HELEN VE ROMA TARİHİ

1)I. Peygamberimiz Hz Muhammed (sav) Efendimizin vefatından sonra müslümanlkarın başına sırası ile Hz Ebu Bekir, Hz Ömer, Hz Osman ve Hz Ali geçmiştirII. İslam devetinin sınırları batıda Trablusgarp, doğuda Horasan ve kuzeyde Kafkasya' ya kadar genişlemiştirIII. Cumhuriyet Devri" olarak ta tanımlanmıştır.Aşağıdakilerden hangisi yada hangileri hulafai raşidin dönemi hakkında söylenebilira)yalnız Ib)yalnız II.c)I. ve II.d)I. II. Ve III. 2)Aşağıdakilerden hangisi Hz. Ebubekir zamanında olmamıştıra) Halid Bin Velid komutasındaki bir ordu Irak'a gönderilmiş ve Hire bölgesi ele geçirilmiştir.b) Kur'an kitap haline getirilmiştirc) İslamiyetin ilk kez Arap yarımadası dışında Suriye Irak ve Filistin de yayılması sağlanmıştır.d) Hicret başlangıç alınarak, Hicri takvim uygulamaya konulmuştur. 3) Aşağıdakilerden hangisi sasanilerle yapılan savaş değildira) Yermük Savaşıb) Köprü Savaşıc) Kadisiye Savaşıd) Nihavend Savaşı 4) I.Horasan fethiII. Nihavend SavaşıIII.Köprü SavaşıIV.Kudüs'ün FethiYukarda verilen olayların kronolojik olarak sıralanması aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştira)I. II. IV. III.b)II. III. I. IV.c)III. IV. II. I.d)IV.II. III. I. 5) Sasaniler ile yapılan bu savaşı müslümanlar kazanmış ve İran ın içlerine kadar girilerek Sasanilerin merkezi oln Medain ele geçirilmiştir.(637) Bu savaş ile Irak ve Batı İran müslümanların eline geçmiş Basra ve Kufe kentleri kurularak müslümanlar buralara yerleştirilmişlerdir.Yukarıda bahsedilen savaş hangisidira)yermük savaşıb)kasidiye savaşıc)nihavend savaşıd)köprü savaşı

1

 6) Aşağıdakilerden  hangisi Hz. Ömer zamanında olmamıştıra) Kafkasları aşıp Hazar hanlığına sefer düzenlemiş ve Belencer tahrip edilmiştir. Kafkas dağları Hazarlarla Müslüman Araplar arsında sınır olmuştur.b) İlk kez düzenli ordu kurularak askerlere maaş bağlanmıştır.c)Orduya ait kayıtların tutulması amacıyla ilk kez ordu divanı oluşturulmuştur.d) Devlet Hazinesi oluşturulmuştur. 7)Türk Arap ilişkileri kimin döneminde başlamıştıra)Hz. Ebubekirb)Hz. Osmanc) Hz. Alid)Hz. Ömer 8)Bizans ile ilk deniz savaşı kaç yılında yapılmıştıra)646b)651c)658d)655 9)Horasan kaç yılında fethedilmiştir?a)643b)642c)644d)646 10)Aşağıdakilerden hangisi sulh yoluyla alınan kenttira) Basrab)Kufec)Kudüsd) İskenderiye 11)bey ül mal ne anlama gelir?a)devlet işlerinin görüşüldüğü meclisb)askeri karargahc)devlet hazinesid)halk içinde isyancı grup 12)Kur’an kimin döneminde çoğaltılmıştıra)Hz. Osmanb)Hz. Ömerc)Hz. Ebubekird)Hz. Ali 13)Aşağıdakilerden hangisi Cemel Vak’ası ile alakalı değildira) Hz Aişe nin Irak a gitmesib)Muaviye ve Hz. Aişe güçlerini birleştirmirmesic)Hz Ali nin Medine ye dönmeyip Irak ın merkezi olan Kufe de yerleşmesi

2

d) müslümanlar arasındaki ilk büyük savaş olmas 14)Aşağıdakilerden hangisi haricilerle yapılan savaştıra) Sıffın Savaşıb) deve olayıc) Nehrevan Savaşıd) nihavend savaşı15)aşağıdakilerden hangisi beni ümeyye için söylenemeza) Kureyş kabilesinin önemli kollarından biridirb) cahiliye döneminde Mekke idaresinde önemli bir yere sahiptirc)sıffın savaşından  sonra hariciler tarafından kurulmuşturd) Kıyade vazifesi bu kabile tarafından yönetiliyordu. 16) Peygamber Efendimiz'in katipliğini yapmıştır Hz Ebubekir zamanında Suriye'ye gönderilen orduların birinin başında ağabeyine yardım etmiştir Hz Ömer tarafından Dımaşk valiliğine getirildi. Hz Osman zamanında Suriye genel valisi olduYukarıda bahsedilen şahsiyet kimdira)     Muaviye bin Ebu süfyanb)    Ziyad b.Ebihc)    Mugire B. Şu'bed)    Kusay bin Kilab 17)Aşağıdakilerden hangisi hem  Kufe hem de Basra kentine valilik yapmıştıra)  Muaviye bin Ebu süfyanb) Ziyad b.Ebihc) Mugire B. Şu'bed) Hucr b. Adi 18)I. Bizans üzerine sefer düzenlendiII. Kyzikos yarımadası ele geçirildiIII. Hz Osman'ın şehit edilmesiIV. Mugire B. Şu'be nin ölümüYukarıda bahsedilen olaylar aşağıdakilerden hangisinde kronolojik olarak doğru verilmiştira)I. II. IV. III.b)III. I. IV. II.c)III. IV. II. I.d)IV. II. I. III. 19) Kayrevan karargah şehrini kim kurmuştur?a) Ziyad b.Ebihb) Mugire B. Şu'bec)Yezidd) Ukbe b.Nafi 20)Aşağıdakilerden hangisi kufe kentine valilik yapmamıştıra) Abdullah bin Zübeyrb) Numan b. Beşirc) Ubeydullah B.Ziyad

3

d) Mugire B. Şu'be 21)I. yezid' yönetimini isstemeyen isyancılar ve yazid arasında olmuşturII. Abdullah b.Hanzale ve çok sayıda müslüman öldürülmüştürIII.683 yılında gerçekleşmiştirIV. Savaşı Medineliler kazanmıştırHangisi yada hanileri Hare savaşı için söylenemeza) I. ve IV.b)IV ve III.c)II. ve III.d)yanlız IV. 22)Kerbela olayı kaç yılında gerçekleşmiştira)675b)684c)677d)680 23)aşağıdakilerden hangisi Muhtar es-Sekafi i isyanı ile alakalı değildira) Hz Hüseyin'in intikamını almakb)Haricilerin tümünün öldürülmek istenmesic) Hazir nehri kıyısında karşılaştığı İbrahim b.Eşter 'i ağır bir yenilgiye uğratmasıd) Hz Ali'nin oğlu Muhammed b.hanefiyye'yi kurtarması 24) Abdurrahman'ın birlikleri sayıca çok üstün olmalarına rağmen Suriyelilerin mukavemetlerine dayanamayarak ağır yenilgiye uğradılar.Temmuz 701.Haccac galip sıfatıyla Kufe'ye girdi orada sılahını bırakanların biatını kabul etti.Yukarıda bahsedilen savaş hangisidira) deyrülcemacimb) Deyrülcaselikc) Harred)Deyrülmülezzim 25) Maveraünnehir fatihi ünvanını alan ve horasan valiliği yapan kimdira) Mühelleb b. ebu Sufreb) Kuteybe b. Müslimc) Abdullah b. Zübeyrd) Züheyr b.kays 26) ilk islami sikke onun zamanında bastırılmıştır, Arapçayı resmi dil olarak kabul etmiştir. Kubbetü's Sahra inşa edilmiştir.Yukarda verilen bilgiler kime aittira) Abdullah b. zübeyrb) Umare b.Temim el-Lahmic) Abdülmelikd)Abdurrahman 27) Dört oğlunuda halife olması sebebiyle 'Ebü'l Müluk ünvanı alan kişi kimdir?

4

a)Abdulmelik b)Kuteybe b. Muslim c)Abdurrahman d) Muaviye b. Ebu süfya 28) Toharistan ve Maveraünnehir 'den gelebilecek tehditleri önlemeye yönelik çalışmalar yaptı. Belh'deki isyanı barış yoluyla bastırdı. Zabulistan'ı aldı, Harizm 'i barış yoluyla fethetti.   pencikent.varaşha,kobudan,iştihan,maymurg,keş ,beykend gibi önemli şehirleri Islam hakimiyetine kattı.Kannezbur ve Ermail'i fethetti.Deybül şehrini kuşattı ve burada bir cami yaptırdı.Yukarıda bahsedilen olayları gerçekleştiren şahsiyet kimdira) Haccac b. Yusufb) Tarık b. Ziyadc) Kuteybe b. Müslimd) Musa b.Nusayr 29)I. Bizans cephesine tayin edildiII. Abbasi devleti ile mucadeleye giriştiIII. Bizans ordusunu iki defa yenerek Pozantı çevresi,Tuvane,Ammuriye ile Eskişehir'i fethetti.IV. Kafkasya cephesinde Türklere karşı düzenlediği seferlerde hiçbir başarı elde edemediYukarıdaki bilgilerden hangisi ya da hangileri Mesleme b. Abdülmelik için söylenebilira)yalnız I.b)II. .III. IV.c)I. II. III.d)I. III. 30) Vizigotları büyük bir yenilgiye uğratmış olan Tanca valisi kimdira) _Abbas b. Velidb) Ömer b. Velid.c) Musa b. Nusayr.d) Tarık b. Ziyad 31) Kendilerini bir iktidar isteklisi olmaktan çok, Allah tarafından istenilen değişikliğin aracıları olarak tanımlayan topluluk hangisidir?a)Emevilerb)Abbasilerc)Suryanilerd)Hariciler 32) Mürcie mezhebi tanıtıcılarından ,Arap olmayan Müslümanların haklarını savunmak için ayaklanan kişi kimdir?a) Esed b. Abdullahb) Cüneyd el Mürric) Nasr b. Seyyard) Haris b. Süreyc. 33)Emevilerin son Horasan valisi kimdira) Nasr b. Seyyar.b) Abdurrahman el Gafikic) Ebu Müslim

5

d) Halid b.Abdullah 34) El hükmü li'l hakemi'l-hakim ibaresini kullanan halife kimdir?a) Abbas b. Velidb) Abdülmelik b. Mervanc) Hişam b. Abdülmelikd) Velid b. Yezid. 35)Abbasilerin ilk halifesi kimdira) Abdullah b. Alib)Abdulmervan b. Muttasapc)Ebu b. Malikd)Abdullah b. Malik 36) ispanya müslümanların fethıyle ne olarak adlandırılmıstır?a) reconquistab) tüzzehrac) .musarrad)Endülüs 37) fransanın ıclerıne yonelık fetıh hareketlerını  baslatmıstır. endulusun ılk resmı valısıdir. Endülüs onun döneminde hılafet merkezı dımaşk'a baglı bır eyalet olmusturYukarıda verilen bilgiler kime aittir?a)Hişamb) musa b.nusayrc) semh b.malıkd) tarif b.malik 38)aşağıdakilerden hangisi hakem döneminde isyan çıkmayan şehirdir?a)toledob)osasunac)saragosad)maride 39) medıne tüzzehra. Kimin zamanında yapılmıştıra) 1.abdurrahmanb) 3.abdurrahmanc) yusuf el-fihrid) semh b.malık 40)emevi dev kaç yılında yıkılmıştır?a)1021b)1027c)1031d)1033 41)Endülüs Emevi devletinin yıkılmasından sonra ortaya çıkan devletciklere ne ad verildi?

6

a) Mülûkü’t-tavâif b)Endülüs haribiye c)Emir il- toleoda d)Granada medevi42) I. Ziriler - Granada      II.  Zünnûnîler – Cordoba     III. Hammudiler –ZaragozaIV.Abbadiler - Malaga  Yukarıda verilen   Mülûkü’t-tavâif eşleştirmelerinden hangisi yanlıştıra)III.b)I.c)II.d)IV. 43) Abdullah b. Muhammed kurduğu Mülûkü’t-tavâif emirliği hangisidir?a)Zunninilerb)Abbadilerc)Eftasilerd)hammudiler 44)Muratıb ların ilk hukumdarı kimdira) Ahmed el-Mustansırb) Habbûs b.Maksân.c) Yusuf b. Tâşfînd) Muhammed el-Muzaffer 45)Muratıblara son veren emirlik hangisidira)eftasilerb)muhavvidlerc)Zirilerd)hudiler 1d 2d 3a 4c 5b 6a 7b 8d 9c 10c 11c 12a 13b 14c 15c 16a 17b 18b 19d 20a 21d 22d 23b 24a 25b 26c 27a 28c 29d 30d 31b 32d 33a 34c 35a 36d 37c 38b 39b 40c 41a 42d 43)c  44)c 45)b

*Ege dünyası denıldıgınde yunanıstan,Makedonya,Trakya,batı Anadolu ile sınırlıdır*Ege denızı Makedonya,Trakya,yunanıstan,batı Anadolu, Girit adası ile sınırlıdırDonekanesa: 12 adalar( Rodos ve kos 12 adalara dahildir)Ege denızı adaları kuzeyde;-Thasos(taşoz) -Samothrakr(semadirek) -Imros(gökceada) -Tenedos(Bozcaada) -Lemnos(limni)güneyde-Lesbos(midilli) -Khios(sakız) -Samos(Sisam) -Kos(ıstanköy) -Rhodos(Rodos)Yunanıstana yakın adalar-Sporat adaları -Euboia(egrıboz) –Kiklad -Girit*Büyük iskenderin fetihleri,eski Helen kültür ve uygarlıgı akdenız hatta hindistana kadar yayıldı

7

*Ege dünyasında tunç çağı Girit ve Yunanistan için m.ö 1100,kikyalılarda m.ö 1400 de son buldu.bakır ve kalay alaşımı olan tunçtan yapılmıs esyaların bulunması tunc cagı olarak adlandırılmasına sebeptır*tunç cagı giritte minos , adalarda kiklad, yunanıstanda hellas olarak adlandırılır  Kiklad adalarıKiklades:daire,çevresinde,çevreleyenKiklad  adaları:kea,andros,tınos,mykonos,delos,kytnos,syros,seriphos, melos,paros,naksos,amorgos,sykinos, inos,santorini anafi den olusur.*melos ve santorını volkanık adadır*melos taki phylakopi de ,kea da aya irini de,thera adasındaki akrotiri de ve ıos adasındaki skarkosta yapılan kazılar  kikladların tunççağı kültürünü tanımamıza olanak sağlar*kil ve mermerden çanak çömlek yaptıklarını,buğday ekip biçtiklerini,domuz koyun keçi yetiştirdikleri balıkçılıkla ugraştıkları ve  ölülerinin bazılarını içi taşla örülmüş sığ çukurlara gömerlerdi.*melos adasında obsidyen, siphnos da kurşun- gümüş ve bakır, paros ve naksos adalarında ıse mermer ve zımpara minarali açısından zenginlik arz eder.*ilk tunç evrelerine adını veren grotta-naksos adasında,pelos-melos adasında, kampos-paros adasında, kastri-syros adasındadır.*kiklad adalarında ilk tunç çağı kültürünün en önemli buluntusu İDOLLERDİR.paros ve saliagos adasında bolca bulunmustur.genellikle idollerı mezarlara ölüler ıle bırlıkte konulurdu.İDOL:tapınma amaçlı insan yapımı nesne*linear a tablet parçaları Girit etkisinde hatta egemenlıgınde oldugunu gösterır.*orta tunç çagında giritteki minos uygarlığının etkinsine girmiştir.en etkin görüldüğü yer thera adasıdır.Girit ve minos*minos knossos tan yönetiliyordu*Dağları beyaz,ida ve diktedir.en büyük ovası mesara ovasıdır. *geçim kaynagı:balıkçılık,tarım,hayvancılıktır(koyun-keçi-domuz).en önemlı ürünleri bugday,zeytın,incir,üzüm dur.*Kiritin en önemli merkezleri knossos,phaistos,triada,malia,gournıa,petras,palaikastro ve zakros tur.*knossos,malia,phaistos ve petras ta birer saray bulunmaktaydı.*Girit Avrupa uygarlıgının beşiği olarak görulur.iki nedeni var1-coğrafi2-girit minosun yunan miken ile benzeşen yanları (mimariler mezarlar vs.)Ama bu benzerlik ırk ve kökenden çok ,kültürel köken ve miras arayışı oldugunu bilmekte fayda var.*ilyada destanında knosos ve kral minos gecer.minosun zeus ıle sahbet edecek kadar güçlü, knosos tan ise gırıt ın en buyuk kentı denır.*yunan tarıhcı thukydides ise giritın denızlere ilk hukmeden kralı minosun yurdu dıye anlatılır.*kazı yapan sir Arthur evans giritin tunç çagı uygarlıgını efsane karal minostan dolayı minos uygarlığı olarak adlandırmıstır. Thalassokrasi nedir?:denizlere egemen olmayı ifade ederGiritte  orta tunç çagı :a-ılk saraylar donemı

8

b-yenı saraylar ve ikinci saraylar dönemı olarak incelenır.*Girit saraylarının model oluşturan prototipi myrtos tur..avlusu,oturma odası,mutfagı,depolar,atolyeleri,ibadet yerlerı ile merkezi avlu etrafında yaklaşık 100 odadanoluşmustu.aydınlık kuyuları denen ufak binalarda 5-6 aile yaşardı.saray sözcüğü bilim adamları tarafından avlu merkezlı yapı kompleksi ve merkezi avlulu yapılar diye kullanılır.girit sarayları 2 katlı idi.knossos labirent gıbıydı .bu nedenle theseus ve minotauros canavarı efsanesıne konu olmustur.saraylar surlarla çevrili degıldır.ada uygurlagı olması sebebıyle savunma gereksinimi duyulmamıstır.*giritteki malia sarayı ile surıyedekı mari sarayı benzerlıgı Girit saraylarının örnek alındıgını gösterır.*eski saraylar neden yıkıldığına daır bır bılgı yok.*yenı saraylarda batı avlusu dönemın özelliğidir.ayrıca artık iri küplerde(içinde yağ vs.olur)sarayın odalarına alınmıstır.*2.yıkım ise kesın olmamakla beraber  santorını yanardagın patlaması ve depremler dıye bılınır.*Girit artık zor donem içindedir.ve akhalar adayı istila etmiş olabılır.son yıkımdan sadece knossos sarayı ayakta kalmıstır.bu sebeple knossos için  3.saray dönemı denılebılır.girit adası bu saraydan yonetılıyordu.*batık gemılerden yola cıkarak Girit in surıye ve mısır ıle tıcarı ilişkilerı vardı.giritten mısır fıravunlarına hedıye gonderılırdı.armagan degıs tokusu diplomatık uygulamaların ılk uygulaması olarak kabul edilir.mısırlılar Girit adasına keftiu derlerdi. *13.yüzyılda knossos tamamen tekr edıldı.yunanıstandan akha göçü oldugu dusunuluyor.*giritte iki yazı kullanılırdı önce hiyeroglif daha sonra lınear a yazısı kullanıldı.linear b yunan akhalara özgüdur.giriti istila eden akhalar lınear a yı kendı dıllerıne uyarlayıp linear b yı çıkarttılar.lınear a henüz çözülmemiş linear b ise Michael ventrıs ve john chadwick tarafından çözülmüştür.*Dagları doruklarında ibadet alanları vardı .saray mensuplarıda burada ibadet ederdı.*ege liderliği minos giritten, miken liderliğindeki yunanıstana gecmıstır.  Yunan ve miken uygarlıgı*yunanıstan dağlık bır alandır.tarım bu sebepten azdır.balıkçılık yaygındır.metal ve mücevher yapımında ustaydılar.*dağları:pintos, Olympos ,taygetos ve othrys dir*ırmakları akheloos,haliakmon,aksios ,penios ve alpheios dur.*Tunç çağında ilk hellas dönemı olarak adlandırılır.lerna da ortaya cıkan yapının kiremıt olması sebebıyle kiremitli ev denilir.*iki katlı megaron sarayları idari merkez olarak kullanılırdı.*Akhaların yunancası aiol ve lon lehçelerınden oluşur.*mısır, Mezopotamya, Kıbrıs, Anadolu ve Girit ıle ticarı ılışkılerı vardı.*temsil edildiği yer mykenai oldugundan miken uygarlığı denildi.*akha ve miken sözcuklerı aynı toplumu ve uygurlıgı ıfade eder.*akha lar miken dışında  merkezleri arasında tiryns,midea,pylos,thebai,orkhomenos,Atina ve gla idi.*akha sarayları sur ile çevrilidir.*akha ve yunan halkını oluşturan arkaik ve klasik çağ yunanları bu dev surları  mitolojik dev yaratıkların kykloplar(kyklopes) tarafından yapıldıgı söylenir.:))))*saray önundekı aslan fügürleri ana kraliçeyi temsil eder.

9

*miken saraylarında kuyu mezar ve kubbelı mezarların olması burada aristokrat kral hanedanın hüküm sürdüğüne işaret eder.

