1

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ

TIP FAKÜLTESİ

FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON SEÇMELİ STAJI

İNTÖRN REHBERİ

2

İÇİNDEKİLER

SAYFA

Tanıtım Bilgileri 3

Stajın Amacı ve Yeterlilikler 4

Beklenen Görevler ve Düzeyleri 5-9

Eğitim Ortamları Programı 10

Eğitimin Yürütülmesi

Çalışma İlkeleri

Servis Çalışma Saatleri ve Nöbetler

Ders ve Etkinlikler ve Diğer Öğrenme Olanakları

10-12

Değerlendirme

Yeterliliklerin Değerlendirilmesi

Stajın Değerlendirilmesi

12-14

Önerilen Kaynaklar

14

3

TANITIM BİLGİLERİ

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon (FTR) seçmeli intörnlüğünün süresi bir aydır. Bir ay boyunca

FTR servisinde birinci sene asistanı, üçüncü sene asistanı (kıdemli asistan) ve servisin

danışman öğretim üyesi gözetiminde çalışacaklardır.

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon intörnlüğü süresince eğitim verecek öğretim üyeleri görev

aldıkları Anabilim dalı Tablo-1’de gösterilmiştir.

İletişim Bilgileri:

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD Başkanı:

Prof. Dr. Ayşen Akıncı

Tel: 305 1575

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dönem 6 Sorumlusu:

Prof. Dr. Bayram KAYMAK

Tel: 305 1575

e-posta: bayramkaymak@yahoo.com

Tablo-1. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon İntörnlüğü Süresince Eğitim Verecek Öğretim

Üyeleri

Prof. Dr. Ayşen AKINCI

Prof. Dr. Fitnat DİNÇER

Prof. Dr. Yeşim Gökçe KUTSAL

Prof. Dr. Alp ÇETİN

Prof. Dr. Levent ÖZÇAKAR

Prof. Dr. Pınar BORMAN

Prof. Dr. Bayram KAYMAK

Doç. Dr. Oya ÖZDEMİR

Doç. Dr. Murat KARA

4

STAJIN AMACI

Bu stajın sonunda intörnlerin, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon alanında tıp fakültesi eğitimlerinin

intörnlük öncesi dönemlerinde kazanmış oldukları bilgi, beceri ve tutumları pekiştirmeleri; bu

yeterlikler doğrultusunda klinik uygulamaları insani ve etik değerlere uygun şekilde

gerçekleştirebilir hale gelmeleri amaçlanmaktadır. İntörnlerin, mezun olduklarında pratisyen

hekim olarak karşılaşacakları Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon alanında sık görülen hastalıklarda

tanı, tedavi ve sevk konusunda yeterlik kazanmaları hedeflenmektedir.

YETERLİKLER

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon intörnlük eğitimi sırasında intörnlere aşağıdaki yeterliklerin

kazandırılabilmesi amaçlanmaktadır.

Çocuk ve erişkin hastalardan ve gerektiğinde yakınlarından öykü alır.

Çocuk ve erişkin hastalara detaylı sistemik, nörolojik ve ortopedik fizik muayene yapar.

Çocuk ve erişkin hastaların fonksiyonel, özürlülük ve engellilik durumlarını belirler.

Değerlendirmeden önce uygun tanısal testleri seçme gibi bir yeterlik eklenebilir.

Çocuk ve erişkin hastaların temel tanısal testlerin sonuçlarını değerlendirir.

Hastanın öykü, fizik muayene, tanısal test bulguları ve kanıta dayalı tıp uygulamaları

rehberliğinde fiziksel tıp ve rehabilitasyon hastalıkları için tanı, tedavi ve rehabilitasyon

süreçlerini uygular. (demek istediğiniz bu mu?)

18 yaş üzeri bireylere tanı, tedavi ya da korunma amaçlı temel tıbbi girişimleri (fizik

tedavi için önemli olanları parentez içinde yazabiliriz) uygular.

Hastalardan elde ettiği sağlık ve hastalıkla ilgili verileri tıbbi ve idari bağlamda düzenler

ve kayıtlarını tutar.

