INHOUD2 Voorwoord en beurzeninfo3 In twee dimensies meten, over X- én Y-as, met één liniaal; LIF 481 1Dplus6 Inductieve encoder ExI 1300 maakt nauwkeurige regeling mogelijk6 Programmeerwedstrijd;

P. van Bussel wint tomtom met 21 programmaregels voor gatenpatroon7 www.heidenhain.nl; HESIS biedt technische gegevens via website8 3D-tastsystemen; lang leve de precisie met slijtagevrije optische sensoren10 EnDat scoort hoog bij vergelijk interfaces voor positiemeetsystemen14 Digitale uitlezing serie ND 280; teller voor laboratoria en testopstellingen16 Cursus smarT.NC voor optimaal gebruik iTNC 530

HEIDENHAIN Nederland, Copernicuslaan 34, 6716 BM Ede, tel. 0318-581800, e-mail: verkoop@heidenhain.nl

HEIDENHAINFO

SEPTEMBER 2008 UITGAVE 36

Met één liniaal in twee dimensies metenDaarom wordt in onze R&D-centra in hoog tempo aandiverse technologieën en technische ontwikkelingengewerkt. De nieuwe high-end liniaal LIF 481, met het1Dplus-systeem, is een goed voorbeeld van een vanonze recente innovaties en voegt letterlijk en figuurlijkeen extra dimensie toe aan onze bijzonder nauw-keurige meetsystemen. Elders in deze uitgave leest uhierover meer.

Nieuwe cursus, smarT.NCOm er voor te zorgen dat de investeringen in eenTNC maximaal rendement opleveren is er nu ook vooronze modernste gebruikersinterface een trainingmogelijk. Zo kan de iTNC 530 maximaal benut wor-den. Op de achterzijde kunt u er meer over lezen.

Testopstelling en werkende systemenop najaarsbeurzenIn het najaar zijn wij ook weer present op een aantalbeurzen om in te kunnen spelen op de wensen envragen van onze afnemers. In onze stands wordt, o.a.met behulp van een testopstelling, aandacht besteedaan de diverse noviteiten zoals de ND 280, een tellermet een aantal extra mogelijkheden en de genoemdeliniaal LIF 481-1Dplus. Maar ook zeer compacte eneenvoudig aan te bouwen hoekmeetsystemen kunt uwerkend beoordelen. Over onze universele interfaceEnDat, die o.a. absolute metingen met hogere snel-heden mogelijk maakt, kan ons verkoopteam uuiteraard prima informeren. Ik nodig u van harte uitvoor een bezoek en wij zullen u graag ontvangen eninformeren.

Jaap Bazuindirecteur �

HEIDENHAININFO

Voorwoord

Door onze innovaties kunnenonze klanten voorop lopen

2

LIF 481-1Dplus

Beurs Aandrijftechniek 30 september t/m 3 oktoberJaarbeurs Utrecht, standnummer E054 hal 10Dinsdag 30 september 10:00-17:30 uurWoensdag 1 oktober 10:00-17:30 uurDonderdag 2 oktober 10:00-21:00 uur (avondopening!)Vrijdag 3 oktober 10:00-17:00 uurJaarbeurs Utrecht, Jaarbeursplein 6, 3521 AL Utrecht

Efficiënt verspanen 7-8 oktoberKoningshof, Veldhoven, Beneluxhal, standnummer 6Dinsdag 7 oktober 2008 van 13.00 tot 21.00 uurWoensdag 8 oktober 2008 van 9.30 tot 17.00 uurKoningshof, Locht 117, 5504 RM Veldhoven

Metavak 18 t/m 20 novemberEvenementenhal Gorinchemdinsdag 18 november 13.00 - 21.00 uurwoensdag 19 november 13.00 - 21.00 uurdonderdag 20 november 13.00 - 21.00 uurEvenementenhal Gorinchem | Franklinweg 2 | 4207 HZ Gorinchem

Precisiebeurs 26 en 27 novemberKoningshof, Veldhoven, Beneluxhal standnummer 41Woensdag 26 en donderdag 27 november 2008Openingstijden: 09.30 tot 17.00 uurKoningshof, Locht 117, 5504 RM Veldhoven

De gereedschapmachinebranche draait nog steeds op volle toeren,hetgeen wij uiteraard merken aan de omzet van meetsystemen,besturingen en ondersteunende diensten. Ook onze inspanningen voorde industrieën die werkzaam zijn in de nanotechnologie resulteren inhet gebruik van onze uiterst nauwkeurige meetsystemen. Door haarfocus op productontwikkeling en met innovatieve producten kanHEIDENHAIN voorop blijven lopen en anticiperen op de economischeontwikkelingen.

Nieuwe teller ND 280

HEIDENHAININFO

NanotechnologieVoor verschillende technologieën die zich bezighou-den met structuren en processen in het nanometer-gebied, wordt het begrip nanotechnologie gebruikt.Dit wordt gezien als de sleuteltechnologie voor de21ste eeuw. Een nanometer is een miljardste meter(10-9 m) en geeft een grens aan waaronder quantum-fysiche effecten een steeds belangrijker rol gaanspelen. Nanotechnologiën, zoals bijvoorbeeld toege-past in de optica en de halfgeleiderindustrie, makengebruik van machines en meet- en testapparatuurmet een hoge positioneer- en herhalingsnauwkeurig-heid. De gespecificeerde waarden liggen in de ordevan grootte 100 nm tot 1 nm en zelfs nog daaronder.

Resoluties kleiner dan 1 nm inmeetsystemenDe in deze machines toegepaste meetsystemenmoeten aan hoge eisen voldoen als het gaat om dekwaliteit van de signalen en de systeemnauwkeurig-heid. Als positiemeetsysteem worden, onder andere,laser interferometers of interferentiële optischemeetsystemen ingezet. Beide typen meetsystemenbieden resoluties van kleiner dan 1 nm.

Invloed omgevingsfactoren compenserenLaser interferometers zijn te richten op het middel-punt van een gereedschap, zodat er geen Abbe-fouten ontstaan. Eén van de lastigste fouten van ditsoort systemen is echter de afhankelijkheid van degolflengte van het laserlicht van de omgevingsfacto-ren, zoals temperatuur en druk. Deze factoren moe-ten zorgvuldig worden gemeten en afwijkingenmoeten voordurend worden gecompenseerd. Elke,nog zo kleine, verandering in de temperatuur en deluchtdruk leidt tot een verandering van de golflengte

van het licht. Zelfs onder laboratorium omstandighe-den ontstaan er positieafwijkingen van ± 50 nm. bijeen meetweg van 500 mm. Uitlijnfouten van de laser,die in de loop van de tijd veranderen, leiden totcosinus- of Abbe-fouten die voortdurend moetenworden gekalibreerd.

