασαν περισσότερα κείμενα, αν και

το σενάριο έδινε τη δυνατότητα σε όποιον το επιθυμούσε να διαβάσει περισσότερα

κείμενα από αυτά στα οποία στηρίζονταν οι δραστηριότητες του σεναρίου. Ακόμη, οι

δύο ομάδες που εξέτασαν δημοτικά τραγούδια τελικά μελέτησαν λιγότερα από αυτά

που προβλέπονταν στο συνταγμένο σενάριο. Οι υπόλοιπες ομάδες μελέτησαν όσα

κείμενα προβλέπονταν. Ωστόσο, δύο ομάδες αντικατέστησαν ένα από τα κείμενά

τους με κάποιο από αυτά που προβλέπονταν ως προαιρετικά.

Όσο οι ομάδες ασχολούνταν με την εκπόνηση των εργασιών τους, ήταν

απαραίτητο να τους κατευθύνει ο διδάσκων πηγαίνοντας από ομάδα σε ομάδα. Η

ανάγκη καθοδήγησης ήταν μεγάλη, κυρίως στο σκέλος της εργασίας που αφορούσε

στις γνώσεις για τη λογοτεχνία, δηλαδή στο πώς το λογοτεχνικό κείμενο –με ποιες

τεχνικές– αποδίδει τις βασικές ιδέες που πραγματεύεται. Ενώ οι μαθητές σε γενικές

γραμμές μπορούσαν να εντοπίσουν αφηγηματικές τεχνικές των κειμένων και

εκφραστικά μέσα, δεν ήταν σε θέση να εξετάσουν τη λειτουργία τους, πώς δηλαδή το

λογοτεχνικό κείμενο αξιοποιεί τα μέσα αυτά για να προβάλει το θέμα που

πραγματεύεται.

Ενδεικτικά παρατίθενται δύο φάσεις της ίδιας εργασίας: στην πρώτη, οι

μαθητές εντόπισαν αφηγηματικές τεχνικές του κειμένου και κάποιες παρομοιώσεις,

ωστόσο δεν εξήγησαν τη λειτουργία τους. Τους δόθηκε στη συνέχεια ανάλογη

καθοδήγηση, όσο εργάζονταν στην τάξη, αλλά κυρίως δόθηκαν κάποιες οδηγίες ως

σχόλιο στην εργασία που οι μαθητές είχαν αναρτήσει στο Wiki του μαθήματος. Με






βάση αυτήν την καθοδήγηση, οι μαθητές έκαναν διορθώσεις που δείχνουν ότι έγινε

κατανοητό το ζητούμενο, δηλαδή η μελέτη των λογοτεχνικών μέσων με τα οποία

προβάλλεται η εικόνα των δύο ηρώων.

Ήταν πιο δύσκολο για τους μαθητές, διαβάζοντας το αντίστοιχο λήμμα από το

Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων, να αποδελτιώσουν τα βασικά γνωρίσματα του

λογοτεχνικού ρεύματος στο οποίο ανήκαν τα κείμενα που εξέταζαν και να

διακρίνουν τον τρόπο με τον οποίο τα χαρακτηριστικά αυτά του κειμένου

συμβάλλουν στην παρουσίαση της ερωτικής ιστορίας. Στη φάση αυτή της εργασίας,

έπρεπε να καθοδηγηθούν οι μαθητές, να βοηθηθούν να κατανοήσουν το λήμμα από

το λεξικό και να τους δοθεί ένα παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο έπρεπε να

απαντήσουν.

Εκεί που δεν αναμενόταν να παρουσιαστούν προβλήματα αλλά ωστόσο

παρουσιάστηκαν, ήταν στις ομάδες που είχαν να μελετήσουν δημοτικά τραγούδια.

Παρόλο που οι μαθητές γνώριζαν από το Γυμνάσιο τα βασικά γνωρίσματα των

δημοτικών τραγουδιών, δεν μπορούσαν να καταλάβουν πώς αυτά χρησιμοποιούνται

για να αναδειχθούν βασικές ιδέες του ποιήματος. Για παράδειγμα, ενώ γνώριζαν οι

μαθητές ότι οι προσωποποιήσεις είναι χαρακτηριστικό των δημοτικών τραγουδιών

και βρήκαν τις προσωποποιήσεις αυτές στα τραγούδια, δεν μπορούσαν να

σχολιάσουν τη λειτουργία τους. Με τις κατάλληλες οδηγίες οι μαθητές μπόρεσαν και

σε αυτήν την περίπτωση να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της εργασίας.1

Η δεύτερη δραστηριότητα απαιτούσε κάθε ομάδα να ασχοληθεί με κάποια

τέχνη σε σχέση με το βασικό θέμα που μελέτησαν στην πρώτη δραστηριότητα: 1η και

2η ομάδα ασχολήθηκαν με τη μουσική και τον χορό που συνοδεύουν κάποια από τα

δημοτικά τραγούδια που μελέτησαν, 3η, 4η και 5η ομάδα ασχολήθηκαν με έργα

ζωγραφικής, και η 6η ομάδα ασχολήθηκε με την κινηματογραφική μεταφορά ενός

1 Οι συγκεκριμένες εργασίες (ουσιαστικά πρόκειται για την πρώτη δραστηριότητα της Β΄ φάσης) εκπονήθηκαν κυρίως στο σχολείο σε διάρκεια τεσσάρων ωρών, αντί των τριών που προβλέπονταν στο συνταγμένο σενάριο.