*tarihleme yöntemia-karbon 14 ile. (14 izotopunun ölçülmesine dayalı bır yontem)(ağaç bitki kumaş kemik üzerinden ölçülür)b-dendrokronoloji ile. (ağaç halkaları  sayılır)kuyu mezarlar 2 ye ayrılır.İkiside duvarlar ile çevrilidir.mezarlar tek gömü değilde ailecek gömülürlerdi.mezarlardan değerli eşyalar ve maskeler çıktı.ölülerin yüzüne maske takıyorlardıJ)))-A  Mezar halkası-h.schlieman buldu.6 mezar bulundu. (h.schlieman ayrıca 1870 yılında Osmanlıdan izinsiz troıa lıların yaşadıgı yer olan hisarlıkta sondaj ve kazı çalışması yapmış.priamos hazinesi olarak adlandırılan altın gümüş elektron ve tunç yapımı eserler buldu ve atinaya kaçırdı.çogu Puşkin müzesinde sergilenir.)-B Mezar halkası-yunan arkeologlar tarafından bulundu.ve daha eskidir.24 mezar bulunduTholos=yuvarlak ve tonozlu yapılara verılen addır (mezarlara).Tholos mezarlarının en önemlisi içinde bulunan değerli eşyalardan ötürü atreus hazine binası olarak adlandırılan klytemnestra mezar yapısıdır.bu mezarlara dramos denen dar uzun koridor ile girilmekte ve dairesel planlı mezar odası yer almaktadır.çatısı tonozla kaplıdır.kral ve soylu sınıfa mensup kişilere ait tholos mezarları çoğu soyulmuş olmalarına ragmen günümüze ulaşmıstır.*Saray sonrası döneminde (geç hellas IIIC) akha sarayları önemını yıtırmıs yıkılmıs terk edılmıstır.*Ahkaların çöküş sebebi dorlar yada ana yurtları teselya olan organıze topluluklar(denız kavımlerı) olabılır.*soylular ve iktidar sahıplerı  saray ve kalelerde yaşardı.halka damos, denılır ve kırsaldakı cıftlıklerde ve saray cevresınde yaşarlardı. Kral vanaks yanında çalışan ve orduya komuta edene lavegetas denırdı. Dini zümreyi temsil edenede telestai denırdı.*odak noktası saray olup Girit minos dönemıne benzer ekonomık özelliği vardı.yenıden dağıtımcı saray ekonomisi uygulanırdı.*bakır kıbrıstan,gümüş-kalay atıkta dan,altın Trakya ve doğudan sağlanırdı.*Troia savaşı (tahta at hilesi turuva atı )yunan miken kralı agamemnon ve troialılar arasında olmuştur.*tunç çağı devletlerınde en sık raslanan değişim türü armağan değiş tokuşudur.*linear b belgelerinde miken tanrı ve tanrıça adları geçer zeus,hera,poseidon,hermes,athena,Artemis,apollon,ares,dionysos gibi.*M.Ö.15. VE 16. Yy. geç hellas I-II akhanın saray öncesi  veya erken saraylar dönemını kapsar.*en parlak dönemı 13.14 yy. (geç hellas a-b) büyük sarayların inşa edildiği ve aynı zamanda KAHRAMANLAR ÇAĞI diye anılır.Troıa*Hitit metinlerinde troıa     wiluşa olarak , Homeros ta llios ismiyle anılır.*ilk tunç çağının en önemli merkezi  troia dır.*megaron planlı yapılar etrafı surlarla çevriliydi.*insan yüzlü kaplar ve depas amphikypellon denen kaplar dikkat çekmekteydi.*h.schlieman 1870 yılında Osmanlıdan izinsiz troıa lıların yaşadıgı yer olan hisarlıkta sondaj ve kazı çalışması yapmış.priamos hazinesiolarak adlandırılan altın gümüş elektron ve tunç yapımı eserler buldu ve atinaya kaçırdı.çogu Puşkin müzesinde sergilenir.

10

 1) Kiklad adalarındaki kültürde İLK TUNÇ ÇAĞI temsil edilmektedir.2) Kiklad adalarının mermer yatağı PAROS VE NAKSOS tur.3) Girit tunç çağı adını MİNOS/A.EVANS vermiştir.4) GLA Minos dönemi Girit adası saraylarından değildir.5) ARMAĞAN DEĞİŞ-TOKUŞU minos ve miken uygarlıklarında diplamatik ilişki kurulmasında öne çıkar6) SURLARLA ÇEVRİLİ OLMASI minos sarayı özelliği değildir.7) Megaron :eski hellen tapınaklarından da prototıpını oluşturan dikdörtgen planlı basit yapıdır.8) Miken uygarlığına ait atreus hazinesi binası MEZAR YAPISI olarak kullanıldı.9) Arkaik ve klasik çağ hellenlerinden miken saray duvarlarını KYKLOPLAR yaptılar dıye efsaneler söylenir.10) Priamos hazinesi TROİA da bulunmuştur

 1)Akha (myken) hangi tarihte yıkıldı-M.Ö 13.yy sonu 12.yy başı2)akha nasıl yıkıldı-ege göçleriyle ve dorlar sayesınde diye tahmin edılıyor.3)akha ile hangi ülkeler aynı zamanda yıkıldı-troia ve Hitit4)Ege göçlerinin sonucu-deniz kavimleri ve dorlar5)deniz kavimleri hangi tarihte olmuştur-m.ö 12006)deniz kavimleri nereye kadar ilerledi ve kim püskürttü-yunanıstan beklide balkanlarda başladı Anadolu-kıbrıs-surıye-fılıstın-mısır.Mısır deniz kavimlerinın 2 kez saldırısına maruz kalmıs ve saldırıları püskürtmüştür.7)dorlar nereye yerleşti-yunanıstanın kuzeyınden guneyıne inip peloponnesos yarımadasına bir kısmıda anadolunun güney batısına8)yunan geleneği dorların göçünü nasıl değerlendirir-yunanıstandan kovulup tekrar yurtlarına dönen heraklesoğullarına bağlamaktadır.9)akha merkezının yıkılışı-ege ve dor göçleriyle hangi çağ bitip hangisi başlamıştır-m.ö 12.yy tunç çağı sona erip demir çağı başlamıştır.10)batı anadoluya ilk gelen kavim hangisidir-aioller11)aioller yunanistanın hangi bölgesinden göç ettiler-thessalia ve boiotıa12) aioller hangi bölgeye yerleştiler-edremit körfezi ve civarı13)Herodotos unda bahsettiği 12 aiol kenti isimleri nedir-kyme,(kyme başka ufak kentlerınde kurucusudur)-Larissa-neontheikhos-temnos-killa-notion-aigiroessa-pitane-aigai-myrina-gryneion ve smyrna(smyrna daha  sonra Ionia ya dahil oldu)14)Ionlar  yunanistanın hangi bölgesinden göç ettiler-attika ve euboia15) Ionlar hangi bölgeye yerleştiler

11

-izmir civarına16) Ion kolonizasyonu hangi tarihte oldu-m.ö 10 yy sonlarında17) Herodotos unda bahsettiği 12 lon kenti isimleri nedir-miletos-myus-priene-ephesos-kolophon-lebedos-teos-klazomenai-phokaia-khios-erythrai-samos(13. Olarak daha sonra smyrna dahil olmuştur)18)Ion lar  hangı çatı altında buluştu-panionion (ıon birliği)19)Ion ların dinsel ve siyasal nitelikli birliğin toplantı yeri neresıdır-priene (bu gunku güzelçamlı mevki)20)ion birliğinin kurulma nedeni nedir-melia/melie halkına savaş ilan etmek21)federal merkezin ibadet merkezi neresidir.-melia daki poseidon helikonios tapınağı22)dorlar hangi bölgeye yerleşmiştir-muğla ve civarı ayrıca çevre adalara (rhodos ve kos)23)dorların yerleştiği bölge hangi isimle  tanınıyordu-o bölgede yaşayan karlar dan dolayı Karia olarak tanınırdı24)Karia daki en önemli dor kentleri hangisidir-halikarnassos-lindos-ıalysos-kameiros-kos-knidos25)halikarnassos ve Knidos u kim kurmuştur- halikarnassos u yunanıstanın argolis bölgesindeki troizen den gelen göçmenler .Knidos u ise spartalılar kurmustur.26)heksapolis nedir.-dorların 6 kentten olusan birlikleridir27) heksapolis kent isimleri  nedir-kos-knidos-halikarnasos-rhodos adasındaki lindos-lalysos-kamiros28)dorların dinsel merkezleri neresidir-knidos toprakları içindeki triopion tapınagı29)heksapolis in 5 kente dönüşme sebebi nedir-halikarnassoslu agasikles, apollon onuruna düzenlenen yarışmada kazandığı 3 ayaklı kazanı tapınaga adamak yerine evine götürmüş bu sebepten halikarnassos a tapınak kapıları  kapanmıştır.30)karanlık çağ yada yunan orta çağı diye adlandırılan suskunluk dönemi hangi olay ve tarihler arasında yaşanmıştır-akha merkezlerinin ege göçleri sonrası yıkılmasıyla m.ö 1100 ile 750/700 tarihleri arası31)karanlık çağ kaça ayrılır ve tarihleri nedir.adlandırmalar neye göre yapılmıstır.- 1-erken yani protogeometrik (m.ö 1100-900)yunanistanda nufus azaldı,linear a yazısı kullanılmadı ölüler yakıldı-2-geç yani geometrik (900-750/700)yerleşim yerleri ve nufus arttı polis denen kent devletleri ortaya çıktı,tapınaklar ortaya çıktı,Fenikelilerden alınan sessiz harflere sesli harf eklenip  yunan alfabesi oluştu-adlandırmalar o dönemde imal edilen vazolardaki süsleme tarzına göre yapılmıstır.32)hera tapınagı nerde ve ne zaman yapıldı-en erken tapınaklardan olup samosta m.ö. 8 yy yapıldı33)boustrophedon nedir-sağdan başlayarak sola doğru yazılan ve dönüşümlü (sağ-sol)seklinde devam eden yazı türü

12

34)yunanistana yazıyı kim getirdi.-fenikeli kadmos35)yunan alfabesinin oluşumunun açıklanması-akhaların kullandıkları linear b yazısını Fenikeliler ile ticaret ilişkileri sonucunda geliştirmiş ve onlardan aldıklar sessiz harflerle eski yunan alfabesinin temeli atılmıstır.m.ö 8 yy. kullanılmaya başlanmış önce sağdan sola sonradan soldan sağa yazılmıştır.italyada 1989 yılında bir mezarlıkta “ben nestor'un kabıyım“ yazısı bulunmustur.

 Aynı kökene dayanan Medler ve Perslser bugünkü İran Devleti'nin topraklarında yaşıyorlardı."Büyük"lakaplı Pers kralı Kyros(MÖ559-529)Med Devleti'ne son vererek,Pars krallığının MÖ 6. yy da Önasya'nın en büyük gücü olmasını sağlamıştır.Kyros yada Pers dilinde Kuraş,pers devletinin kurucusu sayılmaktadır.Perslerin ortaya çıkışına kadar bölgedeki en büyük gücü,Asur imp. oluşturuyordu.Perslerin Akdeniz ve Ege'deki ticareti kontrol altına alma isteğinin tek engeli Lydia krallığı idi.Pers kralı Büyük Kyros MÖ546 yılında Lydia kralı Kroisos'u yenilgiye uğratarak krallığın başkenti Sardeis'i ele geçirmiştir.MÖ 539/38de Babil Krallığı'nı yıkarak Babil sürgünü/Esareti'ne de son vermiştirKyros,yönetimi kolaylaştırmak için Anadolu'yu ve İndus Vadisi'ne kadar Yakın Doğu'yu Satraplıklara ayırmıştır.(Bölgelerin seçimi halk esasına dayalı olduğunu gösterir.)Kyros,Orta Asya'da İskitlerle yaptığı sefer sonrasında ölmüş,yerine oğlu Kambyses geçmiştir.(MÖ 529-522)Kambyses zamanında Mısır egemenlik altına alınmıştır.Kambyses'ten sonra tahta geçen "Büyük"lakaplı I.Dareios(MÖ 522-486)Satraplıkları yeniden organize etmiş ve yeni vergi sistemi(nomos)oluşturmuştur.Persler Doğu-Batı ticaretinde önemli olan "Kral yolu"nu kurmuşlardır.Perslerin iki başkenti Susa ile Persepolis,batı mallarının yoğun olarak girdiği ve pazar trafiğinin en yoğun olduğu kentlerdi.Perslerin Anadolu'daki en önemli iki satraplık merkezi Sardeis(Manisa-Sart) ve Daskyleion(Ergili)idi.IONİA AYAKLANMASIsebepleri:Pers kralı I.Dareios'un(büyük Dareios),MÖ6.yy sonlarında (MÖ513/512)yaptığı İskit seferinden sonra Trakya ve Karadeniz'in batı kıyılarının Pers egemenliğine girmesi,Yunanistan ve Batı Anadolu'daki kent-devletlerinin ,Karadeniz'de bir deniz imp. kurmuş olan Miletos'un buradaki ticareti engellemesi,Perslerin Batı Anadolu'da kurdukları Satraplık,Bireysel çıkarlar bu  nedenlerden daha ön plandaydı.sonuçları:MÖ 499'da Iona bölgesindeki bazı kentler Perslere karşı ayaklandılar.Aynı yıl içinde Pers Satrapının oturduğu Sardeis yakılıp yıkıldı.Aristagoras Trakya'ya kaçtı.Miletos Perslerce kuşatıldı MÖ 494'te Lade açıklarında Ionia donanması persler tarafından bozguna uğratıldı.Miletos ele geçirildi ve ayaklanma bastırıldı.Miletos halkının bir kısmı sürüldü,bir kısmı öldürüldü.Miletos Satrabı Aristagoras Trakya'ya kaçtı,bir süre sonra öldürüldü.PERS-HELLEN SAVAŞLARIMARATON SAVAŞIIonia Ayaklanması'nın bastırılmasından iki yıl sonra,MÖ 492 'de Madonios komutasındaki

13

Pers ordusu Trakya'ya bir sefer yaparak,bölgedeki Pers egemenliğini güçlendirdi.Persler için tehlike olan Yunanistan hala Pers egemenlik alanının dışında kalıyordu.Bu nedenle Maraton Savaşı yapıldı.MÖ 490'da Datis ve Artaphernes komutasındaki Pers donanması Ege Denizini aşarak Yunanistan'a ayak bastı.Persler,Hellenlerden teslim olmalarını istediler,Hellenlerin çoğu teslim olurken;Eretrialılar ise karşı koydu.Kısa sürede Eretrialıların ketleri yakılıp yıkıldı halk köleleştirirldi.Pers ordusu Yunanistan'ın Attika bölgesinin doğu kıyısındaki Marathon Körfezine ulaştı.Marathon Ovası'nda Atinalılara hadiini bildirmek ve Ionia Ayaklanması sırasında tahrip edilen Sardeis'in öcünü almak için saldırıya geçtiler.Miltiades komutasındaki Atinanılar,Persleri yenilgiye uğrattılar.ARTEMİSİON VE THERMOPYLAİ SAVAŞLARThemistokles'in(MÖ 515-450)çabasıyla,Atinalılar güçlü bir donanma meydana getirdiler.Sparta'da,Perslere karşı Atina'nın yanında yer aldı.MÖ 480'de Kserkses komutasında Çanakkale Boğazı'ndan geçerek Trakya'ya ulaştılar ve Makedonya üzerinden güneye inerek Tesalya sınırına dayandılar.Bunun üzerine ,Atinalılar güneye çekilerek Thermopylai ve Artemision'da mevzilendiler.Perslerin amacı Hellenleri hem karadan hem denizden kuşatmaktı.Atinalılar direnemeyip Artemision'dan Korinthos kıstağına doğu geri çekildiler.Thermopylai geçidini tutan Spartalı komutan Leonidas da yenilgiye uğrayınca,Persler Orta Yunanistan'ı ele geçirip Atina'yı yakıp yıktılar.SALAMİS DENİZ SAVAŞIThermopylai bozgunundan sonra Atinalılar Korinthon Körfezi ve Salamis Adası'na çekildiler.Kserkses komutasındaki Pers donanması Hellen donanmasını izleyerek Salamis'e geldi.Pers ordusu Atinaya girerek akropolis'i yakıp yıktı.Yapılan savaşta Hellenler Perslere karşı kesin bir zafer kazandılar.MÖ 480'de Artemision,Thermopylai ve Salamis mücadeleleri meydana geldi ve son mücadelede zafer kazanan Hellenler oldu.PLATAİA VE MYKALE SAVAŞLARIMÖ 479'da Spartalı komutan Pausanias'ın yönetimindeki ordu,Platia'da Persleri yenilgiye uğrattı;Mardonios öldürüldü.Sparta kralı Leotykhides emrindeki Hellen donanması Mykale(Samsun)Burnu üzerinde karaya çıkarak orda mevzilenmiş olan Persleri püskürtüp gemilerini ateşe verdiler.Plataia ve Mykale savaşları sonunda Batı Anadolu Perslerden temizlendi(MÖ479)Buradaki kentler tekrar ayaklanarak Pers boyunduruğundan kurtuldular.Bundan böyle Hellenler,savunan deil saldıran taraf olacaklar,savaş Yunanistan'dan Anadolu ve İran'a taşınacaktı.I.DELOS DENİZ BİRLİĞİ(MÖ 478/477-431)Hellenlerin tek vücut olmalarını sağlayan bu birlik,Atina'nın imp. kurma düşüncesinin temelini oluşturuyordu.MÖ 478-477'de,pers tehlikesini ortadan kaldırmak ve onların Yunanistan'da yaptıkları tahribatın öcünü almak için Atina tarafından kurulmuştur.Birliğin merkezi Delos Adası idi.Hazinesi Atinalı 10 görevlinin(hellenotomiai)denetimindeydi.Birlik hazinesi sonradan(MÖ454)Delos'tan Atina'ya getirilmiştir.Delos Birliği veya"Delos Konfederasyonu"aynı zamanda "Attika-Delos Birliği"olarak da bilinir.Birliğin ilk işi Karadeniz ile olan ticaret yolunun açık tutulması için Trakya ve boğazları Perslerden temizlemek oldu;hatta Byzantion ele geçirildi.

14

Atinalı kimon Anadolu'nun Akdeniz kıyılarına inerek Eurymedon Irmağı'nın ağzına mevzilenmiş olan Pers donanmasını bozguna uğrattı(mö468)Delos Birliği giderek Atina İmparatorluğu'na dönüştü.Kuruluşundan 25 yıl sonra MÖ5.yyın ortalarında,Atina müttefiklerine sikke basımını yasakladı. Böylece Atina sikke üretimini tekelde tutmuş oldu.Sparta ile Atina'nın aralarının açılmasında başlıca rolü oynayan Atina'nın hegemonya sevdası MÖ 431'de birliğin sona ermesine neden oldu.Atina ile Sparta bundan sonra birbirleriyle savaşacaklardı.(Peloponnesos savaşı)HELLENLERİN DOĞU AKDENİZ SEFERİ VE KALLİAS BARIŞIBuğday açısından zengin olan Mısır Atina'nın ilgisini çekiyordu.Bu nedenle MÖ459'da Mısır'da patlak veren Pers karşıtı ayaklanmayı desteklemek için Atina donanması yola çıktı.Hellenler,Memphis yakınında büyük bir yenilgiye uğradılar(MÖ 454'te)Hellenler,Mısır yenilgisinin öcünü almak için MÖ 450'de Doğu Akdeniz'e iki ordu gönderdiler.Bir ordu Kıbrıs'a,bir ordu Mısır isyanlarını canlandırmak için Mısır'a gitti.KALLİAS BARIŞIKimon'un hastalanarak ölmesiyle Hellenlerin savaş planı bozuldu.Atinalı devlet adamı Prikles,Persler'e karşı barış yapmak zorunda kaldı.MÖ 449'da Kıbrıs yada Susa'da yapılan görüşmelere,Hellen tarafından gönderilen Atina'nın ileri gelen diplomatlarından olan Kallias katıldı.Bu nedenle bu barış "Kallias Barışı"olarak adlandırıldı.Batı Anadolu'daki kentler Perslere karşı bağımsızlıklarını ilan ettiler.Ege denizi Pers donanmasına kapandı.MÖ 490'da Marathon'da başlayan Pers-Hellen savaşları,yaklaşık yarım yüzyıl sonra Kallias Barışı ile son bulmuş oldu.PELOPONNESOS SAVAŞI(MÖ431-404)Savaşın nedeni:Savaşın esas nedeni Atinanın güçlenip Delos birliğini imp. dönüştürmesidir.Atina ile Sparta arasında MÖ 431-404'de süren savaş,"Peloponnesos Savaşı"olarak bilinir.Atina'nın DelosBirliğinin en güçlü üyesi olarak tümavantajları kendi lehinde kullanması,önemli ticaret kentlerinin çıkarına dokunuyordu.Atina,Aigina ve Korinthos'u yenilgiye uğratmış(MÖ456)Sparta ile de ant. imzalamıştı.Böylece Sparta,Atina imp. kabullenmiş oluyordu.bu durumlardan sonra beklenen savaş patlak verdi.Savaşın Başlaması:Atina ile Sparta arasındaki savaş için bir kıvılcım yeterliydi :bu kıvılcım Peloponnesos Birliği üyesi Korinthos ile kolonisi Korkyra arasındaki çatışmaya Atina'nın karışması oldu.Atina ile Sparta görüşmelerinden bir sonuç alamayınca MÖ 431'de Pelopennesos savaşı başladı.ARKHİDAMOS SAVAŞI(MÖ431-421)Peloponnesos Savaşının ilk on yılını kapsar.Sparta kralı II.Arkhidamos,Peloponnesos Birliği üyelerinden oluşan bir ordu ile MÖ 431'de Attika'yı yağmaladı.Önceden Attika boşaltıldığından pek zarar görülmedi.MÖ430'da Atina'Da baş gösteren veba halkın 3/1inin ölümüne neden oldu.Atinalılar MÖ429'da Potidaia'yı ele geçirdilerve Naupaktos açıklarında iki deniz çarpışmasından zaferle çıktılar.MÖ 429'da Atina'da çıkan veba ölümlere yol açtı ve Perikles öldü.MÖ 426'da Atinalı Demosthenes,Amphilokhia'da Peloponnesosluları yendi ve MÖ 425'te  Pylos'u ele geçirdi.Sparta Atinalılardan barış istedi ama kabul edilmedi.

