Reserbado an gabos na derechos © 2012 Angelito Ngipoy Delumen Madrilejos / Praning’s Korner Taga Legazpi Pwedeng kopyahon arin man na parte kan libro basta magpaaram sa may kapot kan derechos. Magsurat sa praningauhs96@yahoo.com

MGA LAOG

1. An Aki Kan Paraoma 2. Ang Manok NI Padi 3. Si Mama 4. Pagkamoot / Ang Adal Hale Sa Sarong Aki 5. Si Jess 6. Ako, An Saiyang Ama 7. Sarong Osipon Ki Pagkamoot sa Apat Na Mata

- Ang Gurang Na Mayaman - Ang Pagkamoot Ni Salome - Hanggang Kagadanan - Ang Pang Gatas Ni Kulas

8. Ang Bisita NI Juan 9. Pahingalo 10. Ang Mainit Na Luha Sa Sakuyang Pisngi I

- Ang Mainit Na Luha Sa Sakuyang Pisngi II

11. Si TIya Sion 12. Pagkamoot Asin Rason

13. Ang Surat

Ang Aki Kang Para-oma

Makulog pa an sakong payo asin bitis sa kakalakaw sa harayong kaba’san na ini. Pagal na ako sa byahe gutom pa, pirang aldaw na akong warang tultol na katurog. Mabata’ na an bado. Sa sakong pag abot sa harong ta’naw ko ang bulawan na nagbabayle sa kansyon kan atab na paros, malipot kontra sa daplos ko na nagtuturo. Parong ko ang tuyo na pigluluto sa laog kang kusina mintras na pigtata’naw ang Mayon sa likod nya.

Hay, halawig na panahon ini dai ko nahiling asin dai pighurop huropan. Nagdadaralagan na ang mga manok pigbubukod ang tabili, mga siwo kaiba kan saindang ina sa pag kaykay kang daga’. Matukaw muna ako ta ako napapagal……… ************************************************************************************

Limang taon na an nakalipas kan sinuway ko si paderes kan mag desisyon ako na anapon an sakong swerte sa Manila. Habo ni pay (apod ko saiya) na ako maglarga ta wara na siyang katabang sa kaba’san, pwera kay dagul na samong karabaw. Nag iwal lang kaming duwa ta muya ko magka igwang maray na buhay pero ang sabi ni pay mas maray ang simpleng buhay sana ta diit ang problema. Pig hapot nya ako kung pagal na daa ako sa kaka arado kang kabasan o pag atinder kang mga alagang hayop.

Dai ako nagpapugol, kinaagahan naglarga ako bitbit ang bado asin gabos na kaipohan ko sa pakikipag sapalaran sa Manila. Aram ko napungaw si pay sa pag hali ko pero para sasaiya man sana ini na gigibohon ko.

Pag abot sa Manila marhay man ang naging kamugtakan ko nakakuwa man ki trabaho. Maray man palan, yan ang ona ko. Nagtrabaho ako sa sarong hotel sa Makati, sa kusina bilang taga hugas ki plato. Dakol ang pagkaon pero priming gutom ta wara sa oras ang pagkaon mi. Kung bako tada kan mga customer, minsan pa’nos na. Dai ko nakayanan kaya nakipaglaban kami sa tag sadiri, pero sa mata ninda garo kami mga kuraratsa na pwedeng ti’makan tapos sipaon. Wara kaming naginibo, sinipa kami asin nawa’ran ki trabaho. Duwang bulan akong laog kang tinampo, naghahagad ki pagkaon nagkakaturog sa Luneta, nagkakarigos sa Manila Bay. Duwang bulan na garo na bua kakalakaw lakaw, pighihiling ang nagkakaraon sa mga mahalon na kaunan. Nag hihibi ako sa sakuyang pagturog.

Pig alagaan ako ki sarong bakla, marhay na ini kaysa sa ako nasa tinampo. Binaduan, kinarigos asin pinakaon kabalyo kan saiyang makamundong pagnanasa sa lawas ko. Maka ati iyo pero wara ako maginibo. Kada banggui iyo ang pig gigibo mi, naati na ako sa sakong sadiri, may pinag adalan pero patal sa mga bagay bagay. Linayasan ko siya, balik sa tinampo.

Limang taon ako nag sapar kan sadiri ko na kabuahan, limang taon ang dalan ko warang padumanan, sarong tawong warang kamugtakan.

Nag desisyon ako na mag uli na, kukusugon ang boot hahampangon si pay, aakseptaron gabos na pwedeng itaram sa sako. Handa na ako, oras na para mag uli asin mag agad ki tawad ki pay..

Makulog pa ang sakong payo asin bitis , pagal na ako sa byahe gutom pa, pirang aldaw na akong warang tultol na katurog ko. Mabata’ na ang bado. Sa sakong pag abot sa harong ta’naw ko ang bulawan na nagbabayle sa kansyon kang atab na paros, malipot kontra sa daplos ko na nagtuturo. Parong ko ang tuyo na pigluluto sa laog kang kusina mintras na pigtata’naw ang Mayon sa likod nya.