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon alanında bilimsel bir araştırmanın sonuçlarını

değerlendirir.

Hizmet sunumunda dil, din, ırk, cinsiyet, sosyal ve kültürel ayrım yapmaksızın mesleki

değerler, etik ilkeler ve yasal düzenlemeler çerçevesinde hekim olarak sorumluluklarını

yerine getirir.

Açıklamalı [m 1]: ğitim süreci bu uygulamaları kapsıyor mu?

5

Fiziksel tıp ve rehabilitasyon alanında bireysel ve toplumsal boyutta sağlığın korunması

ve geliştirilmesi, hastalıkların yönetilmesi süreçlerinde meslektaşları ve diğer sağlık

çalışanları ile ekip çalışması yapar.

Tıbbi Rehabilitasyon uygulamaları kapsamında, bireyin ve toplumun sağlığının

korunması, geliştirilmesi ve sağlık hizmetinin toplumu oluşturan bireyler yararına

gerçekleşmesi için çaba gösterme

BEKLENEN GÖREVLER VE DÜZEYLERİ

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon intörnlüğü Dönem III ve Dönem IV’de kazanılmış olan teorik

bilgilerin pratik uygulamalar eşliğinde pekiştirildiği bir süreç olarak düşünülebilir. Bu düşünce

göz önünde bulundurularak Tablo 2’de Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon intörnlük eğitimi

sonunda intörnlerin semptomlar, durumlar ve hastalıklara yaklaşım görevlerini hangi düzeyde

yapabilir hale gelmelerinin beklendiği gösterilmektedir.

Semptom ve durumlar için düzeylendirme:

A: Acil durumu tanımlayarak acil tedavisini yapabilmeli, gerektiğinde uzmana

yönlendirebilmeli.

ÖnT: Ön tanı koyarak gerekli ön işlemleri yapıp uzmana yönlendirebilmeli

T: Tanı koyabilmeli ve tedavi hakkında bilgi sahibi olmalı, gerekli ön işlemleri yaparak,

uzmana yönlendirebilmeli

TT: Tanı koyabilmeli, tedavi edebilmeli

İ: Birinci basamak şartlarında uzun süreli takip (izlem) ve kontrolünü yapabilmeli

K: Korunma önlemlerini (birincil, ikincil ve üçüncül korunmadan uygun olanı/olanları)

