1. Danman:Yrd.Do.Dr. Yavuz CMERT Hazrlayan:brahim Atilla KARATA Doktora Ders Sunumu 1

2. Halkla ilikiler;kii,irket yada bir kurumla halk arasnda kikarlkl anlay ve iyi niyeti gelitirme bilimve sanat olarak ifade edilmitir.2 3. HALKLA LKLERN TARHSEL GELM Tarihsel geliimine bakldnda halkla ilikileri Tarihi srete yneten- ynetilen,satc-mteri ilikisinin ortaya Milattan nce 1800 ylnda ivi kmasndan bu yana halklayazsn bularak iftiler iin ilikiler kavramnn ortaya blten yaynlamaya balayan ktn bilmekteyizSmerlerin bu almalarhalkla ilikiler kapsamndakabul edilebilir3 4. Romada ve eski Yunantoplumunda halknkatlmas ile yaplanForumlar,halkla ilikileramac ile dzenlenentoplantlardan baka bir eydeildir. Bu bltenlerde sulamannnasl yaplaca,hasadnnasl kaldrlacakonularnda iftilere bilgiverilmektedir. 4 5. Eski Trk devletlerindenGktrk devletinin HakanBilge Kaann Ey Trk Milleti;stte mavigk kmedike,altta yazyer yarlmadka senin ilinve treni kim bozabilir szlerinin yer ald OrhunKitabelerini hedef kitleyeverilen mesaj asndan birhalkla ilikiler faaliyetiolarak deerlendirmekmmkndr. 5 6. nceleri yz yze ilikilereklinde balatlanalmalar matbaannbulunmas ile kitleiletiimi biiminednm veyaygnlamtr. adaanlamda halkla ilikilerinolumasndan nceendstriyel retimtarznn, kitle iletiimaralarnn,gazetecilik veoligopol ekonominingelimesi gibi bir dizikoulun gereklemesigerekmitir.6 7. Halkla ilikiler deyimi ABD bakan Thomas Jeffersonn 1807 ylnda Birleik Devletlerin d ilikilerle ilgili olarak,10. Kongreye gnderdii mesajda kullanlmtr. 7 8. ada anlamda ilk halklailikiler depertmann 1889ylnda GeorgeWestinghouse,kendielektrik irketi iindemeydana gelen bir krizesnasnda kurdu. 1916 ylnda lvy leeadndaki bir gazeteci halklailikileri meslek olarakyapan ilk kii olarak kabuledilir.8 9. Halkla ilikilerin babasolarak kabul edilen kiiise Edward L.Bernaysdr.Bernays 1912 ylndanalma hayatndanekildii 1961 ylna kadarbir ok kamu ve zelkuruluda grev ald. Halkla ilikilerde birokmetodun ilk uygulaycsolarak bilinir. gerek anlamda demokratik bir toplumda, her ey kamuoyu rzasna baldr9 10. Osmanlda halkn sorunlar, kuruluun ilk yllarnda,bizzat beyle halkn yz yze ilikisi ile zlebiliyordu.Osmanlnn ilk yllarnda zellikle Osman (1299-1326) veOrhan (1326-1360) dneminde halkn bu hanlarla yz yzegelerek istek ve dilekte bulunmas, ikayetlerini bildirmesidoal ve geleneklerin izin verdii bir uygulama idi 10 11. Fatih Sultan Mehmetdneminde tannmsanatlarn yabanclkelerden davetedilmeleri ve iltifatgrmeleri,Cumanamazlarnda halklagrme saatlerininayrlmas,halknikayetlerinin dorudansadrazamlar ve dier ilerigelenler tarafndandinlenmesi,ynetenlerleynetilenler arasndakiiletiime gzel rnektir. 11 12. Cumhuriyet dneminin ilk halkla ilikiler rneklerinden biri olarak ise, Atatrk tarafndan halk bilgilendirmek amacyla kurulmu olan Anadolu Ajans rnei gsterilmektedir. 