διηγήματος. Η εξέταση των άλλων μορφών τέχνης αφορούσε στους τρόπους με τους

οποίους αυτές αποδίδουν τα θέματα που πραγματεύονται και έχουν σχέση κυρίως με

τον ερωτικό δεσμό άντρα-γυναίκας. Να σημειωθεί ότι στο αρχικό σενάριο

προβλεπόταν η τρίτη ομάδα να ασχοληθεί με τη θεατρική μεταφορά διηγήματος του

Παπαδιαμάντη και το αντίστοιχο διαφημιστικό τρέιλερ της παράστασης, ωστόσο το

σχετικό βίντεο είχε αποσυρθεί από την ιστοσελίδα στην οποία ήταν αναρτημένο.

Έτσι, η ομάδα ασχολήθηκε με πίνακες εμπνευσμένους από το διήγημα. Για τη

δραστηριότητα αυτή διατέθηκαν δύο διδακτικές ώρες και άλλες τόσες για την

παρουσίαση των εργασιών κάθε ομάδας.

Επίσης, κάθε ομάδα, με την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων της Β΄ φάσης

και πριν από την παρουσίαση της εργασίας στην τάξη, δημοσίευσε στο Wiki του

μαθήματος τη δουλειά που ετοίμασε, προκειμένου να είναι δυνατό τόσο ο διδάσκων

όσο και οι μαθητές να ενημερωθούν για τις εργασίες που επρόκειτο να

παρουσιαστούν στην τάξη και να σχολιάσουν όποια εργασία επιθυμούσαν.

Για την αξιολόγηση της δεύτερης φάσης αξιοποιήθηκε το τελικό αποτέλεσμα

της εργασίας κάθε ομάδας με κριτήρια τη σαφήνεια, τη σωστή δομή και την επαρκή

τεκμηρίωση των απόψεων που εκφράζονταν στις εργασίες. Δόθηκε, ακόμη, στους

μαθητές φύλλο αξιολόγησης των εργασιών που παρουσιάστηκαν, προκειμένου να

γράψουν τις παρατηρήσεις τους. Βασικό κριτήριο αξιολόγησης του σεναρίου και του

βαθμού επίτευξης των στόχων του αποτέλεσε τόσο ο αριθμός των εργασιών που

κατατέθηκαν, όσο και ο βαθμός κάλυψης των θεμάτων που εξέτασαν οι μαθητές.

Γ΄ φάση (3 ώρες)

Στη Γ΄ φάση οι μαθητές, έχοντας την εμπειρία των έργων που μελέτησαν στη Β΄

φάση και της εργασίας που εκπόνησαν, κλήθηκαν να συνθέσουν το δικό τους κείμενο

με ανάλογο θέμα. Επειδή είχαν ήδη διατεθεί οι έντεκα από τις δώδεκα

προβλεπόμενες ώρες, έγινε προσπάθεια να συντομευθεί η εφαρμογή του σεναρίου.

Έτσι, ζητήθηκε από τους μαθητές να επιλέξουν μια από τις δραστηριότητες της Γ΄






φάσης και να την εκπονήσουν στο σχολείο στη διάρκεια μιας διδακτικής ώρας και να

τη συνεχίσουν στο σπίτι. Συνολικά, εκπονήθηκαν δεκατρείς ατομικές εργασίες (σε

σύνολο δεκαοχτώ μαθητών). Δύο μαθητές έγραψαν διήγημα, τρεις από ένα ερωτικό

ποίημα (δύο με ελεύθερο στίχο και ένας με παραδοσιακό κατά το πρότυπο δημοτικού

τραγουδιού). Επίσης, γράφτηκαν ένα δημοσιογραφικό κείμενο, μία επιστολή και ένας

θεατρικός διάλογος. Πέντε μαθητές επέλεξαν να παρουσιάσουν κάποιο διήγημα με

ένα PowerPoint. Για την παρουσίαση των εργασιών των μαθητών διατέθηκαν δύο

διδακτικές ώρες.

Στην αξιολόγηση της τρίτης φάσης συμμετείχαν οι ίδιοι οι μαθητές

βαθμολογώντας το έργο των άλλων με κριτήρια που τους δόθηκαν πριν από την

παρουσίαση των εργασιών, όπως ήταν ο βαθμός συνάφειας του έργου με το θέμα, η

πρωτοτυπία, το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα, η αποτελεσματική χρήση εικόνας,

χρώματος, ήχου, ταινίας. Ο διδάσκων έλαβε υπόψη τα παραπάνω κριτήρια για την

αξιολόγηση του έργου των μαθητών, του σεναρίου συνολικά αλλά και για την

εξακρίβωση του βαθμού επίτευξης των στόχων.