Hay, halawig na panahon ini dai ko nahiling asin dai pighurop huropan. Nagdadaralagan na ang mga manok pigbubukod ang tabili, mga siwo kaiba kan saindang ina sa pag kaykay kang daga’. Matukaw muna ako ta ako napapagal………

Dai ko kaya, mabalik na ako sa Manila dai ko kaya hampangon si pay. Nagtindog asin nagtalikod na ako para rumayo sa harong kang sarong kamot ang nag akbay sa sakong habaga. Sarong kamot na kulobot asin puro kalyo sa kaka araro kang kabasan, sarong kamot na pagal na…….

Noy masain ka? Ang hapot sako ni pay, wara akong masabi kundi ang mag hibi na garo aking inagawan ki kawatan.

Inalalayan nya ako sa laog kan harong, hinugasan ang kamot ko asin nag luwag ki bagong sapnang maluto na haloy na dai ko natatana’an. Ang parong kang tuyo lalo sako nag pagutom. Kuminaon ako na garo dai nagkaon ki sarong semana. Pighiling ko si pay, ang ogma sa saiyang mata dai ko masabutan. Pagkatapos ko magkaon tina’wan akong dolseng nyog asin nag sabi “ubusa na an noy ta matarok pa kita”

Ang Manok Ni Padi Sarong aldaw binisita ako ki sarong barkada haleng Legazpi digdi sa Manila, nagpasundo sa Ali Mall. Guwapohon ang porma ni padihon ko, white pants na may ternong balat asin naka polo shirt. Mahamoton pati, garo minaluwas pa sana sa may nagkikimat kimat sa may Aurora Boulevard. Kinuwa mi na so maleta nya, ona ko iyo man sana so dara. "Alat padi ta igwa pa sa itaas..." dali dali na pigkuwa so karton na may laog na manok na pambulang. Pag abot sa harong namahaw kami tapos nag agda na malakaw lakaw pasiring sa saro mi pa na padihon. Di nag karigos na ako sinabihan ko na iluwas muna so manok asin igakod sa may bayawas ta nganing makalakaw lakaw man ang pobreng pambulang buda wra man ki may mahabas ta yaon man si ermano. Dae na daa ta madali man sana. Maghapon so lakaw lakaw mi. Mga bandang alas 2 balik kami sa harong ta kukuwaon so gamit nya ta malarga naman pasiring Pangasinan. Sabi ko salidahan mo na ang awot kang manok mo dyan sa karton nganing mapreskohan so manok. Dae na daa giraray ang simbag ta harani man sana ang Pangasinan. Mala sabi ko. Nagpara na ako ki ordinary bus ta mas makaskas kaysa sa aircon. Lintian na arte kang padihon ko ta muya aircon ta mainiton daa. Ay hamag sana an, daog pa ang babae. Pina unrahan ko ta tibaad may masabi sako. Sabi ko sa likod na sana ako matukaw tutal pareho man kami may cellphone mag text na sana. Mga 30 minutos ang naka agi, nag rereklamo na so mga pasahero ta mabataon daa. May nag hiling kang saindang sapatos kung may naka ti'mak ki udo, wara man. Pati so kundoktor anap anap naman. Aw unaon mo an nasa likod palan so blower kang aircon yaon duman so manok, so ipot dae palan inale sa karton aw lintian ang bata. Pig text ko tulos so padihon ko na mag baba na kami ta so manok nya ang namamarong. Dae na nag duwang isip baba kami sa hampang kang Philippine Heart Center. Pag agi ko, namarong nangad ki tudo so ipot lintian na supog ko. Sabi kang mga pasahero "Yun pala yun kaya pala di makita nasa likod" Naka duko ako na nagbaba sa bus sabay dalagan sa sunod na ordinary bus.

