HẬU SẢN BỆNH LÝHẬU SẢN BỆNH LÝNHIỄM TRÙNG, XUẤT HUYẾT MUỘN VÀ NHIỄM TRÙNG, XUẤT HUYẾT MUỘN VÀ

VIÊM TẮC TĨNH MẠCHVIÊM TẮC TĨNH MẠCH

BS. TRÒNH HÖÕU PHUÙCBS. TRÒNH HÖÕU PHUÙC

11-09-201111-09-2011

NHIEÃM TRUØNG HAÄU NHIEÃM TRUØNG HAÄU SAÛNSAÛN

BS. TRÒNH HÖÕU PHUÙCBS. TRÒNH HÖÕU PHUÙC11-09-201111-09-2011

1.1. ❍ ❍ Định nghĩa thời kỳ hậu sản.Định nghĩa thời kỳ hậu sản.

2.2. ❍ ❍ Cần bao nhiêu lâu để tử Cần bao nhiêu lâu để tử cung thu về kích thước trước cung thu về kích thước trước mang thai?.mang thai?.

3.3. ❍ ❍ Tiến trình tử cung thu nhỏ Tiến trình tử cung thu nhỏ lại trong thời kỳ hậu sản gọi là lại trong thời kỳ hậu sản gọi là gì.gì.

4.4. ❍ ❍ Sự ngưng tiến trình thu hồi Sự ngưng tiến trình thu hồi gọi là gì?gọi là gì?

1.1. Thời kỳ từ sau sanh kéo dài 6 Thời kỳ từ sau sanh kéo dài 6 tuầntuần

2.2. Khoảng 4 tuần sau sanhKhoảng 4 tuần sau sanh

3.3. Thu hồi (involution)Thu hồi (involution)

4.4. Ngưng thu hồi, chậm thu hồi Ngưng thu hồi, chậm thu hồi (subinvolution). (subinvolution). 1.1. Chẩn đoán : khám thấy tử Chẩn đoán : khám thấy tử

cung còn to và mềm hơn bình cung còn to và mềm hơn bình thường so với diễn tiến bình thường so với diễn tiến bình thường. thường.

2.2. Thường có kèm với xuất Thường có kèm với xuất huyết nhiều hoặc lúc nhiều lúc huyết nhiều hoặc lúc nhiều lúc ítít

ÑÒNH NGHÓAÑÒNH NGHÓA

Nhieãm truøng Nhieãm truøng ñöôøng sinh duïc sau ñöôøng sinh duïc sau sanh .sanh .

Tai bieán saûn khoa Tai bieán saûn khoa gaây töû vong meï gaây töû vong meï ôû nhöõng thaäp kyû ôû nhöõng thaäp kyû theá kyû 20.theá kyû 20.

Ngaøy nay khaùng Ngaøy nay khaùng sinh hieäu quaû sinh hieäu quaû giuùp ngaên chaën giuùp ngaên chaën bieán chöùng naøy.bieán chöùng naøy.

Chọn những tai biến sản khoa trong 5 tai Chọn những tai biến sản khoa trong 5 tai biến sản khoa dẫn đến tử vong mẹ thấp biến sản khoa dẫn đến tử vong mẹ thấp nhất hiện nay là:nhất hiện nay là:

A.A. Nhiễm trùng hậu sảnNhiễm trùng hậu sản

B.B. Tiền sản giật - sản giậtTiền sản giật - sản giật

C.C. Băng huyết sau sanhBăng huyết sau sanh

D.D. Viêm tắc tĩnh mạch vùng chậuViêm tắc tĩnh mạch vùng chậu

E.E. Nhiễm trùng tiểuNhiễm trùng tiểu

SOÁT HAÄU SAÛNSOÁT HAÄU SAÛN

≥ ≥ 38°c trong baát kyø 2 ngaøy cuûa 10 38°c trong baát kyø 2 ngaøy cuûa 10 ngaøy haäu saûn ñaàu tieân (laáy ngaøy haäu saûn ñaàu tieân (laáy nhieät ñoä ôû mieäng ñuùng kyõ thuaät, nhieät ñoä ôû mieäng ñuùng kyõ thuaät, ít nhaát 4 laàn/ngaøy (Mussey 1935)ít nhaát 4 laàn/ngaøy (Mussey 1935)Soát trong 24 giôø ñaàu haäu saûn: Soát trong 24 giôø ñaàu haäu saûn: – 20% Nhieãm truøng vuøng chaäu trong sanh 20% Nhieãm truøng vuøng chaäu trong sanh

ngaû aâm ñaïongaû aâm ñaïo– 70% NT vuøng chaäu trong MLT70% NT vuøng chaäu trong MLT

Ña soá tröôøng hôïp soát keùo daøi >24 Ña soá tröôøng hôïp soát keùo daøi >24 giôø sau sanh laø do NT ñöôøng sinh giôø sau sanh laø do NT ñöôøng sinh duïcduïc

Soát haäu saûn coøn do Soát haäu saûn coøn do nhöõng nguyeân nhaân khaùc nhöõng nguyeân nhaân khaùc

ngoaøi vuøng chaäungoaøi vuøng chaäuCaêng söõaCaêng söõa

Nhieãm truøng tieåuNhieãm truøng tieåu

Vieâm phoåiVieâm phoåi

Vieâm taéc tónh maïchVieâm taéc tónh maïch

NT TÖÛ CUNG HAÄU SAÛNNT TÖÛ CUNG HAÄU SAÛN(Uterine infection)(Uterine infection)

