HADSLER BY-PASS TEEBBS

smail Yurdakk

ismailyurdakok@gmail.comNDEKLER SayfaOrantsz G Kullanm, Eb Hureyre ve Buhrye Kar 10

Gvenilir Snaktr/Korugandr Sahih Hadisler, Bu Gnah Dolu Dnyada 10Ozon Tabakasnn Delinmesinden Daha Tehlikeli, Hadislere

Kar Giriilen Saldr 10Soykrm Hareketi Hadislere Kar 10Humeyni Dman Eb Hureyreye, ttihat-Kemalist smail Habip Sevk de, slm Dman talyan Kaytno da 11Hz. merle Restlemesi, Eb Hureyrenin 11Tarafsz Kald Sffnde, Eb Hureyre 11Damad Sad b. Museyyeb, Eb Hureyrenin 12Gecenin Sadece te Biri, Ayrlr Uykuya 12Naklettii Btn Hadisler, Bin Alt Yze Ulamyor, Eb Hureyrenin 12Test Ediliyor Hadis Bilgisi Eb Hureyrenin, Sahbler ve Tbiler Tarafndan 13Hz. merin Bir Sre Sonra Eb Hureyreyi Hadis Nakletmede Tamamen Serbest Brakmas 14 Abdullah b. mer ve Eb Hureyre 14 ilerin Tenkidi, Eb Hureyreyi 15Oryantalistlerin (arqyatlarn/Msteriklerin/Dou Bilimcilerin) Eb Hureyreye Tenkitleri. Buhryi Eletiriyor, slm Dman talyan Kaytno 15Nargile iyor, Kaytn 16Buhryi de, Eb Hureyreyi de Eletiren smail Habip Sevk 17Yok Muydu Mekke Dneminde Namaz ? 17 Sev k, ok Sevildi Yeni Rejim Tarafndan 18Kimlerle Ayn Kulvardadr, Hadisleri Bypass Etmek steyenler 18Mahmd Eb Reyyenin Eletirileri 18Yalan Senaryolar, Mahmd Eb Reyyeden 19Hadislerin Kurna Arz Meselesi 20Goldziher Neden nemli (Veya nemsiz) 20Yahudlerin nce Hz. Peygamberi, Bin Yz Yl Sonra da

mmet-i Muhammedi Zehirlemeleri 20 Priestley, Kant ve Goethenin slmla lgileri 21Thomas Jefferson Kurn Okuyor 22Kuyumcu Yahudinin Torunu: Ignaz Goldziher (1850-1921), Yahudi

Vambery, Yahudi Geiger ve Yahudi Steinschneider Yetitiriyorlar,

Yahudi Goldziheri 23 Yahudi Steinschneider, Yahudi Goldziheri Eitiyor, Yahudi Moris

Ballag nn Ayor 23nce stanbula Sonra Beyruta Gidiyor Goldziher, Oradan ama, Kudse, Sonra da Kahireye 23ABDye Gidiyor, Goldziher 23Nasl Kandryor Baz Mslman limleri, Goldziher 24 Ae slm Direniinin Krlmasnda, C. S. Hurgron(je)nun Etkisi 25Dozy ile Goldziher: Dokuz Ay Birlikte alyorlar, Pislik retimi in 25Kimlerin smi Var, Hadislere Dmanln Soyktnde 25Fuat Kprl, Zeki Veld Togan ve smail Hami Danimend

vyorlar, Goldziher 26Zkir Kdir Ugan(1878-1954)n Goldziher Sevgisi 26Kabul-Ahbr lnceye Kadar Humusta Yaam, Eb Hureyre ise Medinede 27bn Teymiyye Nasl Eletirdi Buhryi 27Goldzihera En Byk Muhaddis Diyor, Zkir Kdir 28Ne Var Eb Hureyrenin Rivayet Ettii Hadislerde ? 29Yats Namaz Hemen Klnmasa da Olur 31slma m Hizmet Ediyor, Yahudilie mi Goldziher ? 31Sib Ne Demiti, Goldziher Hakknda ? 31Hristiyan Bilimine Tevik Dernei Yaynlyor, Goldzihern Hadisle

lgili almasn 32Goldzihern Yazd slmla lgili Yedi Yz On Drt Makalenin,

slma/slmn Yaylmasna Bir Yarar Oldu mu ? 32Yanllar Dolu, Goldzihern Kitabnn Asl ve Arapa Tercmesi 33Bosna-Hersek Mslman Okullar in Arapa Kitab da Yazm,

Goldziher (Hiper Aktif Gizli slm Dman) 33Goldzihern Trkeye evrilen Makaleleri ve evirenler 33 Eletirilere Kulak Asmaz, Ankara Okulu. Musa Bac Hi Oral

Olmuyor, On Bir Yl Sonra Bile 34 Mehmet Emin zafar da yle 34Samimi ve Kat Bir Yahudiyim Ben 39Yahudi Moses Freudenberg: Goldzihera Yahudilik uurunu Alayan Kii 39dn Talarla Bina Kurmaya alm, Hz. Muhammed 40Goldzihern Zrvalar. dl Ald Goldzihern Hocas, Muhammed

Yahudilikten Neler Ald ? Makalesi le 41Mtevatir Hadislere Bile Uydurma Diyor, Goldziher 41 slm nanc Konusundaki Gr 42Ahmed Naim Beyin Mukaddimesinden Baz Notlar 42 Snnetle Hadis E Anlamldr 44Metin Tenkidi 44 Hadis Sarraflar 44Hadisler Niin nemli Hkm karmak in ? 44Bin Yz Sene nce (de) Soruldu, hd Haberlere (Haber-i Vhide)

Gvenilir mi ? Sorusu 44 Sahblerin ve Tbilerin Hadisleri Toplamaya Verdikleri nem 46Ne Dedi Eb asya, Abdullah b. mer ? 47Hz. merin Az m Rivyeti ? 47Din Dmanlar=Hadis Dmanlar 48Bir Adam ok Bilgili Diye Knanr m ? 50 Kimisi Ezberler, Bir Duyuta 50Mahir zle Ferit Kamn Yarmas 50Hayret Ediyor Abdullah b. mer, abnin Anlattklarna, Ama Hepsi Doru 51Hi Unutmaz Pasta Tariflerini Ama 51Grme zrl Qatde: Hi Demedi Bir Daha Tekrar Eder misiniz? Diye 52Bu Kadar ok Hadis Olur mu ? 52 Hanmm Bo Olsun, Eb Zura ki Yz Bin Hadisi Ezbere Bilmiyorsa 53Alt Altn Verilerek Tutulan Adam 54Para Konusunda Gvenilir Ama Hadiste Gvenilmez 54Kaytn Cenaplar. Kaytn-Krbaolu-Juynboll Hattn mha

Etmesi, Ahmed Naimin 55Urve mi lk Kii, Hadisleri Kaydeden ? 57 bn shak m, lk Megz Yazar ? 57Tarihe Hakarettir, Kaytnnun Grleri 58Patenti Mslmanlara Ait 59bn Mbarekin tiraz 59Batda Metodolojinin Yazlmasndan Bin Sene nce 59Farz- Kifyedir, snad lmini renmek 60Henz Cenin Halindedir, Tarih Felsefesi 60Hadis, Tradition Diye evrilemez: Ahmed Naim Bey de, Ondan Otuz Yl Sonra Hodgson da Ayn eyi Sylyorlar 62Tenkidin Bilimsel Kurallar 64Telsiz Telefon kt, imdi de Telsiz Sinema (TV) in alyorlar, Hatta Aya Bile Gidilebilir Diyenler Var 64 Bir Karlatrma: Eletirel Dncenin Tarihi 66Dama Merdivensiz klmaz 71Hayasz Uydurmaclar, Mutezile ve Kelmclarn ounun Yapt, Hakka Uyma m, Arzusuna Uyma m ? 72 Eb Eyyb el-Ensr ile Mahmd b. Rab Arasndaki Anlamazlk 73 Haber-i Vhid, Hangi artlarda Reddolunabilir ? Metin Tenkidi 74Eletiri Tarihinin Kurallar ve Akla Aykrlk Konusunda Felsef Anlamazlk 75Muzaffer Cann Zdul-Med Tercme ve erhi: Yirminci Yzylda En

Verimli alma 76Suytnin Yeni Mtevtir Hadisler Bulmas 76Her Gn Be Vakit Namaz Kldrd, On Sene Hz. Peygamber, Bu Yetmiyor mu ? 77mmetin limleri, stn m Ben srilin Peygamberlerinden ? 78 Elli Yl nce Yazd Talat Koyiit, lim inde de Olsa Alnz Uydurmadr, Diye 78Nakleden mam Malik Bile Olsa, Kck Bir Hatas Kabul Edilmiyor 78At Eti Yerdik 79Senetteki (Zincirdeki) kesintinin (Munqat) nemli Olmad Durumlar 79Libyann Batsndakiler ve Dousundakiler 81ocuu Altn Sarraf Olsa m Sevinir, Hadis Sarraf Olsa m ? 81Sarraf ile Muhaddis (Hadis limi) Arasndaki Benzerlik 82Bir Gm Ake, Benim Bilmediim Hadisi Syleyene 82Ancak Bidatlardr, Hadisilere Kar kanlar 83 Kyamete Kadar Sahih Hadisler Var Olacak 84 mam Mslim Neden Kzd Buhrye ? Hasedinden Kzar Ancak Buhrye Kzan 84 lk Defa Klnd Ay Tutulmas Namaz 84Bir mr Verilen almalar 85Hasen Hadisle Bile Amel Etmek, Kendi Grne Uymaktan yidir 85Sahih Hadisin artlar 85Tevik Etmeli shak b. Rhye Gibi 86Seksen Hadisine Eletiri Geldi, Buhrnin 87O krime, Bu krime mi ? 87Konyak Juynboll 88Yarm Saatte Hadisi Dinleyip Dnmyor Buhr 88Tuzaa Dm Ava Benziyorlar, Ankara Okulu Mensuplar 88Mslim de Eletriliyor Ama.. 89Toplam Hadislerin Says 89Alt Yz Bin, Yedi Yz Bin Says Yalan m ? Yirmi Be Farkl Rv Zincirinden

Naklediliyor, Ayn Hadis 89Kesin Bilgi mi, Zann Bilgi midir, Hadisler ? 90Mceddid Hadisi 90 lim Dalglar, Birbirine Zt Grnen ki Hadis karsa, Nasl Bir Yol zlerler ? 91 Krk Hadis Hadisi 91Hadisleri Haddeden Geirmek 92bn Teymiyye: slm Tarihinin En Byk Eletirmeni, Ne Dedi Buhr Hakknda ? 92Metin Tenkidi, Yaar Kandemirin Notlar 94Goldzihern Pislikleri 94k lrse ehit mi Olur ? 95Subhi Slihin Metin Tenkidi Konusundaki Grleri 96Bu Tarihlerin Hibirisi Tutmuyor Aliyyul-Qr 97 Neden Reddetti, Kandil Hadisini Zehebi ? 97Goldzihern Uydurmalar 98Hayreddin Karamann Metin Tenkidi Konusundaki Grleri 100 Krbaolunun Rehberi Daniel Brown Nasl Karanlk Bir Adam ? 100Dededen Toruna Yz Elli Yldr Hadislerle lgilenen ! Bir Aile: Juynbollar 101 Uydurma Hadisin zellikleri 107Hadislerin Faydas Ne ? 107Hz. Peygamber Yanlm mdr ? 108Hadislerin Hz. Peygamber Zamannda Yazlmas Konusu 108 Vali Bile Hadis Yazyor 108 Buhr, ok Byk Miktardaki almalar Hazr Buluyor 109 Rvler Fakih Deildi Diyerek, Mslmanlar Hadislerden Soutma Hedefi 109Yazmn On Alt Ylda Tamamlad Buhr 110Rakamlarla Eb Hureyre Meselesi 110Eb Hureyreye Dil Uzatan Eski ve Yeni Mutezileciler 110Her Sahbnin zerine Bir arp areti: Nazzmn (Mutezilenin Kurucusunun) Yapt 111Medinede Nesiller Boyu Ak Kalan Hadis Okullar 111 Klc Enseme Dayasanz, Kellem Kesilinceye Kadar Bile Hemen Bir Hadis Naklederim 112Sunen-i Hud, Sunen-i Zevid Meselesi 112 Be Vakit Namaz da Kabul Etmiyorlar 112Kutluboa, Zeyla, Zeynuddn Irq Gibi Byk Hadis Eletirmenlerinin

almalarna Hi Bakmaz, Modernist Hadis Dmanlar 113 Ankara Okulu Dnya apnda Ka Hadisi Yetitirdi ? 113Ankara Okulundaki Film Adamlar ve bn Hacerden Talat Koyiite lim Adamlar 114Osmanllarn Msr Hadis Okulunu kertmesi 114Osmanllarn Gc Zayflaynca, Yine Byk Hadisiler Yetimeye Balad 115Uygulamada Hadislerin Faydas 115Hadis Okumak stemeyenler, Mnfk m ? 116Chiliye Dnemi iirleri ve Sokratn, Konfysn Szleri Bize Ulayor Ama