Si Mama "Nonoy mata na tabi" sabi ni mama urawang pig hahali so tamong sa lawas ko. "Mata na nonoy ta magkatutog" yan pirme ang karaw sakuya ni mama sa uro aldaw na pag pukaw sakuya. Naparong ko na so mahamot na pritos na tuyo asin so sinanlag. Nagbungkaras na ako, nagpasiring na sa lamesa kang nailing ko sa relo na alas 2 pa sana ki maaga. "Ma atabon pa aw ano man daw an" medyo may dagit ako ta minakaturog pa sana ako. Buminalik ako sa pagkaturog na medyo malibong ang payo. Dae na nag taram si mama, tinakluban so mga linuto nya tapos naglaog naman sa kwarto. Otsenta y tres na si mama pero makusog pa. Padaba ako ta ako na sana ang nasa saiyang poder ta ang mga tugang ko nag aragom na nasa ibang bansa na. Wara na ki nakarumdom na mag surat saiya o mag apod man lamang. Na iidaw nya man sinda. Sabi kang mga kataraid mi na kang aki pa daa ako pirmi ako nadadasmag pero yaon si mama para mag alalay, pig papa tindog sa oras na nadadapa. Pig papakaon maski masamok. Pasensyosa kung nasasala ako sa mga bagay bagay. Dae napapagal sa pag turo kang ako nag aadal pa sana. Maka gulo gulo daa ako ta pasawayon pero dae ko natanaan ang mabadolan sa lubot. Mga pagirumdom sana sako na mag gibo ki marhay. Kina agahan dae ko nadangog ang pag pukaw sakuya ni mama. Warang sinanlag. Warang tuyo. Tuninong ang harong. Haen daw si mama? Aysus, birthday nya palan ngunyan. Yaon sa ref nakadukot ang sarong surat hale ki mama. "Nonoy, nakulugan ako kusubago sa ginibo mo. Pwede mo man sana ako na taraman ki luway, kang aki ka pa kung nasasala ka pigkaka uron ta ka ki malumanay. Dae taka pigtataasan ki boses. Kung nadadapa ka pigbubuhat ta ka. Dae ako ki sawa sa pag intindi saimo. Ika na sana ngani ang kairiba ko nadadagit ka pa ta pigmata ta ka ki atab. Pasensya ka na nonoy ta gurang na si mama mo. Birthday ko baga ngunyan kaya pig mata ta ka ki atab nganing ika ang primero ko na makaiba sa aldaw na ini sa pagkaon ta maarabot so bisita ko taod taod baad dae ta ka na maasikaso." napahibi ako sa mga tinaram ni mama. Ngunyan ko lang naranasan na masabihan ki arog kaini mas makulog pa palan kay sa sa badol. Pig gigisi ang sakuyang puso ki pinong pino. Mas makulog palan ang badol sa puso kaysa sa badol sa lawas. Dinuman ko si mama sa kwarto, nakahigda. Pigpukaw ko sya. Habo nya magmata. Binayaan na ako ni mama, ito na palan so huring pakikipag uron nya sako, ang huring pag serbi sa saiyang bunso.

Pagkamoot May mag ilusyon na haloy naman sinda, may beses na nag iiwal sinda pero maogma. Sarong aldaw sabi kang lalaki sa saiyang namomo'tan " Be, muya ko ngunyan na aldaw dae mo ako pag apodan sa cellphone, o maski itext, maski sa facebook dae ka mag comment sa wall ko o mag like o mag post maski ano.". Nag-ngalas so babae kung nata pero pig paunrahan nya so request kang saiyang boyfriend. Nag shopping so babae, nakipag hilingan sa mga barkada ta sabi nya sarong aldaw man sana baad may gigibohon na importante so saiyang boyfriend. Kina agahan, may nag abot na surat sa babae hale sa boyfriend nya " Be, ngunyan na nagibo mo asin nakaya mo na so sarong aldaw na dae mo ako kaiba asin dae mo ako nakakauron, kaya mo ng ipadagos an. Kung nababasa mo ining surat, ako wara na." Naaraman kang babae na may taning na so buhay kang boyfriend nya pero dae pig paaram saiya. Kang aldaw na dae sinda nag ibahan ito man so aldaw kang siya nawa'ran ki hinangos

Ang Adal Hale Sa Sarong Aki

Pig hapot ako kang pamangkin ko na babae, "Tito love mo ako?" sabi ko saiya "Iyo tabi baba ko." sabay bukas kang sakuyang mga braso na naka dupa. Siya man hinapot ko "Baba ko love mo man si tito mo?" tinanguan ako sabay turo sa nakapakong imahe ni Kristo sabay sabi “Love ta ka arog kang pagpadaba niya."