uygulayabilmeli

Tablo 2. Semptomlar/Durumlar/Hastalıklar ve Beklenen Öğrenim Düzeyleri

6

GÖREV DÜZEY

Avasküler nekroz ÖnT

İnflamatuar artritler ÖnT

Dejeneratif artritler TT-İ-K

Enfeksiyoz artritler ÖnT

Eklemde ağrı, şişlik, ısı artışı ve kızarıklık T

Eklemde instabilitesi T

Eklemde subluksasyon/dislokasyon T

Eklem hareket kısıtlılığı/kontraktür T

Ekstremitelerde dizilim bozukluğu T

Eklem ve çevre doku yaralanmaları (tendon, ligaman, fasia) T

Eklem ve ekstremite yaralanmaları T

Eklem ve çevre yapıların inflamasyonu (bursit, tendinit) T

Eklem ve ekstremite enfeksiyonları T

Ekstremite uzunluk farkı T

Fonksiyon kaybı, özürlülük ve engellilik T-K

Radikülopati/pleksopati/periferik nöropati ÖnT

Hareket ve yürüme bozuklukları ÖnT

Sinir yaralanmaları ÖnT

Tuzak nöropatiler ÖnT

Spastisite ÖnT

Myopatiler ÖnT

Mesane disfonksiyonu ÖnT

Barsak disfonksiyonu ÖnT-T

Kanser ağrıları ÖnT

Travmatik beyin yaralanması A-ÖnT

Serebral palsi ÖnT

Omurilik yaralanmaları A-ÖnT

7

Yanık A-T

Boyun ağrıları TT-K

Bel ağrıları TT-K

Herediter nöropatiler ÖnT

Kırık A- ÖnT

Kompartman sendromu A- ÖnT

Kompleks bölgesel ağrı sendromu ÖnT

Kramp TT

Huzursuz bacak sendromu T

Diabetik nöropati T

Distoni ÖnT

Dizestesi /hipoestezi/hiperestezi ÖnT-T

Hiperaljeji/allodini ÖnT

Kuvvet kaybı T

Postür/denge bozukluğu T

Dizartri/disfaji ÖnT

Venöz/lenf ödem T

İnme A- ÖnT

İmmobilizasyon TT-İ

Bels palsi ÖnT

Kas yaralanmaları T

Hipo/hiperrefleks/babinski + /clonus ÖnT

Ataksi ÖnT

Herediter spastik paraparazi ÖnT

Heterotopik ossifikasyon ÖnT

Sıkışma (impingement) sendromları T

Kemik büyüme plağı bozuklukları ÖnT

Servikal ve lumbar spondiloz TT-K

8

Servikal ve lumbar disk patolojileri (dejenerasyon/herniasyon) TT-K

Dar spinal kanal ÖnT

Bası yaraları T-K

Behçet hastalığı ÖnT

Derin ven trombozu A-ÖnT-K

Gut hastalığı ÖnT-K

Fibromiyalji TT-İ-K

Kemik ve yumuşak doku tümörleri ÖnT

Motor nöron hastalıkları ÖnT

Multiple skleroz ÖnT

Myelopatiler A- ÖnT

Myofasial ağrı TT-İ

Nöropatik atropatiler ÖnT

Omurga patolojileri (kifoz, skolyoz) T

Osteoporoz T-İ-K

Osteomiyelit A- ÖnT

Parkinson ÖnT

Postür bozukluğu TT-İ

Polimyaljia romatika T

Paraneoplastik sendromlar ÖnT

Periferik vasküler hastalıkları T-K

Pulmoner tromboemboli A-ÖnT

Seronegatif spondiloartropati ÖnT

Sistemik lupus eritematosus ÖnT

Sjögren Sendromu ÖnT

Skleroderma ÖnT

Tablo 3’de Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon intörnlük eğitimi sonunda intörnlerin temel hekimlik

becerilerini hangi düzeyde yapabilir hale gelmelerinin beklendiği gösterilmektedir.

9

Temel hekimlik becerileri için düzeylendirme örneği:

Düzey-1: Uygulamanın nasıl yapıldığını bilir ve sonuçlarını hasta ve/veya yakınlarına açıklar

Düzey-2: Acil bir durumda kılavuz/yönergeye uygun biçimde uygulamayı yapar

Düzey-3: Karmaşık olmayan, sık görülen, durumlarda/olgularda uygulamayı yapar

Düzey-4: Karmaşık durumlar/olgular da dahil uygulamayı yapar

Tablo 3. Temel Hekimlik Becerileri ve Beklenen Öğrenim Düzeyleri

GÖREV DÜZEY

Akılcı ilaç kullanımı 4

Antropometrik ölçüm yapabilme 4

Aydınlatma ve onam alabilme 4

Genel fizik muayenesi 4

Ortopedik muayenesi 4

Nörolojik muayenesi 4

Bilinç değerlendirmesi ve ruhsal durum muayenesi 3

Biyolojik materyalle çalışma ilkelerini uygulayabilme 4

Dekontaminasyon‐ dezenfeksiyon‐ sterilizasyon‐ antisepsi

sağlayabilme 4

Direkt radyografileri okuma ve değerlendirebilme 3

El yıkama üste mi alınsa? 4

Epikriz hazırlayabilme 4

Genel durum ve vital bulguların değerlendirilmesi 4

Genel ve soruna yönelik öykü alabilme 4

10

Glasgow koma skalasının değerlendirilebilme 4

Hasta dosyası hazırlayabilme 4

Hastadan biyolojik örnek alabilme 3

Hastaları uygun biçimde sevk edebilme 4

Hastalık / travma şiddet skorlamasını değerlendirilebilme 4

Hastanın uygun olarak taşınmasını sağlayabilme 4

Kan basıncı ölçümü yapabilme 4

Kültür için örnek alabilme 3

Laboratuvar inceleme için istek formunu doldurabilme 4

Raporlama ve bildirimi düzenleyebilme 3

Reçete düzenleyebilme 4

Ortez reçeteleyebilme 1

Yürümeye yardımcı cihaz reçeteleme 3

Tablo 4’de Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon intörnlük eğitimi sırasında intörnlerin hangi temel

hekimlik becerilerini hangi sayıda uygulamalarının beklendiği gösterilmektedir.