Hz. Peygamberin Szleri Ulamyor, yle mi ? 116Yalanc brahim Hakknn Mrifetnmesini Okuyup Duruyorlar Ama

Buhr Okumadan lp Gidiyorlar 117Buhr Okumak: Hz. Peygamberin Huzurunda Onun Hadisini Dinlemek

Gibidir. Global Frtnalara Kar Hadisler, Gvenilir Snaklardr 117Sakal Meselesi zerinden Bir Deneme 117Hz. snn nmesi Meselesi 118Elmall da, Kmil Mras da, mer Nashi Bilmen de,

Hadis nkrcs Olmadlar 119 Kim Syledi Hz. Peygamberin Mucizesi Yoktur Diye: Fransz

(Polonya Yahudisi) Kazimirski 119 Franszlar stemiyor Hadisleri 120 Fadlurrrahmanlarn, Yaar Nurilerin kacandan Emin(di) Franszlar, (Doksan

Sene nce) 120Garaudy Dedi Diye 121Yaayan Snneti Hangi Oryantalist Uydurdu ? 121Hadislere Sadakat 122eytann Mutfanda Alk Yapanlar 122Namk Kemal ve Buhr 122Ekler:

Mehmed Vehbi Efendinin Hulsatul-Beyn Tefsirinde Hadis-Snnet Konusunda

Notlar 125Recim yeti Konusundaki Tavr 126Snneti lmedi, Hz. Peygamber lse de 126 Hikmet, Peygamberin Snnetidir 126Mervann Rivyeti Alnmaz 129

Elmall Tefsirinde Hadisle lgili Baz Notlar 131efaat 131 Nesih yok Kurnda Diyenlere 131Eb Hureyreye Dil Uzatmyor, Elmall 131Haber-i Vhid Delil Olmaz m ? 132mer Nashi Bilmenin Tefsirinde Hadis le lgili Notlar 132Kabir Azab 136 Snnetleriyle Klnmal Be Vakit Namaz 136 Vahy-i Gayr-i Metlv 137Bismillhirrahmnirrahiym. Serdar Demirelin ifadesiyle, modernistler, kendi kafalarndaki dnceyi, Raslullha syletmek isterler. Bunu sylyorsa bir hadis, o hadisi kabul ederler, sylemiyorsa o hadisi reddederler. Modernistlerin (yeni) usl-u hadis ilmi, ite bundan ibarettir. Gnmzde, Ali Bulan tabiriyle, bedenin itah ve ehveti, nefsin (egonun) aalk istek ve tutkularn, akl suistimal ederek aklletirmekte.(Bula, Yntem thal Etmek, 2013)

Yusuf Kaplann 15 Nisan 2013teki Katar izlenimlerinden bir blm ise yle: Buradan yle bir okuma yapmak abartl olmaz sanrm: Yarn, ok deil, 20-25 yl iinde, zellikle de Amerikan popler kltrnn istilas altnda yetien gen kuaklar tarafndan araf da, barts de ok hzl bir ekilde atlrsa hi armayn, derim. Bu kez, ba ama devrimi yaanabilir Arap dnyasnda! Liberalizmin, tketimi din hline getiren, her eyi tketen hayat tarz, beraberinde kltrel kodlar ve gndelik hayat biimlerini de getiriyor nk. Bu tr (kltrel = zamansal) bir araf anlay ve alkanl, bu istilaya kolay kolay direnemez. BU RUHSUZLUKLA NEREYE?..Akas, Dohadan ilk izlenimlerim, biraz rahatsz edici Fazlasyla yapay, plastik bir ehir Doha Hi sevmedim Dohay. Ruh yok bu ehirde, Doha, bu ruhsuzluuyla Arap dnyasnn geleceini sembolize ediyor olabilir mi acaba?ORANTISIZ G KULLANIMI, EB HUREYRE VE BUHRYE KARI

te hadisler, insann arzularna gem vurmak iin etkili bir syleme sahip olduklarndan, modernistler hadislere sava amlardr. Bu savata ilk hedef yz yldan fazla bir zamandan beri Eb Hureyre ve Buhrdir. Eb Hureyre ve Buhrye kar Mslman ve Mslman olmayan yazarlarca tabir cizse, orantsz g kullanlarak saldrlmakta, bu iki isim zerinden, nce hadisler by-pass edilmekte, ardndan da operasyona devam edilerek, Allahn yetlerinin, en gzel ve net aklamas olan hadislerin devre d braklmasyla, Kurnn tabir cizse alt oyulmaya allmaktadr. Modernistlerin bu gayretleri beyhde olmakla beraber, ortaya kan ada Mseylimetul Kezzblar, baz Mslmanlar da pelerine takmaktadrlar. Mslmanlar olarak bu konuda biraz uyank olabilirsek, eytann bu tuzana dmekten inaAllah kendimizi koruyabiliriz.

GVENLR SIINAKTIR/KORUGANDIR SAHH HADSLER, BU GNAH DOLU DNYADA. Hz. demden beri herhalde insanlk hi bu kadar gnahlarla kirlenmi bir atmosferde yaamamtr. te bu kirlenmi dnyada sahih hadisler, Mslmanlar iin gvenilir bir snaktr, korugandr.

OZON TABAKASININ DELNMESNDEN DAHA TEHLKEL, HADSLERE KARI GRLEN SALDIRI. Hadislere kar giriilen saldr ise, Mslmanlar iin, ozon tabakasnn delinmesinden daha tehlikeli bir felakettir. Hadislere kar olan modernist dalga, hi phesiz Mslmanlar iin AIDSden daha tehlikelidir.

SOYKIRIM HAREKET HADSLERE KARI. Ozon tabakasnn delinmesi ve AIDS gibi bellar, sonuta bizim dnya hayatmz tehlikeye sokarlar. Ama belli evrelerce hadslere kar giriilen bu kym/soykrm harekt bizim ebed haytmz/hiretimizi tehlikeye drecek boyuttatr.

HUMEYN DMAN EBU HUREYREYE; TTHATI-KEMALST SMAL HABP SEVK DE, SLAM DMANI TALYAN KAYTNO DA.

Gnein Kulunun Eb Hureyre Olmas. Hz. Peygamber, Abduems (gnein kulu) olan ismini Abdurrahmn veya Abdullah olarak deitirmitir. Koyun otlatrken bulduu kedi yavrularn, elbisesinin eteine koyup onlarla oynad iin, kendisine Eb Hureyre(kediciklerin babas) denildii nakledilir. Yetim olarak bydn sylemesi, babasn kk yata kaybettiini gstermektedir. Eb Hureyrenin hicr 7. (628 M.) yln balarnda Mslman olmutur. Aralarnda Eb Hureyrenin de bulunduu Devs kabilesi, Hz. Peygamberin Hayberde olduunu renince oraya gitmilerdir. Eb Hureyrenin. henz fethedilmeyen baz Hayber kalelerinin fethine katld, kendi ifadesinden anlalmaktadr. slmiyeti ge girdii iin, kaybettii yllarn telfi etmek amacyla, alktan baylacak dereceye geldii halde, (Hz. Peygamberin syleyecei bir sz karmamak iin) Mescid-i Nebevideki Suffeden ayrlmazd.HZ. MERLE RESTLEMES, EB HUREYRENN

Eb Hureyre, ksmen Hayberin fethine ama daha sonra yaplan savalarn hepsine katld. Umret'l-kaz'da, Hz. Peygamberin kurbanlklarn Mekkeye gtrmekle grevli olanlar arasnda idi. Hz. Peygamber'in, dmanlara kar oluturduu baz zel timlerde de grev ald. Daha sonraki dnemde, onun Yermuk Savana ve Crcnn fethine katlmtr. Eb Hureyre'nin Medineye geldii tarihten, Hz. Peygamber'in vefatna kadar drt yllk bir sre gemekle beraber, Allahn Elisinin yannda yl kaldn bizzat sylediine gre, Al b. Hadram bakanlnda Bahreyne gittii (8. hicr yl/629-30 M.) ve orada bulunduu sreyi bu zamann dnda tuttuu anlalmaktadr. Hz. Eb Bekir irtidad olaylar srasnda Al b. Hadramyi tekrar Bahreyn'e gnderirken, Eb Hureyreyi de onunla birlikte yollamtr. Daha sonraki dnemde, Hz. mer, Qudme b. Maznu zekt ve vergi memuru olarak Bahreyne gnderirken, Eb Hureyreyi de orada namaz kldrp, mahkeme ilerine bakmakla grevlendirdi. Daha sonra onu grev yapt Bahreyn'e iki defa vali olarak tayin etti. Eb Hureyre valilikten ayrlp Medineye dnd zaman, halife mer btn valilerine uygulad yntemi ona da uygulam ve Bahreynden ne getirdiini sormutur. Eb Hureyre 20.000 dirhem (gm ake) getirdiini, bunu da yapt ticaretten veya reyen atlarndan, biriken maalarndan ve klesinin kazancndan elde ettiini sylemitir. Fakat mer, sermayesini ve grev esnasnda harcad paray aldktan sonra, kalann beytlmle (hazineye) iade etmesini emretti. Bu hesaplama nedeniyle, merle arasnda karlkl restleme meydana gelmi, fakat Eb Hureyre'nin drstl ortaya knca, Hz. mer srarla onu tekrar vali tayin etmek istemi, ama Eb Hureyre, zan altnda kalp rencide edilmek istenmediini belirterek bir daha grev kabul etmemitir.

TARAFSIZ KALDI SIFFINDE, EB HUREYRE

Hz. Osmann hilfetini destekleyen Eb Hreyre, halifenin evi isyanclar tarafndan kuatld zaman klcn alp onun yanna gitmitir. Hz. Ali ile Muviye arasnda kan savalarda Sad b. Eb Vaqqas, Abdullah b. mer ve tannm dier sahbler gibi o da hibir taraf tutmad. Zeheb, Muviye dneminde Eb Hureyre'nin zaman zaman Medine valilii yaptn, Muaviyenin ondan memnun kalmad zaman kendisini grevden alp yerine Mervni getirdiini, bazen de Mervn' azledip onu tayin ettiini sylemektedir. Bu bilgi dier kaynaklarda yer almamakla birlikte hicr 54-57 (674-677 M.) yllar arasnda Medine valilii yapan Mervnn baz nedenlerle Medineden ayrldnda yerine, Eb Hureyreyi vekil brakt kaydedilmekte, bu srada Eb Hureyrenin namazlar kldrp davalara bakt ve cezalar uygulad belirtilmektedir.