12 13. Trkiyede halkla ilikilerin gerek anlamda uygulanmaya baland yllarn 1960larn sonu olduunu syler. Bu yllarda, Dileri Bakanl Enformasyon Genel Mdrl, Milli Savunma Bakanl Basn ve Halkla likiler Daire Bakanl gibi kurulularn bu amala kurulmu ilk birimlerdir. Trkiyedeki halkla ilikiler almalarnn, ticari kurululara gre, kamu ynetimi alannda ok daha nce balam olduunu gryoruz.13 14. Halkla ilikiler 1969 ylnda KoHolding bnyesinde Halklalikiler Danmanlnnkurulmasyla devam etti. Birim,Ko Holding bnyesinde iilikileri yrtmek amacylakuruldu. Ko Holdinginardndan, Sabanc, YaarHolding, Hrriyet ve Milliyetgazeteleri, byk banka veirketlerde de halkla ilikilerbirimleri kuruldu. 1970 ve 1980yllar arasnda kurululardahalkla ilikiler birimi oluturmaoran hzla art. 1972 ylndalkedeki bir ka halkla ilikileralan bira araya gelerek Halklalikiler Derneini kurdular. 1974ylna gelindiindeyse, ilk zelhalkla ilikiler irketi A&B Halklalikiler, Alaeddin Asnatarafndan kurulmutur.14 15. Yirminci yzyln banda halklailikiler , hem kamu hem de zelsektrde duyurma, bilgi verme,tantma, benimsetme, katlm vedestek alma alanndakiilevlerine dayanrken 1940 ve1950lerde, ikna etme sanat olarakele alnd grlmektedir.1970lerde halkla ilikileri Halklailikiler, organizasyonlarnevreleriyle iletiim kurmas,anlay gelitirmesi, kabul veibirlii kurmas ynndekiynetim fonksiyonlarna odaklanr. 1980ler sonrasnda pazarlamaamal halkla ilikilerle anlatlmakistenen -ki ou kez Philip Kotlergibi nemli pazarlamaakademisyenleri halkla ilikilerinpazarlama karmas ierisinde yeralmas ve bir tutundurma yntemiolarak rnlerin pazarlamastratejilerini desteklemesiynndedir. 15 16. - Ynetim Etkinliinin Artrlmas - deolojik Devlet Faaliyetlerinin nem Kazanmas-Ynetimin Karmaklamas Ve Brokratik lemlerin fazlal -Ynetimin profesynellemesi -Toplumun Bilinlenmesi-zel Kesimde Rekabetin Etkisi16 17. . LETMELERDE HALKLA LKLER BRMNNRGTLENMES Halkla ilikiler biriminin olumas-Kuruluun byklne-Ynetimin halkla ilikilere verdii neme-Kuruluun halkla ilikilere duyduu ihtiyacabal olarak kurum ya halkla ilikiler faaliyetlerinistlenecek bir halkla ilikiler departman oluturmaktaya da kurulu dnda bir halkla ilikiler danmanajans ile anlaarak hedef kitleleri ile iletiimsalamaktadrlar.17 18. Bir iletmede halklailikiler sorumluluusadece halkla ilikilerbiriminde alan personeleyklenemez.O iletmede genelmdrden balayarakiilik ve memuriyetekadar tm kademedealanlarn haklailikiler asndan bellibir sorumluluuvardr. 18 19. . rgti Halkla likiler DepartmannnAvantaj ve Dezavantajlar Bu birimdeki personel iletmeye daha sadktr.Kolay ibirliisalanr. Organizasyon hizmeti sreklilik arz ettii iin st ynetim ilegven abuk salanr. rgt ii halkla ilikiler bilgi kaynaklarnn elde edilmesindedaha ekonomik olabilir. Acil kararlarn alnmasnda daha abuk ulalabilir. Olumsuz etkileri ise Kurum ii halkla ilikiler objektif olma zelliini olumsuz yndeetkileyebilir. stlerin, yanl istekleri gerekletirilirse ama d faaliyetleriniine girebilirler. Konusunda uzman olmayabilirler.Yeterli miktarda harcamadenei ayrlmayabilir ve daha az itibar grebilirler 19 20. Halkla likiler Hizmetinin rgt DndanSatn Alnmas rgt dndan halkla ilikiler hizmeti almann faydalar; 1-Bamszlk: Kurulutan bamsz olduklar iin daha objektif olabilirler. 2-Deneyim: eitli rgtlerle altklar iin daha geni deneyime sahiptirler. 