Interferentiëel aftastprincipe levertstabiele maatverdelingStabiele maatverdelingen hebben meestal eengedefinieerd thermisch gedrag en zijn niet afhankelijkvan veranderingen in de luchtdruk. De maatverdelin-gen van de meetsystemen uit de serie LIP, LIF en PPvan HEIDENHAIN hebben zich de laatste jaren alsstabiel bewezen.

3

afbeelding 1:Het interferentiëleaftastprincipe genereertsignalen waaruit zich eenverplaatsing laat bepalen

Meetsysteem LIF 481 1Dplus, met de extra dimensie in het nanometerbereik

In twee dimensies meten,over X- én Y-as, met één liniaal

LIF 481 1DplusMaatafwijkingen, veroor-

zaakt door afwijkingen in de

geleiding en als gevolg van

thermische uitzetting, waren

tot nu toe meestal onvol-

doende te compenseren.

Nu kunnen deze afwijkingen

met behulp van een nieuw

meetsysteem van

HEIDENHAIN gemeten

en daardoor verminderd

worden.

Lichtbron LEDCondensor

Foto-elementen

Delingsperiode

Aftastplaatmet transparantfaserooster

Maatband met DIADUR faserooster

Buigingsorde

slechts een klein deel van deze afwijkingen en bijluchtlagers is deze bovendien uiterst gering. Hoekge-leidingsfouten leiden lokaal tot het kippen en in hetgeval van een Abbe-fout tot een lengteverstelling vanhet meetsysteem en daarmee tot onnauwkeurighe-den in de machine (afbeelding 2).

Temperatuursveranderingen en denauwkeurigheidHoewel veel mensen zich vaak prettiger voelen alshet iets warmer wordt, zijn temperatuursveranderin-gen in de meettechniek echte spelbrekers als hetgaat om nauwkeurigheid en reproduceerbaarheid. Denauwkeurigheid blijft door ingewikkelde constructiesen door het gebruik van de juiste materialen en dooraanvullende maatregelen (bijvoorbeeld actieve koe-ling) toch beperkt.

Thermisch veroorzaakte veranderingen in de geome-trie van de machine zijn wiskundig te compenseren,echter wel met beperkingen. Het meten van detemperatuur met sensoren ten behoeve van eenlineaire compensatie is ook weer afhankelijk vanfactoren zoals:• de kwaliteit van de sensoren• de juistheid van de plek van meten• het verouderen van de sensoren• regelmatig vervangen door gekalibreerde sensoren

Lineaire aandrijvingen, zeker zoals toegepast in snellemachines, vormen hittebronnen die thermomechani-sche afwijkingen kunnen veroorzaken. Portaalassenbehoeven gezien hun complexe opbouw daarbijbijzondere aandacht.

Op de weg naar nanometerprecies positioneren, inproductie- en meetprocessen, is de invloed vangeleidingsfouten een hele uitdaging.

Noviteit: LIF 481 1Dplus met X- én Y-asOm deze uitdaging te overwinnen is er nu een nieuwmeetsysteem van HEIDENHAIN. De in twee richtin-gen metende systeem LIF 481 1Dplus heeft, behalvehet gebruikelijke langsspoor, de X-as, met de interfe-rentiële aftasting van de al bekende LIF (signaalperio-de 4 µm), ook een loodrecht daar op staand spoor:een Y-as.

Het langsspoor heeft nog steeds één referentiemerk.Zoals bij HEIDENHAIN gebruikelijk, is de met hetreferentiemerk vastgelegde absolute positie van de

HEIDENHAININFO

4

HEIDENHAININFO

afbeelding 2:Geleidingsfouten beïnvloeden denauwkeurigheid van de machine

Hieraan ligt het interferentiële aftastprincipe tengrondslag. Dit aftastprincipe maakt gebruik van debuiging en interferentie van lichtstralen. Hiermeeworden signalen gegenereerd waaruit zich eenbeweging laat registreren (afbeelding 1). Bij eenrelatieve beweging tussen maatverdeling en aftast-plaat (faserooster), ondervinden de afgebogen licht-stralen een faseverschuiving.

Twee signaalperioden bij een relatieveverschuiving van één delingsperiodeBij een verplaatsing van één delingsperiode (rooster-constante) verschuift de lichtstraal van de positieveeerste orde buiging met één golflengte in de plusrich-ting, de lichtstraal van de negatieve eerste ordebuiging verschuift één golflengte in de min richting.Omdat deze lichtstralen bij het verlaten van hetrooster met elkaar interfereren, verschuiven dezestralen twee golflengtes. Daarom krijgt men bij ditaftastprincipe twee signaalperioden bij een relatieveverschuiving van één delingsperiode.

Interferentiële meetsystemen werken met rooster-constanten van bijvoorbeeld 8 µm, 4 µm of nogkleiner. Hun aftastsignalen zijn verregaand vrij vanhogere harmonische en ze kunnen heel ver wordengeïnterpoleerd. Daarom zijn deze signalen bijzondergeschikt voor hoge resoluties en hoge nauwkeurighe-den. Bovendien hebben deze signalen een goedeinherente herhalingsnauwkeurigheid. Daarbij zijn deaanbouwtoleranties in de praktijk zeer werkbaar.

De geleiding in de machine beïnvloedt denauwkeurigheidAlle lineaire geleidingen vertonen hoekfouten (zwen-ken, gieren en rollen) en lineaire geleidingsfouten(rechtheid en vlakheid). Deze afwijkingen bedragen inhet algemeen tussen de 5 µrad tot 100 µrad respec-tievelijk tussen de 0,5 µm en 5 µm. De relevantestatistische spreiding van deze afwijkingen vormen

HEIDENHAININFO

liniaal aan één bepaalde meetstap gekoppeld. Alsdelingsdrager wordt Zerodur keramisch glastoegepast, waarmee de uitzettingscoëfficiënt van0 ± 0,1 x 10-6 K-1 over een groot temperatuurbereiknauwkeurig is en waarmee ook een hoge bestendig-heid tegen veroudering bereikt wordt.

2 of 3 aftastkoppen corrigeren real-timeDoor een juiste rangschikking van 2 respectievelijk 3aftastkoppen worden met het meetsysteem lineairegeleidingsfouten, hoekgeleidingsfouten en invloedenvan thermische uitzetting gemeten en gecorrigeerd(afbeelding 3). De real-time meting en correctie vande werkelijk gemeten waarden verbetert de nanome-terpositionering.