Nhieàu teân goïi: Nhieàu teân goïi: Endometritis, Endometritis, endomyometritis, endomyometritis, endoparametritisendoparametritisLaø do:Laø do:– Nhieãm truøng Nhieãm truøng

khoâng chæ ôû lôùp khoâng chæ ôû lôùp maøng ruïng, maø maøng ruïng, maø coøn ôû lôùp cô töû coøn ôû lôùp cô töû cung vaø moâ caïnh cung vaø moâ caïnh töû cungtöû cung

NHÖÕNG YEÁU TOÁ NHÖÕNG YEÁU TOÁ THUAÄN LÔÏITHUAÄN LÔÏI

Caùch sanhCaùch sanh : : – quan troïng nhaát cho vieâm töû cung(Burrows 2004) quan troïng nhaát cho vieâm töû cung(Burrows 2004) – Sanh moå coù tæ leä nhieãm truøng töû cung cao hôn Sanh moå coù tæ leä nhieãm truøng töû cung cao hôn

nhieàu so vôùi sanh ngaû aâm ñaïo.nhieàu so vôùi sanh ngaû aâm ñaïo.

Sanh ngaû aâm ñaïo: Nhieãm truøng töû cung # 6%Sanh ngaû aâm ñaïo: Nhieãm truøng töû cung # 6%nhöõng yeáu toá thuaän lôïi cho nhieãm nhöõng yeáu toá thuaän lôïi cho nhieãm

truøng töû cung nhö sau:truøng töû cung nhö sau: - Nhieãm truøng oái : vieâm töû cung(Maberry - Nhieãm truøng oái : vieâm töû cung(Maberry

1991)1991) - Thai löu, thai nhoû kyù, sanh non (Libombo 1994)- Thai löu, thai nhoû kyù, sanh non (Libombo 1994)

Sanh moå: tæ leä nhieãm truøng Sanh moå: tæ leä nhieãm truøng töû cung # 13% (tröôùc thôøi kyø töû cung # 13% (tröôùc thôøi kyø duøng khaùng sinh döï phoøng)duøng khaùng sinh döï phoøng)

- yeáu toá nguy cô nhieãm truøng - yeáu toá nguy cô nhieãm truøng töû cung: töû cung: o Chuyeån daï keùo daøi, oái vôõ sôùm, Chuyeån daï keùo daøi, oái vôõ sôùm,

khaùm CTC nhieàu laàn.khaùm CTC nhieàu laàn.

YEÁU TOÁ KHAÙCYEÁU TOÁ KHAÙC

Ñôøi soáng KT-XHÑôøi soáng KT-XHÑa thai(Suonio 1994)Ña thai(Suonio 1994)Meï nhoû tuoåi, con so(Magee 1994)Meï nhoû tuoåi, con so(Magee 1994)Chuûng toäc(khaùc bieät VK thöôøng truù Chuûng toäc(khaùc bieät VK thöôøng truù AÑ(Goldenberg 1996)AÑ(Goldenberg 1996)Giuïc sanh keùo daøi (Tran 2000) Giuïc sanh keùo daøi (Tran 2000) Beùo phì (Myles 2002)Beùo phì (Myles 2002)Phaân xu/ nöôùc oái(Jazayeri 2002)Phaân xu/ nöôùc oái(Jazayeri 2002)Thieáu maùu, suy dinh döôõng Thieáu maùu, suy dinh döôõng VK/ AD : B-Streptococcus, Chlamydia VK/ AD : B-Streptococcus, Chlamydia trachomatis, Mycoplasma hominis, trachomatis, Mycoplasma hominis, Garnerella Vaginalis --Garnerella Vaginalis -- taêng nguy cô NT. taêng nguy cô NT.

1.1. Hai nguyên nhân Hai nguyên nhân thường nhất gây chậm thường nhất gây chậm thu hồi tử cungthu hồi tử cung

2.2. Định nghĩa sốt hậu Định nghĩa sốt hậu sản?sản?

3.3. Yếu tố nào dễ gây Yếu tố nào dễ gây nhiễm trùng hậu sản nhiễm trùng hậu sản nhất ?nhất ?

4.4. Các yếu tố nguy cơ của Các yếu tố nguy cơ của nhiễm trùng tử cung hậu nhiễm trùng tử cung hậu sản?sản?

1.1. Sót nhau , nhiễm trùng tử Sót nhau , nhiễm trùng tử cungcung

2.2. Nhiệt độ Nhiệt độ ≥ ≥ 100.4◦F vào bất cứ 100.4◦F vào bất cứ 2 trong 10 ngày hậu sản đầu 2 trong 10 ngày hậu sản đầu tiên, loại trừ 24 giờ đầu.tiên, loại trừ 24 giờ đầu.

3.3. Cách sanhCách sanh

4.4. Cách sanh, vỡ ối lâu, thăm Cách sanh, vỡ ối lâu, thăm khám cổ tử cung nhiều lần, khám cổ tử cung nhiều lần, chuyển dạ kéo dài, nhiễm chuyển dạ kéo dài, nhiễm trùng ối, điều kiện sống thấp- trùng ối, điều kiện sống thấp- nghẽo, streptococus Gr. B (+) nghẽo, streptococus Gr. B (+) trong phổ thường trú âm đạo, trong phổ thường trú âm đạo, chlamydia, Mycoplasma, chlamydia, Mycoplasma, Ureplasma, GarnerellaUreplasma, Garnerella

Vi khuaån thöôøng gaây NT Vi khuaån thöôøng gaây NT ñöôøng sinh duïcñöôøng sinh duïc

AerobesAerobes      – Group A, B, and D streptococci  Group A, B, and D streptococci  – Enterococcus  Enterococcus  – Gram-negative bacteria—Gram-negative bacteria—Escherichia coli, Klebsiella,Escherichia coli, Klebsiella, and and