Tablo 4. Temel Hekimlik Becerileri için Beklenen Minimum Uygulama Sayıları

TEMEL HEKİMLİK BECERİSİ BEKLENEN MİNİMUM

UYGULAMA SAYISI

Sistemik fizik muayene 10

Ortopedik ve nörolojik muayene 10

Direkt radyografileri okuma ve değerlendirebilme 10

Epikriz hazırlayabilme 10

Genel ve soruna yönelik öykü alabilme 10

Hasta dosyası hazırlayabilme 10

Hastadan biyolojik örnek alabilme 10

11

Hastanın uygun olarak taşınmasını sağlayabilme 5

IM‐ IV‐ SC‐ ID enjeksiyon yapabilme 5

Kan basıncı ölçümü yapabilme 10

Laboratuvar inceleme için istek formunu doldurabilme 10

Laboratuvar örneğini uygun koşullarda alabilme ve

laboratuvara ulaştırabilme

10

Tarama ve tanısal amaçlı inceleme sonuçlarını

yorumlayabilme

10

Uygulanacak ilaçları doğru şekilde hazırlayabilme 3

Yara bakımı yapabilme 5

İdrar sondası takabilme 5

Tablo 5’de Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon intörnlüğü süresince intörnlerin gözlemleri gereken

temel hekimlik becerilerinin minimum sayısı belirtilmiştir.

Tablo 5. Gözlemlenmesi Gereken Temel Hekimlik Becerileri Minimum Sayıları

TEMEL HEKİMLİK BECERİSİ BEKLENEN MİNİMUM

GÖZLEM SAYISI

Raporlama ve bildirimi düzenleyebilme 5

Reçete ve fizik tedavi programı düzenleyebilme 5

EĞİTİM ORTAMLARI

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon intörnlüğü boyunca servisteki pratik ve hasta başı teorik

eğitimlerin yanı sıra, makale sunumlarına katılarak Anabilim Dalı dersliğinde de eğitim

yapılacaktır.

Eğitim odası: Seminer ve makale saati için Dekanlık binası Turuncu amfi kullanılmaktadır.

Servis: Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi Bölüm 72 ve Bölüm 42 servislerinde yatan

hastaları hizmeti verilmektedir.

Poliklinik birimleri: Erişkin Hastanesi zemin kat FTR AD’da poliklinik hizmeti verilmektedir.

12

EĞİTİM PROGRAMI

Servis intörnleri servisin danışman öğretim üyesi ve servisten sorumlu asistan doktorlarla

beraber yaptıkları vizitte yatan hastalarla ilgili pratik eğitim alırlar. Haftada bir kez yapılan

Seminer saatine tüm intörnler katılır. Bu toplantıları her cuma saat 09.00-11.00 arasında

Dekanlık Turuncu Amfide Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD’nin tüm öğretim üyeleri ve

araştırma görevlilerinin katılımıyla gerçekleştirilir. Her hafta bir intern doktor seminer konusu

ile ilgili bir makale sunar ve tartışır.