DAMADI SAD B. MUSEYYEB

Bu dnemde Eb Hureyre, Hz. Peygamberin ortaya kacan haber verdii kt idarecilerden olmamas iin Mervn zaman zaman uyarmtr. Onun Mervndan dnyalk bekledii yolundaki iddialarn hibiri salam rivayete dayanmamaktadr. Yine kendisine zellikle iilerce yaplan iftiralardan kaynaklanan, Muviye kendisine bir eyler verdii zaman sesini karmad, vermedii zamanlar ise ileri geri konutuu yolundaki rivayete karlk onun, aln teriyle kazand bir dirhemi bakasndan gelecek yz binlerce dirheme tercih ettiini syledii bilinmektedir. Vefatndan bir sre nce hastalanm ve hicretin 58. (678) ylnda yetmi sekiz yalarnda iken vefat etmitir. Eb Hureyre'nin drt olu ile bir kz olduu sylenmektedir. Muharrer, Muharriz, Abdurrahman ve Bill adl oullarnn ilk az da olsa hadis rivayetiyle megul olmulardr. Kz Sad b. Museyyeb ile evlenmitir.GECENN SADECE TE BR AYRILIR UYKUYA

Sa ift rgl, sakalna kna yakt iin kzl sakall olan Eb Hureyre, bana siyah sark sarard. Gecenin te birinde uyur, te birinde ibadet eder, te birinde de hadis mzakere ederdi. Ona yedi defa misafir olduunu syleyen Eb Osman en-Nehd, Eb Hureyre ile hanm ve hizmetisinin geceleyin srayla kalkp ibadet ettiklerini bildirmektedir. Zaman zaman Hz. Peygamberin aleyhinde konuan annesi, Eb Hureyrenin gnln yaralam, annesinin Mslman olmas iin, Allahn Elisinden dua etmesini istemi, kadn Mslman olduktan sonra da kendisine hizmet etmek iin, annesi lnceye kadar nafile hac yapmamtr. Hz. Peygamberin vefatndan sonra madd imkn dzeldii zaman, yeniden elde ettii klelerin birounun hadis rivayet etmesi ise onlarn eitimiyle megul olduunu ortaya koymaktadr.Eb Hureyre bata Hz. Peygamber olmak zere Ubey b. Kb, (Hz.) Eb Bekir, (Hz.) mer, Usme b. Zeyd, (Hz.) ie, Fazl b. Abbas b. Abdlmuttalib gibi sahblerden ve Kb el-Ahbr gibi tabilerden hadis rivayet etti. Kendisinden de saylan 800e varan pek ok sahb ve tabi rivayette bulunmutur. Bu sahbler arasnda Enes b. Mlik, bn Abbas, bn mer, Cbir b. Abdullah gibi en ok hadis rivayet eden kiileri, tabiler iinde ise Hasan- Basr, ab, Arec diye bilinen Abdurrahman b. Hrmz, Muchid, bn rn, Hemmm b. Mnebbih, Eb drs el-Havln gibi tannm limleri, olu Muharreri saymak mmkndr. Eb HUreyreden hadis rivayet eden sahbler arasnda, ilerin deer verdii pek az saydaki sahabeden biri olan Eb Eyyb el-Ensrnin de bulunmas nemlidir. Ondan rivayette bulunan sahb ve tabilerden, rivayetleri Ktb-i Sittede yer alanlarn isimleri baz tabakat kitaplarnda verilmitir. Eb Hureyreden hadis rivayet edenler arasnda Mekke, Medine, Kfe, Basra, Dmak, Msr ve dier nemli beldelerde kadlk yapm olan tannm otuz yedi ahsiyetin bulunmas, rencilerinin deeri hakknda fikir vermektedir.

NAKLETT BTN HADSLER BN ALTI YZE ULAMIYOR, EB HUREYRENN

Bir insann yl Hz. Peygamberin mescidinden hi ayrlmadan, Hz. Peygamberden duyduu bin alt yz cmleyi nakletmesinde, hibir olaanstlk yoktur. Hadislerin ou malum bir cmleden ibarettir. O nedenle Eb Hureyre bu kadar hadisleri nasl naklediyor demenin mantik bir izah yoktur. Eb Hureyrenin fetvalarn Taqyyuddn es-Sbk Fetv Eb Hurayra adyla bir araya getirmitir. Hz. Peygamber zamannda yaz yazmay bilmedii kesin olan Eb Hureyre'nin, Ktb-i Sitte ile Msned'deki mkerrer olmayan rivayetleri, M. Ziyrrahman el-A'zamnin tesbitine gre 1336 hadisten ibarettir. Yirminci yzyln byk hadis bilginlerinden Msrl Ahmed Muhammed kir ise Msned'deki tekrarsz rivayetlerinin 1579 olduunu sylemektedir. Dier sahblerin neden kendisi kadar hadis rivayet etmediklerini soranlara syledii gibi, muhacirler arda ticaretle, (Medinenin yerlileri olan) Ensar da mallar ve mlkleriyle megulken, Eb Hureyre ehl-i Suffeden biri olarak, Hz. Peygamberin yanndan ayrlmam, dier sahblerin bulunmad meclislerde bulunmu, onlarn duymad hadisleri duyup ezberlemi, ilmi yaymay emredip onu gizlemeyi yasaklayan yetler karsnda, bildii hadisleri rivayet etmeye mecbur olduunu dnmtr. Hz. Peygamberin en yakn iki sahbsinden Hz. Eb Bekir Mescid-i Nebevye bir hayli uzak mesafede oturduu, Hz. mer de mescide ancak gn ar gelebildii halde, Eb Hureyre'nin her zaman Allahn Elisinin yannda bulunmas, ona hadis reniminde byk imkn salamtr. Hz. merin olu Abdullah b. merin Eb Hureyreye hitaben, Hz. Peygamberin sohbetine en fazla devam edenimiz, onun hadislerini en iyi ezberleyenimiz sensin demesi bu gerei vurgulamaktadr. Aere-i mbeereden Talha b. Ubeydullah da onun bu ynn takdirle karlam, kendilerinin ile megul olduklar iin Hz. Peygamberin yanna ancak sabah akam gelebildiklerini, Eb Hureyrenin ise her zaman Hz. Peygamberle ile beraber bulunduunu, onlarn duymad eyleri Eb Hureyrenin Allah'n Elisinden bizzat iittii konusunda hibir pheye dmediklerini belirtmitir. Hz. mer de ticaretle uramasnn baz olaylar duymasna engel oluturduunu itiraf etmitir. Eb Eyyb el-Ensr gibi nde gelen sahbler, Eb Hureyreden rivayette bulunmular, Hz. Peygambere o kadar yakn olmalarna ramen, Eb Hureyreden hadis rivayet etmelerini yadrgayanlara hak vermemilerdir.

TEST EDLYOR HADS BLGS, EB HUREYRENN SAHBLER VE TBLER TARAFINDAN

Bunun yannda Eb Hureyrenin kuvvetli bir hafzaya sahip olduu, herkesin zerinde gr birliine vard bir gerektir. Bu durum, Medine Valisi Mervn b. Hakemin yapt bir denemeyle de anlalmtr. Mervn onun btn rivayetlerini yazmak istedii zaman, Eb Hureyre kendisine bir ayrcalk tanmam, fakat vali olmas sfatyla daha sonra kendisini huzuruna arp sorduu birok hadisi perde arkasnda saklanan ktibine yazdrm, bir yl sonra bu hadisleri Eb Hureyreye sorduunda onun hadisleri aynen okuduunu tesbit etmitir. Zehebnin de dedii gibi herhangi bir hadiste yanld bilinmemektedir. Eb Hureyrenin gl bir hafzaya sahip olduunu gsteren olaylardan biri de tabin muhaddislerinden Muhammed b. Umre b. Amr b. Hazmin tesbitidir. leri gelen on kadar sahbnin yannda Eb Hreyrenin hadis rivayet ettii bir gn, baz sahbler onun naklettii bir hadisi daha nce duymadklarn syleyerek itiraz etmiler, fakat aralarnda yaptklar mzakereden sonra hadisi hatrlamlardr. Bu durumun orada birka defa tekrarlandn gren Muhammed b. Umre, Eb Hureyrenin hafzas en gl sahb olduu sonucuna varmtr. Eb Hureyrenin hadisleri iyi ezberlemesinin sebeplerinden bir dieri de, onlar yazmad iin sk sk tekrarlamasidir. Kendisinden daha ok hadis bilen sahbnin Abdullah b. Amr b. s olduunu, onun bu meziyetinin hadisleri yazmaktan ileri geldiini sylemesi de bunu gstermektedir. Onun, Hz. Peygamber hayatta iken hi evlenmedii, dnya mal biriktirmeyi ve baz imknlara sahip olmay hedeflemedii, siyas olaylara hi karmad, ayrca rivayet ettii hadislerin ounun iki satr hacminde olduu dikkate alnrsa, onun gibi hadis rivayetine kabiliyetli bir kiinin bu kadar (bin beyz) hadisi ezberlemesi tabii grlr.

Duyduu hadisleri bakalarna retmeyi de i edinen Eb Hureyre, her frsatta hadis rivayet etmeyi meslek haline getirmitir. Sahblerin bir araya geldii cuma gnleri imam mescide girinceye kadar hadis rivayet etmesi, onun sahbler tarafndan hadis rivayetinde otorite kabul edildiini gstermektedir. Bir baka konu da Eb Hureyrenin Hz. Peygamberden sonra yaklak yarm asr kadar yaam olmasdr. Hz. Peygamberin salnda onun tarafndan halledilen birok problemin zmn, vefatndan sonra bavuranlara anlatm, bylece rivayetleri daha ok renilip yaylma imkn bulmutur.HZ. MERN BR SRE SONRA EB HUREYREY HADS NAKLETMEDE TAMAMEN SERBEST BIRAKMASI.

uras gerektir ki, Hz. mer sadece Eb Hureyre'nin deil, btn sahblerin ahkmla ilgili olmayan hadisleri rivayet etmesine kar kmtr. Nitekim Hz. mer, Eb Ms el-Earnin bir rivayetine de, Eb Sad el-Hudriyi ahit olarak dinleyene kadar itibar etmemitir. Fakat, Hz. merin daha sonra Eb Hureyreyi hadis rivayetinde tamamen serbest brakmas, onun ahsna kar zel bir tavr taknmadn gstermektedir. Ayrca merin Eb Hureyrenin rivayetlerine gvendiine dair birok kant vardr. Nitekim Hassan b. Sabit, Mescid-i Nebevde iir okumasn engellemek isteyen Hz. mere, kendisinin Hz. Peygamber devrinde Mescitte iir okuduunu syleyip, Eb Hureyre de bunu dorulaynca

Halife mer Eb Hureyre'nin tanklna itiraz etmemitir. Drimnin syledii gibi Halife mer'in Eb Hureyreyi idareci olarak atamas, sonra da valilikte kalmasn ondan srarla istemesi kendisine gvendiini gstermektedir.

ABDULLAH B. MER VE EB HUREYRE

Hz. Aie ise, Eb Hureyreyi yanna ararak, grmedii ve duymad baz rivayetlerin hesabn sormak istemi, Eb Hureyre de, Anacm! Ayna, srme ve gzel koku gibi eyler beni oyalayp da, bu rivayetleri Hz. Peygamberden duymama engel olmad deyince, (Hz.) ie, Belki de yledir diyerek kendisine hak verdiini ifade etmitir. Hz. ie'nin Eb Hureyreyi ok hadis rivayet etmesi sebebiyle uyarmasn, onun aleyhinde yorumlamak doru deildir. Zira ie annemiz, aralarnda drt halifenin de bulunduu baz sahbleri rivayetlerindeki kusurlar sebebiyle eletirmitir. 1000den fazla hadis rivayet eden yedi sahb arasnda yer alan Abdullah b. Abbasn sekiz, Abdullah b. mer ile Eb Hureyrenin on birer rivayetini eletirmesi, bu eletirilerin zellikle onu hedef almadn gstermektedir. Ayrca eletiri konusu olan hadisleri Eb Hreyre tek bana rivayet etmemi, mesel kediyi hapseden kadnla ilgili hadisi Abdullah b. mer; lye alamann onun azap edilmesine sebep olacana dair rivayeti Hz. mer, mrn b. Husayn ve yine Abdullah b. mer de rivayet etmilerdir. Eb Hureyrenin rivayetini dzeltirken Hz. ie'nin, Allah Eb Hureyreye merhamet etsin! diye son derece mfik davranmas, onun Eb Hureyreye kar olumsuz bir tutum iinde olmadn gstermektedir. Sahbler, bildikleri hadisin aksine bir rivayetle karlap onun rvisini eletirdiklerinde bile, o kimseyi yalanclkla itham etmeyi dnmemiler, baz ifadeleriyle o rvinin yanlp hata edebileceini anlatmak istemilerdir.