15

Spartalı komutan Brasidas MÖ 424'de Megara'yı ele geçeçirerek Tesalya bölgesine girdi. Makedonya kralı II.Perdikkas'ın desteğiyle Amphipolisi ele geçirdi.Boiotia'yı egemenliğine almak isteyen atinalıların bölgeye gönderdiği ordusu Delion'da bozguna uğradı.MÖ 423'te 1 yıllık ateşkes ilan edildi.MÖ 422'de Kleon'un komutasında Tesalya'ya diren ordu Amphipolis'te Brasidas tarafından yenilgiye uğratıldı.Bu çarpışmada Kleon ve Brasidas öldü.B u çatışmada iki tarafta zarara uğradı.Bundan böyle tek çıkar yol barıştı.NİKİAS BARIŞI(MÖ 421)MÖ 421'de Atinalı politikacı ve komutan Nikias'ın çabasıyla Atina ile Sparta arasında barış imzalandı.Nikias barısı 50 yıllık bir süreyi kapsıyordu,bu antlaşmayla Arkhidamos Savaşı son buldu.Bu barış Atina için bir zaferdi,Sparta Atina'nın Delos Birliğindeki önderliğini tanıyordu.Atina MÖ 417'de tarafsız Melos Adası'nı kuşattı;halkın teslim olmasından sonra ise adada büyük bir katliam yaptı.Sparta müdahalede bulunmadı.SİCİLYA SEFERİAtinalı Alkibiades,Nikias ve Lamakhos Peloponnesos'un batı yolunu kapatma amacıyla büyük bir ordu ile Sicilya'ya hareket etti.Sefer sırasınsa Eleusis "misterlerine"gizem dini tanrılarına küfrettiği için Mahkemeye çağrılan Alkibiades'in Sparta'ya kaçıp yardım istemesiyle Sparta ordusu Sicilya'ya gitti,bu arada Lamakhos öldürüldü.Çaresiz kalan Nikias'ın yanına Demosthenes komutasında bir destek gücü gönderdiler.MÖ 413 Ekim ayında Atinalılar yenilgiye uğradılar.Sicilya seferi başarısızlıkla sonuçlandı.Sicilya bozgunundan bir kaç ay önce Sparta,Attika'daki Dekeleia'yı ele geçirmişti.LYSANDROS'UN NOTİON ZAFERİPersler MÖ449da imzaladıkları Kallias Ant. bozarak Atina'ya karşı Spartalıların yanında yer alıyordu.Peloponnesoslular Perslerden maddi destek sağlayarak büyük bir donanma meydana getirdilerAlkibiades,Atina'Da uygun bir politik zemin bularak Sparta'dan ayrılıp tekrar Atina'nın yanında yer almaya başladı.Ionia'ya gönderilen bir ordunun başına geçti ve başarılar elde etti.Alkibiades MÖ 410da Peloponnesos donanmasını Kyzikos'ta yenilgiye uğrattı.Spartalıların başında Lysandros,Perslerin başında ise Kral II.DAREİOS bulunuyordu.MÖ 406 da Alkibiades'in donanmasının başında olmadığı ir zamanda Iona'daki Notion'da demirlenmiş olan Atina donanması Lysandros tarafından bozguna uğratıldı.Pers satrabı Pharnabozos 'un yanına kaçan Alkibiades Lysandros'un isteğiyle MÖ 404 de öldürüldü.Arginussai SavaşıLysandros'un yerine geçen Kallikratidos,Konon komutasındaki Atina filosu Lesbos Adası açıklarında abluka altına almıştı.Kallikratidas Arginussai Adaları civarında Konon'a yenildi (MÖ 406)AİSGOSPOTAMOİ SAVAŞI Lysandros,Perslerin maddi yardımı sayesinde oluşturduğu donanma ile Lampsakosu işgal etti.Hellespontos'a gönderilen Atina donanması Aigospotamoi'da yenilgiye uğradı (MÖ 405)Byzantion ve Kalkhedon ,Spartanın eline geçti.Atina karadan ve denizden kuşatılmıştı;kıtlık had safhadaydıAtina yenilgiyi kabul etti.Kabul ettiren antlaşmanın şartları çok ağırdı.MÖ 404Antlaşmaya göre;Ele geçirdiği yerleri geri verecek,Peiraieus(pire)limanını kente bağlayan uzun sur duvarları yıkılacak,donanmasını Spartaya teslim edecek ve Sprata'nın egemenliğini tanıyacaktı.

16

27 yıllık savaşın sonunda Atina İmparatorluğu çökmüştü.Hellen dünyasının önderliği Sparta'ya geçti.Sparta'nın bu sevinci Perslerin tekrar Hellen Dünyası'nın işlerine karışmasıyla uzun ömürlü olmadı.SATRAP KYROS'UN AYAKLANMASI Perslerin kendi aralarındaki bir taht kavgasıdır.Peloponnesos savaşı sona erdiğinde,Pers kralı II.Dareios'da ölmüş yerine büyük oğlu II.Artaksekses geçmişti.Dareios'un karısı Parysatis küçük oğlu Kyros'un kral olmasını istiyordu.Annesinin iknasıyla kardeşi Kyros'u Batı Anadolu'ya satrap olarak göndermiştir.Batı Anadolu'da gücünü arttıran Kyros ağabeyini tahttan indirmenin vaktinin geldiğini düşünüyordu.MÖ399da iki kardeşin orduları Kunaksa'da karşılaştı.Kyros çatışmada ölünce ordusu geri çekildi.KORINTHOS SAVAŞI(MÖ 395-386)Sparta ile Atina arasında MÖ 395'te başlamıştır.Haliartos,Knidos ve Koroneia gibi üç önemli çarpışmadan sonra Perslerin Sparta'ya destek vermesiyle MÖ 386'da son bulmuştur.Korınthos savaşı,Spartalıları sadece prestij kazandırmıştır.Savaşın galibi kuşkusuz perslerdi.MÖ 395'te yapılan Haliartos Savaşında Spartalılar yenilgiye uğradı,komutanları Lysandros öldüAtina ve Boiotia'nın başarısı ,Korinthosve Argos'un taraflarına gelmelerini sağladı.Böylece Atina ,Korinthos,Thebai ve Argos,Spartadaki tiranlık iktidarına karşı 4lü koalisyon oluşturdular.Boiotia'nın en güçlü kenti Thebai'di.Agesilaos komutasındaki Sparta ordusu,MÖ 394'te Koroneia'da yapılan savaşta koalisyon ordusunu yenilgiye uğrattı.Atinalı Konon Pers donanmasına komuta ederek,Sparta donanmasını Knidos açıklarında yenilgiye uğratmıştı.MÖ 386'da Spartalı komutan Antialkidas Hellespontus'u kapatarak Atina ve müttefiklerini barışa zorladı.Antialkidas Barışı,"KRAL BARIŞI" antlaşmasına göre Anadolu'daki Yunanca konuşan ve Hellen kültürünün etkisi altında olan kentler pers egemenliğine bırakılıyordu.İKİNCİ DELOS BİRLİĞİAtina MÖ 378de ikinci kez Deniz Birliği oluşturdu.Bir süre sonra Rhodos,Kos ve Khios'un başını çektiği isyan hareketine katılan bazı kentler biirlikten ayrılmak istediler.Byzantion'dan ve Karia Satrabı Maussollos'tan da destek gören kentler ile onları birlik içinde tutmaya çalışan Atina arasındaki çatışmalar,"iç savaş"ya da"Müttefikler Savaşı"(MÖ 357-355)olarak anılır.Çarpışmalar sırasında Embata'da yenilgiye uğrayan Atina,Birliğin dağılmasını önleyemedi.THEBAI'IN ÜSTÜNLÜK DÖNEMİMÖ 386'da imzalanan Antialkidas Barışı'ndan sonra Spartalılar,Boiotia'nın diğer kentlerini Thebai'dan ayırdılar ve birkaç yıl sonrada kentin kalesinde bir garnizon kurdular.MÖ378'de Thebaililar kaleyi tekrar ele geçirdiler ve MÖ 371'de ünlü Leuktra Savaşı'nda topraklarını istila eden Spartalılara karşı büyük bir zafer kazandılar ve onları Orta Yunanistan'dan attılar.Epameinondas'ın önderliğinde Peloponnesos'a akınlar yapıp Sparta'yı kendi topraklarında zayıflattılar.MÖ 362'deki Mantineia Savaşı'nda Thebai ordusu galip gelmesine karşın Epameinondas öldü ve önemli gücünü yitiren Thebai 25yıl süren parlak dönemini birdaha yakalayamadı.MÖ 371'deki Leuktra savaşında Thebailılar,Spartalıları yenilgiye uğrattılar.M.Ö. 5. Yüzyıl SavaşlarıPERSLER

17

Aslında aynı kökene dayanan Medler ve Persler kabaca bugünkü İran Devleti'nin bulunduğu topraklarda yaşıyorlardı. M.Ö. 9. yüzyıldan itibaren tarih sahnesinde görülmeye başlayan Perslerin ilk kralları hakkında, adları dışında, pek fazla bilgi¬miz yoktur. Ancak, "Büyük" lâkaplı Pers kralı Kyros (M.Ö. 559-529), hakkında faz-la bilgiye sahip olmadığımız Med Devleti'ne son vererek, Pers Krallığı'nın M.Ö. 6. yüzyılda Önasya'nın en büyük gücü olmasını sağlamıştır. Bu nedenle Kyros ya da Pers dilinde Kuraş, Pers Devleti'nin kurucusu sayılmaktadır. Perslerin ortaya çıkı¬şına kadar bölgedeki en büyük gücü, Asur İmparatorluğu oluşturuyordu. Perslerin, Akdeniz ve Ege'deki ticareti kontrol altında tutma arzularına batıdaki tek engel ise Lydia Krallığı idi. Pers Kralı Büyük Kyros, M.Ö. 546 yılında Lydia Kralı Kroisos'u yenilgiye uğratarak, krallığın başkenti Sardeis'i ele geçirmiştir. Böylece, Anadolu 200 yıl kadar sürecek olan Pers egemenliğine girmiştir.Babil Kralloğıda Yıkılmıştı. . Burada, dikkat edilmesi gereken nokta, satraplıkların coğrafi bölgelere veya ülkele¬re göre değil, halk (etnik) esasına dayalı olduğudur. Perslerin iki başkenti Susa ile Persepolis,IONIA AYAKLANMASIlonia Ayaklanması'nın nedeni olarak Perslere karşı du¬yulan hoşnutsuzluk ve Miletos'un ticari çıkarları ön plana çıkartıldı ise de; bir gö¬rüşe göre, Pers yönetimi altındaki Miletos, daha önce olmadığı kadar refaha ulaş-mıştı; dolayısıyla, ticari çıkarlar söz konusu olamazdı. Ayrıca Pers satrapları arasın¬da husumet ve çıkar ilişkileri de vardı. Bütün bunlar, lonia Ayaklanması'nın, Pers¬lere karşı oluştuğu düşünülen "milliyetçi" duyguların bir tepkisi olmadığının gös¬tergesidir. Bireysel çıkarlar daha ön plandaydı. Dolayısıyla, olayları yorumlarken genifl bir bakış açısı ile yaklaşmak her zaman için daha akılcıdır. Ionia Ayaklanması'nda Batı Anadolu'daki kent-devlet-leri, egemenliği altında bulunduğu Perslere karşı ayak¬lanmıştı. Ayaklanma, M.Ö. 494'te bastırıldı.

PERS-HELLEN SAVAŞLARIMaraton SavaşıPersler için potansiyel tehlike olan ve lonia Ayaklanması'nı destekleyen Yunanistan hâlâ Pers egemenlik alanının dışında kalıyordu. Bu ne¬denle, M.Ö. 490 yılında Datis ve Artaphernes komutasındaki Pers donanması Fge Denizi'ni aşarak Yunanistan'a ayakbastı. . Pers ordu¬su Yunanistan'ın Attika bölgesinin doğu kıyısında ve Atina'nın 30 km kuzeydoğu¬sundaki Marathon Körfezi'ne ulaştı; körfezin gerisinde Marathon Ovası bulunuyor-du. Persler hem Atinalılara hadlerini bildirmek hem de lonia Ayaklanması sırasın¬da tahrip edilen Sardeis'in öcünü almak istiyorlardı. Fakat Miltiades komutasında¬ki Atinalılar, Persleri büyük bir yenilgiye uğrattılar.Artemision ve Thermopylai SavaşlarıPersler Orta Yunanistan'ı ele geçirip Atina'yı yakıp yıktılar.Salamis Deniz SavaşıYapılan savaşta Hellenler Perslere karşı kesin bir zafer kazandılar.Plataia ve Mykale SavaşlarıPerslerle Atinalılar arasındaki çarpışmalardan sonra Pers Kralı Kserkses Persia'ya (eski İran) dönmüş, Hellenlerle mücadele için Mardonios'u bölgede bırakmıştı.Sparta kralı Leoty-khides emrindeki Hellen donanması Ephesos'un hemen güneyindeki Mykale (Samsun) burnu üzerinde karaya çıkarak orada mevzilenmiş olan Persleri püskür¬tüp gemilerini ateşe verdi. Böylece, Plataia ve Mykale savaşları sonunda Batı Ana¬dolu Perslerden temizlendi (M.Ö. 479). Buradaki kentler, Ionia Ayaklanması'nda olduğu gibi, tekrar ayaklanarak Pers boyunduruğundan kurtuldular.I. Delos Deniz BirliğiSparta ve Atinalıların Persleri püskürtmek için kuruldu birlik liderliğinide Atina yaptı.

18

Her ne kadar M.Ö. 490-479 arasındaki savaşlardan sonra Persler geriye püskürtülmüşlerse de, adalar ve Anadolu'daki kentler için Pers tehlikesi halen mevcut idi. Bu nedenle Hellenlerin bir birlik kur¬maları kaçınılmazdı.Birliğin ilk işi Karadeniz ile olan ticaret yolunun açık tutulması için Trakya ve boğazları Perslerden temizlemek oldu; hatta Byzantion ele geçirildi. Birliğin ilk işi Karadeniz ile olan ticaret yolunun açık tutulması için Trakya ve boğazları Perslerden temizlemek oldu; hatta Byzantion ele geçirildi. Delos Birliği, giderek Atina İmparatorluğu'na dönüştü. Öyle ki, birliğin kurulmasından yaklaşık yirmi beş yıl sonra, M.Ö. 5. yüzyılın ortalarında, Atina, birlik içinde kendi para ve ağır¬lık sisteminin kullanılması için bir kararname yayımlayarak müttefiklerine gümüş sikke basımını yasakladı. Böylece, Atina sikke üretimini tekelinde tutarak yalnızca kendi bastığı tetradrahmilerin dolaşımını zorunlu kılıyordu. Sparta ile Atina'nın aralarının açılmasında başlıca rolü oynayan Atina'nın hegemonya sevdası M.Ö. 431 yılında birliğin sona ermesine neden oldu. Perslere karşı omuz omuza mücadele veren Atina ve Sparta, bundan böyle karşı kutuplarda yer alacak birbirlerine karşı savaşacaklardı (Peloponnesos Savaşı).Hellenlerin Doğu Akdeniz Seferi ve Kallias BarışıKimon komutasındaki donanma Kıbrıs'a giderken, bir ordu da Mısır'daki isyanı canlandırmak için Mısır'a gitti. Fakat Kimon'un hastalanarak öl¬mesi Hellenlerin savaş planını bozdu. Zor durumda kalan Atinalı devlet adamı Pe-rikles, Perslerle barış yapmak zorunda kaldı. M.Ö. 449 yılında Kıbrıs ya da Susa'da yapılan görüşmelere Hellen tarafını temsilen, Atina'nın ileri gelen diplomatlarından ve aynı zamanda Olympia (Olimpiyat) Oyunları'nda üç kez araba yarışı kazanmış olan Kallias katıldı. Bu nedenle söz konusu barış "Kallias Barışı" olarak anılır. M.Ö. 490'da Marathon'da başlayan Pers-Hellen Savaşları, yaklaşık yarım yüzyıl sonra Kallias Barışı ile son bulmuş oldu.

PELOPONNESOS SAVAŞI Sparta-AtinaSavaşın Nedeni . Atina ile Sparta arasında M.Ö. 431-404 yılları arasında, yirmi yedi yıl süren savaş, "Peloponnesos Savaşı" olarak bilinir. Aslında Atina-Sparta çatışması bu savaşın çok öncesinde başlamıştı. Atina'nın Delos Birliği'nin en güçlü üyesi olarak tüm avantajları kendi lehine kullanması, Aigina, Korinthos ve Megara gibi önemli tica¬ret kentlerinin çıkarına dokunuyordu. Sparta da Hellen dünyasının önderliğinin Atina'nın elinde bulunmasından rahatsızlık duymaktaydı. Gerçekte Atina'nın güç¬lenip bir imparatorluk haline gelmesi, Delos Birliği'nin bir sonucu idi. Atina'nın diğer Hellen kentleri aleyhine güçlenmesi, bu kentlerin bağımsızlığı açısından ciddî bir tehlike oluşturuyordu.Savaşın BaşlamasıSavaşın gerçek nedeni, yukarıda da değindiğimiz gibi, Atina'nın güçlenip Delos Birliği'ni bir imparatorluğa dönüştürmesiydi. Atina da, Sparta'nın başını çektiği Peloponnesos Birliği'nin üyelerinden Megara'ya ticari ambargo koydu. Sparta ise her harekette Atina'nın karşısında yer alıyordu; çünkü, Atina'nın saldırgan tutumuna mâruz kalan kentler, Sparta'nın önderlik et¬tiği Peloponnesos Birliği'nin üyeleriydi. Sonunda Sparta fiilen devreye girerek Ati¬na ile görüşmelere başladı. Bir sonuç alınamayınca, M.Ö. 431'de Peloponnesos Savaşı başladı.

Arkhidamos SavaşıPeloponnesos Savaşı'nın ilk on yılı (M.Ö. 431-421) "Arkhidamos Savaşı" olarak anı¬lır. Sparta Kralı II. Arkhidamos, Peloponnesos Birliği üyelerinden oluşan bir ordu ile M.Ö. 431'de Attika'ya girerek, bir ay boyunca bölgeyi yağmaladı ve ülkesine ge¬ri döndü. Fakat Atinalılar bundan pek zarar görmediler; çünkü Perikles'in savaş stratejisine uygun olarak önceden Attika'yı boşaltmışlar, bu çarpışmada hem Kleon, hem de Brasidas öldü. Amphipo-lis'teki çarpışmadan iki taraf da zararlı çıkmış oldu. Bundan böyle tek çıkar yol, barışa uzanan yoldu.

19

Nikias BarışıBu nedenle, M.Ö. 421 yılında Atinalı politikacı ve komutan Nikias'ın çabasıyla Ati¬na ile Sparta arasında barış imzalandı. "Nikias Barışı" olarak adlandırılan ve 50 yıl¬lık bir süreyi kapsayacak şekilde yapılan bu antlaşma ile Arkhidamos Savaşı son buldu. Bu barış Atina için bir zaferdi; çünkü Sparta, Atina'nın Delos Birliği'ndeki önderliğini tanıyordu. Fakat Nikias Barışı, Peloponnesos Savaşı'na değil, yalnızca bu savaşın bir dönemine son vermişti.

Sicilya SeferiAtinalılar, Lamakhos'un ölümünden sonra çaresiz kalan Nikias'ın yanına, Demosthenes komutasında bir destek gücü gönder¬diler. Fakat M.Ö. 413 Ekim ayında Atinalılar büyük bir yenilgiye uğradı. Böylece, Sicilya seferi başarısızlıkla sonuçlandı. Sicilya bozgunundan birkaç ay önce ise Sparta, Attika'daki Dekeleia'yı ele geçirmişti.Lysandros'un Notion ZaferiArtık Persler de, yaklaşık 35 yıl önce (M.Ö. 449) imzaladıkları Kallias Antlaşması'nı bozarak Atina'ya karşı Spartalıların yanında yer alıyorlardı. Yenilginin sorum¬lusu olarak görülen Alkibiades, Phrygia'da bulunan Pers Satrabı Pharnabazos'un yanına kaçtı; fakat Lysandros'un isteği üzerine orada öldürüldü (M.Ö. 404).Arginussai SavaşıAtinalılar zaferin bedelini ağır ödediler; savaş sonrası kopan bir fırtınada Atinalılar çok kayıp verdi. Aigospotamoi SavaşıAtina hem karadan hem denizden kuşatma altındaydı; üstelik kıtlık had safhadaydı. Sonunda Atina yenilgiyi kabul etti. Atina'ya kabul ettirilen antlaşmanın koşulları çok ağırdı (M.Ö. 404): Ele geçirdiği yerleri geri verecek, Pe-iraieus (Pire) limanını kente bağlayan uzun sur duvarı yıkılacak, donanmasını Sparta'ya teslim edecek ve Sparta'nın egemenliğini tanıyacaktı. Fakat yine de Ati¬na, içeride bağımsız bir kent-devleti olarak kalacaktı. Yirmi yedi yıllık savaşın so¬nunda "Atina İmparatorluğu" çökmüştü. Böylece, Hellen dünyasının önderliği Sparta'ya geçti. Fakat Sparta'nın bu sevinci, Perslerin tekrar Hellen dünyasının iş¬lerine karışmasıyla uzun ömürlü olamadı.Her ne kadar, Peloponnesos Savaşı sırasında Perslerle Spartalılar bir dayanışma içine girdilerse de, bir süre sonra Pers Satrabı Kyros'un Pers Büyük Kralı olan ağa¬beyi II. Artakserkses'e karşı yaptığı sefer başarısızlıkla sonuçlanınca, Kyros'un ta¬rafını tutan kentler Persler tarafından cezalandırılacaklarını düşünerek, Spartalılar-dan yardım isteyecek ve böylece Sparta da Anadolu kentlerinin koruyuculuğunu üstlenerek Perslere savaş açacaktır.SATRAP KYROS'UN AYAKLANMASIPeloponnesos Savaşı sona erdiğinde, Pers Kralı II. Dareios da ölmüş, yerine bü¬yük oğlu II. Artakserkses geçmişti. Fakat Dareios'un karısı Paı-y^satis gerçekte kü¬çük oğlu Kyros'un kral olmasını istiyor; iki kardeş, Artakserkses ve Kyros, birbirle¬rinden hoşlanmıyordu. Fakat bu kez Perslerin kendi araların¬daki bir taht kavgası ile karşı karşıyayız. İki ordu Kunaksa'da karşılaştı (M.Ö. 399). Kyros, ağabeyini yaraladı ama kendisi de öldü. Kyros'un öldüğünü duyan askerler, artık bir amaçları olama¬yacağını düşünerek geri çekildiler. Ordu, Tigris (Dicle) kıyısını izleye¬rek kuzeye doğru ilerleyip Karadeniz kıyısına varır. Kimi zaman karadan, kimi za-man denizden yol alarak Trakya'ya gelirler ve burada Spartalı komutanların emrine girdiler.KORINTHOS SAVAŞIPerslerin taht mücadelesi devam ederken Yunanistan'da da olaylar kendi seyrin¬de devam ediyordu. Peloponnesos Savaşı'nın yenilgisinin ve getirdiği ağır yükün altından kalkmaya çalışan Atina, Boiotia'nm da desteğini sağlamıştı. Fakat bundan rahatsız olan Sparta, onların üzerine bir ordu gönderdi. M.Ö. 395'te yapılan Hali-artos Savaşı'nda Spartalılar yenilgiye uğradı; komutanları Lysandros öldü. Atinalıların Perslerle arasının iyi olmadığı bir zamanda,

20

bu kez Spartalı Komu¬tan Antialkidas (Antalkidas) yeniden Perslere yakınlaşmaya başladı. Amacı, bir Sparta-Pers dayanışması ile Atina'yı barışa zorlamaktı. , Perslerin Sparta'ya destek vermesi ile M.Ö. 386 yı¬lında son bulmuş oldu. Korinthos Savaşı, Spartalı¬lara yalnızca prestij kazandırdı; savaşın asıl galibi ise kuşkusuz, Perslerdi. İKİNCİ DELOS DENİZ BİRLİĞİAtina, M.Ö. 378'de ikinci kez bir Deniz Birliği oluşturdu. Atina'nın yüz yıl önce kurduğu ilk Deniz Birliği, Perslere karşı kurulmuştu. İkinci Deniz Birliği ise Spar-talılara karşı kuruldu. Birlik içinde tutmaya çalışan Atina arasındaki çatışmalar, birlik içinde olduğu için "İç Savaş" ya da "Müttefikler Savaşı" (M.Ö. 357-355) olarak anılır. Bu çarpışmalar sırasında Embata'da yenilgiye uğrayan Atina, Birliğin dağılmasını önleyemedi. Fakat Atina denizde hâlâ güçlü idi ve Hellespontos'u kontrol altında tutuyordu.