Tablo 6. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Servis İntörnlüğü Çalışma Saatleri

Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma

08.00-09.00 Hastaların

muayenesi

Hastaların

muayenesi

Hastaların

muayenesi

Hastaların

muayenesi

Hastaların

muayenesi

09.00-10.00 Servis asistan

viziti

(Sabah viziti)

Servis

konsültanı ile

vizit

Servis asistan

viziti

(Sabah viziti)

Servis

konsültanı

ile vizit

Seminer

saati

10.00.12.00 Serviste hasta

takibi

Serviste hasta

takibi

Serviste hasta

takibi

Serviste

hasta takibi

Serviste

hasta takibi

12.00-13.30 Öğle tatili Öğle tatili Öğle tatili Öğle tatili Öğle tatili

13.30-16.00 Serviste hasta

takibi

Serviste hasta

takibi

Serviste hasta

takibi

Serviste

hasta takibi

Serviste

hasta takibi

16.00-17.00 Servis asistan

vizit

Servis asistan

vizit

Servis asistan

vizit

Servis

asistan vizit

Servis

asistan vizit

EĞİTİMİN YÜRÜTÜLMESİ

Çalışma İlkeleri:

İntörnler staj boyunca kılık ve kıyafetlerine özen göstermeli, yasa ve yönetmeliklere uygun

davranmalıdırlar. Sorumlu öğretim üyesinin bilgisi ve izni dışında devamsızlık yapılamaz.

13

Serviste hasta hizmeti sunarken temiz beyaz önlük veya nöbet forması giymeleri ve yaka kartı

takmaları gerekmektedir.

Servis intörnleri bir ay boyunca birinci sene asistanı, üçüncü sene asistanı (kıdemli asistan) ve

servisin danışman öğretim üyesi gözetiminde çalışacaklardır. Servis intörnlüğünün ilk gününde

servis kıdemli asistanı ve servis başhemşiresi tarafından servisteki işleyişle ilgili detaylı bilgi ve

oryantasyon eğitimi verilecektir. Servis intörnlerinin birinci sene Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon

asistanları ile aynı sayıda yatan hasta takibi yapması beklenmektedir. Servis intörnleri her sabah

servis viziti öncesi kendi hastaları ile görüşerek ve hemşire gözlemini inceleyerek bir gece önce

hastalarının bir sorun yaşayıp yaşamadığını öğrenmeli ve hastalarının muayenelerini

yapmalıdırlar. Hastaların bir gün önceden planlanmış tetkiklerinin gönderildiğinden emin

olmalıdırlar. Gün içerisinde hastalarının randevularını ve tetkiklerinin sonuçlarını takip etmeli,

hastalarıyla ilgili hasta, hasta yakını veya hemşirelerin ilettiği yeni gelişen sorunları asistanlarla

beraber çözmelidirler. Tetkik sonuçlarında acil müdahale gereken durumları vakit kaybetmeden

asistanlara iletmelidirler. Hastalara verilmiş olan istemlerin hemşireler tarafından eksiksiz

uygulandığından emin olmalıdırlar. Hastalara gereken girişimsel işlemleri asistanlarla beraber

yapmalıdırlar. Servis viziti ve danışman öğretim üyesi vizitinde hastalarını kendilerinin

sunmaları ve tüm vizitlere katılmaları gerekmektedir. Dış bölümlerden gelen konsültan hekimleri

karşılayarak hastayla ilgili konsültan hekimin istediği bilgi ve belgeleri konsültan hekime

vermelidir. Konsültan hekimin tetkik ve tedavi önerilerini asistanlarıyla beraber

değerlendirdikten sonra uygun görüldüğü taktirde gerçekleştirmelidirler. Akşamki servis

vizitinden önce hastaların o günkü tüm tetkik sonuçlarını hasta dosyasına kaydederek vizite hazır

olmalıdırlar. Akşam vizitinden sonra nöbetçi olmadıkları günlerde hastalarının nöbet esnasında

takip edilmesi gereken işlerini nöbetçilere devretmeden servisten ayrılmamalıdırlar. Nöbetçi

oldukları akşamlarda ve hafta sonlarında sadece kendi hastalarının değil servisteki diğer

hastaların da sorumluluğunu üstlendiklerini bilmeli, nöbette hastalarda yeni gelişen sorunları ve

yapılan müdahaleleri nöbet ertesinde hastanın doktoruna detaylı olarak iletmelidirler. Nöbette

yeni yatan hastaların dosyaları nöbetçi intörn tarafından oluşturularak kabul notları hasta

yatışından itibaren dört saat içinde konmalı, tetkikleri ve tedavileri sorumlu nöbetçi asistanla

beraber planlanmalıdır. İntörnler nöbet esnasında hastalarla ilgili danışmaları gereken her konuyu

her an servisin sorumlu nöbetçi asistanına danışabilirler.