ProteusProteus species    species   – Staphylococcus aureusStaphylococcus aureus      Staphylococcus epidermidisStaphylococcus epidermidis      – Gardnerella vaginalisGardnerella vaginalis  

AnaerobesAnaerobes– PeptococcusPeptococcus species    species   PeptostreptococcusPeptostreptococcus species    species   – Bacteroides fragilisBacteroides fragilis group    group   – PrevotellaPrevotella species    species   – ClostridiumClostridium species    species   – FusobacteriumFusobacterium species    species   – MobiluncusMobiluncus species  species 

OtherOther      – MycoplasmaMycoplasma species    species   – Chlamydia trachomatis,Chlamydia trachomatis,      Neisseria gonorrhoeaeNeisseria gonorrhoeae  

    

Vi khuaån thöôøng truù AD

Vi khuaån nhieãm vaøo veát moå ñoaïn döôùi tcVeát raùch aâm ñaïo, TSM

Yeáu toá thuaän lôïi: chaán thöông PT, vaät laïMoâ cheát, tuï dòch, maùu.

Taêng sinh vk, xaâm nhaäp moâ

Vieâm töû cung

Caáy khuaån dòch aâm ñaïo coå töû Caáy khuaån dòch aâm ñaïo coå töû cung tröôùc ñieàu trò ít coù giaù trò cung tröôùc ñieàu trò ít coù giaù trò laâm saønglaâm saøng

❍ ❍ Liệt kê những vi Liệt kê những vi khuẩn thường nhất khuẩn thường nhất gây nhiễm trùng tử gây nhiễm trùng tử cung hậu sản.cung hậu sản.

Aerobes (hiếu khí)Aerobes (hiếu khí)– EnterococcusEnterococcus– Staphylococcus aureusStaphylococcus aureus– Group A, B, D streptococciGroup A, B, D streptococci– Gram-negative bacteria—E. Gram-negative bacteria—E.

coli, Klebsiella, Proteuscoli, Klebsiella, ProteusAnaerobes (yếm khí )Anaerobes (yếm khí )– Peptococcus speciesPeptococcus species– Peptostreptococcus speciesPeptostreptococcus species– Bacteroides speciesBacteroides species– Clostridium speciesClostridium species– Fusobacterium speciesFusobacterium species

Other (loại khác)Other (loại khác)– MycoplasmaMycoplasma– GonorrheaGonorrhea– Chlamydia trachomatisChlamydia trachomatis

Beänh sinhBeänh sinh

Nhieãm truøng sau sanh AD thöôøng baét ñaàu Nhieãm truøng sau sanh AD thöôøng baét ñaàu ôû vò trí nhau baùm, maøng ruïng roài ñeán ôû vò trí nhau baùm, maøng ruïng roài ñeán lôùp cô töû cung.lôùp cô töû cung.

Trong MLT baét ñaàu ôû nhöõng ñöôøng raïch Trong MLT baét ñaàu ôû nhöõng ñöôøng raïch

VK ôû CTC, AD tieán ñeán dòch oái trong VK ôû CTC, AD tieán ñeán dòch oái trong chuyeån daï vaø haäu saûn, vk xaâm nhaäp chuyeån daï vaø haäu saûn, vk xaâm nhaäp moâ töû cung roài ñeán chu cung. Nhieãm moâ töû cung roài ñeán chu cung. Nhieãm truøng ñeán moâ sau phuùc maïc vuøng truøng ñeán moâ sau phuùc maïc vuøng chaäu, lan ñeán moâ quanh aâm ñaïo, ít khi lan chaäu, lan ñeán moâ quanh aâm ñaïo, ít khi lan roäng vaøo vuøng chaäuroäng vaøo vuøng chaäu

Laâm saøngLaâm saøng Soát :Soát :

Laø tieâu chuaån quan troïng nhaát trong chaån Laø tieâu chuaån quan troïng nhaát trong chaån ñoaùn vieâm töû cung , thöôøng tæ leä vôùi ñoaùn vieâm töû cung , thöôøng tæ leä vôùi möùc ñoä lan roäng cuûa nhieãm truøng.möùc ñoä lan roäng cuûa nhieãm truøng.

Thöôøng: > Thöôøng: > 38°- 39°C. 38°- 39°C. Soát keøm laïnh run gôïi yù coù nhieãm khuaån Soát keøm laïnh run gôïi yù coù nhieãm khuaån

huyeáthuyeát Ñau buïng vaø vuøng chu cung khi khaùm Ñau buïng vaø vuøng chu cung khi khaùm

AÑAÑ Saûn dòch coù theå hoâi hoaëc khoângSaûn dòch coù theå hoâi hoaëc khoâng Baïch caàu : 15.000-30.000/mmBaïch caàu : 15.000-30.000/mm33

Caáy khuaån dòch aâm ñaïo, coå töû cung , Caáy khuaån dòch aâm ñaïo, coå töû cung , caáy maùu : ít coù coâng duïng.caáy maùu : ít coù coâng duïng.