Nieuw meetsysteem bewijst zich tijdenshet testenDe hoge verwachtingen van dit meetsysteem wordenbevestigd door de resultaten van een test. Op eenportaalmachine werden 1Dplus-meetsystemengemonteerd (afbeelding 4). De X-as is met 2 aftast-koppen Hx1 en Hx2 in een phantoom rangschikkingvan de linialen uitgerust. Wanneer het gereedschaps-middelpunt (TCP) ook in de Z-richting uitgericht is opde draaipunten Hx1 en Hx2, zijn alle Abbe-verstellingenvan de X-as gelijk aan 0.De aftastkoppen Hy1 en Hy2 herkennen rechtheids-fouten (y) van de X-as geleiding en gedeeltelijk ook deinvloeden van thermische uitzetting. Aan de Y-askunnen de aftastkoppen Hx3 en Hx4 voor de correc-tie van rechtheidsfouten in de X-as en voor de Abbe-verstelling in de X-as gebruikt worden (afbeelding 5).

Aantoonbaar beterDe inherente herhalingsnauwkeurigheid van deactuele interferentiële meetsystemen met hogeresolutie is vele malen beter dan die van interferome-ters in lucht. Het effectieve meetpunt van technischevolwassen meetsystemen is stabiel en nauwelijksafhankelijk van kip-bewegingen. Meetsystemen met1Dplus linialen, met een aanvullend loodrecht op demeetrichting staand spoor, dragen er aan bij dat Abbe-fouten en de afwijkingen in de lineaire geleidingen enals gevolg van thermische uitzetting gereduceerdkunnen worden. Het aanvullende spoor levert denoodzakelijke informatie op voor de correctie indwarsrichting en ten behoeve van de hoekcorrectie.�

5

afbeelding 4: Portaal opstelling met het meetsysteem

afbeelding 5: Invloed van thermische uitzetting op de machine-assen (beeld bron QZ)

afbeelding 3: Door rangschikking met 2 of 3 aftastkoppen worden o.a. invloeden van thermische uitzetting gecorrigeerd

De programmeerwedstrijdin het kader van de Techni-show 2008 heeft een aantalverrassende oplossingenopgeleverd voor de ver-vaardiging van het ellips-vormige gatenpatroon.

De winnaar P. van Bussel van Gereed-schapmakerij Lemmen had met 21 regelshet kortste TNC-programma, inventiefgevonden en eenvoudig in de bewerking.

Uitreiking bijGereedschapmakerij LemmenDe oorkonde met de opgave en oplossing vande programmeerwedstrijd is op 25 april j.l.overhandigd door Frans Goené, bij velenbekend als trainer van de door HEIDENHAINverzorgde cursussen. Jaap Bazuin, directeurHEIDENHAIN Nederland, maakte de winnaarblij met een tomtom navigatiesysteem. �

HEIDENHAININFO

6

Inductieve encoders nu ook met een hoge resolutie beschikbaar

Impulsgever ExI 1300 maaktnauwkeurige regeling mogelijkDe keuze voor een inductieve of een optische absolute impulsgever is afhankelijkvan de toepassing en de gestelde eisen met betrekking tot de nauwkeurigheid. Deinductieve impulsgevers in de serie ExI 1300 zijn nu beschikbaar in varianten meteen hoge resolutie.

Inductieve impulsgevers hebben, ten opzichte van aandrijvingen met resolvers, aanzien-lijke voordelen op het gebied van de positioneernauwkeurigheid, gelijkloop en de regel-dynamiek. Dit komt door de grotere regelbandbreedte en het veel hogere aantal impul-sen per omwenteling dat beschikbaar is voor de vorming van desingleturn-positiewaarde.

Geïntegreerde elektronicaDeze positiewaarde wordt door de geïntegreerde elektronica al in de encoder gevormden via de snelle bi-directionele EnDat-interface naar de volgelektronica verstuurd. Ditgeschiedt volledig digitaal of samen met de incrementele signalen. De inbedrijfnamekan automatisch plaatsvinden, omdat er gebruikerparameters beschikbaar zijn in eenEEPROM. Deze parameters zijn via de synchroon seriële interface te schrijven en telezen.

524.288 posities per omwentelingDe impulsgevers uit de serie ExI 1300 hebben een singleturn-resolutie van 19 Bit(524.288 posities per omwenteling), die een kwalitatief goede regeling garandeert. Voorde gegevensoverdracht zorgt de EnDat 2.2-interface.

Multiturn-functionaliteitOp basis van de ‘echte’ multiturn-functionaliteit komt het refereren van de encoder,bijvoorbeeld na een stroomuitval of bij het opnieuw starten van de installatie, te verval-len. Er zijn geen op batterijen werkende systemen nodig, die regelmatig onderhoudvragen. De alarm- en diagnosefuncties zorgen voor een hoge mate van beschikbaarheidvan de installatie. �

De oplossing voor de vervaardiging van het gatenpatroonvoor de ellips op een plaat met de afmetingen100 x 80 x 5 MM0 BEGIN PGM GATEN OP ELLIPS MM1 Q1 = 40 ; HALVE X MAAT2 Q2 = 30 ; HALVE Y MAAT3 Q3 = 16 ; AANTAL GATEN4 TOOL CALL 1 Z S40005 CYCL DEF 203 UNIVERSEEL-BOREN ~

Q200=+2 ; VEILIGHEIDSAFSTAND ~Q201=-10 ; DIEPTE ~Q206=+300 ; AANZET DIEPTEVERPL. ~Q202=+1 ; DIEPTEVERPLAATSING ~Q210=+0 ; STILSTANDSTIJD BOVEN ~Q203=+0 ; COORD. OPPERVLAK ~Q204=+100 ; 2e VEILIGHEIDSAFST. ~Q212=+0 ; AFNAMEWAARDE ~Q213=+4 ; AANT. SPAANBREKEN ~Q205=+0 ; MIN. DIEPTEVERPL. ~Q211=+0 ; STILSTANDSTIJD ONDER ~Q208=+99999 ; AANZET TERUGTREKKEN ~Q256=+0.2 ; TERUGTR.HGT SPAANBR.