Abdullah b. mer, lnn arkasndan alamann doru olmadn syledii zaman, kendisine Eb Hureyrenin alamaya cevaz veren bir hadis rivayet ettii haber verilmi, bunun zerine kanaatinden hemen vazgemitir. Yine Abdullah b. mer, avlanmak ve sry korumak maksadyla kpek beslenebileceine dair hadisi okuyunca, kendisine, Eb Hreyrenin tarla beklemek iin de kpek beslenebileceini syledii haber verilmi, o da tarlalar bulunan Eb Hureyrenin konuyu daha iyi bileceini ifade etmek maksadyla, Eb Hreyrenin tarlas var demitir. Fakat Eb Hureyreyi eletirenler, Abdullah b. merin bu szleriyle, Eb Hureyreyi tarlas olduu iin byle bir hadisi uydurmakla itham ettiini ileri srmlerdir. Eb Hureyre hakknda. O benden daha hayrldr, rivayet ettiklerini de daha iyi bilir diyen ve sz edilen hadisi daha sonra tarla kpei ilvesiyle bizzat rivayet eden Abdullah b. merin, Eb Hreyre'yi itham ettiini sylemek artcdr. Nitekim daha nce duymadklar bir hadisi ilk defa Eb Hureyreden duyan Abdullah b. mer gibi baz sahblerin, o szn Hz. Peygambere ait olduunu anladktan sonra Eb Hureyreyi takdir etmeleri, ashabn onu itham etmeyi dnmediini ortaya koymaktadr.

Hanef mezhebi imam Eb Hanfenin fetvalarnda en ok bal kald limlerden biri olan brahim en-Nehanin de, Ame-Eb Salih es-Semmn tarikiyle Eb Hureyreden hadis rivayet etmesi, onu gvenilir bulduunu ve sadece kys- celiye aykr baz rivayetlerini benimsemediini gstermektedir.LERN TENKD, EB HUREYREY

Daha sonraki yzyllarda Eb Hureyreyi hedef alan iddialarn ilki, bilindii kadaryla Mutezile limlerinden Nazzma {. 231 H./845 M.) dayanmaktadr. ilerle baz oryantalistlerin ve onlarn paralelindeki baz ada yazarlarn, Eb Hureyre aleyhindeki grlerinin dier dayanaklar i kelmcs Eb Cafer el-skf (. 240/854) ve i-mmiyyeden FazI b. zn (. 260/874) gibi melliflerdir

yetullah (denilen) Humeynnin, Eb Hreyrenin Muviye gibi zalimlerin tekiltna girdiini, onlarn yararna hadisler uydurmak suretiyle slm'a byk zarar verdiini ileri srmesini anlamak gtr. i bilgini Abdlhseyin erefeddin el-Msevnin Eb Hreyreyi karalamak maksadyla yazd Eb Hureyre adl kitab ise ilim adna ayr bir talihsizliktir.ORYANTALSTLERN (ARKIYATI/MSTERK/DOUBLMCLERN) EB HUREYREYE TENKTLER. BUHRY ELETRYOR SLAM DMANI TALYAN KAYTNO (CAETAN).

Baz oryantalistler ve onlarn grlerini benimseyen bir ksm ada yazarlar tannmayan bir ahsiyet olarak nitelendirdikleri Eb Hureyreyi, sadece karnn doyurmak iin Hz. Peygamberin peine taklm bir asalak saymlar, rivayet ettii hadisleri Hz. Peygambere kar uydurulmu birer yalan ve iftira diye gstermilerdir. On ciltlik Osmanl Tarihinin yazar olan ve Fl Suresindeki Ebbl kularna (ilk defa) iek mikrobu diyen ve bu gr ondan alan Muhammed Abduh (1849-1905) ile Muhammed Esed(1900-1992)in de yanlmalarna sebep olan Avusturyal oryantalist Hammer(1774-1856)in yetitirdii yine bir Avusturyal Katolik olan Sprenger (1813-1893), Eb Hreyrenin dine hizmet maksadyla hadis uydurduunu sylemi, Yahudi Goldziher (1850-1921) ise muteber hadis kitaplarnda Eb Hureyreye dayandrlan rivayetlerin ounun sonradan uydurulup ona izafe edildiini ileri srmtr. stelik Goldziher, Batllarca hazrlanan ve projesini kendisinin yapt slam Ansiklopedisine yazd maddede de ayn iddiasn tekrarlaynca, Eb Hureyre ile ilgili iddialar, hem Bat dnyasnda hem de slam dnyasnda bilimsel veriler zan edilmitir. (A, IV, 32). Baz uydurma hadislerle, hibir bilimsel deeri olmayan Vasiyyet'n-neb li-Eb Hureyre gibi risalelerin ona izafe edilmesi, phesiz Eb Hureyrenin gvenilirliini zedelemez. talyan Caetani (Keytni) (1869-1935) ise, Annali deli 'islam adl eserinde Buhryi, Eb Hureyrenin rivayetlerine el-Cmiu's-Sahhinde ok yer verdii ve onu eletirmedii iin eletiri dncesinden yoksun olmakla itham ettikten sonra, hayat hakknda yeterli bilgi bulunmayan Eb Hureyrenin kelimenin tam anlamyla yalanc olduunu, rivayetlerine tabiat st unsurlar ve hayal eyler kartrdn, ncilden cmleler alarak bunlar Hz. Peygambere mal ettiini, kendisine nispet edilen hadisleri, ya kendisinin veya kendisinden sonra gelen talebelerinin uydurduunu, Hz. Peygamberin yaayna dair en kk ayrnty unutmam grnd halde, kendi adn bile bildirmediini, Mslman limlerin de ondan geldii sylenen bunca hadisi onun rivayet ettiine insanlar inandrmak iin, Eb Hureyrenin dnya malna nem vermeyip Hz. Peygamberden hi ayrlmad eklinde bir yalan icat etmeye mecbur kaldklarn sylemektedir. Caetaninin hakaret dolu bir slbu benimsemesi, Eb Hureyreye ve rivayetlerine deer verdikleri iin Buhr bata olmak zere slm limlerini ar bir dille sulamas, phesiz onun slma kar olan duygusal tutumunun Eb Hreyrenin ahsnda bir ifadesidir. Bu iddialar hadis kltrnden yoksun baz kimseler tarafndan da tekrarlanmtr. Tabiat st unsurlar ihtiva eden rivayetlerin sadece Eb Hureyreden kaynakland vehmini uyandrarak, onu yalanclkla sulamak, talebelerini de ayn ekilde hadis uydurmakla itham etmek, Eb Hureyrenin ncilden ald bilgileri Hz. Peygambere mal ettiini sylemek, bilimsel kymeti bulunmayan temelsiz iddialardr. Eb Hureyrenin hadis renmeye pek merakl olduu ve bunun iin Hz. Peygamberin yanndan ayrlmad konusunda bizzat verdii bilgileri Mslman limlerin yalan saymak, bylece slm limlerini de yalanclkla sulamak ise ar derecede pein hkml olmann bir gstergesidir.NARGLE YOR KAYTANO

(Leone Caetani (Keytani-Kaytano)(1869-1935), Arapay nce talyada renmi, sonra da Msra giderek pekitirmitir. stanbul da dahil, Orta-Doudaki btn ilim merkezlerini dolam, pek ok kitap satn almtr. 1888de, Msrda Arap kyafetiyle nargile ierken ekilmi bir fotoraf, Arap-slam kltrn iyice renme istei iinde olduunu gstermektedir. Batllarn tarihsel metod dedikleri usl, slm bilimlere uygulayan nc bir isim olarak kabul edilir. talyanca asl on cilt olan Annali dellIslam, Hseyin Cahit Yaln tarafndan Trkeye evrilmi ve 1924 ylnda eski harflerle stanbulda baslmtr. Kurnn Allahdan indirilmi bir vahy olduuna inanmayan sradan bir msterik olan Caetani, 1921 ylnda hanmn talyada brakarak, Kanadaya yerlemi ve orada 1935de lmtr. Dier oryantalistler gibi, slam vahye dayal bir dn saymayan Caetani, Hz. Peygamberi de btn insanla gnderilmi ilh bir mesajn sahibi olarak kabul etmez. Riyzul-Hasan, Caetaninin, dnemindeki felsef grlerin etkisinden kurtulup da, trihe tarafsz bir gzle bakamadn vurgular. lk Mslman trihilerin hepsini gerei gizleme ustalar olarak itham eden Caetaninin, birok slm kavram ve slm trihinde geen birok olay nd (atmasyon) yorumlarla arpttn syleyen Ryzul-Hasan, Caetaninin yazlarn, okuyucuda, slmn btn yapsnn bo bir abadan ibaret olduu intibn uyandracak bir ekilde kaleme aldn belirtir.

slama, Kurna, Hz. Peygambere iftiralar ve hakaretlerle dolu olan Caetaninin kitabn Trkeye eviren Hseyin Cahit Yaln (1875-1957), babasnn grevli olduu Balkesirde dnyaya gelmitir. Mlkiyeyi (Siyasal Bilgiler) bitirdikten sonra, btn hayat boyunca gazetecilik ynyle ne kmtr. 1908-1912 yllar arasnda Osmanl Meclisi Mebsnnda milletvekili olarak bulunmu, ttihat Maliye Bakan Cvit Beyin tayin etmesiyle, 1911 ylndan 1922 ylna kadar Dyn-u Ummiye idaresinde ynetim kurulu yesi olarak, ok yksek maala grev yapmtr. 1919-1921 arasnda ngilizlerce Maltaya srlm, ama herhalde Duyn-u Ummiye yneticisi olduundan, Maltada bir otelde veya evde kalabilecei, ilesini yanna getirebilecei kendisine bildirilmitir. 1922 yl ortalarnda Trkiyeye gelmi, bundan sonra yaynclkla megul olmu, 1939-1954 yllar arasnda CHP milletvekillii yapm, 1948den itibaren de CHPnin yayn organ olan Ulus Gazetesinde bayazarlk yapmtr. 1957 sonbaharnda lnceye kadar, CHP yanls yazlarn srdrm, bir ara 1954de Demokrat Partiye hakaretten hapse girmise de, Cumhurbakan Celal Bayar tarfandan hemen affedilmi, o da kar kmaz Menderese hakaretlerini srdren yazlarna devam etmitir. Ekim 1957 seimlerinde CHP milletvekili seildiini renemeden eceliyle lmtr. BUHRY DE EB HUREYREY DE ELETREN SMAL HABB SEVK (CAETANIDEN ALINTILARLA)

Caetaninin Eb Hureyre hakknda ileri srd iddialar, hadis ve Peygamber aleyhtar baz kimseler tarafndan, Batl ilim adamlarnn kefettii gerekler olarak kabul edilmitir. Bunun Trkiyedeki rneklerinden biri, edebiyat tarihisi smail Habip Sevktr. smail Habip Sevk (1892-1954), Avrupa Edebiyat ve Biz adl kitabnda bu konuyu ele almakta, Caetaninin Hseyin Cahit Yaln tarafndan tercme edilip Arap harfleriyle yaymlanan ad geen kitabnda iblyi ebl, Vehbi Veheb. Hemmm' Hmmm, Dneverdyi Dinnr, Hafsa'y Hfsa, Hirre'yi Hrre, Suffe'yi Sffe okuyacak kadar din kltrden yoksun olduu halde, tpk Caetani gibi Buhr'yi geveklik, safdillik ve eletiri dncesi bulunmayan bir kii olarak sunarken, Eb Hureyreyi de yalanclkla itham etmekte ve ehl-i Suffe'den hi birinin hadis rivayet etmediini, onlardan sadece Eb Hureyrenin buna cret ettiini sylemektedir (1, 230-234). 1892 Balkesir-Edremit doumlu olan smail Habip Sevk, nce ttihat sonra da Kemalist izgisiyle, nce 1914 ylnda Kastamonu Lisesinde greve balam ve Kastamonu ttihat-Terakki Kulb Mdrln ve yerel ttihat gazetenin idaresini stlenmitir. 1919da Balkesire gelerek, burada zmire Doru gazetesinin kmasna yardmc olmu, daha sonra da Gereksz gazetesinde bayazlar kaleme almtr. Bu gazeteler igale kar mcadele eden gazeteler olup, Hasan Basri antay da dahil farkl kesimlerden isimlerin yazlarnn yaynland yayn organlardr.

YOK MUYDU, MEKKE DNEMNDE NAMAZ ?