Ñieàu trò ñaëc hieäuÑieàu trò ñaëc hieäu

Khaùng sinh :Khaùng sinh :- Phoå roäng : ña soá ñaùp öùng vôùi Phoå roäng : ña soá ñaùp öùng vôùi

khaùng sinh trong 48-72 giôø.khaùng sinh trong 48-72 giôø.- Neáu tröôøng hôïp vieâm töû cung sau Neáu tröôøng hôïp vieâm töû cung sau

MLT phaûi duøng khaùng sinh cho caû MLT phaûi duøng khaùng sinh cho caû loaïi vk yeám khí.loaïi vk yeám khí.- Clindamycin+ gentamycinClindamycin+ gentamycin- Cephalosporine theá heä II, IIICephalosporine theá heä II, III- Metronidazole (VK yeám khí)Metronidazole (VK yeám khí)

DỰ PHÒNG VIÊM TỬ CUNG HẬU SẢNDỰ PHÒNG VIÊM TỬ CUNG HẬU SẢN

Kháng sinh dự phòng quanh thời điểm phẫu thuật mổ Kháng sinh dự phòng quanh thời điểm phẫu thuật mổ lấy thai giảm viêm tử cung hậu sản 70-80%lấy thai giảm viêm tử cung hậu sản 70-80%Không thay đổi xuất độ viêm tử cung khi:Không thay đổi xuất độ viêm tử cung khi:– điều trị kháng sinh dự phòng trong ối vỡ sớmđiều trị kháng sinh dự phòng trong ối vỡ sớm– Dùng kháng sinh phổ rộng, nhiều liềuDùng kháng sinh phổ rộng, nhiều liều– Rửa âm đạo trong chuyển dạ bằng chlohexidineRửa âm đạo trong chuyển dạ bằng chlohexidine– Điều trị viêm âm đạo trước sanhĐiều trị viêm âm đạo trước sanh– Kỹ thuật mổ: Kỹ thuật mổ:

lấy tử cung ra ngoài để khâu lấy tử cung ra ngoài để khâu (Enkin and Wilkinson, 2002). (Enkin and Wilkinson, 2002).

Khâu cơ tử cung 1 hay 2 lớp, đóng phúc mạc tử cung, phúc mạc ổ Khâu cơ tử cung 1 hay 2 lớp, đóng phúc mạc tử cung, phúc mạc ổ bụng hay không bụng hay không (Tulandi and Al-Jaroudi, 1993; Wilkinson and Enkin, (Tulandi and Al-Jaroudi, 1993; Wilkinson and Enkin, 1999b) 1999b)

Đóng lớp mỡ dưới da của thành bụng người béo phì Đóng lớp mỡ dưới da của thành bụng người béo phì (Chelmow, (Chelmow, 2004; Magann, 2002; Naumann, 1995, each with their colleagues). 2004; Magann, 2002; Naumann, 1995, each with their colleagues).

1.1. ❍ ❍ Đúng sai: nhiễm trùng Đúng sai: nhiễm trùng hậu sản thường do một hậu sản thường do một loại vi khuânloại vi khuân

2.2. ❍ ❍ Vi khuẩn nào thường Vi khuẩn nào thường gây viêm nội mạc tử cung gây viêm nội mạc tử cung trể?trể?

3.3. ❍❍Những dấu hiệu lâm Những dấu hiệu lâm sàng của nhiễm trùng tử sàng của nhiễm trùng tử cung hậu sản là gì ? cung hậu sản là gì ?

4.4. ❍ ❍ Xuất độ nhiễm khuẩn Xuất độ nhiễm khuẩn huyết (bacteremia) kèm huyết (bacteremia) kèm với nhiễm trùng tử cung với nhiễm trùng tử cung sau mổ bắt con là bao sau mổ bắt con là bao nhiêu?nhiêu?

1.1. SaiSai

2.2. ChlamydiaChlamydia

3.3. Sốt, nhạy đau ở bụng, Sốt, nhạy đau ở bụng, mạch nhanh, sản dịch mạch nhanh, sản dịch hôi, bạch cầu cao (15.000 hôi, bạch cầu cao (15.000 – 30.000 / mm3)– 30.000 / mm3)

4.4. 10% to 20%.10% to 20%.

KHI VIEÂM TÖÛ CUNG KHOÂNG ÑAÙP KHI VIEÂM TÖÛ CUNG KHOÂNG ÑAÙP ÖÙNG ÑIEÀU TRÒÖÙNG ÑIEÀU TRÒ

Thöôøng vieâm töû cung ñaùp öùng Thöôøng vieâm töû cung ñaùp öùng ñieàu trò trong 48-72g, neáu khoâng ñieàu trò trong 48-72g, neáu khoâng seõ tieán trieån thaønh nhöõng daïng seõ tieán trieån thaønh nhöõng daïng naëng saunaëng sau

Nhieãm truøng veát moå Nhieãm truøng veát moå thaønh buïngthaønh buïng

Xuaát ñoä # 3-15% Xuaát ñoä # 3-15% (Chaim and associates, 2000; Owen and (Chaim and associates, 2000; Owen and Andrews, 1994). Andrews, 1994). – Khoâng khaùng sinh döï phoøng xuaát ñoä # 2% Khoâng khaùng sinh döï phoøng xuaát ñoä # 2%

(Andrews and colleagues, 2003a). (Andrews and colleagues, 2003a).

Thöôøng nhaát laø do khaùng sinh ñieàu trò vieâm töû Thöôøng nhaát laø do khaùng sinh ñieàu trò vieâm töû cung thaát baïicung thaát baïi

Yeáu toá thuaän lôïi: beùo phì, cao HA, duøng corticoid, Yeáu toá thuaän lôïi: beùo phì, cao HA, duøng corticoid, thuoác öùc cheá mieãn dòch, khoâng caàm maùu toát veát thuoác öùc cheá mieãn dòch, khoâng caàm maùu toát veát moå daãn ñeán hematomamoå daãn ñeán hematoma

Nguyeân nhaân: vi khuaån gaây nhieãm truøng thöôøng laø Nguyeân nhaân: vi khuaån gaây nhieãm truøng thöôøng laø vi khuaån phaân laäp ñöôïc töø dòch oái trong chuyeån daïvi khuaån phaân laäp ñöôïc töø dòch oái trong chuyeån daï

Laâm saøng: thöôøng coù vieâm töû cung tröôùc. Veát moå Laâm saøng: thöôøng coù vieâm töû cung tröôùc. Veát moå söng ñoû, ræ dòch. Soát lieân tuïc töø ngaøy haäu phaãu 1.söng ñoû, ræ dòch. Soát lieân tuïc töø ngaøy haäu phaãu 1.