Si Jess Sarong simpleng karpentero si Jess, arog kang sarong simpleng tawo igwa man siya ki mga barkada. Sarong aldaw, urawang yaon siya sa saiyang shop nag ngalas ang saiyang barkadang si Pedro. “ O, naano ka ta garo ngalason ka?” ang hapot ni Jess kay Pedro urawang pig pupolido nya ang sarong tukawan gamit ang electrical grinder. Nagluwas si Pedro sa shop nag killing killing ki wala – too, tuninong so saindang eskinita na sa arog kang aldaw na Sabado nag papakusugan ang speaker kang pag taraning na harong. “ Brown out baga padi pero nata ta nag aandar ang saimong grinder? ” hapot ni Pedro mintras pig pipindot so nakasaksak na mp3 player. “ Aw iyo? ” dae naman nag ngalas si Jess sabay sabi na minsan nangyayari daa iyan saiya na dae nya naaraman. “ May powers ka padi, pwede ka na maging superhero o kaya sa peryahan pwedeng pag kakwartahan. ” nagdadarakula biyo ang mata ni Pedro. “ Aw inda ka daw, kung ano ano nasa ang naiisip mo epekto an kakaheling mo kang mga anime.” Pigasaray na ni jess ang mga gamit nya nganing pumundo na si Pedro. Pag kalipas ki pirang semana, nagtuturo na si Jess kang mga naukdan nya. Libre ang pagturo nya, pig gagamit nya ang saiyang espesyal na talent ki pa simple. Pero may tawo talaga na maimbot sa kapwa, nadadagit saiya. Sarong aldaw may kung anong epidemya ang nag abot sa saindang baryo. Ang mga tawo nag helang ki maski ano anon a dae maipaliwanag kang doctor asin sensya. May sarong akin a nagadan na kataid ni Jess, sa dae man pigtuyo na pangyayari, nag sungo’ si Jess asin nagturo sa aki so dugo nya sa aki. Bigla ining naghangos asin nabuhay. Dinara sa mga doctor so aki para obserbahan, pighapot ninda kung ano nangyari. Sinabi kanga ma na so dugo ni Jess ang naka bulong sa saiyang aki. Pinahanap si Jess, pig obserbahan ang saiyang dugo. Pig testing sa ibang pasyente, narahay halos gabos sa laog ki perang segundo. Naging lab rat si Jess. Puro tudok ki dagom ang saiyang lawas. Bugbog sarado na ang hawak ni Jess. Nagrereklamo na si Pedro ta nakukulogan na ang saiyang padihon. “Punduhon na nindo an, dae nindo naheheling na nakukulogan na sya, hilinga na ang kamugtakan nya. ” pasuriyaw na sabi ni Pedro urawang pigtutulak paharayo ang mga tawo. “ Dae ka maging maori Pedro, kung ang dugo ni Jess ang makakarahay sa gabos nata ta dae maski maubusan siya ki dugo para sa samuya. ” suriyaw kang sarong ama na bitbit ang saiyang akin a nag hihingalo na. Dinulag ni Pedro si Jess, itinago sa may kadlagan. “ Digdi ka muna padi, hanapan ta ka ki lugar na pwede mong pagtaguan.” Lupaypay na si Jess, garo wara na ki hinangos. Sa plaza nahiling kang mga tawo si Jude saro sa mga barkada ni Jess. Pigrani siya kang kapitan del baryo asin nagsabi na “Aram ko na kaipuhan mo ki kwarta para maka hale ka na pasiring sa abroad, napag urunan mi na itao saimo ang trenta mil, dakulang tabang na an ituro mo lang ang pigtataguan ni Jess. ” Dae na nag duwang isip si Jude , kaipuhan nya ang kwarta. “ Wara kang kwentang padihon ” pig duduro ni Pedro si Jude “ Tinabangan ka ni padi pero iyo ini ang ibinalos mo saiya? ” naghihibi na si Pedro warang nagibo kang kinuwa kang mga tawo si Jess, napatukaw na sana siya sa sarong gilid. Nagturulakan ang mga tawo kang naaraman na yaon na si Jess. May muyang ma enot. May nag suntok na sa pandok nya para lang mag luwas ang dugo sa saiyang dungo. May dae pa nakuntento, sinaksak sa tagiliran para todo ang bulos kang dugo. Wara na ki naginibo so mga pulis ta maski sinda kaipuhan man ang dugo ni Jess. Nag diklom ang pag hiling ni Jess, diit diit luway luway pigbabawian ki hinangos . Alas tres nin hapon kang nagadan si Jess, mamara na ang hawak nya ubos ang dugo. Narahay ang mga tawo, balik sa normal ang saindang lawas dahil sa dugo ni Jess. Sinakripisyo ni Jess ang saiyang buhay para maligtas ang gabos, hanggang sa ultimong tag’do kang saiyang dugo………

Ako, Ang Saiyang Ama " Mahale na ako, nonoy. Dae magpasaway kay lola ha, oni o singkwenta pesos. " bitbit ang magabat na maleta pasiring airport, bitbit ko man ang gabat kang daghan ko sa paghale para mag trabaho sa ibang nasyon. Naghihibi ang sakuyang solong aking lalaki, pupugulan ko ang bulos kang luha sa sakuyang mata. Mangirit sana ako, pero sa sakuyang mata dae matatago ang kulog na dapat ko na bayaan ang sakuyang aki. Binulagan ako kang sakuyang agom, ta saro akong pobre, daeng pangarap sa buhay. Dae na siya nakahalat kang sakuyang pangako sa saiya. Uminiba sa ibang lalake, sa may kwarta pero warang pagkamoot sa saiya. Saro, duwa, limang taon ako sa disyerto. Tinios ang init, ang limang pasko, ang limang birthday kang aki ko. Pinirit ko na maging makusog para sa saiya. Mga ladawan ang nagpapaogma sa sakuya asin nagpapakusog ki boot. Dakula ni si nonoy ko, may natipon na ako, mauli na ako. Gari ko na luksuhon ang hagdanan kang eroplano sa sobrang ogma na maheheling ko na ang aki ko. Dara ko na so muyang kawatan ni nonoy, mga tsokolate asin bado. Harayo pa ako sa harong mi nata ako pig kurab? Nata kadakol ki ilaw sa harong? Surpresa sa sakuyang paghabot? Surpresa man nanggad, napahibi ako. Ang sakuyang si nonoy turugon, silensyohon. Turog na nonoy, oni na si papa. Si'ripon ta ka na sana sa kalangitan bilang sarong bitoon.