Cumhuriyet kurulmadan nce ve cumhuriyetin ilanndan sonra laik eitimi savunan smail Habip Sevk, nce Edirne Milli Eitim Mdrl yap(l)m, daha sonra eitli illerde Maarif (Milli Eitim) Mdrlklerinde st dzeyde grev yaptktan sonra, Galatasaray Lisesi Edebiyat retmenliine tayin edilmitir. Bu grevinde iken Avrupa Edebiyat ve Biz isimli iki ciltlik almasn yaymlamtr (1940-1941). Bu kitabnda Mekke dneminde namaz yoktu diyen Sevkn baz sama sapan cmleleri yledir: Mekkede namaz yoktu. Sadece Muhammed klard. Ancak Medinede, dier Mslmanlar da klmaya balamlardr. Yalnz Medinede de ka vakit klnaca yine belli deildir. Be vakit namaz Muhammed slamlnda katiyyen yoktur. Bu, sonradan slam kelmclar tarafndan tesbit edilmitir. Hatta Emevlerin son zamanlarnda bile, be vakit namazn vakitleri kat deildi. Sevkn bu cmleleri Caitaniden ve Dozyden aktarlm cmlelerdir. te bu adamdr, Eb Hureyreye amur atan. Eb Hureyreye amur atarken, hem Caitaninin, br yandan da Abdullah Cevdet tarafndan tercme edilen Dozynin slam Tarihi isimli, yine slama Kurna, Hz. Peygambere hakaretlerle dolu kitabnn da etkisinde kalmtr. Bu kitap ise, Osmanl zamannda yasaklanm ve bulunabilen nshalar Galata Kprsnden denize atlmtr.

(Mekke dneminde namaz konusunda, Kurnn Mekke dneminde inen yetlerini hi grmemi/bakmam olduu anlalan smail Habip Sevk, Batl kafirlerin szlerini olduu gibi nakletmitir. Bu Batclk gelenei yani Batdan her eyi olduu gibi/aynen/tpatp kopyalama Cumhuriyetten sonra da Batllarca uygulanacak, Batnn kanunlar, detleri aynen, kopyalanacaktr. Mekke dneminde sahblerin saatlerce ayakta durarak gece namaz kldklarn, Batl yazarlar yazmadysa, smail Habip Sevk nerden bilecekti ?! i.y.)

SEV K, OK SEVLD YEN REJM TARAFINDAN

smail Habib Sevkn isminde olduu gibi, Habib sevgili demektir (herhalde SEV-k soyadn da kendine ondan koymutur), artk bu yukardak, namazla Kurnla ilgili cmlelerinden sonra rejim tarafndan ok sevilen bir isim olaca kesindi. Nitekim de yle olmu ve 1943de CHPden (zaten baka partiye izin yok) Sinop milletvekili tayin edilmitir. Bylece bir dnem milletvekillii yaparak, yazdklarnn dnyada mkftn almtr.

KMLERLE AYNI KULVARDADIR, HADSLER BY-PASS ETMEK STEYENLER

Hseyin Cahit Yalnn (da) CHPden milletvekili yaplmas ve smail Habib Sevkn de CHPden milletvekili yaplmasn aklmzda tutarak, zaman elli be yl ileriye gtrrsek; 1972-1980 arasnda CHP Genel Bakanl yapan Blent Ecevitin daha sonra kurduu parti olan DSPnin genel bakan olarak babakanlk yapt dnemde (1999-2002) Milli Eitim Bakan yapt Prof. Metin Bostancolu da bakanl dneminde Seme Hadsler, 250 Hads gibi Diyanetin hadslerle ilgili bast baz kitaplar yasaklamt. CHP zihniyetinin hads dmanl ve yukarda grdmz Yahudilerin hads dmanl ile birlikte dnlnce, hadsleri by-pass etmek isteyen Mslmanlar, kimlerle ayn kulvarda koturuyorlar, buna birazck olsun dikkat etmelidirler.

MAHMD EB REYYENN ELETRLER.

Eb Hureyreyi tenkit eden ada Arap yazarlarnn nde geleni Mahmd Eb Reyye'dir. Eb Reyye Edv Ale's-Sunnetil-Muhammediyye (Muhammed Snnet zerine Projektrler) adl kitabnda (Trkeye Muhammed Snnetin Aydnlatlmas adyla tercme edilmitir) hadis ve hadis ilmi etrafndaki eletirilerini ortaya koyarken, ok hadis rivayet ettii iin Eb Hureyreyi ele alarak, Caetaninin dedii gibi onu kimlii belirsiz, yalan sylemekten ve duymad eyleri Hz. Peygambere isnat etmekten saknmayan, Hz. mer ve ie gibi tannm sahbler tarafndan rivayetleri kabul edilmeyen ve fkh bilmeyen bir sahb olarak tantmaktadr. Eb Hureyrenin Hz. Peygamber ile birlikte sadece bir yl dokuz ay kald iddiasn Mahmd Eb Reyyeden baka ileri sren hi kimse yoktur Eb Hureyrenin Hz. Peygamberin yannda az kald iddias, onun bu kadar ksa zamanda binlerce hadisi rivayet etmesinin mmkn olmad ve Allahn Elisinden duymadklarn duymu gibi gsterdii (tedls) ithamlarna destek iin ileri srlmektedir. Hadisle ilgilenen herkesin bildii gibi sahbler, Reslullah'n huzurunda bulunmadklar zaman sylenmi olan hadisleri Hz. Peygamberden duyan dier sahblerden alp rivayet etmiler, fakat o devirde kimse birbirinden phe etmedii, dolaysyla isnad sistemi henz balamad iin hadisi kimden duyduklarn belirtmeye gerek grmemilerdir. Eb Hureyre de Allahn Elisinden bizzat duymad baz hadisleri, onlar duyanlardan renmi ve ezberlemitir. Bylece Hz. Eb Bekir, Hz. mer. Fazl b. Abbas, bey b. K'b, sme b. Zeyd ve Hz. ie gibi sahblerin rivayetlerine de sahip olmutur. Sahblerin bu ekilde hadis rivayet etmesinin yalanclk olmadn, dolaysyla bunun tedlsle bir ilgisi bulunmadn, grlerine Mahmd Eb Reyyenin oka bavurduu bn Quteybe (213-276 H./ 828-889 M.) de sylemektedir.Eb Hureyrenin Asr- Sadet'ten sonraki kt idarecilerle ilgili olarak duyduu baz rivayetleri kastederek, Reslullah'tan iki kap dolusu ilim rendim; bunlardan birini akladm, eer dierini de aklasaydm boynum kesilirdi demesi de aleyhinde deerlendirilmek istenmitir. Halbu ki onun hicr 60 (679 M.) yl balarnda meydana gelecek fitnelerden, ehliyetsiz kiilerin idareyi ele geirmesinden Allah'a sndn sylerken bu ifadeyle Yezd b. Muviyenin dnemini kastettii anlalmaktadr. Btn bunlar. Eb Hureyrenin fitnelerle ilgili baz rivayetleri Hz. Peygamberden tek bana duyduunu gstermektedir. Eb Hureyrenin Allahn Elisinden duyduu her hadisi rivayet etmediine dair szn Hasan- Basr yorumlarken, Eer Kbe'nin yklacan veya yaklacan (Emevler tarafndan Haccc ordusu ile), syleseydi kimse ona inanmazd diyerek bu kabil hadislerin ierii konusunda fikir vermekte ve Eb Hureyrenin onlar rivayet etmemekte ne kadar hakl olduunu ortaya koymaktadr.YALAN SENARYOLAR, MAHMD EB REYYEDEN

Mahmd Eb Reyye, Eb Hureyre aleyhinde yazd kitabna eyhul-Madre Eb Hreyre adn vermitir. Ekimi stle yaplan orbaya madre dendii, bu orbay ok sevdii iin Eb Hureyrenin eyhl-Madre diye anld iddias, Eb Mansr es-Selibye (. 429 H./ 1038 M.) dayandrlmaktadr. Selibnin bu rivayetinde Eb Hreyre'nin madreyi ok sevdii, yemei Muviyenin sofrasnda yiyip, namaz Hz. Alinin arkasnda kld, bunun sebebini soranlara, Muviye'nin madresinin daha yal, Alinin arkasnda namaz klmann ise daha faziletli olduunu syledii, sened kaygs gdlmeden nakledilmektedir. Eb Hureyrenin, Muviyenin sofrasnda bulunduktan sonra, Hz. Alinin arkasnda namaz klabilmesi iin Ali ile Muviye'nin ayn yerde olmalar gerekir. Onlarn sadece Sffnde birbirine yakn bir meknda bulunduu, Eb Hureyrenin ise Sffne katlmad bilindiine gre, Eb Reyyenin, kitabnn senaryosunu zerine kurduu olayn gerekle bir ilgisi olmad ortadadr. Th Hseyin de bu iddiay irkin bulmaktadr.Onun ok hadis renmesinin sebebini aklarken, sadece karnn doyurmakla yetinip, Hz. Peygamberin yanndan ayrlmadn sylemesini, Eb Reyye irkin bir ekilde saptrm, bu sz, Eb Hureyrenin dier sahbler gibi sevgi ve hidayet iin deil, sadece karnn doyurmak iin Hz. Peygamberin yannda bulunmasnn ak itiraf olarak deerlendirmitir. Eb Hureyrenin midesine dkn bir kii olduunu anlatmak iin, rivayet bakmndan salam olmayan baz kitaplardan alntlar yapan Eb Reyye, Eb Nuaymin Hilyetl-Evliya da (c, 1/ 382) midenin insana verdii zararlara dair Eb Hureyreden naklettii, Yazklar olsun u karnma; doyurduumda beni sktrr, a braktmda bana fkelenir szn, onun oburluuna kant olarak anmas da, anlalr gibi deildir. Eb Reyye ayrca, Eb Hureyrenin helli haram, haram hell gstermemek artyla ok hadis rivayet etmekte saknca grmediini ve bu kanaatini Hz. Peygamberden naklettii bir hadise dayandrdn sylemektedir. Hatta daha da ileri giderek, uydurma olduu aka belli olan, Ben sylemesem bile, Allah rzs iin rivayet edilen bir hadisi ben sylemi saylrm szn, Hz. Peygamberden rivayet ettiini ileri srp Eb Hureyreyi sulamaktadr. Bu ekilde, birtakm aslsz szleri Eb Hureyreye nisbet etmek, ona yaplan en byk hakszlklardan biridir.Yirminci yzylda Irakl Davud Selman el-Ubeydnin yazd Eb Hureyre: Raculun L Yens isimli bir almas vardr ki, kitabn ismi (bile), Eb Hureyre ile ilgili uydurmalara kar yeterli bir cevaptr. Evet, Eb Hureyre Raculun (yle bir adamdr ki) L Yens (Unutmayan) Yani, onun Hz. Peygamberin duasyla (Raslullahdan duyduklarn) unutmayan bir kii olmas, hadis bilimine byle byk bir hizmet yapmasna vesile olmutur. Byle duyduunu unutmayan, yllar sonra da hatrlayp da aynen anlatan kiiler, evremizde de, akrabalarmz, arkadalarmz arasnda da vardr. HADSLERN KURNA ARZI MESELES

Gnmzde azlarda sakz yaplan bir konu da, hadsler ancak Kurna arz edildiinde, Kurna aykr olmad anlalrsa salam olmu olur sylemidir. Bu sylem en azndan gnmzden (2013den) geriye doru on be yl ncesinden beri tekrarlanan bir sylemdir. Kulaa ho, kalbe de inandrc gelen bu ifadeyi dile getirenlere unu sormak acaba ayp olur mu? Bu ekilde ka tane hadsi Kurna arz ettiniz de, bunlardan yzde ka Kurna ters geldi ? Mesel Buhrdeki tekrarsz olarak yuvarlak olarak iki bin hads var dersek, bu iki bin hadisden mesel ka tanesini Kurna aykr buldunuz? Yirmi tanesini mi, iki yz tanesini mi? Ka tanesini? Diyelim iki yz tanesi bile Kurna aykr bulunsa (ki byle yksek bir orana ulamak, mmkn deildir) yine de geride bin sekizyz hads kalyor. Yani, Alahn Elisinin azndan km bin sekiz yz hads. Bize, gecemize gndzmze k tutan bin sekiz yz hads. Bu kadar hadse nasl krmz kart gsterebiliyorsunuz? Esasnda krmz kart gsterilmeyi siz hak etmisiniz.

GOLDZIHER NEDEN NEM.L (VEYA NEMSZ)

nk sahih hadislere amur atan pek ok ismi yetitiren Ankara Okulunun kurucusu Mehmet Said Hatibolu, bu adamn hayrandr. (1984 yl ilkbaharnda, kendisini Ankara lahiyatta ziyaret ettiimizde, hi alakas olmad halde, hemen konuyu Goldzihere getirmi ve onun ne kadar byk lim olduunu uzun uzun anlatmt.) Yine Muhammed kitabnda sahih hadisleri skalayan/ grmezden gelen Mustafa slamolu da, (Kurn Muhammed derlemitir diyen) Goldzihern slamda Tefsir Ekolleri kitabn Trkeye tercme eden kiidir. slamolu, bu kitab tercme ettikten sonra bozulmu ve bir daha kendine gelememitir. Goldziher, ou Yahudi olan ve sahh hadslere saldran 19.yzyl Batl oryantalistlerin rettikleri bir Yahudidir.