Ñieàu trò Ñieàu trò

- Khaùng sinh, thoaùt dòch, muû, quan saùt caån thaän ñeå - Khaùng sinh, thoaùt dòch, muû, quan saùt caån thaän ñeå chaéc caân cô coøn nguyeân veïnchaéc caân cô coøn nguyeân veïn

BUNG VEÁT MOÅBUNG VEÁT MOÅ

Laø bieán chöùng naëngLaø bieán chöùng naëngTaùch lôùp da, mô,õ caân. Tæ leä 1/300 Taùch lôùp da, mô,õ caân. Tæ leä 1/300 ca moå ca moå ((McNeeley and colleagues (1998)) McNeeley and colleagues (1998)) . .

Xaûy ra vaøo ngaøy haäu phaãu 5Xaûy ra vaøo ngaøy haäu phaãu 52/3 tröôøng hôïp coù nhieãm truøng taïi 2/3 tröôøng hôïp coù nhieãm truøng taïi lôùp caân, vaø hoaïi töû moâ.lôùp caân, vaø hoaïi töû moâ.Ñieàu trò:Ñieàu trò: – Khaùng sinhKhaùng sinh– Caét loïc, röûa veát thöông, ñoùng Caét loïc, röûa veát thöông, ñoùng

buïng thöù phaùt taïi phoøng moå (vôùi buïng thöù phaùt taïi phoøng moå (vôùi Phöông phaùp voâ caûm thích hôïp)Phöông phaùp voâ caûm thích hôïp)

VIEÂM CAÂN CÔ HOAÏI TÖÛVIEÂM CAÂN CÔ HOAÏI TÖÛ

Bieán chöùng naëng nhaátBieán chöùng naëng nhaátTuy hieám gaëp, 1,8/1000 ca MLT nhöng tæ leä Tuy hieám gaëp, 1,8/1000 ca MLT nhöng tæ leä töû vong cao töû vong cao ((Goepfert and colleagues (1997)) Goepfert and colleagues (1997)) ..

Yeáu toá thuaän lôïi: tieåu ñöôøng, beùo phì, cao Yeáu toá thuaän lôïi: tieåu ñöôøng, beùo phì, cao HAHAHoaïi töû moâ nghieâm troïngHoaïi töû moâ nghieâm troïngCoù theå do moät loaïi vi khuaån laø Coù theå do moät loaïi vi khuaån laø Streptococcus beta- hemolytic Gr.A nhöng Streptococcus beta- hemolytic Gr.A nhöng thöôøng do nhieàu loaïi vi khuaån gaây beänh thöôøng do nhieàu loaïi vi khuaån gaây beänh cuøng luùccuøng luùcÑieàu trò: Ñieàu trò: khaùng sinh phoå roäng (clindamycine + khaùng sinh phoå roäng (clindamycine + betalactam) bao caû yeám khí, caét loïc, ñoùng betalactam) bao caû yeám khí, caét loïc, ñoùng buïng thöù phaùt.buïng thöù phaùt.

1.1. Yếu tố nguy cơ nhiễm Yếu tố nguy cơ nhiễm trùng vết mổ sau mổ bắt trùng vết mổ sau mổ bắt con?con?

2.2. Điều trị nhiễm trùng vết Điều trị nhiễm trùng vết mổ như thế nào?mổ như thế nào?

3.3. Viêm cân cơ hoại tử là Viêm cân cơ hoại tử là gì( necrotizing fasciitis)?gì( necrotizing fasciitis)?

4.4. Yếu tố nguy cơ gây viêm Yếu tố nguy cơ gây viêm cân hoại tử là gì ?cân hoại tử là gì ?

1.1. Béo phì, tiểu đường, điều Béo phì, tiểu đường, điều trị corticoid, ức chế miễn trị corticoid, ức chế miễn dịch, tụ máu vết mổ, dịch, tụ máu vết mổ, nhiễm trùng tử cungnhiễm trùng tử cung

2.2. Kháng sinh và dẫn lưuKháng sinh và dẫn lưu

3.3. Một biến chứng hiếm của Một biến chứng hiếm của nhiễm trùng vết mổ liên nhiễm trùng vết mổ liên quan đến mô mềm ở sâu quan đến mô mềm ở sâu bao gồm cơ và cân.bao gồm cơ và cân.

4.4. Tiểu đường, béo phì, cao Tiểu đường, béo phì, cao huyết áp, suy dinh huyết áp, suy dinh dưỡng, bệnh ác tính, xơ dưỡng, bệnh ác tính, xơ gan, bệnh mạch máu gan, bệnh mạch máu ngoại vi.ngoại vi.

1.1. ❍ ❍ Đúng Sai: nhiễm trùng Đúng Sai: nhiễm trùng vết mổ dẫn đến viêm cân vết mổ dẫn đến viêm cân hoại tử thường do một hoại tử thường do một loại vi khuẩnloại vi khuẩn

2.2. ❍ ❍ Nêu những nguyên Nêu những nguyên nhân ngoài vùng chậu mà nhân ngoài vùng chậu mà gây sốt hậu sản.?gây sốt hậu sản.?