Sarong Osipon Ki Pagkamoot Sa Apat Na Mata

Ang Gurang Na Mayaman Saro siya sa mga respetadong tawo sa saindang lugar, mapagpadaba sa pamilya daeng bisyo. Sarong ideyal na ama asin agom, maboot na amo asin mapagkumbaba. Padaba kang simbahan sa kadakol na natao sa kura paroko. Mahigos sa saiyang mga negosyo. Hale sya sa pig aapod na from rags to riches, dating para bote, shoe shine boy, nagpapabakal ki dyaryo sa tinampo. Kada sabadong hapon nagpapasiring sya sa lugar na dae aram kang saiyang agom, aki asin mga empleyado, pwera sa saiyang driver. Nagdadalagan ang saiyang awto. Mahamot ang laog, garo may sarong pahamot na naula sa laog kang saiyang pigtutukawan. Nagbaba sya sa sarong lugar, binuksan ang saibong na pintuan kang auto. Nag liliwanag sa tama kang nagkikimat kimat na ilaw ang bulawan sa saiyang liog, inalalayan ang sarong babae palaog sa sarong beerhouse.

Ang Pagkamoot Ni Salome Nagkikimat kimat ang ilaw sa luwas kang beerhouse, garo aninipot sa madiklom na bangi. Nag arabutan na so mga parokyano. May naka kotse, may pighatod ki traysikol, may naka motor asin may walk in. Mahamot si Salome, siya ang star kang club ninda. Pighatod siya ki sarong gurang na naka Mercedes Benz. Nag tugtog na ang sarong kansyon na pampakaturog, pampainit sa iba. Kantang pang romansa. Nagbayle na si Salome, nag paralakpakan ang mga parokyanong garo mga agas sa laman. Nagliliwoy. Kang biglang may nadangog na putok kang badil. Bagsak si Salome. Pano ki dugo so stage. Sarong lalaki ang may kapot ki badil, naghihibi. "Ika sana ang padaba ko Salome, kung dae ka man sana mapapasakuya, dae ka mapapakinabanggan ki iba." BANG.

Hanggang Kagadanan “ Dae mo kami pagwalaton kang aki mo, padabaon ta ka. ” iyo ini ang madadangog mo sa harong ni Martin urawang bitbit kang agom ang sarong maleta na pano ki bado. Sige ang hibi kang aki asin si Martin. “ Nata ta dae ta kamo bayaan?, mga bwiset kamo sa buhay ko poon kang inagom ta ka dae na lamang ako nakatana magsine o mag shopping man lamang. Bako arog kang iba ko na boyfriend kaito na sunod ang luho ko, inda daw nata ika ang pinakasalan ko.” suriyaw kang babae urawang paluwas sa sadit nindang harong, kung iyan pa ang maapod mo. So mga usi naman ang binalingan kang babae, “ Hoy uruli na kamo ta tapos na ang mga drama, saro man kamong mga bwisit.” Nawalat si Martin kugos ang saiyang aki, naghihibi. Piglunod ni Martin ang problema sa alak. Pig heheling ang babaeng nagbabayle sa ibabaw kang stage. Tinutok ang badil sabay suriyaw "Ika sana ang padaba ko Salome, kung dae ka man sana mapapasakuya, dae ka mapapakinabanggan ki iba." Sarong makabungog na putok ang nadangog, sa pagdaralagan kang mga tawo natumba sa stage si Salome. Sarong putok pa, nagdiklom na ang pangiling ni Martin.

Ang Pang Gatas Ni Kulas Si Kulas, tambay sa gilid kang beerhouse. Barker kung apodon, garo ayam na sigeng kurahaw. Luwas laog sa kulungan sa salang pag habas. Nahiling ni Kulas so gurang na naghatod sa sarong babae sa laog kang beerhosue, napupuruputan ki bulawan ang liog. Nagdarakula so mata ni Kulas. Jackpot. May pambakal na siyang gatas para sa aki nya. Naka kuwang tyempo si Kulas, kinua so naka puropot na bulawan sa liog kang gurang. Binakay kang body guard si Kulas. Nagburukudan sinda sa may eskinita pasiring sa may sementeryo. Bang. May nadangog si Kulas na putok kang badil. Nagdaralagan so nasa beerhouse, may gadan na dancer. Aga, naghahalat si Miriam sa saiyang agom. Gutom na ang saindang aki, sige na ang hibi. Haen na si Kulas asin ang gatas.