Servis Çalışma Saatleri ve Nöbetler:

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon servis intörnlüğündeki çalışma saatleri Tablo 6’da belirtilmiştir.

14

Servis intörnleri o ay serviste çalışan intörn sayısından bağımsız olarak üç günde bir nöbet

tutarlar. Hafta içi nöbetleri saat 17.00-08.00 arasında hafta sonu nöbetleri ise 09.00 da başlar

bir sonraki gün 09.00’a kadar devam eder. Serviste her an bir doktor bulunması gerektiği için

öğlen tatilinde de o ay serviste çalışan intörn sayısına göre düzenli olarak öğle nöbeti tutarlar.

Her türlü nöbet değişikliği için öncelikle servis kıdemli asistanından izin alınması zorunludur.

Ders ve etkinlikler:

Vizitlerde hasta sunumu ve yatak başı eğitim

Diğer öğrenme olanakları:

Makale kulübü (Her cuma saat 09.00-11.00 arası)

15

Tablo 7. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı İntörn Değerlendirme Formu

FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON ANABİLİM DALI İNTÖRN

DEĞERLENDİRME FORMU

ADI: BÖLÜMÜ:

SOYADI: AY:

5…………………………………………..….. ÇOK İYİ

4………………….………………………..……… İYİ

3………………………………..………………. ORTA

2...…………..…………….ZAYIF (ORTANIN ALTINDA)

1..……………………….. ÇOK ZAYIF (YETERSİZ)

0……………....... DEĞERLENDİRME YAPILAMADI

1. ÖYKÜ ALMA 5 4 3 2 1 0

2. FİZİK MUAYENE 5 4 3 2 1 0

3. VAKA TAKDİMİ 5 4 3 2 1 0

4. DOSYA DÜZENİ 5 4 3 2 1 0

5. HASTA TAKİBİ 5 4 3 2 1 0

6. HASTA VE YAKINLARI İLE İLİŞKİ 5 4 3 2 1 0

7. PERSONEL İLE İLİŞKİ 5 4 3 2 1 0

8. TEORİK BİLGİ 5 4 3 2 1 0

9. DAVRANIŞ, MOTİVASYON, İŞE İLGİSİ 5 4 3 2 1 0

10. GENEL KLİNİK YETERLİLİK 5 4 3 2 1 0

ORTALAMANIN ALTINDA VEYA YETERSİZ DEĞERLENDİRME YAPILDIĞI

TAKDİRDE AŞAĞIDA BELİRTİLMESİ RİCA OLUNUR.

DEĞERLENDİRME YAPAN SORUMLU

ÖĞRETİM ÜYESİ

Prof. Dr. Bayram KAYMAK

İMZA

16

DEĞERLENDİRME

Yeterliklerin Değerlendirilmesi:

Servis intörnlerinin yeterlikleri serviste beraber çalıştığı asistanların da görüşleri göz önünde

bulundurularak servis konsültanı öğretim üyesi tarafından değerlendirilir ve staj sonu notu

verilir.

İntörnlerin yeterliliklerini değerlendirmede Tablo 7’deki form kullanılmaktadır.

Stajın Değerlendirilmesi:

Her staj dönemi sonunda intörnlerden yazılı olarak isim belirtmeden geri bildirim alınmakta,

belli aralıklarda Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dönem 6 sorumlusu ve yardımcılarının yapmış

olduğu toplantılarda stajın daha iyi hale getirilmesi için değişiklikler yapılmaktadır.

ÖNERİLEN KAYNAKLAR

1. Randall L Braddom, et al. Physical Medicine and Rehabilitation. Philadelphia: PA:

Saunders/Elsevier, 2011.

2. Hasan Oğuz. Tıbbi Rehabilitasyon. Nobel Tıp Kitabevleri, 2015