ΣΤ. ΦΎΛΛΑ ΕΡΓΑΣΊΑΣ

Για την Α΄ φάση δόθηκε ένα φύλλο κοινό για όλους τους μαθητές, οι οποίοι

εργάστηκαν ατομικά. Για τις φάσεις Β΄ και Γ΄ δόθηκε ένα φύλλο εργασίας για κάθε

ομάδα.

Α ΦΑΣΗ

Φύλλο εργασίας κοινό για όλους τους μαθητές

Δραστηριότητες Α φάσης

1. Συμπληρώστε τον πίνακα με τα βασικά στοιχεία των ερωτικών ιστοριών που μπορείτε να αφηγηθείτε. Ετοίμασα μια ιστορία για σας.

Τίτλος Ερωτόκριτος

Από πού προέρχεται; Κρητική Αναγέννηση

Χρόνος ιστορίας

Αρχαία εποχή

Τόπος ιστορίας

Αθήνα

ΠρόσωπαΕρωτόκριτος

Αρετούσα






Βασ

ικά

σημε

ία τ

ης ισ

τορί

ας

Η Αρετούσα, κόρη του Βασιλιά, ερωτεύεται κρυφά τον Ερωτόκριτο. Όταν το μαθαίνει ο πατέρας της, αντιδρά και εξορίζει τον Ερωτόκριτο. Επίσης, ετοιμάζει γάμο της αρεσκείας του για την Αρετούσα, η οποία όμως αρνείται και γι’ αυτό φυλακίζεται. Μετά από χρόνια ο Ερωτόκριτος μεταμφιεσμένος σώζει το βασίλειο από εχθρική επίθεση. Γι’ αντάλλαγμα ο βασιλιάς του δίνει για γάμο την Αρετούσα, η οποία μη γνωρίζοντας ότι ο υποψήφιος γαμπρός είναι ο Ερωτόκριτος αρνείται να τον παντρευτεί. Στη μεταξύ τους συνάντηση ο Ερωτόκριτος την υποβάλλει σε δοκιμασίες και όταν αποκαλύπτει την ταυτότητά του, το ζευγάρι σμίγει με τις ευλογίες του βασιλιά.






Βασική ιδέα της ιστορίας

Ο έρωτας μετά από πολλές δοκιμασίες στο τέλος αναδεικνύεται νικητής.

2. Συμπληρώστε τον πίνακα με τα βασικά στοιχεία των ερωτικών ιστοριών που αφηγούνται οι συμμαθητές σας.






Β΄ ΚΑΙ Γ΄ ΦΑΣΕΙΣ

Φύλλο εργασίας 1

Ο έρωτας στο δημοτικό τραγούδι

Δραστηριότητες Β΄ φάσης

1. Τα παρακάτω δημοτικά τραγούδια που ανθολογούνται στη Συλλογή Πολίτη έχουν θέμα τον έρωτα μεταξύ άντρα και γυναίκας: «Το δοκίμιν της αγάπης», «Του Μαυριανού και της αδερφής του», «Της απολησμονημένης». Αφού τα μελετήσετε σύμφωνα με την ενδεικτική πορεία εργασίας που σας δίνεται παρακάτω, να γράψετε ένα δοκίμιο με θέμα «Το ερωτικό στοιχείο στο δημοτικό τραγούδι». Στο κείμενό σας μπορείτε να εξετάσετε τα παρακάτω επιμέρους θέματα:

Ποια χαρακτηριστικά του άντρα και της γυναίκας προβάλλονται και με ποια μέσα αυτά αισθητοποιούνται στα ποιήματα; Να τα σχολιάσετε. Με ποια μέσα προσπαθούν οι ήρωες να κερδίσουν τον έρωτα; Ποια στάση αντρών και γυναικών που εμπλέκονται σε ερωτικές περιπέτειες είναι κοινωνικά αποδεκτή; Πώς αντιδρούν οι ήρωες στην ερωτική πολιορκία; Ποια είναι η επίδραση του έρωτα (ωφέλιμη ή βλαπτική) στους ήρωες; Στη μελέτη των παραπάνω θεμάτων να αναφερθείτε στις τεχνικές με τις οποίες οι λαϊκοί ποιητές πραγματεύονται ποιητικά τα θέματά τους. Στοιχεία για τις τεχνικές αυτές μπορείτε να βρείτε στην αντίστοιχη εισαγωγή του σχολικού βιβλίου για το δημοτικό τραγούδι (σελ. 18 – 20).