6 Q4 = PI * ( 3 * ( Q1 + Q2 ) - SQRT( ( Q1 + 3 * Q2 ) * ( 3 * Q1 + Q2 ) ) ) / Q3

7 Q9 = Q1 ; EERSTE X WAARDE8 LBL 19 Q5 = Q5 + 0.01 ; NIEUWE HOEK10 Q6 = COS Q5 * Q1 ; NIEUWE X MAAT11 Q7 = SIN Q5 * Q2 ; NIEUWE Y MAAT12 Q8 = SQRT ( SQ ( Q6 - Q9 ) + SQ ( Q7 - Q10 ) )13 Q9 = Q6 ; HERBENOEMEN

LAATSTE X MAAT14 Q10 = Q715 Q11 = Q11 + Q816 FN 12: IF +Q11 LT +Q4 GOTO LBL 117 L X+Q9 Y+Q10 R0 FMAX M13 M9918 Q13 = Q13 + 1 ; GATEN TELLER19 Q11 = 020 FN 12: IF +Q13 LT +Q3 GOTO LBL 121 END PGM GATEN OP ELLIPS MM

Slechts 21 regels in TNC-programmavoor gatenpatroon ellips

P. van Bussel (l) en Frans Goené.

Programmeerwedstrijd: P. van Bussel, Gereedschapmakerij Lemmen wint tomtom

www.heidenhain.nlHESIS biedt technische gegevensvia website

HEIDENHAININFO

7

Via de website van HEIDENHAIN kan iedereen nu ge-detailleerde technische gegevens over onze productenopzoeken en eventueel downloaden. De webapplicatieHESIS levert deze informatie snel en eenvoudig.Het invoeren van het bestelnummer (ook aangeduidals id. nummer) of een omschrijving van een van deproducten van HEIDENHAIN levert van de meesteproducten de gedetailleerde technische informatie diede gebruiker ook kan downloaden.

Een praktische databank voor de technici om direct de gebruiksinformatie vanonze producten, bijvoorbeeld de montagehandleiding van het betreffende artikel ofschema’s voor stekkers bij encoders, te vinden. Ook gegevens over mogelijkeaccessoires worden uitgebreid beschreven.

Een extra tool biedt de mogelijkheid om met een druk op de knop bij oudereproducten de ‘opvolger’ op te zoeken. HESIS is in het Duits of Engels beschikbaar.

Ga hiervoor naar onze website www.heidenhain.nl> services en documentatie

> technische service> service product information

Op die pagina klikt u op de blauwe link 'Service Product Information'voor toegang tot HESIS. �

HEIDENHAININFO

Tastsystemen van HEIDENHAIN sturen bij het bewe-gen van het tastelement een schakelsignaal, dat dooreen optische sensor gegenereerd wordt. De door eenLED uitgestuurde lichtstraal wordt door een lenzen-stelsel gebundeld en valt vervolgens als een lichtpuntop een differentieel foto-element. Bij het bewegenvan de taststift verandert de positie van de lichtpuntop het foto-element en deze genereert hierdoor eenschakelsignaal. Op grond van dit contactvrije optischeschakelen van de taster, is deze sensor zeer slijtvasten waarborgt zo een hoge stabiliteit en lange levens-duur. Dat het apparaat bedrijfsklaar is kan men duide-lijk zien aan de indicatie-LED. Tevens is het handmatigaantasten voor de bediener eenvoudiger, doordat hetschakelen van de taster zichtbaar wordt doordat deLED dan continu brandt.

Stroomconsumptie batterij gehalveerdDoor de nieuwe elektronica werken de standaardtastsystemen nog zuiniger, zodat de tijd dat het

tastsysteem, met één set batterijen, daadwerkelijkingeschakeld kan zijn meer dan verdubbeld is. Dezebedrijfsduur bedraagt bij de TS 640 rond de 800 uuren bij de compacte TS 440 ongeveer 200 uur.

Rekenvoorbeeld; batterijenpas na 3 jaar vervangenMet een praktijkvoorbeeld zijn de verbeteringen teverduidelijken. Stel dat 5% van de machinetijd wordtgebruikt voor het tasten, dat er in 3 ploegen en 220dagen per jaar wordt gewerkt. In dat geval zouden bijde TS 640 de batterijen na ongeveer 3 jaar en bij decompacte TS 440 na ongeveer 3/4 jaar gewisseldmoeten worden.

De tastsystemen van HEIDENHAIN worden ookstandaard met lithium batterijen uitgerust. Medehierdoor kan de wissel interval van de batterijen langgehouden worden. Naast lithium batterijen functione-ren de tastsystemen ook met gewone alkaline en

3D-tastsystemen; nieuw sensorsysteem en batterijzuinige elektronica

Lang leve de precisie met slijtagevrijeoptische sensorenHet gebruik van tastsystemen reduceert stilstandtijden, verhoogt de tijd die de machinekan produceren en verbetert de maatnauwkeurigheid van het werkstuk. Door de voorlangere tijd stabiele en precieze tastsystemen van HEIDENHAIN komen in het bijzonderin freesmachines en bewerkingscentra tot hun recht. Zij lenen zich bij uitstek voor eenbreed scala aan meetopgaven van meettaken.

8

HEIDENHAININFO

oplaadbare batterijen, dankzij de uitgekiende elektro-nica zelfs met een hele lage spanning. In vergelijkingmet lithium batterijen moet dan wel rekening gehou-den worden met een veel kortere interval voor hetvervangen.

Nieuw sensorsysteem; tastnauwkeurig-heid van 2∑ = 0,25 µmStandaard tastsystemen zoals de TS 640 en TS 440worden met een optische sensor uitgevoerd. De opde laatste EMO voorgestelde TS 740 wordt daarente-gen met een nieuw ontwikkelde sensor uitgevoerd.Bij het aantasten van het werkstuk zwaait de taststiftuit en oefent zo kracht uit op het drukelement. Hetdrukverschil wordt door de elektronica gedetecteerden deze stuurt op basis hiervan een schakelsignaaluit. Met dit systeem kan een tastnauwkeurigheid van2∑ = 0,25 µm gehaald worden. De TS 740 is zogeconstrueerd dat deze uitermate geschikt is vooreen moderne bewerkingsmachine met een snellegereedschapswisselaar.

Geen ongewenst schakelsignaalHet is zelfs zo dat grote versnellingen en of vertragin-gen geen ongewenst schakelsignaal opleveren. DeTS 740 onderscheidt zich ten opzichte van de TS 640door zijn aanmerkelijk hogere aantastnauwkeurigheiden reproduceerbaarheid bij een aantastsnelheid van0,25 m/min (TS 640 3 m/min) bij een geringereaantastkracht. De nog complexere elektronica vraagtbij dit systeem wel meer energie, hetgeen eenkortere gebruiksduur van de batterijen betekent. Metde nieuwe TS 740 kunnen, in een gereedschapsma-chine, meetroutines uitgevoerd worden met bijzonderhoge aantastnauwkeurigheid en reproduceerbaarheid.

