HASTANE KKENL STAPHYLOCOCCUS AUREUS ZOLATLARINDA MLSB, FUSDK AST VE DER ANTBYOTKLERE DREN*
Grkem YAMAN*, Aytekin IKMAN*, Mustafa BERKTA*, Mehmet PARLAK*, Hseyin GDCOLU*, Mustafa Kasm KARAHOCAGL**
*Yznc Yl niversitesi Tp Fakltesi, Tbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal, VAN** Yznc Yl niversitesi Tp Fakltesi, Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalklar Anabilim Dal, VAN
ZET
almada, hastane infeksiyonlarndan izole edilen 100 Staphylococcus aureus suunda makrolid-linkozamid-streptogramin B (MLSB) direnci ile fusidik asit ve dier antibiyotiklere diren oranlarnn saptanmas amalanmtr. Konvansiyonel yntemlerle tanmlanan ve CDC kriterlerine gre hastane kkenli olduu kabul edilen 50 metisilin direnli S.aureus (MRSA) ve 50 metisilin duyarl S.aureus (MSSA) suunun D-zon yntemi ile MLSB direnci, Kirby-Bauer disk difzyon yntemi ile fusidik asit, penisilin, eritromisin, klindamisin, gentamisin, tobramisin, tetrasiklin, rifampisin, siprofloksasin, trimetoprim-sulfametoksazol, vankomisin ve teikoplanine kar antibiyotik direnleri aratrlmtr. alma sonucunda tm S.aureus sular iin yapsal MLSB (cMLSB) direnci % 9, indklenebilir MLSB (iMLSB) diren-ci % 22 olarak tespit edilmitir. MRSA sularnda cMLSB ve iMLSB direnci % 12 ve % 42 olarak saptanrken, MSSA sula-rnda bu oranlar srasyla % 6 ve % 2 olarak bulunmutur. Antibiyotik duyarllk testi sonucunda fusidik asid direnci MSSAlarda % 4, MRSAlarda % 6 orannda bulunurken, MSSA ve MRSA sularnda vankomisin ve teikoplanine diren grlmemitir. Dier antibiyotiklerden MSSA ve MRSA iin srasyla penisiline % 84 - 100, eritromisine % 20 - 70, tetra-sikline % 10 - 90, rifampisine % 10 - 88, siprofloksasine % 6 - 88, klindamisine % 6 - 12, trimetoprim-sulfametoksazole % 6 - 6, gentamisine % 4 - 62, tobramisine % 2 - 26 oranlarnda diren saptanmtr. almada S.aureus sularnn hepsinin vankomisin ve teikoplanine duyarl olduu, ancak metisilin direnci ile birlikte dier antibiyotiklere kar da diren geliiminde art olduu gzlenmitir. zellikle MRSA sularnda yksek iMLSB diren oranlarnn grlmesi, tedavi baarszlklarnn nlenebilmesi amacyla, eritromisin direnci grldnde MLSB direncinin aratrlmasn gerektirmektedir. Ayrca S. aureus sularnn fusidik aside yksek oranlarda duyarl olmas, fusidik asidin baz durumlarda alternatif olarak kullanlabileceini gstermektedir.
Anahtar szckler: fusidik asit, MLSB, nozokomiyal infeksiyonlar, Staphylococcus aureus
SUMMARY
The MLSB, Fusidic Acid and Various Antibiotic Resistance Rates of Nosocomial Staphylococcus aureus Isolates
The purpose of this study was to detect the macrolid-lincosamide-streptogramin B (MLSB) and fusidic acid as well as various other antibiotic resistance rates of a total of 100 Staphylococcus aureus strains isolated from nosocomial infections. 50 methicillin resistant S.aureus (MRSA) and 50 methicillin susceptible S.aureus (MSSA) strains, which were iden-tified with conventional methods and agreed to be nosocomial according to CDC criteria, were investigated for MLSB resistan-ce by D-zone method and tested for antimicrobial resistance for fusidic acid, penicillin, erythromycin, clindamycin, gentami-cin, tobramycin, tetracycline, rifampicin, ciprofloxacin, trimethoprim-sulphamethoxazole, vancomycin and teicoplanin by Kirby-Bauer disk diffusion method. As a result of our study, among all of the tested S.aureus strains, the constitutive (cMLSB) and inducible (iMLSB) MLSB resistance rates were detected as 9 % and 22 %, respectively. In MRSA strains the cMLSB and iMLSB resistance rates were detected as 12 % and 42 %; and in MSSA strains the rates were 6 % and 4 %. None of MSSA or MRSA strains was resistant to vancomycin or teicoplanin. The resistance rates of MSSA and MRSA strains for various antibiotics were as follows; 84 %-100 % for penicillin, 20 %-70 % for erythromycin, 10 %-90 % for tetracycline, 10 %-88 % for rifampin, 6 %-88 % for ciprofloxacin, 6 %-12 % for clindamycin, 6 %-6 % for trimethoprim-sulphamethoxazole, 4 %-62 % for gentamicin and 2 %-26 % for tobramycin. In this study, the resistance rates were detected to increase for various antibiotics along with methicillin resistance. The high iMLSB resistance rates particularly seen in MRSA strains require the need to investigate MLSB resistance when there is resistance to erythromycin. The high susceptibility rates for fusidic acid, make it possible for this antibiotic to be an alternati-ve treatment option in some cases.