THEBAI'IN ÜSTÜNLÜK DÖNEMİLeuktra yenilgisinden sonra Peloponnesos Birliği üye¬lerinin Sparta'ya güveni kalmadı. Bu zaferden sonra büyük bir prestij kazanan The-bailılar ise komutanları Epameinondas'ın önderliğinde Peloponnesos'a akınlar ya¬pıp Sparta'yı kendi topraklarında zayıflattılar. Eakat M.Ö. 362'deki Mantineia Sava¬şı'nda Thebai ordusu galip gelmesine karşın, Epameinondas aldığı yaralar sonucu hayatını kaybetti. Böylece, önemli bir gücünü yitiren Thebai, yaklaşık yirmi beş yıl süren parlak dönemini bir daha yakalayamadı; sıradan bir kent-devleti olarak var¬lığını sürdürdü.BÜYÜK İSKENDER VE HELENİSTİK ÇAĞMAKEDONYA KRALLIĞI VE II.PHILIPPOSMakedonya,Balkanlar ile Yunanistan Yarımadası arasında yer alır.İlk Makedon kralı I.Perdikkas'tır.II.Philippos'a kadar Makedonya,Yukarı Makedonya'daki yarı-bağımsız kabilelerle İllyrialılarla, Trakya'daki Odrylerle,Khalkidike'deki Hellen kentleriyle,Perslerle,Atinalılarla ve Sparta ile mücadele etmek zorunda kaldı .Makedonyalılar Eski Yunanca lehçesi konuşuyorlar ve kendilerini Hellen olarak kabul ediyorlardı.Makedonyalılar için ortak en büyük düşman Persler idi.Perslere karşı koyabilmek,onları yok etmek için birleşen Hellenler"Panhellenizm"yani "Hellenlerin Birliği"düşüncesi doğdu.II.Philippos(MÖ 359-336)Makedon tahtına geçer geçmez ülkeyi siyasi,ekonomik ve askeri açıdan güçlendirdi.Profesyonel bir ordu kurdu;mancınıklar,kuşatma araçları gibi savaş makineleri geliştirdi; kanatlara önem veren bir savaş planı stratejisi oluşturdu.Trakya kavmi Bisaltlar'ın topraklarındaki gümüş madenlerini ele geçirdi.Philippos,Amphipolis'i ele geçirmekle özgürlüğünü tanıdı;Pydna'yı kuşatma altına alınca Atina daha fazla dayanamadı ve Philippos'a savaş ilan etti.Sonunda Pydan'a Philippos'un eline geçti.MÖ 357-355 Atina ile müttefikleri arasında başlayan"iç savaş"Atina'nın gücünü kırmıştı.MÖ 356'da Khalkidike ile ittifak ant.yapan Philippos Potidaia'yı ele geçirdi.Kent,Khalkidike'ye verildi,halkıda köle olaraksatıldı.Philippos Yunanistan'ın kuzeyinde Kranides yöresindeki Pangaion Dağı'ndaki madenlerden elde ettiği gelir nedeniyle ekonomik güce sahipti.KUTSAL SAVAŞPhilippos'u Orta Yunanistan'a çeken gelişme,Phokis ile Thebai ve müttefikleri(Thebai Birliği) arasında çıkan"Kutsal Savaş"tı(MÖ 355-346)Delphoi Amphiktionu'nun(dinsel birlik)Thebai'ın kontroolü altında olduğu sırada Philomelos

21

komutasındaki Phokisliler,Delphoi'u işgal ettiler.Böylece MÖ 355'te Phokis ile Thebai arasındaki "Kutsal savaş"patlak verdi.Atina ve Sparta,Phokis'in yanında;Tesalya ve Lokris ise Thebai'la yanında yer aldı.Phokisliler,Tesalyalıları yenilgiye uğrattılar;fakat MÖ 354'teki çarpışmada komutanları Philomelos'u kaybettiler.Philomelos'un yerine geçen Onomarkhos,bölgeye gelen II.Philippos'uda iki kez bozguna uğrattı(MÖ 353)Fakat bir yıl sonra Philippos,Onomarkhosu Tesalya'da yendi ve öldü.Philippos zaferinden sonra Tesalya Birliği'nin arkhonu seçildi.Philippos MÖ346'da Phokisliler'i yenilgiye uğratarak;silahlarına el koydu,topraklarına bir garnizon yerleştirdi haraca bağladı.Philokrates Antlaşması ile Atina,Amphipolis üzerinde hak iddiasından vazgeçti.Philippos MÖ 343'te tekrar Trakyaya yöneldi,karşı koyanları egemenlik altına aldı.Dahada doğuya giderek,Perinthos'a saldırdı(MÖ 340)fakat Perslerin kente verdikleri destekle ele geçirilemedi.Byzantion,Philippos'un kuşatmasına başarılı bir şekilde karşı koydu,Philippos geri çekildi.KHAİRONEİA SAVAŞIPhilippos,Hellen kentlerini ulusal bir kongreye katılmaya çağırdı.MÖ337'de Philippos'un başkanlık ettiği kongre Korinthos'ta toplandı.Toplanan kongrede alınan kararla"Hellenler Birliği"oluşturdular.Korinthos birliği olarak anılırAmaç,Batı Anadolu'daki kentleri Pers boyunduruğundan kurtarmak ve Perslere Hellen Dünyası'nın gerçek gücünü göstermekti.Philippos birliğin hegemonu seçildi.Philippos MÖ 336'da kızı Kleopatra'nın evlilik kutlamaları sırasında Aigai'da suikastle öldürüldü.BÜYÜK İSKENDER VE DOĞU SEFERİBüyük iskender(III.Aleksandros),II.Philippos ile Olympas'ın oğluydu.Plutarkhos,İskender'in doğum tarihini 6hekutonbaion(Yaklaşık 20 temmuz)olarak vermektedir.Babasının ölümünden sonra MÖ336'da 20 yaşında Makedonya tahtına geçti.Korinthos Birliği tarafından birliğin hegemonu ve pers seferinin komutanı seçildi.Makedon hegemonyasını hazmedemeyen Atina ve Thebai'yı ele geçirdi.MÖ 334'TE DOĞU SEFERİNE BAŞLAMIŞTIR.MÖ 331'de Pers imparatorluğuna son verdi.MÖ 334 ile son Helenistik Krallık olan Ptolemaioslar'ın Acctium savaşı sonrası tarihten sildikleri MÖ 30 yılı arasındaki 300yıllık döneme"Hellenistik Çağ"denir.Aynı dönemde Roma,Cumhuriyet Dönemi'ni yaşıyordu.İskender Trakya ve Tunç boylarında savaştı;burdaki yerleri kabileleri egemenlik altına aldı Yunanistan'da Makedon egemenliğine karşı isyan başladı.Thebai isyanın öncülüğünü yaptı ve İskender,Thebaiye giderek kenti yerle bir etti.Bundan sonra sıra Perslere gelmişti,Anadolu'ya geçiş hareketi başladı.ANADOLUYA GEÇİŞİskender MÖ334 bahrında Hellespontus'tan Anadolu'ya geçti.İskender Ege Denizinin iki yakasındaki Hellenleri tek vücut olarak görmek istiyordu.İlk amacı,Batı Anadolu'daki Yunanca/Hellence konuşan ve Hellen kültürü nüzusunda bulunan kenteri Pers sultasından kurtarmaktı.Sonrada Pers imp. ele geçirecek ve hatta bir Hellenleştirme siyaseti güdecekti.Grankos Savaşı:Perslerle ilk karşılaşma Granikos(Biga Çayı)yakınında oldu.MÖ 334'te Persler kesin bir yenilgiye uğradı.Gronikos savaşı ile Anadolu'nun kapısı İskender'e açılmış oldu.

22

Gronikos zaferinden sonra İskender,Parmenion'uda Daskyleion'u teslim alması için gönderdi.Parmeion,Hellespontos Phrygiası'nın başkenti Daskyleion'u herhangi bir karşı koyma olmadan ele geçirdi.İskender,Pers satrabı Arsites'in yerine Kalas'ı atadı.Anadolu güzergahı(pers seferi güzergahı);Lydia,İonia,Karia,Lykia,Pamphylia,Pisidia, Phrygia,Galatia,Kilikia'dır.ISOS SAVAŞIPers ordusu(Dareios'un),Pinaros Irmağı'nın kuzeyinde,Makedonya(İskender'in) ordusu güneyinde mevzilendi.İskender,sayıca fazla askeri olan Dareios'un ordusunu yendi.Dareios kaçtı,İskender annesi,karısı ve çocuğunu esir aldı(MÖ333)İsos zaferinden sonra İskender,kendi adını taşıyan Neksandreia kentini kurdu.Dareios barış istedi fakat kabul edilmedi.,İskender Fenike'ye girerek Sidon'un karşı koymadan,Tyros'u ise kuşatma sonucunda aldı.(MÖ332)Filistin'de İskender'in kontrolüne girdi.MÖ 332 sonbaharında Mısır'a yöneldi.Başkent Memphis'teki Pers satrabı Mapakes karsı koymadan teslim odu.Mısır ele geçirildi ve Mısır deltasında adını taşıyan bir kent kurdu.Aleksandre(iskenderiye)GAUGAMELA SAVAŞMÖ 331'de Mıır'dan ayrılarak Pers kralın Dareios'un asıl ordusunun bulunduğu Bayblionia'ya girdi.İki ordu Mezopatamya'da Arbela(erbil)yöresinde Guagamela Ovası'nda karşılaştı.Pers ordusu bozguna uğradı,dareios kaçtı.Gaugamela Savaşı'ndan sonra İskender,Asya Kralı ilan edildi.Persler ise birdaha toparlanamadılar.İskender,İran(Persia) içlerine ilerleyerek Pers imp.un başkentleri olan Babylon,Persepolis ve Ekbatana'yı ele geçirdi;imp. hazinesine el koydu.Dareios,kendi adamlarından olan Baktria Satrabı Bessos tarafından öldürüldü.MÖ330-329'da İskender karşı koymalar ile karşılaşmadan Hindikuş dağına kadar ilerledi.,Baktria ve Sagdiana savaşarak boyun eğdirdi.MÖ 327-325 İskenderin Hindistan seferine çıktığı yıllardır.İmparatorluğun doğu sınırlarını Hyphasis ve Aşağı İndos havzasına değin genişletti.Kuzeybatı Hindistanı'nda Paurava kralı Poros'un karşı koymasıyla,Hydaspes Irmağı yakınında Poros'u yenilgiye uğrattı.İskender MÖ 323'te,33 yaşındayken Bayblon'da(babil)öldü.BÜYÜK İSKENDER İMPARATORLUĞU'NUN YAPISI VE NİTELİĞİİskender imp. başkenti olarak Babylon'u seçmiştir.Askeri ve sivil yönetimi birbirinden ayıran İskender,maliye örgütünü kurmuştur.Devletin resmi dilinin Eski Yunanca(Attika lehçesi)olarak kararlaştırıldı.Pers seferleri sırasında yeni kentler kurulmuştur.bu kentlerden çoğu Tirgis'in(dicle)doğusunda kurulmuştur.İskender ticaret ve ulaşıma önem vermiştir.Perslerin yol şebekesini geliştirmiştir.İskenderin seferlerindeki en önemli unsurlardan biri;sarissa adını taşıyor uzun mızraklı "hoplit"denen askerlerden oluşan birlik"Phalanks'tır.İskender devletinde tek bir para sistemi kabul etmiş olup Makedonya'dan İran ve Fenike topraklarına kadar yayılan darphanelerde bastırılmış olduğu sikkelerde ön yüzde Herakles,arka yüzde isetahtta oturan Zeus tasfirini kullanmıştır.BÜYÜK İSKENDER'DEN SONRA:İSKENDER'İN HALEFLERİBüyük İskender MÖ 13 haz.323'te ölümünden sonra tahtta varis bırakmamıştır.Diadokhlar adı verilen İskender'in halefleri,yani ona yakın komutanlar,Babylon'da devlet

23

konseyi oluşturarak,imp.yönetim biçiminin nasıl olacağı konusunda tartıştılar.İskender'in çocuğu doğana kadar devletin başına geçici olarak Perdikkas'ın geçmesine Konsey karar verdi.İmparatorluk ordusunun ve Asya'nın yönetimi Perdikkas'a verildi.En büyük güç Perdikkas'ındı.Krateros ve Antipatros,Makedonya ve Yunanistan'ı;Antigonos Monophthalmos Büyük Phrygia,Lykia ve Pamphylia'yı ;Leonnatos,Hellospontos phrygias'nı Menandros Lydia'yı;Lysimakhos,Trakya'yı;Philotas kilikia'yı;Laomedon Suriye'yi;Eumenes,Kapadokkia ve Paphlagonia'yı;Ptolamelios da Mısır'ı aldı.Seleukos'a  süvari birliğinin komutası verildi.TRİPARADEİSOS'TAKİ DEVLET KONSEYİPardikkas'ın güçlenmesi diğer komutanları rahatsız ediyordu,Perdikkas'ın İskender'in cesedini Makedonya'ya götürmek isteyince ilk sürtüşme başladı.MÖ 321 baharında Mısır'a giren Perdikkas subayları tarafından öldürüldü.Perdikkas'ın ölümüyle askerleri Ptolemaios'un tarafına geçti.devlete yeni bi düzen vermek ve yönetim şeklini belirlemek üzere MÖ 321 de Suriye'deki Triparadeisos'ta,Antipatros ve Antigonos'un katılmasıyla İkinci bir Devlet Konseyi toplandı.Toplantıda alınan kararla Antipatros imparator vekili;Antigonos ise Asya'daki büyük ordunun komutanı seçildi.Selevkos,Babylonia Satraplığı'nı;Ptolemios'da Mısır ve Kyrenaika'yı aldı.GAZA SAVAŞIMÖ 319'da Antipatros ölünce Antigonos en güçlü kişi durumuna geldi.Mısır'da Ptolemaios,Trakya'da Lysimakhos,Makedonya'da ise Kassandros,Antiyonos'a karşı bir koalisyon oluşturdular.MÖ 315'te müttefiklerin isteklerini geri çeviren Antigonosla müttefikler savaşa başladı.Antigonos,Makedonya'daki Kossandros'a karşı savaş hazırlıkları yaparken oğlu Demetrios'u da Suriye'ye gönderdi.Amacı güneydeki kanadıda Ptolemaios'a karşı güçlendirmekti.MÖ 312'de Ptolemaios,Demetrios'un üzerine yürüdü,Filistinde GAZA'da yapılan savaşta Demetrios yenildi ve kaçtı.Gaza savaşından sonra Diadokhlar arasındaki savaş devam etti.İSKENDER'İN HALEFLERİ'NİN EGEMENLİK MÜCADELESİMÖ 311'de bir barış ant. yapıldı.Bu ant. göre Antigonos Asya'nın en büyük komutanı oluyordu; Kassandros da,o sıralar 13 yaşında olan İskenderin oğlu IV.Aleksandros tahta geçinceye kadar ,krallığa vekalet edecek ve Avrupa'nın hükümdarı olacaktı.Lysimakhos Trakya'da Ptolemaios Mısır'da hüküm sürecekti.Seleukos bu ant. dışında kalmakla birlikte,Suriye,Fenike ve Karia'yı almıştı.İmp. başına vekil olarak geçen Kassandros,MÖ 311'de İskender'in oğlu ve annesini öldürttü.Antigonos Kassandros'a savaş açtı,Antigonos'un oğlu Demetrios'un başarısı sonucu Kassandros Atina,Megara ve Khalkis'i boşaltmak zorunda kaldı.Demetrios kendini Hellenlerin kurtarıcısı olarak ilan etti,Antiginos ve Demetrios kral kabul edildiler ve Kurtarıcı Tanrı olarak saygı gördüler.Demetrios MÖ 306'da Kıbrıs'ın yönetiminini Melaos'u yenerek aldı.Kıbrıs zaferinden sonra Antigonos ve Demetrios resmen kral ünvanını aldılar.Bir yıl sonra Ptolemaios,selevkos,Lysimakhos ve Kassandros da kral ünvanını aldılar.MÖ 305'te Demetrios,Ptolematios'un müttefiki olan Rhodos Adası'na sefer yaptı fakat Rhodos alınamadı.Demetrios bu uzun kuşatma harekatından dolayı"Poliorketes"(kuşatıcı)lakabıyla anılmaya başladı.IPSOS SAVAŞIDemetrios Tesalya'ya girdi,cok geçmeden Yunanistan'ı ele geçirdi.Selevkos,Baktria'dan Hindistan içlerine kadar ilerlemiş Pencep'ta kral Çandragupta onu bekliyordu.Fakat savaş olmadı.Selevkos kral ile bir dostluk antlaşması yaparak bölgeyi ona bıraktı karşılığında 500 savaş fili aldı.