3-Uzman personel: Aratrma,sponsorluk,finansal halkla ilikiler alanlarndauzman kadrolar sz konusudur. 4-Kaynaklar:Daha geni imkanlara sahiptir.Halkla ilikiler hizmeti rgt dndan alndnda dezavantajlarda vardr. Danman firmalar kurulu personelince yabanc grlebilmektedir.Ayrcadanman firmalar,hizmet ettikleri firmaya yeterince sadakat gstermeyebilirler. Firmann endstri bilgisi hakknda snrl bilgiye sahip olabilir. Danman firma ile ana firma arasnda iletiim kopukluklar yaanabilir vealma cretleri snrldr 20 21. HALKLA LKLER FAALYETLERNDE KULLANILANLETM ARALARI . Yazl Aralar Halkla ilikiler alannda kullanlanyazl aralar, iletme gazetesi, dergi,bror , el kitap, blten, yllkraporlar, mektup, pul, kartvizit,kuprderleme,basn toplantlar, afi, lanTahtas ve Bltenler vb. aralardr. Buaralar gerek iletme iinde alanlaragerekse iletme dnda yer alan eitlikii ve kurululara iletilerek firmadakigelimeler konusunda bilgi aktarr.Ama firmay i ve d evreyetantmaktr. Yaplan almalarabartmal olmaktan uzak, reklamkokmayan, doru bilgiler ieren yndeolmaldr.21 22. Szl Aralar Szl ile iletiimde en yaygn biimde kullanlan ara yz yze grme ya da konumadr. Dier szl aralar Telefonla Grme ,toplantlar, konferans ve Seminerlerdir. 22 23. Grsel Ve itsel Televizyon radyoya Aralargre daha snrl bir Radyo ve televizyon kitleye hitap etmektedir, amza damgasn ancak ekran karsndaki vuran elektronik kitle seyirciyi bu ara kolayca iletiim aralardr.etkileyebilmektedir. Radyo geni bir dinleyici kitlesini etkiler, alkanlk ve gven nedeniyle radyoya kiisel yaknlk hissedilir ve yz yze ilikiye yakn bir durum yaratr.23 24. Film ve Video Bantlarda grsel ve iitsel aralar olarakkullanlmaktadr.Trkiyede Kltr ve Turizm Bakanlnn Trkiyeyi yurtdna tantmak amacyla balatt filmler, T.C. Ziraat Bankasnn 1982ylnda yapt Altn Koylar adal filmi birer Halkla likiler etkinliidir. Sergi, Yarma veFestivallerdegrsel ve24 25. Halkla likiler amalhazrlam olan geziler,konserler, zel gnler,panel, yemek, elence gibieitli faaliyetler vardr.Bunlarn dndakurumlarn yrtmolduu sponsor (destek)faaliyetleri vardr. Bu faaliyetrnein bir film yapm yada kitap yaynnnsorumluluunu bizzatstlenmek eklinde olabilir.Bir tiyatro, konser, festivalya da yarmaya sponsorlukyapmak eklinde de olabilir. 25 26. Faaliyet AlanTanmrnekirket ii letiim alanlarla iletiimi salamakirket ii yazmalar, neri kutularKurumsal Halkla likiler Herhangi bir rn ya da hizmet Yllk raporlar, konferanslar,adna deil kurum adna halkla ilki kurumsal imajMedyayla likilerGazete, dergi, radyo, TV ve internet Basn bltenleri, kayt d basnveya ticari medyada gazeteci toplantlar, basn mensuplar iinuzman ve editrlerle iletiimdzenlenen etkinliklerKurumlar aras letiim Tedarikiler ve perakendeciler gibiSergiler, sektrel etkinlikler,kurumlarla iletiim salamakKamu leri Yerel ve ulusal dzeyde fikirSunumlar, brifingler, zeladamlaryla iletiim kurmakbulumalar, kamuya hitapToplumla letiim/SosyalYresel halkla, bunlarn setii Fuarlar, mektuplar, sporSorumluluk temsilcilerle iletiim kurmak faaliyetleri ve dier sponsorluklarYatrmcyla likilerFinansal kurumlar ve bireylerleBildiriler, brifingler, etkinlikler