YAHUDLERN NCE HZ. PEYGAMBER, BN YZ YIL SONRA DA, MMET- MUHAMMED ZEHRLEMELER

Nasl olduu konusunda, aada tabir caizse bin tane kant inaAllah greceksiniz: Hadslere saldr ve hadsleri by-pass etme ii, Yahudilerce planlanm bir projedir. Bu proje ksmen de olsa baarya ulam, ve 20. yzyln sonunda, Fasdan Endonezyaya kadar, bir ok Mslman bu tuzaa dmtr. Yahudiler nasl ki, Hz. Peygamberi zehirlemilerdir. On dokuzuncu yzylda balattklar, bu hadsleri devre d brakma projesiyle de, Hz. Peygamberin mmetinin bir ksmn zehirlemilerdir. Zehirlenen bir kiinin nasl midesi ykanyorsa, bu Yahudi projesiyle zehirlenen Mslman kardelerimizin de, bilgilerinin ykanmas gerekmektedir. O Yahudinin zehirli yemeinden dilinin ucuyla ok az bir ey tattndan, Allahn Elisinin ara-sra srtna ksa sreli sanc girdii ve can yanarak o Yahudi kadn diyerek; bu sancnn Hz. Peygambere, o zehirlemeyi yapan Yahudi kadn hatrlad/hatrlatt sahh hads kitaplarnda kaytldr. Yahudilerin hadslerle ilgili iki yz yllk bu almas/zehirlemesi ise, Hz. Peygamberi zehirlemeden daha tehlikelidir. nk bu zehirleme, Mslmann hem inancn, hem davranlarn etkileyen, Mslman takva ynnden gerilere dren, manev kuvvetimizi/nfzumuzu azaltan ok tehlikeli bir zehirleme faaliyetidir. 19. yzylda Yahudilerin bu faaliyete girimelerinin sebebi, 18. yzyln ikinci yarsnda Avrupa ve ABDde youn bir unitarian (Tek Tanr) dnce patlamas meydana gelmesidir. Unitarianizm yani Allah bir olarak kabul etme (tevhd) akm, hem Avrupada, hem ABDde pek ok ilim adam ve aydn etkisi altna almt. Burada iki nemli figr, oksijen ve daha bir ok elementi bulan Priestley(1733-1804) ve Goethedir. Goethe(1749-1832)nin Mslman olduuna dair ok kuvvetli kantlar, Tahsin Grgnn Diyanet slam Ansiklopedisine yazd Goethe maddesinde bulunmaktadr.

PRIESTLEY, KANT VE GOETHENN SLMLA LGLER

Unitarianizmin dier nemli ismi Priestleyin ABDnin kurucular ile yapt mektuplamalar ve sonunda ABDye yerlemek zorunda kalmas da hatrlanmaldr. ABDnin ilk bakanlarnn Unitarian olduu webde tarama yapanlar tarafndan kolayca ulalabilecek bir bilgidir. ABDnin ikinci bakan John Adams, ABDnin bamszlk bildirisini kaleme alan ve nc bakan olan Thomas Jefferson, John Adamsn olu ve altnc ABD Bakan John Quincy Adams bunlardandr. George Washington dahil ilk ABD bakanlarnn ve ABD bamszlk bildirisini imzalayanlarn ounun deist olduu da, eitli kaynaklarca ve kuvvetli olarak vurgulanmaktadr. 18. yzyln sonundaki ABD toplumunu dnrsek, o toplumda deist olarak bilinmek de, esasnda onlarn Tek Tanrya inandklarnn bir baka ve gl kantdr. te, bu kadar youn bir Unitarian (tek tanrc) akmn, sonuta slam gndeme getirecei akt. O dnemde (Orta) Almanyada ilk cami alyordu. Schwetzingen Camiinin 1774 ylnda insna balanlm ve 1778de ibadete almt. (slam Mecmuasnn 1958 yl Haziran ay saysnda bu trih cmide 1958 ylnda bayram namazlarnn klnabildii bildirilmektedir. u anda klnmyor.) Yine bu dnemde yaayan, Almanyann ve hatta btn Bat dnyasnn en byk filozofu kabul eden edilen Kantn (1724-1804) doktora tezinin kapanda Arapa besmele yazyor olmas, o Aydnlanma dneminde slamn Batda tahmin edilenden daha fazla etkili olduunu gstermektedir. Konuyu ilk defa (Prof.) hsan Sreyya Srma, Haziran 1998de yaynlanan yazsnda dile getirmitir. Almanyann ve hele Kantn seksen yllk mr boyunca hi ayrlmad Prusyann o dnemde ve sonrasnda, btn Batnn bilgi jenaratr olduu hatrlanmaldr. Bremeni ziyareti srasnda, Almanya slam Arivini ziyaret ettiini syleyen . Sreyya Srma, bu arivin 1927 ylnda Almanyaya gelen Salim Abdullah tarafndan oluturulduunu ve bir ok trihinin bile bilmedii belgeleri bulup arivleyen Salim Abdullah, Almanyada bulunan binlerce el yazmas kitab da ayn zamanda evi olan ktphanesinde toplamtr dedikten sonra bu ariv hakknda u notlar verir: 1739 ylndan bu yana Almanyada slamla ilgili btn belgeleri, resimleri, kitaplar bnyesinde toplayan Almanya slam AriviKtphanesinde en dikkatimi eken belgelerden bir tanesi, mehur Alman filozofu Emanuel Kantn, baslan doktora tezinin kapanda Arapa olarak Besmelenin yer alyor olmasdr (Srma, 1998, 230) Bundan yl sonra Kpr Dergisnin 2001 yl saysna Kantla ilgili (Bir Btn Olarak nsan gerei Asndan Kant Ahlaknn Pratik Deeri) uzun bir makale yazan Tark . Nianc ise unlar yazar: Ahlak sisteminde slam bak asyla eletirilecek pek ok nokta bulunsa da, mukayeseli bir ahlak almas iin Bat ve slam gibi iki kategori belirlenecek olursa, slamn ahlak anlayna en ok yaklaan herhalde filozof Kant olmutur. Kant, slam kaynaklaryla dorudan veya dolayl bir ekilde tanm olmaldr. (Nianc, 2001) Bu yazdan da yl sonra, Turan Klak Yeni afakta popler bir yaz kaleme alm ve Alman Filozofu Kant Mslman myd? bal altnda unlar yazmtr: ..doktora diplomasnn zerindeki kendi el yazsyla yazd belirtilen besmele herkesi artyor. Klak yazsnda, Descartesn ktphanesindeki Mslman bilginlerin kitaplar ile ilgili olarak Mahmud Hamdi Zakzukun verdii ilgin bilgiyi de, Bacon, Descartes, Spinoza, Kant ve Hegel zerindeki slamn etkisini de ksaca vurguluyor. (Klak, 2004) Kantn almalarnda Mslman olduuna dair bir bilgi olmad gibi, zaman zaman Ltervr tarzda slama ve Hz. Peygambere satamalar da olduu grlmektedir. Ama bu cmleler onun da kar syledii szlerdir de, kendi i leminde daha deiik eyler mi dnyordu, onu elbette bilmiyoruz. rencisi Herderin Kanta yazd mektuplarda, onu slam konusunda dnmeye tevik ettii kesindir. (Filozof) Herder, hem Kant hem de Goetheyi (belki baka nl isimleri de) slm aratrmalar konusunda tevik etmi ve Goethenin slama yaklamas konusunda iyi bir netce olumutur. Kantn ise daha geni bir perspektiften deerlendirilmesi ve mrnn son on be ylnda meydana gelmi olan(1789-1804) Fransz ihtillinin meydana getirdii ok byk fikr alkantlarn, Avrupada (ve ABDde) yol at dnce tsunamileri zerinde daha fazla allmas gerekmektedir. Ian Almond, 2009 ylnda sata sunulan Alman Dncesinde slamn Tarihi History of Islam in German Thought isimli almasnda o yllarda Muhammed isminin (Fransz ihtilalinin nderlerinden) Robespierre ile birlikte anldn syler. Bu konu elbette daha ok allacak bir konu olmasna ramen, en azndan Hz. Peygamberin o yllarda Avrupada bir devrimci olarak grld kesindir. Oxford niversitesi slam Aratrmalar Merkezinin web sitesine girildiinde Arapa, Oxfordda drt yz yldan fazla sredir retiliyor ifadesini de gryoruz: Arabic has been taught at Oxford for more than 400 years and.. (www.orinst.ox.ac.uk/iw) te slamn bu kadar youn olarak gndeme geldii o dnemde, slam hakknda gvenilir bilgiye ihtiya duyuluyordu. Hatta Goethenin dand Johann G. Heider (1744-1803), dier Kuran tercmelerinin deil de George Sale(1697-1734)inkinin en gvenilir olduunu sylemi ve Goethe de bu tercmeyi ABDden getirtmiti.

THOMAS JEFFERSON, KURN OKUYOR

George Salein bu Kurn tercmesinin ilk basks 1734 ylnda yaplmt. ABD Anayasasn kaleme alan ve ABDnin 3. Bakan olan Thomas Jefferson (1743-1826) da, o dnemde Kurn okuyanlardandr. 1801-1809 yllar arasnda ABD bakanl yapan Jefferson, 1764 ylnda baslan bir Kurn melini okuyordu. George Salein tercmesi olan Jeffersonun okuduu bu Kurn tercmesi, Jefferson tarafndan daha sonra, ngilizlerin Amerikan Kongre binas ve Kongre Ktphanesini bombalayp yakmalar zerine, Kongre Ktphanesine balanmtr. (Amerikan Kongresine seilen ilk Mslman olan Keith Ellison, 2007 yl Ocak aynda, Jeffersonn balad bu Kurn tercmesi zerine el basarak yemin etmitir). Voltaire, George Salein yapt bu Kurn tercmesinden vgyle bahsetmitir. Her ne kadar G. Sale de, Voltaire de Mslman olmamlarsa da, 18. yzyln ilk yarsnda, Avrupa ve ABDdeki bu youn Kurn okuyular, Batllarn, Hristiyanla bak alarn tamamen ve sratle deitirmi; hurafelerle dolu bu Hristiyanlkla yola devam edilemeyeciini, Batl aydnlarn ou grmtr. Ve 18.yzyln son eyreindeki Batdaki byk dnsel devrim bunun sonucunda gereklemi ve Amerikan Devrimi (1777), sonra da Fransz Devrimi (1789) meydana gelmitir. te Yahudi hahamlar ve bunlarn etkiledii bir grup Hristiyan okumu takm, bu srete slam karalamak iin ellerinden geleni yapmlardr. Art arda yazdklar, bastklar kitaplarla, slamn vahy bir din olmadn, Muhammedin onu bir ekilde uydurup rettiini, yalan/dolan/iftiralarla her trl yola bavurarak savundular. Bir taraftan bu aslsz iftiralar/yorumlar yaparken, dier taraftan da, tam bir eliki ile hareket ederek, Muhammedin sylediklerinin ou bizim Kutsal Kitabmzda var zaten. Muhammed de, ondan nakil yapan Eb Hureyre de Kutsal Kitapdaki metinlerden aktarma yapmlardr iddiasnda bulunuyorlard. Bunu sylemelerinin nedeni de, Mslman olmayn, slamn syledikleri bizde var zaten mesajn vermekti. Bu projenin en mehur ismi olan Goldzihern hayatn ve iddialarn/uydurmalarn/iftiralarn takip ederken, meselenin bu arkaplann aklmzda tutmak faydal olacaktr.