24

Lysimakhos'un Hellespontos'tan Anadolu'ya geçtiği haberini alan Demetrios,Anadolu ya girdi. Selevkos'ta filleriyle Kappadokia'ya geldi.Phrygia'nın batısında İpsos'ta yapılan savaşta (MÖ 301)Lysimakhos ve Seleukos'un birleşik ordusu,Antigonors ve Demetrios'un ordusunu bozguna uğrattı;Antigonos öldü,Demetrios kaçtı.Savaşta Seleukos'un filleri tank vazifesi görerek savaşın kazanılmasında çok etkili oldu.Dadokhlar,Antigonos'un topraklarını paylaştılar.Toros Dağları'na dek Anadolu'nun büyük bir kısmını Lysimakhos aldı;Seleukos'un payına,Toroslardan Indos'a kadar doğu ülkeleri ve Yukarı Suriye düştü.Ptolemaios ise Aşağı Suriye ve Filistin'i aldı.Ipsos savaşından sonra MÖ283 Demetrios öldü.KORUPEDİON SAVAŞISmyrna'nınkuzeyinde Hermos vadisindeki Korupedion'da yapılan savaşta Seleukos 80 yaşındaki Lysmakhos'u yenilgiye uğrattı ve öldürdü(MÖ281)Bu savaş sonrasında Diadokhlar Savaşı sona erdi.Korupedion zaferinden sonra Seleukos,Anadolu'nun ve Indos'a değin Doğu'nun egemeni oldu.MÖ 280'de Seleukos,Ptolemaios Keraunos tarafından öldürüldü.Artık İskender'in üniter devlet politikası tamamen ortadan kalkmış oldu.Devletin paylaşılan topraklarında oluşan krallıklar:·Mısır'da Ptolemaioslar·Önasya'da Seleukoslar·Makedonya'da AntigonoslarKuzeyden Kelt akınları başladı.Makedonya'ya giren Keltlere karşı koymaya çalışan Ptolemaios Keraunos öldü.(MÖ 279)Antigonos Gonatas Keltleri Lysimakheia'da yenilgiye uğrattı(MÖ277)MÖ 274/275'te I.Antiokhos Keltleri bozguna uğrattı,Fakat Keltler yinede Orta Anadolu'da yerleştiler.Anadolu'da Seleukos egemenliğinin başlamasıyla birlikte küçük krallıklar kuruldu;Bergama, Bithynia,Pontos ve Kappadokia krallıkları.Büyük İskender ve Hellenistik Çağ

MAKEDONYA KRALLIĞI VE II. PHILIPPOSİlk Makedon kralı, I. Perdikkas'tır. II. Philippos'a değin Makedonya, Yukarı Makedonya'daki ya-rı-bağımsız kabilelerle, Illyrialılarla, Trakya'daki Odryslerle, Khalkidike'deki Hellen kentleriyle, Perslerle, Atinalılarla ve Sparta ile mücadele etmek zorunda kaldı. Ma¬kedonyalılar Eski Yunanca'nın bir lehçesini konuşuyorlar ve kendilerini "Hellen" olarak kabul ediyorlardı. Hellen ulusunun başlıca beş büyük kentinin (Atina, Argos, Sparta, Korinthos ve Thebai) güç birliği yaparak, onun komutasında Perslere karşı sefer düzenlemesini istiyordu. . II. Philippos Ekonomik gücü pangaion dağındaki altın ve gümüş madenleri idi.Kutsal SavaşPhilippos'u O>rta Y^unanistan'a çeken gelişme Phokis ile Thebai ve müttefikleri (The¬bai Birliği) arasında çıkan "Kutsal Savaş"tı (M.Ö. 355-346). Delphoi Amphiktionu'nun (dinsel birlik) Thebai'ın kontrolü ve koruması altında olduğu sırada Philomelos ko¬mutasındaki Phokisliler, Delphoi'u işgal ettiler. Böylece, M.Ö. 355 yılında Phokis ile Thebai arasındaki "Kutsal Savaş" patlak verdi. Phokisliler, Tesalyalıları yenilgiye uğ¬rattılar; fakat M.Ö. 354'deki çarpışmada komutanları Philomelos'u kaybettiler. Thebai ve Tesalya'mn arabuluculuk çağrısı üzerine tekrar Kutsal Savaş'a döndü. M.Ö. 346'da Phokislileri yenilgiye uğratarak, silahlarına el koydu; topraklarına bir garnizon yerleştirdi ve haraca bağladı. Aynı yıl yapılan "Philokrates Antlaşması" ile Atina, Amp-hipolis üzerinde hak iddiasından

25

vazgeçti. Philippos M.Ö. 343'de tekrar Trakya'ya yöneldi; karşı koyanları egemenlik altına aldı. Daha da doğuya giderek, Perint-hos'a (Marmara Freğlisi) saldırdı (M.Ö. 340). Fakat, Perslerin kente verdikleri des¬tek nedeniyle burayı ele geçiremedi.Khaironeia SavaşıM.Ö. 338 sonbaharında iki ordu Khaironeia Ovası'nda karşılaştı. Philip¬pos'un phalankSlardan oluşan profesyonel ordusu, Atinalı ve Thebailıların oluş¬turduğu geleneksel, hoplit ağırlıklı orduyu yendi.Korinthos BirliğiII. Philippos, giderek, Hellenlerin sempatisini kazanmaya ve Hellenlerin birliğini sağlayacak tek kişi olarak görülmeye başlandı. Philippos da bunu sezmiş olacak ki, Hellen kentlerini ulusal bir kongreye katılmaya çağırdı. M.Ö. 337 yılında Philip-pos'un başkanlık ettiği kongre Korinthos'ta toplandı. Burada alınan karar gereğin¬ce Hellenler bir "Hellen Birliği" oluşturdular. Sparta söz konusu birliğin dışında kaldı. II. Philippos ve oğlu III. Aleksandros (Büyük İskender) Perslere karşı büyük bir sefer yapılacağını ilân ettiler. Philippos, kendisine karşı gelecek her gücü alt edeceğini biliyordu; daha doğrusu, kendi ordusunun gücünü tanıyordu. Amaç, Batı Anado¬lu'daki kentleri pers boyunduruğundan kurtarmak ve Perslere Hellen dünyasının gerçek gücünü göstermekti.BÜYÜK İSKENDER VE DOĞU SEFERİ20 yaşında bir delikanlı iken Makedonya tahtına geçti. İskender'in Doğu seferine başladığı M.Ö. 334 yılı (veya Pers İmparatorluğuna son verdiği M.Ö. 331 yılı) ile son Hellenistik krallık olan Ptolemaioslar'ın Actium Savaşı sonrası tarih sahnesinden silindikleri M.Ö. 30 yılı arasındaki yaklaşık 300 yıllık dönem, "Hellenistik Çağ" ola-rak adlandırılır. Aynı dönemde Roma, Cumhuri¬yet dönemini yaşıyordu. İskender önce Trakya ve Tuna boylarında savaştı; buralardaki yerli kabileleri egemenlik altına aldı.Anadolu'ya Geçişİskender, M.Ö. 334 baharında Hellespontos'tan (bugünkü Çanakkale Boğazı) Anadolu'ya geçti. Perslerle ilk karşılaşma Granikos (Biga Çayı) yakınında oldu. İskender'in uyguladığı taktik sonucu Persler kesin bir yenilgiye uğradılar (M.Ö. 334). Granikos Savaşı ile Anadolu'nun kapısı İskender'e açılmış oldu. Lydia'daiskender güneye inerek Sardeis'e doğru yürüyüşe geçti. Kente yaklaştığında Lydia Satrabı Mithrines ve beraberinde bulunan, kentin ileri gelenleri İskender'i karşıladı¬lar ve kentin teslim olacağını bildirdiler.lonia'daİskender daha sonra Ephesos'a geldi. Sürgünleri geri çağırdı; oligarşik idareye son vererek tekrar demokrasiyi kurdu. Bu arada vurgulanması gereken bir nokta da, İskender'in Pers boyunduruğundan kurtardığı veya ele geçirdiği kentlerde demokratik yönetimi kurma girişimidir.Karia'daİskender, kalabalık bir Pers ordusunun Halikarnassos'ta bulunduğunu haber ala¬rak, Karia'ya doğru yola çıktı. Halikarnassos uzunca bir direnişten sonra İskender'e teslim oldu.Lykia'daLykia'ya yöneldi. Lykia'ya girdiğinde önce Telmessos teslim oldu; sonra Pinara, Ksanthos ve Patara ile 30 kadar ufak yerleşmeyi ele ge¬çirdi. İskender kış bastırdığında, o zamanlar Lykia'nın bir parçası olarak kabul edi¬len Milyas'a girdiğinde Phaselislilerden elçiler gelip iyi dileklerini sundular ve ken¬disine altın bir taç armağan ettiler.Pamphylia'da

26

Kendisi de kıyıyı izleyerek Per-ge'ye (Aksu) geldi. Perge'den ayrıldıktan sonra yolda kendisini karşılayan Aspen¬dos (Belkıs) elçileri kentlerini teslim edeceklerini fakat kentte bir garnizon yerleş¬tirilmemesi ricasında bulundular. İskender bu teklife razı oldu ama karşılığında as¬kerlerine ödenmek üzere 50 talanton para ile Pers Kralı'na vermek için yetiştirdik¬leri atları istedi.Phrygia'daAskania Gölü'nün (Burdur Gölü) kıyısını izleyerek Phrygia'ya giren İskender bir¬kaç günlük yürüyüşten sonra Kelainai'a (Dinar) vardıGalatia'dan Kilikia'yaErtesi gün İskender Galatia'nın en önemli kenti Ankyra'ya (Ankara) geldi. Orada onu Paphlagonialılardan oluşan bir heyet karşıladı. Heyet, İskender'in egemenliği¬ni tanıyacaklarını fakat ordusuyla topraklarına girmemelerini istedi. İskender, on¬lara Phrygia Satrabı Kalas'a itaat etmelerini söyleyerek Kappadokia'ya doğru yola çıktı. Böylece Halys Irmağı'na (Kızılırmak) kadar Küçük Asya'nın önemli bir bölü¬mü İskender'in egemenliğine girmiş oldu.lssos SavaşıPers ordusu kuzeyde, Makedonya ordusu ise güneyde kalmıştı. Durumun farkına varan İskender hemen geriye dönerek Pinaros Irmağı kıyısına vardı. Dareios'un or¬dusu Pinaros Irmağı'nın (Deliçay veya Payas Çayı?) kuzeyinde, İskender'in ordusu ise güneyinde mevzilendi. İskender, birtakım manevralardan sonra ordusunu sa¬vaş düzenine soktu. Sağ ve sol kanatlara komutanlarını görevlendirdi. İsken¬der'in saldırıya geçtiğini öğrenen Dareios ordusunun bir bölümüne karşı taarruz emri verdi. Şiddetli bir savaş oldu. İskender, sayıca daha fazla askere sahip olan Dareios'un ordusu karşısında üstünlüğü ele geçirdi. Dareios, kalkanını, pelerini¬ni ve hatta yayını bile savaş arabasında bırakarak atına atlayıp kaçtı. Da¬reios'un çadırında bulunan annesi, karısı ve üç çocuğunu esir aldı (M.Ö. 333). Is¬sos zaferinden sonra İskender, kendi adını taşıyan Aleksandreia (bugünkü Esen-tepe / İskenderun) kentini kurdu. Filistin de İskender'in kontrolüne girdi. İskender M.Ö. 332 sonbaharında Mısır'a yöneldi. Başkent Memphis'teki Pers Satrabı Maza-kes karşı koymadan teslim oldu. Mısır ele geçirildi ve burada, Nil Deltası'nda, kendi adını taşıyan bir kent kurdu: Aleksandreia (İskenderiye). İskender, Mı¬sır'da çok iyi karşılandı; Mısır Tanrısı Ammon ile özdeşleştirildi. Mısır'da yöneti¬mi, âdet olduğu üzere, yerli bir yöneticiye bıraktı; fakat yine mali ve askerî kon¬trol Hellen ya da Makedon kişilerin elindeydi.Gaugamela Savaşıİskender, M.Ö. 331'de Mısır'dan ayrılarak, Pers Kralı Dareios'un asıl ordusunun bu¬lunduğu Babylonia'ya girdi. İki ordu Mezopotamya'da Arbela (Erbil) yöresindeki Gaugamela Ovası'nda karşılaştı. Savaş taktiği ve İskender'in zekâsı, Pers ordusu¬nun bozguna uğramasına neden oldu; Dareios kaçtı. Gaugamela Savaşı'ndan son¬ra İskender, "Asya Kralı" ilân edildi; Persler ise bir daha toparlanamadılar.İskender, İran (Persia) içlerine ilerleyerek Pers İmparatorluğu'nun başkentle¬ri olan Babylon, Susa, Persepolis ve Ekbatana'yı (bugün Hemedan) ele geçirdi; imparatorluğun hazinelerine el koydu. Antik kaynaklarda İskender'in eline ge¬çen Pers servetinin 40-50 bin talanton (yaklaşık 1.000 ton altın) civarında oldu¬ğu öne sürülmektedir. Kuzeybatı Hindistan'da Paurava Kralı Poros'un karşı koymasıyla karşılaşan İskender, Hydaspes Irmağı yakınında Poros'u yenilgiye uğrattı. Hydaspes Savaşı zaferinden sonra Pencap'a girdi. Fakat yorgun düşen askerlerinin daha fazla ilerle¬mek istememeleri nedeniyle geri dönmek zorunda kaldı. İskender, M.Ö. 323'te, henüz 33 yaşındayken Babylon'da (Babil) öldü.Büyük İskender İmparatorluğu'nun Yapısı ve Niteliğiİskender, imparatorluğunun başkenti olarak Baby-lon'u (Babil) seçmişti. Askeri ve sivil yönetimi birbirinden ayıran İskender, bir de maliye örgütü kurmuştu. Devletin resmi dilinin

27

Eski Yunanca (Attika lehçesi) ol¬ması kararlaştırılmıştı. Pers seferi sırasında İskender'in yaptığı en büyük işlerden biri de yeni kentler kurmasıdır. İskender, bir kültür birliği oluşumunu sağlamak için Makedonlar ile Perslerin evlilik yapmalarını istiyordu. İsken¬der'in zaferlerindeki en önemli unsurlardan biri, daha önce babası II. Philippos ta-rafından kullanılmış olan ve sarissa adını taşıyan uzun mızraklı (5 m. den fazla) "hoplit" denen askerlerden oluşan phalankstır. Hızlı ve hareket yeteneği yüksek bu askeri birlik, hantal Pers güçleri karşısında karşısında kolaylıkla zafere ulaşabiliyordu. Büyük İskender'in Anadolu'daki ilk darphanesi olasılıkla Tarsos idi. Birim ise esas olarak drahmi ve tetradrahmi'dir. Gi¬derek, sikkelerinde "basileus" (kral) unvanını da kullanır. Bu unvan, ölümünden sonra da pek çok kral tarafından kullanılmıştır.BÜYÜK İSKENDER'DEN SONRA: İSKENDER'İN HALEFLERİİmparatorluk ordusunun ve Asya'nın yönetimi Per-dikkas'a verildi. Dolayısıyla, en büyük güç Perdikkas'ın elinde toplanmış oluyordu. Triparadeisos'taki Devlet KonseyiPerdikkas'ın güçlenmesi diğer komutanları rahatsız ediyordu. Perdikkas, İsken¬der'in cesedini Babylon'dan Makedonya'ya götürmek isteyince, Ptolemaios, İs¬kender'in Mısır'da (Siva'da) gömülmesini vasiyet ettiğini öne sürerek, cesedi Memphis'te alıkoydu ve Aleksandreia'da (İskenderiye) bir anıtmezar inşa ettirme¬ye başladı. Böylece Diadokhlar arasındaki ilk sürtüşme başladı. Bundan böyle devlete yeni bir düzen vermek ve yönetim şeklini belirlemek üzere aynı yıl (M.Ö. 321) Suriye'deki Triparadeisos'ta, Antipat-ros ve Antigonos'un da katılmasıyla ikinci bir Devlet Konseyi toplandı. Bu toplan¬tıda alınan karar uyarınca Antipatros imparator vekili; Antigonos ise Asya'daki bü¬yük ordunun komutanı seçildi. Seleukos, Babylonia Satraplığı'nı; Ptolemaios da Mısır ve Kyrenaika'yı aldı.Gaza Savaşıİskender'in fethettiği yerler¬den daha fazla pay isteyen, hüküm sürdükleri toprakların sahipliğini isteyen müttefikler, M.Ö. 315'te Antigonos'a bu isteklerini ileten bir heyet gönderdiler. Antigonos bu isteği reddedince, savaş başlamış oldu.İskender'in Haleflerinin Egemenlik MücadelesiBu arada Seleukos, Media'ya (İran) gitti. Tekrar toparlanan Demetrios da büyük bir ordu ile Babylon'a döndü. M.Ö. 311'de bir barış antlaşması yapıldı. Seleukos'un dışında gerçekleşen bu antlaşmaya göre, Antigonos Asya'nın en büyük komutanı oluyordu; Kassandros da, o sıralar 13 yaşında bulunan İskender'in oğlu IV. Alek-sandros tahta geçinceye değin krallığa vekâlet edecek ve Avrupa'nın hükümdarı olacaktı. Lysimakhos Trakya'da, Ptolemaios Mısır'da hüküm sürecekti. Seleukos bu antlaşmanın dışında kalmakla birlikte, o da Suriye, Fenike ve Karia'yı almıştı. İm¬paratorluğun başına vekil olarak geçen Kassandros aynı yıl, yani M.Ö. 311'de, İs kender'in oğlu ile annesi Roksane'yi öldürttü. Böylece tahtın yasal vârisi ortadan kalkınca, kendisi vekil olarak imparatorluğun başına geçecekti. Fakat bu hesap tutmadı.Diadokhlar arasındaki mücadele daha da kızış¬tı; yeni savaşlar kaçınılmazdı. De¬metrios kendini Hellenlerin kurtarıcısı olarak ilân etti. Antigonos ve Demetrios kral kabul edildiler ve "Kurtarıcı Tanrı" olarak saygı gördüler. Demetrios, Ptolemaios'u yenilgiye uğrattı. Böylece stratejik açıdan çok önemli olan Kıbrıs'ı ele geçirdi. Bu zaferden sonra Antigonos ve Demetrios resmen "kral" (basileus) unvanını aldılar. . O zamana değin bilinen en ge¬lişmiş savaş makinelerinin kullanıldığı kuşatma bir yıl sürdü; fakat Rhodos alına¬madı. Demetrios bu uzun kuşatma harekâtından dolayı "Poliorketes" (kuşatıcı) lâkabıyla anılmaya başladı.

lpsos SavaşıBu arada Seleukos, Baktria'dan Hindistan içlerine kadar ilerlemişti. Pencap'ta Kral Çandragupta (Eski Yun. Sandrakottos) 3.000 savaş filiyle onu bekliyordu. Fa¬kat savaş olmadı; Seleukos kral ile bir dostluk antlaşması yaparak bölgenin hü¬kümranlığını ona bıraktı

28

ve karşılığında 500 savaş fili aldı. . Ertesi yıl da Seleu¬kos'un ordusu gelip Lysimakhos'un ordusu ile birleşecek; böylece Seleukos ve Lysimakhos'un gücü, Antigonos ve Demetrios'un gücü ile hemen hemen denge-lenmifl olacaktı. Bu arada Ptolemaios, Antigonos'un Filistin ve Suriye'deki güney kanadına saldıracaktı.Lysimakhos, Antigo¬nos ve oğlunu oyalarken; Seleukos da Lysimakhos'un kuvvetleriyle birleşti. Phrygi-a'nın batısında Ipsos'ta (Sipsin / Çayırbağ Köyü) yapılan savaşta (M.Ö. 301)Lysi¬makhos ve Seleukos'un birleşik ordusu, Antigonos ve Demetrios'un ordusunu bozguna uğrattı; Antigonos öldü, Demetrios ise kaçtı. Bu savaşta Seleukos'un fille¬ri âdeta tank vazifesi görerek savaşın kazanılmasında çok etkili oldular. Diadokh¬lar, Antigonos'un topraklarını paylaştılar. Toros (Tauros) Dağları'na dek Anado¬lu'nun büyük bir kısmını Lysimakhos aldı; Seleukos'un payına da, Toroslardan In-dos'a kadar doğu ülkeleri ve Yukarı Suriye düştü. Ptolemaios ise Aşağı Suriye ve Filistin'i aldı; fakat Seleukos, savaşta aktif rol almayan Ptolemaios'un bu payına karşı çıktı. Bu toprak sorunu Ptolemaioslar ile Seleukoslar arasında uzun süren mücadelelere neden olacaktı. Böylece, Ipsos Savaşı'ndan sonra Büyük İskender İmparatorluğu'ndan doğan Lysimakhos, Seleukos ve Ptolemaios devletlerine, Kas-sandros'un Makedonya Devleti'ni de eklemeliyiz. Ipsos Savaşı'ndan bir süre sonra (M.Ö. 283) Demetrios öldü.Korupedion SavaşıM.Ö. 281 yılında Anadolu'nun bazı kentleri Seleukos'u Lysimakhos'a karşı yardıma çağırdılar. Son yıllarda Lysimakhos'un kötü yönetimine maruz kalan kıyı kentleri Seleukos'a kucak açtılar. Hermos (Gediz) vadisindeki Korupedi-on'da yapılan savaşta, Seleukos, 80 yaşındaki Lysimakhos'u yenilgiye uğrattı ve öl¬dürdü (M.Ö. 281). Böylece, "Diadokhlar Savaşı" sona erdi.Korupedion Savaşı galibi Seleukos, ertesi yıl (M.Ö. 280) Ptolemaios Kerau-nos tarafından öldürüldü. Artık İskender'in üniter devlet politikası tamamen or¬tadan kalkmış oldu. Onun yerine, devletin paylaşılan topraklarında şu krallıklar oluşturuldu:• Mısır'da, Ptolemaioslar (I. Ptolemaios Soterin yönetiminde)• Önasya'da, Seleukoslar (I. Antiokhos Soterin yönetiminde)• Makedonya'da, Antigonoslar (I. Antigonos Gonatas'ın yönetiminde)

 KURULUŞ,KRALLIK VE CUMHURİYET DÖNEMLERİİTALYA'NIN COĞRAFYASIİtalya(Lat,italia)adının kökeni,Vitulus'tangelmektedir ve Vitalia'ya(Danalar Ülkesi)dayanmaktadır.İtalya Akdeniz'e uzanan bir yarım adadır.İtalya'ya yakın büyük adalar,batıda Korsika ile Sardinya;güneyinde Sicilya'dır.Po Ovası İtalya'nın en verimli ovasıdır.ROMA'NIN LATİNLERCE İSKANIDemir Çağı'nın başladığı MÖ 1.bin yılın başlarında yeni göçlerin görüldüğü yeni bir evre başladı.Tiber Nehri'nden Campania'ya kadar uzanan Latium bölgesine yerleşen bu insanlar Latince'nın ilkel bir şivesini konuşuyorlardı.Tunç işçiliğinde ustaydılar,ölülerini yakan veya gömen topluluklardı.Demir Çağı'nın bu Latin topluluklarında göçebeliğin yerini tarıma dayalı yerleşik yaşam biçimi alıyordu.Tiber Nehri'nin Roma'ya yakın olan kesiminde yer alan tepeler iskan edilmeye başlandı.Roma Latium ile Etruria 'nın birleştiği stratejik bir mevkide yer alıyordu.MÖ 10.yyda,gruplar savunmaya uygun Palatinus Tepesi ile Forum vadisine yerleştiler;daha sonra Quirinalis,Esquilinus ve Cpitolium tepeleride iskâna sahne oldu.