Taster TS 444 werkt op lucht inplaats van batterijenDe taster TS 444 biedt een innovatieve en eleganteoplossing voor het reduceren van machinestilstand.Het schoonblazen van het werkstuk wordt gelijktijdiggebruikt om taster van energie te voorzien. Voorwaar-de daarbij is wel dat de machine is voorzien van luchtop de spil. De lucht wordt door de conus in hetapparaat geleid waar het een turbinerad aandrijft.Deze wekt energie op door middel van magneetveld-veranderingen en slaat deze op in hoogspanningscon-densatoren. De uittredende lucht wordt daarnagebruikt voor het schoonblazen van het werkstuk. Hetopladen van het meetsysteem en het schoonblazenvan het werkstuk wordt zo in een arbeidsgang gereali-seerd. Het op voorraad houden en verwisselen vande batterijen is bij deze TS 444 niet meer aan de orde.

Korte oplaadtijdenDe benodigde tijd voor het laden van de condensato-ren is afhankelijk van de luchtdruk, hoe hoger de drukhoe korter de laadtijd. Om een goed werkbare oplaad-tijd te waarborgen, wordt een druk van minimaal 5 baraanbevolen. Met een druk van bijvoorbeeld 5,5 bar ishet tastsysteem al na 3 seconden volledig opgeladen.Met volledig opgeladen condensatoren kan men 2minuten tasten.

Dit tastsysteem is zeer interessant voor gebruikersdie in serie produceren en die zich geen onderbrekingvan het proces kunnen veroorloven voor eenbatterijwissel. Maar ook voor gebruikers die huntastsysteem maar relatief weinig gebruiken, en juistdan geen batterijen op voorraad hebben, is dit eenhandig alternatief en gebruiksvriendelijk tastsysteem.�

9

Taster HEIDENHAIN TS 444• batterijloze werkstuk-taster met luchtturbine–generator• perslucht aangedreven• opladen en reinigen in één werkgang• uitermate geschikt voor onderbrekingsvrije serieproductie• infrarood-signaaloverdracht met uitstraling rondom• bedrijfstemperatuur van 10 tot 40 ˚C• tastsnelheid 5m/min

Speciaal bij servo-aandrijvingen worden hoge eisengesteld aan de dynamische eigenschappen. Naasthoge versnellingen en snelheden worden slechtskleine positie-afwijkingen toegestaan. Om aan dezeeisen te voldoen moeten de servoregelingen voorzienzijn van absolute meetsystemen met een hogeresolutie en overeenkomstige nauwkeurigheid. Voorde dynamische nauwkeurigheid van de geregeldeaandrijving moet de positiewaarde heel erg snelworden gegenereerd. De cyclische digitalisering vande positie-informatie moet daarnaast ook nog eenverwaarloosbaar kleine jitter hebben. Naast dezebasisvereisten voor het gebruik in servo-aandrijvingen,is er in het kader van machinebeschikbaarheid enplanning de noodzaak van een krachtig diagnose-systeem, dat tijdens het produceren informatie kanverschaffen over het positiemeetsysteem.In deze context komt de servicemonteur ter plaatseaan de orde en een eenvoudige beoordeling van dedoorgegeven informatie over het positiemeetsysteemin de vorm van krachtige statistieken. De puur digitaleinterface EnDat 2.2 voldoet aan al deze eisen (afbeel-ding 1).

Belangrijke factorenBij de beoordeling van de interfaces voor depositiebewaking spelen de volgende thema’s eenbelangrijke rol:• opbouw van de verbinding• haalbare resolutie en verplaatsingssnelheid• robuustheid tegen elektromagnetische storingen• maximale kabellengte• invloed van looptijden op de eigenschappen van de

geregelde aandrijving• aanvullende functies (temperatuur, diagnose

informatie).

Vandaag de dag is er een duidelijke trend naar puurseriële interfaces te herkennen. Deze maken bespa-ringen mogelijk op het gebied van de bekabeling.Positiewaarden worden in het meetsysteem gedigita-liseerd en aansluitend naar de besturing verstuurd. Ditvermindert de invloed op de positiekwaliteit, die bij deoverdracht van sinusvormige signalen wel kan optre-den. Aan de kant van de besturing is er slechts eeneenvoudige ontvangsteenheid nodig, omdat deverwerking van de aanvullende sinussignalen kanvervallen. Een digitale interface voor positiewaardenmaakt het tevens mogelijk dat er gegevens wordenoverdragen over de inbedrijfname van zowel positie-meetsysteem als van de versterker (elektronischtypeplaatje).

EnDat scoort hoog bij vergelijkinterfaces voor positiemeetsystemenProductie-installaties en gereedschapsmachines vormen een aanzienlijk deel van het ondernemingkapitaal

en ze leveren een belangrijk aandeel in de keten van toegevoegde waarde van producten. Het doel is om

machinestilstand zo veel mogelijk te beperken en om onnodige servicetijd te vermijden. Dit vereist een hoge

beschikbaarheid van de installatie en planbaarheid. Deze situatie is alleen te bereiken als er omvangrijke

diagnosemogelijkheden zijn. Voedings- en servoaandrijvingen horen tot de hoofdcomponenten van

installaties en ze vormen samen met de in de aandrijving gebouwde meetsystemen belangrijke onderdelen

om in de installatie in de gaten te houden.

10

HEIDENHAININFO

Mogelijkheid tot diagnose verhoogt de beschikbaarheid van de machines

HEIDENHAININFO

11

afbeelding 1

Daarnaast kunnen nog aanvullende gegevens zoalstemperaturen van de motorwikkeling of anderediagnosegegevens verstuurd worden. Deze diagnose-gegevens vormen de basis van de hiervoor opgevoer-de installatiebeschikbaarheid en planbaarheid.

Relevante informatieDe voor de installatiebeschikbaarheid relevanteinformatie, die via de interface van het meetsysteemovergedragen wordt, zijn in verschillende klassen in tedelen:• foutmelding: moet tot een veilige toestand leiden

en betekent meteen dat de installatie tot stilstandkomt.

• waarschuwing: geeft aan dat er een interne grens-waarde bereikt is. Een waarschuwing leidt in deregel vrij snel tot een foutmelding.

• diagnose-informatie: dit is gedetailleerde informatieover de functiereserves van het positiemeetsys-teem.

DiagnosemogelijkheidDe beschikbaarheid van deze informatie is sterkafhankelijk van de gebruikte interface en bovenal ofeen incrementeel of een absoluut meetsysteem istoegepast. Hieronder worden de diagnosemogelijkhe-den van de verschillende interface beschreven.