3.3. ❍ ❍ Ở phụ nữ bị nhiễm Ở phụ nữ bị nhiễm trùng vết mổ sau mổ bắt trùng vết mổ sau mổ bắt con, những triệu chứng con, những triệu chứng thường nhất là gì và thường nhất là gì và thường xảy ra vào ngày thường xảy ra vào ngày hậu phẫu thứ mấy? hậu phẫu thứ mấy?

1.1. Sai ( thường do nhiều Sai ( thường do nhiều loại vi khuẩn yếm khí và loại vi khuẩn yếm khí và hiếu khí thường hiếu khí thường Streptococus beta- Streptococus beta- hemolytic Gr.A.)hemolytic Gr.A.)

2.2. Xẹp phổi, viêm phổi, viêm Xẹp phổi, viêm phổi, viêm thận – bể thận, căng sữa, thận – bể thận, căng sữa, viêm tắc tĩnh mạch.viêm tắc tĩnh mạch.

3.3. Sốt vào ngày hậu phẫu 4Sốt vào ngày hậu phẫu 4

VIEÂM PHUÙC MAÏCVIEÂM PHUÙC MAÏCSau MLT, vieâm töû cung, hoaïi töû ñöôøng raïch töû cung Sau MLT, vieâm töû cung, hoaïi töû ñöôøng raïch töû cung vaø bung chæ.vaø bung chæ.Sau sanh ngaû aâm ñaïo töû cung coù veát moå cuõ, nöùt Sau sanh ngaû aâm ñaïo töû cung coù veát moå cuõ, nöùt veát moå.veát moå.Vieâm töû cung sau sanh ngaû AÑ, tieán trieån ñeán aùp xe Vieâm töû cung sau sanh ngaû AÑ, tieán trieån ñeán aùp xe chu cung, aùp xe phaàn phuï roài vôõ aùp xe vaøo oå chu cung, aùp xe phaàn phuï roài vôõ aùp xe vaøo oå buïng.buïng.Laâm saøng: Laâm saøng:

- Daáu hieäu buïng cöùng khoâng roõ raøng vì thaønh buïng Daáu hieäu buïng cöùng khoâng roõ raøng vì thaønh buïng daõn, nhaõo sau sanh. Ñau buïng nhieàu.daõn, nhaõo sau sanh. Ñau buïng nhieàu.

- Lieät hoài traøng cô naêng, cuõng thöôøng coù ôû möùc Lieät hoài traøng cô naêng, cuõng thöôøng coù ôû möùc ñoä nheï sau moå laáy thai bình thöôøngñoä nheï sau moå laáy thai bình thöôøng

- Ñieàu trò: Ñieàu trò: - NNeáu vieâm PM khôûi ñaàu vôùi töû cung nguyeân veïn thì chæ eáu vieâm PM khôûi ñaàu vôùi töû cung nguyeân veïn thì chæ

duøng khaùng sinh laø ñuû. duøng khaùng sinh laø ñuû. - Nhöng neáu do hoaïi töû ñöôøng raïch ñoaïn döôùi töû cung hoaëc Nhöng neáu do hoaïi töû ñöôøng raïch ñoaïn döôùi töû cung hoaëc

coù toån thöông ruoät thì phaûi coù toån thöông ruoät thì phaûi Phaãu thuaät vaø khaùng sinh.Phaãu thuaät vaø khaùng sinh.

NHIỄM TRÙNG PHẦN PHỤNHIỄM TRÙNG PHẦN PHỤ

Áp xe buồng trứng hiếm khi phát triển từ Áp xe buồng trứng hiếm khi phát triển từ nhiễm trùng hậu sản. nhiễm trùng hậu sản.

Có lẽ vi khuẩn xâm nhập qua vết nứt ở vỏ Có lẽ vi khuẩn xâm nhập qua vết nứt ở vỏ buồng trứng (Wetchler and Dunn, 1985). buồng trứng (Wetchler and Dunn, 1985).

Áp xe thường xảy ra một bên buồng trứngÁp xe thường xảy ra một bên buồng trứng

Thời gian đặc trưng xảy ra: 1-2 tuần hậu Thời gian đặc trưng xảy ra: 1-2 tuần hậu sản.sản.

VIEÂM TAÁY CHU CUNGVIEÂM TAÁY CHU CUNGMoå laáy thai ->Vieâm töû Moå laáy thai ->Vieâm töû cung cung vieâm taáy vuøng chu vieâm taáy vuøng chu cung, giöõa 2 laù d/c roäng.cung, giöõa 2 laù d/c roäng.Nghó ñeán khi Soát >72 giôø Nghó ñeán khi Soát >72 giôø sau khi ñaõ coù duøng khaùng sau khi ñaõ coù duøng khaùng sinh IV sinh IV ((DePalma and colleagues, 1982).DePalma and colleagues, 1982). Vieâm chu cung thöôøng 1 Vieâm chu cung thöôøng 1 beân, giôùi haïn laïi ôû ñaùy beân, giôùi haïn laïi ôû ñaùy d/c roäng, lan ra thaønh d/c roäng, lan ra thaønh chaäu. Lan ra sau, vaùch aâm chaäu. Lan ra sau, vaùch aâm ñaïo tröïc traøng, taïo thaønh ñaïo tröïc traøng, taïo thaønh khoái cöùng sau coå töû cungkhoái cöùng sau coå töû cungVì laø vieâm töû cung haäu Vì laø vieâm töû cung haäu saûn vôùi vieâm moâ teá baøo saûn vôùi vieâm moâ teá baøo neân nhieãm truøng laø sau neân nhieãm truøng laø sau phuùc maïc. Nhöng neáu coù phuùc maïc. Nhöng neáu coù hoaïi töû ñöôøng raïch töû hoaïi töû ñöôøng raïch töû cung, traøn dòch muû töø cung, traøn dòch muû töø loøng töû cung vaøo khoang loøng töû cung vaøo khoang phuùc maïc seõ gaây vieâm phuùc maïc seõ gaây vieâm phuùc maïc.phuùc maïc.Hai phaàn phuï ít khi lieân Hai phaàn phuï ít khi lieân quan, neân coù theå baûo toànquan, neân coù theå baûo toàn