29

ETRÜSKLERİN EGEMENLİĞİLatinler bölgeye en son gelenler olmadılar MÖ 8.yy başlarında yeni göçmenlerde Latium bölgesinin kuzeyine(Etruria)gelip yerleştiler.Buradaki tepelere kent-devletleri kurdular.Etrüskçenin ilkel bir şivesini kullanan bu yeni göçmenler Etrüskler'idi.Etrüskler kendilerini yada en azından yönetici sınıfın Doğu kökenli olduğuna inanıyordu.Anadolu'da ve Mezopotamya'da bilinen etrüsk uygulamaları kuşların uçuşuna yada kurban edilen hayvanların bağırsaklarına bakarak kehanette bulunmalarıdır.Etrüskler MÖ 7.yy başlarından itibaren 26 harften oluşan bir alfabe kullanıyorlardı.Etrüskler,kendi egemenlik bölgeleri olan Etruria'da kent-devleti kurarken 12 adet kent-devleti kuruyorlardı.MÖ 7.yy sonlarına doğru,Roma'nın aralarında bulunduğu birçok latin yerleşimi,Etrüsk kent-devletlerine tabi oldu.Bir Etrüsk kral sülalesi olan Targuiniuslar Roma'da denetimi ele geçirdi ve Roma'nın köyden kente dönüşümü hızlandı.Etrüsk kökenli ilk kral Torguinius Priscus(MÖ yak.616-579)idi.Daha sonra sırasıyla Servius Tullius(MÖ 578-535) ve Torquinius Superbus(MÖ 535-510)Roma tahtına geçti .Etrüskler bir yüzyıldan biraz fazla bir süre Roma'da egemen oldular.Tarquinius ailesi Roma'dan kovuldu.(MÖ 510)ve yeni bir anayasa oluşturuldu.Senatus,yapılacak işler için bir yıllığına seçilen iki consul'e yetki verildi ve böylece Roma'da Cumhuriyet idaresi başlamış oldu.(MÖ 509/508)ROMA'NIN KURULUŞ EFSANESİ KRALLIK DÖNEMİNDE ROMA'NIN SOSYAL DÜZEN VE DEVLET İDARESİ REX:Roma Devleti'nin başındaki krala denir.Senatus'un teklifi ile Curia Meclisi tarafından seçilirdi.Emretme yetkisine(imperium) sahip olan kral,hem başkomutan,hem baş rahip,hemde baş hakim olarak askeri,dini ve hukuki gücü elinde tutardı.senatus:Kralın danışma organı olarak görev yapar ve 300 üyeden oluşuyordu.Üyeleri,Kral tarafından Pater Fanilias'lar arasından seçilirdi.Senatus gerçek gücüne ve anlamına Cumhuriyet Döneminde kavuşacaktır.Comitia Curiata ve Curia SistemiCuria'ların oluşturduğu bir meclistir.Kralın seçimi,kanunların yapılması ve savaş kararı almak meclisin dörevlerindendir.Partricii(tek. patricius)denen hukuktan tam olarak yaarlanan yurttaşların oluşturduğu bir meclistir.Curia sistemi Roma ordusunu oluşturmaktaydı.Her bi Curia 100 piyade ve 10 süvari sağlamalıdır.Krallık döneminin sonuna doğru Comitia Curiata'nın yerini Comitia Centuriata(yüzler meclisi)aldı.Bu meclise de"sınırlı hukuklu"yurttaşlarda (plebler)girebiliyordu;Böylece tüm Roma yurttasları tek mecliste toplanmış oluyordu.CUMHURİYET İDARESİNİN KURULMASI,YÖNETİM ŞEKLİ VE KURUMLAR;(MÖ 509/508)Son kral Tarquinius Superbus'un Roma'dan kovulmasından sonra,yıllık seçilen ve Praetor unvanı taşıyan iki yüksek devlet memurunun(magistratus)yönettiği Cumhuriyet(Res Publica)idaresi kuruldu.Güç ve yetki tek kişiden(kral),iki kişiye(Praetor denen iki magistrata)geçti.Yaklaşık 150 yıl sonra,bu magistratlar praetor değil Consul olarak adlandırılmaya başlandı.Praetor'lar ise adli ve hukuki işlerden sorumlu yüksek devlet memurları olarak görevlerini sürdürdüler.Cumhuriyet idaresinin başındaki iki Consul'de eşit şekilde emretme ve hükmetme

30

yetkisine(imperium) sahipti.Her bir Consul,diğerinin aldığı karara itiraz(veto)edebilirdi.Siyasal ve idari kararlarda Consuller Senatus'a danışırlar ve oradan çıkan karara(senatus consultum)göre hareket ederlerdi.Görev süresince dokunulmazlıkları olan consuller Roma Halk Meclisi'nce(Comitia Centuriata)yıllık olarak seçiliyorlardı.Krallık dönemindeki iki meclis Cumhuriyet Dönemi'nde de sürdürülüyordu.Bunlar Comitia Curiata ve Comitia Centuriata idi.Kanunların yapılması ve savaş kararı almak Comitia Centuriata'nın görevleri arasındadır.Comitia Tributa ve Concilium Plebis de Cumhuriyet Dönemi'nin önemli meclislerindendir.meclislerden cıkan tüm kararların Senatus'da onaylanması gerekir.Çünkü Senatus Cumhuriyet idaresinin merkezi durumundaydı.Senatusun üye sayısı başlangıçta 300 iken daha sonra 600e çıkarılmıştır.Cosuller ve daha önceden Cosul'luk yapanlar doğrudan Senatus üyesi olurdu.Senatus'a başkanlık eden Consuller Roma Devletinin askeri,hukuki ve mali amirleriydi.Consul'lerin devlet hazinesinden(aerarium)sorumlu olan ve quaestor adını taşıyan iki yardımcısı vardı.Dinsel işler ve yetki,Pontifex Maximus denen baş rahibin sorumluluğundaydı.REX SACRORUM ;(kutsal işlere bakan kral)dinsel törenlerin organizasyonunda baş rahibe yardımcı olan ve kurban işlerini düzenleyen kişilerdi.Savaş yada iç savaş gibi olağan üstü durumlarda Consuller Senatus'un kararıyla yetkilerini bir Dictatora devrederlerdi,Dictator mutlak otoriteyle ve yalnızca altı ay süreyle devletin idaresini ele alırdı.Roma Cumhuriyet Dönemi'nde dictatorluk yapan en ülnü iki kişi Caesar ve Sulla idi.Şövalye sınıfı olarakta tanımlanan Atlı sınıfı(Equites)önemliydi.MÖ 2.yyda daha önemli bir duruma gelen Atlı Sınıfı'na belirli bir servete sahip 18 yaşını doldurmuş her özgür yurttaşın girme hakkı vardı.*******ilk grev MÖ 494'te Plebler,yurttaşlık haklarında iyileştirme elde edebilmek için Roma'yı terkedip kent dışındaki Kutsal Dağa(Mons Sacer)çıktılar.Patricii sınıfından olanlar ise duruma müdahale edip bir tür grev niteliğindeki bu hareketli antlaşmayla sonlandırdılar.ON İKİ LEVHA KANUNLARIPatricii-Pleb mücadelesinde önemli bir adım MÖ5.yy ortasında atıldı.Pleblerin talebi üzerine kanunların yazılı hale getirilmesi için Consul'lerin atanması geçici olarak askıya alındı.MÖ 451'de kanunların yazılması için decemuirler görevlendirildi.Başkanlığını Appius Claudius'un yaptığı ve 10 patriciiden oluşan bir komisyon kanunları islah edecek, standart bir hale getirecek ve yazılı olarak kayıt altına alacaktı.Kimilerine göre tunç,kimilerine görede fildişi veya ahşap levhalara kazınan kanunlar Forum'da asılarak herkesin haberdar olması sağlandı.bu levhalar günümüze ulaşmamıştır.ancak bazı maddeler veya cezai hükümler antik yazarlar aracılığıyla günümüze ulaşabilmiştir.On İki Levha Kanunları Patricii-Pleb mücadelesini sonlandırmamış Plebler decamuir'lerden rahatsızlıklarını dile getirip protesto etmek için MÖ 449'ta 2.kez Kutsal dağa çıkmışlardır.neticede decemuir'lerin görevine son verilmiştir.ROMA'NIN İTALYA'DA VE AKDENİZ'DE YAYILMASISAMNİT SAVAŞLARIRoma MÖ 343'te Orta İtalya'nın güneyindeki Samnitlerle üç kez karşı karşıya geldi.Birinci Samnit savaşı MÖ 343-341'de oldu.ancak iki tarafta kesin galibiyet alamadı ve barış ant. yapıldı.MÖ327-304 arasında ikinci Samnit savaşı Romalıların lehine bir barış ant. ile sonuçlandı.

31

MÖ 298-290 üçüncü samnit savaşı'nda Roma Samnitler ve müttefiklerine karşı zafer kazanarak Latium' un yanı sıra Orta İtalya'nın güneyindede güçlü bir konuma geldi.3 savaştan sonra Roma,Güney İtalya'daki Taras(Tarentum)kentiyle karşı karşıya geldi.Savaşın başlama nedeni Lucanların tehdidine maruz kalan Hellen koloni kenti Thurii/Sybaris'in Roma'dan yardım istemesi ve Roma'nında bu kente bir garnizon yerleştirmesiydi.Tarentum,Roma'nın kendi nufus sahasına müdahale etmesinden dolayı Roma'ya savaş ilan etti.MÖ 275'te Beneventum mevkiinde Roma Pyrrhos'u yenilgiye uğrattı ve Pyrrdhos,ülkesine döndü.Tarentum,MÖ 272'de Romalıların eline geçti.Böylece Roma Güney İtalya'ya egemen oldu.KARTACA SAVAŞLARIKartacalıların zamanla büyüyüp güçlenerek ,özellikler ticaret alanında Akdeniz'de etkisini hissettirmeye başlaması Roma'nın da dikkatinden kaçmıyordu.Romalıların Güney İtalya'da ve Sicilya'da egemenlik kurma girişimleri,buralarda kolonileri bulunan kartacalıları rahatsız etmiştir.Siyasi ve ekonomik çıkarlar sonucu MÖ 264-241'de yaşanan Birinci Kartaca Savaşı başladı.Bazı çarpışmalardan sonra,Romalılar,Kartacalıları yenilgiye uğratarak onları anlaşmaya zorladılar(MÖ 241)Sicilya,Roma'nın İtalya dışında elde ettiği ilk toprak parçasıydı ve burası bir Praetor(vali)idaresinde eyalet(Provincia Sicilia)yapıldı.(MÖ 241)Birinci Kartaca Savaşı'nın bitmesinden yak. 20 yıl sonra İkinci Kartaca Savaşı(MÖ 218-201)başladı.Kartacalı ünlü komutan Hannibal,Trasimenus ve Cannae'da(MÖ 216)yapılan çarpışmalarda Romalıları hezimete uğrattı.Ancak Romalılarla Kartacalılar arasında Kartaca yakınında Zama mevkiinde yapılan savaşı Romalılar kazandı(MÖ 202)İspanya'da iki ayrı Praetoridaresinde iki ayrı eyalet oluşturuldu(MÖ 197)Romalılar,Zama savaşından yarım yüzyıl sonra üçüncü kez kartacalılarla karşı karşıya geldiler.Kartaca,komşusu Numidia ile Roma'nın izni olmadan savaşa girince,Roma,Kartacaya savaş ilan etti.Üçüncü kartaca savaşı başladı(MÖ 149-146)Roma Kartaca'yı 2 yıl kuşatma altında tuttu ve sonunda kenti ele geçirdi;tamamen tahrip etti,burada Afrika Eyaleti'ni kurdu.MAKEDON SAVAŞLARIRoma'nın Makedon nufus alanına müdahale etmesi Makedonların canını sıkmıştı.MÖ 215-210 da Makedonlar ile Romalılar arasında ufa çarpışmalar ve manevralarla geçen Birinci Makedon Savaşı başlamıştır.1.Makedon savaşının sonunda Makedon kralı V.Philippos Romalıların müttefiki olan Aitolia Birliğine karşı zafer kazandı ve bir süre sonra Romalılarla antlaşma sağlandı.Helenistik krallıklardan Ptolemaiosların Mısır dışındaki topraklarına göz diken Makedon Kralı V.Philippos Ptolemaiosların Trakya kıyılarındaki topraklarını ele geçirmiş(MÖ202),Ege Adaları ve Anadoludaki Ptolemaios topraklarınıda almak isteyince Pergomon krallığı ve Rhodos ile arası açılmıştırPergamon ve Rhodos Roma'dan yardım isteyince Roma'da Makedon Krallığına savaş ilan etti(MÖ 200). Böylece 2. Makedon Savaşı başlamış oldu.(MÖ 200-197)Tesalya'daki Kynoskephalai mevkiinde yapılan savaşta Romalılar Makedonları yenilgiye uğratmışlardır.Yapılan antlaşma gereği;Makedonlar sınırlı sayıda asker dışında ordu bulundurmayacaktı;Yunanistan(Hellas) ve küçük Asya'daki Eski Yunan kentlerinin özgürlüklerini tanıyacaktı;Makedonya dışındaki işgal ettikleri yerleri geri

32

verecekti;Yunanistan üzerindeki egemenlik iddaasından vazgeçecek,Roma'ya savaş tazmiatı ödeyecekti.1-İtalya adının kökeni nereye dayanmaktadır?İtalik bir sözcük olan Vitalus’tan gelmekte olup Vitalia’ya (Dana Ülkesi) dayanmaktadır.2-İtalya’nın çevresindeki denizler hangileridir?Batısında Tiran denizi,doğusunda Adriye(Adriyatik)denizi bulunmaktadır.3-İtalya’nın en büyük adaları hangileridir?Batı’da Korsika ile Sardinya,hemen güneyinde ise Sicilya vardır.4-İtalya’nın en büyük ovası hangisidir?Po ovasıdır.5-Roma nerede yer alıyordu?Roma,Latium ile Etruria’nın birleştiği stratejik bir mevkide yer alıyordu.6-Roma da hargi yerler iskana sahne oldu?Palatinus Tepesi,Forum vadisine yerleşmelerden sonra Quirinalis,Esquilinus ve Capitolium tepelerinde iskana sahne oldu.7-M.Ö.10-8 yy arasında Roma’nın bulunduğu yerde yaşayanların cenaze törenleri nasıldı?Bir kısmı ölülerini yaktığı(kremasyon) bir kısmınında gömdüğü(inhumasyon)saptanmıştır.8-Etrüskler ne zaman,nereye yerleşmişlerdir?M.Ö.8yy başlarında Latium bölgesinin hemen kuzeyine(Etruria)gelip yerleştiler.9-Etrüskler neye göre kehanette bulunmaktaydılar?Kuşların uçuşuna veya kurban edilen hayvanların bağırsaklarına bakarak kehanette bulunuyorlardı.10-Etrüsk kökenli krallar kimlerdi.İlk kral Targuinius Priscus(m.Ö.yak.616-579)idi.Daha sonra Servius Tullius(M.Ö.578-535)ve son kral ise Targuinius Superbus(M.Ö.535-510) Roma tahtlarına geçmişlerdir.11)Geleneksel inanca göre Roma ne zaman kurulmuştur?M.Ö. 753’te(mitolojik bir tarih)kurulmuştur.12)Roma’nın kuruluş tarihini M.Ö. 753 olarak kim önermiştir?M.Ö. 1yy yaşamış Romalı yazarlardan Varro’dur.13-Romulus ve Remus kimlerin çocuklarıdır?Rhea Silviya ve Savaş tanrısı Mars’ın14-Romulus ve Remus nerede kent kurmak istemişlerdir?Palatinus tepesinde.15-Roma’nın kuruluş efsanesi nerede anlatılır?Romalı ozan Vergilius’un Roma’nın ulusal destanı sayılan “Aeneis”destanında anlatılır.16-Comitia curiata denen meclisin görevleri nelerdir?Kralın seçimi,kanunların yapılması ve savaş kararı almaktır.17-Dinsel işler ve yetki kimin sorumluluğundaydı?Pantifex Maximus denen başrahibin ..18-Dictator’un görev süreleri kaçtır?Dictator,mutlak otoriteyle ve yalnızca altı ay süreyle devletin idaresini ele alırdı.19-Roma’da Cumhuriyet döneminde en ülü dictatorlar kimlerdi?Sulla ve Caesar’dır.20-Roma’da ilk grev ne zaman,kimlerin tarafından yapılmıştır?MÖ.494 Plebler,yurttaşlık haklarında iyileştirme elde etmek için Kutsal dağa çıktılar.21-Kanunların yazılı hale gelmesi kimlerin talebiyle oldu ve bunun için kimler görevlendirildi?

33

Pleblerin talebi üzerine,MÖ.451’te decemvir’ler görevlendirildi.22-Birinci Samnit savaşı ne zaman,kimlerle yapıldı?Roma,MÖ.343-341 yılları arasında Orta İtalya’nın güneyindeki Samnitlerle yapıldı.23-Roma’nın İtalya dışında elde ettiği ilk toprak parçası hangisidir?Sicilya24-2.Kartaca savaşının komutanı kimdir?Hannibal25-2. Makedon savaşının sonuçları nelerdir?Romalılar,Makedonları yenilgiye uğratmışlardır.(MÖ:197)Ant.göre;1-Makedonlar sınırlı sayıda asker dışında ordu bulundurmayacaktı,2Yunanistan(Hellas) ve küçük Asya’daki Eski Yunan kentlerinin özgürlükleri tanınacaktı,3-Makedonya dışında işgal ettiği yerleri geri verecekti,4-Yunanistan üzerinde egemenlik iddiasından vazgeçecek ve Roma’ya savaş tazminatı ödeyecekti.26-Müttefikler savaşında müttefik kentlerin Roma’dan talebi neydi?Müttefik kentlerde yaşayanlar,kendilerinin de Roma vatandaşı olarak kabul edilmesini istiyorlardı.27-Mithradates savaşlarının başlamasına hangi olay neden olmuştur?Batı Anadolu’daki Asia eyaletinde 80.000 Romalı ve İtalya kökenli insanın öldürülmesi(MÖ.88)28-Senatus,Mithradates’e karşı yürütülecek savaşın komutanlğını kime verdi ve sonucu nedir?Komutan Sulla’ya verdi.1.savaş sonucunda,Mithradates Pontos dışında işgal ettiği yerlerden çekilecek,donanmanın bir kısmını Roma’ya teslim edecek ve savaş tazminatı ödeyecekti.30-Syriave Filistin topraklarını Roma topraklarına ve Syria’yı Roma eyaleti olmasını kim sağladı?Pompeius31-1.Triumvirlik adı verilen üçlü komisyonu kimler oluşturdu?C.Iulius Caesar,Pompeius,Crassus’tur.32-Kleopatra’nın tahta geçmesini kim sağladı.Caesar33-Caesar Mısır’a neden gitmiştir?Kendiyle savaştıktan sonra Mısır’a kaçan ve orada XIII.Ptolemaios tarafından öldürülen Pompeius’un cesedini almak için Mısır’a gitmiştir.34-1.Triumvirlik ile 2.Triumvirlik arasındaki fark nedir?1.Triumvirlik gizli bir anlaşmaya dayalı olmasına rağmen 2.Triumvirlik anlaşmasının devletin bekası için yapılmış olduğu ilan edildi.35-2.Triumvirlik kimler tarafından oluşturuldu?Octavianus,Antonius ve Lepidus tarafından beş yıl için oluşturuldu.36-Mısır kimin zamanında,ne zaman Roma eyaleti yapıldı?Octavianus zamanında M.Ö.30 ‘da..1. Kökeni , Vitulus'tan gelmekte olup , Vitalia'ya dayanan ülke hangisidir ? Fransa ingiltere Mısır İtalya 

34

2. -Akdeniz e uzanan bir yarımadadır,Batısında Tiren Denizi Doğusunda Adriya Denizi Bulunur,En büyük adaları batıda Korsika ile Sardinya Güney ucunda ise Sicilya dır.. Bu Bilgiler ışığında sözü edilen ülke aşağıdakilerden hangisidir?  Yunanistan Makedonya italya ispanya 3. İtalya Yarımadası ile sicilya Adasını Bir birinden ayıran Boğaz hangisidir? Mesina Boğazı Cebeli Tarık Boğazı Adriya Boğazı Galia Boğazı 4. İtalya nın En büyük ve en verimli ovası Hangisidir? roma ovası po ovası etrüskelr ovası Alpenin Ovası 5. Latium ile Etruria nın Birleştiği stratejik bir mevkide bulunan yer neresidir? Korsika Sicilya Kartaca Roma 6. Roma da m.ö. 10. yy ilk iskana sahne olan yerler nerelerdir? Platinus Tepesi ile Forum Vadisi Sicilya ve Korsika Sardinya Sardinya ve Mesina Boğazı 7. m.ö. 8 yüzyılın başlarında Latium Bölgesinin kuzeyine yerleşmişlerdir.Tepelerde kent devletleri kurmuşlardır.Kendilerinin yada yönetici sınıfın Doğu kökenli olduğuna inanıyorlardı.Kuşların uçuşuna ve kurban edilen hayvanların bağırsaklarına bakarakkehanet de bulunuyorlardı. italyanlar yunanlılar Etrüskler Mısılrlılar 8. Roma da denetimi ele geçiren ve Roma nın köyden kente dönüşümünü hızlandıran Kral sülalesinin ismi nedir? Tarquiniuslar seleuskoslar Yunanlılar Antiokhos lar 

35

9. Estrüsk kökenli ilk kral kimdir? Tarquinius Priscus Lucius Iunius Brutus Servius Tullius Tarquinius Superbus

 10. Roma da Cumhuriyet dönemi hangi olay ile Başlamıştır? Roma aristokratının isyanı ile Tarquinius ailesinin Romadan kovulması ile  Etrüsklerin göç etmesi ile Kent Devletlerin kurulmaya başlaması ile 11. Roma nın geleneksel kuruluş yılını belirleyen Romalı yazar kimdir? Lucretia Brutus Varro Aineias 12. İç içe geçmiş efsanelere göre Troialı prens Aineias ın oğlu Askanios un Latium da Kurduğu Kent Hangisidir? Roma Sicilya Alba Longa Lucanıa 13. Aşığdakielrin hangisinde Roma nın kuruluşunu anlatan efsane ve yazarı doğru olarak verilmiştir? Aeneis Destanı - Vergilius Roma Destanı - Remus Makedon destanı - Pyrrhos Etruria destanı - Varro 14. Romanın Kuruluş Efsanesindeki ikizlerin adları nelerdir? Lucius - Tarquinius Tullius - Superbus Zeki alasya - Metin Akpınar :D Romulus - remus 15. Roma Devletinin Başında Bulunan Kral hangi unvanı kullanmaktaydı? Patrici rex Senatus Tribus 16. Roma da kral kimler tarafından seçilirdi? Comita Centuriata

36

 Paper Familias Plebler Senatus un teklifi ile curia meclisi 17. Roma da Kralın danışma organı oalrak görev yapan kurum hangisidir? Comitia Curiata Senatus Plabler Centuriata 18. Roma da Kralın seçimi , kanunların yapılması ve savaş kararlarının almak ile görevli olan kurum hangisidir? tribus Comitia Curiata aerarium equites 19. patrici denen hukuktan tam olarak yararlanan yutttaşların oluşturduğu meclisin ismi nedir? Comitia Curiata concilium plebis Praetor Rex 20. İster zengin olsun , ister fakir olsun Tüm Roma Yurttaşlarını tek çatı altında toplayan meclis hangisidir? Comitia Centuriata ( Yüzler Meclisi) Comitia Curiata Comitia Tributa Pater Famillias 21. Emretme ve hükmetme yetkisine verilen isim hangisidir?  IMPERİUM CONSUL KRAL COLONİA 22. İLK GREV HANGİ TARİHTE OLMUŞTUR? M.Ö. 494 M.Ö. 493 M.Ö. 498 M.Ö. 497 23. Cumhuriyet döneminde , kanunların yazılı hale getirilmesi ile görevlendirilen sınıf hangisidir? senato patrici decemvir consul 24. Roma nın orta italya da güçlü konuma geldiği savaş hangisidir?