>

HEIDENHAININFO

Incrementele signalen; beoordelingpositiekwaliteit door servicepersoneelBij positiemeetsystemen met incrementele uitgangs-signalen op basis van 1 Vss-signalen (ook wel sin/cos-encoders genoemd) kan een analyse van de positie-kwaliteit aan de hand van het Lissajous-figuur wordenbepaald hoe het meetsysteem functioneert. HetLissajous-figuur wordt verkregen door weergave vande incrementele A en B signalen. Aan de hand van deabsolute grootte en van de afwijking van de cirkel-vorm kan de kwaliteit van de positie-informatiebeoordeeld worden. De afwijking wordt in de regelaangegeven als de zogenoemde tastverhouding, deamplitudeverhouding en de faseverschuiving. Debeoordeling van het Lissajous-figuur maakt geschooldservicepersoneel noodzakelijk en kan eigenlijk nietdoor de machinebediener of door de installatie zelfgedaan worden. Voor de besturing bestaat er nog eenprobleem: de weergave respectievelijk analyse vanhet Lissajous-figuur kost veel rekenkracht en diebelast de besturing. Daarom wordt deze analysemeestal niet tijdens normaal bedrijf uitgevoerd enwordt deze beperkt tot een externe bewaking ofwordt alleen in een servicemodus gebruikt.

Gewoonlijk wordt door de besturing zelf wel eencontrole uitgevoerd op het onderschreiden van dekritisch grootte van het Lissajous-figuur. Dit leidt danwel direct tot een machinestilstand.

TTL-interface: alleen foutmeldingen/of machinestilstandBij positiemeetsystemen die de TTL-interface gebrui-ken, worden de aftastsignalen intern omgezet inrechthoekige pulsen en naar de besturing verstuurd.Deze rechthoekige pulsen maken een controle van deoriginele aftastsignalen niet mogelijk. Gebruikelijk isom de amplitude van de originele aftastsignalen tebewaken en wanneer deze onder bepaalde grenzenkomen, dit te melden aan de besturing. Nadeel hierbijis dat er slechts een foutmelding doorgegeven kanworden en, zonder dat er een voorwaarschuwing isgeweest, een en ander meteen leidt tot een machine-stilstand.

SSI-interface; alleen foutmelding en/ofmachinestilstandBij de SSI-interface is in het standaardprotocol geeninformatie voorzien ten behoeve van de overdrachtvan een foutmelding. Bij sommige bedrijfsspecifieke

12

Afbeelding 2: Voorbeeld voor de functiereserve

Afbeelding 3:HEIDENHAIN biedt eengrote variëteit aan vanencoders met deEnDat 2.2- interface.

HEIDENHAININFO

varianten van de SSI-interface wordt een foutbit ofsoms ook een waarschuwingsbit meegestuurd.Meestal worden naast de absolute signalen aanvul-lend de 1 Vss-incrementele signalen overgedragen,omdat de besturing deze gebruikt voor interpolatie,zodat op die manier een hoge resolutie van de positie-informatie te verkrijgen is. Nadeel van de oplossing isdat dit ook bij deze interface meteen leidt tot eenmachinestilstand zonder voorwaarschuwing.

EnDat 2.1-Interface; waarschuwing,foutmelding én bronvermeldingBij de EnDat 2.1-interface worden veelal aanvullendop de absolute positiewaarde, ook de1 Vss-incrementele signalen overgedragen. Naastfoutmeldingen worden ook waarschuwingen onder-steund. De foutmelding wordt als verzamelmelding bijelke positiewaardeoverdracht verstuurd. Hierbij kan,voor de foutmelding én voor de waarschuwingsmel-ding, aan het positiemeetsysteem opgevraagd wor-den wat de bron was. Hiermee biedt deze interfacede volgende eigenschappen:• er wordt een verzamelfoutmelding meegestuurd.• de bron van de melding kan worden opgevraagd.• er worden waarschuwingen ondersteund.• worden de 1 Vss-incrementele signalen gebruikt,

dan gelden de daarvoor beschikbare eigenschap-pen.

• gebaseerd op de waarschuwingsmeldingen kan ineen beperkte mate de systeembeschikbaarheidverhoogd worden.

EnDat 2.2-Interface biedt mogelijkhedentot uitbreidingBij de EnDat 2.2 interface is er sprake van een puurseriële interface. Er is geen overdracht van de incre-mentele 1 Vss-signalen. Naast de al bij EnDat 2.1beschreven mechanismen, biedt de EnDat 2.2-interface volgende uitbreidingen:• de bron van de foutmelding wordt gedetailleerd

weergegeven. Bijvoorbeeld of de fout in het single-turndeel of in het multiturndeel van de positie-encoder zit.

• er worden zogenoemde kentallen cyclisch vanuithet meetsysteem verstuurd. Deze kentallenvormen in de EnDat 2.2-interface het centraleelement voor een voorspellende diagnose van demeetsysteemfunctie, de functiereserve van hetmeetsysteem (afbeelding 2).

• deze gedetailleerde overdracht van de functie-reserve kan direct voor een verhoging van debeschikbaarheid en planbaarheid van de installatiegebruikt worden.

De kentallen hebben de volgende eigenschappen:• kentallen geven de actuele toestand van het meet-

systeem weer en bepalen daarmee de functie-reserve. De schaling en betekenis van de kentallenis voor alle HEIDENHAIN meetsystemen identiek(afbeelding 3); daarmee is een eenduidige beoorde-ling mogelijk.

• kentallen geven gedetailleerde informatie over detoestand van de interne incrementele en absoluteaftastsignalen als ook over de vorming van depositiewaarde.

• kentallen zijn eenvoudig te interpreteren.• overdracht gebeurt in de gesloten regelkring en

beperkt de beschikbare tijd voor de overdracht vande positiewaarde niet. De belasting van de bestu-ring is relatief gering, omdat alleen getallen weer-gegeven worden (afbeelding 4).

Conclusie: EnDat 2.2 voldoet aan hogeeisen en maakt installatie planbaarDe interface EnDat 2.2 voldoet als puur seriëleinterface niet alleen aan de hoge eisen die voedings-en servo-aandrijvingen stellen op het gebied vandynamiek en nauwkeurigheid door een goede resolu-tie en nauwkeurigheid. Ook zijn er voorspellingen tedoen, op basis van de beschikbare diagnosemogelijk-heden, over de beschikbaarheid van de installatie.Door de gedetailleerde indicaties van de functiereser-ve van het meetsysteem wordt de beschikbaarheidvan de installatie planbaar. �

13

Afbeelding 4: Indicatie op de besturing. Afbeelding 5: Overzicht van de functies van de EnDat 2.2- interface

Colofon:HEIDENHAIN-info is een uitgave vanHEIDENHAIN NEDERLAND B.V.Het blad verschijnt periodiek en wordtgratis toegezonden aan haar relaties.Redactiesecretariaat en administratie:Anna WeerdAdreswijzigingen s.v.p. doorgeven viae-mail: documentatie@heidenhain.nl

Copernicuslaan 34, 6716 BM EDEPostbus 92, 6710 BB EDETel. (0318) 58 18 00Fax (0318) 58 18 70Internet: www.heidenhain.nlHoofdredactie:Ing. J.E. BazuinRedactie:Directie: ing. J.E. BazuinProductmanagement: ing. N.Th. Schuitemaker

Eindredactie en realisatie:Enterprise Communications, HuissenOvername van artikelen is toegestaan mits metbronvermelding.