iletiim kurmakStratejik letiimSorunlarn analizini yapmak ve Kurumun saygnln artrmak iinzmler gelitirmek kampanyalar dzenlemek,evresel Faktrleri Takip Sosyal, siyasi, ekonomik velkenin ekonomik durumu veteknolojik deiimleri takip etmek seim yarnn etkilerini takip etmekKriz Ynetimi Acil durumlarda ve krizde ak seik Byk bir tren kazas sonras polisve doru mesajlar iletebilmekdoktorlar ve yerel otoritelerle kontak26 27. . HALKLA LKLERDE GVEN VE TBAR OLUTURMA Robert Bosch insanlarn gvenini kaybetmektense, para kaybetmeyi tercih ederim anlaml szn syledii zaman, dnyada itibarla ilgili ok fazla aratrma yaplmamt. 27 28. Bu nedenle itibarn,isletmelerin rn satfiyatna, insan kaynaklarnave karlat krizlereetkisinin ne kadar bykolduu da bilinmiyordu. Oysa, bugn yaplanaratrmalar gstermektedirki; Boschun daha odnemlerde vurguladgibi; rgtlerin itibar,onlarn sosyal ve ekonomikfaaliyetlerini dorudanetkilemektedir 28 29. tibar i sonular ve finansal tibar, kurumun tm deerlerle yakndan ilgilidir. yi bileenleriyle elde ettii itibar sermayeyi, kaliteli toplam deerdir. elemanlar, mterileri bir Eylemlerin, sylemlerle mknats gibi eker. Sonuta iyi tutarl olmas itibar itibar sadece karllk deil, kazanmann esasn yksek potansiyel vaat eden bir oluturur. , gvenilir gelecek olarak irkete geri olabilmek uzun bir dner. zaman iinde elde edilebilen, dier yandan ok ksa srede yitirilebilen, krlgan bir deerdir. 29 30. . itibar ayn zamanda,kurumun hissedarlar,alanlar, hedef kitleleri,kurumla dolayl ilikiiinde olan sivil toplumkurulular ve kitle iletiimaralar tarafndanbenimsenen grlerintoplam olarak ta ifadeedilebilir. itibar, kurumungemite yapt eylemlerinyan sra gelecekte yapacaeylemlerini dekapsamaktadr.Markalarvaat eder, itibar isekazanlr.30 31. Kurumlarn btn paydalarnn isteklerine cevap verecek bir kimlie sahip olmas mmkn olmadndan, kurumlarn kendi nceliklerini tespit etmesi, rakipleri karsndaki anlaml, gvenilir ve benzersiz yanlarn belirlemesi gereklidir. Toplum tarafndan "en byk irket" olarak alglanmak yerine "en beenilen irket" olarak grlmek, kurumun faaliyet sonularna etkisi asndan daha nemlidir. 31 32. zel sektrde rn ve hizmet reten kurulular iin mteri deeri, rn ve hizmetlerin satn alnmas ve bakalarna tavsiye edilmesidir. Sivil toplum kurulularnda bu deerin karl gnll alanlarn saysnn artmas, devamlln salanmas ve projeler sponsor olan irketlerin saysnn oalmasdr. Kamu ynetiminde ise itibar ile oluturulan deer, beraberinde hizmet kalitesinin artmasn getirmektedir. Ayn zamanda bu hizmet kalitesinin art, kamu yneticilerinin, siyasetilerin yeniden i bana gelmeleri iin de iyi bir referans tekil etmektedir32 33. Grld gibi halkla ilikiler ynetimi, hem kurumlar hem de toplumlar iin stratejik bir neme sahiptir. Bu nemli ynetim aracnn gelien teknolojinin de yardmyla nitelikleri daha da artrlabilir, fonksiyonlar gelitirilebilir ve katma deeri oaltlabilirse, bireysel, kurumsal ve toplumsal amalara daha fazla hizmet etme imkan olacaktr. alkan, retken ve mutlu bireyler baarl kurumlar ortaya kartacak, verimli ve etkili kurumlar da gl toplumlar ina edecektir. 33