37

 kartaca savaşları marathons avaşları makedon savaşları samnit savaşları 

25. Roma ya savaş ilan eden Tarentum (taras) , kimilne ittifak yapmıştır? mekado krallığı Eperiros kralı Pyrrhos Kartaca Numidia 26. Roma Güney italya ya ne zaman hakim olmuştur? Tarentum un alınması ile  Makedon savaşları sonucunda kartaca savaşları sonucunda 1.Samnit savaşı sonucunda 27. Roma nın italya dışında kazandığı ilk kara parçası neresidir? Girit Korsika Sicilya Kiklad Adaları 28. 2.kartaca savaşı ( m.ö. 218 - 201) kimelr arasında olmuştur? Roma-makedon krallığı Roma- epeiros Krallığı Roma-Kartacalı komutan Hannibal Makedon krallığı-Kartaca 29. Roma AFRİKA EYALETİ ni hangi savaş sonucunda kurmuştur? 1.kartaca savaşı 1.samnit savaşı 3.kartaca savaşı 3.samnit savaşı Cevaplar:1D-2C-3A-4B-5B-6A-7C-8A-9A-10B-11C-12C-13A-14D-15B-16D-17B-18B-19A-20A-21A-22A-23C-24D-25B-26A-27C-28C-29C

 1-Senatus,Mısırdan dönen Octavianus’a hangi unvanları verdi?Tüm askeri gücün lideri anlamına gelen başkomutan(imparator)unvanıyla birlikte “Augustus” (kutsal) unvanıda verdi.2-Augustus’un Roma’nın en büyük ve tek lideri olarak kabul edilip onurlandırılmasıyla evinin kapısına hangi sözcükler yazılmıştır?Virtus(cesaret),clementia(merhamet),iustitia(adalet)ve PİETAS (dindarlık) sözcükleri yazılmıştır.

38

3-Augustus ile birlikte hangi yönetim idaresi son bulmuş,hangi yönetim idaresi başlamıştır?Augustus ile birlikte Roma’da Cumhuriyet idaresi kapandı,principatus/imparatorluk idaresi başladı.4-Augustus döneminde neden orduya eskisi kadar ihtiyaç duyulmadı?Augustus dönemi bir barış dönemi olduğundan ve iç savaşlar artık geride kalmış bulunduğundan,orduya eskisi kadar ihtiyaç duyulmadı.

5-Augustus kendisine bağlı kurduğu muhafız alayı kimlerden oluşuyordu ve görevleri neydi?Praetorlardan oluşan bir muhafız alayı kurdu.Görev yeri Roma da imparatoru ve sarayı korumaktı.6-Augustus,imparatorluk topraklarını kontrol altında tutabilmek ve emekli olan askerlere(veterani) toprak verebilmek için ne yapmıştır?Cumhuriyet döneminde olduğu gibi imparatorluk döneminde imparatorluğun çeşitli yerlerinde koloniler kurdu.7-Augustus,iktidarı zamanında yaptığı başarılı icraatların anlatıldığı eser nedir?Res Gestae8-Tiberius’un ilk işi ne olmuştur?Senatus’tan Augustus’un tanrılaştırılması (divus)kararını çıkartmak oldu.9-Tiberius Pannonia ve Ren bölgesindeki lejyonların ayaklanmasını bastırmak için kimleri görevlendirdi?Pannonia’ya oğlu Drusus’u,Ren bölgesine evlatlık edindiği yeğeni Germanicus’u görevlendirdi.10-Tiberius M.S.17’de consüllüğü kiminle paylaştı?Germanicus11-Drusus’u kimlerin zehirlediği 8 yıl sonra ortaya çıkmıştır?Kendi karısı Livilla ve karısının sevgilisi Seianus.12Tiberius’un taht varisi kimlerdi?Gaius(Caligula)ve torunu Tiberius Gemellus.13-Gaius’a nedenCaligula ismi konmuştur?Çocukluğu babasının görev yeri Ren bölgesindeki askeri kamplarda geçti ve burada askerlerin giydiği Caligae denen çizmeleri,küçükken kendiside giydiği için bu adı almıştır?14-Atıyla birlikte aynı masada yemek yiyen imparator kimdi?Caligula’dır.15Caligula’nın öldürülmesinden sonra tahtta kim geçmiştir?Caligula’nın amcası Claudius praetor muhafızları tarafından imparator ilan edildi.16-Claudius yeğeni gibi öldürülmemek için ne yapmıştır?Sıkı önlemler aldı,Caligula’nın zehir deposunu yok etti.17-Nero’nun eğitiminde kimin payı büyüktü?Stoacı filozof Seneca18-Donativum nedir?Nero’nun başlattığı muhafız alayına ve komutanlara bahşiş dağıtımıdır.19-Nero zamanında devlet ve toplum düzeni için ne gibi önemli adımlar atıldı?Seneca ve Burrus sayesinde;kamu düzeninin sağlanması,kalpazanlıkla mücadele,hazinenin ıslahı,gladyatör gösterileri için valilerin halktan para toplanmasının yasaklanması,dolaylı vergilerin tüm imparatorlukta kaldırılması ve doğrudan vergilerin artırılması bulunmaktadır.20-Annesi Agrippinai’yı öldürtmekle kim anne katili olarak kötü bir üne sahip oldu?Nero’dur.21-Iulius-Claudius Hanedanı hangi imparatorla başlar ve hangi imparatorla biter?

39

Augustus ile başlar,Nero ile biter.22-Otho kimdir?Nero’nun karısı Poppaea’nın ilk kocasıdır.23-Flauis Hanedan’nın egemenliği kimle başlar?Vespasianus ile başlar.

24-Vespasianus’un Aleksandreia’ya gitmesinin sebebi neydi?Roma’ya buğday sevkiyatını kontrol altında tutarak o sırada Roma tahtında bulunan Vitellius’u güçsüz bırakmaktı.25-Yahudi isyanı hangi imparator zamanında kim bastırmıştır?Vespasianus zamanında oğlu Titus bastırdı.26-Roma halkı,”yeni bir Kleopatra mı”sorusuyla kimlerden bahsedilmektedir?Titus ile kendisinden yaşça büyük olan Iudaia prensesi Berenice’den bahsedilmektedir.27-Vesuvius yanardağının patlaması,Roma’da büyük yangının çıkması ve ardından veba salgını çıkması kimin zamanında olmuştur?Titus zamanında.28-Kimlerin cesetleri halk tarafından parçalanıp Tiber nehrine atılmıştır?Seianus ve Vitellius…

 1-) Hangi Savas ile Roma Orta talya 'nın güneyine hakim olmustur?a) Mithratades Savaslarıb) Samnit Savaslarıc) Kartaca Savaslarıd) Makedon Savasları...e) Müttefikler Savası 2-) Kartaca bugün hangi ülke sınırları içinde yer almaktadır?a) spanyab) Mısırc) Tunusd) Fransae) Britanya 3-) I. Makedon Savasının Tarihi hangidir?a) M.Ö. 215-205b) M.Ö. 200-197c) M.Ö. 171-168d) M.Ö. 206-202e) M.Ö. 241-221 4-) Kartaca Savasları sonucunda ne olmustur?a) Roma Krallıga geri dönmüstür.b) Mısır Roma egemenligine girmistir.c) Afrika Eyaleti Kurulmustur.d) Güney talya Roma hakimiyetine girmistir.e) Teselya Roma nın elinden çıkmıstır. 

40

5-) Kartaca Savasları hangisinde dogru olarak verilmistir?a) I. (M.Ö. 264 -241) / II. (218-201) / III. (149-146)b)I. (M.Ö. 321 -300) / II. (278-271) / III. (196-176)c)I. (M.Ö. 368 -341) / II. (318-299) / III. (189-156)d)I. (M.Ö. 214 -211) / II. (149-146)e)I. (M.Ö. 204 -201) / II. (185-174) / III. (149-140)6-) I. Makedon Savası' nda Makedon Kralı kimdi?a) II. Philipposb) V. Demetriosc) V. Philipposd) Seleukosee) Kassandros7-) Hangisi Makedon Savaslarının Nedenlerinden degildir?a) Pergamon ve Rodos 'un Makedonlara karsı Roma'dan yardım istemesi.b) Romanın Apollonia yı isgal etmesi.c)Romanın Dyrrhakkion' u isgal etmesi.d) Pergamon Krallıgının Roma 'ya Makedon Kralı Perseus' u Sikayeti.e) Pontos Kralı Mithrades 'in Asia Eyaleti'ni istilası. 8-) Asagıdakilerin hangisi yanlıstır?a) III. Makedon Savasından 20 yıl sonra Makedonya M.Ö. 146'da Roma Eyaleti olmustur.b) Oniki Levha Kanunları Patricii - Preb Mücadelesi sonucu ortaya çıkmıstır.c) Senatus'un 300 olan üye sayısı 600 e Dictator Sulla tarafından çıkartılmıstır.d) I. Triumvirlik Iulius Caesar -Pompeus - Crassus arasında yapılmıstır.e) Dictator ler göreve 1 yıllıgına ve Patricii sınıfı tarafından seçilir. 9-) Müttefikler Savasının sebebi hangisidir?a) Roma dısı kentlerde yasayanlara yuttaslık teklifi veren Livius Drusus' un öldürülmesi. *b) Dictator Sulla' nın muhaliflerini katletmesi.c) Gracchus kardeslerin reformları.d) talya'da ortaya çıkan veba ve kıtlık sonucu kentlerin isyanee) Pompeius' un Magnus (büyük) ünvanı alması. 10-)Fethedilen toprakların köylülerin kullanımını saglayan reformu hangisi saglamıstır?a) Sullab) CaesarcC) Gracchus Kardeslerd) Pompeiuse) Octavianus Cevaplar : 1-b 2-c 3-a 4-c 5-a 6-c 7-e 8- e 9- a 10- c

 1-Antik çağda “İyi imparator”olarak kimler anılırdı?Nerva-Trainus-Hadrianus-Antoninus Pius-Markus Aurelius2-Flavius sülalesinin iktidarı kimle son bulmuştur?Domitianus’un öldürülmesiyle3-Nerva kimlerin zamanında consulluk yapmıştır?Vespasianus ve Domitianus dönemlerinde consulluk yapmıştır.

41

4-Nevra,yönetimi boyunca neler yapmıştır?-Yoksulların(özellikle çocukların)korunmasına yönelik önlemler aldı;-Yahudilerden alınan vergiyi kaldırdı;-Halka buğday dağıtıma kolaylık getirdi;Köprüleri ve su kemerlerini tamir ettirdi;-İtalya dahilinde göreve giden memurların yol masraflarını karşılamak zorunda olan yerel idareler bu zorunluluktan muaf tutuldular,bu işi devlet üzerine aldı.5-Nerva,kimi evlat edinerek onunla tüm yetkilerin paylaştı?M.S.97 de Yukarı Germania valisi Marcus Ulpius Traianus’u evlat edinirek onunla yetkilerini paylaştı.6-Traianus kimin consul seçilmesini sağlamıştır?M.S.100 yılında Genç Plinius’un7-Traianus’un ilk askeri harekatı nereye olmuştur?Bugünkü Roma sınırları içinde kalan Dacia’ya oldu.8-Traianus Daclara karşı kaç sefer yapmış?Sonuçları nelerdir.İlki M.S. 101-102 de diğeri M.S.105-106 yıllarında iki sefer yapmıştır.Dacları anlaşmaya zorladı;Dacları itaat altına aldı;Sarmizegethusa’ya bir Roma garnizonu yerleştirdi.Böylece Daclar Roma’yıa bağlı vassal bir krallık statüsüne getirildi.Senatus tarafındanTraianus’u Dacicus(Dac fatihi) unvanı verdi.9-Traianus Parthcus(Part Fatihi)unvanını nasıl kazandı?Armenia Krallığı topraklarını Roma topraklarına ilhak ettikten sonra Parth ülkeside dahil olmak üzere tüm Mezopotamya’yı ele geçirerek doğu seferi düzenledi,Seleukeia,Ktesiphon ve Babylon gibi önemli kentlerin ele geçirilmesiyle ezeli düşman Parthların dize getirilmesiyle..10-Traianus kimi evlat edinerek tahtın varisi olduğunu Roma Senatusuna bildirmiştir?Syria Eyaletinin valisi Hadrianus’uHadrianus imparator olmadan önce nerelerde görev almıştır?Aşağı Pannonia,Aşağı Moesia ve Yukarı Germania’da lejyon subay;Dac savaşlarına katıldı ve M.S106’da ikinci savaşındaki başarısından dolayı Praetor yapıldı;M.S117’de Syria(Suriye)valisi oldu.11-Hadrianus’un varis olarak seçilmesinde kimin rolu büyüktür?Traianus’un karısı Plotina’nın12-Hadrianus’un politikası nasıl olmuştur?Roma’nın sınırlarını Augustus’un belirlediği şekilde,kuzeyde Ren ve Tuna nehirlerinden doğuda Fırat nehrini muhafaza etmektir.13-Hadriaunus’un önceki Roma imparatorlarından farklı olarak imparatorluğu neden baştan başa dolaşmıştır?İmparatorluğu daha yakından tanımak ve sorunlarla yakından ilgilenmekti.(M.S 121-133 yılları arasında)14-Hadrianus nerede kendi adını taşıyan bir kent kurdu?Hadrianopolis(Edirne) kent kurdu.15-Hadriauns kimi evlat edinerek Roma tahtı için varis ilan etmiştir?Antioninus’u16-Senatus tarafından Antioninus’a neden”pius”lakabı verildi?Hadrianus’un ölümünden sonra gösterdiği dindar,saygıdeğer ve kadirşinas tutum ve davranışından dolayı..17-Antioninus’un yönetimi sırasında hangi ayaklanmalar olmuştur?Britannia Mauretania(bugünkü fas toprakları),Germania,Dacia(Romanya),Mısır,Iudaia(eski filistin’in güneyi) ve Yunanistan’da ayaklanmalar olmuştur.

42

18-Roma’nın 900.kuruluş yıldönümü kimin zamanında kutlanmıştır?

19-Hadrianus Antioninus’u evlat edinirken hangi şartını koymuştur?Antioninus’da Marcus Aurelius ile Lucius Ceioninus Commodus’un oğlu Commodus’u evlat edinmesi şartını koymuştur.20-Kim”Filozof imparator”olarak anılmaktadır?Felsefe’ye ilgi duyan(özellikle stoacı feysefeye) ve bu konuda çalışmalar yapan Marcus Aurelius’tur..21-Marcus Aurelius kiminle ortak imparatorluk yapmıştır?Manevi kardeşi Lucius Ceionius Commodus’a(en çok bilinen adıyla Lucius Verus) Caesar ve AUGUSTUS unvanlarını vererek ortak imparator ilan etti.22-ortak imparatorların karşı karşıya geldikleri ilk savaş hangisidir? Ve nedeni neydi?Parth savaşı ve nedeni Armenia’nın kontrolüydü..23-Romalılar Parth savaşının zaferini neden yaşayamadı?Roma’da baş gösteren kıtlık,Syria da baş gösteren ve oradan dönen askerlerle anadolu’ya,Yunanistan’a ve Roma’ya kadar yayılan veba nedeniyle..24-Marcus Aurelius taht krizi çıkmaması için kimi halefi ilan etti?Oğlu Commodus’u25-Saray da kendisine Harem kurduğu söylenen imparator kimdir?Commodus’tur.26-Kendisini Herkül ile özdeşleştiren ve gladyatörler gibi dövüşen imparator kimdir?Commodus’tur27-Septimius Severus’un alt edilmesi gereken iki rakibi kimlerdi?Britannia valisi Clodius Albinus ve Syria’da askerler tarafından imparator ilan edilmiş olan Syria valisi Pescennius Niger’dir.28-Septimius Severus’un,Byzantion kentini yakıp yıkarak cezalandırmasının sebebi neydi?Syria’da askerler tarafından imparator ilan edilmiş olan Syria valisi ile olan savaşında Byzantionluların Niger’in tarafını tutmalarıdır.29-Caracalla’nın en önemli icraatlarından biri hangisidir?Önemi nedir?Caracalla’nın M.S.212’de çıkarttığı “Yurttaşlık Yasası”dır.Bu yasa ile imparator sınırları içindeki tüm özgür erkek ve kadınlara Roma yurttaşı olma imkanı verildi.30-Kim annesinin kolları arasında öldürüldü?Caracalla’nın kardeşi Gate annesi Iulia Domna’nın kollarında öldürüldü.(m.s.212)31-Elagabalus’u ve anesini kimler öldürtmüştür?Alexander’in annesi Iulia Mamae ve anneannesi Iulia Maesa’dır.32-Annesiyle birlikte imparatorluğu yöneten ve seferlere annesiyle birlikte çıkan imparator kimdir?Severus Alexander33-Sasanilere karşı kim sefer düzenlemiştir?Severus Alexander…

 1-) Hangi imparator Byzantion' u yakıp yıkmıştır ? a) Antoninus Piusb) Hadrianusc) Marcus Antoninus d) Septimus Severus e) Commodus  2-) Hangisi Severus Hanedanı' nından biridir?

43

a) Maximus Thrax b) Neroc) Hadrianus d) Nerva e) Caracalla  3-) Emeral' dan siyah taşı kim getirtmiştir? a) Elagabalus b) Nervac) Commodus d) Sepitimus Severuse) Geta  4-) Hangisi 'İyi İmpartorlar' olrak bilinen impatatorlardan biri değildir?a) Septemus Severus b) Nerva c) Hadrianus d) Marcus Antoninus e) Antoninus Pius  5-) Hangisi Sevarus Hanedanı Üyesi değildir? a) Caracalla b) Commodus c) Geta d) Septemus Severus e) Severus Alexsander  6-) Hangisi Nerva ' nın evlatlık aldığı imparatordur?a) Antoninus Piusb) Commodusc) Trainus d) Nero e) Caracalla / Geta 7-) İmparatorluk içine gezi düzenleyen ve kendi adını vererek şehir kuran imparator hagisidir? a) Trainus b) Hadrianusc) Caracalla d) Antoninus Piuse) Septemus Severus  8-) Hangisi Sevarus Hanedanı' nın son üyesidir? a) Antoninus Severusb) Sevarus Alexsanderc) Caracalla d) Getae) Elagabalus  9-) Hangisi Hadrianus' un evlatlık aldığı imparatordur?

44

a) Caracallab) Trainusc) Nerva d) Antoninus Pius e) Commodus  10-) Marcus Antoninus ve Lucius Cenius 'u evlat edinip yerine varis göstermiştir?a) Antoninus Piusb) Trainusc) Elagabalus d) Caracalla e) Hadrianus  11-) Marcus Aurellius' dan sonra Roma İmparatoru hangisi olmuştur? a) Macrinus b) Diadumenian c) Trainus d) Commodus e) Elagabalus  12-) Kronolojik olarak hangisi doğrudur?a) Nerva - Trainus -Hadrianus - Antoninus Pius - Getab) Nerva -Hadrianus - Trainus - Marcus Antoninus -Antoninus Piusc) Nerva - Trainus -Hadrianus - Antoninus Pius - Marcus Antoninus d) Trainus -Hadrianus - Antoninus Pius - Marcus Antoninus - Nerva e) Hadrianus - Antoninus Pius - Geta - Marcus Antoninus - Nerva  13-) Kronolojik olarak hangisi doğrudur? a) Sepitimus Severus - Commodus - Caracalla - Elagabalus - Severus Alexsanderb) Commodus - Sepitimus Severus - Elagabalus - Caracalla - Severus Alexsanderc) Commodus - Sepitimus Severus - Caracalla - Elagabalus - Severus Alexsander d) Caracalla - Commodus - Sepitimus Severus - Severus Alexsander - Elagabalus e) Commodus - Sepitimus Severus - Caracalla - Elagabalus - Severus Alexsander 14-) Hangisinin Anısı lanetlenmiştir?a) Geta b) Commodusc) Caracalla d) Elagabalus e) Severus Alexander  15-) Aşağıda yazılı ikili gruplarda isimleri verilenlerden hangi ikili kardeştir?a) Sepitimus Severus / Severus Alexanderb) Caracalla / Getac) Caracalla / Commodus d) Hadrianus / Antoninus Pius e) Nerva / Geta  Cevaplar : 1- d 2-e 3-a 4-a 5-b 6-c 7-b 8-b 9-d 10-a 11-d 12-c 13-e 14-a 15- b

45

1-Severus Alexander’in yerine tahta kim geçmiştir?Ordu tarafından imparator ilan edilen ve Senatus’un imparatorluğunu oyanladığı Maximinus Thrax 2-Maximinus kimlere karşı savaşmıştır?Hangi unvanları almıştır?Daclara va Sarmatlara karşı savaşmış ve “Dacicus” ve “Sarmaticus”unvanlarını almıştır.. 3-Maximinus zamanında kimler isyan etmiştir?Afrika eyaleti valisi I.Gordianus ve oğlu II.Gordianus’tur 4-Senatus,Maximinus’a karşı mücadele etmek ve Roma’yı savunmak için kimleri imparator seçti?Balbinus ve Pupienus’u seçti. 5-Askeri anarşi deyimi neyi ifade etmektedir?Roma imparatorlarının yasal bir şekilde ve Senatus’un kararlarıyla değilde,askerler tarafından belirlenmesi ve aynı anda Roma devletinde birden fazla imparator bulunmasının neden olduğu karmaşayı ifade eder. 6-III.Gordianus’un başarıları nelerdir?Gothlara ve Sasanilere karşı başarılı seferler yaptı;Doğu’da Roma egemenliği tekrar tesis edildi. 7-Düşman tarafından savaş alanında ölen ilk imparator kimdir?Traianus Decius’tur. 8-Hangi imparator Sasaniler tarafından esir alınmıştır?Valerianus 9-Gallienus’un,hıristiyanlığa karşı tutumu neydi?Kendinden önceki imparatorların aksine hoşgörülü davranan biri olarak anılmaktadır. 10-Aurelianus kimlere karşı sefere çıktı?Palmyra kraliçesi Zenobia’ya karşı 11-Diocletianus yönetimi kiminle paylaştı?Maximianus’la 12Diocletianus yönetiminde ne gibi yenilik yapmıştı?Eyaletleri dioecesis’ler halinde gruplamak,sivil idare ve askeri idareyi birbirinden kesin çizgilerle yapmıştı;ordudaki asker sayısıda artmış,sınır güvenliğine özel önem vererek sınırlardaki karakolların ıslahına gitmiştir.Reform hareketlerin finansmanı için yeni bir vergi sistemi oluşturmuştur.Fiyatların anormal artışının önüne geçmek için M.Ms 301’de bir NARH KARARNAMESİ yayınlamıştır. 13-Diocletianus dini açıdan nasıl emirnameler yayınlamıştır?