Ang Bisita Ni Juan Mainit ang aldaw asin maalangaang, mapulot ang daplos na nagmara sa loong ni Juan, sarong pobreng para bote na naka istar sa sadit na payag harani sa may tambakan kan basura. Simple pero maitinabang maski daeng kwarta si Juan. Nabubuhay sa pag kalkal ki basura nganing ipabakal para may pambakal ki bagas asin diit na tuyo. Saro na sanang nabubuhay si Juan, binayaan kang aki matapos maka pag adal sa kolehiyo. Nasa Manila, liningawan ang sadiring ama para sa sadiring ambisyon. Liningawan ang ama na tabangan, na kug bako sa mga lapak sa kamot dae sya makakamati kung papano ang mag separar kang lata sa plastic. Linayasan si Juan. Sarong aldaw, nakatukaw si Juan sa saiyang sadit na payag kang nag agi ang sarong lalaki na halos kasing edad nya man. Naghagad ki tubig asin pagkaon. Sabi ni juan na pag pasensyahan nya na lang ta tuyo asin pinakalakagaan na ugbos ki kamote lang ang maitatao nya. Dali daling nagkaon so gurang urawang pig iistorya ni Juan na sana naging mayaman na sana sya nganing dae nya namamatian ang pagal kang buhay. Natapos na so gurang sa pagkaon kang may sinabi ki Juan. “ Aram mo, gabos na tawo magagadan, dae ninda an malilikayan. Sabihon tang mayaman ka, pero gabos na kayamanan mo dae mo man madadara sa langit, pagbabaranga bangaon an kan mawawalatan mo. Ang kapot mo na kapangyarihan ipapasa man sana. Gabos na pigmamate mong mundo’, dagit dae mo na magigirumduman. Dae naman importante ang mga naabot, ang talino mo asin ang kagayunan kang pisikal mo na lawas. Dae man importante kung perang cellphone ang nabakal mo, kung perang auto ang nasakayan mo o kung saen na lugar ka naka abot. Dae naman importante kung perang beses ka nag laog sa trabaho, pero napabayaan mo ang pamilya mo. “ nag inom ki tubig so gurang asin nagpadagos “ Ang pinaka importante sa gabos, nabuhay ka na daeng nakulugan na kapwa, tinabangan mo sa nangangaipuhan ki daeng pighahalat na karibay. Ang importante nabuhay ka na daeng dagit sa kapwa, pano ki pagkamoot ang puso mo. Dae kang nati’makan na tawo sa paghanap mo ki pagkabuhay. Ang importante maogma ka. Nabuhay ka na malinig maski nakaistar ka sa basurahan.” Napanganga si Juan sa mga sinabi kang lalaki. Nagpasalmat giraray so lalaki sa tinaong pagkaon sa saiya ni Juan. Nagpaaram na so lalaki, naglakaw na paharayo, nag siriyaw si Juan sa lalaki. “ Muya ko man lang makatana ki maray na buhay, so garong nasa paraiso maski sarong oras sana. ” Kuminiling so lalaki sabay tinaas so kamot na may marka pa kang pako sa saiyang palad asin sinabihan si Juan. “ Maabot ang aldaw na an Juan, bako sana oras kundi magpasagkod pa man, igwa ka na ki lugar sa sakuyang kahadean.”

Pahingalo Nagtagdo na so tu'nog na kinugos kang awot kang ako nag sirip sa bintana, turog pa ang gabos pwera sa drayber kang bus. Apat oras pa labi ang dadalaganon kang kabaong na ining may rweda. Bilog ang bulan sa sirangan. Malipot ang paros na naghahadok sa sakuyang pisngi, arog kang lipot na namatian ko kang winalat ta ka, binayaan na solo na naghihibi asin nakikimaherak na dae pag bayaan. Makapagal dulagan ang sarong bagay na pabalik balik mong pig aagihan, uro aldaw mong kaibahan asin namamatian. Atab nag abot so bus, uminagi sa sentro. Arog kang dati turog pa ang banwaan ko sa kada pag uli ko. Saro sana akong tuldok sa kadakulan na dapat tawan ki importansya. Buminaba ako sa may crossing, kung saen aram ko ang direksyon pauli pero pinili ko ang walang agihan imbes mag diretso. Agihan ko daw si Tiya Bita, baad lamang bukas pa makipamahaw lamang. Garo mga gapo ang maluto na pigkakaon ko, dae ko mahalon. Garo gilyet sa sakuyang alunan, pig gigisi ang pagkatawo ko. Inda, sa kada pagrani ko sa padumanan ko lalong muya ko na magrayo liwat. Pero sa kada rayo ko, iyo man ang pagbalik ko sa henalian ko. Nakatindog ako sa puntod kang sakuyang padaba, sa wakas makakapahingalo na ako sa kakadulag. Nagturo ang luha ko, tinunaw kang init kang luha ko ang malipot ko na pagmati sabay sabing..... patawad padaba ko.

Ang Mainit Na Luha Sa Sakuyang Pisngi I Malipot pa ang paros na naglalaog sa bintana sa sakuyang kuwarto. Madiklom pa sa luwas. Nagtuturog pa ang dampog sa irarom kang dahon na nag ataman saiya sa bilog na bangi. Napaparong ko na ang kape sa lamesa. Habo ko pang magbuhat. Ipipikit ko lang ang mata ko. Nagdadalagan na ang kurab sa sakuyang daghan. Nagbukas na ang pinto. Saro, duwang lakad yaon na sya sa taning ko. Nagtukaw sa gilid kang katre asin hinadukan ako sa angog. Binagsakan ang sakuyang pisngi ki mainit na luha hale sa nagbabaha niyang mata. Nakapikit sana ako. Naglagatak ang pagsarado kang pintuan. Pigdadangog ko ang paharayong tanog kang tricycle.

