HAVA KERMA KALBRASYON YNTEM Doan Yaar, PhD ekmece Nkleer Aratrma ve Eitim MerkeziSekonder Standard Dozimetri Laboratuvardogan.yasar@taek.gov.tr

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Metroloji lm A

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

PSDL Dozimetri SistemleriKalorimetri YntemiGrafit kalorimetrisiSu kalorimetrisiKimyasal Dozimetri Yntemi (Fricke Dozimetri)yonometri Yntemi

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

SSDL Dozimetri SistemleriSSDL Standart SnflamasSekonder standart (Referans Standart)Working standartField standart- yonometri Yntemi

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

SSDL EtkinlikleriSSDL Kuruluu 1983IAEA/WHO Network yesiKalibrasyonlarda TRS-277 ve TRS-398 doz protokolleri kullanlmaktaUluslararas etkinlikleri;SSDL ler aras TLD ile doz karlatrma almas,yon odas ile doz karlatrma almas

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

SSDL EtkinlikleriUlusal Hizmetleri; Radyoterapi merkezleri iin dozimetre kalibrasyon hizmetiTLD ile doz karlatrma almas Radyoterapi merkezleri aras doz karlatrma almalar Dozimetri konusunda teknik hizmetlerKalite kontrol lmleri

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Kalibrasyon UygulamalarKalibrasyon TalebiKalibrasyon talepleri ilgili kurulu tarafndan www.taek.gov.tr adresinden temin edilecek olan Tedavi Dzeyli Dozimetre Kalibrasyon stek Formu doldurulmas gerekmektedir.Dozimetre Kabul

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Kalibrasyon ncesi n Testleryon odas elektrometreye balandktan sonra sistem alrYaklak 15 dk., 1 saat ve 6 saat sonraki okumalar alnr.15 dk ve 6 saat sonraki okuma deikenlii 1 saat sonraki deerin % 0.5 ini gememesi gerekmektedir.Elektrometre ve iyon odas kararllk testi

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Kalibrasyon ncesi n TestlerSznt < %0.5 olmal Etvde 40 oC de 24 saat bekletilmeliElektrometre ve iyon odas sznt testleri

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Kalibrasyon ncesi n TestlerGenelde iyon odalar atmosfere ak olarak retilmektedir.yon odas nasl muhafaza edilmeli?Atmosfere aklk delii tozdan, kirden tkanmamal Delii tkanm bir iyon odas ile alnan okumalar hataya sebep olabilir mi?yon odasnn atmosfere aklk testi

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Kalibrasyon ncesi n TestlerDk aktiviteli Sr-90 standart kayna kullanlmakta,Kalibrasyon ncesi ve sonras okuma kararll testi yaplmal, Kararllk tolerans nedir? Standart kontrol kayna ile iyon odasnn doz okuma kararll testi

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Hava Kerma KalibrasyonuTRS-277 yksek enerjili fotonlar ve hatta elektron demeti iin absorblanan doz elde edilmesinde bir iyon odasnn kullanm ile ilgili yntemleri tanmlamaktadr.

Bu uygulama kodu Co-60 radyasyon demetinde belirli bir mesafedeki bir noktada hava kerma olarak NK faktr ile iyon odalarnn kalibrasyonunu esas almaktadr. Dozimetrelerin hava KERMA kalibrasyonlarnda IAEA TRS-277 protokol uygulanmaktadr

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Hava Kerma KalibrasyonuHava kerma kalibrasyonunda iki farkl yntem uygulanmakta; Yer deitirme yntemi U uca yntemi

SSDL de yer deitirme yntemi uygulanmaktadr

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Hava Kerma Kalibrasyonu

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Hava KERMA Kalibrasyonu

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Atmosferik artlarn EtkisiWorking standart ve kullanc iyon odalar ayn geometride yerletirildikten sonra her iki iyon odas iin okumalar alnmaktadr. Her iki iyon odas okumalar ncesi ve okumalar sonras scaklk ve basn okumalar alnmaktadr.

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Atmosferik artlarn EtkisiHava basncn doru len, kalibrasyonu yaplm bir barometre gerekmektedir.10 mbar lk bir hatal lm kalibrasyonda % 1 hataya yol amaktadrKaliteli ve kalibrasyonu yaplm bir termometre gerekmekte,3 oC lik bir hatal lm yine kalibrasyonda % 1 hataya yol aacaktr

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Hava Kerma Kalibrasyon Katsays HesabWorking standart ile alnan okumalarn ortalamas hesaplanmakta,NK kalibrasyon katsays, scaklk-basn dzeltme faktr ile arplarak Kair,Qo hesaplanmaktadr. Kullanc dozimetresi ile alnan okumalarn ortalamas hesaplanmakta,Scaklk-basn dzeltme faktr ile arplarak Mu,air hesaplanmaktadr.

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Hava Kerma Kalibrasyon Katsays HesabKullanc dozimetresi kalibrasyon katsays ;

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Havada Absorblanan Doz HesabHava kerma (NK) kalibrasyon katsaysndan hareketle absorbanan doz faktr hesab, ND,air = NK(1-g)kmkatt

g havadaki breamsstrahlung da sekonder elektron kayplarnn enerji kesri, katt, havadaki kalibrasyonlarda iyon odas duvarnn zayflatc etki iin dzeltme faktr, km iyon odas duvar ve build up cap malzemesi hava edeeri olmad iin dzeltme faktrdr.

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

Havada Absorblanan Doz HesabUygulama Koduna gre lmn efektif noktasnda sudaki absorblanan doz:

Dw(Peff) = Mu ND,air (Sw,air) Pu

Mu evresel artlar (scaklk, basn ve rutubet) ile dzeltilmi dozimetre okumas, ND,air, iyon odasnn havada absorblanan doz kalibrasyon katsays, Sw,air, Co-60 radyasyon kalitesinde havada suyun durdurma gc oran, Pu, sudaki lmler sresince iyon odas duvarnn su edeeri olmadn hesaba katan radyasyon enerjisine gre deien pertrbasyon katsaysdr.

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya

XI. Medikal Fizik Kongresi 14-17 2007 Antalya