46

İmparatorluğun birliğinin sağlanmasında Roma’nın geleneksel dinine önem veriyor ve tüm Romalılardan pagan tanrılarına(özellikle lupiter ve Hercules)tapınmalarını istiyordu.Yayınladığı emirnamelerle Hıristiyanların toplu ibadet ettikleri yerler yakılıyor,öldürülüyorlar yada aslanlara yem olarak atılıyorlardı. 14-Tarihte”Büyük Magnus”lakabıyla kim anılmıştır?Flavius Contentinus 15-Milano Emirnamesini kimler yayınlamıştır?Constantinus ve Licinius Mediolanum’da Hıristiyanlara tam bir tolerans emirnamesini M.S313’te yayınladılar.Hıristiyanların artık inançlarını serbetçe yaşayabilecekleri bir ortam doğdu 16-Hangi savaştan sonra Constantinus tek başına imparatorluğun hakimi oldu?Khrysopolis zaferinden sonra  17-Constantinus yönetiminde ne gibi değişilikler ve yenilikler yapmıştır?Constantinus ile birlikte Diocletianus’un çoklu yönetimini ifade eden Tetraişi sistemi sona erdi,tek kişinin yönetimi esas alındı;Orduda iki yeni görev oluşturuldu:Süvari komutanlığı ve Piyade komutanlığı.Ripenses denen sınır birliklerine ve Comitatenses denen merkezi saha ordusuna böldü;Ekonomik alanda;imparatorluğun altın sikkesi olan auicus’un yerine,ondan biraz daha hafif olan solidus adı verilen yeni bir altın sikkeyi tedavüle soktu..İmparatorluğun başkentini Roma’dan Byzantion’a taşıması ve kentin adını kendi adına izafeten Constantinipolis’e çevirmesi;Hıristiyanlığın imparatorluk dahilinde kabul edilip desteklenmesi Constantinus zamanında olmuştur:Devlet dinini Paganizmden Hıristiyanlığa dönüştürme süreci başlamış. 18-Hıristiyanlığı Constantinus’un kabullenmesinde hangi olay dönüm noktası olmuştur?Milvius Köprüsü savaşı(M.S.312) 19-“Apostata(Dönme) lakabıyla kim tanınmış ve neden?Iulianus’a bu lakap verilmiştir.Çünkü Hıristiyanlıktan dönüp Paganizmi yeniden canlandırmaya çalıştı. 20-Savaş alanında öldürülen ikinci imparator kimdir ve hangi savaşta?Valens’tir.Hadrianopolis’te(Edirne) Vizigotlarla savaşırken yenildi ve öldürüldü. 21-Magnus Maximus nerelerde egemen oldu?Gallia-Britannia-ispanya 22-I.Theadosius neden “Büyük”lakabıyla anılır?Hıristiyanlığı yüceltmeye çalışması ve yoyu bir Hıristiyan olması nedeniyle. 23-imparatorluk kimin zamanında Doğu ve batı olarak resmen ikiye bölünmüştür?M.S.395 yılında I.Theadosius zamanında. 24-Batının ilk imparatoru kimdir?

47

Honorius 25-Roma ilk defa kimlerin istilasıyla yabancıl bir düşmanın istilasına maruz kalmıştır?Honorius zamanında Gothların Roma ‘ya saldırmasıyla 26-Roma tarihinde tahtta en uzun süre kalan kişi kimdir?M.S.402-450 yılları arasında 49 yıl boyunca II.Theodosius’tur. 27-II.Theodosius’un başarıları nelerdir?a)İstanbul’un kara surları onun zamanında Doğu valisi Anthemius’un gözetiminde inşa edildi.b)Constantinopolis’te “Hıristiyan Yüksek Okulu”adıyla bir okul kurması (M.S.425)c)Codex Theodosianus adıyla anılan kanun külliyatını yayınlatmasıdır. (M.S.438)

 1-) I. Constantinus hangisinden sonra tek başına imparator oldu?a) Alamann Zaferib) Doc Zaferic) Part Savaşıd) Khrypolis Zaferie) İnteramna Savaşı 2-) Tetrarşi Yönetimi fiilen kiminle sona erdi?a) II. Thedosius b) Valerius c) I.Constantinus d) Diocletinus e) Maximianus 3-) Hangisi I. Constantinus' un icraati değildir ?a) Milano Emirnamesi çıkartılmıştır.b) Süvari ve Piyade Komutanlıkları oluşturuldu.c) Ordusunu ripenses denen sınır birliklerine ve merkezi saha ordusuna böldü.d) aureus yerine daha hafif olan solidus sikkelerini piyasaya çıkardı.e) Başkent Roma'dan Byzantion' a taşındı. 4-) Byzantion' a kendi adını veren hangisidir ?a) I. Constantinusb) II.Thedosiusc) Valerusd) Maximianuse) Maximus 5-) İmparator olduktan sonra pagan dinini korumay çalışıp hristiyanlığa savaş açan ve dönme lakabı ile anılmaya başlanan imparator hangisidir ?a) Diocletusb) Iulianusc) Gratianusd) Troinus Deciuse) Herennius Etruscus

6-) Kronolojik olarak hangisi doğrudur ? a) I.Constantinus - Iulianus- Iovianus - I. Valentianusb) Iulianus - Iovianus - I.Constantinus - I. Valentianus

48

c) Iovianus - I.Constantinus - I. Valentianus - Iulianusd) I.Constantinus - Iulianus- Iovianus - I. Valentianuse) I. Valentianus - I.Constantinus - Iulianus- Iovianus

7-) Roma iktidarı için Milvius Köprüsünde yapılan savaşın tarafları hangisinde verilmiştir ? a) Iovianus - I.Constantinusb) Maxentius - I.Constantinusc) Iulianus - I.Constantinusd) Herennius Etruscus - I.Constantinuse) Troinus Decius - I.Constantinus 8-) Constantinus Hanedanının son üyesi hangisidir ?a) Iovianusb) II.Constantinusc) I. Valentianusd) Iulianus e) Troinus Decius

9-) Edirne' de Vizigotlarla savaşta savaş sahasında ölen imparator hangisidir ?a) I. Valentianusb) I.Constantinus c) Iulianus d) Iovianus e) Valens 10-) Hangisi Valentinus Hanedanın kronolojik sıralamasıdır ?a) I. Valentianus - Valens - Gratianus - II. Valentinusb) Valens - Gratianus - I. Valentianus - II. Valentinusc) Valens - I. Valentianus - II. Valentinus - Gratianusd) I. Valentianus - Valens - Gratianus - II. Valentinuse) I. Valentianus - Valens - II. Valentinus - Gratianus CEVAPLAR: 1-D 2-C 3-A 4-A 5-B 6-A 7-B 8-D 9-E 10-D

 1-) Hangisi ordu tarafından imparator ilan edilip Askeri Anarşi Döneminin ilk İmparatorudur?       a) I. Valentinusb) Iulianus c) Maximus Thrax d) Diocletuse) I. Constantinius 2-) Hangisi Askeri Anarşi Dönemi imparatorları arasındadır?       a) Valerianus b) Valens c) I. Thedosius d) Honorius e) Hadrianus  3-) Hangisi savaş alanında ölen ilk Roma imparatorudur?a) II.Thedosius b) Aurelianus c) Gratianus d) Herennius Etruscus

49

e) Troinus Decius 4-) Sasanilerle savaş sırasında esir düşen imprator hangisidir?a) Valens b) Valerianus c) Romulus Agustulus d) Cladius e) I.Philippus  5-) 2 augustus ile yanlarında birer ceasar ile oluşturulan çok yönetim hangisidir?a) Tetrarşi b) Monarşi c) Demokrasi d) Diktatörlük e) Teokrasi 6-) Principilusluktan Dominatusluğa geçişteki ilk imparator hangisidir? a) Valensb) Diocletianusc) II. Cladiusd) I. Constantinuse) I.Thodisius 

7-) Tetrarşi ne zaman hayata geçmiştir? a) 395 b) 293 c) 257 d) 305 e) 260  8-) Valilerin güçlerini azaltmak için eyaletleri küçültüp çoğaltan imparator hangisidir?a) Maximiniusb) Maximinusc) Diocletianusd) Valentinuse) Valerianus  9-) Hangisi enflasyonla mücadele için yapılmış bir önlem olarak sayılabilir? a) Yurttaşlık Yasasıb) Milano Emirnamesic) Roma Fermanıd) Narh Kararnamesie) Yeni vergi sistemi  10-) Tahttan feragat eden tetrarşi dönemi hükümdarları hangileridir? a) Maximinius / Maximinusb) Valerianus / Valerusc) Honorius / Arcadiusd) Diocletianus / Maximinuse) Gratianus / II. Valentianus  Cevaplar : 1-c 2-a 3-e 4-b 5-a 6-b 7-b 8-c 9-d 10 -

1) I.Akdeniz'e uzanan bir yarım adadır.II. Doğusunda Tiren Denizi batısın da  Adriya Denizi BulunurIII. En büyük adaları batıda Korsika ile Sardinya Kuzey ucunda ise Sicilya dırIV. Kökeni , Vitulus'tan gelmektedirAşağıdakilerden hangisi ya da hangileri İtalya için söylenebilira)I. II.  III.

50

b)I. III. IV.c)II. IV.d)I.  IV.

 2)aşağıdakilerden hangisi Mesina Boğazı nın konumunu tam olarak anlatmaktadır?a) İtalya Yarımadası ile Sicilya  Adasını Bir birinden ayırırb) İtalya Yarımadası ile Korsika Adasını Bir birinden ayırırc) İtalya Yarımadası ile Sardinya  Adasını Bir birinden ayırırd)İtalya Yarımadası ile Eolie Adasını Birbirinden ayırır 3) aşağıdakilerden hangisi roma da iskan eden Latinler için söylenemez?a) Tunç işçiliğinde ustaydılar,ölülerini yakan veya gömen topluluklardı.b)İlk olarak Tiber Nehri'nin Roma'ya yakın olan kesiminde yer alan tepelerde iskan etmeye başladılarc)Palatinus Tepesi ile Forum vadisine yerleştilerd)Göçebe yaşam tarızını benimsediler 4) I.Etrüskler kendilerini yada en azından yönetici sınıfın Doğu kökenli olduğuna inanıyordu.II. Etrüskler 26 harften oluşan bir alfabe kullanıyorlardı.III. Etrüsk kökenli ilk kral Servius Tullius turIV. MÖ 9.yy başlarında Latium bölgesinin güneyine(Etruria)gelip yerleştilerV. Kuşların uçuşuna yada kurban edilen hayvanların bağırsaklarına bakarak kehanette bulunuyorlardıHangisi yada hangileri Etrüskler için söylenemeza)I. II. V.b)I. II.c)III.  IV.d)I. III. IV. 5)Aşağıdakilerden hangisi Etrüsk kokenli kral değildira) Torguinius Priscusb) Servius Tullius c)Torguinius Tumiriusd)Torquinius Superbus 6)Hangisi senatusun için söylenemez?a)  Kralın danışma organı olarak görev yapar  b)300 üyeden oluşuyordu.C)Curia meclisinin teklifi üzerine Kralı secerd) Üyeleri,Kral tarafından Pater Fanilias'lar arasından seçilirdi. 7) I.Kralın seçimiII.kanunların yapılmasıIII. savaş kararı almak meclisin görevlerindendir.IV.meclise sınırlı hukuklu yurttaşlarda girebiliyorduAşağıdakilerden hangisi Comitia Curiata için tam olarak söylenebilira)I. III.

51

b)III. IV.c)I.  II.d)I. II. III. 8)Roma da Cumhuriyet dönemi hangi olay ile Başlamıştır ?a)Roma aristokratının isyanı ileb)Tarquinius ailesinin Romadan kovulması ilec)Etrüsklerin göç etmesi iled)Kent Devletlerin kurulmaya başlaması ile 9)Her bir curia orduya kaç asker sağlamak zorundadır?a)100 piyade 10 suvarib)100 piyade 50 suvaric)50 piyade 20 suvarid)50 piyade 10 suvari 10) Comitia Centuriata ne anlama gelira)soylular meclisib)halk meclisic)askeri divand)siyasi meclis 11)aşağıdakilerden hangisi tüm roma halkını bir çatı altında toplayan meclistira) Comitia Centuriatab)Comitia Curiatac)Comitia Tributad) Concilium Plebis 12) Rex sacrorum ne anlama gelira) Senatusun üye sayısıb) devlet hazinesinden sorumlu olan kişilerc)baş rahipd)baş rahip yardımcısı 13)Aşağıdakilerden hangisi on iki levha kanunları için söylenemez?a) levhalara kazınan kanunlar Forum'da asılarak herkesin haberdar olması sağlandı.b) Consul'lerin atanması geçici olarak askıya alındıc) Patricii-Pleb mücadelesi sonlandıd) Başkanlığını Appius Claudius'un yaptığı ve 10 patriciiden oluşan bir komisyon kuruldu 14)I. Birinci Samnit savaşıII. Pleplerin  2.kez Kutsal dağa çıkmalarıIII. Birinci Kartaca SavaşıIV. Roma Güney İtalya'ya egemen oluşuV. Yeni bir anayasa oluşturulmasıYukarıda verilen bilgilerin doğru kronolojik sıralaması hangisidir?a)I. III. II. IV. V.

52

b)V. III. II. IV. I.c)V. II. I. IV. III.d)V. I. IV. II. III. 15)Aşağıdakilerden hangisi 3. Kartaca savaşı hakkında doğru bilgi vermeza) Afrika Eyaleti kuruldub)kartaca nın önceki savaşların intikamını almak için roma ya saldırmasıyla başladıc) Roma Kartaca'yı 2 yıl kuşatma altında tuttu ve sonunda kenti ele geçirdid) MÖ 149-146 zamanlarında gerçekleşti 16)ilk grev hangi tarihte olmuştura)M.Ö. 494b)M.Ö. 493c)M.Ö. 498d)M.Ö. 497 17)Aşağıdakilerden hangisi I. Makedon Savasının Tarihidir?a)M.Ö. 215-205b) M.Ö. 200-197c) M.Ö. 171-168d) M.Ö. 206-202 18) imparator ve augustus unvanı verildi.Praetorlardan oluşan bir muhafız alayı kurdu. savaşlar artık geride kalmış bulunduğundan,orduya eskisi kadar ihtiyaç duyulmadıYukarıdaki bilgiler kime aittir?a) Tiberiusb) Germanicusc) Drususd) Octavianus 19) Iulius-Claudius Hanedanı hangi imparatorla başlar ve hangi imparatorla biter?a) Augustus – Tiberiusb) Augustus – drususc)Augustus – nerod)Augustus – Vespasianus 20)aşağıdakilerden hangisi Titus zamanında gerçekleşen olaylardan değildira) Vesuvius yanardağının patlaması,b)Roma’da büyük yangının çıkmasıc)veba salgını çıkmasıd)Yahudi isyanının bastırılması 21)aşağıdaki eşleştirilmelerden hangisinde Augustus un topaklarını korumak için kurduğu koloniler ve yerleri tam olarak doğru verilmiştirI.Lykonia – lystra  II.mysia – parium III.kilikia – germe  IV.bithyna – apameaa)I.b)II.

53

c)III.d)IV. 22)Osmanlı imparatorluğundaki culüs bahşişi ile olan  benzerliğiyle dikkat ceken roma uygulaması aşağıdakilerden hangisidira)virtianb)donativumc)traniumd)pretoryan 23)aşağıdakilerden hangisi flavius hanedanından değildir?a) Titusb) Vitelliusc)Vespasianusd)Domitianus 24)aşağıdakilerden hangisi iyi imparator olarak anılmaza)Commodusb) Trainusc)Hadrianusd)Antoninus Pius 25) Yoksulların(özellikle çocukların)korunmasına yönelik önlemler aldı;-Yahudilerden alınan vergiyi kaldırdı;-Halka buğday dağıtıma kolaylık getirdi;Köprüleri ve su kemerlerini tamir ettirdi;Yukarıda Verilen bilgiler hangi imparatora aittir?a)Hadrianusb)traianusc)Nervad) Markus Aurelius 26) Dacları anlaşmaya zorladı;Dacları itaat altına aldı;Sarmizegethusa’ya bir Roma garnizonu yerleştirdi.Böylece Daclar Roma’ya bağlı vassal bir krallık statüsüne getirildi.Senatus tarafından Dacicus unvanı verdi.Bu olayları gerçekleştiren roma imparatoru kimdir?a)Nervab)Traianusc) Hadrianusd) Markus Aurelius 27) Hadrianopolis kendi gunumuzde nerede bulunmaktadıra)Tekirdağb)Çanakkalec)Edirned)Eskişehir e)İzmir

54

28) Britannia Mauretania ayaklanması hangi imparator zamanında olmuştur?a) Commodus b) Hadrianus c) Septimius Severus d) Antioninus29) Kendisini Herkül ile özdeşleştiren ve gladyatörler gibi dövüşen Saray da kendisine Harem kurduğu söylenen imparator hangisidira) Septimius Severusb) Severus Alexanderc) Marcus Aureliusd)Commodus 30)Yurttaşlık yasası hangi yılda kim tarafından yapılmıştır?a) Antioninus  M.S 148b) Septimius Severus M.S 167c) Commodus M.S 191d) Caracalla  M.S.212 31) Kronolojik olarak hangisi doğrudur ?a) Sepitimus Severus - Commodus - Caracalla - Elagabalus - Severus Alexsanderb) Commodus - Sepitimus Severus - Elagabalus - Caracalla - Severus Alexsanderc) Commodus - Sepitimus Severus - Caracalla - Elagabalus - Severus Alexsanderd) Caracalla - Commodus - Sepitimus Severus - Severus Alexsander - Elagabalus 32) Hangisi ordu tarafından imparator ilan edilip Askeri Anarşi Döneminin ilk İmparatorudur?       a) I. Valentinusb) Iulianuc) Maximus Thraxd) Diocletus 33) Gothlara ve Sasanilere karşı başarılı seferler yaptı;Doğu’da Roma egemenliği tekrar tesis edildi.Yukarıda bahsedilen olayları gerçekleştiren imparator kimdir?a) ) I. Valentinusb) I.Gordianusc) Balbinusd) III.Gordianus 34) -Hangi imparator Sasaniler tarafından esir alınmıştır?a) Valerianusb) Traianus Deciusc) Aurelianusd) Diocletianus 35)Batıda ki meselelrei halletmek uzere görevlendirilmiştir.Dacicus maximus unvanını almıştır.Luthung kabilesini yenilgiye uğratmıştır.Yukarıda verilen bilgiler hangi imparatora aittir?a) Gallienus

55

b)Diocletianusc) III.Gordianusd) Valerianus36) Tahttan feragat eden tetrarşi dönemi hükümdarları hangileridir?a) Maximinius / Maximinusb) Valerianus / Valerus c) Honorius / Arcadius d) Diocletianus / Maximinus 37) Hangi savaştan sonra Constantinus tek başına imparatorluğun hakimi oldu?a) Milvius Köprüsü savaşıb) Khrysopolis savaşıc)Gritiorus savaşıd)truolozon savaşı 38)Narh kararnamesi kim tarafından yayınlanmıştır?a) Maximiniusb) I. Constantinusc) Diocletianusd) Valerianus 39) İstanbul’un kara surları onun zamanında Doğu valisi Anthemius’un gözetiminde inşa edildi.Constantinopolis’te “Hıristiyan Yüksek Okulu”adıyla bir okul kurması Codex Theodosianus adıyla anılan kanun külliyatını yayınlatmasıdır.Yukarıda bahsedilen olaylar hangi imparator zamanında gerçekleşmiştira) I. Constantinusb) Maximianusc) Iulianusd) -II.Theodosius 40) Hangisi Valentinus Hanedanın kronolojik sıralamasıdır ?a) I. Valentianus - Valens - Gratianus - II. Valentinusb) Valens - Gratianus - I. Valentianus - II. Valentinusc) Valens - I. Valentianus - II. Valentinus - Gratianusd) I. Valentianus - Valens - II. Valentinus - Gratianus 41) Kronolojik olarak hangisi doğrudur ?a) I.Constantinus - Iulianus- Iovianus - I. Valentianusb) Iulianus - Iovianus - I.Constantinus - I. Valentianusc) Iovianus - I.Constantinus - I. Valentianus - Iulianusd) I.Constantinus - Iulianus- Iovianus - I. Valentianus 1D-2A-3D-4C-5C-6C-7D-8B-9A-10B-11A-12D-13C-14C-15B- 16A-17A-18D-19C-20D-21c-22B-23B-24A-25C-26B-27C-28D- 29D-30D-31c-32C-33D-34A-35A-36D-37B-38C-39D-40A-41A

56