Ang Mainit Na Luha Sa Sakuyang Pisngi II Malipot pa ang paros na naglalaog sa bintana sa sakuyang kuwarto. Madiklom pa sa luwas. Nagtuturog pa ang dampog sa irarom kang dahon na nag ataman saiya sa bilog na bangi. Napaparong ko na ang kape sa lamesa. Habo ko pang magbuhat. Ipipikit ko lang ang mata ko. Nagdadalagan na ang kurab sa sakuyang daghan. Nagbukas na ang pinto. Saro, duwang lakad yaon na sya sa taning ko. Nagtukaw sa gilid kang katre asin hinadukan ako sa pisngi. Binagsakan ang sakuyang pisngi ki mainit na luha hale sa nagbabaha niyang mata. Nakapikit sana ako. Maogmahon ako ta nag abot na sya. Kinugos nya ako. Sabay kami nagkaturog.

Si Tiya Sion “ Pssst, pahagad daw ki piso. “ yan ang uro aldaw ko na nadaangog sa gurang sa taas kang ovepass. “ Pambakal lang ki pagkaon.” ako dae man basta basta nagtatao ki kwarta ta baad baga kairibahan ini ki sindikato. Mag init man o mag uran yaon pirme siya sa dati nyang pwesto harani sa may hagdanan. Pirme ko na aagihan pero pig hihiling ko lang, pig oobserbahan. Sarong aldaw tinawan ko ki tinapay asin juice na nasa tetra pack. “ Oni tabi tiya, tinapay na may palaman asin juice, dae ta ka mata’wan ki kwarta ta wara ako ki sinsilyo.” Kinuwa so pagkaon ko asin nagpasalamat, sabay hale naman ako. Kinaagahan arog giraray ang siste, tinapay asin juice. Sa laog ki sarong semana ini so naging gibo ko pero sinibag na ako kang gurang. “ Nonoy, kung dae ka ki sinsilyo, uya na sanang bilogang itao mo sakuya. ” sabay ulok sogurang sabay bawi “ karaw man lang, salamat saimo ta dae na ako maghapon na nakatukaw digdi. Pag pigtatawan mo ako ki tinapay asin juice, igwa na ako ki pagkaon sa para sa ugto, so na limosan ko ok na ito para sa bangi asin para sa pamahawan ko sa aga. ” Hinapot ko sya kung haen ang saiyang pamilya, medyo habo nya pa taramon pero siya ang nag istorya sakuya. Siya si Sion, tubong bisaya pero naki su’suan digdi sa Manila sa pag asang mairaos ang buhay nindang pamilya, pero nawara ang gabos kang nasulo so harong ninda kang dekada 80. Nagadan ang saiyang duwang aki asin binayaan kang agom. Poon kaito naging paralimos na sana sya. “ Kaito halos gabos na pagkaon nababakal ko, makwarta ako. Gastos digdi gastos duman, daeng paki aram sa para sa sa aga.” Nagluluha luha na siyang pig istorya sakuya ang buhay nya. Nagkakaturog kung saen abutan ki diklom, minsan dae na nagkakaon sa maghapon. “Ngunyan dakulaon ag pagbasol ko sa sadiri ko, da ako nakapaghanda para sa aldaw na nag abot itong problema sa buhay ko. Ubos gabos na kwarta asin gamit ta dae man ako nagbabangko kaito.” Halos limang bulan kaming naging maging magbarkada ni Tiya Sion. Sa kada aldaw na minaagi, pirme yaon ang saiyang tinapay asin juice, kung may kwarta nakakatana man siya ki hamburger buda ice tea. Dae ko naheling ki perang aldaw si Tiya Sion. Hinapot ko so nagtitinda sa taning nya, ang sabi nag helang daw. Nabaritaan ko wara na si Tiya Sion. Wara na so gurang sa taas kang overpass, wara na so nag sisitsit na maagad ki piso. Dakol pa ki Tiya Sion sa mga overpass, nagsisitsit asin naghahagad ki piso. Sana makaheling pa ako ki saro pang Tiya Sion………

Pagkamoot Asin Rason

Nag kamidbidan kami ni Poloy duwang taon na ang naka agi kan nagbakasyon ako sa Bicol kan

semestral break mi. Saro syang artist ako naman medical student. mas matua siya sakuya ki 15 taon,

kaya ang apod ko saiya manoy asin iyo man sana ang dapat. Naging harani ang boot ko saiya asin nag

istorya siya sakuya kan buhay nya, nag agom ki atab nag kaigwa ki lima na aki asin sa kahaluyan

winalat kang saiyang agom asin nag iba sa ibang lalaki urawang nasa ibang lugar sya. Sa saiyang mga

titig sa sakuya sinabi nya na makakahanap man siya liwat ki mmarhay na ina sa saiyang mga aki. Ini

ang mga taraon na dae sakuya nagpakaturog ki perang bangi, pig iisip kun ano ang uya nyang sabihon.