Ñieàu trò: khaùng sinh phoå roäng, Ñieàu trò: khaùng sinh phoå roäng, thöôøng ñaùp öùng. Tieâu khoái thöôøng ñaùp öùng. Tieâu khoái vieâm caàn vaøi tuaàn. Coù theå vieâm caàn vaøi tuaàn. Coù theå coøn soát caû tuaàn hoaëc laâu hôn.coøn soát caû tuaàn hoaëc laâu hôn.

Phaãu thuaät: caét töû cung daønh Phaãu thuaät: caét töû cung daønh cho hoaïi töû ñöôøng raïch ñoaïn cho hoaïi töû ñöôøng raïch ñoaïn döôùidöôùi

AÙP XE VUØNG CHAÄUAÙP XE VUØNG CHAÄU

Hieám, sau vieâm taáy, daãn ñeán nung muû, Hieám, sau vieâm taáy, daãn ñeán nung muû, boùc taùch ra tröôùc coù theå sôø thaáy khoái boùc taùch ra tröôùc coù theå sôø thaáy khoái phaäp pheàu ôû vuøng beïn vaø ra sau taïo phaäp pheàu ôû vuøng beïn vaø ra sau taïo thaønh tuùi muû giöõa tröïc traøng vaø thaønh thaønh tuùi muû giöõa tröïc traøng vaø thaønh sau töû cung. sau töû cung.

Ñieàu trò: khaùng sinh+ daãn löu oå aùp xe Ñieàu trò: khaùng sinh+ daãn löu oå aùp xe (qua da hoaëc qua cuøng ñoà sau aâm ñaïo(qua da hoaëc qua cuøng ñoà sau aâm ñaïo

Ñoâi khi sau moå baét con, maùu tuï döôùi Ñoâi khi sau moå baét con, maùu tuï döôùi neáp taùch baøng quang taïo hematoma ôû neáp taùch baøng quang taïo hematoma ôû ngay ñöôøng raïch töû cung, trôû neân nhieãm ngay ñöôøng raïch töû cung, trôû neân nhieãm truøng. Caàn khaùng sinh vaø daãn löu. truøng. Caàn khaùng sinh vaø daãn löu.

VIEÂM TAÉC TÓNH MAÏCH VUØNG VIEÂM TAÉC TÓNH MAÏCH VUØNG CHAÄU NHIEÃM TRUØNGCHAÄU NHIEÃM TRUØNG

Nhieãm truøng haäu saûn Nhieãm truøng haäu saûn thöôøng lan doïc theo Tónh thöôøng lan doïc theo Tónh maïch , baïch maïch gaây maïch , baïch maïch gaây thrombosis, Lymphangitis.thrombosis, Lymphangitis.

TM buoàng tröùng daãn löu TM buoàng tröùng daãn löu phaàn ñaùy töû cung bao phaàn ñaùy töû cung bao goàm vò trí nhau baùm goàm vò trí nhau baùm cuõng coù theå lieân quan. cuõng coù theå lieân quan.

Vieâm taéc TM nhieãm Vieâm taéc TM nhieãm truøng coù theå ôû 2 ñaùm truøng coù theå ôû 2 ñaùm roái TM BT (roái TM BT (Witlin and Sibai (1995) and Witlin and Sibai (1995) and

Brown and colleagues (1999))Brown and colleagues (1999)) . Khoái . Khoái huyeát coù theå lan ñeán huyeát coù theå lan ñeán TMC döôùi, TM thaän. TMC döôùi, TM thaän.

Xuaát ñoä: 1/9000 sanh thöôøng. 1/800 MLTXuaát ñoä: 1/9000 sanh thöôøng. 1/800 MLTÑieàu trò khaùng sinh thì trieäu chöùng Ñieàu trò khaùng sinh thì trieäu chöùng nhieãm truøng vuøng chaäu coù caûi nhieãm truøng vuøng chaäu coù caûi thieän nhöng vaãn soát, ôùn laïnh thieän nhöng vaãn soát, ôùn laïnh Coù theå ñau khi coù vieâm taéc TM Coù theå ñau khi coù vieâm taéc TM buoàng tröùng, xaûy ra ngaøy thöù 2 -3 buoàng tröùng, xaûy ra ngaøy thöù 2 -3 haäu saûnhaäu saûnKAD : ñau 2 beân caïnh ñaùy tc.KAD : ñau 2 beân caïnh ñaùy tc.Chaån ñoaùn nhôø MRIChaån ñoaùn nhôø MRIÑieàu trò :heparin + khaùng sinh.Ñieàu trò :heparin + khaùng sinh.