Deze concepttekst is onderdeel van de productievan HEIDENHAINinfo en exclusief ontwikkeld voordit magazine. De rechten berusten bij EnterpriseCommunications en zonder schriftelijketoestemming mag niets van deze teksten voorandere doeleinden worden gebruikt, aan derdenworden getoond, gekopieerd of gepubliceerd.

HEIDENHAININFO

Groot TFT-beeldscherm voor informatieen bedieningAlle tellers van HEIDENHAIN uit de ND 200-serie zijnvoorzien van een robuuste behuizing van gegotenaluminium. Niet alleen de weergave van de meet-waarden en de statusaanduidingen zijn zichtbaar ophet grote TFT beeldscherm, ook de softkeys wordenbediend via dit beeldscherm. Het toetsenbord isspatwaterdicht en geschikt voor gebruik in de werk-plaats. Met een montageplaat kunnen twee tellersvan het type ND 280 naast elkaar in een 19”-rackgemonteerd worden.

ND 287; veel extra functies en tweeadditionele meetsystemen aansluitbaarDe standaard teller ND 280 biedt alle basisfunctiesvoor de eenvoudige meetopdrachten.De teller ND 287 beschikt echter over talloze extrafuncties voor het verwerken van meetwaarden zoalsbijvoorbeeld classificeren, minimum/maximumverwerking en het opslaan van een serie meetwaar-den. Uit deze gegevens zijn zaken zoals de gemiddel-de waarde en de standaardafwijking te herleiden envia histogrammen op het scherm weer te geven.Door de modulaire opbouw heeft deze ND 287tevens de mogelijkheid voor het aansluiten van eenextra meetsysteem voor som- en verschilmetingen.Ook kan, via een optionele module met een analogesensor, bijvoorbeeld de temperatuur worden gecom-penseerd.

Data-interface voor koppeling van telleraan netwerkVoor de overdracht van de meetsysteemwaardennaar een PC of een printer, voor het in- en uitgevenvan parameters en lijsten met correctiewaarden endiagnosegegevens, beschikt de ND 28-serie ook overseriële interfaces: USB en V.24/RS-232-C, en optio-

neel voor de ND 287 ook Ethernet 100baseT.De overdracht van de meetwaarden kan via hettoetsenbord van de ND, via een externe instructie bijde V.24/RS-232-C interface of een softwarecomman-do CTRL B, of via een instelbare puls gestart worden.

Ideaal voor statistische bewerkingenDe teller ND 287 beschikt naast de standaardfuncties,over talloze toepassingsgerichte functies. Deze tellervormt samen met een meettaster van HEIDENHAINeen volwaardige meetplaats, ook geschikt voor destatistische controle van het proces.

Werkstukken controleren en classificerenMet de classificeerfunctie zijn werkstukken op hunmaatvoering te beoordelen en in te delen in groepen.Hierbij vergelijkt de ND 287 de meetwaarde met eenboven- of ondergrens die vooraf is ingegeven. Hetresultaat, dat boven of onder deze grenzen zit, wordtals een gekleurde waarde weergegeven of via desymbolen < = > in de statusweergave afgebeeld.Tevens is een schakelsignaal beschikbaar.

Vastleggen van seriemetingenDe ND 287 van HEIDENHAIN beschikt over eengeheugen voor meetwaarden voor maximaal 10.000posities. Deze waarden zijn beschikbaar voor interneverwerking of ze kunnen als blok worden uitgelezen.De meetwaarden kunnen via toetsen, via een externcommando of cyclisch met tussenpozen (min. 20 ms)

Digitale uitlezing ND 280

Veelzijdige teller, ideaal voorlaboratoria en testopstellingen

14

De digitale uitlezingen vanHEIDENHAIN uit de serie ND 200,voor één as, zijn op basis van hunfuncties zeer geschikt voor toepas-sing in meet- en testopstellingenen voor eenvoudige positioneerop-gaven. De meetsysteemingang isgeschikt voor het aansluiten vanincrementele meetsystemen met11-µAss en 1-Vss-signalen en voorabsolute meetsystemen met deEnDat-2.2-Interface.

Technische gegevens ND 280

Toepassing lengte- en hoekweergave

Meetsysteemingang 1 x 11 µASS, 1 x 1 VSS, EnDat 2.2

Ingangsfrequentie 11 µASS: max. 100 kHz

1 VSS: max. 500 kHz

Interpolatie Tot 1024-voudig

Afleesstap lengte/hoek instelbaar, lengte: 0,5 tot 0.002 µm

hoeken: 0,5° tot 0,00001°

Scherm monochroom vlakbeeldscherm voor positiewaarden, dialogen en ingaven, grafische weergaven, softkeys

Statusweergave werkstand, REF, nulpunt, maatfactor, correcties, stop watch, maateenheid, softkeyniveau

Functies referentiemerken verwerking REF

2 nulpunten

restwegweergave

geïntegreerde helpfunctie en diagnose

externe bediening via seriële interface

Asfout compensaties lineaire assen: lineair en niet lineair via 200 hulppunten

hoeken: niet lineair via 180 hulppunten (elke 2°)

Data interface V.24/RS-232-C

USB

Netaansluiting 100 V tot 240 V (-°V10% tot 15%), 50 Hz tot 60 Hz (±2 Hz); opgenomen vermogen: 30 W

Bedrijfstemperatuur 0 °C tot 45 °C

Beschermingsklasse EN 60529 IP 40, frontplaat IP 54

Gewicht 2,6 kg

15

vastgelegd en in een tabel weggeschreven worden.Terwijl de serie metingen loopt kan in plaats van deactuele waarde ook de minimum, het maximum ofhet verschil daartussen worden weergegeven.