KUYUMCU YAHUDNN TORUNU: IGNAZ GOLDZIHER (1850-1921)

YAHUD VAMBERY, YAHUD GEIGER VE YAHUD STEINSCHNEIDER YETTRYORLAR, YAHUD GOLDZIHERI

Goldziher, 1850de Sigetvar'da dodu. Dedeleri spanyadan Almanyaya, oradan da Macaristana g etmi kuyumculukla uraan Yahudilerdi. Goldziher de zaten kelime olarak Altn eken anlamna geliyordu. Ignaz (Ignace Isaac Jehuda) koyu Yahudi bir din evrede byd. Drt yanda iken brnce okumay rendi, be yandan itibaren de Tevrat dersleri almaya balad. Budapete niversitesine yl dinleyici sfatyla devam eden Goldziher, on alt yanda iken orada mehur Orta Asya seyyah ve Trkiyat Blm'nn kurucusu Yahudi Arminius Vmbery(1832-1913)nin ilk talebesi oldu. Onun yannda Trke, Farsa ve Arapa rendi. Ana dili brnicenin dnda ok iyi derecede Almanca, Rusa ve dier baz Avrupa dillerini de biliyordu. Yahudiliin slma tesiri konusunda doktora tezi yazm olan reformist Yahudi teologu (din bilgini) Abraham Geiger (1810-1874) ve slmiyet-Yahudilik ilikisi uzman olan Moritz Steinschneider ile tanarak onun eserlerini inceledi. Moritz Steinschneider (1816-1907) de bir Yahudi idi. Soyad olan Steinschneider kymetli ta (mcevher, elmas gibi) kesen anlamna geliyordu ki, onun atalar da ayn Goldzihern atalar gibi kymetli metal ii ile uramlard. Moritz Steinschneider, iyi bir eitim grm, Almanyann eitli eyaletleri, (imdiki) ek Cumhuriyeti ve Viyanada eitli okul ve bilim merkezlerini takip edip, Arapa, Almanca, talyanca, Franszca, Ltince dillerini ok iyi bir ekilde renmi ve hayat boyunca da bu dillerde yazlar ve kitaplar yaynlamt.

YAHUD STEINSCHNEIDER, YAHUD GOLDZIHERI ETYOR, YAHUD MORS BALLAGI NN AIYOR

Yahudi felsefesinin ve Yahudi ilahiyatna dair Arapa yazlm eserlerin mahiyetini Steinschneider'in derslerinde kavradn syleyen Goldziher, doktora tezi konusunu Steinschneiderin tavsiyesi zerine seti ve almasn Leipzig'e gitmeden bitirdi. 1869 ylnda, Goldziher gibi yine bir Yahudi olan Maurus Ballagi (1815-1891) , Goldziheri ark kltrnn Yahudi kkenlerini konu edinen bir yazsyla Macar Akademisine takdim etti.

NCE STANBULA SONRA BEYRUTA GDYOR GOLDZIHER, ORADAN AMA KUDSE, SONRA DA KAHREYE

Kitb- Mukaddesin XIII. yzylda Arapa yazlm bir tefsiri zerinde doktorasn veren Goldziher, stanbul zerinden Beyruta gitti, oradan da ama geti. amda aralarnda Thir el-Cezirnin de bulunduu baz limlerle tant. Daha sonra Kudse ve Kahireye gitti. Kahirede Ezher hocalarnn derslerini takip etti ve Ezher talebesi cbbesini giyen ilk gayri Mslim Avrupal oldu. Cemleddn Efgn (1839-1897) ile de gren Goldziher, seyahati boyunca Macar limler Akademisi Ktphanesi iin Arapa yazma ve basl kitaplar satn ald.

ABDYE GDYOR, GOLDZIHER

1904 ylnda Budapete niversitesi Sm Dilleri Krss'ne ordinarys profesr olarak tayin edilen Goldziher, ayn yl Amerika'ya giderek son otuz senede slmolojideki gelimeler konusunda bir konferans verdi. Goldziher 1910'da Macar Krall saray maviri oldu. 1914-1915 ders ylnda Hukuk ve Siyas limler Fakltesi'nde slm kurumlan ve hukuku zerine dersler verdi. Ancak bu dersler hemen hemen hi ilgi toplamad ve Goldziher dnem sonunda talebe yokluu sebebiyle dersleri brakt. 1917-1918 ders ylnda Felsefe Fakltesi dekanl grevini yrtt. Son konferansn verdikten gn sonra 13 Kasm 1921 tarihinde Rotlauf'da ld ve Budapete Yahudi Mezarlna gmld. Geride brakt ok zengin ktphanesi daha sonra Kuds'teki bran niversitesine baland.

NASIL KANDIRIYOR BAZI MSLMAN ALMLER GOLDZIHER Goldziher kendisini samimi ve kat bir Yahudi olarak niteler. Onun Yahudilii. kendi ifadesiyle Yahudi peygamberlerinin retilerinde ifadesini bulan bir dindir. Bu din monoteist (Tek Tanrc) olup irkin her trlsn reddeder. Zaten bu gzel grleri, slam dnyasndaki baz ilim erbabnn, onun hayli zehirli dier dncelerine kanmalarna sebep olmutur. inde yaad mnafklk ve sahtekrlkla dolu Yahudi cemaatini materyalist ve gizli ateist olarak grmekle birlikte, bu cemaatin menfaatlerini her zaman savunmutur.

TARTIILMAZ STADI ORYANTALSTLERN: GOLDZIHER

1899'da uzun yllardan beri Alman Julius Wellhausen (1844-1918) ve Hollandal oryantalist Christian Snouck Hurgron (1857-1936) ile birlikte bamsz bir aratrma alan olarak Batdaki slm incelemelerin kurucusu olmu ve Bat slmoloji evrelerinde yeni slmiyatlarn manev babas saylmtr. Louis Massignon(1883-1962), Goldziherin arkiyatlarn (msterik=oryantalist=doubilimcilerin) gznde slm aratrmalarn tartlmaz stad olduunu ve kendilerinin zerinde geni apta etkilerinin bulunduunu sylemi, Theodor Nldeke (1836-1930) onu Wellhausen ile birlikte deha olarak kabul etmi, Arap ilahiyat ve felsefesi alannda rakibinin bulunmadn ileri srmtr. Bu ifadeler elbette bozacnn ahidi racdr hkmnce deerlendirilmelidir. Oryantalist, oryantalisti vecektir, elbette. Bu venlerden Julius Wellhausen (1844-1918) Protestan bir Almandr. Papaz olu papazdr. Babas da papazd. Kendisi de Tevrat profesr olmutur. Louis Massignon Katolik bir Franszdr. Theodor Nldeke ise yine Alman bir oryantalist olup, Kurn tarihi konusunda yapt The Origins of the Koran adl almas, 1859 ylnda Fransz Akademisi dln kazanmtr. Kurnn Kkeni/Kkleri isimli bu almada, uydurma bir ok bilgi bulunmaktadr. Daha almasnn (uydurmalarnn) ilk pararafnda Kurn, Muhammedin retimidir (it is the work of Muhammad) diyerek vahyi inkr eden Nldeke, ilerleyen sayfalarda, srekli uydurmalar yapar, mesela Muhammed Arabistann dn pek bilmediinden Msrn pek yamur yamayan bir lke olduunu, ancak Nilin tamasyla beslendiini bilmez ve bu sebepten Yusuf ksasnda yanllar yapar diyerek bilgilik taslar ve Hz. Peygamberi itham eder: (in his ignorance of everything outside Arabia, he makes the fertility of Egypt - where rain is almost never seen and never missed - depend on rain instead of the inundations of the Nile)

Nldeke, Kurndaki Zulkarneyn kssasnn ise, bir Suriyeli tarafndan yazlm bir hikaye olduunu

(The strange tale of the Horned (i.e., Alexander the Great, xviii. 82 sqq.) reflects, as has been lately discovered, a rather absurd story, written by a Syrian in the beginning of the sixth century; we may believe that the substance of it was related to the Prophet by some Christian)

iddia ederek, bu yalan/iftira ve zrva zincirini almasnn sonuna kadar srdrr.

AE SLM DRENNN KIRILMASINDA, C. S. HURGRON(JE)NUN ETKS Christian Snouck Hurgron (1857-1936) ise, Mslman(Endonezyal)lara hayli zararl olmu oryantalistlerden biridir. Hollandal olan C.S. Hurgron, Arap lkelerinde Arapay ok iyi renmi, hatta Ciddede kalarak slami kltrn hemen btn unsurlarna tamamen vakf olmutur. Hollandann Cidde konsolosluunda grev yaparken, hacca gelen Endonezyal haclar izlemi, onlarn kimlerle temas kurduklarn ve hacdan sonra bu Mslmanlarda meydana gelen deiiklii gzlemlemitir. 19. yzyl sonlarnda hacca gelen Endonezyal haclar, kafalar hurafelerle dolu olarak geldikleri halde, kutsal beldelerden ayrlrken, uurlu birer Mslman olarak memleketlerine dnmektedirler.1889da Leiden niversitesi profesrlne tayin edilen C.S. Hurgron, bu arada Endonezyay igal altnda tutan Hollanda hkmetine de, bu blgedeki faaliyetler konusunda danmanlk yapmtr. Aedeki syan dolaysyla ilerin sarpa sarmas zerine, Prof. Hurgron, Hollanda Hkmeti tarafndan, Aeye gnderilmitir. Hurgron, ok iyi Arapa bildiinden, burada kendisini Hac Abdulgaffar olarak tantm ve Hollanda igalinin srmesi iin mnafka iler yapmtr. Malaycann (ndonezya dili) btn lehelerini renmi ve Aelilere, Hollandann idaresinde kalmalarnn kendilerine ok fayda salayacan sylemitir. slam kltr ok iyi bilmesi sebebiyle, Ae direniinin krlmasnda byk etkisi olmutur. Hadislere kar giriilen hareketin arkasnda bulunan, bu harekete destek veren kiilerin hayatlar ve yaptklar faaliyetler, en azndan, onlarn Mslmanlarn zerinde yaptklar almalar kadar, allacak bir konudur.

DOZY LE GOLDZIHER: DOKUZ AY BRLKTE ALIIYORLAR, PSLK RETM N

Bu arada Goldziher, 1870de Leibzigde doktorasn bitirdikten sonra, doktora sonras almalar iin 1871 yl Nisan aynda Hollandaya, Leiden kentine gider. Orada dokuz ay boyunca, en ok sohbet ettii kii Reinhardt P. Dozydir. slam dman mehur Dozy (1820-1883). Ns suresindeki belirtilen Minel cinneti ve-n ns dan, insan eytanlarndan olan bu ikili (Goldziher ve Dozy), bu dokuz ay boyunca, bundan sonraki (Goldziher elli yl daha yaamtr) mrlerinde slama kar ne gibi eytanlklar retebileceklerini dnmler ve fikir alveriinde bulunmulardr.

KMLERN SM VAR, HADSLERE DMANLIIN SOY KTNDE

Fransz kkenli Hollanda vatanda olan R. P. Dozy, Leidende domu, Arap dili ve edebiyat hocal yapmtr. Yazm olduu slama, Kurna ve Hz. Peygambere hakaretlerle dolu slam Tarihi kitab Trkeye Abdullah Cevdet tarafndan tercme edilmitir. Kimsenin cenaze namazn klmak/kldrmak istememesi zerine, Peyami Safann ne olur klverin diye rica etmesi zerine -be kiinin cenaze namazn klmasndan sonra, belediye temizlik iileri tarafndan Merkez Efendi mezarlna gtrlp gmlen Abdullah Cevdet ise, 1895te Tbbyeyi bitirdikten sonra, kolera salgnnn kt Diyarbakrda grevlendirilmitir. Hadislere dmanln soy ktnde kimlerin bulunduuna iyi baklmaldr. 1932 ylnda lnceye kadar, yetmie yakn eseri yazan ve tercme eden ttihat Terakknin be kurucusundan biri olan Abdullah Cevdet, ttihat Terakk 1918 Sonbaharnda Osmanl mparatorluunu batrnca, bir sre Krtlk yapm, daha sonra ise Ankara hareketini destekleyerek tekrar Trkle dnm, Trkiyeye en ok zarar vermi ithal dncelerden biri olan milliyetilik ithalatnn acenteliini ve distribtrln yapmtr. Abdullah Cevdet, Diyarbakrda iken Ziya Gkalpin intihar giriimine ilk mdahaleyi yapan doktor olmu, onun yaamasna vesile olmutur. nsan eytanlarndan iki tanesi de bylece Diyarbakrda karmza kmaktadr. kisi de Krt asll olan bu iki mrikin dnceleri zerinde ykselecektir, ilerleyen yllarda kurulacak yeni devlet. Abdullah Cevdet kendisi gibi doktor olan be tbbyeli ile kurduu ve daha sonra ismini ttihat ve Terakk Cemiyeti olarak deitirecek olan ttihd- Osmn Cemiyetine, Ziya Gkalpin de girmesini salar. Bu ikili, ilerleyen yllarda tihat Terakknin dnce jenaratrleri olarak vazife greceklerdir.