2. Τα δημοτικά τραγούδια έχουν γραφτεί για να τραγουδιούνται και να συνοδεύουν βασικές εκδηλώσεις των ανθρώπων της εποχής κατά την οποία γράφτηκαν. Έτσι, είναι στενά συνδεδεμένα με τη μουσική και τον χορό. Ακούστε στις ιστοσελίδες που δίνονται τα παρακάτω δημοτικά τραγούδια. Να γράψετε ένα άρθρο στο οποίο θα περιλάβετε τις απόψεις σας για τη σχέση της μουσικής των τραγουδιών με το περιεχόμενό τους.

http://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.a-maid-was-singing (Κοράσιν ετραγούδαγε)

http://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.songs&id=183&t=m (Όλα τα πουλάκια ζυγά – ζυγά)







http://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.a-maid-was-singing

Ενδεικτική πορεία εργασίας κατά τη Β΄ φάση:

Να μελετήσετε τα τραγούδια που σας δίνονται αντλώντας τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την εργασία σας. Μπορείτε να οργανώσετε την πορεία της μελέτης σας ως εξής:

1η, 2η, 3η και 4η ώρα: πρώτη δραστηριότητα

1η ώρα και 2η ώρα: Μελέτη των τραγουδιών

3η και 4η ώρα: Σύνθεση των στοιχείων που αντλήθηκαν.

Τα υπόλοιπα κείμενα που περιλαμβάνονται στη μικρή συλλογή που σας δόθηκε μπορείτε να τα απολαύσετε στο σπίτι αντλώντας και από εκεί στοιχεία που θεωρείτε απαραίτητα για την εργασία σας.

5η και 6η ώρα: 2η δραστηριότητα

7η και 8η ώρα: Παρουσίαση των εργασιών από τις ομάδες

Δραστηριότητες Γ΄ φάσης

Να επιλέξετε και να εκπονήσετε ατομικά μία από τις παρακάτω εργασίες:

1. Αφού ξαναδιαβάσετε το δημοτικό τραγούδι «Η μάνα η φόνισσα», να γράψετε ένα άρθρο ως δημοσιογράφος του αστυνομικού ρεπορτάζ για την εφημερίδα, στο οποίο θα παρουσιάσετε την ιστορία της μάνας φόνισσας αποδίδοντας την εντύπωση που σας προκαλεί η ιστορία που πραγματεύεται το τραγούδι.

2. Επιλέξτε στίχους που σας άρεσαν από τα τραγούδια που μελετήσατε και αξιοποιώντας τους, ετοιμάστε μια παρουσίαση Power Point με θέμα τον έρωτα. Μπορείτε να εμπλουτίσετε την παρουσίασή σας με μουσική και εικόνες που πιστεύετε ότι ταιριάζουν με το περιεχόμενο των στίχων που επιλέξατε.

3. Αν σας άρεσε ο ιαμβικός ρυθμός των δημοτικών τραγουδιών και έχετε το ανάλογο ταλέντο, να γράψετε ένα ποίημα με θέμα την ερωτική πολιορκία. Αν σας φαίνεται δύσκολη η ποίηση, μπορείτε να γράψετε ένα διήγημα με το ίδιο θέμα.






Ενδεικτική πορεία εργασίας κατά τη Γ΄ φάση:

1η ώρα: εκπόνηση εργασίας 2η και 3η ώρα: παρουσίασηΑν κάποιος επιχειρήσει να συνθέσει ένα ποίημα ή ένα διήγημα, πρέπει να ασχοληθεί στο σπίτι.







Ο έρωτας στο δημοτικό τραγούδι


1. Τα παρακάτω δημοτικά τραγούδια που ανθολογούνται στη Συλλογή της Δόμνας Σαμίου και στη Συλλογή τραγουδιών της Ημαθίας έχουν θέμα τον έρωτα μεταξύ άντρα και γυναίκας: «Μαρμαρινός καρσιλαμάς», «Όλα τα πουλάκια ζυγά-ζυγά», «Μάτια σαν και τα δικά σου», «Βρύση, βρύση μαρμαρένια», «Ο Μανόλης και ο Γιανίτσαρος», «Η παπαδοπούλα με τα μήλα». Αφού τα μελετήσετε, σύμφωνα με την ενδεικτική πορεία εργασίας που σας δίνεται παρακάτω, να γράψετε ένα δοκίμιο με θέμα «Το ερωτικό στοιχείο στο δημοτικό τραγούδι».

Στο κείμενό σας μπορείτε να εξετάσετε τα παρακάτω επιμέρους θέματα:

Ποια χαρακτηριστικά του άντρα και της γυναίκας προβάλλονται και με ποια μέσα αυτά αισθητοποιούνται στα ποιήματα; Να τα σχολιάσετε.

Με ποια μέσα προσπαθούν οι ήρωες να κερδίσουν τον έρωτα; Ποια στάση αντρών και γυναικών που εμπλέκονται σε ερωτικές περιπέτειες

είναι κοινωνικά αποδεκτή; Πώς αντιδρούν οι ήρωες στην ερωτική πολιορκία; Ποια είναι η επίδραση του έρωτα (ωφέλιμη ή βλαπτική) στους ήρωες; Στη μελέτη των παραπάνω θεμάτων να αναφερθείτε στις τεχνικές με τις

οποίες οι λαϊκοί ποιητές πραγματεύονται ποιητικά τα θέματά τους. Στοιχεία για τις τεχνικές αυτές μπορείτε να βρείτε στην αντίστοιχη εισαγωγή του σχολικού βιβλίου για το δημοτικό τραγούδι (σελ. 18 – 20).