Verwerking van de seriemetingenNadat de seriemeting is gestopt, kunnen de opgesla-gen meetwaarden op verschillende manieren wordenweergegeven:• diagram met het verloop van de afwijkingen• frequentieaanduiding via een histogram

(symmetrisch of asymmetrisch)• gemiddelde• standaardafwijkingDe berekening van het verschil tussen de grootste ende kleinste meetwaarde is uiteraard mogelijk.

Verrekening van een 2e meetsysteemVia de optionele module “meetsysteem” kan eentweede meetsysteem aangesloten worden op de ND287. De meetwaarden van beide meetsystemenkunnen wiskundig met elkaar worden verrekend. Hetresultaat daarvan en beide meetwaarden worden inhet geheugen opgeslagen. Dit maakt een extratoepassing mogelijk, de ND 287 kan uit de beidemeetwaarden, afhankelijk van de ingegeven formule,de som of het verschil berekenen en toont dezewaarde op het display.

Positieafhankelijke metingenEen meetwaarde wordt afhankelijk van een anderemeetgrootheid opgeslagen. Hiermee kan elke metingexact aan een positie toegekend worden, bijvoor-beeld bij rondloopmetingen of bij het vermeten vangeleidingen.

Aansluiten van een analoge sensorIn plaats van een aanvullende meetsysteemmodulekan ook een analoge module ingezet worden. Hier-mee kunnen willekeurige sensoren met een ± 10 V-interface aangesloten worden voor het verwerkenvan grootheden zoals druk en temperatuur.

Grafische weergave in kleurHet grafische kleurenscherm van de ND 287 maakteen gedetailleerde weergave mogelijk van ondermeer de meetwaarden, de statische verwerkingervan, de classificatiegrenzen en de ingegevengrenswaarden. Aanvullend kan van de aangeslotenmeetsystemen het Lissajou-figuur getoond en duskwalitatief beoordeeld worden. Om ook bij snelveranderende meetwaarden de waardes te kunnenaflezen, kan via een extern signaal de weergave,eventueel tijdelijk, stopgezet worden.

De veelzijdige teller ND 287 van HEIDENHAIN isideaal voor laboratoria en testopstellingen maar kanongetwijfeld ook in andere toepassingen diversemeetactiviteiten een stuk eenvoudiger maken. �

ND 280

HEIDENHAININFO

Tel.0138-581800 / verkoop @heidenhain.nl

En als men een bestaand programma in de Klaar-tekst-dialoog wil aanpassen? Geen probleem.HEIDENHAIN heeft veel aandacht besteed aan decompatibiliteit. De gebruiker heeft veelal de mogelijk-heid van smarT.NC naar Klaartekst en terug te wisse-len. Niet alleen het programmeren maar ook testenen het aflopen van de programma’s is met smarT.NCmogelijk.

Grafische weergave: vol details enveelzijdigDe verbeterde grafische weergave van de iTNC 530geeft werkstukken nu veel gedetailleerder weer enondersteunt u ook bij het testen van complexevijfassige programma’s met meervlaksbewerkingenen gezwenkt bewerkingsvlak. �

Cursusinhoud Verklaring van de basisfuncties van de besturing en het toetsenbordUitleg over coördinatenstelsels (carthesiaans/polair)Werken met de data-overdrachtfuncties van de TNCWerken met absolute en incrementele matenProgrammeren van rechten en cirkels, gatencirkelsBasis FK-programmerenProgrammeren met behulp van labels (onderprogramma's) en herhalingenGereedschapsradiuscorrectiesAlleen geschikt voor gebruikers van de HEIDENHAIN besturing type iTNC 530.

Aantal deelnemers minimaal 6, maximaal 12Duur Vijf dagen, verdeeld over twee weken. In de eerste cursusweek zijn de

cursusdagen woensdag tot en met vrijdag. In de tweede week is het vervolgvan de cursus op donderdag en vrijdag.

Cursuskosten Voor €1150,- per deelnemer, excl. BTW, wordt u in vijf dagen,verdeeld over twee weken, uitgebreid getraind

Cursusdata 05.11.2008 - 14.11.2008Beperkt aantal plaatsen, aanmelden via onze site

BASISCURSUS TNC-PROGRAMMEREN smarT.NCOm alle mogelijkhedenvan een iTNC 530 goedte benutten en hetmaximale rendement uitde investering te halen ishet verstandig om eencursus smarT.NC tevolgen. Gezien deeenvoud van de pro-grammeermethode isTNC-kennis niet noodza-kelijk, kennis van hetfrezen is wel aan tebevelen.

smarT.NC-toetsen vooropenen nieuwegebruikers-interfacevan HEIDENHAIN

smarT.NC-navigatievoor snelle navigatiebinnen een smarT.NC-ingavescherm

Cursortoetsenblok vooreenvoudig navigerenin Klaartekst ensmarT.NC

Cursus smarT.NC voor optimaal gebruik iTNC 530

smarT.NC; de modernstegebruikersinterface van HEIDENHAINOnze meest effectieve programmeer-methode met de gebruiksvriendelijke,werkplaats georiënteerde gebruikersinter-face is smarT.NC. Overzichtelijkescherminvoer, duidelijke grafischeondersteuning en uitvoerige helptekstenvormen, samen met extra’s zoals deeenvoudig te bedienen patroongenerator,een overtuigend concept.

De TNC-besturingen van HEIDENHAIN waren altijd algebruikersvriendelijk. De nieuwste gebruikersinter-face smarT.NC maakt het programmeren nog eenvou-diger. Met de overzichtelijke invulschermen maakt degebruiker in een oogwenk het programma voor degewenste NC-bewerking. Uiteraard wordt dezedaarbij, tijdens het ingeven, door beelden op hetscherm ondersteund.

Eenvoudig programmerenMet smarT.NC programmeert de bediener, metbehulp van ingaveschermen, nog eenvoudiger enoverzichtelijker. Voor simpele bewerkingen hoeft menmaar een paar velden in te vullen. Dat betekentechter geen beperking voor complexe bewerkingen:extra schermen verdiepen de functionaliteit van debetreffende bewerkingsstap.

Zoals gewend: beeldscherm entoetsenbordOp het eerste gezicht zien het beeldscherm en hettoetsenbord er gewoon uit. Ervaren Klaartekstdialoog-programmeurs voelen zich meteen thuis en werkenzoals ze gewend zijn met de volledige functionaliteitvan de iTNC. Alleen vallen er een paar groene toetsenop: de ene opent de smarT.NC-interface, de anderevereenvoudigen het navigeren binnen de ingave-schermen. De Klaartekst-dialoogprogrammeur zal alspluspunt vaststellen dat de cursortoetsen weer alsseparaat toetsenblok direct en trefzeker te bedienenzijn.

N I E U W