Dozynin slam Tarihi Kurn- Kerm ve Hz. Peygamber hakknda aalayc ifadeler ve iftiralarla doludur. Abdullah Cevdet ise tercmenin nsznde Dozynin dile getirdii gereklerin, hibir banazla dlmeden kabul edilmesini isteyerek, bugn Mslmanlar iin, Dozynin Tarih-i slmiyesinden daha faydal bir kitap yoktur demitir. Bu kitap yaynlandktan sonra, Manastrl smail Hakk (1846-1912) bata olmak zere, birok yazar, kitabn piyasaya kmasndan ksa bir sre sonra, yaynladklar kitap ve makaleleriyle, Dozynin iftiralarn rtmler, tabir caizse rezil etmilerdir.

FUAT KPRL, ZEK VELD TOGAN VE SMAL HAM DANMENT VYORLAR, GOLDZIHERI

Goldziher ven, Zkir Kdir (Ugan) (1878-1954), M. Fuad Kprl (1890-1966) ve smail Hami Danimend (1899-1967) gibi baz ilim adamlar da, onun slm aratrmalar alannda yksek bir mevkiye sahip bulunduunu ifade etmilerdir. Ama bu isim de, slam alimi deildirler. Hele ilk ikisi Ugan ve Kprl slam konusunda nyargl kiilerdir ve slam konusunda pek ok yanl fikirler retmilerdir. (Trk) Zeki Velidi Togan da (1890-1970), Goldziherin slm ilimler alannda mstesn bir yere sahip olduunu syler. Zeki Veld Togan bununla da kalmaz, Trkiyedeki dini yksek retim kurumlarnda, Goldzihern tefsir ve hadsle ilgili eserlerinin okutulmasn ister.

ZKR KDR UGAN(1878-1954)IN GOLDZIHER SEVGS

Zkir Kdir Ugann Goldziher sevgisi, Abdullah Cevdetin Dozynin slam Tarihi tercmesinin etkisinde kalmasndan ileri gelmektedir. Bunun sonucu Zkir Kdir sadece Eb Hureyreye deil, dier sahblere de amur atarken, Goldziheri, Dozyyi ve vahye inanmayan dier msterikleri ise yceltmektedir. Ubey b. Kab Radyallhu Anhin hads icd (uydurmas) yaptn iddia eden Z. Kdir, Eb Hureyre ve Kabul Ahbr gibi garib hads rivayet edenlere kar, Hz. ienin eletirilerinin bulunduunu syler. Bunlar hep Batl msteriklerin laflardr ve Hads usl kitaplarnda, Z.Kdrden ve msteriklerden asrlarca nce yer alm ve cevaplandrlm konulardr; ama Z. Kdir gibilerin kaynaklar sadece msteriklerin kitaplar olduundan, bu bilgilerden haberleri yoktur. Z. Kdr, Eb Hureyre ve Kabul Ahbrn hadis olarak naklettikleri szlerin, Tevrat ve Talmudun birer kopyas olduunu iddia eder. Ayrca Eb Hureyrenin Tevratn en ince noktalarna vakf olduuna phem yok der. Acaba Zkir Kdir, hakikaten Tevrat en ince noktalarna kadar biliyor da, o nedenle mi bu eletiriyi yapabiliyor; yoksa Tevrat en ince noktalarna kadar gerekten bilen bir Yahudinin (Goldziherin) iddialarn m tekrarlyor? Z. Kdirnin ocukluunda ve genliinde Orta Asyada iken iyi bir medrese tahsili ald kesin ama u da kesindir ki, Tevrattaki baz olaylar ve ibareler Kurnda da geer; bu da zaten Kurnn sk sk tekrarlad, bu Kitabn daha nce inen (kutsal) kitaplar tasdikleyici (dorulayc) olduunun bir kantdr. Kurn elbette Yahudilerin ve Hristiyanlarn kutsal kitaplarna kattklar yakksz ifadeleri onaylamaz, ama sonuta evrenin alt gnde yaratlmas, demin yaratl ve cennetin kovuluu, Nuh tufan, srail oullarna verilen helva ve bldrcn kuu, Adn cennetleri ve daha pek ok olay Kurnda da, Tevratta da gemektedir. Cebrail (Aleyhisselm), srafil (Aleyhissellm), Srun frl, Cennet, Cehennem, On Emir, Musa Aleyhisselmn denizi yarmas, Tlt-Clt olay, ve Kurnda geen peygamberlerin ou, Tevratta da gemektedir. Bu konular Hz. Peygamber tarafndan ayrca daha ayrntl olarak hadislerde de anlatlmtr. Bu hadisleri nakleden de sadece Eb Hureyre (Radyallhu Anh) deildir. Bu hadislere bakp da, ite Eb Hureyre Tevrattan naklediyor demek, Kurn da, Hz. Peygamberin sylemini de bilmemek demektir. Bu hataya zamanmzdaki baz Mslmanlar da dmektedir. Eski mmetlerle ilgili sahih hadislerde anlatlan olaylar, hemen sriliyt deyip reddetme yoluna gitmek, bilimsel bir davran deildir. Kurnn genel prensiplerine aykr olmad srece, bunlar nakletmekte bir saknca yoktur ki, benzer bir anlatm eklini, Kurn da Hz. Peygamber de benimsemilerdir ve bu konudaki rnekleri bizzat Kurnda ve sahih hadislerde grrz.

KABUL-AHBR LNCEYE KADAR HUMUSTA YAAMI, EB HUREYRE SE MEDNEDE

Kabul Ahbr, Hz. mer dneminde hicr 12. ylda Mslman olmu, aslen Yemenli olan bir Yahudidir. Babasnn da Yemendeki Yahudi bilginlerinden olduu sylenmitir. Mslman olup Medneye gelmi, fakat o srada Hz. mer Kudsde olduundan, onu grmek iin oraya gitmitir. Zhid el-Kevsernin, bni Sadn Tabaktndan yapt alntya gre, am ve Humusda yaam ve hicr 32 ylnda vefat edinceye kadar, Suriye blgesinde kalmtr. bni Sad da onu am blgesi tabinlerinden saymaktadr. Gerek bu olduu halde, gerek msterikler, gerekse Z. Kdir gibiler, sanki Kab yllarca Mednede kalm, Eb Hureyre de yllarca Kab ile sohbet etmi gibi bir sylem kurgulayp, Eb Hureyrenin Kabdan binlerce sriliytla ile ilgili bilgi renip, bunlar naklettii havasn vermektedirler ki tamamen hayal mahsl bir dezenformasyondur. Dier taraftan, Kabul Ahbr ismi verilerek Kara Dvut gibi, Altparmak Peygamberler Tarihi gibi menkbe kitaplarnda nakledilen haberler/olaylar ise, zaten ounun uydurma olduu, daha okurken her Mslman tarafndan anlalabilecek rivayetlerdir. Bu uydurma rivayetleri rnek gsterip, ite hadis kitaplarndaki hadsleri, biz bu sebepten reddediyoruz demek ise, bilimsellie de Mslmanl da yakmayan bir tavrdr.

BN TEYMYYE NASIL ELETRD BUHRY ?

Z. Kdir Ugan yine, Akl ve mantk llere gre incelenecek olsa Buhr ve Mslimdeki birok hadsin bile eletirilmesi gerekir demektedir. Halbuki Z. Kdir ve zamanmzda da bu gr tekrarlayanlar, eer Buhr ve Mslimi batan sona okumu olsalard, akla ve manta aykr bir ok hads deil de, akla ve manta aykr birka hads demeleri gerekirdi. unu da unutmamak gerekir ki ne Z. Kdir, ne de zamanmzdaki modernistlerin hi biri, bni Teymiyyenin ilm gcnde ve cesaretinde eletirmenler deildirler. Fakat slam tarihinin bu en cesur ve sert dilli aratrmacs olan bni Teymiyye (vefat: 1328) bile Buhrde ancak 19 veya 20 tane skntl hads olduunu tesbit etmitir. Ondan bir asr sonrasnn byk limi bni Hacer (1372-1449 M.) ise bni Teymiyyenin bu almasn tekrar gzden geirmi ve Buhrde ancak be tane skntl hads olduunu sylemitir. bni Hacerin hads ilmindeki deerini herhalde hi kimse inkr edemez. Ve belki de bni Hacer 1400 yllk slam tarihinin en gl hadisisidir desek mbalaa etmi olmayz. Sonu olarak be veya yirmi hadis skntl diye, Buhrdeki (tekrarlar karrsak) Hz. Peygamberin iki bine yakn hadisini terk etmek, bilimsel bir davran olur mu? Bir Buhryi, batan sona kadar okumak zahmetine katlanmam hads profesrleri, kulaktan dolma diyebileceimiz bilgilerle, Buhr zerine, hads/usl- hads zerine konuabilmektedirler. bni Hacerin sadece Buhrye erh olarak yazd Fethul Bryi onbe senede yazd (1414-1428) yllar arasnda) unutulmamaldr. Burada Knalzde Ali Efendi(1511-1584)nin Ebussuud(1490-1574)a syledii bir sz hatrlanmaldr. Malm, Arapada bb kelimesi hem kap anlamna gelmekte, hem de kitaplardaki blmlere de bb denilmektedir. Knalzde, o srada Rumeli kazaskeri olan Ebussuudu ziyaret etmi ve meslekdalarmz, bblar (stanbuldaki devlet adamlarn(n kaplarn) dolaarak(torpille), makamlar elde ettiler, biz ise (kitaplardaki) bblar dolamaktan bir makama gelemedik diyerek ikayette bulunmutu. imdiki ilahiyatlar da, bblar (fakltedeki odalar) dolap ay-kahve iip, tasavvuf musiksi dinleyip, televizyon seyretmekten, hads kitaplarndaki bblar dolamay frsat bulamamaktadrlar. lahiyatlarn dili, slmn dili deildir diyen Ali Bulan Nisan 2013de yazd yazdan bir pararaf burada alntlyoruz:

u sorulabilir: slamn, (Bat) sosyal bilimlerin(in) yntemiyle okunmasnn ne gibi mahzurlar var? Mahzurlar yle sralamak mmkn:.. Bunun gzlemlenebilir sonucu ilahiyatlarda veya dindar akademisyenlerde mahade edilmektedir. Sz konusu evrelerin eserlerine ve retoriklerine baktmz zaman, kullandklar st dilin sekler dil olduunu gryoruz. lahiyatlarn dili, dinin dili, slamn dili deildir. Bilgi ve dnce retme yntemleri de, slam fkhnn veya kelamnn usul deil, bilimsel ve akademik yntemdir. Bu zaman ierisinde, dilin ve yntemin, dini seklerletirmesi sonucu olur. Gnmzde, yntem (usl) zerinden seklerletirilmekte olan bir din telakkisinin ekillenmekte olduunu gzlemleyebiliyoruz.Kuran vahyinde yer alm bulunan hkmleri akli melekelerimizi son snrna kadar kullanarakanlamaya ve hikmetlerini bulup ortaya karmaya alalm. ster aklayabilelim, ister aciz kalalm. Bu hkm deitirmez. Hkm Haktan ve hakikatten neet etmitir, o bizden bamszdr. (te) Modern Mslman zihin, hkm hikmete indirgedi; hikmetini aklayabildii, pozitiviste anlayabildii hkm kabul eder, edemedii hkmleri iptal etmeye yeltenir, bunu da eitli yollar ve yntemler kullanarak yapmaya alr. Mesela tarihselci veya hermnetik okuma, hadislerin hkm-teri koyma zelliklerini ortadan kaldrma vsGOLDZIHERA EN BYK MUHADDS DYOR, ZKR KDR

Z. Kdir-Eb Hureyre meselesine devam edersek: Z.Kdr Ugan, Batl msteriklerin Eb Hureyre (Radyallhu Anh) hakkndaki iddialarn da, hi aratrmaya gerek duymadan ylece tekrarlamaktadr:

Eb Hureyre hakknda slm kaynaklarda daha fazla bilgi sahibi olmak mmkndr Ancak biz bu konuda daha fazla aklamada bulunmayacaz. (bulunamazsn zaten i.y.) Yalnzca batl limlerden hadsle megul olan ve bu sahada ok gzel eserler yazan mehur yazarlar