2. Τα δημοτικά τραγούδια έχουν γραφτεί για να τραγουδιούνται και να συνοδεύουν βασικές εκδηλώσεις των ανθρώπων της εποχής κατά την οποία γράφτηκαν. Έτσι, είναι στενά συνδεδεμένα με τη μουσική και τον χορό. Ακούστε στις ιστοσελίδες που δίνονται τα παρακάτω δημοτικά τραγούδια και παρατηρήστε τους αντίστοιχους χορούς. Να γράψετε ένα άρθρο στο οποίο θα περιλάβετε τις απόψεις σας για τη σχέση του χορού που συνοδεύει τα τραγούδια σε σχέση με το περιεχόμενό τους.

http://www.youtube.com/watch?v=MVwaDf-dMZM&feature=related (Μάτια σαν και τα δικά σου)

http://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.songs&id=183&t=m (Όλα τα πουλάκια ζυγά – ζυγά)







http://www.youtube.com/watch?v=MVwaDf-dMZM&feature=related

http://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.songs&id=343&t=m (Μαρμαρινός καρσιλαμάς)


Να μελετήσετε τα τραγούδια που σας δίνονται αντλώντας τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την εργασία σας. Μπορείτε να οργανώσετε την πορεία της μελέτης σας ως εξής:


1η ώρα και 2η ώρα: Μελέτη των τραγουδιών








1. Αφού ξαναδιαβάσετε το δημοτικό τραγούδι «Γυναίκα δίχως πίστη», να εκπονήσετε την παρακάτω εργασία: Ως υπάλληλος της αστυνομίας επιφορτισμένος με την έρευνα για την εξιχνίαση της δολοφονίας να καταγράψετε στο βιβλίο συμβάντων τα βασικά σημεία της ιστορίας.

2. Επιλέξτε στίχους που σας άρεσαν από τα τραγούδια που μελετήσατε και αξιοποιώντας τους ετοιμάστε μια παρουσίαση PowerPoint με θέμα τον έρωτα. Μπορείτε να εμπλουτίσετε την παρουσίασή σας με μουσική και εικόνες που πιστεύετε ότι ταιριάζουν με το περιεχόμενο των στίχων που επιλέξατε.







3. Αν σας άρεσε ο ιαμβικός ρυθμός των δημοτικών τραγουδιών και έχετε το ανάλογο ταλέντο, να γράψετε ένα ποίημα εκφράζοντας τις απόψεις σας για την ερωτική απιστία. Αν σας φαίνεται δύσκολη η ποίηση, γράψτε ένα διήγημα με το ίδιο θέμα.Ενδεικτική πορεία εργασίας κατά τη Γ΄ φάση:

1η ώρα: Εκπόνηση εργασίας 2η και 3η ώρα: Παρουσίαση

Αν κάποιος επιχειρήσει να συνθέσει ένα ποίημα ή ένα διήγημα, πρέπει να ασχοληθεί στο σπίτι.







Ο έρωτας σε πεζά και ποιητικά έργα του ρομαντισμού

Δραστηριότητες Β φάσης

1. Τα παρακάτω κείμενα έχουν θέμα τον έρωτα μεταξύ άντρα και γυναίκας: «Όνειρο στο κύμα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, «Η Τασσώ» του Αχιλλέα Λεβέντη. Αφού τα μελετήσετε, σύμφωνα με την ενδεικτική πορεία εργασίας που σας δίνεται παρακάτω, να γράψετε ένα δοκίμιο με θέμα «Το ερωτικό στοιχείο στο ρομαντισμό». Στο κείμενό σας μπορείτε να εξετάσετε τα παρακάτω επιμέρους θέματα παρουσιάζοντας και τα μέσα με τα οποία προβάλλονται στο λογοτεχνικό κείμενο (εκφραστικά μέσα, αφηγηματικές τεχνικές πεζών κειμένων, στιχουργική ποιημάτων):

Ποια χαρακτηριστικά του άντρα και της γυναίκας προβάλλονται; Να τα σχολιάσετε.

Με ποια μέσα προσπαθούν οι ήρωες να κερδίσουν τον έρωτα; Ποια είναι η επίδραση του έρωτα (ωφέλιμη ή βλαπτική) στους ήρωες; Με ποιες αφηγηματικές τεχνικές οι συγγραφείς των πεζών κειμένων

διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον των αναγνωστών για την εξέλιξη της ερωτικής ιστορίας που πραγματεύονται;

Αφού μελετήσετε το λήμμα για τον ρομαντισμό στο Λεξικό λογοτεχνικών όρων και αξιοποιώντας τις διαπιστώσεις σας για τα παραπάνω θέματα, να επιβεβαιώσετε την ένταξη των έργων στο λογοτεχνικό ρεύμα του ρομαντισμού.