Kan sunod na naghelingan kami, sinabi nya na sala ang mahulog ang boot nya sakuya asin dae nya

man tituyo. Sinabi ko saiya na iwasan na nya ako asin sinabi ko saiya na naherak lang ako sa

kamugtakan nya, dae ako namomoot. Sinabi ko para dae na ako mamoot saiya urawang atab pa. Dae

kami naghelingan ki perang aldaw. Naghihibi ako asin nagbabasol nata nahuhulog na ang boot ko

saiya. Harayoon siya sa mga muya ko sa sarong lalaki pero nata ini. Habo ko na maagom sa

separadong lalaki asin may lima na aki. Ano na sana ang sasabihon kan mga tawo.

Kan ako pabalik na sa Manila, naghelingan kami ni Poloy para mag paaram. Sarong magabat na

pagpapa aram. Nagbabasol diya na namidbidan asin pinadaba ako, Nagbabasol sya na nahanap nya

ako ako para lang mawara sana. Sinabi ko saiya na dae ko kayang padabaon siya pabalik sa paaging

muya nya kaya sinabi ko saiya na tapuson mi na ang gabos. Ona ko tapos na. Kang nag apod siya na

malarga siya pasiring sa Manila, dae ko maitago ang ogma sa sadiri ko.

Medyo nakakarisa na ang sakuyang ina na igwang relasyon samuya ni Poloy, dae siya nagtutubod

na dae akong namamatian saiya. Naaraman naman sa samuyang lugar ang tsismis na may relasyon

kami, na sige daang apod sakuya ni Poloy. Pig papara insulto ninda ang pagkataow nya na ambisyoso

ta muyang agomon ang sarong madali ng maging doktor. Nakukullugan ako sa mga pigsasabi ninda

para kay Poloy. Padaba ko siya pero habo ko na ma disappoit ang sakuyang pamilya. Aram sa lugar mi

na matali asin achiever ako na tawo. Dae ko pa napapasupog ang sakuyang pamilya. Hanggang sa nag

abot ang aldaw na pag abot ni Poloy digdi sa Manila.

Rason ang nangibabaw sa namamatian ko, kang naheling ko na nag abot siya sa samuyang lugar

kun saen kami maghuhuron, dae ako nag paheling saiya. Naghibi na lang ako, na dae ko kayang

ipaglaban ang pagkamoot ko saiya. Dae ako naging makusog, pero nalulunod ako sa sadiri ko na takot.

Makulog pero kaipuhan ko na butasan ang pagkakapot ko sa pagkamoot ko saiya.

Naglalakaw siyang nakaduko, pig hihiling ko sya urawang ang puso ko diit diit narurunot.

Ang Surat Naging mamundo si Janine kang nagadan ang saiyang ama. Naaksidente ini asin naraot ang saiyang pandok. Huri ta kangu’dan asin paborito, dae maako ang aki ang pag kawara kang saiyang ama. Sarong bangi hinapot nya ang saiyang ina kun pag abot sa langit mamidbidan sya ni God. Sabi kang ina sige nene padara ka ki surat ki God kung yaun na duman si papa mo. Nagkuwa ki papel asin lapis si Janine sabay surat. Dear Papa God, Nagsurat po ako ta muya kop o maaraman kung yaon na dyan si papa ko, baad pano dae mo sya mamidbidan ta naraot po ang saiyang pandok kang siya naaksidente. Salamat tabi ta maski diit na panahon pinasubli mo sakuya si papa, padabaon ko siya. Sana alagaan mo po sya dyan. Kaiba po sa surat na ini ang ladawan ni papa nganing mamidbidan mo po sya. Ipapadara mi po ining surat na nakagakod sa sarong lobo, ta sabi daa halangkawon ang langit, di dakol na lobo babakalon ni mama para maka abot po saimo tulos ang surat ko. Salamat po, I love you. Janine Kinaagahan nagbakal si mama ni Janine ki sarong bugkos na lobo asin ginakud duman so surat. Pinalayog ninda so lobo asin nangadyi si Janine na sana maka abot so surat. Halangkaw na so lobo kan sinda nag ali.

Paglipas ki sarong semana, may nag abot na package sa harong nara Janine, may libro sa laog pero daing nakalaag kung saen hale. Ang titulo kan libro, A Daughter’s Love. Sa Laog kaini ang saro man na surat asin ang ladawan kang saiyang ama binasa ninda so surat. Dear Janine, Yaun na si papa mo digdi, marhay man siya digdi sa sakuyang kahadian. Dae man nawara si papa mo ta namidbidan ko siya tulos. Digdi gabos perpekto na, maogma si papa mo. Kasabay kaining surat ang saiyang ladawan para marumduman mo ang saiyang maogmang buhay. Dae ka na magmundo aki ko. Love, Papa God Pig si’rip ni Janine ang kalangitan, nagluwas ang saldang kan aldaw. Maogma ang saiyang

MANUNGOD SA NAGSURAT

Si Praning’s Korner Taga Legazpi ang pen name ni Angelito Ngipoy Delumen Madrilejos. Sarong Albayano na nagsusurat sa luwas kan Kabikolan. Ini an enot niyang mga koleksyon ki osipon. Sarong artist asin designer. Nagkukuta duwang sakay hale sa Ali Mall