NHIEÃM TRUØNG TAÀNG SINH MOÂN – AÂM NHIEÃM TRUØNG TAÀNG SINH MOÂN – AÂM ÑAÏO – COÅ TÖÛ CUNGÑAÏO – COÅ TÖÛ CUNG

Vaán ñeà lo laéng laø Bung veát Vaán ñeà lo laéng laø Bung veát may TSM khi bò nhieãm truøng may TSM khi bò nhieãm truøng (80%).(80%).Nhöõng yeáu toá khaùc : nhieãm Nhöõng yeáu toá khaùc : nhieãm HPV, huùt thuoác laù, roái loaïn HPV, huùt thuoác laù, roái loaïn ñoâng maùuñoâng maùuTam chöùng : ñau veát may, söng Tam chöùng : ñau veát may, söng neà veát may tieát dòch muû, soátneà veát may tieát dòch muû, soátRaùch saâu aâm ñaïo (raùch taàn Raùch saâu aâm ñaïo (raùch taàn sinh moân ñoä IV): NT coù theå lan sinh moân ñoä IV): NT coù theå lan ñeán chu cung, vieâm baïch maïchñeán chu cung, vieâm baïch maïchRaùch coå töû cung: NT veát raùch Raùch coå töû cung: NT veát raùch saâu, coù theå lan ñeán ñaùy d.c saâu, coù theå lan ñeán ñaùy d.c roäng, gaây vieâm baïch maïch, roäng, gaây vieâm baïch maïch, vieâm chu cung vaø nhieãm khuaån vieâm chu cung vaø nhieãm khuaån huyeát.huyeát.Ñieàu trò: Khaùng sinh + Ngoaïi Ñieàu trò: Khaùng sinh + Ngoaïi khoa.khoa.Caét toaøn boä chæ, môû roäng Caét toaøn boä chæ, môû roäng veát thöông caét loïc, röûa saïch. veát thöông caét loïc, röûa saïch. May laïi khi coù bieåu hieän nhö beà May laïi khi coù bieåu hieän nhö beà maët veát thöông saïch, coù moâ maët veát thöông saïch, coù moâ haït. haït.

VIEÂM CAÂN HOAÏI TÖÛVIEÂM CAÂN HOAÏI TÖÛ

Hieám, nhöng laø bieán chöùng Hieám, nhöng laø bieán chöùng nhieãm truøng naëng, gaây töû nhieãm truøng naëng, gaây töû vong, ôû moâ meàm saâu lieân vong, ôû moâ meàm saâu lieân quan ñeán caân cô vuøng TSM.quan ñeán caân cô vuøng TSM.Thöôøng ôû bn tieåu ñöôøng, suy Thöôøng ôû bn tieåu ñöôøng, suy giaûm mieãn dòch.giaûm mieãn dòch.Do nhieãm truøng caân noâng Do nhieãm truøng caân noâng vaø saâu cuûa TSM neân coù vaø saâu cuûa TSM neân coù theå lan ñeán ñuøi, moâng, theå lan ñeán ñuøi, moâng, thaønh buïngthaønh buïngBieåu hieän laâm saøng thöôøng Bieåu hieän laâm saøng thöôøng vaøo ngaøy 3-5 haäu saûn. Khoù vaøo ngaøy 3-5 haäu saûn. Khoù phaân bieät nhieãm truøng caân phaân bieät nhieãm truøng caân noâng vaø saâu. Caàn thaùm noâng vaø saâu. Caàn thaùm saùt phaãu thuaät ñeå ñaùnh saùt phaãu thuaät ñeå ñaùnh giaù. Neáu vieâm caân tieán giaù. Neáu vieâm caân tieán trieån bn seõ raát suy yeáu vì trieån bn seõ raát suy yeáu vì nhieãm khuaån huyeát, coâ ñaëc nhieãm khuaån huyeát, coâ ñaëc maùu vì thoaùt huyeát töông qua maùu vì thoaùt huyeát töông qua mao maïch, truïy tuaàn hoaøn mao maïch, truïy tuaàn hoaøn daãn ñeán töû vong.daãn ñeán töû vong.

ÑT: khaùng sinh, caét loïc, daãn löu, ÑT: khaùng sinh, caét loïc, daãn löu, ñieàu trò tích cöïc.ñieàu trò tích cöïc.

Töû vong laø khoâng theå traùnh Töû vong laø khoâng theå traùnh khoûi neáu khoâng ñieàu trò ngoaïi khoûi neáu khoâng ñieàu trò ngoaïi khoa, duø coù ñieàu trò ngoaïi khoa, khoa, duø coù ñieàu trò ngoaïi khoa, tæ leä töû vong vaãn # 50%.tæ leä töû vong vaãn # 50%.

XUẤT HUYẾT MUỘNXUẤT HUYẾT MUỘN

1.1. Định nghĩa xuất huyết hậu sản Định nghĩa xuất huyết hậu sản thứ phát?thứ phát?

2.2. 3 nguyên nhân chính của xuất 3 nguyên nhân chính của xuất huyết hậu sản thứ phát là gì?huyết hậu sản thứ phát là gì?

3.3. Chẩn đoán? Chẩn đoán? 4.4. Điều trị như thế nàoĐiều trị như thế nào

1.1. Xảy ra sau 24 giờ sau sanh và Xảy ra sau 24 giờ sau sanh và trước 6-12 tuần sau sanh.trước 6-12 tuần sau sanh.

2.2. Chậm thu hồi vị trí nhau bám, Chậm thu hồi vị trí nhau bám, sót nhau và nhiễm trùng tử sót nhau và nhiễm trùng tử cung.cung.

3.3. Lâm sàng : Lâm sàng : 1.1. Tử cung co hồi chậmTử cung co hồi chậm2.2. Dấu hiệu và triệu chứng như Dấu hiệu và triệu chứng như

trong nhiễm trùng tử cungtrong nhiễm trùng tử cung3.3. Siêu âm phát hiện sót nhauSiêu âm phát hiện sót nhau

4.4. Tùy theo nguyên nhân:Tùy theo nguyên nhân:1.1. Thuốc tăng coThuốc tăng co2.2. Kháng sinhKháng sinh3.3. Gắp nạo bổ túcGắp nạo bổ túc