Λαμβάνοντας πληροφορίες από τις παρακάτω ιστοσελίδες να εξηγήσετε τη συγγραφή έργων επηρεασμένων από το κίνημα του ευρωπαϊκού ρομαντισμού την περίοδο των πρώτων δεκαετιών του σύγχρονου ελληνικού κράτους:http://www.ime.gr/CHRONOS/12/gr/1833_1897/civilization/facts/02.html


2. Από το διήγημα «Όνειρο στο κύμα» του Αλ. Παπαδιαμάντη εμπνεύστηκαν οι δημιουργοί των δύο έργων ζωγραφικής που παρουσιάζονται στο παρακάτω αρχείο. Με ποια μέσα ο ζωγράφος αποδίδει στον πίνακα το ερωτικό κλίμα που επικρατεί στο διήγημα;Ενδεικτική πορεία εργασίας κατά τη Β΄ φάση:Να μελετήσετε τα τραγούδια που σας δίνονται αντλώντας τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την εργασία σας. Μπορείτε να οργανώσετε την πορεία της μελέτης σας ως εξής:









1η ώρα και 2η ώρα: Μελέτη των κειμένων








1. Αφού ξαναδιαβάσετε το απόσπασμα από το έργο «Η Τασσώ» του Αχ. Λεβέντη να εκπονήσετε την παρακάτω εργασία: Υποδυόμενοι τον Μουσταφά, τον δράστη του διπλού φονικού, και μετανιωμένοι για την πράξη σας να ετοιμάσετε την απολογία σας στο δικαστήριο που θα δικάσει το έγκλημα.

2. Να επιλέξτε ένα από τα διηγήματα που μελετήσατε και να παρουσιάσετε το περιεχόμενό του σε ένα αρχείο PowerPoint. Μπορείτε να αξιοποιήσετε λέξεις, φράσεις ή αποσπάσματα από το διήγημα, εικόνες και μουσική που πιστεύετε ότι ταιριάζουν με την υπόθεση του διηγήματος.

3. Να μεταφέρετε την ιστορία του διηγήματος «Η Τασσώ» στη σύγχρονη εποχή και να γράψετε ένα διήγημα με θέμα τις ακραίες αντιδράσεις στις οποίες μπορεί να οδηγήσει το ερωτικό πάθος.



Αν κάποιος επιχειρήσει να συνθέσει ένα διήγημα, πρέπει να ασχοληθεί στο σπίτι.







Ο έρωτας σε έργα του ρεαλισμού και της ηθογραφίας


1. Τα παρακάτω κείμενα έχουν θέμα τον έρωτα μεταξύ άντρα και γυναίκας: «Έρωτας στα χιόνια» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, «Αγγέλικα» του Αργύρη Εφταλιώτη. Αφού τα μελετήσετε, σύμφωνα με την ενδεικτική πορεία εργασίας, να γράψετε ένα δοκίμιο με θέμα «Το ερωτικό στοιχείο στο ρεαλισμό και την ηθογραφία». Στο κείμενό σας μπορείτε να εξετάσετε τα παρακάτω επιμέρους θέματα παρουσιάζοντας και τα μέσα με τα οποία προβάλλονται στο λογοτεχνικό κείμενο (εκφραστικά μέσα, αφηγηματικές τεχνικές):


Με ποια μέσα προσπαθούν οι ήρωες να κερδίσουν τον έρωτα; Πώς αντιδρούν οι ήρωες στην ερωτική πολιορκία και πώς αντιμετωπίζουν την

απιστία; Ποια είναι η επίδραση του έρωτα (ωφέλιμη ή βλαπτική) στους ήρωες; Με ποιες αφηγηματικές τεχνικές οι συγγραφείς των πεζών κειμένων


Αφού μελετήσετε τα λήμματα για τον ρεαλισμό και την ηθογραφία στο Λεξικό λογοτεχνικών όρων και αξιοποιώντας τις διαπιστώσεις σας για τα παραπάνω θέματα, να επιβεβαιώσετε την ένταξη των έργων στα λογοτεχνικό ρεύμα της ρεαλιστικής ηθογραφίας.

Λαμβάνοντας πληροφορίες από την παρακάτω ιστοσελίδα, να εξηγήσετε τη συγγραφή έργων επηρεασμένων από τον ρεαλισμό και την ηθογραφία την περίοδο των πρώτων δεκαετιών του σύγχρονου ελληνικού κράτους:

http://www.potheg.gr/PeriodDetails.aspx?INDEX=3&lan=12 Αφού μελετήσετε τα άρθρα που περιέχονται στις παρακάτω ιστοσελίδες για τον

ρεαλισμό στη ζωγραφική, να γράψετε ένα κείμενο στο οποίο θα συγκρίνετε ζωγραφική και λογοτεχνία ως προς τα θέματα που πραγματεύονται και τους τρόπους με τους οποίους τα παρουσιάζουν.



Να συνοδέψετε το κείμενό σας με ρεαλιστικούς πίνακες ζωγραφικής.