Keywords: fusidic acid, MLSB, nosocomial infections, Staphylococcus aureus
ANKEM Derg 2010;24(3):130-135
letiim adresi: Grkem Yaman. Yznc Yl niversitesi Tp Fakltesi, Tbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal, VANGSM: (0532) 731 27 57
e-posta: [email protected] tarih: 08.06.2010, revizyon kabul: 03.08.2010
*Glhane Mikrobiyoloji Gnleri: Antimikrobik Kemoterapi, Laboratuvar Uygulamalar ve Yeniliklerde sunulmutur. Poster No.60 (20-22 Nisan 2010, stanbul)
130
131
GR Staphylococcus aureus hastane ve toplum kaynakl ciddi infeksiyonlarn nemli bir nede-nidir. Deri ve yumuak doku infeksiyonlar, bakteriyemi, endokardit, menenjit, perikardit, pulmoner infeksiyonlar, osteomiyelit/septik artrit, piyomiyozitin en nemli etkenlerinden-dir. S.aureus ayrca antimikrobiyal ajanlara kar gelitirdii diren mekanizmalaryla nem kazanmtr(14,18). Penisilinin tedaviye girdii 1945 ylndan itibaren S.aureus sularnda beta-laktamaza bal penisilin direnci hzla artmtr. 1960 ylnda penisilinaza dayankl semisentetik bir penisilin olan metisilinin kullanma girmesiyle birlikte bir yl iinde metisiline direnli S.aureus (MRSA) sular Avrupada saptanmaya balanmtr. lk epidemik MRSA suu 1980de ngilterede tanmlanm ve ardndan farkl corafik blge-lerden de direnli sular bildirilmeye balanm-tr. Gnmzde MRSA tm dnyada hastane infeksiyonu etkenleri arasnda nemli bir sorun olarak karmza kmaktadr(16). S.aureus sularnda sk kullanlan antibiyo-tiklere kar grlen yksek diren oranlar, yeni antibiyotiklerin aratrlma ihtiyacn orta-ya karmtr. Makrolid ve streptograminler bu alternatif tedavi seenekleri arasnda yer alan antibiyotiklerdir. Makrolid-linkozamid-strep-togramin B (MLSB) grubu antibiyotikler, farkl kimyasal yaplara sahip olmakla birlikte benzer etki mekanizmasyla etki gsterirler. Bu nedenle MLSB antibiyotiklerden birine kar dirence neden olan genler, grubun dier yelerine de apraz diren gelimesine neden olabilmektedir. MLSB grubu antibiyotiklere diren fenotipik ola-rak indklenebilir veya yapsal diren eklinde ortaya kabilmektedir. Eritromisine direncin efluks nedeniyle gelitii durumlarda eritromi-sine direnli olan su klindamisine duyarl sap-tanrken, makrolid direncinin ribozomal meti-lasyondan kaynakland durumlarda ise klin-damisine duyarl (indklenebilir diren) veya klindamisine direnli (yapsal diren) olabil-mektedir(7,17). Metisiline direnli S.aureus infeksiyonla-rnda ana tedavi seenei glikopeptidlerdir. Halen lkemizde kullanmda olan iki glikopep-
titten vankomisin 1956, teikoplanin 1988 ylnda kullanma girmitir. S.aureus bu iki glikopeptide uzun sre diren gelitirememi fakat 1997 yln-da glikopeptidlere orta dzey direnli ve 2002 ylnda direnli S.aureus kkenleri tanmlan-mtr(15). Bu nedenle zellikle metisiline direnli sularla gelien orta-hafif iddetteki stafilokok infeksiyonlarnn tedavisinde oral olarak kulla-nlabilme zellii, fusidik asidi nemli klmakta-dr. Fusidik asid, S.aureus infeksiyonlarnn tedavisinde 40 yldr kullanlan, Fusidium cocci-neum derivesi olan dar spektrumlu bir antibiyo-tiktir. Fusidik asit, bakteri protein sentezini inhibe ederek antibakteriyel aktivite gsterir. zellikle metisiline direnli stafilokoklar bata olmak zere birok Gram pozitif aerobik ve ana-erobik bakterilere kar etkilidir(3). Stafilokokal infeksiyonlarn sistemik tedavisi, MRSA infeksi-yonu ve kolonizasyonunun sistemik tedavisi, deri infeksiyonlar ile atopik dermatitlerin topi-kal tedavisi fusidik asidin temel endikasyon-lardr(9). Yaplan almalar, dier antibiyotiklere diren nedeniyle tedavide zorluk yaanan bata nozokomiyal infeksiyonlar olmak zere tm S.aureus infeksiyonlarnn tedavisinde fusidik asit preparatlarnn iyi bir alternatif olabilecei-ni gstermektedir(2,6). almada, blgemizdeki nozokomiyal infeksiyon etkeni MRSA ve MSSAlarn MLSB, fusidik asit ile eitli antibiyotiklere diren oran-larnn belirlenmesi ve bu sularn neden olduu infeksiyonlarn tedavisinde fusidik asidin alter-natif olup olmayacann in-vitro aratrlmas amalanmtr.
GERE VE YNTEM
Yznc Yl niversitesi Tp Fakltesi, Mikrobiyoloji Laboratuvarna gnderilen ve nozokomiyal infeksiyon etkeni olarak kabul edi-len 50 MRSA ve 50 MSSA olmak zere toplam 100 S.aureus suu almaya alnmtr. Gnderilen rnekler % 5 Columbia agar besiye-rine ekilerek 37Cde 18-24 saat inkbe edilmi-tir. Tm sulara Gram boyama, katalaz ve koa-glaz testleri uygulanmtr. Konvansiyonel yntemlerle S.aureus olarak tanmlanan sulara
Hastane kkenli Staphylococcus aureus izolatlarnda MLSB, fusidik asit ve dier antibiyotiklere diren