Να μελετήσετε τα τραγούδια που σας δίνονται και να αντλήσετε τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την εργασία σας. Μπορείτε να οργανώσετε την πορεία της μελέτης σας ως εξής:









1. Αφού ξαναδιαβάσετε το διήγημα «Έρωτας στα χιόνια» του Αλ. Παπαδιαμάντη, να εκπονήσετε την παρακάτω εργασία: Υποθέστε ότι η Πολυλογού άκουσε τον μεθυσμένο μπαρμπα Γιαννιό κάτω από το παράθυρό της και βγήκε έξω. Να γράψετε τον διάλογο που ακολούθησε.

2. Επιλέξτε ένα από τα διηγήματα που μελετήσατε και να παρουσιάσετε το περιεχόμενό του σε ένα αρχείο PowerPoint. Μπορείτε να αξιοποιήσετε λέξεις, φράσεις ή αποσπάσματα από το διήγημα, εικόνες και μουσική που πιστεύετε ότι ταιριάζουν με την υπόθεση του διηγήματος.

3. Να διαβάσετε το διήγημα «Για την περηφάνια» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και να μεταφέρετε την υπόθεσή του στη σύγχρονη εποχή γράφοντας ένα διήγημα με θέμα τη μοναξιά των ανθρώπων οι οποίοι δεν βρίσκουν ανταπόκριση στον έρωτα.


1η ώρα: Εκπόνηση εργασίας






2η και 3η ώρα: ΠαρουσίασηΑν κάποιος επιχειρήσει να συνθέσει ένα διήγημα, πρέπει να ασχοληθεί στο σπίτι.







Ο έρωτας σε έργα του ρεαλισμού και της ηθογραφίας


1. Τα παρακάτω κείμενα έχουν θέμα τον έρωτα μεταξύ άντρα και γυναίκας: «Θέρος – Έρος» και «Έρως – Ήρως» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Αφού τα μελετήσετε, σύμφωνα με την ενδεικτική πορεία εργασίας που σας δίνεται παρακάτω, να γράψετε ένα δοκίμιο με θέμα «Το ερωτικό στοιχείο στο ρεαλισμό και την ηθογραφία». Στο κείμενό σας μπορείτε να εξετάσετε τα παρακάτω επιμέρους θέματα παρουσιάζοντας και τα μέσα με τα οποία προβάλλονται στο λογοτεχνικό κείμενο (εκφραστικά μέσα, αφηγηματικές τεχνικές):





Αφού μελετήσετε τα λήμματα για τον ρεαλισμό και την ηθογραφία στο Λεξικό λογοτεχνικών όρων και αξιοποιώντας τις διαπιστώσεις σας για τα παραπάνω θέματα, να επιβεβαιώσετε την ένταξη των έργων στο λογοτεχνικό ρεύμα της ρεαλιστικής ηθογραφίας.

Λαμβάνοντας πληροφορίες από την παρακάτω ιστοσελίδα, να εξηγήσετε τη συγγραφή έργων επηρεασμένων από τον ρεαλισμό και την ηθογραφία την περίοδο των πρώτων δεκαετιών του σύγχρονου ελληνικού κράτους:

http://www.potheg.gr/PeriodDetails.aspx?INDEX=3&lan=12 Αφού μελετήσετε τα άρθρα που περιέχονται στην παρακάτω ιστοσελίδα για τον

ρεαλισμό στη ζωγραφική, να γράψετε ένα κείμενο στο οποίο θα συγκρίνετε ζωγραφική και λογοτεχνία ως προς τα θέματα που πραγματεύονται και τους τρόπους με τους οποίους τα παρουσιάζουν.



Να συνοδέψετε το κείμενό σας με ρεαλιστικούς πίνακες ζωγραφικής.




















1. Αφού διαβάσετε το διήγημα «Το καμίνι» του Αλ. Παπαδιαμάντη, να εκπονήσετε την παρακάτω εργασία: Να μεταφέρετε την ιστορία στη σύγχρονη εποχή και να ετοιμάσετε την επιστολή με την οποία η γυναίκα ανακοινώνει σ’ αυτόν που προορίζουν οι δικοί της για άντρα της την απόφασή της να τον εγκαταλείψει για χάρη αυτού που θέλει η καρδιά της.


3. Να μεταφέρετε την ιστορία του διηγήματος «Έρως – Ήρως» στη σύγχρονη εποχή και να γράψετε ένα διήγημα με θέμα τον πόνο που προκαλεί η έλλειψη ανταπόκρισης στον έρωτα.















Ο έρωτας σε έργα του νατουραλισμού


1. Τα παρακάτω κείμενα έχουν θέμα τον έρωτα μεταξύ άντρα και γυναίκας: «Πατέρα στο σπίτι» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, «Και κανένα καλό» του Δημοσθένη Βουτυρά, «Πίστομα» του Κωνσταντίνου Θεοτόκη. Αφού τα μελετήσετε, να γράψετε ένα δοκίμιο με θέμα «Το ερωτικό στοιχείο στον νατουραλισμό». Στο κείμενό σας μπορείτε να εξετάσετε τα παρακάτω επιμέρους θέματα παρουσιάζοντας και τα μέσα με τα οποία προβάλλονται στο λογοτεχνικό κείμενο (εκφραστικά μέσα, αφηγηματικές τεχνικές):





Αφού μελετήσετε τα λήμματα για τον νατουραλισμό στο Λεξικό λογοτεχνικών όρων και αξιοποιώντας τις διαπιστώσεις σας για τα παραπάνω θέματα, να επιβεβαιώσετε την ένταξη των έργων στο λογοτεχνικό ρεύμα του νατουραλισμού.

Λαμβάνοντας πληροφορίες από την παρακάτω ιστοσελίδα για τις συνθήκες ζωής στις αρχές του 20ού αι., να εξηγήσετε τη συγγραφή έργων επηρεασμένων από τον νατουραλισμό:


2 Να διαβάσετε το διήγημα «Πίστομα» του Κ. Θεοτόκη και στη συνέχεια, στην παρακάτω ιστοσελίδα, τη συνέντευξη του Γιώργου Φουρτούνη, σκηνοθέτη της κινηματογραφικής μεταφοράς του διηγήματος. Αφού εντοπίσετε το βασικό σημείο στο οποίο διαφοροποιείται η ταινία από το διήγημα και την άποψη του σκηνοθέτη για τη διαφοροποίηση αυτή, να τη σχολιάσετε: http://www.elculture.gr/elcblog/article/fourtounis-50228

Να παρατηρήσετε τις φωτογραφίες που αναφέρονται στην ταινία του Γ. Φουρτούνη και περιέχονται στην παρακάτω σελίδα:








http://flix.gr/articles/festibal-tainiwn-mikroy-mhkoys-dramas-pistoma-toy.html Να σχολιάσετε τις φωτογραφίες ως προς την απόδοση του νατουραλιστικού κλίματος που επικρατεί στο έργο.




1η και 2η ώρα: Μελέτη των κειμένων




7η και 8η ώρα: Παρουσίαση των εργασιών από τις ομάδες.



1. Αφού ξαναδιαβάσετε το διήγημα «Και κανένα καλό!» του Δημοσθένη Βουτυρά να εκπονήσετε την παρακάτω εργασία: Υποθέστε ότι είστε φίλος του ήρωα και γνωρίζετε το πρόβλημα που αντιμετωπίζει. Προκειμένου να τον αποτρέψετε να κάνει το έγκλημα τυφλωμένος από τη ζήλεια του, να του στείλετε μια ανάλογη επιστολή.


3. Να μεταφέρετε την ιστορία του διηγήματος «Πίστομα» στη σύγχρονη εποχή και να γράψετε ένα διήγημα με θέμα την ερωτική ζήλεια και τα βλαπτικά της αποτελέσματα σε μια ερωτική σχέση.






http://flix.gr/articles/festibal-tainiwn-mikroy-mhkoys-dramas-pistoma-toy.html

http://flix.gr/articles/festibal-tainiwn-mikroy-mhkoys-dramas-pistoma-toy.html


1η ώρα: Εκπόνηση εργασίας 2η και 3η ώρα: 2η δραστηριότητα, παρουσίαση







Ζ. ΆΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΈΣ

Κατά την εφαρμογή του σεναρίου εξετάστηκαν κείμενα των πρώτων περιόδων της

Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. (δημοτικό τραγούδι, Α΄ και Β΄ Αθηναϊκή Σχολή). Σε μια

άλλη εκδοχή ή σε μια δεύτερη φάση (ίσως το υπόλοιπο δωδεκάωρο που προβλέπει το

ΝΠΣ για την ενότητα «Τα φύλα στη Λογοτεχνία») είναι δυνατό να συμπεριληφθούν

και μεταγενέστερα ποιήματα και πεζά ή και ολόκληρο μυθιστόρημα με ανάλογο

θέμα, που, ως πιο σύγχρονα λογοτεχνικά έργα, ίσως προσελκύσουν περισσότερο το

ενδιαφέρον των μαθητών.

Η. ΚΡΙΤΙΚΉ

Κατά την εφαρμογή του σεναρίου οι μαθητές δυσκολεύτηκαν με τη γλώσσα κάποιων

έργων των πρώτων περιόδων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Συγκρίνοντας τα

κείμενα που επέλεξαν να αφηγηθούν οι μαθητές κατά την Α΄ φάση με αυτά της Β΄

φάσης, αποδεικνύεται ότι τα κείμενα που μελέτησαν οι μαθητές δεν ήταν αυτά που

εύκολα θα μπορούσαν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον τους. Επίσης, στην αρχή

αρκετοί μαθητές παραπονέθηκαν για την επιλογή των κειμένων. Ωστόσο, ο τρόπος

προσέγγισης των κειμένων και η δυνατότητα καλλιτεχνικής έκφρασης των μαθητών

στο τέλος αποζημίωσε αρκετούς μαθητές, οι οποίοι τελικά δήλωσαν την ικανοποίησή

τους για τις εργασίες που εκπόνησαν.

Θ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

—






Documents

greek-language.grproteas.greek-language.gr/files/document/madenlis_ah... · Web viewΑπό το διήγημα «Όνειρο στο κύμα» του Αλ. Παπαδιαμάντη